Inhoud Voorwoord...5. Jaarrekening. Grondslagen van de geconsolideerde jaarrekening 52. Toelichting op de geconsolideerde balans 65

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inhoud Voorwoord...5. Jaarrekening. Grondslagen van de geconsolideerde jaarrekening 52. Toelichting op de geconsolideerde balans 65"

Transcriptie

1 Inhoud Voorwoord...5 Hoofdstuk 1 Veranderde tijden...7 Hoofdstuk 2 Onze mensen maken t verschil...11 Hoofdstuk 3 Onze klanten krijgen kwaliteit...15 Hoofdstuk 4 Wonen voor iedereen...19 Hoofdstuk 5 Prijs naar waar...22 Hoofdstuk 6 Samen met de klant...24 Hoofdstuk 7 Samen maak je het leefbaar...27 Hoofdstuk 8 Wonen, zorg en welzijn: een goede combinatie...29 Hoofdstuk 9 Een solide financiële basis...31 Hoofdstuk 10 Governance structuur...35 Hoofdstuk 11 Verslag Raad van Commissarissen...38 Hoofdstuk 12 Kengetallen...44 Missie Lingewaard Wonen werkt op verantwoorde wijze aan plezierig wonen in een aantrekkelijke omgeving in dialoog met huurders en maatschappelijke partners. Jaarrekening Geconsolideerde balans per 31 december Geconsolideerde winst en verliesrekening over Geconsolideerd kasstroomoverzicht 49 Grondslagen van de geconsolideerde jaarrekening 52 Grondslagen voor WAArdering van activa en passiva 54 Grondslagen voor bepaling van het resultaat 60 Toelichting op de geconsolideerde balans 65 Toelichting op de geconsolideerde winst en verliesrekening 77 Overige informatie 83 Vennootschappelijke balans per 31 december Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over Grondslagen van de vennootschappelijke jaarrekening 87 Toelichting op de vennootschappelijke balans 88 Toelichting op de vennootschappelijke winst en verliesrekening 89 Accountantsverklaring 90

2 Voorwoord Verandering. Dat is het thema van dit jaarverslag. Verandering door de organisatorische wijzigingen die in 2009 zijn doorgevoerd. En veranderingen die noodzakelijk zijn vanwege de fusie met Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn. Al deze veranderingen zijn natuurlijk op papier uitgewerkt. Maar het zijn de mensen binnen een organisatie die de veranderingen moeten dragen en implementeren. Zonder hun medewerking zou dat niet lukken. Het vergt heel veel van hun inzet en flexibiliteit. Om te benadrukken dat het de mensen zijn die de verandering maken, hebben wij ervoor gekozen ze in dit jaarverslag in beeld te brengen en aan het woord te laten. Zij zijn het immers die het beste kunnen verwoorden hoe zij de veranderingen ervaren en wat ze ervan vinden. Veel veranderingen dus. Maar er was ook veel werk aan de winkel. Met het slagvaardiger maken van de organisatie is al in 2007 begonnen toen de tweelagenstructuur werd ingevoerd. De volgende stap was de organisatiescan, op basis waarvan is besloten de interne organisatie aan te passen. Om ons meer op onze kerntaak te kunnen richten, is het VvE-beheer afgestoten en is besloten het oorspronkelijke Secretariaat gedeeltelijk om te vormen tot front-office en te koppelen aan de afdeling Bewonerszaken. Deze twee afdelingen zijn omgevormd tot een nieuwe afdeling Woondiensten. Deze wijzigingen zijn op 1 juni 2009 geëffectueerd. Natuurlijk moesten de medewerkers wennen aan de veranderingen, maar ik durf met enige trots te stellen dat de organisatie hierdoor volwassen is geworden en inmiddels weer met beide benen stevig op de grond staat. Daarnaast zijn Lingewaard Wonen en Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn gefuseerd tot één organisatie die voorlopig de naam Stichting Volkshuisvesting Lingewaard Wonen zal voeren. Op 4 januari 2010 zijn de formele aktes ondertekend. Uiteraard brengt de fusie ook weer de nodige veranderingen met zich mee. Deze fusie leidt tot schaalvergroting en daarmee tot een krachtiger speler richting gemeenten, marktpartijen en andere corporaties. Vanuit deze krachtige positie is de nieuwe corporatie beter in staat haar rol als maatschappelijk ondernemer te vervullen. Bovendien betekent de fusie dat de financiële positie en ontwikkelkracht wordt versterkt. Daarnaast wordt de klantgerichtheid verbeterd. Ondanks de interne verbouwing is de winkel gewoon open gebleven. En dat is een compliment waard. Over wat er het afgelopen jaar is gepresteerd, leest u alles in dit volkshuisvestingsverslag. Tot slot wil ik iedereen hartelijk bedanken voor de grote betrokkenheid en alle extra inspanningen die zijn verricht. Sije Holwerda directeur-bestuurder Colofon mei 2010 Concept, tekst en productiebegeleiding Nestas communicatie, Almere Beeldmateriaal Lingewaard Wonen Ontwerp en druk Hoogcarspel Grafische Communicatie, Middenbeemster 4 5

3 Hoofdstuk 1 Veranderde tijden 2009 was een bewogen jaar. Niet alleen vanwege de organisatorische veranderingen, maar ook vanwege de gevolgen van de economische crisis die alle corporaties ondervinden. Wij willen echter niet stilzitten en wachten tot de crisis voorbij is. Wij kijken naar de toekomst; de crisis voorbij. Het zijn weliswaar veranderde tijden, maar wel tijden met kansen: tijd voor impuls, innovatie, kwaliteit en duurzaamheid, stelt Sije Holwerda, directeur-bestuurder van Lingewaard Wonen. Ja, er is heel wat gebeurd het afgelopen jaar. Er was ook veel te doen, zo bleek bij mijn aantreden, vervolgt Sije Holwerda. Er was behoefte aan verdere professionalisering. Of om het in andere woorden te zeggen: Lingewaard Wonen moest eigenlijk nog volwassen worden. Bovendien is een pro-actieve houding tegenwoordig noodzakelijk. Fusie Die stap naar volwassenheid is in 2009 gemaakt door een aantal organisatorische veranderingen door te voeren waarover meer is te lezen in hoofdstuk 2. Van echte volwassenheid zal sprake zijn wanneer de fusie tussen Lingewaard Wonen en Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn helemaal is doorgevoerd. Beide corporaties, die al een nauw samenwerkingsverband hadden, vormen per 1 januari 2010 één organisatie die voorlopig onder de naam Stichting Volkshuisvesting Lingewaard Wonen door het leven zal gaan. Op 4 januari 2010 zijn de formele aktes daarvoor ondertekend. Waarom een fusie? Sije Holwerda vervolgt: De twee corporaties zijn van mening dat door een fusie een aantal opgaven die van volkshuisvestelijk belang zijn (onderhoud en beheer, nieuwbouw, herstructurering, huisvesting van starters en senioren, maatschappelijk vastgoed en maatschappelijk presteren), sneller en beter gerealiseerd kunnen worden. De fusie betekent ook het versterken van de financiële positie en ontwikkelkracht. Wij kunnen onze ambities makkelijker waarmaken. Verder leidt de fusie tot schaalvergroting en daarmee worden wij een krachtiger speler richting gemeenten, marktpartijen en andere corporaties. Vanuit deze krachtige positie is de corporatie beter in staat haar rol als maatschappelijk ondernemer in te vullen. De organisatie als totaal zal pro-actiever zijn. Beide corporaties hechten echter veel belang aan hun sterke lokale binding. Uitgangspunt is dan ook dat hieraan zoveel mogelijk recht wordt gedaan. Dat zal onder meer tot uiting komen door het behoud van de vestigingen in Millingen aan de Rijn en Huissen. Wij willen dicht bij onze klanten blijven en daarmee de kwaliteit van de dienstverlening waarborgen, benadrukt Sije Holwerda. Lokale ontwikkelingen Lingewaard Wonen verhuurt en beheert woningen voor alle doelgroepen in Angeren, Bemmel, Doornenburg, Haalderen en Huissen. Deze kernen liggen ingeklemd tussen de twee grote steden Arnhem en Nijmegen, die een aanzuigende werking hebben. Toch groeit de lokale woningmarkt nog steeds en zijn hier geen noemenswaardige leefbaarheidsproblemen. Het is een prachtig werkgebied, vindt Sije Holwerda. Wij hebben geen Vogelaarwijken, maar wij profiteren wel van de aangemerkte Vogelaarwijken in Arnhem en Nijmegen, want de problemen worden daar opgelost. Aandachtspunt blijft wel dat wij in twee gebieden werkzaam zijn met twee verschillende identiteiten. Daar moet je rekening mee houden in het beleid dat je voert. Eigenlijk verricht je voor relatief weinig woningen een grotere inspanning. Maar dat maakt het werk interessant! Er is voorlopig geen sprake van krimp in de regio. Het tegenovergestelde is eerder het geval. Meer mensen zoeken door de economische recessie hun heil op de huurwoningenmarkt. En voor diegenen die wel willen kopen, hanteren wij interessante prijzen en aankoopregelingen. Ondanks de recessie hebben wij meer woningen verkocht dan verwacht. Lingewaard Wonen wil mensen ook in de toekomst goede en betaalbare woningen kunnen bieden met voldoende voorzieningen in de buurt. 6 7

4 Om een impuls aan de dorpen te geven, zullen wij met innovatieve en creatieve woonconcepten moeten komen. Dit gaan wij komend jaar uitwerken in ons ondernemingsplan, waarbij wij onze partners zullen betrekken. Gemeente De relatie met de gemeente Lingewaard is goed. Er is een prestatiecontract afgesloten dat doorloopt tot ultimo 2009 en dat past in de volkshuisvestelijke visie van Lingewaard Wonen. Wat de gemeenteraadsverkiezingen voor de toekomst gaan betekenen, vraagt Sije Holwerda zich af, is nu nog moeilijk in te schatten. Mijn verwachting is dat wij straks met een nieuw college te maken krijgen. Zeker als de lokale partijen winnen. Ik hoop dat er dan meer aandacht komt voor de betaalbaarheid van het wonen en het in stand houden van de voorzieningen. Er zijn hier onvoldoende betaalbare woningen. Daarin willen wij graag voorzien, maar het wordt ons moeilijk gemaakt omdat wij tegen projectontwikkelaars moeten opboksen. De gemeente verkoopt de bouwgrond liever tegen een hogere prijs aan ontwikkelaars, zodat ze de gemeentekas kan spekken. Wij willen van de gemeente een actief grondbeleid waarin is opgenomen dat wij blijvend woningen kunnen bouwen voor onze primaire doelgroep. De gemeente dient ons centrale grondposities te bieden, in de nieuwe prestatieafspraken moet een en ander worden vastgelegd. Voor 2009 gelden de volgende afspraken: Gewenste nieuwbouw van 2006 tot 2009: 193 sociale huurwoningen en 59 betaalbare koopwoningen. Grondprijs sociale huurwoningen wordt jaarlijks geïndexeerd. Kwaliteitseisen nieuwbouw: minimaal 70 vierkante meter woonoppervlakte. Woonruimteverdeling: de regionale huisvestingsverordening wordt gevolgd. Verkoopbeleid: gemiddeld 40 woningen per jaar. Herstructurering tot en met 2009: 50 woningen slopen met plaatsvervangende nieuwbouw en daarna nog eens hetzelfde voor 400 woningen. Sociaal plan bij herstructurering en heldere randvoorwaarden van de gemeente: er is een basis sociaal plan. Dit basisplan is ook goedgekeurd door de Bewonersraad Lingewaard. Bij de afzonderlijke projecten wordt in overleg met de projectgroep het sociaal plan op maat gemaakt. Wonen, zorg en welzijn: in 2008 hebben de gemeente Lingewaard en Lingewaard Wonen een convenant getekend waarin de afspraken rondom het aanbrengen van aanpassingen in onze woningen, maar ook het aanpasbaar bouwen en het huisvesten van mensen met een nultreden- dan wel ROWO (rolstoel door- en toegankelijke woning)-woning is geregeld. Leefbaarheid: op structurele basis is er overleg tussen de gemeente en Lingewaard Wonen over de besteding van het gezamenlijk leefbaarheidsbudget. In het eerste kwartaal van 2010 vindt er een evaluatie plaats van de prestatieafspraken Belangrijk kader voor de woningbouwopgaven in de gemeente Lingewaard zijn de verstedelijkingsafspraken die de Stadsregio Arnhem-Nijmegen met het ministerie van VROM gaat maken. In de loop van 2010 zullen deze afspraken worden uitgewerkt. Het jaar 2010 vormt derhalve een overgangsjaar, waarbij de lijn van de voorgaande periode wordt doorgetrokken. Zorgpartijen Lingewaard Wonen wil in de toekomst proberen om ook tot prestatieafspraken met zorg- en welzijnsinstellingen te komen. Eerst in de vorm van intentieovereenkomsten, maar later in de vorm van concrete afspraken. Lingewaard Wonen vindt het belangrijk om mensen met een beperking die extra hulp nodig hebben bij het wonen te helpen. Corporaties en zorginstanties kunnen een aantal zaken combineren en elkaar zo versterken. Wmo In september 2008 is een Wmo-convenant met de gemeente ondertekend. Hierin is afgesproken dat Lingewaard Wonen en de gemeente samenwerken en elkaar over en weer informeren op het gebied van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). In het convenant zijn diverse zaken geregeld. Eén van de afspraken is dat sneller en efficiënter wordt gewerkt als een woning moet worden aangepast, zodat huurders eerder beschikken over de noodzakelijke voorziening. Verder zijn afspraken gemaakt over het bemiddelen van woningzoekenden met een ROWO-indicatie en het aanbrengen van diverse aanpassingen aan het gebouw bij de nieuwbouw van seniorenappartementen. Zo proberen wij de financiële middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten en zoveel mogelijk gemeenschapsgeld te besparen. Begin 2010 wordt het convenant geëvalueerd en indien nodig aangepast. KR8 Om ook in groter verband te kunnen meedenken en meepraten heeft Lingewaard Wonen zich aangesloten bij de KR8- corporaties (spreek uit kracht ). Dit zijn (oorspronkelijk acht) corporaties die nauw samenwerken op verschillende terreinen en dezelfde visie delen waar het gaat om grote volkshuisvestelijke opgaven in de zogenoemde Stadsregio Arnhem-Nijmegen. De corporaties die in KR8-verband werken zijn: Laris Wonen en diensten, Oosterpoort, Portaal Arnhem, Portaal Nijmegen, Standvast Wonen, Talis, Vivare, Volkshuisvesting Arnhem, Woonservice IJsselland en Volkshuisvesting Lingewaard Wonen heeft zich nu ook aangesloten. De KR8-corporaties willen de uitdagingen op het gebied van de volkshuisvesting in de Stadsregio Arnhem-Nijmegen gezamenlijk, maar ook vanuit hun individuele uitdagingen en ambities oppakken. Landelijke ontwikkelingen Het is het afgelopen jaar duidelijk geworden dat Den Haag de vrijheid van corporaties steeds meer wil beperken. Ik begrijp dat ten dele, zegt Sije Holwerda, en misschien hebben wij het ook wel een beetje verdiend. Maar wij worden ook na de brutering niet als zelfstandige ondernemers behandeld. En als wij niet opletten, zijn wij straks weer allemaal gemeentelijke woningbedrijven geworden. Dat mogen wij niet laten gebeuren. Wij moeten de discussie met de politiek aangaan, want doen wij dat niet en de regering krijgt haar zin, dan betaalt de huurder uiteindelijk het gelag. Natuurlijk mogen wij afgerekend worden op ons huishoudboekje. Maar als diezelfde regering wil dat wij moeten blijven investeren in kwaliteit en duurzaamheid, dan moeten wij onze vrijheid behouden. Corporaties moeten zelf kunnen bepalen wat nodig is in hun gebied. Zij weten immers het beste wat in hun regio speelt. Corporaties kunnen en moeten elkaar daarin bovendien ondersteunen. Aedes pareert de aanval van de overheid onvoldoende, vindt Sije Holwerda. Van die kant is het akelig stil. En datzelfde geldt eigenlijk ook voor de Woonbond. Dat gaat uiteindelijk allemaal ten koste van de huurder. Governance Het afgelopen jaar is er veel tumult geweest over het functioneren van een aantal corporaties. Dat is ten koste gegaan van het imago van corporaties die wel open en transparant werken. Om dat te onderstrepen onderschrijft Lingewaard Wonen de Aedes Governancecode. Maar, vervolgt Sije Holwerda, daarnaast hebben wij onze eigen governancecode en een reglement voor bestuur en toezicht opgesteld, die wij de titel Rollen en Regels hebben meegegeven. Wij vinden het eigenlijk sterker een eigen code te ontwikkelen dan simpelweg een door anderen uitgedachte gedragscode te ondertekenen. In 2008 hebben wij onze Rollen en Regels geëvalueerd en aangepast aan de toen ingevoerde tweelagenstructuur. Dit houdt in dat de directeur tevens bestuurder van de organisatie is. De Raad van Commissarissen houdt toezicht en adviseert de directeur-bestuurder op strategisch niveau. In Rollen en Regels is ook de relatie gelegd met de statuten van Lingewaard Wonen. Na de fusie zullen de afspraken weer geactualiseerd worden. Naast de formele afspraken, wordt op transparante wijze inzicht verschaft in het functioneren van bestuur en toezicht. Er is vastgelegd over welke onderwerpen de Raad van Commissarissen geïnformeerd moet worden. Ook is vastgelegd welke stakeholders bij ons beleid worden betrokken en op welke wijze. Onder stakeholders verstaan wij de huurders die vertegenwoordigd worden door de Bewonersraad Lingewaard, de Ondernemingsraad, de gemeente en zorg- en welzijnsinstellingen. Eenmaal per jaar wordt een bijeenkomst georganiseerd met de belangrijkste stakeholders. Tijdens deze bijeenkomst wordt het toekomstige beleid op hoofdlijnen besproken en daarvan wordt naderhand verslag gedaan. Natuurlijk worden deze bijeenkomsten ook gebruikt om te brainstormen over de toekomst. 8 9

5 Ook heeft Lingewaard Wonen een Integriteitscode opgesteld. Hierin is vastgelegd welke zaken specifiek van toepassing zijn op de interne toezichthouders, zoals onverenigbaarheden, transparantie in nevenfuncties, zakelijke belangen, cadeaus en geschenken, maatschappelijke verbindingen en strijdige belangen. Op onze website is het complete reglement Rollen en Regels voor iedereen in te zien en te downloaden. Beloning directeur-bestuurder Voor de beloning van de directeur-bestuurder gelden de uitgangspunten zoals bepaald door de commissie Izeboud. Het brutoloon van de directeur-bestuurder bedroeg over (inclusief vakantiegeld). De kosten van de pensioenopbouw waren Visitatie In de AedesCode is opgenomen dat een corporatie zich één keer in de vier jaar laat visiteren. Zo n visitatie houdt in dat een onafhankelijke commissie de organisatie beoordeelt om inzicht te krijgen in het functioneren ervan. Wij hebben vanwege alle organisatorische veranderingen die zijn doorgevoerd nog geen visitatie laten uitvoeren, meldt Sije Holwerda. Het zou een te groot beslag leggen op de organisatie om direct na de invoering van alle veranderingen een visitatie te laten houden. Bovendien hebben de veranderingen die zijn doorgevoerd nog enige tijd nodig om echt in te bedden. Maar uiteraard staat de voorbereiding van de visitatie wel op de agenda voor 2010, zodat de daadwerkelijke visitatie begin 2011 kan plaatsvinden. Ondernemingsplan Lingewaard Wonen gaat de informatie die uit het visitatierapport komt ook gebruiken voor het opstellen van een nieuw ondernemingsplan. Hoewel het vorige ondernemingsplan is opgesteld voor de jaren 2008 tot en met 2010, is dit nooit echt gedragen door de organisatie, constateert Sije Holwerda. Wij hebben daarom het ondernemingsplan geëvalueerd en besloten om een nieuw plan te gaan maken. Dat is ook nodig in verband met de fusie. Naast de informatie die uit het visitatierapport komt, organiseren wij een stakeholdersbijeenkomst om nog directer en actiever te kunnen praten met alle partijen die met de volkshuisvesting te maken hebben en hen in onze toekomstplannen te betrekken. Vooruitlopend op het vaststellen van een nieuw ondernemingsplan, hebben wij een jaarplan gemaakt, zodat wij toch onze koers voor de komende tijd goed hebben bepaald. Milieubeleid en SVB Het door Lingewaard Wonen te voeren milieubeleid zal een wezenlijk onderdeel vormen van het ondernemingsplan en het daaraan gekoppelde strategisch voorraad beleidsplan. Dat staat voor het komende jaar op de agenda. Wij willen niet alleen energiemaatregelen nemen, maar een stapje verder gaan. Kijken hoe duurzaam en leefbaar een wijk kan zijn en hoe het energie- en milieubeleid structureel in wijken kan worden opgenomen. Om de duurzaamheid in het oog te houden, willen wij het werk zo veel als mogelijk uitbesteden aan lokale partijen. Tot slot Al met al is er een duidelijke lijn gekomen in hoe de organisatie ervoor staat. Zowel de Raad van Commissarissen als de Ondernemingsraad zijn goed te spreken over hoe het nu gaat, besluit Sije Holwerda. Hoofdstuk 2 Onze mensen maken t verschil In 2008 waren de neuzen van de medewerkers al dezelfde kant uitgezet. Maar op 1 juni 2009 zijn de organisatorische veranderingen daadwerkelijk ingevoerd. Veranderingen die voor een aantal medewerkers een behoorlijke impact hebben gehad. Aan het woord is Marieke van Rossum, medewerker personeelszaken van Personeelszaken & Organisatie. Zoals in 2008 reeds is besloten, gaat Lingewaard Wonen zich meer richten op haar kernactiviteiten. De organisatiestructuur is daarop nu aangepast. Het bewerkelijke VvE-beheer is afgestoten. Het neerleggen van het VvE-beheer bij een externe partij geeft de organisatie veel meer rust. Rode draad in de organisatorische wijziging is FORS. FORS staat voor de vier kernwaarden die uit het Ondernemingsplan zijn gekomen: Flexibiliteit, Omgevingsgericht, Resultaatgericht en Samenwerking, waarbij communicatie en klantgerichtheid onder Omgevingsgericht vallen. Organisatiewijzigingen De belangrijkste wijziging op papier is natuurlijk de fusie met Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn. Maar omdat Lingewaard Wonen en Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn al een aantal jaren een samenwerkingsverband hadden, was de fusie eigenlijk een logisch vervolg op die samenwerking. De veranderingen die daaruit voortvloeien waren minder ingrijpend dan de nieuwe organisatiestructuur. Voor sommige mensen betekende dit dat niet alleen hun functie wijzigde, maar dat ze ook van locatie moesten veranderen. En dat was best even wennen, vervolgt Marieke van Rossum. Een van de belangrijke wijzigingen, is de samenvoeging van de voormalige afdeling Bewonerszaken met het Secretariaat. Samen zijn zij de afdeling Woondiensten geworden. Wij verwachten dat dit een behoorlijke efficiëntieslag oplevert voor zowel de medewerkers als onze klanten, aldus Marieke van Rossum. De tweede belangrijke wijziging vond plaats op de voormalige afdeling Technische Dienst. Behalve de naamswijziging, de afdeling heet nu Vastgoed & Ontwikkeling, is de werkwijze aangepast. De opzichters werken nu in rayons. Per rayon werken twee opzichters; de ene houdt zich bezig met planmatig onderhoud en de andere neemt het mutatie-onderhoud voor zijn rekening. Ook dit is een efficiëntieslag, constateert Marieke van Rossum. De opzichters rijden nu in een vast werkgebied binnen de gemeente en onze klanten hebben een vast aanspreekpunt. Dat werkt efficiënter en is voor iedereen prettiger. Verder zijn wij heel blij dat wij na een lange zoektocht een manager voor de afdeling Vastgoed & Ontwikkeling hebben gevonden. Dit brengt de langverwachte rust op deze afdeling. Daarnaast zijn er nog wat kleinere interne wijzigingen doorgevoerd. Er is bijvoorbeeld een afdeling Directiesecretariaat & Managementondersteuning opgezet (voorheen was er alleen een Directiesecretariaat)

6 Organogram Het nieuwe organogram ziet er per 1 juni 2009 als volgt uit. Directeur - bestuurder Personele wijzigingen Op 1 januari 2009 waren er 46 medewerkers in dienst. Per 31 december 2009 waren dat er 45. Dat staat gelijk aan 38 (afgerond) FTE. Er zijn in het verslagjaar drie nieuwe medewerkers in dienst getreden en drie medewerkers uit dienst gegaan. Het verschil van één medewerker is verklaarbaar omdat de voormalig directeur-bestuurder formeel tot 1 april 2009 in dienst was, maar op 14 november 2008 de organisatie heeft verlaten. De gemiddelde leeftijd van een medewerker van Lingewaard Wonen is 41 jaar. Woondiensten Seniorwerken woondiensten Bestuursadviseur Businesscontrole Vastgoed & Ontwikkeling Personeelszaken & Arbo Directiesecretariaat & Managementondersteuning Hoofd onderhoud Financiële bedrijfsvoering Personeelsbeleid Nieuw beoordelings- en beloningssysteem Het jaar 2009 was een proefjaar voor het nieuwe beoordelings- en beloningssysteem, waarin de kernwaarden van FORS zijn opgenomen. Het managementteam en de Ondernemingsraad zijn hierbij betrokken en hebben hieraan dan ook hun goedkeuring gegeven. Voorheen vonden er altijd twee gesprekken plaats: een functionerings- en een beoordelingsgesprek. Nu zijn dat drie gesprekken geworden: een doelstellingsgesprek (waarin maximaal vijf resultaatafspraken worden gemaakt), een voortgangsgesprek en een beoordelingsgesprek. In het doelstellingsgesprek worden resultaatafspraken gemaakt. Voldoe je aan die resultaatafspraken en scoor je boven de eisen uit dan komt dit tot uitdrukking in de beoordeling. Het beoordelingssysteem is gekoppeld aan een salarisontwikkeling, verklaart Marieke van Rossum. Woonservice Fusie Voor de medewerkers kwam de fusie met Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn niet onverwacht. In 2007 werd de samenwerking met deze corporatie reeds geformaliseerd. Toen zijn de medewerkers al op de loonlijst van Lingewaard Wonen gezet. Marieke van Rossum: Wat dat betreft is er niet veel gewijzigd; het werkapparaat was er ook al op afgestemd. De fusie heeft gelukkig ook geen ontslagen ten gevolge gehad. Alleen betekent de fusie voor sommigen een functie- en standplaatswijziging. Hoewel het voor sommigen dus even wennen is, staan de medewerkers al met al positief tegenover de fusie. Uiteraard is heel zorgvuldig te werk gegaan met het informeren van alle medewerkers. Er zijn bijvoorbeeld extra personeelsbijeenkomsten belegd. Personele opbouw De personele opbouw was in 2009 de volgende. Afdeling Klantservice Ontwikkeling & nieuwbouw Beheer & onderhoud Financiële huuradministratie Facilitairezaken Aantal medewerkers Directie 1 Bestuursadviseur-business controller 1 Directiesecretariaat en management ondersteuning 2 Financiële bedrijfsvoering 11 Vastgoed & Ontwikkeling 16 Personeel en organisatie 1 Woondiensten 13 Automatisering Secretariaat Deze nieuwe werkwijze is begin 2010 geëvalueerd en op sommige punten aangepast. Het grootste deel van de medewerkers is blij met de invoering van het systeem; met name de invoering van de resultaatafspraken blijkt de motivatie en ontwikkeling van de medewerkers ten goede te komen. FORS Tegelijkertijd met de HRM-werkgroep is FORS in het leven geroepen. In 2009 zijn de eerste workshops FORS gehouden. Tijdens de workshops zijn medewerkers uit verschillende functies bij elkaar gezet. Dit was nuttig en leerzaam en de reacties op de workshops waren positief. Helaas is door de drukte van de fusie en de invoering van de organisatorische wijzigingen FORS gedurende de tweede helft van het verslagjaar iets op de achtergrond terecht gekomen, maar wij hopen dit in 2010 weer op te pakken. Wel zijn er screensavers ingevoerd zodat FORS niet helemaal op de achtergrond verdwijnt, meldt Marieke van Rossum. Regeling verlof De bestaande regeling verlof is uitgebreid met calamiteitenverlof en kort en langdurig zorgverlof. Verzuimbeleid Dit is een nieuwe regeling voor Lingewaard Wonen. Het doel van dit verzuimbeleid is het voorkomen van onnodig verzuim, het oplossen van problemen die ten grondslag liggen aan het verzuim en het verminderen van vermijdbare schade aan medewerkers en de organisatie. De regeling is uitgewerkt conform de Wet Poortwachter. Met het ziekteverzuimpercentage van 2,4% (incl. langdurig verzuim) scoort Lingewaard Wonen heel goed ten opzichte van landelijke cijfers. Opleidingen Lingewaard Wonen vindt de ontwikkeling van haar medewerkers belangrijk. Het studiereglement is in 2009 onder de loep genomen en aangepast. Belangrijk onderdeel daarvan is het Persoonlijk Ontwikkeling Plan (POP). Daar zijn wij in 2009 mee gestart. Indien een medewerker wil doorgroeien naar een andere functie wordt in samenwerking met de direct leidinggevende een POP opgesteld. Dat is in 2009 één keer gebeurd. Verder zijn enkele medewerkers een HBO-opleiding gestart en er zijn door heel wat medewerkers diverse trainingen en cursussen gevolgd, aldus Marieke van Rossum. In 2009 zijn bij de kantoren in Huissen en Millingen aan de Rijn AED s geplaatst. Alle medewerkers hebben de gelegenheid gekregen om een cursus reanimatie en gebruik van de AED te volgen. Een zeer groot aantal van onze medewerkers heeft aan de cursus deelgenomen. In het opleidingsplan waren de begrote kosten voor en in totaal is er voor aan opleidingen besteed. Dat er minder aan opleidingen is uitgegeven heeft voornamelijk te maken met de intensieve werkzaamheden met betrekking tot de fusie en bedrijfsoptimalisaties

7 Ondernemingsraad De relatie met de Ondernemingsraad is open, eerlijk en geïntensiveerd. Er vindt regelmatig overleg plaats. In 2009 is drie keer overleg geweest tussen de directie en de Ondernemingsraad. Indien nodig worden ook ad-hocbijeenkomsten belegd. De Ondernemingsraad is hier goed over te spreken en voelt zich serieus genomen. De volgende onderwerpen zijn in 2009 besproken en hierover heeft de Ondernemingsraad advies en waar benodigd instemming uitgebracht: De fusie met Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn. De organisatorische wijzigingen. Het beoordelings- en beloningssysteem. Het Arbo- en verzuimbeleid. De samenstelling van de Ondernemingsraad is in 2009 niet gewijzigd. Arbeidsomstandigheden Het ziekteverzuimpercentage was in 2009 verrassend laag. Ondanks alle veranderingen kwam dit uit op 2,4 procent (incl. langdurig verzuim en excl. zwangerschap). In 2008 lag het ziekteverzuimpercentage nog op 4,9. Dit is een heel goede score waar wij dan ook zeer tevreden over zijn, zegt Marieke van Rossum. Arbobeleid Het jaar 2009 heeft in het teken gestaan van wat wij willen doen. Er bleek namelijk weinig op papier te staan over het te voeren arbobeleid. Inmiddels is dat wel gebeurd. Het doel van het arbobeleidsplan is om optimale arbeidsomstandigheden te krijgen voor zowel het eigen personeel als voor tijdelijke (ingeleende) medewerkers. Dit houdt in dat de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van de medewerkers zoveel mogelijk zullen worden bevorderd en daar waar mogelijk geborgd zodat risico s tot een minimum worden gereduceerd. Bijzondere aandacht wordt besteed aan het voorkomen van persoonlijk letsel en de zorg voor veiligheid van derden. Inmiddels is: het ontruimingsplan opgesteld en geoefend; er is een preventiemedewerker aangesteld met duidelijke taken; de bedrijfshulpverleners zijn meer betrokken bij de gang van zaken en de medewerkers weten nu bij wie ze terecht kunnen; bij beide kantoren zijn AED s geplaatst. In 2009 wilden wij het Preventief Medisch Onderzoek invoeren, maar dat is niet gelukt en zal daarom doorschuiven naar Al met al is de uitvoering van het arbobeleid sterk verbeterd, concludeert Marieke van Rossum. Vertrouwenspersoon Binnen onze organisatie was er één vertrouwenspersoon. Deze persoon heeft in 2009 onze organisatie verlaten. Na zijn vertrek hebben wij in 2009 besloten om twee vertrouwenspersonen aan te stellen; een vrouwelijke en een mannelijke. Hiervoor is gekozen omdat dit in sommige situaties positiever kan uitpakken. Indien zich situaties voordoen dan hebben medewerkers de keuze tussen een mannelijke of een vrouwelijke vertrouwenspersoon. Ook beschikt onze organisatie over een preventiemedewerker en een aantal BHV-ers, besluit Marieke van Rossum. Hoofdstuk 3 Onze klanten krijgen kwaliteit Het is een uitdaging om aan de woonwensen van onze klanten te voldoen, stelt Steve Keyner, manager Vastgoed &Ontwikkeling. Wij willen bijdragen aan de kwaliteit van wonen door bestaande woningen aan te passen aan de eisen van deze tijd en nieuwe woningen te bouwen die aan alle moderne kwaliteitseisen voldoen. Vastgoed en Ontwikkeling Op het gebied van nieuwbouw en herstructurering is de werkwijze binnen de afdeling Vastgoed & Ontwikkeling aangepast. Er is een processchema geïntroduceerd waarbij de te doorlopen stappen vanaf het initiatief tot en met de oplevering van een project inzichtelijk zijn gemaakt. Daarbij wordt ondermeer omschreven welke afdelingen op welk moment betrokken moeten worden in het proces. Hiermee wordt voorkomen dat een afdeling pas achteraf betrokken wordt waardoor er onvoldoende sturing in het begin van het proces kan worden gegeven. De ontwikkeling van een project is immers een integraal proces en heeft raakvlakken met financiën, verhuur en beheer en onderhoud. De fase van beheer en onderhoud breekt aan na de oplevering van een project. Maar het borgen van de kwaliteit ervan en het reduceren van de onderhoudskosten wordt al jaren van tevoren bepaald in de ontwerpfase van een project. Verder maakt de afdeling Vastgoed & Ontwikkeling gebruik van beslis- en fasedocumenten tijdens het ontwikkeltraject. Deze documenten worden opgesteld zodra belangrijke mijlpalen in het proces naderen zoals het begin van de ontwerp- en uitvoeringsfase. In deze documenten wordt het project uiteengezet. Hiervoor wordt ondermeer ingegaan op de financiën, de planning, de fiscaliteiten, de risico s en verhuurbaarheid van een project. Hiermee wordt het proces beter aangestuurd en wordt bijvoorbeeld ook inzichtelijk wat er gaandeweg is veranderd en welke gevolgen dit heeft. Deze documenten worden ter goedkeuring voorgelegd aan het managementteam en de Raad van Commissarissen. Tot slot zal de afdeling Vastgoed & Ontwikkeling in 2010 meer de aandacht gaan leggen op energie en duurzaamheid. De mogelijkheden hiervan worden mede bepaald door het nieuwe strategisch voorraad beleid dat in 2010 zal worden afgerond. Dit is zowel van toepassing op de bestaande bouw als de nieuwbouw. Strategisch voorraadbeleid In 2009 hebben wij de portefeuille- en voorraadstrategie vastgesteld op basis van de omgevingsanalyse uit voorgaande jaren, verklaart Abraham Luteijn, bestuursadviseur-business controller a.i.. Ons strategisch voorraadbeleidsplan is daar vervolgens op gebaseerd. Dit plan ontwikkelt zich aan de hand van de landelijke, regionale en plaatselijke omstandigheden. Actualiteiten als de kredietcrisis dwingen ons alle voorgenomen plannen nog eens kritisch tegen het licht te houden. Zo hebben wij de norm voor het aantal te verkopen woningen volgens het strategisch voorraadbeleidsplan bijgesteld naar 40 woningen per jaar en we willen meer toevoegen

8 In het kort opgesomd kunnen wij het volgende stellen. Omgevingsanalyse De gemeente Lingewaard presteert economisch beter dan de regio. De huishoudens hebben een hoog inkomen, de werkeloosheid is laag en de bedrijvigheid is gemiddeld. Portefeuillestrategie De omgevingsanalyse is als basis gebruikt om te bepalen hoe onze voorraad er in 2015 uit moet zien. Er blijft extra aandacht nodig voor starters en senioren. Door middel van Koopgarant hopen wij starters op weg te helpen en bij nieuwbouw houden wij rekening met senioren. Voorraadstrategie Voor onze primaire doelgroep houden wij 95 procent van onze woningen bereikbaar. Voorraadbeleid Het jaar 2009 heeft voornamelijk in het teken gestaan om de besluiten van het strategisch voorraad beleid om te zetten in concrete plannen. Eind 2009 heeft Lingewaard Wonen een extern bureau gevraagd om eens kritisch naar het strategisch voorraad beleidsplan te kijken. Wij willen onze portefeuillestrategie graag versterken en meer visie op ons woningbezit krijgen, waarbij het marktperspectief een duidelijke plaats krijgt in onze investeringsbeslissingen, vervolgt Abraham Luteijn. Vragen die daarbij relevant zijn: Waar is over tien jaar veel behoefte aan? Waar zijn te weinig woningen van? Waarvan teveel? Hoe kunnen wij op waarde gaan sturen? Hoe kunnen wij efficiënt met de middelen omgaan zodat maatschappelijk zoveel mogelijk wordt gepresteerd? De portefeuillestrategie moet sturend werken voor acquisitie, verkoop en onderhoud en concreet handen en voeten geven aan de maatschappelijke ambities. Dat moet bovendien zo efficiënt mogelijk gebeuren. Waardeontwikkeling en risicobeheersing zijn hierbij sleutelbegrippen. Omdat wij ook van plan zijn om een nieuw ondernemingsplan te maken, kunnen wij hieraan uitstekend het nieuwe strategisch voorraadbeleidsplan koppelen, besluit Abraham Luteijn. Boswei- en Van Bronkhorststraat te Bemmel: eind 2008/begin 2009 is voor de 8 HAT-woningen aan de Van Bronkhorststraat en Bosweistraat en de 5 eengezinswoningen aan de Bosweistraat het besluit genomen om de woningen te verkopen in plaats van sloop en vervangende nieuwbouw te plegen. Teselaar te Bemmel (12 gelijkvloerse woningen): in de eerste vier maanden van 2009 zijn de laatste bewoners van het project geherhuisvest. De woningen zijn in mei 2009 gesloopt. Prins Bernhardstraat te Angeren (6 seniorenwoningen): in de eerste helft van 2009 zijn de laatste bewoners van het project geherhuisvest. Eind augustus/begin september zijn de woningen gesloopt. MGZ Bemmel aan de Markt/Assenburg. In 2009 is men bezig geweest om het ontwerp van de nieuwbouw af te ronden. De nieuwbouw zal bestaan uit een ondergrondse parkeerkelder, 13 koopwoningen en 27 huurwoningen. Ook zullen er nieuwe winkels komen waaronder een Hema. Het oude MGZ gebouw moet hiervoor in 2010 plaats gaan maken. De uitplaatsing van de huidige bewoners en de uitwerking tijdelijke logistieke maatregelen worden begin 2010 afgerond. Centrumplan Huissen. In dit plan staan 19 huurwoningen aan de Doelenstraat op de nominatielijst om gesloopt te worden. In plaats hiervan kunnen bijvoorbeeld meer woningen in gestapelde vorm teruggebouwd worden. Er is overleg met de gemeente en andere partijen om naast de Doelenstraat ruim vierkante meter winkelruimte, een parkeerkelder en koopwoningen te ontwikkelen. Uitbreidingslocaties Sportvelden Angeren. In dit gebied is er met Bouwfonds Ontwikkeling overleg om hier 15 huurappartementen te ontwikkelen in turnkey verband. Het plan bevindt zich nog in de initiatieffase. Driegaardsestraat Huissen. Dit betreft de ontwikkeling van een nieuwe wijk met in totaal circa 600 woningen waarvan circa 125 woningen in de sociale sector. Daarnaast zijn er ook algemene voorzieningen gepland. Het plan bevindt zich in de initiatieffase waarbij partijen in overleg zijn met de gemeente. Opgeleverd Ondanks alle organisatorische veranderingen, is het werk gewoon doorgegaan. In 2009 zijn de volgende projecten opgeleverd: 20 appartementen Merlijn in Doornenburg, waarvan 10 huurappartementen en 10 koopappartementen. Hiervan staan er nog 2 te koop. Deze sociale huurappartementen worden gerealiseerd in de betaalbare huurklasse tegen een netto huurprijs van 475 per maand terwijl de koopappartementen een gemiddeld investeringsbedrag hebben van De reden voor de overschrijding van de grens van is het gevolg van het feit dat Lingewaard Wonen na jaren weer sociale huurwoningen wenste te realiseren in Doornenburg. Dit was alleen mogelijk in combinatie met koopappartementen. 10 appartementen Angrina in Angeren. Deze woningen zijn verdeeld over twee bouwlagen. De woningen op de eerste verdieping zijn bereikbaar met een lift. In uitvoering In 2009 zijn de volgende projecten in uitvoering genomen: 8 levensloopbestendige huurwoningen in de Dennen-/Populierenstraat te Huissen; 18 huurappartementen aan de Teselaar te Bemmel. Bloemstraat Huissen. In deze nieuwbouwwijk komt een woongebouw van 32 huurappartementen. Deze zijn levensloopbestendig ontworpen zodat deze ook geschikt zijn voor senioren. Dit project bevindt zich in de initiatieffase. Verkoop Ondanks de kredietcrisis valt de verkoop van woningen niet tegen, meldt Monique Verbeek, manager van de afdeling Woondiensten. Wel is het aantal te verkopen woningen in 2009 bijgesteld van 62 naar 40 woningen. En deze doelstelling is gehaald. Gedurende het jaar zijn diverse verkoopbevorderende maatregelen getroffen. Zo zijn er bordbusters geplaatst op opvallende plaatsen in onze dorpen, hebben wij meegedaan aan de open-huizendag, free publicity gebruikt, meegewerkt aan een artikel in AedesMagazine over Koopgarant en opvallende advertenties geplaatst. Koopgarant blijkt een goed product te zijn en is in de huidige markt een welkome aanvulling. Wij merken wel dat er minder doorstroming is en de definitief af te stoten woningen worden lastiger verkocht. Maar door Lokaal Maatwerk toe te passen bij de nieuwbouw in Angeren en Doornenburg, hebben wij doorstroming gekregen in ons te verkopen woningbezit. De verwachting is dat wij voorlopig last blijven houden van de kredietcrisis en dus moeten de verwachtingen niet te hooggespannen zijn. Wel is er een kleine verbetering ten opzichte van 2009 merkbaar in de markt, wij hopen hier ook van te profiteren, concludeert Monique Verbeek. Herstructurering In 2009 speelden de volgende herstructureringsprojecten: Van Kleefstraat, van Kleefplein, van Gelrestraat te Huissen (75 eengezinswoningen): in 2009 is er niet zoveel gebeurd aan dit project. Eind 2009 is aan de bewoners gecommuniceerd dat er een nieuwe planning wordt gemaakt. Begin maart 2010 zijn de bewoners hierover nader geïnformeerd. Streefkwaliteit Bovendien hebben wij verschillende werkzaamheden uitgevoerd om onze woningen op een maatschappelijk aanvaardbaar kwaliteits- en voorzieningenniveau te brengen, vervolgt Eric Mientjes. Onze streefkwaliteit is in 2009 niet aangepast. De werkzaamheden die wij moeten uitvoeren om de streefkwaliteit te halen, is natuurlijk afhankelijk van het soort woning

9 Lingewaard Wonen hanteert nog steeds dezelfde kwaliteitsnorm. Daar weet Eric Mientjes, hoofd Beheer & Onderhoud alles van. Om die norm te halen hebben wij in 2009 een aantal kwalitatieve verbeteringen aangebracht. De galerijen van vier flats in Bemmel zijn overkapt. In 68 woningen zijn de groepenkasten elektra aangepast. Er is isolerende beglazing aangebracht in 121 woningen. Er zijn HR cv-ketels in 185 woningen geplaatst. Voor een aantal mensen betekende dit wel dat de huurprijs is aangepast. In totaal is er voor uitgegeven aan streefkwaliteit. Milieubeleid De Woonbond, Aedes vereniging van woningcorporaties en de overheid hebben in oktober 2008 hun handtekening gezet onder het Convenant Energiebesparing Corporatiesector. De kern van deze aanpak is om van meer huurders medewerking te krijgen om aan energiebesparende maatregelen mee te werken. Huurders krijgen middels een woonlastenwaarborg de garantie dat op wooncomplexniveau de verlaging van de maandelijkse energiekosten als gevolg van de energiebesparende maatregelen, groter is dan de huurverhoging. Huurders gaan er dus op vooruit, omdat hun woonlasten lager zullen uitvallen. Lingewaard Wonen onderschrijft het Convenant Energiebesparing Corporatiesector. Dat moet worden vertaald in een eigen milieubeleidsplan, waar wij in 2010 mee aan de slag gaan. Vooruitlopend daarop hebben wij uiteraard al het nodige gedaan om energie te besparen. Zo hebben wij HR-ketels geplaatst, isolerende beglazing aangebracht en bij nieuwbouw bekijken wij per project hoe wij invulling kunnen geven aan energiebesparing, bijvoorbeeld door gebruik te maken van zonneboilers en zonnepanelen, vertelt Eric Mientjes. Planmatig onderhoud Planmatig onderhoud wordt jaarlijks aan de hand van de meerjarenonderhoudsbegroting uitgevoerd, legt Eric Mientjes uit. In deze begroting staan de werkzaamheden gepland aan de hand van onderhoudsschema s. Deze onderhoudsschema s stellen wij op op basis van de ervaringen die wij in de loop der jaren hebben opgebouwd. Hoofdstuk 4 Wonen voor iedereen Lingewaard Wonen heeft een gedifferentieerd woningbezit. Wij proberen met ons woningaanbod meerdere doelgroepen te bedienen. Ons bezit bestaat voor meer dan de helft uit eengezinswoningen in verschillende prijsklassen. Wij richten ons hierbij vooral op de klanten die een betaalbare woning nodig hebben, stelt Monique Verbeek, manager Woondiensten. Het zijn dus de klanten van Lingewaard Wonen die bepalen hoe de woningvoorraad er nu en in de toekomst uitziet. Onder planmatig onderhoud vallen werkzaamheden met een gemiddelde onderhoudscyclus tussen de vijf en vijfentwintig jaar. Over 2009 hebben wij de gegevens van het planmatig onderhoud en het begroot onderhoud samengevoegd. Begroot onderhoud wil zeggen het planmatig schilderwerk plus de kosten van het benodigde herstelwerk voorafgaand aan het schilderwerk, legt Eric Mientjes uit. In 2009 heeft Lingewaard Wonen aan schilderwerk uitgegeven en aan voorafgaande herstelwerkzaamheden. Er is overschrijding geweest wat betreft het schilderwerk. De kosten bij onderhoud voorafgaand aan schilderwerk en de bij het schilderwerk behorende streefkwaliteit zijn daarentegen lager uitgevallen. In totaal heeft Lingewaard Wonen uitgegeven aan planmatig onderhoud (exclusief streefkwaliteit). Dit is een forse daling ten opzichte van de begroting ( ). Een belangrijke oorzaak van dit voordeel is een gunstiger aanbesteding en soberder uitgevoerde renovaties. Dagelijks onderhoud Het dagelijks onderhoud bij Lingewaard Wonen bestaat uit reparatieverzoeken, liftonderhoud, cv-onderhoud, klein- of huurdersonderhoud, mutatieonderhoud en overig onderhoud. De kosten voor reparatieverzoeken en liftonderhoud geven geen hoge afwijkingen ten opzichte van de begroting. Het mutatie onderhoud is wel fors lager uitgevallen. De oorzaak hiervan is dat wij 70 mutaties minder hadden dan begroot. Ook de kwaliteit van de opgeleverde woningen was goed. Wij hebben hier geen extra onderhoud hoeven plegen om de woningen weer op het kwaliteitspeil van Lingewaard Wonen te brengen. Het cv onderhoud is lager dan begroot. Het budget bestaat deels uit contractonderhoud (service en storingen inclusief materiaal en uurloon) en onderhoud wat buiten het contract valt (stroomuitval, blikseminslag). Wij hebben met name geen onderhoud gehad wat buiten het contract valt. Lingewaard Wonen heeft in totaal aan dagelijks onderhoud besteed. Dat is minder dan begroot. Doelgroepen van beleid Lingewaard Wonen rekent de volgende groepen tot haar klanten: mensen met lagere inkomens; senioren die behoefte hebben aan een woning met zorg; starters die moeilijk aan een woning kunnen komen; mensen die meer hulp nodig hebben bij het wonen, zoals mensen met een beperking, statushouders en dak- en thuislozen; huurders en kopers in het midden- en duurdere segment die de doorstroming kunnen bevorderen. Woningbezit Om al onze doelgroepen te kunnen bedienen, hebben wij een gedifferentieerd woningbezit nodig; of anders gezegd: Lingewaard Wonen heeft woningen voor iedereen, vervolgt Monique Verbeek. Bijna zestig procent van ons woningbezit bestaat uit eengezinswoningen, waarvan een deel levensloopbestendig is en een deel aangepast is aan de bewoners, bijvoorbeeld voor senioren of mensen met een beperking. Eind 2008 bestond de woningvoorraad van Lingewaard Wonen uit woningen. Op 31 december 2009 hadden wij woningen. Ons bezit is dus iets afgenomen, maar wij hebben zeker niet stilgezeten. Er zijn in het verslagjaar 46 woningen verkocht, 18 woningen gesloopt en 20 woningen nieuwgebouwd, vertelt Monique Verbeek. Lingewaard Wonen houdt ook rekening met de portemonnee van haar klanten en daarom worden de verschillende woningtypen ook in verschillende prijsklassen aangeboden. In de tabel is in een oogopslag te zien hoe het bezit is opgebouwd

10 Goedkoop Betaalbaar Duur Totaal % < 357,37 357,37 - > 548,18 548,18 Stand per 31 december 2009 Eengezinswoningen ,0 Gelijkvloerse woningen ,9 Gestapelde woning met trap ,9 Aanleunwoningen ,2 Totaal ,0 % 14,0 83,3 2,7 100,0 Woonruimteverdeling Hoe zorgt Lingewaard Wonen ervoor dat de woningen eerlijk worden verdeeld? Monique Verbeek: Daarvoor is Lingewaard Wonen aangesloten bij Entree, het woonruimteverdeelsysteem in de Stadsregio. Wij maken bij de toewijzing onderscheid tussen starters en doorstromers. Bij starters wordt rekening gehouden met de inschrijfdatum en voor doorstromers geldt de datum van vestiging als criterium. De klant kan zelf reageren op de woningadvertenties. De klant met de langste meettijd is de eerste kandidaat voor die woning. Net als in 2008 heeft Lingewaard Wonen in 2009 statushouders en pardonners gehuisvest. Er zijn zes woningen verhuurd aan statushouders en twee aan pardonners. Dit was niet conform de taakstelling. De taakstelling voor statushouders was voor Lingewaard Wonen in het verslagjaar eenentwintig personen. Daarvan zijn er dertien gehuisvest. Dit betekent dat er op 1 januari 2010 een achterstand van acht personen is. De pardonregeling is in 2009 landelijk afgerond. Dit betekent dat de gehele taakstelling is vervallen, ongeacht of deze nu wel of niet is gehaald. Aanbod Hoe weten woningzoekenden dat een woning vrijkomt? Wij zorgen ervoor dat advertenties worden geplaatst van bijna al onze woningen die vrijkomen voor verhuur, vervolgt Monique Verbeek. Die advertenties staan in het weekblad EntreeMagazine en daarnaast worden de woningen ook via de website aangeboden. Voor woningzoekenden die geen internet hebben staat in de entree van ons kantoor een computer, waarop het woningaanbod te vinden is. Mutaties In 2009 heeft Lingewaard Wonen in totaal hebben 235 mutaties gehad. Dat is iets minder dan vorig jaar. Hiervan zijn 149 woningen opnieuw verhuurd. Van deze 149 woningen zijn er 92 via een advertentie aangeboden. De woningen waarmee wij niet adverteren worden direct toegewezen. Dat is bijvoorbeeld het geval als wij huurders bemiddelen bij herstructurering of als mensen noodgedwongen moeten verhuizen omdat hun woning is uitgebrand. Ook de statushouders worden bemiddeld. In 2009 hebben wij 57 woningen niet via Entree verhuurd. De reden hiervoor is dat de nieuwbouwwoningen die in 2009 zijn opgeleverd in één advertentie zijn aangeboden. Verder zijn twee aanleunwoningen verhuurd, heeft twee keer woningruil plaatsgevonden, zijn acht woningen aan statushouders verhuurd, zijn twee woningen bemiddeld voor ROWO-kandidaten en zijn veertien woningen direct toegewezen aan een herstructureringskandidaat. Vier woningen zijn verhuurd aan Sleutelklaar en tien woningen zijn direct toegewezen. De mutatiegraad is daarmee in 2009 uitgekomen op 7,8 procent. Dit is lager dan vorig jaar (9,9 procent). De reden hiervoor is dat de doorstroming stagneert, omdat mensen voorzichtiger zijn door de financiële crisis en daardoor geen risico s aangaan zodat ze langer blijven huren. In de tabel is te zien hoeveel reacties wij op onze woningen kregen en hoeveel woningen werden geweigerd. verhuringen aantal woningen % aantal reacties % aantal weigeringen Weigeringsgraad goedkoop 27 18,1% ,7% 11 0,41 betaalbaar ,1% ,4% 35 0,35 duur 22 14,8% ,9% 5 0,23 Totaal ,0% ,0% 51 0,34 Interview Miranda Brink Wij zijn nog een beetje zoekende Administratief medewerker Miranda Brink is een oudgediende bij Lingewaard Wonen. Al 28 jaar is zij betrokken bij de financiële bedrijfsvoering en gedurende de jaren dat ze werkzaam is, heeft ze al de nodige veranderingen meegemaakt. Maar het afstoten van het VvE-beheer we hadden er ruim twintig in beheer heeft voor mijn werk de nodige impact. Voor een aantal complexen waarin zowel huur- als koopwoningen zitten, blijf ik dit werk nog wel voor de huurwoningen doen. Ik houd mij vooral bezig met de afrekening van de servicekosten, vervolgt Miranda Brink. Er is in 2009 een nieuwe clusterindeling gemaakt, die gebaseerd is op woningtype en daardoor klopte de servicekostenmodule niet meer. Die ben ik nu, samen met mijn collega Ellen van den Heuvel, opnieuw aan het inrichten. En dat is een hele klus! Weigeringen In 2009 zijn er meer woningen geweigerd vergeleken met vorig jaar. Het weigeringspercentage bedroeg 34,2, terwijl dat in 2008 op 29,9 uitkwam. Monique Verbeek: Hier is geen specifieke reden voor aan te geven. Wel merken wij dat woningzoekenden kritischer worden, maar deze tendens bestaat al langer. Mocht de staat van de woning een reden zijn om te weigeren, dan reageren wij daar adequaat op door bijvoorbeeld onderdelen in de woning te schilderen wanneer dit verhuurtechnisch noodzakelijk is. Urgenten In de Stadsregio wordt gewerkt met een urgentiecommissie. De urgentiecriteria zijn helder, meldt Monique Verbeek. Iemand is urgent wanneer hij of zij met spoed een dak boven het hoofd nodig heeft. Uiteraard wordt gekeken naar de zelfredzaamheid van de woningzoekende en de mate van verwijdbaarheid. Ieder half jaar wordt gekeken of de criteria nog werkzaam zijn. Vooral naar de hoeveelheid meettijd die iemand nodig heeft om zelf voor een woning in aanmerking te komen via Entree. Jaarlijks mag 20% van het woningaanbod worden uitgesloten voor urgenten. In 2009 heeft Lingewaard Wonen negen woningen uitgesloten, dit is 9,8%. Hiermee blijven wij ruim onder de gestelde norm. In totaal zijn 13 woningen aan urgent woningzoekenden verhuurd. Verder zijn er diverse werkzaamheden herverdeeld tussen de verschillende mensen van de afdeling en we zijn nog een beetje zoekende hoe dat in goede banen moet worden geleid. We zijn veel meer aan het budgetteren met de bijbehorende controle daarop en dat betekent veel extra werk. Maar, volgend jaar hoeven we gelukkig maar één jaarverslag te maken en dat scheelt dan weer, benadrukt Miranda Brink

11 Hoofdstuk 5 Prijs naar waar Het is onze taak ervoor te zorgen dat het woningbezit op een goede manier wordt verhuurd, stelt Mart Sillessen, manager Financiële Bedrijfsvoering. De uitdaging voor ons is om de huur betaalbaar te houden voor mensen die wat minder te besteden hebben. Dat is de essentie van ons verhuurbeleid. Mag een aantrekkelijke woning dan meer kosten dan een minder aantrekkelijke woning? Wij vinden dat het antwoord daarop ja is, zegt Mart Sillessen. Lingewaard Wonen is een maatschappelijke organisatie die haar publieke doelstelling op ondernemende wijze wil invullen. Sinds een aantal jaren werken wij met het differentiëren van streefhuren. Dit is ingezet omdat wij vinden dat een aantrekkelijke woning meer mag kosten dan een minder aantrekkelijke woning. In 2009 is vervolgens een nieuw huurbeleid geïntroduceerd waarin streefhuren nog breder zijn toegepast. Hierin worden de streefhuren aan de hand van de marktwaarde bepaald. In deze waarde komt de populariteit van een woning tot uitdrukking. Een woning waar veel vraag naar is, is een woning die voldoet aan de woonbehoefte van een bepaalde doelgroep. Huurbeleid Onze streefhuur varieert tussen 68 en 90 procent van de maximaal redelijke huurprijs, vertelt Mart Sillessen. Onze gemiddelde streefhuur kwam in 2009 uit op 63,87 procent. Dat is aanzienlijk lager dan het landelijke en regionale gemiddelde van 72 procent. Daarom hebben wij ons ten doel gesteld om naar een gemiddelde streefhuur van 71 procent toe te gaan. De overheid heeft in 2009 een maximale huursomstijging van 2,5 procent afgekondigd. Datzelfde percentage geldt ook voor de individuele verhoging. Per 1 juli 2009 zijn dan ook alle huren met 2,5 procent verhoogd. Wel hebben wij een uitzondering gemaakt voor 31 woningen. De bewoners van deze woningen hebben geen huurverhoging gekregen omdat zij inmiddels weten dat de woningen worden gesloopt of omdat ze verhuurd worden aan Sleutelklaar, legt Mart Sillessen uit. Verder is er niet gedifferentieerd in de huurverhoging. HIP Hoewel Lingewaard Wonen niet aan huurmatiging doet, is zij wel een Huurtoeslag Informatie Punt (HIP). Via een beveiligde verbinding kunnen gegevens over de huurtoeslag van huurders bij de Belastingdienst Toeslagen worden opgevraagd. Zo kunnen wij de status van de aanvraag Huurtoeslag en de hierbij gebruikte (inkomens)gegevens inzien. Aan de hand hiervan kunnen wij onze huurders goed informeren en adviseren. Er wordt door de huurders veel gebruik gemaakt van het HIP, vertelt Mart Sillessen. Incassobeleid Het verscherpte incassobeleid werkte ook in 2009 positief. De procedure met snelle aanmaningen, telefoontjes en huisbezoeken heeft er in de meeste gevallen toe geleid dat bewoners alsnog tot betaling zijn overgaan of een betalingsregeling hebben getroffen. Een enkeling die niet wilde meewerken, heeft alsnog een bezoek van de deurwaarder gekregen. In 2009 zijn door ons 32 huisbezoeken afgelegd. Ons incassobeleid is er uiteraard op gericht om achterstand en huisuitzetting te voorkomen, verduidelijkt Mart Sillessen. Daarom stimuleren wij onze huurders om gebruik te maken van de automatische incassomethode om zo betalingsachterstanden te voorkomen. Per 31 december 2009 maakten huurders hiervan gebruik. Dat is ruim 83 procent van al onze huurders. Er waren in 2009 ruim 199 storneringen. In 2008 was dit ruim 300 keer het geval. Wij hebben het aantal storneringen teruggebracht door de datum van incasseren later in de maand te doen. Ook worden er betalingsregelingen aangeboden om de huur via de automatische incasso te kunnen handhaven. Uitzettingen Helaas lukt het niet altijd om huurachterstand te voorkomen. In 2009 hebben we voor 33 zittende huurders de vordering in handen moeten geven van een deurwaarder, meldt Mart Sillessen. De totale vordering bedroeg op dat moment In het kalenderjaar 2008 bedroeg dit nog Uiteindelijk zijn er in 2009 negen aanzeggingen tot ontruiming geweest. Hiervan zijn er drie daadwerkelijk ontruimd wegens huurachterstand. In 2008 hadden wij tien aanzeggingen tot ontruiming, met drie daadwerkelijke ontruimingen tot gevolg. De uitgangspunten van het huurbeleid van Lingewaard Wonen zijn verder gelijk aan die van vorig jaar. Lingewaard Wonen wil de komende twee jaar minstens huurwoningen bereikbaar houden voor de primaire doelgroep. Maar rekening houdend met de scheefheid wil Lingewaard Wonen 95 procent van haar woningen bereikbaar houden. Van deze woningen (als ze geschikt zijn voor een- en tweepersoonshuishoudens) zal de huur worden afgetopt tot de eerste huurtoeslaggrens. Als de woningen geschikt zijn voor drie of meer personen, bedraagt de huur maximaal de tweede huurtoeslaggrens. Huurachterstand Op 31 december 2009 bedroeg de totale huurachterstand van zittende bewoners ruim of wel 0,30 procent van de jaarhuur. In 2008 bedroeg de totale huurachterstand ; wat toen op 0,31 procent van de jaarhuur uitkwam. De totale huurachterstand van vertrokken bewoners was op 31 december Ondanks de crisis en dankzij het stringente incassobeleid is er in 2009 slechts afgeboekt, terwijl in 2008 de afboeking bedroeg. Bezwaar Lingewaard Wonen heeft in 2009 geen bezwaarschriften ontvangen tegen de huurverhoging of de afrekening servicekosten. Huurtoeslag Huurders hebben recht op huurtoeslag als zij een te hoge huurprijs moeten betalen in verhouding tot hun inkomen (en andere wettelijke criteria). De huurtoeslag wordt rechtstreeks door de Belastingdienst aan de huurder uitgekeerd. Lingewaard Wonen werkt dus niet met huurmatiging. Het aanvragen van huurtoeslag loopt ook rechtstreeks van de huurder naar de Belastingdienst, legt Mart Sillessen uit. Maar als er iets fout gaat met de huurtoeslag kost het ons veel tijd en energie om het allemaal weer recht te zetten. Huurders doen in dat geval namelijk vaak een beroep op onze medewerkers. Huurderving Het totaalbedrag aan huurderving bedroeg in Dit is nagenoeg gelijk aan 2008 toen het totaalbedrag was. Wij hebben te maken met leegstand in verband met verkoop, leegstand wegens herstructurering, leegstand van nieuwbouw omdat er nog geen huurder is gevonden en tot slot nog een post vanwege het feit dat wij onze bewoners na de verhuisdag zeven dagen vrijstelling van huurbetaling geven. Huurderving 2009 Leegstand ivm verkoop Leegstand ivm herstructurering Leegstand van nieuwbouw Huurvrijstelling ivm verhuizing In 2009 heeft Lingewaard Wonen voor adressen gegevens doorgegeven aan de Belastingsdienst. Hoeveel van deze huurders daadwerkelijk huurtoeslag hebben ontvangen of wat de hoogte van de toeslag was, is bij ons niet bekend. Wij worden daarover niet geïnformeerd, aldus Mart Sillessen. Van de leegstand i.v.m. verkoop heeft betrekking op woningen die ultimo 2009 nog niet waren verkocht. De leegstand i.v.m. herstructurering komen ten laste van de projecten

12 Klanttevredenheidsonderzoek Lingewaard Wonen houdt de vinger aan de pols door één keer in de twee jaar een klanttevredenheidsonderzoek uit te voeren. Dat is in 2008 gedaan door onderzoeksbureau USP Marketing Consultancy. Toen werden 213 huurders telefonisch ondervraagd naar de dienstverlening. In 2009 is geen klanttevredenheidsonderzoek gehouden. Wij zijn dus aan het werk gegaan met de resultaten van het onderzoek uit 2008, vertelt Monique Verbeek. Uit het rapport bleek bovendien dat onze klanten over het algemeen genomen zeer tevreden waren. De aanbevelingen uit het rapport van 2008 zijn uiteraard opgepakt. Lingewaard Wonen gaat de leefbaarheidsprojecten verder professionaliseren. Ook is het ZAV-beleid beter onder de aandacht gebracht; hierover wordt in het bewonersblad Lingewaard Nieuws gecommuniceerd. Zodra het ZAV-beleid is afgerond, worden er ook folders gemaakt om onze bewoners goed te informeren over het gevoerde ZAV-beleid. Via het bewonersblad, EntreeMagazine en de website wordt meer informatie opgenomen over de ontwikkelingen in de wijken en dorpen. Op is de informatie over woningen die te huur zijn verder uitgebreid. Tot slot was er een aanbeveling om de website te verbeteren. Dit is nog niet gebeurd, maar er wordt wel aandacht aan besteed. Vooruitlopend op de ontwikkeling van een nieuwe website, hebben wij informatie opgenomen over de diverse woonplaatsen. Deze informatie wordt ook gebruikt voor de advertenties in EntreeMagazine. Hoofdstuk 6 Samen met de klant Lingewaard Wonen vindt klantgerichtheid belangrijk. Wij proberen daarom onze klanten zo veel als mogelijk te betrekken in ons beleid. Het is dus belangrijk om te weten wat de wensen van onze klanten zijn. Daarvoor voeren wij regelmatig klanttevredenheidsonderzoeken en bewonersenquêtes uit, steekt Monique Verbeek, manager Woondiensten van wal. Bewonersenquêtes Sinds eind 2008 houdt Lingewaard Wonen bewonersenquêtes onder nieuwe en vertrekkende huurders. Dit levert nuttige informatie op. Van augustus 2008 tot en met juni 2009 zijn 117 huurders vertrokken, waarvan 47 huurders (40 procent) de enquête hebben ingevuld. In genoemde periode waren 104 nieuwe huurders, waarvan 61 huurders (59 procent) hebben meegewerkt aan de enquête. Vertrekkende huurders zijn over het algemeen tevreden over de dienstverlening. Dit wordt gemiddeld beoordeeld met het cijfer 8,1. Er zijn wel nog een aantal aspecten voor verbetering vatbaar, waarvoor in een notitie aanbevelingen zijn gedaan. Ook nieuwe huurders zijn tevreden over de dienstverlening in het algemeen. Dit wordt gemiddeld beoordeeld met het cijfer 8,2. Ook hier zijn nog diverse aspecten voor verbetering vatbaar, waarvoor aanbevelingen zijn gedaan. Deze notitie wordt binnenkort in het managementteam besproken. Om erachter te komen wat de klanten van Lingewaard Wonen willen is communicatie met hen belangrijk. Het is natuurlijk lastig om met alle individuele klanten apart te praten, vervolgt Monique Verbeek. Daarom doen wij dat via de huurdersorganisatie Stichting Bewonersraad Lingewaard. Deze organisatie vertegenwoordigt onze huurders. Wij betrekken hen bij de ontwikkeling van onze producten en diensten. Bij specifieke projecten, bijvoorbeeld bij herstructurering, wordt de inspraak geregeld via speciale projectgroepen waarin de bewoners door een door hen gekozen afvaardiging worden vertegenwoordigd. Stichting Bewonersraad Lingewaard Er is een samenwerkingsovereenkomst tussen Bewonersraad Lingewaard en Lingewaard Wonen. Hierin staan alle rechten en plichten, inclusief de onderwerpen voor advies omschreven. Na de fusie zal de samenwerkingsovereenkomst opnieuw worden bekeken. In 2009 is regelmatig overleg gevoerd met de Stichting Bewonersraad Lingewaard. De onderwerpen die ter sprake kwamen, zijn: huurbeleid; projecten; fusie; begroting van de Bewonersraad Lingewaard; EPA-labeling; onderhouds- en nieuwbouwbeleid. Over het te voeren huurbeleid is formeel geen overeenstemming bereikt met de Stichting Bewonersraad Lingewaard. De bewonersraad heeft niet ingestemd met het nieuwe percentage en met het nieuwe streefhurenbeleid. Lingewaard Wonen heeft aangegeven bij haar standpunten te blijven. Verder heeft Lingewaard Wonen een presentatie gegeven van de plannen voor 2010, de projecten, de begroting en de benodigde investeringen. Daarnaast is er periodiek overleg geweest met de directeur-bestuurder. Projectgroepen Op het moment dat Lingewaard Wonen een herstructureringsproject start, wordt een speciale projectgroep samengesteld. Zo n projectgroep bestaat uit een aantal bewoners die direct bij het project betrokken zijn, een lid van de Stichting Bewonersraad Lingewaard en een medewerker van de afdeling Woondiensten. In 2009 zijn geen nieuwe projectengroepen opgericht. Communicatie Het bewonersblad Lingewaard Nieuws verschijnt twee keer per jaar (in april en in december). Het blad staat ook op de website. De belangrijkste onderwerpen die in 2009 aan de orde kwamen, waren: Een interview met een koper die gebruikt heeft gemaakt van de Koopgarantregeling; Informatie over het huurbeleid en de huurtoeslag; Het Energielabel; Een nieuwe oproep om leefbaarheidsprojecten in te dienen; De nieuwe Informatiemap; Een interview met een bewoner en begeleider van Stichting De Driestroom; Uitslagen van het klanttevredenheidsonderzoek en de bewonersenquêtes 2008; Informatie over aanpassingen van de Wet maatschappelijke ondersteuning; Stand van zaken van diverse projecten; Brandpreventie; Bewonersraad Lingewaard houdt kantoor in Angeren; Een korte terugblik en vooral vooruit kijken met Sije Holwerda; Stichting Leergeld; VvE beheer

13 Kopen Huurders die graag een woning willen kopen, kunnen ook bij Lingewaard Wonen terecht. In 2009 zijn in totaal zesenveertig woningen verkocht; vijftien aan zittende huurders, eenendertig bij mutatie. Lingewaard Wonen kent drie koopvormen. Wij bieden de woningen gewoon te koop aan, middels de Koopgarantregeling of middels de Koopcomfortregeling. Gewone verkoop wil zeggen dat de woningen definitief verkocht worden. In 2009 zijn eenentwintig woningen gewoon verkocht. Met Koopgarant koopt een bewoner de woning met korting op de taxatiewaarde. Als de bewoner de woning weer wil verkopen, koopt Lingewaard Wonen de woning terug. Met de verkoper deelt Lingewaard Wonen de waardeontwikkeling van de woning. Met Koopcomfort koopt een bewoner de woning tegen de taxatiewaarde. Wil de bewoner de woning weer kwijt, dan koopt Lingewaard Wonen de woning terug. De waardeontwikkeling komt volledig ten goede of ten laste van de verkoper. In 2009 zijn vijfentwintig woningen via Koopgarant verkocht. Huren Verhuren blijft uiteraard de core business van Lingewaard Wonen. Nieuwe huurders ontvangen als cadeautje bij het ondertekenen van de huurovereenkomst een spaarlampenset en verfpakket. In verband met de fusie zijn deze spaarlampensets eind 2009 weggegeven onder alle huurders en overige contacten. Klachtencommissie Lingewaard Wonen is aangesloten bij de Klachtencommissie woningcorporaties. Deze commissie beoordeelt klachten die over ons binnenkomen. De beoordeling gaat over hoe wij hebben gehandeld; de Klachtencommissie oordeelt niet over de huurverhoging of woningtoewijzing. Daarvoor kunnen bewoners terecht bij de Huurcommissie respectievelijk Klachtencommissie stadsregio Arnhem- Nijmegen. In 2009 zijn er helemaal geen klachten binnengekomen over Lingewaard Wonen, besluit Monique Verbeek tevreden. Wel speelde er nog een zaak uit 2008 over ons Sociaal Plan, maar deze klacht is ongegrond verklaard. Hoofdstuk 7 Samen maak je het leefbaar De verhouding tussen bewoners en de woningcorporatie is de afgelopen jaren flink in ontwikkeling. Woningcorporaties moeten beter luisteren naar hun bewoners. stelt Monique Verbeek, manager Woondiensten dan ook. Wij willen immers naast mensen in wijken en buurten staan om in samenwerking met hen aan leefbaarheid te werken. Zij kunnen ideeën aandragen voor leefbaarheidsprojecten. Leefbaarheid staat bij Lingewaard Wonen hoog in het vaandel. Met het begrip leefbaarheid wordt de aantrekkelijkheid of geschiktheid om in een gebied te wonen bedoeld. Dit wordt door verschillende factoren bepaald. Er moeten bijvoorbeeld voldoende voorzieningen zijn, zoals winkels, scholen en openbaar vervoer. De buurt moet goed verlicht en veilig zijn. Ook de kwaliteit van groenvoorzieningen en openbare gebouwen spelen een belangrijke rol in een prettige leefomgeving. Lingewaard Wonen wil bijdragen aan een goed voorzieningenniveau en aan verbeterde en aantrekkelijke wijken. Door te luisteren en te kijken naar wat er speelt in diverse wijken gaan wij in op de behoeften die er zijn. De rol die wij daarin vervullen is faciliterend. Voor de wijken waar veel huurwoningen staan, stellen we leefbaarheidplannen op waarin de woonomgeving wordt betrokken. Interview Hetty van Alst Er is voor mij veel veranderd Hetty van Alst vormt samen met haar collega s Petra Verhagen, Clara Peters en Angélique Antonissen de afdeling Klantenservice. Hetty werkt al bijna twintig jaar voor Lingewaard Wonen. Toen ik hier begon was het nog een kleine corporatie en was de functie van secretaresse/receptioniste veelzijdig. Je was de vraagbaak van het bedrijf. Na de eerste fusie in 2000 veranderde er veel, maar sinds juni 2009 zijn wij bij de afdeling Woondiensten gekomen. Er is daardoor veel veranderd. En dat was wel even wennen in het begin. Leefbaarheidsprojecten Om leefbaarheidsproblemen aan te pakken heeft Lingewaard Wonen, samen met de gemeente, een leefbaarheidspot in het leven geroepen. Verder zijn de overleggen met de gebiedsagenten gecontinueerd en nemen wij nog deel aan de Hometeams, de Stuurgroep en het Armoedeplatform. In 2008 is de gemeente gestart met bijeenkomsten om een soort netwerkoverleg te starten. Dit heeft in 2009 gestalte gekregen. In december 2009 is formeel het OGGZ-netwerkoverleg binnen de gemeente Lingewaard van start gegaan waaraan Lingewaard Wonen ook deelneemt. Tot nu is de deelname vooral bedoeld om laagdrempelig te zijn en elkaar te leren kennen. Dit heeft effect; de wijkplatforms en de diverse organisaties weten ons te vinden wanneer dit nodig is. Op onze oproep voor de leefbaarheid heeft ook een aantal wijkplatforms een verzoek voor een bijdrage ingediend. Net zoals vorig jaar is in het bewonersblad Lingewaard Nieuws een oproep gedaan aan alle bewoners om een plan in te dienen om de leefbaarheid in de wijk, straat of buurt te verbeteren. Er was beschikbaar om leuke ideeën in een complex, wijk of straat te realiseren. Lingewaard Wonen heeft vijf plannen binnen gekregen en vervolgens een keuze moeten maken welke plannen uitgevoerd konden worden. Dat waren: Hetty van Alst was voorheen wel het eerste aanspreekpunt, maar sluisde de meeste vragen vervolgens aan haar collega s van andere afdelingen door. Nu gaan we als afdeling Klantensevice veel dieper op de vragen van woningzoekenden of huurders in en geef je zelf ook adviezen. Dat maakt het werk veel interessanter. Ook de werkzaamheden die dit met zich meebrengen spreken Hetty erg aan. Vanuit het wijkplatform Bemmel-Oost is een plan ingediend om één van de twee wadi s in de wijk Essenpas te gaan gebruiken als een centrale plaats voor activiteiten in de wijk. De centrale plaats houdt in: een aangekleed trapveldje, in de winter een grote ijsbaan met mogelijkheden voor avondgebruik en een centrale plek voor buurtevenementen. De wadi heeft zowel voor huurders als overige bewoners van de wijk én de omgeving een sociale functie. Om de klanten van Lingewaard Wonen en Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn goed van dienst te kunnen zijn, hebben Hetty en haar collega s een cursus gevolgd en komend jaar staat er nog een vervolgcursus op de rol. Deze begeleiding komt op een goed moment, zeker als wij straks ook de urgentieaanvragen gaan behandelen. Wij moeten onze klanten goed kunnen helpen. Twee lichtmasten op het plein aan de Slangenburgstraat (Doornenburg). De verlichting op het openbare plein aan de Slangenburgstraat werd door bewoners als onvoldoende ervaren. De woningen aan het plein zijn eigendom van Lingewaard Wonen. Daarom heeft het wijkplatform Doornenburg aan Lingewaard Wonen gevraagd bij te dragen aan de kosten voor het aanbrengen van twee extra lichtpunten (de overige kosten worden betaald door de gemeente Lingewaard)

14 Antislip-strook op betonnen trap in complex Maartenshof te Doornenburg. In dit seniorencomplex wordt ondanks de aanwezigheid van een lift regelmatig de trap gebruikt. Om de veiligheid van de huurders te bevorderen heeft Lingewaard Wonen besloten om positief te reageren op het verzoek van de bewonerscommissie om antislipstroken op de betonnen trap aan te brengen. Bankje bij de ingang van het seniorencomplex de Burgerhof in Bemmel. De bewoners van dit wooncomplex wachten vaak bij de ingang op vervoer. Er was behoefte aan een bankje, zodat men rustig kon zitten wachten. Lingewaard Wonen heeft de kosten op zich genomen en de bewoners maken inmiddels gebruik van het nieuwe bankje. Beheerplannen Lingewaard Wonen is ook nog steeds actief op het gebied van beheerplannen. Beheerplannen zijn er voor wijken, straten of complexen waar de leefbaarheid extra aandacht behoeft. Bij het opstellen van de plannen maken wij gebruik van informatie die wij krijgen uit gesprekken met de Bewonersraad Lingewaard en complexcommissies, uit eigen waarneming en uit statistische gegevens. Vanuit de leefbaarheidspot die wij samen met de gemeente hebben, zijn de volgende plannen uitgevoerd: herinrichting speelterrein Holthuizerdreef te Huissen; herinrichting schoolterrein (met speelplaats) Mariaschool in Angeren; realiseren van een sport- en trimbaan in de Zilverkamp in Huissen; aanleg van een ecologische speeltuin in De Ward in Bemmel. In totaal is er vanuit de leefbaarheidspot met de gemeente aan leefbaarheidsprojecten besteed. Lingewaard Wonen heeft op eigen initiatief de achterpadverlichting en de realisering van een daktuin in complex De Beeringen in Bemmel (gerealiseerd vanuit de leefbaarheidsoproep in Lingewaard Nieuws) voor haar rekening genomen. Samenwerking Samen bereik je meer. Met onderstaande partners werkt Lingewaard Wonen aan het verbeteren van de samenwerking op het gebied van wonen, zorg en welzijn: Gemeente Lingewaard Zorg- en welzijnsinstelling De Driestroom Zorgcentra Betuweland Philadelphia RIBW (Regionale Instelling Beschermende Woonvormen) J.P. van den Bent stichting De Karmel Energielabels voor woningen Het gespecialiseerde bedrijf Cycle Systems Projects heeft ons hele bezit in kaart gebracht en daarover energieprestatie-adviezen gegeven. Op basis daarvan zijn de labels toegekend. Inmiddels zijn alle woningen van een label voorzien. Gemiddeld scoren onze woningen het label C. Hiermee zitten wij boven het landelijk gemiddelde; dat komt uit op label D. Woonfraude In 2009 zijn geen echte gevallen van woonfraude boven tafel gekomen. Wel vermoeden wij een aantal zaken, maar wij hebben geen concreet bewijs. Deze zaken houden wij in de gaten, meldt Monique Verbeek. Overlast In 2009 zijn er 52 gevallen van overlast geweest. Problemen lopen uiteen van overlast door muziek, huisdieren, burenruzies tot tuinoverlast. De aanpak is afhankelijk van de klacht, maar over het algemeen proberen wij de veroorzaker en de klager bij elkaar te brengen en afspraken te maken. Er zijn geen uitzettingen geweest wegens overlast. Tweede-kansbeleid In 2009 is het besluit genomen dat het niet noodzakelijk is om het tweede-kansbeleid vast te leggen in een convenant met de gemeente en zorginstellingen. Per geval wordt er maatwerk geleverd, besluit Monique Verbeek. Hoofdstuk 8 Wonen, zorg en welzijn: een goede combinatie De combinatie van wonen, zorg en welzijn is een logische. Steeds vaker werken corporaties en zorg- en welzijnsinstellingen samen om het mensen mogelijk te maken zo lang mogelijk zelfstandig te wonen. Maar wij richten onze aandacht niet alleen op ouderen, ook jongeren, gezinnen, alleenstaanden, tweepersoonshuishoudens, statushouders en mensen met een beperking kunnen bij ons terecht. Ook over dit prestatieveld weet Monique Verbeek het nodige te vertellen. Naast onze kerntaak, hebben wij de combinatie wonen, zorg en welzijn ook op onze agenda staan. Wij zijn immers naast bouwer en beheerder van een kwalitatief goede en betaalbare huurwoning, ook maatschappelijk ondernemer. Om ook de zogenaamde bijzondere doelgroepen goed te kunnen bedienen, zoeken wij naar samenwerking met collega-corporaties en de zorg- en welzijnspartijen die in deze regio werkzaam zijn, meldt Monique Verbeek. Lingewaard Wonen heeft contact met diverse instanties. Dat contact kan ontstaan omdat Lingewaard Wonen wordt benaderd. Maar het omgekeerde gebeurt natuurlijk ook. Zo hebben wij de J.P. van den Bentstichting gevraagd of zij interesse hebben om samen met ons een nieuwbouwcomplex in Angeren te ontwikkelen. En wij zijn in overleg met de Driestroom en Zorgcentra Betuweland over de realisatie van het woonzorgcomplex Loovelden in Huissen. Daarnaast hebben wij met de RIBW gekeken of wij iets voor hen kunnen betekenen in Huissen. Tot nu toe heeft dit nog niet tot een concreet project geleid

15 Vergrijzing Lingewaard Wonen houdt er in haar beleid rekening mee dat de komende jaren de vergrijzing alleen maar zal toenemen. Daarom zal het nieuwbouwaanbod voor minimaal 75 procent levensloopbestendig zijn. Dit is vastgelegd in het ondernemingsplan en het strategisch voorraadbeleidsplan. Voor ouderen wordt het dus steeds makkelijker om te kiezen voor langer zelfstandig wonen. In 2009 zijn twee nieuwbouwcomplexen opgeleverd voor ouderen; tien appartementen voor senioren in Angeren (Angrina) en tien appartementen voor senioren in Doornenburg (Merlijn). Voor de bestaande voorraad wordt een opplusbeleid ontwikkeld. Maar dit heeft, gezien de vele actiepunten die op de agenda staan, momenteel niet de hoogste prioriteit. In het opplusbeleid willen wij uitwerken wat wij aan welke bewoners kunnen aanbieden om langer zelfstandig te blijven wonen. Wij denken hierbij vooralsnog aan het aanbieden van een keuzepakket. De een heeft namelijk behoefte aan een beugel en een ander zou geholpen zijn met een hellingplaat naar de woning toe. Bijzondere doelgroepen Het huisvesten van bijzondere doelgroepen neemt Lingewaard Wonen nog steeds zeer serieus. Wij helpen graag mee met het ontwikkelen van bijzondere woonvormen, aldus Monique Verbeek. Mensen met een beperking In 2008 heeft Lingewaard Wonen intensief samengewerkt met de zorg- en welzijnsinstellingen J.P. van den Bentstichting, De Driestroom en Zorgcentra Betuweland. Deze samenwerking is in 2009 voortgezet. Er zijn echter geen nieuwe projecten in 2009 gerealiseerd. Statushouders De bestaande afspraken voor het huisvesten van statushouders is dat Lingewaard Wonen 75 procent voor haar rekening neemt en collega-corporatie Woonstichting Gendt 25 procent. In 2009 heeft Lingewaard Wonen zes woningen aan statushouders verhuurd. Dit was niet conform de taakstelling. De taakstelling voor statushouders was voor Lingewaard Wonen in het verslagjaar eenentwintig personen. Daarvan zijn er dertien gehuisvest. Dit betekent dat er op 1 januari 2010 een achterstand van acht personen is. Pardonners Ook voor het huisvesten van pardonners geldt een verdeling van 75 procent voor Lingewaard Wonen en 25 procent voor Woonstichting Gendt. Eind 2009 heeft Lingewaard Wonen twee pardonners aan onderdak geholpen. Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) In 2008 is een Wmo-convenant gesloten tussen de gemeente Lingewaard en Lingewaard Wonen. Hierin staan duidelijke afspraken over de samenwerking en het elkaar informeren op het gebied van de Wmo. De gemaakte afspraken worden over en weer nagekomen. Een van de afspraken gaat over een snellere doorlooptijd voor het aanbrengen van woningaanpassingen zodat huurders eerder beschikken over de noodzakelijke voorziening. Begin 2010 wordt het convenant geëvalueerd en indien nodig aangepast. Samenwerking In 2008 is Lingewaard Wonen toegetreden tot de KR8-corporaties. Een van de speerpunten van KR8 is de Keten van Kansen. Hierin staat de koppeling van de zorgvraag aan huisvesting centraal, waardoor diversen initiatieven voor diverse doelgroepen worden ontwikkeld. Hoofdstuk 9 Een solide financiële basis Financiële continuïteit is voor Lingewaard Wonen van primair belang. Alleen dan kunnen doelstellingen en ambities worden waargemaakt. Het financiële beleid is er op gericht de continuïteit te waarborgen, stelt Abraham Luteijn, Bestuursadviseur-business controller a.i., dan ook. Tegelijkertijd wil Lingewaard Wonen haar vermogen optimaal inzetten. De beschikbare middelen worden primair gebruikt om de sociale doelstelling te realiseren. Lingewaard Wonen heeft als maatschappelijke onderneming baat bij financiële continuïteit om haar maatschappelijke opgaven niet alleen vandaag, maar ook morgen te realiseren. Uitgangspunt voor het borgen van de financiële continuïteit is naast een positief boekhoudkundig resultaat, een positieve operationele- en (des)investeringskasstroom. Het jaarresultaat wordt sterkt beïnvloed door het moment waarop het boekhoudkundig bepaalde resultaat wordt verantwoord, licht Abraham Luteijn verder toe. Het huidige vermogen van Lingewaard Wonen is opgebouwd uit boekhoudkundig behaalde jaarresultaten uit het verleden. Dit is een beperkte indicator voor het borgen van de financiële continuïteit, vervolgt Abraham Luteijn. De financiële continuïteit van een woningcorporatie wordt voor een belangrijk deel bepaald door de mogelijkheid om uit de operationele kasstroom de financieringslasten, onderhoud en bedrijfslasten te kunnen betalen. Naast een positieve operationele kasstroom dienen de verkoopopbrengsten de niet financierbare investeringen in nieuwbouw af te dekken. Door onder andere de negatieve resultaten bij Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn over het boekjaar 2007 en 2008 was het eigen vermogen van deze corporatie per gereduceerd tot 1,8 miljoen. Voor de geplande investeringen en de noodzakelijke risicobuffers was de omvang van dit eigen vermogen onvoldoende. Om voldoende leningen aan te kunnen trekken was collegiale financiering noodzakelijk. Uiteindelijk bleek deze collegiale ondersteuning een van de belangrijkste fundamenten te zijn voor de fusie tussen Lingewaard Wonen en Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn. De randvoorwaarden waaraan het financiële beleid in 2009 moest voldoen zijn: De ontwikkeling van vermogen moet voldoen aan de eisen zoals gesteld door het Centraal Fonds Volkshuisvesting en het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Investeringen dienen op investeringsniveau te voldoen aan de rendementseisen die vooraf zijn gedefinieerd. Op niveau van de corporatie dient het effect van investeringen op vermogen, resultaat en operationele kasstromen te worden bepaald. Daarnaast wordt ook de impact voor de borgbaarheid getoetst. Individuele investeringen mogen op totaalniveau van de corporatie geen negatieve effecten hebben op het weerstandsvermogen, de borgbaarheid en dergelijke. In de beoordeling van investeringsbesluiten wordt ook rekening gehouden met negatievere scenario s, zodat ook in slechtere economische situaties geen concessies aan vermogen, kasstromen en borgbaarheid worden gedaan. Een adequaat en up-to-date strategisch voorraadbeleid is gezien de beperkte woningvoorraad van belang om het rendement van de totale portfolio op peil te houden. Als onderdeel van het financiële beleid is de meerjarenprognose voor 2010 tot en met 2018 opgesteld. Jaarresultaat De financiële positie van Lingewaard Wonen is gezond en verbeterd ten opzichte van vorig jaar. Met een eigen vermogen van ruim 22 miljoen en een positief resultaat van 4,9 miljoen is het jaar 2009 positief afgesloten

16 Ontwikkelingen 2010 en verder Op 1 januari 2010 was de fusie met Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn een feit. Vanaf deze datum worden de toekomstperspectieven en vermogensontwikkelingen vanuit een gezamenlijk perspectief beoordeeld. De vermogenspositie en het solvabiliteitspercentage worden opgesteld vanuit de samengevoegde balans. De hoogte van het solvabiliteitspercentage, zoals vermeld in de begroting 2010, blijft de komende jaren op een redelijk stabiel niveau en ruim boven de intern gehanteerde solvabiliteitseis van minimaal 10 procent Eigen vermogen (* 1000) Bij het maken van bovenstaande prognoses zijn de parameters geactualiseerd op basis van recente informatie. Mede als gevolg van de kredietcrisis zijn alle parameters fors naar beneden bijgesteld in vergelijking met vorige begrotingen. Vooral de onderdelen marktwaardeontwikkeling en verkopen vormen belangrijke risico s als het gaat om de realisatie van de in de begroting benoemde doelstellingen, constateert Abraham Luteijn. De in de begroting benoemde verkopen dienen onder andere ter financiering van de nieuwbouwprojecten. En als de verkopen in de toekomst tegenvallen, zal dit impact hebben op het volume leningen en de operationele kasstromen na betaling van rentelasten. Vooralsnog laten de prognoses zien dat er voldoende ruimte is om extern te financieren, zonder daardoor de operationele kasstromen na rentebetalingen in het negatieve te laten zakken. Balanstotaal (* 1.000) Solvabiliteitspercentage 12,8% 14,7% 12,2% 12,2% 16,2% Interview André van Elzakker Je moet met mensen om kunnen gaan Onderhoudsmedewerker André van Elzakker is nog maar een jaar in dienst bij Lingewaard Wonen. Voordat hij bij Lingewaard Wonen kwam werken, was hij in dienst bij een aannemer. Daar werkte ik aan allerlei projecten door heel Nederland en had eigenlijk weinig met mensen te maken. Dat was dan ook de voornaamste reden om voor Lingewaard Wonen te kiezen. Het zijn de omgang met mensen en de sociale aspecten die daarmee te maken hebben die mij aanspreken. Ik heb mijn draai hier helemaal gevonden. André van Elzakker en zijn collega Pieter Nielen worden ingezet voor het oplossen van klachten en bij het mutatieonderhoud. André werkt in principe in de gemeente Lingewaard en Pieter is in Millingen aan de Rijn te vinden. Maar, vertelt André, als het nodig is kunnen we elkaar vervangen en Pieter is sowieso twee dagen per week hier bij Lingewaard Wonen vanwege de hoeveelheid werk. Omdat André nog niet zo lang bij Lingewaard Wonen werkt, heeft hij niet zo veel van alle organisatorische veranderingen gemerkt. Ik vind het prettig om in de regio te werken en bij de mensen thuis over de vloer te komen. Je moet wel met allerlei verschillende soorten mensen om kunnen gaan. Maar dat maakt het werk juist afwisselend, besluit André. Treasurybeleid Het is belangrijk dat wij altijd over voldoende liquide middelen beschikken om aan verplichtingen te voldoen, vervolgt Abraham Luteijn. Wij streven dan ook naar een financiële structuur die sterk genoeg is om de continuïteit te waarborgen. De primaire taak van treasury is het beheersen van financiële posities die voortvloeien uit de normale bedrijfsvoering. De belangrijkste doelstellingen hierbij zijn: Het waarborgen van een blijvende toegang tot de vermogensmarkt. Het beheersen van de financiële risico s. Het realiseren van zo laag mogelijke kosten. Het zekerstellen van voldoende liquiditeit. Lingewaard Wonen heeft in oktober 2009 bij de ABN AMRO voor een bedrag van 2,5 miljoen een depositorekening afgesloten. Het saldo van deze rekening is vrij opneembaar en de rentevergoeding is voor een volledig kwartaal maximaal 3 procent. Daarnaast is een bedrag van 2,5 miljoen gestort op de Rabobank bedrijfsdepositorekening, eveneens vrij opneembaar met een saldoafhankelijke rentevergoeding. Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw staat borg voor 93,2 procent van onze totale leningenportefeuille met een garantie voor achtervang door de gemeente Lingewaard. Voor de overige 6,8 procent van de leningenportefeuille staat de gemeente Lingewaard borg. Kredietcrisis Ondanks dat het ergste van de kredietcrisis voorbij lijkt en de eerste positieve geluiden worden gesignaleerd, baart de huidige economische situatie ons nog steeds zorgen, verklaart Abraham Luteijn. Allereerst is er het perspectief van de koopkracht. De recessie zal in zekere mate verdere gevolgen hebben voor onze primaire doelgroep. Dit kan voor Lingewaard Wonen zowel gevolgen hebben voor de huurachterstanden als voor de verwachte verkopen

17 Vennootschapsbelasting De invoering van de integrale belastingplicht per 1 januari 2008 heeft tot gevolg dat er over 2009 per saldo een bedrag van ten gunste van het resultaat is gebracht. Dit bedrag is samengesteld uit een last van te betalen vennootschapsbelasting van ,- en een mutatie in de latente belastingen van ,- Verbindingen Binnen de grenzen van het BBSH werkt Lingewaard Wonen ook commercieel. Om risico s te spreiden zijn wij de volgende verbindingen aangegaan. Lingewaard Bouw BV: een volle dochter (100 procent), die zich voornamelijk richt op projectontwikkeling van koopwoningen. Lingewaard Wonen heeft zich tegenover het Garantie Instituut Woningbouw (GIW), Woningborg BV en Stichting Waarborgfonds Koopwoningen (SWK) onherroepelijk en onvoorwaardelijk borg gesteld. Dit tot zekerheid van de betalingen van al hetgeen het GIW, Woningborg BV en SWK van Lingewaard Bouw BV te vorderen mochten hebben. Ontwikkelingsmaatschappij Bemmel CV: Lingewaard Bouw BV neemt voor 25 procent deel in Ontwikkelingsmaatschappij Bemmel CV. De hoofdactiviteit van deze vennootschap is het grondbeheer van Vinex-locaties in Bemmel. De samenwerkingspartners, alle met een aandeel van 25 procent, in deze vennootschap zijn: AM Wonen BV Plegt-Vos Projecten BV Weghorst Woningbouw BV De verwachting is dat de werkzaamheden in 2010 worden afgerond waarna de CV kan worden ontbonden. Bemmel Beheer BV: Lingewaard Bouw BV neemt voor 25 procent deel in Bemmel Beheer BV. Dit is een beherende vennoot binnen Ontwikkelingsmaatschappij Bemmel CV. Binnen deze vennootschap vinden geen bedrijfsactiviteiten plaats. Lingewaard Beheer BV: Lingewaard Beheer BV is een 100 procent dochter van Lingewaard Bouw BV. Zij verricht activiteiten op het gebied van beheer en onderhoud van scholen en appartementencomplexen voor Verenigingen van Eigenaren. De beheer- en onderhoudswerkzaamheden worden uitgevoerd door medewerkers van Lingewaard Wonen. Deze kosten worden door middel van facturering doorbelast. Hoofdstuk 10 Governance structuur Afgeleid van de code Tabaksblat, aangevuld met specifieke kenmerken van de sector zijn voor de sector op het terrein van Corporate Governance Best Practices ontwikkeld. De Governance code is met ingang van 1 januari 2007 van kracht. Vanuit de code wordt van corporaties gevraagd om transparant te handelen en zich dienovereenkomstig te verantwoorden. Over de toepassing van de code wordt de corporatie geacht verslag te doen en volgens het principe pas toe of leg uit aan te geven om welke reden van de code wordt afgeweken. Naleving van de Governance Code In dit verslag geven wij aan hoe de GovernanceCode Woningcorporaties door Lingewaard Wonen wordt nageleefd. Lingewaard Wonen onderschrijft hiermede de wenselijkheid van transparantie in bestuur en toezicht en het afleggen van verantwoording daarover aan haar stakeholders. Lingewaard Wonen onderschrijft dat de code een goed instrument is voor het afleggen van verantwoording in het jaarverslag. Daarnaast heeft de corporatie een eigen gedragscode en integriteitcode geformuleerd in Rollen en Regels. In 2010 wordt dit reglement in verband met de fusie geactualiseerd. Bestuur De directeur bestuurder is belast met het besturen van de wooncorporatie, hetgeen onder meer inhoudt dat hij verantwoordelijk is voor de realisatie van de doelstellingen van de wooncorporatie, de strategie, de financiering en het beleid en de daaruit voortvloeiende resultatenontwikkeling en het beleid ten aanzien van deelnemingen van de wooncorporatie. De directeur bestuurder legt hierover verantwoording af aan de Raad van Commissarissen. Het bestuur richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het belang van de wooncorporatie in het licht van haar volkshuisvestelijke en maatschappelijke doelstelling. Tevens verschaft het bestuur aan de raad tijdig alle informatie die nodig is voor het uitoefenen van de taak van de Raad van Commissarissen. Het bestuur is verantwoordelijk voor de naleving van alle relevante wet- en regelgeving, het beheersen van de risico s verbonden aan de activiteiten van de wooncorporatie. Het bestuur rapporteert hierover en bespreekt de interne risicobeheersings- en controlesystemen met de Raad van Commissarissen. De huidige directeur bestuurder is benoemd voor onbepaalde tijd. Lingewaard Wonen hecht groot belang aan de continuïteit van de bestuurder en heeft derhalve best-practice bepaling II.2.1., inhoudende een benoeming voor een periode van 4 jaar, niet overgenomen. De taak en werkwijze van het bestuur en overige bepalingen aangaande het bestuur zijn vastgelegd in een Bestuursstatuut. Daarnaast is er een direct belang in VOF Lingewaard Wonen/U-Projecten. Deze onderneming is voor 60 procent eigendom van Lingewaard Beheer BV. Binnen de vennootschap is Lingewaard Wonen hoofdelijk aansprakelijk voor de aangegane (financiële) verplichtingen. Ook is er een direct belang in VOF MGZ. Deze onderneming is voor 50 procent eigendom van Lingewaard Beheer. Bij de activiteiten van deze deelnemingen zijn voornamelijk medewerkers van Lingewaard Wonen betrokken. Toezicht op de werkzaamheden wordt verricht door de Raad van Commissarissen

18 Het beleid van Lingewaard Wonen is dat elke vorm en schijn van belangenverstrengeling tussen de wooncorporatie en de bestuurder wordt vermeden. Besluiten tot het aangaan van transacties waarbij tegenstrijdige belangen van de bestuurder speelt, die van materiële betekenis is voor de wooncorporatie en/of de bestuurder, behoeft de goedkeuring van de Raad van Commissarissen. Omtrent transacties met een tegenstrijdig belang wordt gerapporteerd in de Bestuursrapportage. Rol en werkwijze Raad van Commissarissen De raad van Commissarissen heeft tot taak om toezicht uit te oefenen op het beleid van de bestuurder van Lingewaard Wonen. De raad richt zich bij de vervulling van haar taak naar het belang van Lingewaard Wonen en de met haar verbonden ondernemingen. Tevens wordt de integriteit, de interne controle- en risicobeheersingssystemen getoetst op de werking. Tevens is de raad verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen functioneren. De Raad van Commissarissen is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het Bestuur en welk deelbelang dan ook onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. In het regelment Rollen en Regels zijn hieromtrent enkele bepalingen opgenomen. In de profielschets voor de Raad van Commissarissen van Lingewaard Wonen zijn opgenomen de kwalificatievereisten en de competenties voor de individuele leden en de randvoorwaarden voor het functioneren van de raad als geheel. De hoofdlijnen van het Remuneratierapport is als onderdeel van het Verslag van de Raad van Commissarissen opgenomen in het jaarverslag. In het Remuneratierapport is informatie opgenomen over de hoogte en de samenstelling van de beloning van de bestuurder. Interne beheersing De interne controle functie, die een belangrijke rol speelt bij het beoordelen en toetsen van interne risicobeheersings- en controlesystemen, maakt deel uit van het management team en functioneert daarmee onder de verantwoordelijkheid van de directeur bestuurder. Door PricewaterhouseCoopers (PWC) wordt in de managementletter de relatieve kwaliteit van specifieke risicomanagement componenten door middel van een benchmark beoordeeld. Op twee beleidsterreinen worden de specifieke risicomanagement componenten in kaart gebracht. Bij Risico Identificatie & Analyse wordt vooral gekeken naar de wijze waarop de organisatie risico s benoemt en kwantificeert in relatie tot de bedrijfsdoelstellingen Bij Risico Respons & Beheersing wordt een analyse gemaakt op de aanwezige processen gericht op het beperken van de gevolgen van de risico s. Elke commissaris dient geschikt te zijn om de hoofdlijnen van het totale beleid te beoordelen. Elke commissaris beschikt over een specifieke deskundigheid die noodzakelijk is voor de vervulling van zijn taak, binnen zijn rol in het kader van de profielschets van de Raad. De Raad van Commissarissen dient zodanig te zijn samengesteld dat hij zijn taak naar behoren kan vervullen. Een herbenoeming van een commissaris vindt slechts plaats na zorgvuldige overweging. Ook bij een herbenoeming worden de hiervoor genoemde profieleisen in acht genomen. Leden van de Raad van Commissarissen worden voor een periode van vier jaar benoemd, waarbij als uitgangspunt wordt gehanteerd dat commissarissen maximaal twaalf jaar zitting kunnen hebben in de Raad. De Raad van Commissarissen rapporteert in haar verslag dat naar haar oordeel de raad zodanig is samengesteld dat hij zijn taak naar behoren kan vervullen, dat een profielschets is samengesteld en dat (her)benoemingen van leden van de raad na een zorgvuldige procedure hebben plaatsgevonden. De voorzitter van de Raad van Commissarissen bepaalt de agenda en leidt de vergaderingen van de Raad, ziet toe op goed functioneren van de Raad en zijn commissies, draagt zorg voor een adequate informatievoorziening aan de commissarissen, zorgt ervoor dat er voldoende tijd bestaat voor besluitvorming, draagt zorg voor het introductie- en opleidings- of trainingsprogramma voor de leden, is namens de Raad van Commissarissen het voornaamste aanspreekpunt voor het bestuur, initieert de evaluatie van het functioneren van de Raad van Commissarissen en van het bestuur. Audit- en remuneratiecommissie Lingewaard Wonen heeft er niet voor gekozen om een afzonderlijke auditcommissie in te stellen. Alle onderwerpen worden integraal behandeld in de voltallige Raad van Commissarissen. Daarentegen is er wel een afzonderlijke remuneratie-commissie ingesteld. Deze commissie heeft de prestatieafspraken en bezoldiging voor de directuur bestuurder uitgewerkt en voorgelegd aan de raad. Steeds voor een periode van twee jaar worden twee leden van de raad belast met de uitvoering van deze jaarcyclus. De voorzitter maakt een vast onderdeel uit van dit duo. De leden van de remuneratie-commissie over het afgelopen jaar zijn de voorzitter, de heer C.A.J.M. van Bergen en de vice-voorzitter de heer W.J.M. Mulder. Het beoordelen van de directeur-bestuurder is vastgelegd in een jaarcyclus. De belangrijkste onderdelen van deze cyclus zijn: het vaststellen van de prestatieafspraken en de functionerings- en beoordelingsgesprekken. De beloning van de directeur bestuurder voor zijn werkzaamheden is wat betreft hoogte en structuur zodanig dat gekwalificeerde bestuurders kunnen worden behouden en aangetrokken. De beloning bestaat uit een vast en een variabel deel, waarbij het variabele deel is gekoppeld aan vooraf bepaalde, meetbare en beïnvloedbare doelstellingen. De beloningsstructuur heeft mede ten doel de belangen van Volkshuisvesting Lingewaard Wonen op middellange en lange termijn te stimuleren. Bij het vaststellen van de beloningsstructuur zijn de bepalingen en uitgangspunten van de Commissie Izeboud gevolgd. Per beleidsterrein zijn in de benchmark de specifieke risicocomponenten in kaart gebracht. Een analyse van de uitkomsten van de risicobeoordeling in 2009 gaf aan dat Lingewaard Wonen in termen van risicobeheer op een aantal aandachtsgebieden nog verbeterpunten had. De belangrijkste aandachtsgebieden bij projectontwikkeling bestaan in het stellen van kaders aan het totale risico van de projectenportefeuille en het nader kwantificeren van de geïdentificeerde risico s. De belangrijkste aandachtsgebieden bij vastgoedbeheer bestaan uit het actualiseren van het strategisch voorraadbeleid, het expliciteren van de productieopgaaf voor de middellange termijn in soorten woningen en het opstellen en implementeren van een inkoopbeleid. Bij het onderdeel risicobeheersing bestaat het belangrijkste verbeterpotentieel in een verdere ontwikkeling van het specifieker formuleren van de onderhoudsdoelstelling en het formuleren van kwalitatieve normen voor onderhoud. Een ander aandachtspunt is de kwetsbaarheid van de ICT, met name de beheersing en de kwetsbaarheid door de geringe omvang van de afdeling heeft grote aandacht van het management. Controle van de financiële verslaglegging en de positie van de externe accountant De bestuurder is verantwoordelijk van de kwaliteit en de volledigheid van de openbaar gemaakte financiële informatie. De raad van commissarissen ziet er op toe dat het bestuur deze verantwoordelijkheid vervult. In 2009 zijn een aantal initiatieven genomen om de financiële verslaglegging van Lingewaard Wonen verder te professionaliseren. Voorbeelden hiervan zijn: Introduceren van een beslisdocument voor de verantwoording van investeringsbeslissingen Risicoanalyse van de afzonderlijke nieuwbouwprojecten Verdere professionalisering van het kwaliteitshandboek Verbeteren van diverse rapportages en sturingsvariabelen De externe accountant is benoemd door de Raad van Commissarissen. De rol van de huisaccountant PricewaterhouseCoopers komt voor een belangrijk deel tot uitdrukking in het kader van de opdracht tot de controle van de jaarrekening. Deze werkzaamheden zijn vooral gericht op de kwaliteit en de toereikendheid van de administratieve organisatie en de interne beheersing. De externe accountant woont de vergadering van de Raad van Commissarissen bij waarin over de vaststelling of goedkeuring van de jaarrekening wordt besloten. De bevindingen betreffende het onderzoek van de jaarrekening ( het accountantsverslag) worden aan de bestuurder en de Raad van Commissarissen gerapporteerd. Daarnaast worden er regelmatig fiscale adviezen ingewonnen in het kader van projectontwikkeling. Bovendien is er een adviestraject geweest met betrekking tot de risicoanalyse van de nieuwbouw projectenportefeuille

19 Hoofdstuk 11 Verslag Raad van Commissarissen In het verslagjaar is de Raad van Commissarissen, naast de gebruikelijke toezichthoudende taken, uiteraard nauw betrokken geweest bij de voorbereiding van de fusie tussen Lingewaard Wonen en Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn. De Raad van Commissarissen is van mening dat de fusie tussen beide organisaties een goede en logische ontwikkeling is. Lingewaard Wonen en Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn werkten immers al enige jaren nauw samen. Om het fusieproces in goede banen te leiden is een werkgroep opgericht met afvaardigingen van beide Raden van Commissarissen. Op basis van de bevindingen zijn op 4 januari 2010 de formele aktes voor de fusie ondertekend; met terugwerkende kracht tot 1 januari Per die datum vormen beide corporaties één organisatie die voorlopig onder de naam Stichting Volkshuisvesting Lingewaard Wonen verder zal gaan met het realiseren van haar doelstellingen. De Raad van Commissarissen is ervan overtuigd dat door de fusie de volkshuisvestelijke opgaven in het huidige werkgebied sneller en beter gerealiseerd kunnen worden. De fusie betekent ook het versterken van de financiële positie en ontwikkelkracht van de organisatie. Daardoor zullen de ambities die beide corporaties hebben beter kunnen worden waargemaakt. De fusie betekent ook de noodzakelijke schaalvergroting ten opzichte van de gemeenten, marktpartijen en andere corporaties. Vanuit deze krachtige positie is de corporatie beter in staat haar rol als maatschappelijk ondernemer in te vullen. Zowel de Raad van Commissarissen van Lingewaard Wonen als de Raad van Commissarissen van Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn hebben het belang benadrukt van de sterke lokale verankering. Hier dient blijvend aandacht naar uit te gaan. Het behoud van de vestigingen in Millingen aan de Rijn en Huissen na de fusie geeft hier een eerste inhoud aan. De fusie heeft uiteraard ook gevolgen voor beide Raden van Commissarissen. Alle leden van beide raden hebben in verband met de fusie hun functie beschikbaar gesteld. Op basis van functieprofielen is er voor de nieuwe corporatie een nieuwe Raad van Commissarissen samengesteld. Deze samenstelling heeft kunnen plaatsvinden met leden die voorheen zitting hadden in een van beide raden. Voor wat betreft de toekomstige termijnen van herbenoeming is gehandeld binnen de Governance Code. Dit betekent dat een aantal leden nog een beperkte zittingsduur hebben. Governance Code Naast de Governance Code, die Lingewaard Wonen onderschrijft, heeft de corporatie een eigen gedragscode Rollen en Regels opgesteld die in 2008 geactualiseerd is. Uiteraard staan zowel de Governance Code als de eigen gedragscode op de website van Lingewaard Wonen. Datzelfde geldt voor de Integriteitscode en de Klokkenluidersregeling, die inmiddels is vastgesteld. Als kader voor het uitoefenen van zijn taken hanteert de Raad van Commissarissen het BBSH, de door de Raad van Commissarissen goedgekeurde missie, het jaarplan, de begroting en de afspraken die met de belanghouders zijn gemaakt. De Raad van Commissarissen vindt het buitengewoon belangrijk dat er transparant wordt gehandeld. Wij als toezichthoudend orgaan doen er alles aan om een eerlijke, integere en transparante bedrijfvoering te handhaven en te controleren. De Raad van Commissarissen is in dit kader goed te spreken over het handelen van Lingewaard Wonen. Samenstelling Begin 2009 is de samenstelling van de Raad van Commissarissen gewijzigd. Op 1 januari 2009 hebben de heren H.L.G. de Locht (lid), W.A.M. Peters (lid) en Th.M. Rikken (lid) afscheid genomen. Namens de raad bedanken wij de heren voor hun inzet. Ter gelegenheid van dit afscheid heeft de heer Th. M. Rikken op 16 januari 2009 uit handen van de heer H. de Vries, burgemeester van de Gemeente Lingewaard, een koninklijke onderscheiding uitgereikt gekregen. Dit als eerste in verband met zijn jarenlange inzet voor Lingewaard Wonen en ook voor zijn beschikbaarheid voor andere maatschappelijke functies. De heer Rikken is ook jarenlang voorzitter geweest van het bestuur van Lingewaard Wonen. Met deze mutaties kent de Raad van Commissarissen vanaf 1 januari 2009 de volgende samenstelling: De heer C.A.J.M. van Bergen, voorzitter Leeftijd: 50 jaar Beroep: manager Operations Collectief Pensioen bij Nationale Nederlanden te Arnhem Nevenfuncties: Geen Benoemd sinds: 1 oktober 2007 Aftredend: 1 januari 2014 Niet herbenoembaar Expertise: financieel, beleggingen, management en organisatie Vergoeding: De heer W.J.M. Mulder, vice-voorzitter Leeftijd: 44 jaar Beroep: belastingadviseur bij Gibo Groep Accountants en Adviseurs Nevenfuncties: bestuurslid Coöperatieve Vereniging Huisartsenpost de Gelderse Vallei te Ede Benoemd sinds: 1 oktober 2007 Aftredend: 31 december 2011 Niet herbenoembaar Expertise: juridisch en financieel Vergoeding: De heer M.C.L. Hermsen, op voordracht van de Bewonersraad Leeftijd: 48 jaar Beroep: manager Financiën & Bedrijfsvoering Nevenfuncties: penningmeester van enkele instellingen, t.w. kerk, PCI en MGZ Benoemd sinds: 1 januari 2001 Afgetreden: 31 december 2009 Expertise: volkshuisvesting en financiën Vergoeding:

20 De heer M. Hamstra, lid Leeftijd: 39 jaar Beroep: Senior Relatiemanager ING Nevenfuncties: penningmeester Evenementencommissie Stichting TOP Benoemd sinds: 1 oktober 2007 Aftredend: 31 december 2013 Niet herbenoembaar Expertise: financieel, management en organisatie Vergoeding: De heer J.W. Bedeaux, op voordracht van de Bewonersraad Leeftijd: 45 jaar Beroep: voorzitter Raad van Bestuur bij Avenier Nevenfuncties: bestuurslid bij Stichting Postacademisch Onderwijs Oost-Nederland, bestuurslid bij Work- Wise (Samenwerkingsverband Jeugdzorg), bestuurslid bij Frentrop Stichting (Stichting Leerstoel Ontwikkelingspsychologie) Benoemd sinds: 1 januari 2008 Zittingsperiode: 31 december 2011 Herbenoembaar Expertise: bestuurlijk Vergoeding: Profiel / Selectie- en remuneratiecommissie Voor de nieuw aan te stellen leden van de Raad van Commissarissen is een profiel opgesteld. Om een goede keuze te kunnen maken, wordt bij een vacature door de raad een selectiecommissie benoemd. Vacatures worden middels een advertentie in de lokale bladen kenbaar gemaakt. Er wordt dus volledige transparantie betracht. De geselecteerde kandidaat wordt de gelegenheid geboden ook kennis te maken met de directeur-bestuurder. De Raad van Commissarissen spreekt tot slot met de voorgedragen kandidaat en neemt het besluit al dan niet tot benoeming over te gaan. Voor het bezoldigingsbeleid volgt de Raad van Commissarissen de adviezen van Aedes, de vereniging van woningcorporaties en van de Vereniging van Toezichthouders van Woningbouwcorporaties (VTW). Ook de indexering is in 2009 in overeenstemming gebracht met hetgeen Aedes hierover adviseert. Beoordeling Om een gefundeerd oordeel te kunnen vormen over het functioneren van Lingewaard Wonen, krijgt de Raad van Commissarissen periodiek en op jaarlijkse basis de beschikking over verschillende rapportages. Een gedetailleerd overzicht hiervan staat in onze eigen Governancecode Rollen en regels die op de website is opgenomen. Werkzaamheden In het verslagjaar is de Raad van Commissarissen negen keer bijeen gekomen. De directeur-bestuurder was bij elke vergadering aanwezig, behalve bij de bespreking van de evaluatie van het functioneren van de raad en bij de voorbespreking van de beoordeling van de directeur-bestuurder. Afhankelijk van het onderwerp dat ter tafel kwam, heeft de directeur-bestuurder zich bij laten staan door leden van het managementteam. De belangrijkste onderwerpen die werden behandeld zijn: goedkeuring begroting 2009 en financiële meerjarenprognose ; goedkeuring ontwikkeling diverse projectplannen; goedkeuring besluit aangaande bestaande grondposities; goedkeuring jaarstukken 2008; goedkeuring ondertekening VSO-2; goedkeuring huurbeleid; intentie om te fuseren met Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn; goedkeuring garantstelling Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn aangaande een tweetal projecten, vooruitlopend op de aanstaande fusie; goedkeuring verklaring van de Raad van Commissarissen van het voorstel tot fusie aan het Centraal Fonds Volkshuisvesting; goedkeuring inhoud van de interim-controle 2009, herbenoeming RvC-leden in verband met fusie; goedkeuring geconsolideerde financiële meerjarenprognose ; goedkeuring verkoop woningen. Goedkeuring strategische doelstellingen De operationele en financiële doelstellingen van Lingewaard Wonen worden onder meer vastgesteld in de financiële meerjarenprognose. Deze begroting is voorgelegd aan de Raad van Commissarissen en goedgekeurd. De doelstellingen van beleid zijn erop gericht om maximaal maatschappelijk rendement te behalen onder de randvoorwaarde van financiële continuïteit. Goedkeuring majeure besluiten Behalve de voorgenomen fusie zijn in het verslagjaar geen majeure besluiten genomen. Bezoldiging directeur-bestuurder De arbeidsvoorwaarden van de statutair-directeur zijn mede gebaseerd op het geldende advies van de commissie-izeboud. Begin 2009 is door de Raad van Commissarissen een remuneratie-commissie ingesteld. Deze commissie heeft samen met de directeurbestuurder prestatie-afspraken uitgewerkt voor Deze afspraken zijn vervolgens goedgekeurd door de raad.. Vervolgens is medio 2009 door de remuneratie-commissie een functioneringsgesprek gevoerd met de directeur-bestuurder. Eind november is de beoordeling van de directeur-bestuurder besproken in de Raad van Commissarissen. Ook is input gevraagd bij de Raad van Commissarissen van Volkshuisvesting Millingen aan de Rijn. Op basis van deze input heeft de renumeratie-commissie het beoordelingsgesprek gevoerd met de directeur-bestuurder. Een en ander is schriftelijk vastgelegd in een beoordelingsformulier. Beide raden zijn van mening is dat de heer Sije Holwerda als directeur-bestuurder over 2009 uitstekende resultaten heeft weten te bereiken. Dit geeft ons ook alle vertrouwen voor de toekomst. Voor gegevens over de bezoldiging van de directeur-bestuurder verwijzen wij u hier naar hoofdstuk 1 van dit jaarverslag. Onafhankelijkheid De samenstelling van de Raad van Commissarissen is zodanig dat de leden ten opzichte van elkaar en van de directeur-bestuurder onafhankelijk opereren. Belangenverstrengeling is een belangrijk aandachtspunt binnen de raad; zeker in een relatief kleine gemeenschap als de gemeente Lingewaard. In 2009 is geen sprake geweest van mogelijke belangenverstrengeling. Interne risicobeheersings- en controlesystemen Lingewaard Wonen ziet zichzelf als maatschappelijk vastgoedondernemer. Bij ondernemen hoort het, op beheerste wijze, nemen van risico s met inachtname van de doelstellingen. Op basis van goed governance heeft de directeur-bestuurder interne risicobeheersings- en controlesystemen ingericht: voor het actief managen van de strategische, financiële en operationele risico s en voor het beperken van de impact van mogelijke incidenten. Wij kunnen hierbij ook niet voorbij gaan aan de impact van de huidige wereldwijde financiële crisis. Dit vraagt ook voor Lingewaard Wonen en zijn Raad van Commissarissen om extra alertheid. De belangrijkste risico s bij een corporatie bevinden zich op het vlak van projectontwikkeling. Naast een sterk verbeterde projectrapportage heeft de accountant in 2009 alle bestaande projectrisico s geanalyseerd en doorgerekend. Ook hier kon de conclusie zijn dat de risico s zich binnen aanvaardbare grenzen bevonden. Risico s en gevoeligheid Lingewaard Wonen kent een risicomanagementsysteem dat voortdurend in ontwikkeling is. De belangrijkste elementen hiervan zijn: beheersingsomgeving en beheersingsmaatregelen; risico-inschatting en monitoring van investeringen in vastgoed en dienstbare activa; risico-inschatting en monitoring van portefeuillemanagement (marktontwikkeling en financiële effecten); een informatiesysteem voor goede sturing

Inhoud Voorwoord...5. Jaarrekening 2009 balans per 31 december Toelichting op de algemene zaken 48

Inhoud Voorwoord...5. Jaarrekening 2009 balans per 31 december Toelichting op de algemene zaken 48 Inhoud Voorwoord...5 Hoofdstuk 1 Veranderde tijden...7 Hoofdstuk 2 Onze klanten krijgen kwaliteit...11 Hoofdstuk 3 Wonen voor iedereen...15 Hoofdstuk 4 Prijs naar waar...18 Hoofdstuk 5 Samen met de klant...21

Nadere informatie

ONDERNEMINGSPLAN volkshuisvesters

ONDERNEMINGSPLAN volkshuisvesters ONDERNEMINGSPLAN 2016 2020 volkshuisvesters ONDERNEMINGSPLAN 2016 2020 volkshuisvesters 1 inhoud ONZE VISIE 4 INHOUD ONZE MISSIE 4 ONZE DOELEN 5 1. KLANTGERICHT DIENSTVERLENEN 6 2. BETAALBARE WONINGEN

Nadere informatie

Visie op toezicht Raad van commissarissen WBO Wonen

Visie op toezicht Raad van commissarissen WBO Wonen Visie op toezicht Raad van commissarissen WBO Wonen Versie: september 2018 Vastgesteld door raad van commissarissen en bestuur: 19 november 2018 Inleiding Met de invoering van de Woningwet per 1 juli 2015

Nadere informatie

Jaarverslag 2010. Print het jaarverslag. Naar de inhoudsopgave

Jaarverslag 2010. Print het jaarverslag. Naar de inhoudsopgave Welkom bij het jaarverslag 2010 van Waardwonen. Via de interactieve inhoudsopgave kunt u door de inhoud navigeren. Door te klikken op: keert u weer terug naar de inhoudsopgave. U kunt het jaarverslag printen

Nadere informatie

voorwoord Jan de Vries, directeur-bestuurder

voorwoord Jan de Vries, directeur-bestuurder AMBITIE 2016 voorwoord Jan de Vries, directeur-bestuurder Aan het begin van 2016 blikken wij terug en kijken wij vooruit in dit DuoDoc. Voordat wij dat doen willen wij eerst iedereen bedanken. Het was

Nadere informatie

Jaarplan, Begroting 2017 en Meerjarenprognose

Jaarplan, Begroting 2017 en Meerjarenprognose Jaarplan, Begroting 2017 en Meerjarenprognose 2017-2021 Goedgekeurd November 2016 Jaarplan 2017 1 Inleiding Voor het jaar 2017 presenteren we de begroting. Naast de cijfermatige opstelling, is er een toelichting

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord. Voorwoord. Beleid. Maatschappelijke verantwoording. Het huisvesten van de doelgroep. Kwaliteit en duurzaamheid.

Inhoud. Voorwoord. Voorwoord. Beleid. Maatschappelijke verantwoording. Het huisvesten van de doelgroep. Kwaliteit en duurzaamheid. Jaarverslag 2018 Inhoud Voorwoord SAMENVATTING JAARVERSLAG 2018 WONEN MIDDEN-DELFLAND Voorwoord Beleid Maatschappelijke verantwoording 03 05 06 Wij zijn een lokaal verankerde corporatie met een scherpe

Nadere informatie

Woonruimteverdeling 2015 2 Woningstichting Putten. Opening Schauwplein

Woonruimteverdeling 2015 2 Woningstichting Putten. Opening Schauwplein Samenvatting In 2015 leverden wij 39 appartementen op aan het Schauwplein te Putten. De belangstelling voor de woningen was groot en leidde tot doorstroming. Wij sloten in 2015 inclusief deze nieuwbouw

Nadere informatie

Midden in Rhenen! Jaarbericht Rhenense Woningstichting 2013

Midden in Rhenen! Jaarbericht Rhenense Woningstichting 2013 Midden in Rhenen! Terugblik Het jaar 2013 was voor de Rhenense Woningstichting (RWs) een bijzonder jaar. Ondanks de onzekere financiële- en marktomstandigheden zijn we erin geslaagd om de voorgenomen investeringen

Nadere informatie

Lokaal betrokken, regionaal verbonden

Lokaal betrokken, regionaal verbonden Lokaal betrokken, regionaal verbonden Beweeg de muis over de tekstblokken en klik Voorwoord Lokaal betrokken, regionaal verbonden Dat is de titel van het ondernemingsplan 2014-2018 van. Omdat dat is wat

Nadere informatie

SAMEN BOUWEN VLAANDEREN

SAMEN BOUWEN VLAANDEREN aan ZEEUWS- VLAANDEREN Samen bouwen Dit is de gezamenlijke visie van Clavis, Woonstichting Hulst en Woongoed Zeeuws- Vlaanderen op de sociale volkshuisvesting in Zeeuws-Vlaanderen. Ons motto: samen bouwen.

Nadere informatie

1. Klantrelatie. Ambitie Gerichter in verbinding, meer oog voor persoonlijke omstandigheden en oplossingen; zoveel mogelijk digitaal ondersteund.

1. Klantrelatie. Ambitie Gerichter in verbinding, meer oog voor persoonlijke omstandigheden en oplossingen; zoveel mogelijk digitaal ondersteund. 1. Klantrelatie Gerichter in verbinding, meer oog voor persoonlijke omstandigheden en oplossingen; zoveel mogelijk digitaal ondersteund. meer persoonlijke aandacht en maatwerk in onze dienstverlening.

Nadere informatie

Gewoon goed wonen! waar we voor staan! waar we voor gaan! Ondernemingsplan

Gewoon goed wonen! waar we voor staan! waar we voor gaan! Ondernemingsplan Gewoon goed wonen! Ondernemingsplan 2016-2020 waar we voor staan! waar we voor gaan! Woningbouwvereniging Hoek van Holland (WVH) heeft een nieuwe koers! Daar zijn we trots op. Wij laten u in deze samenvatting

Nadere informatie

Maatschappelijke visitatie De Woonmensen/SJA: Een ondernemende en maatschappelijk gedreven corporatie die ruim voldoende tot goed presteert

Maatschappelijke visitatie De Woonmensen/SJA: Een ondernemende en maatschappelijk gedreven corporatie die ruim voldoende tot goed presteert Maatschappelijke visitatie De Woonmensen/SJA: Een ondernemende en maatschappelijk gedreven corporatie die ruim voldoende tot goed presteert Recensie Stichting de Woonmensen/SJA (woningcorporatie) werkt

Nadere informatie

Visie op besturen en toezicht houden

Visie op besturen en toezicht houden Visie op besturen en toezicht houden Vastgesteld door directeur-bestuurder en raad van commissarissen op 14 februari 2018 Inleiding De nieuwe woningwet die op 1 juli 2015 in werking is getreden en de nieuwe

Nadere informatie

Prestatieafspraken Gemeente Wormerland, WormerWonen, Huurders voor Huurders

Prestatieafspraken Gemeente Wormerland, WormerWonen, Huurders voor Huurders Prestatieafspraken -2020 Gemeente Wormerland, WormerWonen, Huurders voor Huurders Inleiding Per 1 juli 2015 is de nieuwe Woningwet van kracht geworden. Hoeksteen van deze hervorming is de lokale verankering

Nadere informatie

herijkte ondernemingsplan 2016 / 2017 WONINGSTICHTING SWZ

herijkte ondernemingsplan 2016 / 2017 WONINGSTICHTING SWZ herijkte ondernemingsplan 2016 / 2017 WONINGSTICHTING SWZ Voorwoord Voor u ligt het herijkte ondernemingsplan van SWZ. Dit is het antwoord op de vraag die we onszelf en onze belangrijkste stakeholder huurdersbelangenvereniging

Nadere informatie

vitale buren maken vitale buurten DE STRATEGISCHE KOERS VAN DE VOORZORG

vitale buren maken vitale buurten DE STRATEGISCHE KOERS VAN DE VOORZORG vitale buren maken vitale buurten DE STRATEGISCHE KOERS VAN DE VOORZORG 2018-2028 oktober 2017 1 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD ONZE VISIE ONZE MISSIE p. 3 p. 5 p. 7 ONZE KERNWAARDEN p. 7 EEN ECHTE HEERLENSE

Nadere informatie

Onze ambities MISSIE VISIE KERNWAARDEN. Onze droom is goed en betaalbaar wonen voor iedereen.

Onze ambities MISSIE VISIE KERNWAARDEN. Onze droom is goed en betaalbaar wonen voor iedereen. JAARVERSLAG 2016 Onze ambities VISIE MISSIE KERNWAARDEN Onze droom is goed en betaalbaar wonen voor iedereen. Wij richten ons op mensen uit de regio Apeldoorn met beperkte kansen op de woningmarkt. We

Nadere informatie

Vooruit naar de oorsprong

Vooruit naar de oorsprong Vooruit naar de oorsprong strategisch kader 2014-2016 1 Strategisch kader in 12 puntjes 1 We zien goed en plezierig wonen als basis van bestaan 2 We bieden mensen met lagere inkomens goede, passende woonruimte

Nadere informatie

VEELGESTELDE VRAGEN ONTWIKKELING SPORTWEG EN MEERWEG

VEELGESTELDE VRAGEN ONTWIKKELING SPORTWEG EN MEERWEG VEELGESTELDE VRAGEN ONTWIKKELING SPORTWEG EN MEERWEG HUURPRIJS 1.1. HOE HOOG WORDT MIJN HUURPRIJS BIJ MODERNISERING? Wij gaan met u in gesprek over de mogelijkheden bij modernisering. Een aantal maatregelen

Nadere informatie

Wij zijn Brabantse Waard

Wij zijn Brabantse Waard Wij zijn Brabantse Waard Gastvrij wonen Inhoudsopgave 3 Wie is Brabantse Waard 4 Een organisatie met een transparante structuur 5 Onze missie en visie 5 Doelstellingen waarin de gast centraal staat 6 Onze

Nadere informatie

PRESTATIECONTRACT WONEN

PRESTATIECONTRACT WONEN PRESTATIECONTRACT WONEN 2011-2015 GEMEENTE BORNE WOONBEHEER BORNE EVALUATIE Op 30 september 2011 hebben de gemeente Bome en Woonbeheer Borne het Prestatiecontract Wonen 2011-2015 ondertekend. Dit Prestatiecontract

Nadere informatie

Investeren in groen en betaalbaar wonen

Investeren in groen en betaalbaar wonen Verkort Beleidsplan Het Gooi en Omstreken 2013-2018 Investeren in groen en betaalbaar wonen Ambities in 2017 In Baarn, Blaricum, Bunschoten, Gooise Meren, Hilversum en Wijdemeren Voorwoord Maarten van

Nadere informatie

Overleven doe je in je eentje, dingen verwezenlijken doe je samen!

Overleven doe je in je eentje, dingen verwezenlijken doe je samen! Overleven doe je in je eentje, dingen verwezenlijken doe je samen! Samenvatting ondernemingsplan Samenvatting ondernemingsplan Overleven doe je in je eentje, dingen verwezenlijken doe je samen! Dat is

Nadere informatie

Samenvatting visitatierapport

Samenvatting visitatierapport Samenvatting visitatierapport Visitatie, de voorbereiding Visitatie is, als onderdeel van de Aedescode, voor leden van branchevereniging Aedes verplicht. Naast een verantwoordingsinstrument is visitatie

Nadere informatie

Passend Toewijzen Woningmarktregio Arnhem Nijmegen Effecten 1 e halfjaar Kees Fes Werkgroep Passend Toewijzen, 15 november 2016

Passend Toewijzen Woningmarktregio Arnhem Nijmegen Effecten 1 e halfjaar Kees Fes Werkgroep Passend Toewijzen, 15 november 2016 Passend Toewijzen Woningmarktregio Arnhem Nijmegen Effecten 1 e halfjaar 2016 Kees Fes, i.s.m. Enserve 2 Jan Alers Manager Strategie & Organisatie Peter Hendrixen Beleidsadvies Klant & Wijken Monique Verbeek

Nadere informatie

VOLKSHUISVESTING TOEN EN NU!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Van sociale volkshuisvesting naar de woningcorporaties in 2014 is een grote stap.

VOLKSHUISVESTING TOEN EN NU!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Van sociale volkshuisvesting naar de woningcorporaties in 2014 is een grote stap. Belanghoudersbijeenkomst 3 juni 2014 Blad 1. Op verzoek van Wonen Zuidwest Friesland aangaande een toelichting over de betaalbaarheid van het wonen willen wij dit toespitsen op onze corporaties en de veranderingen

Nadere informatie

Profielschets. Directeur-bestuurder Woningstichting Putten

Profielschets. Directeur-bestuurder Woningstichting Putten Profielschets Directeur-bestuurder Woningstichting Putten ERLY the consulting company Opdrachtgever: Woningstichting Putten Datum: 21 oktober 2014 Adviseur: drs. Lilian Vos Inleiding Woningstichting Putten

Nadere informatie

Activiteiten Huizen. Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ bovenwoning 95% 5.209

Activiteiten Huizen. Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ bovenwoning 95% 5.209 Activiteiten Huizen Woningbezit Zelfstandige huurwoningen naar woningtype = 3.028 704 1.675 88 5.495 Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ Totaal bovenwoning Bovenstaand woningbezit is exclusief

Nadere informatie

Ondernemingsplan 2009-2014. 10 beloften van Portaal Nijmegen

Ondernemingsplan 2009-2014. 10 beloften van Portaal Nijmegen Ondernemingsplan 2009-2014 10 beloften van Portaal Nijmegen 1 Beloofd! Meer dan 100 jaar oud Als rond de vorige eeuwwisseling de eerste woningbouwverenigingen worden opgericht, is één daarvan Woningvereeniging

Nadere informatie

Activiteitenoverzicht Midden-Groningen 2019

Activiteitenoverzicht Midden-Groningen 2019 ACTIVITEITENOVERZICHT 2019 MIDDEN-GRONINGEN juni 2018 1. INLEIDING Voor u ligt het activiteitenoverzicht 2019 van Actium aan de gemeente Midden-Groningen, met daarin de voorgenomen activiteiten van Actium

Nadere informatie

Profielschets van de omvang en samenstelling van de Raad van Commissarissen en zijn leden.

Profielschets van de omvang en samenstelling van de Raad van Commissarissen en zijn leden. Bijlage a Profielschets van de omvang en samenstelling van de Raad van Commissarissen en zijn leden. De functie van de Raad van Commissarissen. In deze profielschets wordt eerst ingegaan op de achtergronden

Nadere informatie

VISITATIE VAN WONINGCORPORATIES. Verantwoorden en leren

VISITATIE VAN WONINGCORPORATIES. Verantwoorden en leren VISITATIE VAN WONINGCORPORATIES Verantwoorden en leren In een visitatie leggen woningcorporaties openbaar verantwoording af over hun maatschappelijke prestaties in de afgelopen vier jaar. Visitatie richt

Nadere informatie

Beleidsplan

Beleidsplan Beleidsplan 2018-2022 Missie: In ons nieuwe beleidsplan blijft de missie ongewijzigd. Het blijft de beste zin die precies uitdrukt wie wij willen zijn en hoe we willen werken. Rijnhart Wonen creëert kansen

Nadere informatie

Toezichtsvisie Woonstichting Land van Altena

Toezichtsvisie Woonstichting Land van Altena Toezichtsvisie Woonstichting Land van Altena Versie 2017.1 Vastgesteld door de RvC op 25 oktober 2017 Algemeen 1. Omgeving 1.1 Woonstichting Land van Altena Woonstichting Land van Altena is een woningcorporatie

Nadere informatie

Ondernemingsplan 2013-2017. De koers voor de toekomst

Ondernemingsplan 2013-2017. De koers voor de toekomst Ondernemingsplan 2013-2017 De koers voor de toekomst Datum: 15 mei 2013 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 1 Missie, visie en kernwaarden... 5 2 Het proces... 6 2.1 Het plan... 6 3 Ambitie en doelen... 8 3.1

Nadere informatie

Jaarverslag 2018, Samenvatting

Jaarverslag 2018, Samenvatting Jaarverslag 2018, Samenvatting Datum 23 april 2019 Status Definitief Versie V-11, samenvatting Auteur Woonmeij pagina 1 van 6 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Bestuursverslag 3 3 Volkshuisvestingsverslag

Nadere informatie

Lefier in samenvatting jaarverslag. Samenvatting jaarverslag

Lefier in samenvatting jaarverslag. Samenvatting jaarverslag Lefier in 2014 samenvatting jaarverslag Samenvatting jaarverslag 2014 1 Lefier in 2014 samenvatting jaarverslag Wij zijn Lefier, een woningcorporatie in Noord-Nederland. Lefier staat midden in de samenleving

Nadere informatie

Ruimte maken om thuis te geven

Ruimte maken om thuis te geven Ruimte maken om thuis te geven samenvatting Ondernemingsplan woondiensten Aarwoude 2012-2015 Ruimte maken om thuis te geven De kubus is een ruimtelijke puzzel die opgelost kan worden door de juiste keuzes

Nadere informatie

Gewoon goed. wonen WONINGSTICHTING BUITENLUST ONDERNEMINGSPLAN

Gewoon goed. wonen WONINGSTICHTING BUITENLUST ONDERNEMINGSPLAN Gewoon goed wonen WONINGSTICHTING BUITENLUST ONDERNEMINGSPLAN 2014-2018 2 WONINGSTICHTING BUITENLUST Hierbij presenteren wij met veel plezier ons ondernemingsplan 2014-2018 met als titel: GEWOON GOED WONEN

Nadere informatie

Uw advies onze uitdaging!

Uw advies onze uitdaging! Uw advies onze uitdaging! Wat deden we met uw adviezen? In november 2011 ontmoetten we onze belanghouders. Huurders, het bestuur van de huurdersvereniging, vertegenwoordigers van de gemeente Kampen, politieke

Nadere informatie

Scherp aan de wind! ons ondernemingsplan

Scherp aan de wind! ons ondernemingsplan Scherp aan de wind! ons ondernemingsplan 2017-2020 Inhoudsopgave: 1. Voorwoord 2. Hier staan we voor 3. Woningbezit 4. Huurders 5. Vitale wijken en buurten 6. Financiën 7. Organisatie Voorwoord samen werken

Nadere informatie

Activiteiten Almere. Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ bovenwoning 95% 6.145

Activiteiten Almere. Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ bovenwoning 95% 6.145 Activiteiten Almere Woningbezit Zelfstandige huurwoningen naar woningtype = 3.211 1.204 1.591 491 6.497 Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ Totaal bovenwoning Bovenstaand woningbezit is exclusief

Nadere informatie

ACTIVITEITEN AMERSFOORT

ACTIVITEITEN AMERSFOORT ACTIVITEITEN AMERSFOORT Woningbezit naar woningtype Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ bovenwoning Totaal 5.462 3.588 3.119 598 12.767 Bovenstaand woningbezit is exclusief 540 onzelfstandige

Nadere informatie

Belanghoudersbijeenkomst

Belanghoudersbijeenkomst V e r s l a g Belanghoudersbijeenkomst Donderdag 17 november was u met ruim 30 andere genodigden aanwezig bij de belanghoudersbijeenkomst van Woningstichting Bergh. Een bijeenkomst waarbij wij graag twee

Nadere informatie

Verdeling taken en bevoegdheden Raad van Commissarissen Bestuur Wonen Limburg

Verdeling taken en bevoegdheden Raad van Commissarissen Bestuur Wonen Limburg Bijlage B TBV-matrix Raad van Commissarissen Bestuur Wonen Limburg Toelichting TBV-matrix T = toezicht (dit gebeurt achteraf) = goedkeuren (dit gebeurt vooraf) B = besluit A = adviesbevoegdheid Verdeling

Nadere informatie

Rapportage woonruimteverdeling Wachttijd voor een huurwoning loopt verder op. Eerste helft 2016

Rapportage woonruimteverdeling Wachttijd voor een huurwoning loopt verder op. Eerste helft 2016 Rapportage woonruimteverdeling Wachttijd voor een huurwoning loopt verder op. Eerste helft 2016 Samenvatting In de eerste helft van 2016 leverden wij geen nieuwe woningen op. Dat zie je terug in de slaagkansen

Nadere informatie

DUODOC. resultaten 2014 ambitie 2015 ZO GEZEGD ZO GEDAAN

DUODOC. resultaten 2014 ambitie 2015 ZO GEZEGD ZO GEDAAN resultaten 2014 ambitie 2015 ZO GEZEGD ZO GEDAAN Zo gezegd, zo gedaan 2015 is het derde jaar van onze vijfjarige beleidsperiode. De eerste resultaten zijn gehaald. Wij hebben jaarlijks de doelgroep een

Nadere informatie

Samenvatting en recensie

Samenvatting en recensie Samenvatting en recensie Samenvatting In oktober 2009 heeft WORMERWONEN te Wormer de opdracht gegeven om een visitatie uit te voeren. De visitatie is uitgevoerd op basis van de 3.0-versie van de methodiek

Nadere informatie

Adviesrapport Bewoners adviesgroep Doorstroming Oktober 2015

Adviesrapport Bewoners adviesgroep Doorstroming Oktober 2015 Oktober 2015 2 Advies in hoofdlijnen Het advies 1. Door de huren bij mutatie niet te verhogen door passend toe te wijzen, kan de doorstroming worden bevorderd indien dit vooral duidelijk wordt aangegeven,

Nadere informatie

Profielschets. Directeur-bestuurder Woningbouwvereniging Compaen

Profielschets. Directeur-bestuurder Woningbouwvereniging Compaen Profielschets Directeur-bestuurder Woningbouwvereniging Compaen ERLY the consulting company Opdrachtgever: Woningbouwvereniging Compaen Datum: juni 2015 Adviseur: drs. Lilian Vos Inleiding Woningbouwvereniging

Nadere informatie

Verkorte versie. wonen doen we samen

Verkorte versie. wonen doen we samen Verkorte versie ondernemingsplan Jaarverslag 2012013-2017 wonen doen we samen Inhoud 1 VOORWOORD...3 2 TOTSTANDKOMING...4 3 WIE ZIJN WIJ...5 3.1 Onze missie...5 3.2 Onze visie: Wonen doen we samen...5

Nadere informatie

FUNCTIEPROFIEL. Manager Wonen. bij. Waardwonen

FUNCTIEPROFIEL. Manager Wonen. bij. Waardwonen FUNCTIEPROFIEL Manager Wonen bij Waardwonen PublicSpirit mevrouw drs. Jetske Goudsmit partner 15 mei 2017 Organisatie en context Waardwonen is als woningcorporatie actief op het platteland in de dynamische

Nadere informatie

Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Ooststellingwerf. Samen werken aan goed en betaalbaar wonen

Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Ooststellingwerf. Samen werken aan goed en betaalbaar wonen Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Ooststellingwerf Samen werken aan goed en betaalbaar wonen Goed en betaalbaar wonen in Ooststellingwerf Onze bijdrage 2018 aan uw woonvisie Gewoon

Nadere informatie

SLEUTEL NAAR DE TOEKOMST

SLEUTEL NAAR DE TOEKOMST SLEUTEL NAAR DE TOEKOMST INLEIDING De wereld om ons heen is volop in beweging en aan corporaties worden steeds hogere eisen gesteld. Met het ondernemingsplan 2012-2016 spelen we in op deze ontwikkelingen.

Nadere informatie

KOERS. 1. Inleiding: samen meer betekenen

KOERS. 1. Inleiding: samen meer betekenen KOERS 1. Inleiding: samen meer betekenen Samen kunnen we meer doen voor bewoners. Daarom fuseren Woonstichting Etten- Leur en AlleeWonen. Beide corporaties zetten zich afzonderlijk al met hart, ziel en

Nadere informatie

RWS Jaarplan

RWS Jaarplan RWS Jaarplan 2012-2013 Het jaarplan 2012-2013 vloeit voort uit het Ondernemingsplan 2012-2016. Het is een concrete uitwerking van wat we in 2013 doen om de lange termijn doelen van het ondernemingsplan

Nadere informatie

Echt thuis. Ondernemingsplan 2011-2015

Echt thuis. Ondernemingsplan 2011-2015 Echt thuis Ondernemingsplan 2011-2015 2 INLEIDING Mooiland is een woningcorporatie met circa 27.000 woningen verspreid over ruim 150 gemeenten in heel Nederland. Daarmee zijn wij een van de twintig grootste

Nadere informatie

ONDERWERP Huisvestingsverordening Zuid-Kennemerland/IJmond: Heemstede 2017

ONDERWERP Huisvestingsverordening Zuid-Kennemerland/IJmond: Heemstede 2017 ONDERWERP Huisvestingsverordening Zuid-Kennemerland/IJmond: 2017 SAMENVATTING De Huisvestingsverordening Zuid-Kennemerland/IJmond: 2015 stelt regels voor rechtvaardige en evenredige verdeling van schaarse

Nadere informatie

Prestatieafspraken. Gemeente Assen Omnia Wonen Stichting Huurdersorganisatie Omnia Wonen

Prestatieafspraken. Gemeente Assen Omnia Wonen Stichting Huurdersorganisatie Omnia Wonen Prestatieafspraken Omnia Wonen Stichting Huurdersorganisatie Omnia Wonen 2017 Prestatieafspraken Omnia Wonen Stichting Huurdersorganisatie Omnia Wonen 2017 Omni~ Wonen S1ichl1ng Huurdersorganisalie Omnia

Nadere informatie

Activiteiten Amersfoort

Activiteiten Amersfoort Activiteiten Amersfoort Woningbezit Zelfstandige huurwoningen naar woningtype = 5.561 3.553 3.088 600 12.802 Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ Totaal bovenwoning Bovenstaand woningbezit

Nadere informatie

KWALITEIT: HOOG IN HET VAANDEL

KWALITEIT: HOOG IN HET VAANDEL KWALITEIT: HOOG IN HET VAANDEL 1 Inleiding INHOUDSOPGAVE Inleiding 2 Kwaliteit 3 KWH- huurlabel 3 Enquête 4 Visitatie 4 Aedes-code 5 Overige kwaliteitssystemen 5 Onderhoud 5 Keuzemogelijkheden 6 Bewonersparticipatie

Nadere informatie

Bericht. Inhoud. Bericht van onze directeur-bestuurder. Bericht van de raad van commissarissen. Het huisvesten van onze doelgroep

Bericht. Inhoud. Bericht van onze directeur-bestuurder. Bericht van de raad van commissarissen. Het huisvesten van onze doelgroep Jaarverslag 2017 Inhoud Bericht VAN ONZE DIRECTEUR-BESTUURDER Bericht van onze directeur-bestuurder Bericht van de raad van commissarissen Het huisvesten van onze doelgroep De kwaliteit van onze woningen

Nadere informatie

WONEN IN BEWEGING I N F O R M A T I E B R O C H U R E

WONEN IN BEWEGING I N F O R M A T I E B R O C H U R E WONEN IN BEWEGING I N F O R M A T I E B R O C H U R E Wonen in beweging De CWS is een woningcorporatie in beweging. Een professionele, klantgerichte organisatie die staat voor goed wonen in een aantrekkelijke

Nadere informatie

Investeringsstatuut Stichting Woontij

Investeringsstatuut Stichting Woontij Investeringsstatuut Stichting Woontij 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Procedures en besluitvorming 4 3. Organisatorische toets 5 4. Strategische koers 5 5. Financiële toets 6 6. Risicotoets 8 7. Partnerselectie

Nadere informatie

Toekomstbestendig 2019

Toekomstbestendig 2019 Toekomstbestendig 2019 20 19 Missie TBV Wonen is een excellente woningcorporatie in Noord-Brabant, die zich richt op het huisvesten van mensen die daarbij een helpende hand kunnen gebruiken. Wij investeren

Nadere informatie

Prestatieafspra ken. Gemeente Assen Woonconcept

Prestatieafspra ken. Gemeente Assen Woonconcept Prestatieafspra ken Gemeente Assen Woonconcept 2017 Prestatieafspraken Gemeente Assen Woonconcept 2017 Gemeente Assen n oncept Colofon Assen, december 2016 Status: definitief 07 12 2016 Prestatieafspraken

Nadere informatie

Groei is van belang. Ondernemingsplan

Groei is van belang. Ondernemingsplan Groei is van belang Ondernemingsplan 2017-2021 Waar staan we voor? Arcade: mensen en wonen Wij zijn een maatschappelijk betrokken, initiatiefrijke en sociale onderneming. Wij verhuren en beheren circa

Nadere informatie

Werken aan kwaliteit. Voorraadplan 2004-2012

Werken aan kwaliteit. Voorraadplan 2004-2012 Werken aan kwaliteit Voorraadplan 2004-2012 Werken aan kwaliteit Voorraadplan 2004-2012 Woningbeheer Harlingen Postbus 103 8860 AC Harlingen Bolswardervaart 1 Openingstijden maandag tot en met vrijdag

Nadere informatie

Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Smallingerland. Samen werken aan goed en betaalbaar wonen

Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Smallingerland. Samen werken aan goed en betaalbaar wonen Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Smallingerland Samen werken aan goed en betaalbaar wonen Goed en betaalbaar wonen in Smallingerland Onze bijdrage 2018 aan uw woonvisie Gewoon dóen!

Nadere informatie

Welkom! Programma. 18 juni 2015. Welkom. Presentatie visitatierapport. Voor welke uitdagingen staan we? Kort filmpje. Borrel en informeel contact

Welkom! Programma. 18 juni 2015. Welkom. Presentatie visitatierapport. Voor welke uitdagingen staan we? Kort filmpje. Borrel en informeel contact Welkom! 1 Programma Welkom Presentatie visitatierapport Voor welke uitdagingen staan we? Kort filmpje Borrel en informeel contact 2 1 van bekend naar nieuw van naar 3 Waar gaat het naar toe? Verkleining

Nadere informatie

Profielschets van de omvang en samenstelling van de Raad van Commissarissen en zijn leden

Profielschets van de omvang en samenstelling van de Raad van Commissarissen en zijn leden Bijlage a Profielschets van de omvang en samenstelling van de Raad van Commissarissen en zijn leden De functie van de Raad van Commissarissen. In deze profielschets wordt eerst ingegaan op de achtergronden

Nadere informatie

Jaarverslag 2014. Een fijn huis

Jaarverslag 2014. Een fijn huis Een fijn huis Een goede woning is een basisbehoefte van ieder mens en een randvoorwaarde om deel te kunnen nemen aan de samenleving. In ons werkgebied, de noordvleugel van de Randstad, zijn veel mensen

Nadere informatie

RESULTATEN 2016

RESULTATEN 2016 DOELGROEPEN Inclusief de nieuwbouw verhuren wij in 2016 minimaal 225 huurwoningen. Gelukt door een combinatie van nieuwbouw en lokaal maatwerk o.a. gericht op doorstroom: 242 verhuringen. 70% van onze

Nadere informatie

Goed wonen = samen doen!

Goed wonen = samen doen! Goed wonen = samen doen! Beleidsplan Tablis Wonen 2016 2019 Participatiemaatschappij In Nederland leven we steeds meer in een participatiemaatschappij. We maken steeds meer gebruik van elkaars sterke punten

Nadere informatie

4 Kwaliteit van het bezit

4 Kwaliteit van het bezit 4 Kwaliteit van het bezit 4.1 Kwaliteitsbeleid bestaand bezit Onderhoud moet het vastgoed van Woonpartners in technisch opzicht goed verhuurbaar houden. Tijdens de bewoning spelen we zo goed mogelijk in

Nadere informatie

Woondiensten Aarwoude geeft u de vijf!

Woondiensten Aarwoude geeft u de vijf! Ondernemingsplan 2016-2018 Woondiensten Aarwoude geeft u de vijf! Woondiensten Aarwoude is een bedrijf dat woonruimte verhuurt aan mensen die op basis van hun inkomen in aanmerking komen voor een sociale

Nadere informatie

Profielschets Raad van Commissarissen stichting TBV Vastgesteld op

Profielschets Raad van Commissarissen stichting TBV Vastgesteld op Profielschets Raad van Commissarissen stichting TBV Vastgesteld op 17-5-2017 TBV Wonen is een betrokken en klantgerichte woningcorporatie met ruim 7500 woningen in Tilburg. Zij richt zich op de huisvesting

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 1. Inleiding Missie en kernwaarden Ambitie en speerpunten Doorvertaling organisatie...6

Inhoudsopgave. 1. Inleiding Missie en kernwaarden Ambitie en speerpunten Doorvertaling organisatie...6 Strategisch kader 2013-2017 0 Inhoudsopgave 1. Inleiding...2 2. Missie en kernwaarden...3 3. Ambitie en speerpunten...5 4. Doorvertaling organisatie...6 1 1. Inleiding Ons vorige ondernemingsplan Wonen

Nadere informatie

Prima jaar met heftig slot. Beknopte versie van het jaarverslag 2017

Prima jaar met heftig slot. Beknopte versie van het jaarverslag 2017 Prima jaar met heftig slot Beknopte versie van het jaarverslag 2017 Prima jaar met heftig slot Lees ons volledige jaarverslag op vidomes.nl/jaarverslag Voorwoord We hebben mooie resultaten geboekt in 2017.

Nadere informatie

Woonruimtebemiddeling: samen leven met minder regels

Woonruimtebemiddeling: samen leven met minder regels POSITION PAPER Woonruimtebemiddeling: samen leven met minder regels VNG-INZET VOOR DE NIEUWE HUISVESTINGSWET Inleiding In delen van het land is nog steeds sprake van knelpunten op de woningmarkt, met gevolgen

Nadere informatie

Prestatieafspraken Gemeente IJsselstein / / Gemeente *7/ IJsselstein Providesv

Prestatieafspraken Gemeente IJsselstein / / Gemeente *7/ IJsselstein Providesv ^ Gemeente *7/ IJsselstein Providesv Gemeente IJsselstein / / Gemeente IJsselstein - Provides - HVIJ lad 1 van 1 Gemeente IJsselstein Provides Woningwet 2015 In de nieuwe Woningwet (per 1 juli 2015 ingegaan)

Nadere informatie

Ontwikkelingen sector en Visie Thuisvester Presentatie Platform Wonen Regio West Brabant

Ontwikkelingen sector en Visie Thuisvester Presentatie Platform Wonen Regio West Brabant Platform Wonen Ontwikkelingen sector en Visie Thuisvester Presentatie Platform Wonen Regio West Brabant Donderdag 24 november 2016 Thuisvester Visie Tien keuzes strategische visie Woningwet: Belangrijkste

Nadere informatie

LEFIER PROFIELSCHETS RAAD VAN COMMISSARISSEN MAART 2014. Profielschets raad van commissarissen Lefier ten behoeve van de werving 1

LEFIER PROFIELSCHETS RAAD VAN COMMISSARISSEN MAART 2014. Profielschets raad van commissarissen Lefier ten behoeve van de werving 1 LEFIER PROFIELSCHETS RAAD VAN COMMISSARISSEN MAART 2014 Profielschets raad van commissarissen Lefier ten behoeve van de werving 1 PROFIEL RAAD VAN COMMISSARISSEN 1. Kerntaken van de raad van commissarissen

Nadere informatie

Kiezen, Delen én Doen Samen voor een sterke woningmarkt. platform woningcorporaties noord-holland noord

Kiezen, Delen én Doen Samen voor een sterke woningmarkt. platform woningcorporaties noord-holland noord Kiezen, Delen én Doen Samen voor een sterke woningmarkt platform woningcorporaties noord-holland noord Voorwoord Op 15 december 2011 is door ruim 20 corporaties uit de subregio s Noordkop, West-Friesland,

Nadere informatie

Totale beoordeling. Presteren naar Opgaven en Ambities 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0. Presteren naar Vermogen

Totale beoordeling. Presteren naar Opgaven en Ambities 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0. Presteren naar Vermogen C Samenvatting Visitatie De Woonmensen Deze visitatie is uitgevoerd op basis van de 5.0-versie van de Methodiek Maatschappelijke Visitatie Woningcorporaties (Stichting Visitatie Woningcorporaties Nederland,

Nadere informatie

2016: prestaties. van formaat! 160 woningtoewijzingen. 150 welkomstpassen. +30 nieuwbouwwoningen

2016: prestaties. van formaat! 160 woningtoewijzingen. 150 welkomstpassen. +30 nieuwbouwwoningen 2016: prestaties van formaat! +30 nieuwbouwwoningen 160 woningtoewijzingen 150 welkomstpassen Voorwoord Aan het begin van het jaar stelde ik de vraag: kunnen wij vanuit onze visie aan het werk binnen de

Nadere informatie

Hoofdvraag. A.1 Blijf bij de rand weg, maar zoek een beter balans in die veiligheid en te hoge lastenstijging voor huurders.

Hoofdvraag. A.1 Blijf bij de rand weg, maar zoek een beter balans in die veiligheid en te hoge lastenstijging voor huurders. Hoofdvraag A.1 Blijf bij de rand weg, maar zoek een beter balans in die veiligheid en te hoge lastenstijging voor huurders Deelvragen B.1 Huren laag houden. Dan de komende jaren maar minder investeren.

Nadere informatie

Collegebesluit Collegevergadering: 11 december 2018

Collegebesluit Collegevergadering: 11 december 2018 ONDERWERP Prestatieafspraken 2019 SAMENVATTING Gemeente, de Heemsteedse woningcorporaties Elan Wonen en Pre Wonen en hun huurdersorganisaties Bewonersraad Elan Wonen en Bewonerskern Pre streven een gemeenschappelijk

Nadere informatie

Toezicht- en toetsingskader

Toezicht- en toetsingskader Toezicht- en toetsingskader Woonstichting Hulst hecht veel waarde aan goed bestuur (governance). Het doel van governance is het scheppen van waarborgen voor realisatie van de (maatschappelijke) doelstellingen,

Nadere informatie

Woonruimteverdeling in Holland Rijnland R E G I O N A L E SAMENWERKING I N D E P R A K T I J K

Woonruimteverdeling in Holland Rijnland R E G I O N A L E SAMENWERKING I N D E P R A K T I J K Woonruimteverdeling in Holland Rijnland R E G I O N A L E SAMENWERKING I N D E P R A K T I J K Agenda Wat is woonruimteverdeling? Hoe werkt het? Urgenties Lokaal maatwerk Vragen? Stel ze gerust! Woonruimteverdeling

Nadere informatie

Maatwerkafspraken Woonruimteverdeling

Maatwerkafspraken Woonruimteverdeling Maatwerkafspraken Woonruimteverdeling Voor bezit van Habeko wonen in de kernen: Koudekerk aan den Rijn/Hazerswoude-Rijndijk, Hazerswoude-Dorp en Benthuizen datum:10 november 2014 Vastgesteld door het college

Nadere informatie

Activiteiten Amsterdam

Activiteiten Amsterdam Activiteiten Woningbezit Zelfstandige huurwoningen naar woningtype = 1.570 2.328 15.018 236 19.152 Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ Totaal bovenwoning Bovenstaand woningbezit is exclusief

Nadere informatie

Investeren in groen en betaalbaar wonen

Investeren in groen en betaalbaar wonen Beleidsplan van Het Gooi en Omstreken 2013-2018 Investeren in groen en betaalbaar wonen Activiteiten in 2013 In Baarn, Bunschoten, Blaricum, Bussum, Hilversum en Wijdemeren Investeren in groen en betaalbaar

Nadere informatie

Samen naar de gewenste woningvoorraad in Odiliapeel

Samen naar de gewenste woningvoorraad in Odiliapeel Samen naar de gewenste woningvoorraad in Odiliapeel Eindverslag April 2015 1. Inleiding In april 2014 hebben gemeente Uden, gemeente Veghel en wooncorporatie Area een woonwensenonderzoek uitgevoerd. Om

Nadere informatie

kopen naar wens maakt kopen bereikbaar en verkopen aantrekkelijk

kopen naar wens maakt kopen bereikbaar en verkopen aantrekkelijk kopen naar wens maakt kopen bereikbaar en verkopen aantrekkelijk Kopen naar Wens is een koopformule voor het kopen en verkopen van een woning. Met Kopen naar Wens kunt u als woningcorporatie huurders en

Nadere informatie

Ondernemingsstrategie 2016 en verder. Missie en visie

Ondernemingsstrategie 2016 en verder. Missie en visie Ondernemingsstrategie 2016 en verder Het laatste ondernemingsplan van Thús Wonen dateert van november 2014. Sindsdien is er heel wat gebeurd. De missie en visie zijn nog steeds actueel, maar van de doelstellingen

Nadere informatie

Investeren in groen en betaalbaar wonen

Investeren in groen en betaalbaar wonen Verkort Beleidsplan Het Gooi en Omstreken 2013-2018 Investeren in groen en betaalbaar wonen Activiteiten in 2015 In Baarn, Bunschoten, Blaricum, Bussum, Hilversum en Wijdemeren Investeren in groen en betaalbaar

Nadere informatie

Vereniging van Eigenaren. Vastgoeddiensten in vertrouwde handen. mijn-thuis.nl

Vereniging van Eigenaren. Vastgoeddiensten in vertrouwde handen. mijn-thuis.nl Vereniging van Eigenaren in vertrouwde handen thuis ondersteunt op alle niveaus en neemt initiatief Vereniging van Eigenaren in vertrouwde handen thuis is specialist op het gebied van beheer van vastgoed.

Nadere informatie