Handhavingjaarverslagen Ruimte in perspectief. een controlerende gemeenteraad?

Transcriptie

1 Handhavingjaarverslagen Ruimte in perspectief een controlerende gemeenteraad? Versie 7 september 2011 Datum 7 september 2011

2 Colofon VROM-Inspectie Directie Uitvoering Programma Ruimte Mooi en Duurzaam Nieuwe Uitleg 1 Postbus BD Den Haag Publicatienummer: VI Deze publicatie is een uitgave van de VROM-Inspectie En is ook te downloaden via Pagina 2 van 18

3 Samenvatting Eén van de taken van de gemeenteraad is controleren of het college van burgemeester en wethouders zijn taken uitvoert volgens de met de gemeenteraad afgesproken kaders. Voor toezicht en handhaving op het ruimtelijk domein is daarvoor geregeld dat het college van burgemeester en wethouders jaarlijks de gemeenteraad informeert over zijn voornemen over de uitvoering van de bestuursrechtelijke handhaving (beleidsvoornemen) en de wijze waarop in het voorafgaande jaar uitvoering is gegeven aan dit voornemen (handhavingjaarverslag). Met ingang van 1 januari 2010 moeten gemeenten voor het eerst uitvoering geven aan deze wettelijke plicht tot verslaglegging over ruimtelijke ordeningstaken over het jaar Met het handhavingjaarverslag beschikt de gemeenteraad over een belangrijk instrument ter ondersteuning van zijn controlerende taak op het ruimtelijk domein. Het voorliggende rapport geeft een indicatief beeld in hoeverre dit proces wordt uitgevoerd en is geborgd bij gemeenten. Onderzoek Voor dit onderzoek zijn 57 gemeentelijke handhavingjaarverslagen over het verslagjaar 2009 geanalyseerd. Daarnaast geeft het een eerste indruk van de uitoefening van de controlerende taak door raadsleden. Van de 16 benaderde raadsleden hebben zes raadsleden meegewerkt aan het onderzoek. Per gemeente is van zowel de coalitie- als de oppositiepartij een raadslid geïnterviewd. Een positief direct effect van het onderzoek is dat enkele gemeenten naar aanleiding van dit onderzoek hebben aangegeven het handhavingjaarverslag alsnog te willen agenderen in de raadsvergadering. Analyse handhavingjaarverslagen De algemene conclusie is dat het merendeel van de handhavingjaarverslagen een beperkt inzicht geeft in de toezichts- en de handhavingsactiviteiten binnen het ruimtelijk domein binnen een gemeente. De Wet ruimtelijke ordening (Wro) stelt geen eisen aan vorm en inhoud van de handhavingjaarverslagen. Gevolg is dat er grote verschillen zijn. Voor een deel zal dit te maken hebben met eigen werkprocessen en cultuur van de organisaties. Interviews raadsleden Het beperkte aantal interviews toont een gevarieerd beeld van de wijze hoe de gemeenteraden hun controlerende taak uitoefenen. Sommige raadsleden geven invulling aan de controletaak, bij andere raadsleden staat het nog in de kinderschoenen of ontbreekt het volledig. Opvallend is dat de wettelijke verplichting in de Wro om jaarlijks een beleidsvoornemen en een handhavingjaarverslag op te stellen bij de meeste geïnterviewde raadsleden niet bekend is. Vervolgtraject Voorgesteld wordt om raadsleden via verschillende sporen te informeren om de bewustwording van hun controlerende rol (het horizontaal toezicht) verder te vergroten. De VROM-Inspectie heeft met sommige provincies en provinciale VNGafdelingen afspraken gemaakt om in het najaar van 2011 tijdens bijeenkomsten over naleefrisico s raadsleden nader te informeren. Daarnaast informeert de VROM- Inspectie de Vereniging van Griffiers, het ministerie van BZK en de VNG over de resultaten van dit onderzoek. Pagina 3 van 18

4 Inhoud Samenvatting Inleiding Opdracht en onderzoeksmethodiek Doel Onderzoeksvragen Afbakening Verantwoording werkwijze Bevindingen Analyse handhavingjaarverslagen Inzet toezicht en handhaving Beleidsvoornemens in handhavingjaarverslagen Handhavingsmiddelen Prioriteiten Raadsleden en horizontaal toezicht Procedure handhavingjaarverslag Invulling horizontaal toezicht Relatie handhavingjaarverslag en beleidsvoornemens Conclusies en vervolgstappen Conclusies Analyse handhavingjaarverslagen Interviews raadsleden Vervolgstappen Bijlage 1 Vragenlijsten Pagina 4 van 18

5 1 Inleiding Aanleiding De minister van Infrastructuur en Milieu is verantwoordelijk voor het stelsel van ruimtelijke regelgeving en voor de realisatie van het nationaal ruimtelijk beleid. Voor de minister is het vanuit de stelselverantwoordelijkheid van belang om inzicht te hebben in de uitvoering van het ruimtelijk toezicht door gemeenten. Het gemeentelijk toezicht en de handhaving binnen het ruimtelijk domein komt nog onvoldoende van de grond. Dit blijkt uit het eindbeeld van de VROMbrede gemeenteonderzoeken. Taken voor college en gemeenteraad Het voorliggende onderzoek richt zich niet alleen op de uitvoerende taak van het college, maar ook op de controlerende taak van de gemeenteraad hierop. Met de inwerkingtreding van het duale stelsel heeft de gemeenteraad sinds 2002 drie wettelijke taken: Het bepalen van de hoofdlijnen van het gemeentelijk beleid Het vertegenwoordigen van de burger Het controleren van het college van burgemeester en wethouders De laatst genoemde taak wordt ook wel horizontaal toezicht genoemd. Bij de invulling van deze taak wordt van de gemeenteraad verwacht dat zij de taakuitvoering van het college van burgemeester en wethouders controleren. Om toepassing te kunnen geven aan deze controlerende taak is in artikel 10.1 van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) de verplichting opgenomen dat: 1. burgemeester en wethouders jaarlijks hun voornemen bekendmaken over de uitvoering van de bestuursrechtelijke handhaving (beleidsvoornemen); 2. jaarlijks verslag doen van onder meer de wijze waarop in het voorgaande jaar uitvoering is gegeven aan dit voornemen. Het verslag moet worden toegezonden aan onder meer de VROM-Inspectie. Omdat deze controlerende taak één van de instrumenten in het stelsel is voor een goede uitvoering van het ruimtelijk toezicht is het belangrijk om na te gaan of het beleidsvoornemen en het handhavingjaarverslag ingezet worden als instrument voor horizontaal toezicht. Daarnaast is het van belang om op basis van de beleidsvoornemens en handhavingjaarverslagen inzicht te hebben in de uitvoering van het toezicht en de handhaving op het ruimtelijk domein door gemeenten. Om de controlerende taak uit te kunnen oefenen moet tenminste aan vier voorwaarden zijn voldaan: 1. duidelijke voornemens 2. verstrekking van goede, volledige informatie aan de gemeenteraad (verantwoording) 3. mogelijkheid tot bespreking van informatie 4. afspraken naar aanleiding daarvan Onderzoek De VROM-Inspectie heeft in 2010 de handhavingjaarverslagen over 2009 op het gebied van het ruimtelijk domein onderzocht. Dit onderzoek is een vervolg op een (intern) onderzoek uit 2009 van de VROM-Inspectie. Dat onderzoek, een inhoudelijke analyse van de gemeentelijke handhavingjaarverslagen over het verslagjaar 2008 op het gebied van milieu, bouwen en ruimte, concludeert dat de handhavingjaarverslagen nog erg vaak oppervlakkig van aard zijn en onvoldoende Pagina 5 van 18

6 informatie bevatten om een goede controle door de gemeenteraad mogelijk te maken. Specifiek voor het ruimtelijk domein is in het rapport geconstateerd dat het aantal opgestelde handhavingjaarverslagen opvallend hoog was gezien het feit dat de verplichting pas per 1 januari 2010 is ingegaan. Deze handhavingjaarverslagen rapporteren alleen over toezicht en handhaving en nauwelijks over de andere verplichte onderwerpen zoals de voortgang actualisering bestemmingsplannen. Afstemming VNG en IPO zijn voorafgaand aan het onderzoek geïnformeerd. Leeswijzer Hoofdstuk twee geeft een beeld van de opzet van het onderzoek. In hoofdstuk drie staan de bevindingen van de analyse van de handhavingjaarverslagen en de interviews met raadsleden. In het laatste hoofdstuk staan de conclusies en de vervolgstappen. Pagina 6 van 18

7 2 Opdracht en onderzoeksmethodiek 2.1 Doel De doelstelling van het project loopt via twee sporen. Het eerste spoor is inzicht te krijgen in de controlerende taak van de gemeenteraad op het college van burgemeester en wethouders op het domein van het ruimtelijk toezicht (in ruime zin) en in hoeverre het instrument handhavingjaarverslag hiervoor wordt benut. Het tweede spoor richt zich op inzicht te krijgen in de handhavinginspanningen voor het ruimtelijk toezicht door een analyse van de handhavingjaarverslagen. 2.2 Onderzoeksvragen De rapportage beantwoordt de volgende onderzoeksvragen: Analyse handhavingjaarverslagen Wat zijn de handhavinginspanningen van de gemeente op grond van de analyse van handhavingjaarverslagen? In hoeverre wordt er in het verslag een koppeling gelegd met het jaarprogramma waarin het beleidsvoornemen is aangegeven? Wat is de kwaliteit van de informatie in de handhavingverslagen? Controlerende taak door de gemeenteraad In hoeverre wordt voldoende informatie aan de gemeenteraad verstrekt over de uitvoering van het toezicht op het ruimtelijke domein? In hoeverre wordt deze informatie verstrekt via het handhavingjaarverslag? In hoeverre wordt het handhavingjaarverslag/beleidsvoornemen gebruikt door raadsleden om horizontaal toezicht uit te oefenen? Indien het handhavingjaarverslag niet wordt gebruikt, wat zijn daarvan de redenen? Indien het handhavingjaarverslag niet wordt gebruikt, op welke wijze wordt dan invulling gegeven aan het horizontaal toezicht? 2.3 Afbakening De VROM-Inspectie heeft niet het proces van de totstandkoming van de handhavingjaarverslagen onderzocht, maar alleen de inhoud van de beschikbare handhavingjaarverslagen geanalyseerd. Uit deze onderzochte handhavingjaarverslagen zijn de gemeenten geselecteerd voor het houden van interviews met raadsleden. 2.4 Verantwoording werkwijze Analyse handhavingjaarverslagen Voor het onderzoek zijn 57 handhavingjaarverslagen over het verslagjaarjaar 2009 geselecteerd. Deze zijn verkregen door toezending aan de VROM-Inspectie, via de websites van gemeenten en via de gemeenteronde van de VROM-Inspectie in het najaar van De geselecteerde gemeenten zijn verspreid over Nederland. Pagina 7 van 18

8 Aan de hand van een vragenlijst zijn deze handhavingjaarverslagen geanalyseerd. Op basis van deze steekproef geeft het onderzoek een indicatief beeld. Interview raadsleden Op basis van vrijwillige medewerking is aan acht gemeenten (via de raadsgriffiers) gevraagd twee raadsleden bereid te vinden voor het deelnemen aan een telefonisch interview. Zes van de 16 beoogde raadsleden (uit drie gemeenten) hebben meegewerkt aan het onderzoek. Per gemeente is een raadslid geïnterviewd van zowel de coalitie- als de oppositiepartij. De andere gemeenten hebben om verschillende redenen niet geparticipeerd aan het interview waaronder het niet hebben behandeld van het handhavingjaarverslag in de gemeenteraad. Door de kleine steekproef geven de resultaten niet meer dan een eerste indruk. Pagina 8 van 18

9 3 Bevindingen 3.1 Analyse handhavingjaarverslagen Inzet toezicht en handhaving Ten eerste is voor de 57 handhavingjaarverslagen onderzocht in hoeverre er op het organisatorische vlak informatie is opgenomen over de inzet van de gemeente op het gebied van toezicht en handhaving op het ruimtelijk domein. Daarnaast is onderzocht of een onderscheid is gemaakt tussen toezicht en handhaving. In meer dan 50% van de 57 handhavingjaarverslagen is informatie opgenomen over de toezicht- en handhavinginzet. Gemeenten leggen verantwoording af over de inzet op toezicht en handhaving in de vorm van fte s, uren of personen. Uit de resultaten blijkt dat meer dan 50% van de gemeenten in het handhavingjaarverslag geen onderscheid maakt tussen de inzet voor toezicht (uitvoeren controles) en de handhaving (uitvoeren juridische stappen). De gemeenten hanteren een eigen systematiek voor het opnemen van de inzet van toezicht en/of handhaving in het handhavingjaarverslag. Sommige gemeenten nemen ook kosten op. Ook valt op dat het lastig is om onderscheid te maken wat kan worden toegeschreven aan het ruimtelijk domein en wat aan bouwen. Beide onderwerpen zijn sterk met elkaar verweven Beleidsvoornemens in handhavingjaarverslagen Voor 39 van de 57 gemeenten waarvan een handhavingjaarverslag is onderzocht, geldt dat er een beleidsvoornemen of programma is opgesteld. Gemeenten zijn verplicht conform artikel 10, lid 1 Wro jaarlijks een beleidsvoornemen bekend te maken. Uit de geanalyseerde handhavingjaarverslagen is echter weinig inhoudelijke informatie over het beleidsvoornemen van een gemeente te herleiden. Bij 16 handhavingjaarverslagen is sprake van een afwijking van het beleidsvoornemen. In 12 van deze gevallen zijn deze afwijkingen beargumenteerd. De volgende figuur geeft aan wat de redenen hiervan zijn. Pagina 9 van 18

10 Figuur 1. Redenen afwijking beleidsvoornemen (n=16) fout in de planning andere prioriteiten onvoldoende capaciteit overig 8 Als reden voor de afwijking wordt voornamelijk genoemd onvoldoende capaciteit. Fout in de planning (meer voorgenomen dan realistisch was) en andere prioriteiten scoren gelijk. Bij de categorie overig is o.a. genoemd een bestuurswisseling, een reorganisatie of het wegwerken van achterstanden. Vervolgens is onderzocht of de resultaten in het handhavingjaarverslag leiden tot wijzigingen in de beleidsvoornemens voor In de handhavingjaarverslagen hebben 28 gemeenten aangegeven de beleidsvoornemens aan te passen. Als redenen hiervoor zijn aangegeven de gerealiseerde resultaten van het afgelopen jaar, een andere prioritering en in mindere mate de inwerkingtreding van de Wabo, integrale handhaving, evaluaties handhavingbeleid of het opstellen van nieuwe beleidsnota s Handhavingsmiddelen In 70% van de onderzochte handhavingjaarverslagen wordt aandacht besteed aan handhavingsmiddelen die gemeenten hebben toegepast. Handhavingsmiddelen zijn binnen dit onderzoek gedefinieerd als middelen die worden ingezet vanaf het moment dat het besluit van het college van burgemeester en wethouders is genomen tot het versturen van een vooraankondiging last onder dwangsom. Bij de toepassing van handhavingacties wordt onderscheid gemaakt in zes soorten handhavingsmiddelen (figuur 2): last onder dwangsom, last onder bestuursdwang, bestuurlijke boete, invorderingsprocedure, proces-verbaal, en de categorie overig. Het instrument last onder dwangsom wordt het meest toegepast. De last onder bestuursdwang is een goede tweede. Het proces-verbaal wordt nauwelijks gebruikt. In de categorie overig zijn genoemd bouwstop, legaliseren en het verlenen van gedoogbeschikkingen. Pagina 10 van 18

11 Wat niet voorkomt in de handhavingjaarverslagen, is de bestuurlijke boete. Een reden hiervoor kan zijn dat is het instrument recent in werking is getreden (2010). Daarnaast is de bestuurlijke boete onderwerp van discussie waaruit het beeld naar voren komt dat het draagvlak onder gemeenten voor de toepassing hiervan vooralsnog niet groot is. Gemeenten proberen voornamelijk in het voortraject van de handhaving (tijdens het toezicht) overtredingen op te lossen. Figuur 2. Soorten handhavingsmiddelen (n=41) last onder dwangsom 25 last onder bestuursdwang bestuurlijke boete Invorderingsprocedure Proces-verbaal overig Prioriteiten Van de geanalyseerde handhavingjaarverslagen zijn in 50% gemeentelijke prioriteiten aangegeven. Gemeenten kiezen voor een divers palet aan prioriteiten (figuur 3). De prioriteiten waar gemeenten voornamelijk voor kiezen zijn strijdige bouwwerken en permanente bewoning. In de categorie overig komt veelvuldig strijdig gebruik naar voren. Pagina 11 van 18

12 Figuur 3. Gemeentelijke prioriteiten (n=44) tijdelijke bouwwerken strijdige bouwwerken permanente bewoning overig 3.2 Raadsleden en horizontaal toezicht Procedure handhavingjaarverslag Van de drie gemeenten die hebben meegewerkt aan het interview blijkt dat bij twee gemeenten het handhavingjaarverslag is aangeboden aan de gemeenteraad. Bij een gemeente is het handhavingjaarverslag niet aangeboden maar zijn via een raadsbrief de belangrijkste conclusies en aanbevelingen ter kennisname verspreid. Van de drie gemeenten is bij een gemeente het handhavingjaarverslag geagendeerd. Er zijn bij de behandeling in de gemeenteraad van deze gemeente geen vragen hierover gesteld door raadsleden, ook niet naar aanleiding van de raadsbrief. Vier van de zes geïnterviewde raadsleden (van twee gemeenten) zijn er niet van op de hoogte dat de gemeenten jaarlijks een handhavingverslag op moeten stellen. Het directe effect van het verzoek aan de acht gemeenten om mee te werken aan het interview heeft er wel toe geleid dat enkele gemeenten (griffiers) die niet hebben deelgenomen aan het interview hebben aangegeven het (integrale) handhavingjaarverslag alsnog te gaan agenderen in de gemeenteraad Invulling horizontaal toezicht Bij de vraag hoe raadsleden hun controlerende taak uitoefenen, komt bij twee raadsleden (binnen een gemeente) naar voren dat horizontaal toezicht nog in ontwikkeling is. De andere raadsleden geven aan dat horizontaal toezicht wordt uitgevoerd op verschillende manieren bijvoorbeeld via vragen stellen, incidenten, Pagina 12 van 18

13 handhavingjaarverslagen en andere jaarverslagen of ze voeren helemaal geen horizontaal toezicht uit. Twee raadsleden geven aan over voldoende informatie te beschikken om horizontaal toezicht uit te kunnen oefenen. De andere raadsleden geven juist aan over onvoldoende informatie te beschikken. Als bronnen om horizontaal toezicht te kunnen uitoefenen worden o.a. genoemd de begroting, beleidsvoornemens en programma, nieuwsberichten, ruimteoverschrijdende beleidsstukken en het handhavingjaarverslag. Twee raadleden geven aan het handhavingjaarverslag te gebruiken als grond voor het uitvoeren van horizontaal toezicht. De andere raadsleden gebruiken het handhavingjaarverslag hier niet voor omdat andere bronnen voor handen zijn, omdat ze onbekend zijn met het handhavingjaarverslag of omdat het verslag te technisch van aard is. Over de kwaliteit van het handhavingjaarverslag is het beeld gevarieerd. Twee raadsleden (binnen een gemeente) vinden dat het voldoende informatie geeft en leesbaar is. Twee andere raadsleden geven juist een tegenovergesteld beeld. Het is vooral een te technisch verhaal of het handhavingjaarverslag was onbekend Relatie handhavingjaarverslag en beleidsvoornemens Opvallend is dat drie van de zes raadsleden niet op de hoogte zijn van de verplichting voor gemeenten om met ingang van 1 januari 2009 een beleidsvoornemen voor het ruimtelijk domein vast te stellen. Van deze gemeenten beschikken twee over een beleidsvoornemen specifiek voor het ruimtelijk domein dan wel geïntegreerd met een of meer andere domeinen. Van de zes raadsleden hebben vijf aangegeven door de VROM-Inspectie voorgelicht te willen worden over hun controlerende taak, maar niet alleen beperkt tot het ruimtelijk domein maar ook voor milieu en bouwen. Opgemerkt wordt dat sommige raadsleden aangeven dat de nadruk bij de voorlichting niet moet liggen op wat raadsleden moeten maar juist op het gehele spectrum van het horizontaal toezicht, wat is het doel van horizontaal toezicht, waar zit de beleidsvrijheid voor raadsleden etc. Pagina 13 van 18

14 4 Conclusies en vervolgstappen 4.1 Conclusies De conclusies van dit onderzoek zijn gebaseerd op kleine steekproeven en zijn daarom indicatief van aard Analyse handhavingjaarverslagen Handhavingjaarverslagen geven beperkt inzicht in toezichts- en handhavingsactiviteiten. De algemene conclusie op basis van de 57 handhavingjaarverslagen is dat het merendeel van de handhavingjaarverslagen onvoldoende inzicht geeft in het toezicht en de handhaving binnen een gemeente (figuur 4). Voorbeelden hiervan zijn de beperkte informatie op het gebied van handhavingmiddelen (last onder dwangsom, last onder bestuursdwang en proces-verbaal), relatie met beleidsvoornemens en gemeentelijke prioriteiten. Figuur 4. Handhavingjaarverslag, voldoende inzicht? (n=55) 12 ja neen 43 Gemeenten stellen een handhavingjaarverslag op dat aansluit bij de eigen organisatie, de werkprocessen en de cultuur. In de Wro staan geen eisen ten aanzien van de vorm en de inhoud van een handhavingjaarverslag. Het gevolg is dat er tussen de handhavingjaarverslagen grote verschillen zijn. Gemeenten rapporteren bijvoorbeeld wisselend in de vorm van fte s, uren of personen. De wetgever heeft bewust geen eisen gesteld aan de handhavingjaarverslagen er vanuit gaande dat gemeenten voldoende inzicht zullen geven in hun toezichts- en handhavingsactiviteiten. Pagina 14 van 18

15 Handhavingjaarverslagen hebben veelal een beperkte relatie met beleidsvoornemens. De handhavingjaarverslagen bevatten beperkte (inhoudelijke) informatie over beleidsvoornemens of programma s. In de handhavingjaarverslagen wordt de uitvoering beperkt getoetst aan de beleidsvoornemens of de programma s. Een duidelijke relatie tussen beide documenten ontbreekt. Gemeenten benoemen prioriteiten. In de handhavingjaarverslagen zijn de gemeentelijke prioriteiten opgenomen. De belangrijkste prioriteiten zijn strijdige bouwwerken, permanente bewoning en strijdig gebruik Interviews raadsleden Een direct positief effect van dit onderzoek is dat enkele gemeenten die niet hebben deelgenomen aan het interview hebben aangegeven het handhavingjaarverslag alsnog te willen agenderen in de raadsvergadering. De uitvoering van het horizontaal toezicht geeft een gevarieerd beeld. De indruk is dat er een gevarieerd beeld is over de wijze hoe het horizontaal toezicht door de gemeenteraad wordt uitgeoefend. Sommige raadsleden geven invulling aan de controletaak, bij andere raadsleden staat het nog in de kinderschoenen of ontbreekt het volledig. Raadsleden zijn onvoldoende op de hoogte van de wettelijke verplichtingen. Opvallend is dat de wettelijke verplichting in de Wro om jaarlijks een beleidsvoornemen en een handhavingjaarverslag op te stellen niet bij alle raadsleden bekend is. Het handhavingjaarverslag heeft geen hoge prioriteit. Het handhavingjaarverslag heeft geen hoge prioriteit bij de gemeenteraad, omdat het onvoldoende politiek interessante informatie bevat. Een deel van de geïnterviewde raadsleden gebruikt o.a. het handhavingjaarverslag als grond voor het kunnen uitvoeren van horizontaal toezicht en een deel van de raadsleden gebruikt het handhavingverslag geheel niet. Redenen zijn dat er andere bronnen voor handen zijn, het onbekend zijn met het handhavingjaarverslag of omdat het handhavingjaarverslag onvoldoende leesbaar is of onvoldoende informatie geeft. Raadsleden hebben behoefte aan voorlichting op het gebied van horizontaal toezicht. Het merendeel van de geïnterviewde raadsleden geeft aan behoefte te hebben aan voorlichting door de VROM-Inspectie op het gebied van horizontaal toezicht. Dit moet zich niet alleen beperken tot het ruimtelijk domein maar ook op het gebied van milieu en bouwen. 4.2 Vervolgstappen De aanbevelingen richten zich op het informeren van raadsleden rechtstreeks of via verschillende partijen in de keten. De VROM-Inspectie heeft met sommige provincies en provinciale VNG-afdelingen afspraken gemaakt om in het najaar van 2011 tijdens bijeenkomsten over naleefrisico s raadsleden nader te informeren (binnen de domeinen ruimte, bouwen en milieu). Pagina 15 van 18

16 Daarnaast wordt de Vereniging van griffiers (agenderende rol), het ministerie van BZK (verantwoordelijk voor het duale stelsel) en de VNG geïnformeerd over de resultaten van het onderzoek. VNG Informeer raadsleden periodiek over het onderwerp horizontaal toezicht op de domeinen ruimte, milieu en bouwen voor een verdere bewustwording van hun controlerende rol. In het nieuwe bestuursakkoord tussen Rijk, provincies en gemeenten krijgen gemeenten meer taken toebedeeld. Pagina 16 van 18

17 Bijlage 1 Vragenlijsten Vragenlijst analyse handhavingjaarverslagen Organisatie ruimtelijk toezicht Hoe heeft de gemeente haar gerealiseerde inzet voor toezicht gestructureerd? Hoe heeft de gemeente haar gerealiseerde inzet voor handhaving gestructureerd? Als het toezicht en de handhaving niet zijn gescheiden, wat is dan aangegeven voor de gezamenlijke gerealiseerde inzet? Beleidvoornemen ruimtelijke toezicht en handhaving Is er een beleidsvoornemen in 2009 opgesteld? Wijkt het gerealiseerde af van het beleidsvoornemen (of programma)? Is de afwijking beargumenteerd? Wat is gerealiseerd in afwijking van wat in het beleidsvoornemen (programma) is opgenomen? Op welk(e) gebied(en) heeft de afwijking plaats gevonden? Worden de beleidsvoornemens (programma s) voor het komend jaar aangepast? Handhavingsacties Past de gemeente handhavingsacties toe? Welke type handhavingsacties zijn dat? Prioriteiten Zijn er (gemeentelijke) prioriteiten genoemd? Wat zijn deze prioriteiten? Pagina 17 van 18

18 Vragenlijst interview raadsleden Procedure handhavingjaarverslag Is het aangeboden aan de gemeenteraad? Is het geagendeerd in commissie en/of gemeenteraad? Is het behandeld in commissie en/of gemeenteraad? Zijn door raadsleden vragen gesteld in commissie en/of gemeenteraad? Is er een beleidsvoornemen/programma? Relatie handhavingjaarverslag en beleidsvoornemens Kent het raadslid de wettelijke verplichting dat met ingang van 1 januari 2010 het college van burgemeester en wethouders jaarlijks een handhavingjaarverslag moet opstellen waarin aandacht besteed wordt aan toezicht en handhaving en andere ruimteonderwerpen (artikel 10.1 Wro)? Kent het raadslid het door het college van burgemeester en wethouders in 2010 opgestelde handhavingverslag over het jaar 2009? Kent het raadslid de wettelijke verplichting dat m.i.v. 1 januari 2009 het college van burgemeester en wethouders een beleidsvoornemen/programma moet opstellen? Invulling horizontaal toezicht Op welke wijze oefent het raadslid horizontaal toezicht uit op het domein Ruimte? Vindt het raadslid dat voldoende informatie is verstrekt (door het college van burgemeester en wethouders) om toezicht te kunnen houden op de prestaties van het college van burgemeester en wethouders op het domein Ruimte? Op welke bronnen baseert het raadslid zich? In welke mate wordt de benodigde informatie verstrekt via het handhavingjaarverslag? Heeft het raadslid het handhavingjaarverslag gebruikt om horizontaal toezicht uit te oefenen? Wat is de reden dat het raadslid het handhavingjaarverslag niet of nauwelijks gebruikt voor horizontaal toezicht? Wat vindt het raadslid van de kwaliteit van het handhavingjaarverslag? Wat heeft het raadslid anders nodig om horizontaal toezicht op het domein Ruimte uit te kunnen oefenen? Heeft de gemeenteraad behoefte aan voorlichting over horizontaal toezicht door de VROM-Inspectie? Pagina 18 van 18