Wet- en regelgeving. mr. drs. J.E. Janssen en mr. M.E. Brinkman * Europa. Nederland

Transcriptie

1 Wet- en regelgeving mr. drs. J.E. Janssen en mr. M.E. Brinkman * In deze rubriek wordt ingegaan op belangrijke wijzigingen in wet- en regelgeving in Europa en Nederland alsmede op ontwikkelingen die naar verwachting op korte termijn tot dergelijke wijzigingen zullen leiden. Europa Europees balanceringsregime De samenwerkende Europese energie toezichthouders (de European Regulators Group for Electricity & Gas, ERGEG) hebben op 10 maart 2011 de definitieve Framework Guideline on Gas Balancing in Transmission Systems (hierna: de Framework Guideline) naar de Europese Commissie gestuurd (zie Dit document bevat de richtlijnen waarmee de Europese gastransmissiesysteembeheerders, verenigd in ENTSO-G, rekening zullen moeten houden bij het opstellen van een Europese netcode, zoals vereist op grond van art. 8 van Verordening (EG) nr. 715/2009. De Framework Guideline heeft betrekking op het balanceringsregime voor gastransmissiesystemen binnen de Europese Unie en regelingen voor grensoverschrijdende balancering. Opvallend is dat de Framework Guideline een systeem van dagbalancering voorschrijft. Dit systeem wijkt af van het nieuwe balanceringsregime op uurbasis dat sinds 1 april 2011 in Nederland in werking is op grond van de Wet tot wijziging van de Gaswet en de Elektriciteitswet 1998, tot versterking van de werking van de gasmarkt, verbetering van de voorzieningszekerheid en houdende regels met betrekking tot de voorrang voor duurzame elektriciteit, alsmede enkele andere wijzigingen van deze wetten (Stb. 2010, 810) en het daarop gebaseerde codewijzigingsbesluit van 15 maart 2011 van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (hierna: de Raad) (zie hierna). Nederland Wetgeving Wijziging van de Mijnbouwwet in verband met de implementatie van richtlijn nr. 2009/31/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 april 2009 betreffende de geologische opslag van kooldioxide en tot wijziging van richtlijn 85/337EEG van de Raad, de richtlijnen 2000/60/ EG, 2001/80/EG, 2004/35/EG, 2006/12/EG en 2008/1/EG en verordening (EG) nr. 1013/2006 van het Europees Parlement en de Raad (PbEG L 140/114) en van Ospar Decision 2007/2 on storage of carbon dioxide streams in geological formations (Kamerstukken I 2010/11, ) Dit wetsvoorstel is op 25 januari 2011 door de Tweede Kamer aangenomen. Eveneens op 25 januari 2011 heeft de Minister van Economische zaken, Landbouw en Innovatie (hierna: de Minister) het gewijzigd voorstel van wet (nr. A) naar de Eerste Kamer gezonden. Op 22 maart 2011 heeft de Vaste Commissie voor Economische Zaken van de Eerste Kamer haar vragen met betrekking tot dit wetsvoorstel opgenomen in het voorlopig verslag (nr. B). De vaste commissie wacht thans op de beantwoording van deze vragen door de Minister in de memorie van antwoord. Voor een beschrijving van de inhoud van dit wetsvoorstel wordt verwezen naar NTE 2010, nr. 1. Stimulering duurzame energieproductie (Kamerstukken II 2010/11, ) Op 26 februari 2011 heeft de Minister een besluit tot wijziging van het Besluit stimulering duurzame energieproductie (Stb. 2007, 410) (hierna: het Besluit SDE) in het Staatsblad gepubliceerd (Stb. 2011, 132). Dit wijzigingsbesluit strekt tot wijziging van het Besluit SDE, onder meer om het subsidiëren van zogenoemde biogashubs, dat wil zeggen een verzameling van productie-installaties van ruw groen biogas die met gezamenlijke faciliteiten het gas opwerken en invoeden op het gasnet, mogelijk te maken. Het wijzigingsbesluit treedt op 1 juli 2011 in werking. Op 17 maart 2011 heeft de Minister de Regeling vaststelling definitieve correcties duurzame energieproductie 2010 vastgesteld en op 25 maart 2011 in de Staatscourant gepubliceerd (Stcrt. 2011, nr. 5169). Met deze regeling wordt uitvoering gegeven aan art. 14, vijfde lid, en art. 31, vierde lid, van het Besluit SDE. In de Regeling vaststelling definitieve correcties duurzame energieproductie 2010 staan voor de verschillende categorieën productie-installaties voor hernieuwbare energie waaraan subsidie is toegekend de definitieve correctiebedragen ten behoeve van de berekening van de subsidiebedragen voor het jaar De Regeling vaststelling definitieve correcties duurzame energieproductie 2010 is op 26 maart 2011 in werking getreden. Voor een verdere inhoudelijke behandeling van de ontwikkelingen onder dit kamerstuknummer wordt verwezen naar de rubriek Actualiteiten en signaleringen in dit tijdschrift. Wijziging van de Crisis- en herstelwet en enkele andere wetten (verbeteringen en aanvullingen) (Kamerstukken II 2010/11, ) De Minister, de Minister-President, en de Minister van Infrastructuur en Milieu (hierna: de Minister van IM) hebben dit wetsvoorstel op 27 december 2010 naar de Tweede Kamer gezonden. Het betreft een wetsvoorstel tot wijziging van de Crisis- en herstelwet (Stb. 2010, 135) en enkele door die wet gewijzigde andere wetten. De Crisis- en herstelwet was op 31 maart 2010 in werking is getreden (zie NTE 2010, nr. 1). In de maanden die sindsdien zijn verstreken is gebleken dat de Crisis- en herstelwet een aantal onvolkomenheden bevat die bovengenoemd wetsvoorstel beoogt te repareren. Op grond van dit wetsvoorstel wordt onder meer expliciet bepaald dat ruimtelijke en infrastructurele projecten ten behoeve van transport van duurzame energie onder de reikwijdte van de Crisis- en herstelwet vallen. Ook wordt art. 2.4 van de Crisis- en herstelwet verduidelijkt. Op * Jan Erik Janssen en Martha Brinkman zijn advocaat bij Stek te Amsterdam. 48 Tijdschrift voor Energierecht Nr. 1 april 2011

2 Wet- en regelgeving grond van dit artikel kan indien aan de in het artikel gestelde randvoorwaarden wordt voldaan bij algemene maatregel van bestuur bij wege van experiment worden afgeweken van, onder meer, de Elektriciteitswet 1998 (hierna: de E-wet). Op grond van het huidige wetsvoorstel wordt, onder meer, verduidelijkt dat van de E-wet op grond van dit artikel slechts kan worden afgeweken voor zover dat geen gevolgen heeft voor de opbrengst van de energiebelasting als bedoeld in de Wet belastingen op de Milieugrondslag. Verder worden op grond van dit wetsvoorstel art. 9e en 9f E-wet gewijzigd. Deze artikelen zijn op grond van de Crisis- en herstelwet in de E-wet opgenomen en voorzien, samengevat, in de verplichte toepassing van de zogenoemde provinciale rijkscoördinatieregeling bij middelgrote windparken van MW. Op grond van het onderhavige wetsvoorstel wordt de procedure op grond van deze artikelen verduidelijkt. De Vaste Commissie voor Infrastructuur en Milieu heeft haar vragen over dit wetsvoorstel op 31 januari 2011 in het verslag (nr. 5) opgenomen. Deze vragen zijn door de Minister van IM op 17 februari 2011 beantwoord in de nota naar aanleiding van het verslag (nr. 6). Eveneens op 17 februari 2011 heeft de Minister van IM een nota van wijziging (nr. 7) naar de Tweede Kamer gezonden waarin enkele kleine wijzigingen van het wetsvoorstel zijn opgenomen. Op 21 februari 2011 heeft de Minister van IM ook nog een tweede nota van wijziging (nr. 8) naar de Tweede Kamer gezonden waarmee enkele begripsomschrijvingen in bovengenoemd wetsvoorstel worden aangepast. Naar verwachting wordt dit wetsvoorstel medio april 2011 in de Tweede Kamer behandeld. Wijziging van de Gaswet en de Elektriciteitswet 1998, tot versterking van de werking van de gasmarkt, verbetering van de voorzieningszekerheid en houdende regels met betrekking tot de voorrang voor duurzame elektriciteit, alsmede enkele andere wijzigingen van deze wetten (Stb. 2010, 810) Nadat deze wet op 2 december 2010 in het Staatsblad was gepubliceerd (zie NTE 2010, nr. 5/6), is een aantal onderdelen van deze wet bij Koninklijk Besluit van 27 december 2010 (Stb. 2011, 11) per 1 april 2011 in werking getreden. Het betreft de onderdelen die strekken tot de invoering van maatregelen ter verbetering van de werking van de gasmarkt, waaronder de invoering van een nieuw balanceringsregime. In afwijking van vast kabinetsbeleid is besloten om deze maatregelen al per 1 april 2011 en niet pas op 1 juli 2011 in werking te laten treden zodat met het nieuwe systeem ervaring kan worden opgedaan in de zomerperiode, wanneer de druk op het gassysteem minder groot is dan in de winter. De overige onderdelen van bovengenoemde wet zullen naar verwachting voor het overgrote deel op 1 juli 2011 in werking treden. Dit zal in een nader vast te stellen Koninklijk Besluit worden geregeld. Wijziging van de Wet milieubeheer, de Wet op de economische delicten en de Elektriciteitswet 1998 ter implementatie van richtlijn nr. 2009/28/ EG, richtlijn nr. 2009/30/EG en richtlijn nr. 2009/33/EG (implementatie van de EG-richtlijn energie uit hernieuwbare bronnen, de EG-richtlijn brandstofkwaliteit en de EG-richtlijn schone en energiezuinige wegvoertuigen) (Kamerstukken I 2010/11, ) Dit wetsvoorstel is op 1 februari 2011 met algemene stemmen door de Tweede Kamer aangenomen. Eveneens op 1 februari 2011 heeft de Minister van IM het gewijzigd voorstel van wet (nr. A) naar de Eerste Kamer gezonden. Nadat de Vaste Commissie voor Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu/Wonen, Wijken en Integratie van de Eerste Kamer op 15 maart 2011 het eindverslag (nr. B) heeft vastgesteld, heeft de Eerste Kamer dit wetsvoorstel op 22 maart 2011 als hamerstuk afgedaan. Voor een beschrijving van de inhoud van dit wetsvoorstel wordt verwezen naar NTE 2010, nr. 1. Wet tot wijziging van de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet ter verbetering van de werking van de elektriciteits- en gasmarkt (Stb. 2011, 130), Wijziging van de Wet houdende wijziging van de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet ter verbetering van de werking van de elektriciteitsen gasmarkt (Stb. 2011, 131), Wet implementatie EG-richtlijnen energie-efficiëntie (Stb. 2011, 114) en Wet tot wijziging van de Wet implementatie EG-richtlijnen energie-efficiëntie (Stb. 2011, 115) Eerstgenoemde wet (hierna: de Wet marktmodel kleinverbruikers) voorziet, onder meer, in de invoering van het verplichte leveranciersmodel bij kleinverbruikers. Verder voorziet deze wet, in samenhang met de Wet implementatie EG-richtlijnen energie-efficiëntie, in de uitrol van slimme elektriciteits- en gasmeters bij kleinverbruikers en de invoering van daarmee samenhangende wijzigingen in taken en verantwoordelijkheden van bij deze meters betrokken partijen. Tijdens de gelijktijdige behandeling in de Eerste Kamer op 7 april 2009 van de wetsvoorstellen voor deze twee wetten (respectievelijk Kamerstukken I 2008/09, en Kamerstukken I 2008/09, ) had de Eerste Kamer bezwaren geuit tegen het verplichte karakter van de slimme meters (zie NTE 2009, nr. 1). De behandeling van deze wetsvoorstellen werd daarom aangehouden in afwachting van twee novellen waarmee de Minister de bezwaren van de Eerste Kamer zou wegnemen. Nadat de Minister deze novellen op 26 april 2010 naar de Tweede Kamer had gezonden (Kamerstukken II 2009/10, en Kamerstukken II 2009/10, ) (zie NTE 2010, nr. 1) en deze novellen op 9 november 2010 door de Tweede Kamer waren aangenomen (zie NTE 2010, nr. 3/4), heeft de Minister de laatste vragen over de novellen van de Vaste Commissie voor Economische Zaken van de Eerste Kamer in het nader voorlopig verslag (nr. E) op 10 februari 2011 beantwoord in de nadere memorie van antwoord (nr. F), waarna de vaste commissie met betrekking tot beide novellen op 15 februari 2011 het eindverslag (nr. G) heeft vastgesteld. Vervolgens zijn de novellen tezamen met de wetsvoorstellen op 22 februari 2011 in de Eerste Kamer behandeld en als hamerstuk afgedaan. Daarna zijn alle bovengenoemde wetten op 26 februari 2011 in het Staatsblad geplaatst. De verschillende onderdelen van Nr. 1 april 2011 Tijdschrift voor Energierecht 49

3 Wet- en regelgeving de Wet marktmodel kleinverbruikers (Stb. 2011, 130) en van de daarbij behorende novelle (Stb. 2011, 131) zullen op bij Koninklijk Besluit nader vast te stellen data in werking treden. De Wet implementatie EG-richtlijnen energie-efficiëntie (Stb. 2011, 114) is, tezamen met de daarbij behorende novelle (Stb. 2011, 115), bij Koninklijk Besluit van 26 februari 2011 (Stb. 2011, 117) in zijn geheel op 5 maart 2011 in werking getreden. Een aantal onderdelen van de Wet implementatie EG-richtlijnen energie-efficiëntie, onder meer met betrekking tot de informatieverstrekking aan afnemers op basis van daadwerkelijk gebruik en indicatieve kosten, is uitgewerkt in het Besluit kostenoverzicht energie. Dit besluit is eveneens op 26 februari 2011 in het Staatsblad geplaatst (Stb. 2011, 116) en bij het Koninklijk Besluit van 26 februari 2011 (Stb. 2011, 117) op dezelfde datum als de Wet implementatie EGrichtlijnen energie-efficiëntie, te weten op 5 maart 2011, in werking getreden. Bij brief van 29 maart 2011 (Kamerstukken II 2010/11, ) heeft de Minister het ontwerp voor het Besluit op afstand uitleesbare meetinrichtingen, vergezeld van een separate nota van toelichting, alsmede de resultaten van het onderzoek van TNO naar de robuustheid van dit ontwerpbesluit, bij Tweede Kamer voorgehangen in overeenstemming met art. 95la E-wet en art. 42a Gaswet. Het ontwerpbesluit is op 4 april 2011 tevens gepubliceerd in de Staatscourant (Stcrt. 2011, nr. 6087). In het ontwerpbesluit wordt een nadere invulling gegeven aan de artikelen uit de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet die betrekking hebben op de eisen die worden gesteld aan meetinrichtingen als bedoeld in art. 95la E-wet en art. 42a Gaswet. Daarbij is het ontwerpbesluit uitsluitend bedoeld voor op afstand uitleesbare meetinrichtingen voor elektriciteit en voor gas die in de gevallen zoals beschreven in de E-wet en Gaswet aan kleinverbruikers ter beschikking moeten worden gesteld door de netbeheerder. In gevallen waarin een op afstand uitleesbare meetinrichting wordt geweigerd of niet hoeft worden aangeboden, zullen meetinrichtingen worden gebruikt die niet aan alle in het ontwerpbesluit gestelde eisen voldoen. Het besluit heeft ook geen betrekking op op afstand uitleesbare meetinrichtingen voor grootverbruikers. Eisen waaraan dergelijke meetinrichtingen moeten voldoen zijn reeds opgenomen in de Regeling inzake tariefstructuren en voorwaarden elektriciteit, de Regeling inzake tariefstructuren en voorwaarden gas en de op de E-wet en de Gaswet gebaseerde technische voorwaarden en codes. In de brief van 29 maart 2011 geeft de Minister aan ernaar te streven het Besluit op afstand uitleesbare meetinrichtingen op 1 januari 2012, tegelijk met de relevante bepalingen over de op afstand uitleesbare meetinrichtingen in de E-wet en de Gaswet, (gedeeltelijk) in werking te laten treden. Op dat moment zal de zogenoemde kleinschalige uitrol van de slimme meter aanvangen. Voorafgaand aan de start van de kleinschalige uitrol zal de Minister een brief aan de woningbouwcorporaties en energiebedrijven sturen waarin de Minister hen oproept om richting consumenten transparant te communiceren. In dat verband wijst de Minister op het feit dat de gezamenlijke netbeheerders werken aan een gedragscode die zij verwachten nog in 2011 te effectueren. Volgens de Minister zouden op 1 januari 2012 idealiter alle bepalingen uit het Besluit op afstand uitleesbare meetinrichtingen in werking moeten treden. De betreffende meetinrichtingen zullen echter niet vanaf het eerste moment aan alle gewenste eisen kunnen voldoen. Daarom is voor enkele eisen een gefaseerde inwerkingtreding voorzien. Daarbij is het uitgangspunt van de Minister dat de eisen die als eerste in werking treden, wel direct al een kader bieden dat recht doet aan de beoogde doelen (een betere marktwerking en energiebesparing) en de nodige waarborgen bevatten ten aanzien van keuzevrijheid, privacy en beveiliging. Per 1 januari 2013 treedt vervolgens een aantal nadere eisen in werking. Het gaat, onder meer, om specifiekere eisen voor het weergeven van het actueel verbruik, het weergeven van de status van de op afstand uitleesbaarheid en de beperk-/ schakelfuncties, en de inwerkingtreding van de eis voor lokale gastemperatuurcorrectie. Als laatste treden in 2014 de eisen met betrekking tot de zogenoemde logboekvoorziening en de vervangbaarheid van het zogenoemde communicatieonderdeel in werking. Dan is als het goed is ook al vanaf 1 januari 2014 een begin gemaakt met de grootschalige uitrol van slimme meters. De Minister is voornemens de voorstellen die de grootschalige uitrol mogelijk moeten maken eind 2013 aan beide Kamers van de Staten- Generaal voor te leggen. Met deze gefaseerde aanpak beoogt de Minister op korte termijn te bereiken dat een duidelijke set van eisen geldt voor op afstand uitleesbare meters. Over de definitieve momenten van inwerkingtreding van de verschillende onderdelen zal de Minister een nader besluit nemen met inachtneming van een second opinion van TNO waaruit moet blijken of de termijnen realistisch zijn. Ten slotte zal het Besluit op afstand uitleesbare meetinrichtingen op een later moment worden aangevuld met eisen voor warmtemeters en koudemeters. Om het Besluit op afstand uitleesbare meetinrichtingen voor die doeleinden aan te passen zal echter eerst daarvoor een grondslag moeten worden gecreëerd in de Warmtewet. Wijziging van de Mededingingswet ter uitvoering van regels inzake ondernemingen die deel uitmaken van een publiekrechtelijke rechtspersoon of die hiermee zijn verbonden (aanpassing Mededingingswet ter invoering van gedragsregels voor de overheid) (Kamerstukken I 2010/11, ) Nadat de Minister de laatste vragen van de Vaste Commissie voor Economische Zaken van de Eerste Kamer over dit wetsvoorstel had beantwoord in de tweede nadere memorie van antwoord (nr. G) (zie NTE 2010, nr. 5/6), heeft de vaste commissie op 18 januari 2011 het eindverslag met betrekking tot dit wetsvoorstel vastgesteld (nr. H). Vervolgens heeft de Eerste Kamer dit wetsvoorstel op 22 maart 2011 zonder stemming aangenomen. Voor een beschrijving van de inhoud van dit wetsvoorstel wordt verwezen naar NTE 2008, nr. 1. Regelgeving Elektriciteit: codewijziging inzake intradagelijkse verdeling van landsgrensoverschrijdende capaciteit (wijziging Netcode Elektriciteit en Systeemcode Elektriciteit) Bij brief van 23 december 2010 heeft de Raad de gezamenlijke netbeheerders opgedragen het door hen ingediende codewijzigingsvoorstel voor de intra-dagelijkse verdeling van landsgrensoverschrijdende capaciteit (besproken in NTE 2010, nr. 3/4) op technische punten te herzien en, met in- 50 Tijdschrift voor Energierecht Nr. 1 april 2011

4 Wet- en regelgeving achtneming van ingebrachte zienswijzen en een onderzoeksrapport, de keuze voor een exclusieve terbeschikkingstelling van alle beschikbare landsgrensoverschrijdende capaciteit ten behoeve van intra-dagelijkse handel aan de beurzen nader te onderbouwen. Bij brieven van 17 januari 2011 en 31 januari 2011 zijn de gezamenlijke netbeheerders aan deze opdracht tegemoet gekomen en hebben zij een gewijzigd codewijzigingsvoorstel bij de Raad ingediend. Met inachtneming van dit gewijzigde voorstel heeft de Raad op 15 februari 2011 een besluit genomen (met kenmerk /31) tot wijziging van de Netcode Elektriciteit en de Systeemcode Elektriciteit. Van dit besluit is op 16 februari 2011 mededeling gedaan in de Staatscourant (Stcrt. 2011, nr. 2915). Het wijzigingsbesluit is eveneens op 16 februari 2011 in werking getreden. De wijzigingsopdracht en het wijzigingsbesluit zijn gepubliceerd op Elektriciteit: terinzagelegging ontwerpmethodebesluit vierde reguleringsperiode regionale netbeheerders elektriciteit Nadat het College van Beroep voor het bedrijfsleven (hierna: het CBb) het methodebesluit van de Raad van 28 augustus 2008 (met kenmerk _1/27) (zie NTE 2008, nr. 4/5) voor de vierde reguleringsperiode (van 1 januari 2008 tot en met 31 december 2010) voor de regionale netbeheerders elektriciteit op 29 juni 2010 had vernietigd (LJN BM9474)(zie NTE 2010, nr. 2), heeft de Raad op 25 februari 2011 mededeling gedaan in de Staatscourant van de terinzagelegging van het ontwerp voor een nieuw methodebesluit voor de regionale netbeheerders elektriciteit voor de vierde reguleringsperiode (Stcrt. 2011, nr. 3241). Belanghebbenden konden hun zienswijze met betrekking tot het ontwerpbesluit tot en met 7 april 2011 naar voren brengen. Op 4 april 2011 heeft over het ontwerpbesluit tevens een hoorzitting plaatsgevonden. Het ontwerpbesluit is gepubliceerd op Elektriciteit: gewijzigde beslissing op bezwaar inzake aanbesteding aansluitingen groter dan 10 MVA (wijziging Netcode Elektriciteit) De Raad heeft op 16 februari 2011 zijn eerdere beslissing op bezwaar van 12 augustus 2010 inzake de wijziging van de Netcode Elektriciteit in verband met de aanbesteding van aansluitingen groter dan 10 MVA gewijzigd vastgesteld (besluit met kenmerken _1/70, _2/67 en _3/81). Van deze wijziging is op 28 februari 2011 mededeling gedaan in de Staatscourant (Stcrt. 2011, nr. 3836). Het betreft de wijziging van de beslissing op de bezwaren van belangenverenigingen PAWEX, VEMW en VNG tegen het besluit van de Raad van 29 mei 2007 (met kenmerk /10) waarbij de Raad de Netcode Elektriciteit en de TarievenCode Elektriciteit had gewijzigd teneinde daarin de voorwaarden en tariefstructuren te expliciteren die van toepassing zijn bij openbare aanbesteding van aansluitwerkzaamheden bij aansluitingen groter dan 10 MVA op grond van art. 16c E-wet (zie hierover NTE 2007, nr. 3). TenneT, VEMW en Netbeheer Nederland hadden tegen de beslissing op bezwaar van 12 augustus 2010 beroep ingesteld bij het CBb. De Raad heeft de beslissing op bezwaar hangende dit beroep gewijzigd. De Raad heeft met het gewijzigde besluit de motivering om art , sub c, Netcode Elektriciteit te schrappen, aangepast. De gewijzigde beslissing op bezwaar is gepubliceerd op en is op 29 februari 2011in werking getreden. Elektriciteit: ontwerpbesluit differentiatie tarieven transport elektriciteit De Minister heeft bij brief van 5 april 2011 (met kenmerk ETM/EM/ ) het ontwerp voor het Besluit differentiatie tarieven transport elektriciteit voor een periode van vier weken voorgehangen bij de Tweede Kamer. Het ontwerpbesluit is gebaseerd op art. 29, vierde lid, E-wet en strekt ertoe om nadere regels te stellen met betrekking tot de transporttarieven voor elektriciteit. In aanvulling op art. 29, tweede lid, E-wet, waarin is bepaald dat de transporttarieven voor verschillende afnemers slechts kunnen verschillen afhankelijk van het spanningsniveau van het net waarop de elektriciteit wordt ontvangen, is in art. 1 van het ontwerpbesluit bepaald dat het transporttarief tevens kan verschillen afhankelijk van: (a) het transportvermogen waarover een afnemer maximaal kan beschikken; (b) het tijdsdeel dat een afnemer beschikt over zijn maximale transportvermogen; (c) de fysieke wijze van aansluiten of de situering van de aansluiting in het net ten opzichte van de transformator die het net verbindt met een net van een hoger spanningsniveau; of (d) het verzorgen van de aan- en uitschakeling van een aansluiting door een netbeheerder. Het ontwerpbesluit ondersteunt de reeds bestaande praktijk van tariefregulering door de NMa zoals neergelegd in de TarievenCode Elektriciteit en strookt volgens de Minister met het kostenveroorzakingsbeginsel dat in de reguleringssystematiek op grond van de E-wet centraal staat. Hoewel het de bedoeling is dat het Besluit differentiatie tarieven transport elektriciteit (uiterlijk) op 1 januari 2012 in werking zal treden, heeft de Minister het besluit nu al bij de Tweede Kamer voorgehangen zodat het besluit gereed zal zijn voordat de Raad de transporttarieven voor het jaar 2012 zal vaststellen. Het ontwerpbesluit is te vinden op Gas: codewijzigingsvoorstel nomflex (wijziging Transportvoorwaarden Gas LNB) Bij besluit van 21 december 2010 (bekend gemaakt in Stcrt. 2010, nr ) heeft de Raad de termijn waarop volumeverrekening van de flexibiliteitsdienst plaatsvindt in de Transportvoorwaarden Gas LNB gewijzigd in dier voege dat de einde-maandverrekening (maand settlement) wordt gewijzigd in einde-contractverrekening (contract settlement). In een eerder voorstel werd nog van week settlement uitgegaan, maar dat is door het CBb onrechtmatig geoordeeld bij uitspraak van 9 oktober 2009 (LJN BK1195), waarna de Raad is overgestapt op maand settlement. Het nieuwe contract settlement past beter bij het nieuwe balanceringsregime en de codewijziging is dan ook gelijk met het nieuwe balanceringsregime in werking getreden op 1 april 2011 (zie hierna). Gas: terinzagelegging codewijzigingsvoorstel met betrekking tot een alternatieve methode voor toedeling van OV-exitcapaciteit (wijziging Transportvoorwaarden Gas-LNB, Begrippenlijst Gas en de Informatiecode Elektriciteit en Gas) De Raad heeft op 23 februari 2011 mededeling gedaan in de Staatscourant van de terinzagelegging van een voorstel van de gezamenlijke netbeheerders tot wijziging van de Transportvoorwaarden Gas, de Begrippenlijst Gas en de Informatiecode Elektriciteit en Gas (Stcrt. 2011, nr. 3448). Dit wijzigingsvoorstel heeft betrekking op de methode van toedeling aan shippers van capaciteit op de exitpunten tussen het landelijk gastransportnet en de regionale gasdistributienet- Nr. 1 april 2011 Tijdschrift voor Energierecht 51

5 Wet- en regelgeving ten, de zogenoemde OV-exitcapaciteit. De aanleiding voor dit wijzigingsvoorstel was de beslissing op bezwaar van de Raad van 15 oktober 2008 (met kenmerk _1/20) waarin de Raad had besloten dat OV-exitcapaciteit bij grootverbruikers niet (langer) toebedeeld moet worden aan shippers op basis van de gecontracteerde capaciteit op de aansluitingen, maar op basis van de technische capaciteit van die aansluitingen (zie hierover NTE 2008, nr. 6). Naar aanleiding van deze beslissing op bezwaar had de Raad de gezamenlijke netbeheerders gevraagd om met een eenduidige definitie van technische capaciteit te komen. Omdat dit niet goed mogelijk is gebleken, stellen de gezamenlijke netbeheerders in het onderhavige wijzigingsvoorstel een alternatieve methode voor de toedeling van OV-exitcapaciteit aan shippers, voor onder meer aan de hand van het begrip plancapaciteit. Zienswijzen met betrekking tot dit wijzigingsvoorstel konden tot 6 april 2011 naar voren worden gebracht. Verder heeft over dit wijzigingsvoorstel op 12 april 2011 een hoorzitting plaatsgevonden. Het wijzigingsvoorstel is gepubliceerd op Gas: codewijziging in verband met de invoering van een nieuw balanceringsregime en een nieuw marktmodel gas (wijziging Transportvoorwaarden Gas-LNB, Allocatievoorwaarden Gas, Aansluit- en transportvoorwaarden Gas-RNB, Aansluitvoorwaarden Gas-LNB, Netkoppelingsvoorwaarden Gas-LNB, Wettelijke taken LNB van algemeen belang, Samenwerkingsregeling netbeheerders Gas, Begripppenlijst Gas, TarievenCode Gas en de InformatieCode Elektriciteit en Gas) Nadat de Raad op 1 december 2009 de voorstellen daartoe van de gezamenlijke netbeheerders ter inzage had gelegd (zie NTE 2009, nr. 6) en nadat de Raad het ontwerpbesluit daartoe op 30 november 2010 ter notificatie had aangeboden aan de Europese Commissie (zie NTE 2010, nr. 5/6), heeft de Raad op 15 maart 2011 het besluit (met kenmerk _3/9) genomen tot wijziging van bovengenoemde technische voorwaarden en codes in verband met de invoering van het nieuwe balanceringsregime en het nieuwe marktmodel voor gas op grond van de Wet tot wijziging van de Gaswet en de Elektriciteitswet 1998, tot versterking van de werking van de gasmarkt, verbetering van de voorzieningszekerheid en houdende regels met betrekking tot de voorrang voor duurzame elektriciteit, alsmede enkele andere wijzigingen van deze wetten (Stb. 2010, 810) (zie hiervoor). Van dit wijzigingsbesluit is op 16 maart 2011 mededeling gedaan in de Staatscourant (Stcrt. 2011, nr. 4667). Het balanceringsregime bevat regels die er toe strekken dat shippers hun invoeding en onttrekking van gas zodanig afstemmen dat het gastransportnet in balans blijft en blijft functioneren. In het oude regime ontbrak het de shippers aan voldoende informatie om zelf te balanceren en waren de onbalansboetes niet marktgebaseerd. Het marktmodel bevat regels over de aan- en verkoop van gas. In het oude marktmodel konden de meeste afnemers het gas dat zij afnamen niet doorverkopen. Voor hen was het moeilijk om op de gasmarkt (de zogenoemde Title Transfer Facility of TTF ) actief te zijn, omdat ze dan zelf shipper dienden te worden met alle daarbij komende verplichtingen (waaronder de verantwoordelijkheid voor onbalans). De gezamenlijke netbeheerders hebben in overleg met marktpartijen een nieuw balanceringsregime en marktmodel ontworpen dat bovengenoemde problemen aanpakt. Het nieuwe balanceringsregime op grond van het onderhavige wijzigingsbesluit voorziet shippers van informatie over zowel hun eigen onbalanspositie als de onbalanspositie van het systeem. Met behulp van deze informatie kunnen zij zelf in balans blijven en ook het systeem helpen in balans te blijven. Dit wordt onder meer bewerkstelligd door de introductie van programmaverantwoordelijkheid voor gas. (De term shipper is vervangen door programmaverantwoordelijke ). Het nieuwe marktmodel geeft afnemers het recht om zelf te bepalen wat zij met hun geleverde gas doen: gebruiken of doorverkopen. Tevens biedt het de afnemers de mogelijkheid om hun verantwoordelijkheid voor onbalans over te dragen aan een andere (commerciële) partij en toch zelf actief te zijn op de TTF. Het wijzigingsbesluit is op 1 april 2011 in werking getreden en is gepubliceerd op Gas: codewijziging in verband met de wettelijke grens tussen kleinverbruikers en grootverbruikers (wijziging Allocatievoorwaarden Gas en de Meetvoorwaarden Gas-RNB) De Raad had reeds op 20 oktober 2008 het voorstel ontvangen van de gezamenlijke netbeheerders tot wijziging van de technische voorwaarden voor gas in verband met de wijziging op grond van het wetsvoorstel voor de Wet marktmodel kleinverbruikers van de grens in art. 43 Gaswet tussen kleinen grootverbruikers van gas (zie NTE 2008, nr. 6). Op grond van deze wet wordt de verbruiksgrens van m 3 gas per jaar gewijzigd in een capaciteitsgrens van 40 m 3 per uur. Omdat de behandeling van het wetsvoorstel voor de Wet marktmodel kleinverbruikers de nodige vertraging heeft opgelopen (zie hiervoor) kon de codewijziging nog niet worden vastgesteld. Thans heeft de Raad in zijn besluit van 15 maart 2011 (met kenmerk /23) het (inmiddels gewijzigde) codewijzigingsvoorstel van de gezamenlijke netbeheerders beoordeeld. Daarbij heeft de Raad de wijzigingen uit het voorstel die geen verband houden met de wijziging van de grens tussen klein- en grootverbruikers reeds vastgesteld. Het betreft wijzigingen in de Allocatievoorwaarden Gas en de Meetvoorwaarden Gas-LNB. Deze wijzigingen zijn op 1 april in werking getreden. De overige wijzigingen uit het codewijzigingsvoorstel, die wél verband houden met de grenswijziging op grond van de Wet marktmodel kleinverbruikers, heeft de Raad wel beoordeeld, maar daarbij gesteld dat deze wijzigingen eerst in werking zullen treden nadat de Wet marktmodel kleinverbruikers in werking zal zijn getreden. Zoals hiervoor is aangegeven treedt deze wet eerst in werking op een bij Koninklijk Besluit nader te bepalen datum. Van het wijzigingsbesluit van de Raad van 15 maart 2011 is op 16 maart 2011 mededeling gedaan in de Staatscourant (Stcrt. 2011, nr. 4794). Het wijzigingsbesluit is te vinden op Elektriciteit en Gas: Regeling evaluatie Elektriciteitswet 1998 en Gaswet De Minister heeft op 22 maart 2011 de Regeling evaluatie Elektriciteitswet 1998 en Gaswet vastgesteld en op 30 maart 2011 in de Staatscourant gepubliceerd (Stcrt. 2011, nr. 5405). Op grond van art. 80, tweede lid, E-wet en art. 66, tweede lid, Gaswet kan de Minister nadere regels stellen over de evaluatie van die wetten. De hiervoor genoemde artikelen schrijven voor dat deze wetten elke vier jaar door de NMa moeten worden geëvalueerd en dat een verslag over de 52 Tijdschrift voor Energierecht Nr. 1 april 2011

6 Wet- en regelgeving doeltreffendheid en de effecten van deze wetten in de praktijk aan de Staten-Generaal wordt gezonden. Bij de evaluatie moet tevens aandacht worden besteed aan de voorzieningsen leveringszekerheid, de marktordening en marktwerking en het toezicht en de naleving van deze wetten. Door middel van een aantal activiteiten wordt reeds periodiek invulling gegeven aan een aantal doelstellingen van art. 80 E-wet en art. 66 Gaswet. Zo is in april 2007 de (meest recente) evaluatie van de E-wet en de Gaswet aan de Tweede Kamer gezonden (Kamerstukken II 2006/07, 30 99). Gelijktijdig met die evaluatie heeft ook een evaluatie van het toezicht door de NMa plaatsgevonden. De aandachtspunten die uit deze evaluatie naar voren zijn gekomen zijn verwerkt in een aantal wetten, waaronder de Wet tot wijziging van de Gaswet en de Elektriciteitswet 1998, tot versterking van de werking van de gasmarkt, verbetering van de voorzieningszekerheid en houdende regels met betrekking tot de voorrang voor duurzame elektriciteit, alsmede enkele andere wijzigingen van deze wetten (Stb. 2010, 810) (zie hiervoor). In 2010 heeft op grond van art. 5h Mededingingswet tevens een evaluatie van de doeltreffendheid en doelmatigheid van het functioneren van de Raad plaatsgevonden (Kamerstukken II 2009/2010, ). Verder publiceert de NMa sinds enige jaren een marktmonitor die inzicht geeft in respectievelijk het functioneren van de groothandelsmarkten voor elektriciteit en gas en het functioneren van de kleinverbruikersmarkt voor elektriciteit en gas. Via de monitor houdt de NMa een vinger aan de pols en brengt zij de effecten van het energiebeleid op de werking van de energiemarkt in kaart. Daarnaast wordt (gelet op het bepaalde in art. 4a, tweede lid, van de E-wet en art. 52a, tweede lid, Gaswet) jaarlijks een rapportage vastgesteld over de voorzienings- en leveringszekerheid van elektriciteit en gas, de zogenoemde Monitoringsrapportage Leveringszekerheid Elektriciteit en Gas, die wordt aangeboden aan de Europese Commissie (zie Stcrt. 2010, nr ). Evenwel is de effectiviteit van de E-wet en de Gaswet en de mate waarin deze wetten effectiever en efficiënter kunnen worden vormgegeven nog onvoldoende geëvalueerd. Om deze reden wordt de NMa gevraagd om de E-wet en de Gaswet te evalueren en daarbij, op grond van de thans vastgestelde nieuwe regeling, in te gaan op punten die bij de hiervoor genoemde evaluatieactiviteiten niet expliciet zijn onderzocht, zoals de mate waarin de wetten effectiever en efficiënter kunnen worden vormgegeven. Het gaat dan hoofdzakelijk om deregulering, dejuridisering, vermindering van de uitvoerings- en toezichtslasten en vermindering van de administratieve lasten en inhoudelijke nalevingskosten. De Minister acht van belang te bekijken op welke wijze er minder druk kan worden gelegd op het overheidsapparaat, mede in het licht van het voornemen van het kabinet om te komen tot vergaande samenwerking tussen en samenbundeling van toezichthouders. Bij dit verzoek wordt rekening gehouden met het feit dat de effecten van de meest recente wijzigingen van de E-wet en de Gaswet nog niet mogelijk zijn om vast te stellen of inzichtelijk te maken. Verder zal de evaluatie ook geen betrekking hebben op de bepalingen inzake het zogenoemde groepsverbod en het verbod op nevenactiviteiten, die door het Gerechtshof s-gravenhage bij arresten van 22 juni 2010 (LJN BM8494, LJN BM8495 en LJN BM8496) onverbindend zijn verklaard (zie NTE 2010, nr. 2). De Regeling evaluatie Elektriciteitswet 1998 en Gaswet is op 31 maart 2011 in werking getreden. Nr. 1 april 2011 Tijdschrift voor Energierecht 53