John Wooter is werkzaam als projectmedewerker voor de SKVR en is als docent jazz fusion verbonden aan Fontys Dansacademie.

Transcriptie

1 Urban dance meeting John Wooter is werkzaam als projectmedewerker voor de SKVR en is als docent jazz fusion verbonden aan Fontys Dansacademie. Goedemorgen, Vandaag wil ik het met u hebben over het urban danslijf en in het bijzondere de danser die dat prachtige danslijf als een trotse pauw presenteert. Met als titel: Het nieuwe Danslijf, wil ik uw geest graag nieuwsgierig maken voor dat urban danslijf binnen de danscontext en dansfilosofie van onze hedendaagse danslandschap en theater dans. < een danser illustreert live > Het danslijf is nieuwsgierig: Als we dat nieuwe danslijf kunnen ontwikkelen, veranderen we ook iets aan de dans. Het danslijf is daarin beslissend. Daarover wil ik het vandaag met u hebben. Urban komt voort uit een heel andere mentaliteit dan de geschoolde dans. Als urban danser moet je je bewijzen op straat. Competitief willen zijn om je straatwaarde te verhogen. Dat betekent jezelf enorm serieus nemen door uren lang voor de spiegel, in een gymzaaltje of kleine dansstudio je skilzz (skills?) tot in de perfectie te blijven oefenen. Elke dag weer met nieuwe moves komen om de concurrentie voor te blijven. Het leuke aan deze danser en zijn cultuur is, dat hij onconventioneel te werk kan gaan in het vinden van nieuw bewegingsmateriaal. Elke dag is hij weer hongerig om zijn crew, fans of vrienden te verheerlijken met moves en passende kledij. De ondernemende geest van deze danser behelst een dansproces, waarbij ontwikkeling en groei nooit stilstaan. Met een dergelijk talent kan deze danser al op een zeer korte termijn tot een van de beste dansers in zijn omgeving behoren. Door de noodzaak om uiteindelijk tot de aller grootsten te behoren ben je verplicht je te laten zien en je getrainde moves kenbaar te maken aan je publiek. Maar verlies is in de urban scène geen verlies. Vallen, opstaan en doorgaan zijn kenmerkende elementen die voor alle dansers gelden. Het grote verschil in de urban dansscène in tegenstelling tot de meer klassiek moderne dansscène is, dat de urban danser vaak aangewezen is op zichzelf.

2 Het is een houding die deze danser ook siert. Een coach of dansmeester is vaak een vriend die je moed inspreekt, maar daarna moet je het niet hebben van de verplichte oefeningen. Het ligt uiteindelijk aan je creatieve talenten hoever je de dansladder wenst op te gaan om je als topdanser kenbaar te maken en te handhaven. Geen roemrijke dansgezelschappen of makers komen er bij een dergelijk creatieproces aan te pas. Het gaat puur om je eigen creatieve brein, passie en het dansen zelf. Alleen dan win je aan geloofwaardigheid en verhoog je uiteindelijk je straatwaarde. Dat gevoel leeft totaal niet in de reguliere danswereld. Natuurlijk willen klassiek moderne dansers zich ook van elkaar onderscheiden met hun talent, maar het gaat hun niet om hun geloofwaardigheid of het verhogen van hun straatwaarde bij vriend en vijand. Onze nationale dansgezel- schappen voortbewegend als strijdende crews voor lijfbehoud? Het is maar een passerende gedachtegang Dat een urban danser zijn waarde meet op straat is eigenlijk zeer logisch te verklaren. Urban dans is eigenlijk een klassieke volksdans. Magistraal of eenvoudig, het dansplezier staat voorop. De dans is van het volk en men danst voor het volk. Urban dans krijgt zijn betekenis met het publiek, in een crew. Zonder publiek geen dans. Deze drang om tussen en voor je publiek te dansen is een vitaal onderdeel van de urban dans. Anders dan de academische danser ontwikkelt het hiphop/urban danslijf zich spontaan vanuit de improvisatie of wat hij/ zij ziet op videoclips, danszalen en of danswedstrijden. De urban dans kent geen conventies zoals die leven binnen de opleidingen en is dans zonder de last van de pretentie kwaliteit te moeten zijn. De dynamiek die dit oplevert is ongekend. Zo bestaan o.a.: oldschool en newsschool vogue, breakdance, streetdance, pop & lock, electric boogie, house dancing en krumping naast elkaar. Deze dansers staan daarnaast open om nieuwe academische en moderne dansstijlen te leren, al was het maar om zo hun straatwaarde op te waarderen. Als je het vergelijkt met een professionele balletdanser maken top breakers en hiphoppers net zoveel trainingsuren. Beide lijven zijn net zo gefocussed als getraind; wil je goed zijn moet je je lichaam verzorgen en voor je dans leven. De school van de straat is net zo hard en streng als de academie. De vereiste discipline is overal even hoog. Het grote onderscheidt schuilt in het repertoire en de uitvoering ervan. Bij klassieke dans is de dans veel meer gericht op het artistieke proces dat geldt voor theaterdans, terwijl bij o.a. breakdance en de meeste streetdance shows de dansgericht is op kortdurende maar explosieve shows. Breakers en hiphoppers kijken niet van nature naar ballet. De overgang van Besim Hoti van de straat naar Scapino heeft bij de crews nauwelijks aandacht getrokken.

3 Veel minder dan in de danswereld. Voor de straat geldt: Laat die zijn kwaliteiten hier tonen. Laat ie dat thuis doen! Maar zowel klassiek modern getrainde dansers als urban getrainde dansers zien in dat er spannende dingen gebeuren. Het flirten met elkaar dansculturen en codes komt op gang. In de hedendaagse context van de dans meten ook steeds meer hedendaagse makers zich met deze nieuwe dans/bewegingstijlen. Dan moet u denken aan o.a. capoeira, free running, martial arts en breakdance.deze uit maatschappelijk oogpunt geboren dans en bewegingsstijlen verrijken op dit moment onze nationale dansscène zowel in het theater als op straat. Het nieuwe danslijf moet hier adequaat op reageren. Het grenzen durven opzoeken is essentieel voor de danskunst. Het lichaam is en blijft de drager van de dans, zonder lijf geen beweging. Zonder danser geen dans. En dan hebben we het niet alleen maar over het lijf, met zijn technische vaardigheden, maar ook over attitude, een opstelling. Als we over het nieuwe lijf spreken spreken we over houding van de danser in dubbele zin: zijn fysieke kunnen en zijn attitude. Attitude in de zin van hoe deze danser leert, nieuwe kennis opdoet, nieuwsgierig is. Maar ook hoe deze danser publiek ziet en publiek aanspreekt. Mijn eerste ervaring met de ontmoeting tussen urban en de academische dans dateert al van Toen kreeg ik van Amserdamse Fonds voor de Kunst een choreografieopdracht voor Pasie Pose -in Sranang het verhevelen van energiewat uit een samenspel bestond van het klassieke dansidioom van Monique Duurvoort en breakdancer Bennie Semil. Als ik er nu op terugkijk, bijna een kinderlijk project om dat robuuste breaklijf in aanraking te brengen met het dansant sierlijke lijf van een danseres van het Nationale Ballet. In de dans vonden ze elkaar niet, maar vanwege hun Surinaamse roots spraken zij in een prachtige lichaamstaal, waarin pure dansgevoel centraal stond. In 2001 bracht ik de 010 B-Boys, een Rotterdamse danscrew, in contact met het Scapino Ballet, wat resulteerde in een duet tussen het modern klassieke dansidioom en pure breakdance tijdens een van de Twools edities. In dat samenspel van verschillen trachtte men het idioom van de modern klassieke dans letterlijk en figuurlijk in te passen in het idioom van de breakdance. Als de een een plie maakte, hoe moest de breakdancer dan daarop reageren en als de breakdancer een headspin maakte wat was dan de bijpassende beweging van de ballerina en ballerino. Men danste een duet met behoud van het eigen idioom. Een primitief onderzoek bijna, maar blijkbaar noodzakelijk om te begrijpen hoe de dansstijlen van elkaar verschilden. Om de exposure voor het nieuwe danslijf te vergroten heb ik samen met Gilbert Vanblarcum in 2006 de 1 e editie van het Nederlandse Urban Dance Concours georganiseerd voor dansers met een urban specialisme in combinatie met moderne

4 en klassieke danstechnieken. Hier stond niet de battle centraal, maar de kwaliteit van de individuele danser, De wedstrijd bestond uit drie onderdelen: het presenteren van eigen werk, het aanleren van een stuk choreografie en improviseren op muziek bepaald door de deejay. Toen So You Think You Can Dance opkwam, werd onze exposure overspoeld door de aandacht voor dit programma. Maar de beste dansers uit ons concours glorieerden en gloriëren nog steeds in So You Think You Can Dance. In mijn persoonlijk onderzoek is gebleken dat het nieuwe danslijf in ontwikkeling is en dat de hedendaagse makers, dansopleidingen en straatdans cultuur er alles aangelegen is dat deze ontwikkeling zich blijft voortzetten. Als je kijkt naar recente voorbeelden, dan zie je dat makers als Lloyd Marengo, Monique Duurvoort, Erik kaiel, Andre Gingras en Nanine Linning en gezelschappen als bijvoorbeeld Scapino Ballet Rotterdam gretig gebruik maken van de mogelijkheden die dat nieuwe danslijf biedt. Het feit dat twee werelden, met het gewenste respect voor elkaar, elkaar niet alleen meer raken maar ook echt beinvloeden betekent een gigantische aanwinst voor de totale dans en kunstbeleving in Nederland. Ondanks deze positieve ontwikkelingen, is er nog veel nodig om deze twee werelden echt van elkaar te laten houden. De straat is zwart, was zwart en zeer mannelijk van karakter. De gevestigde danswereld is hoofdzakelijk wit en heel feminien. De straatdans is ook met een afkeer voor de dominante cultuur ontwikkeld. En als zo vaak binnen de zwarte cultuur uit zich dat in een totaal uitvergrote tegenovergestelde vorm, puur om zich tegen die witte dominantie af te zetten. Is het u nooit opgevallen dat een breaker zich voornamelijk in de laagte beweegt, terwijl de ballerina zich van de aarde af beweegt. De headspin en de pirouette zijn artistiek precies het zelfde, alleen drukken zij het totale tegenovergestelde uit. Te grote broeken tegenover de maillot. Maar laat ik even dromen en de verschillen negeren. Over maximaal vijf jaar spreken we over een intuïtief en dierlijk danslijf dat biologisch zijn weerga niet kent. Zijn veelzijdigheid, zijn maatschappelijke betrokkenheid, en zijn gevoeligheid voor zijn omgeving en de diverse culturen daarbinnen zullen spraakmakend zijn. De danser zal een zelfstandig product zijn, met een btw nummer en zowel commerciële als artistieke aspiraties kennen. Deze danser zal zich ervan bewust zijn dat hij als danser leeft in een wereld van grote verschillen. Vanuit zijn noodzaak en overlevingsdrift is het niet meer dan logisch dat het nieuwe danslijf vertrekt vanuit een bepaalde marktwaarde, die mede door zijn danstrainingen in de vrije ruime en zijn ontmoetingen met collega dansers totstand komt. Ik voorzie dansers op de arbeidsmarkt die met alle bestaande tradities, codes en gefabriceerde dansstructuren zullen breken. Het nieuwe danslijf zal ons vanwege zijn zucht naar vernieuwing constant op het verkeerde spoor brengen en ons vormen bieden die we ons nog niet kunnen voorstellen omdat ze nog niet bestaan. Welke

5 danstaal spreken we over tien jaar met elkaar? Het zal spelen met de zwaartekracht, zoals nu alleen nog te zien in films als de Matrix. Het zal een danslijf zijn dat verschijnt op billboards. De straat is op dit moment een ontwikkelingspodium. Laten we dat podium omarmen en stimuleren. Misschien is het een idee om de straatpioniers van geld te voorzien, omdat zij iets wezenlijks toevoegen aan de dans en haar evolutie. Met een koppeling met dansopleidingen om op deze wijze dialoog en ontwikkeling levendig te houden? Ik weet dat ik deze straatpioniers als dansdocent absoluut nodig heb om zelf productief te kunnen zijn. De academie studenten van nu verwachten ook dat de dansopleidingen hen datgene meegeven, zodat zij met de dans van de straat, zichzelf en hun makers blijvend kunnen bedienen. Daarnaast moeten de opleidingen jonge dansers stimuleren om buiten hun grenzen te treden en de klassieke danstrainingen niet vanzelfsprekend als belangrijkste graadmeter te zien voor hun professionele dans. Het nieuw te vormen theatrale danslijf, is wat mij betreft een danslijf dat zonder al te veel poespas zich een weg manoeuvreert in een evenzo speels als niet te dicteren danslandschap. Het lijf zal de hiërarchie van de gevestigde dansscène negeren en uitdagen. Geachte luisteraars, als we het danslichaam kunnen veranderen, dan veranderen we ook de dans. Dat is mijn route en naar dat lichaam ben ik op zoek. Ik dank u allen voor uw aandacht. John Wooter