Expertsessie Social Impact Bonds
|
|
- Stijn Kuipersё
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Organisatie: EnergieLokaal Wij krijgen Kippen en T.E.A.M. 3.0 Datum: 26 juni 2014 Locatie: MiniRondeel Gaasterlandstraat RH Amsterdam Presentaties: Pauline Westendorp pauline@wijkrijgenkippen.nl Marijn Bosman m.bosman@d66amsterdam.nl Yoram Krozer krozer@xs4all.nl Tamara Streefland tamarastreefland@gmail.com Lucas Hendricks lucas@kairasco.com Maarten Laros maartenlaros@team3punt0.nl Verslag: Frank Boon frank@wijkrijgenkippen.nl Expertsessie Een Social Impact Bond (SIB) is een contract tussen partijen om een maatschappelijk doel te bereiken. Met het bereiken van dit doel bespaart een overheid op uitgaven voor bijvoorbeeld het terugdringen van werkeloosheid of het stimuleren van CO2 reductie. Het werk wordt uitgevoerd door ondernemers die deels vooraf betaald krijgen. Tamara Streefland Wij krijgen Kippen: in de praktijk De presentatie van Tamara Streefland gaat dieper in op de toepassing van SIB in de praktijk. Omdat SIB vaak betrekking hebben op maatschappelijke onderwerpen of vraagstukken is het niet altijd even duidelijk om vast te stellen wat de impact van een SIB is geweest. Voor de implementatie van een SIB zijn 3 criteria opgesteld waarmee dergelijke onduidelijkheden voorkomen kunnen worden: 1. Het moet om een meetbaar resultaat gaan; 2. Eerder behaalde resultaten op dit gebied zijn voor handen; 3. Het gaat om een vooraf vastgesteld korte periode. Een van de voorbeelden komt uit Engeland en heeft betrekking op het verbeteren van de re- integratie van misdadigers. De Buzinezzclub is het eerste Nederlandse voorbeeld van een SIB en komt uit Rotterdam. Zie het plaatje op de volgende pagina uit de presentatie van Tamara met daarin een overzicht van betrokken partijen bij het Nederlandse Buzinezzclub. De presentatie is ook in zijn geheel te downloaden op de website via de onderstaande link: krijgen- kippen- documentatie/ Copyleft onder bronvermelding van : EnergieLokaal Wij krijgen Kippen Expertsessie: 1
2 Yoram Krozer TU Twente en SIA: Wat is een Social Impact Bond? Een SIB is een contract tussen 2 belanghebbende waarin 2 elementen zijn vastgelegd: 1. Een element van prestatie; 2. Een vorm van financiering voor de prestatie. Gemeenschappelijke goederen zijn veelal niet te kwantificeren. Maar voor het toepassen van een SIB is dit wel nodig en is het van belang dat men duidelijk specificeert wat de uitkomst of doelen zijn en aan welke eenduidige criteria dit getoetst dient te worden. Geld is er genoeg, het probleem is over het algemeen de allocatie ervan. Met name overheden en bedrijfsleven (institutionele beleggers) beschikken over financiële middelen. De tendens is dat deze partijen een terugtrekkende beweging maken en langzaam minder zijn gaan investeren in maatschappelijke en risicovollere projecten. Dit zijn projecten met een maatschappelijk nut maar waarvan de inkomsten niet zeker zijn. Het gevolg hiervan is dat de risico s die gepaard gaan met dergelijke projecten meer en meer bij particulieren (burgers) komt te liggen. Copyleft onder bronvermelding van : EnergieLokaal Wij krijgen Kippen Expertsessie: 2
3 Een SIB houdt in principe in dat toekomstige uitgaven naar het heden worden gehaald. De som van deze toekomstige uitgaven wordt gezien als een financieringspotje. Met behulp van een dergelijk potje is het mogelijk om meer geld bij andere investeerders op te halen. Sterker nog, dit is interessant voor investeerders omdat er relatief grote zekerheid zit aan deze cashflows. Dit is vroeger ook in Nederland - op grote schaal gebeurd en trok veel investeerders aan. De schaduwkant is dat wanneer dit doorslaat, speciale commissies worden opgericht die de allocatie en toewijzing van mogelijke staatsteun aan private partijen moeten toetsen. Het toepassen van een SIB kan een uitkomst bieden voor de initiatieven die nu ontstaan in de samenleving. Maar het is zaak om als initiatief op te passen dat je niet deel neemt aan een Social Investment Bond en verantwoordelijk wordt gehouden voor het opbrengen van de kasstromen die door commerciële partijen zijn voorgefinancierd. In dat geval ligt het risico in zijn geheel namelijk bij het initiatief en niet tot nauwelijks bij de investeerders. Pauline Westendorp Wij krijgen Kippen Wellicht dat het concept van SIB ook kan worden toegepast in Amsterdam en omstreken om de doelstelling van Wij krijgen Kippen de Metropoolregio Amsterdam op schone energie in 2028 te realiseren. Binnen deze doelstelling worden twee mogelijke cases besproken. Case 1: Energie uit Werk, Werk uit Energie In een gedeelte van Amsterdam Zuid de banaan : vanaf de olympische buurt via de Zuidas tot aan de rivierenbuurt wonen ongeveer mensen. Hiervan behoort driekwart tot de potentiele beroepsbevolking maar is slechts de helft daadwerkelijk werkzaam. Volgens het DWI wonen in dit gebied mensen zonder werk. Er lijkt daarom nog een gedeelte tussen wal en schip te vallen. Voorbeeld hiervan zijn zogenaamde NUG ers Niet Uitkerings Gerechtigden. Kortom, ook in Amsterdam Zuid zijn genoeg mensen zonder werk te vinden die graag weer aan het werk zouden willen. Met het project Energie uit Werk, Werk uit Energie worden 20 talenten uit deze regio opgeleid tot energie adviseurs. Deze opleiding kost ongeveer De opbrengst is dat 20 mensen weer in hun kracht worden gezet. Een bijkomend meetbaar voordeel is dat een deel hiervan door deze opleiding weer aan het werk kan en daarmee geen beroept meer hoeft te doen op een uitkering. De besparing op deze uitkering kan de kosten voor de opleiding waarschijnlijk ruim vergoeden. De enige vraag is, wie gaat de opleiding voor financieren? Case 2: 120 particuliere woningen renoveren tot energielabel B Het renoveren van bestaande bouw tot energiezuinige woningen heeft vele voordelen voor zowel de bewoners een lagere energierekening, minder afhankelijkheid van fossiele brandstoffen en meer comfort als overheden die zich hebben gecommitteerd Copyleft onder bronvermelding van : EnergieLokaal Wij krijgen Kippen Expertsessie: 3
4 aan klimaatdoelstelling waaronder het reduceren van de CO2 uitstoot. Veel gebouwen in Amsterdam zijn slecht geïsoleerd en hebben mede daardoor een laag energielabel. Om deze woningen te verbeteren tot bijvoorbeeld energielabel B - is een investering van om nodig. Om 120 woningen te renoveren, te begeleiden ( ) en de eerste pioniers te belonen of tegemoet te komen is een bedrag van 2 miljoen nodig. Het grootste gedeelte van de renovaties wordt door de woningeigenaar zelf geïnvesteerd en wordt achteraf betaald met Europees geld. Net als de eerste casus, is ook hier de vraag: wie financiert het voor? Samenwerking tussen de 4 O s Wanneer Overheid, Ondernemers, Onderwijsinstellingen en Organisaties van onszelf (de 4 O s) elkaar vinden en gaan samenwerken komt de doelstelling van een Metropoolregio op schone energie in 2028 binnen handbereik. Wat ons allemaal bindt is dat iedereen burger is maar zodra we aan het werk gaan of de deur uitstappen doet iedereen op zijn eigen manier mee als ambtenaar, onderzoeker, scholier, medewerker bij een vereniging, participant in de medezeggenschapsraad, student, ondernemer, lid van een energiecoöperatie etc (of in een combinatie van rollen). Overheid Onderwijs instellingen Ondernemers Organisaties van Onszelf Marijn Bosman Gemeenteraadslid D66 Amsterdam De overheid is steeds meer aan het bezuinigen op verschillende vlakken. Dat gebeurt ook op het gebied van Natuur & Milieu en Energie. Niet altijd in directe zin door te schrappen in budgeten maar bijvoorbeeld ook door de ambitie te verminderen of zelfs Copyleft onder bronvermelding van : EnergieLokaal Wij krijgen Kippen Expertsessie: 4
5 te halveren. Nadeel van dit laatste is dat door teruggebrachte doelstelling de mindere doelstelling op den duur kan worden gezien als maximale in plaats van minimale doelen. Het nieuwe Amsterdamse college staat open voor de nieuwe energie uit de maatschappij. Ook op het gebied van energie, want zoals hierboven is beschreven kan er nog veel gebeuren in de bestaande bouw. Door slecht geïsoleerde woningen, hebben bewoners een relatief hoge energierekening. In combinatie met de aanwezige werkeloosheid biedt dit genoeg kansen om dit vraagstuk op te lossen. Het enige dat ontbreek zijn de nodige verbindingen en financieringsproducten. Om dit probleem aan te pakken is het belangrijk om vooraf vast te stellen op welke manier de voortgang of impact wordt gemeten. Daarnaast is een belangrijke vraag op welke variabelen je gaat sturen. Dit houdt in dat je natuurlijk zoveel mogelijk het onderliggende probleem wilt aanpakken en beslissingen niet wilt nemen op basis van statistieken. Cijfers of statistieken kunnen misleidend zijn waardoor verkeerde beslissingen worden genomen die niet het onderliggende probleem aanpakken. In politiek jargon heet dit sturen op output in plaats van symbolen. Dit is een lastig vraagstuk aangezien het sturen op output ook kan doorslaan en er een bureaucratisch en onwerkbaar systeem ontstaat. De energiepolitiek in Amsterdam is daarom gericht op: Minder symbool politiek Minder subsidies en meer stimulering waarbij het geld weer terugkomt Korte termijn doelstellingen vastleggen binnen de lange termijn doelen. Lucas Hendricks Kairasco: Ontwikkeling en Kansen Lucas Hendricks is betrokken geweest bij het ontstaan van het eerste Nederlandse voorbeeld van een SIB: Buzinezzclub. Aandeelhouderschap was een warme manier om projecten of ideeën te financieren. Een aandeel wisselde nauwelijks van eigenaar omdat een aandeelhouder vertrouwen had in het project waarin werd geïnvesteerd of omdat er vertrouwen was in de personen die het aan het doen waren. Inmiddels is het houden van aandelen een handel en wisselt een aandeel gemiddeld binnen enkele seconden van eigenaar. Een trend van vertrouwen en warmte naar een anonieme en koude vorm van aandeelhouderschap. Tijdens een beginfase is het belangrijk om jezelf te realiseren met wie je wilt gaan samenwerken en waarom. Door de juiste partners te kiezen kun je sturen op warme versus koude investeerders. Aanhakend op de trend die Yoram ook schetste, is het lastig om een balans te vinden tussen het aantrekken van financiële middelen en anderzijds het vermijden van toetsingscommissies. Naast bureaucratische nadelen lopen de kosten voor een dergelijke toetsing vaak ook hoog op, in sommige gevallen zelfs meer dan wat het project uiteindelijk zou hebben gekost. Lucas pleit daarom voor meer experimenteer ruimte of in andere bewoording, meer vertrouwen voor dergelijk initiatieven zodat Copyleft onder bronvermelding van : EnergieLokaal Wij krijgen Kippen Expertsessie: 5
6 deze zich kunnen ontwikkelen. Een dergelijk experiment zou aan de volgende criteria moeten voldoen: Het moet niet te groot worden; Financiering is verspreid over meerdere partijen; Er zijn concrete doelen en parameters vastgesteld; Er moet geaccepteerd worden dat het ook fout kan gaan. Maarten Laros T.E.A.M. 3.0: Durf te vragen Het is verleidelijk om bij het starten van een initiatief gelijk in randvoorwaarden te denken. Maar door eerste een doel te formuleren wordt het makkelijke om te zoeken naar gezamenlijke belangen, die te duiden en vervolgens te realiseren. Omdat verschillende partijen vandaag aanwezig zijn wordt besloten om de beschikbare tijd te benutten voor het inventariseren van de belangen. In een vervolg sessie zullen deze belangen worden gebruikt om een gezamenlijk doel te formuleren. De inventarisatie van de belangen is te vinden bij de verslagen, documentatie en presentaties van deze en andere expertsessies op: krijgen- kippen- documentatie/ Copyleft onder bronvermelding van : EnergieLokaal Wij krijgen Kippen Expertsessie: 6
Social Impact Bonds. Een partnership voor maatschappelijk rendement
Social Impact Bonds Een partnership voor maatschappelijk rendement Social Impact Bonds Introductie Gemeenten staan voor steeds grotere uitdagingen. Door samen te werken met sociale ondernemers en in ves
Nadere informatieGroen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory.
Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory. Een uitdagend klimaat 20 20 2020 In 2020 moet de uitstoot van CO 2 in de EU met 20% zijn teruggebracht ten opzichte van het 1990 niveau.
Nadere informatieFactsheet. Inleiding. Thema Werkgelegenheid
Factsheet Thema Werkgelegenheid Inleiding Rotterdam wil dromers, denkers en doeners ondersteunen bij het realiseren van ideeën en initiatieven waarmee maatschappelijke vraagstukken in de stad worden aangepakt.
Nadere informatieVAN AMBITIE NAAR RESULTAAT
Sport Impact Bond SPORT IMPACT BONDS VAN AMBITIE NAAR RESULTAAT KENNISDAG SPORT & BEWEGEN 14 DECEMBER 2017 Society Impact www.societyimpact.nl 3 CONTEXT VERZORGINGSSTAAT PARTICIPATIE- SAMENLEVING DECENTRALISATIE
Nadere informatieMeer impact met sociaal ondernemerschap. Social Impact Bonds
Meer impact met sociaal ondernemerschap Social Impact Bonds 1 Wie zijn jullie? Wie zijn wij? Sociaal ondernemerschap in een notendop Uitdagingen Impact bonds Vragen en discussie 2 Even voorstellen 3 Sociaal
Nadere informatieEffecten Amsterdamse labelstappensubsidie t.b.v. Leerkring 27 juni rol van de bewoners bij renovatie van woningvoorraad naar energieneutraal
Effecten Amsterdamse labelstappensubsidie t.b.v. Leerkring 27 juni 2018 - rol van de bewoners bij renovatie van woningvoorraad naar energieneutraal Jurriaan Kooij Inhoud presentatie Introductie van de
Nadere informatieSLIM WONEN in DE MARNE
Energiebesparing in de bestaande bouw: SLIM WONEN in DE MARNE Programma Welkom Slim Wonen in De Marne, wat willen we doen Rineke van der Wal Energiebesparing in de bestaande bouw, grijpt u die kans? Charlie
Nadere informatieDoelstelling en doelgroep
klimaat op maat Klimaat op maat Het klimaat verandert en de olievoorraden raken langzaamaan op. Dat laatste betekent concreet dat de energieprijzen naar verwachting flink stijgen in de komende decennia.
Nadere informatieMarkt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want:
Marktanalyse Markt functioneert nu mondjesmaat, er is meer potentieel dan nu wordt gerealiseerd, want: Onbekendheid gebouweigenaren & gebruikers met de mogelijkheden en winst die te behalen valt Ondoorzichtige
Nadere informatieBijeenkomst 5 april uur Gemeentehuis Wijdemeren
Bijeenkomst 5 april 2019 13.30-17 uur Gemeentehuis Wijdemeren Hoe organiseren bewoners de energietransitie? Na twee inspirerende regionale bijeenkomsten over lokale democratie in 2018 in het gemeentehuis
Nadere informatieJA: WONEN VOOR IEDEREEN! WENJEN FOAR ELKENIEN PVDA FRYSLÂN WONINGPLAN
JA: WONEN VOOR IEDEREEN! WENJEN FOAR ELKENIEN PVDA FRYSLÂN WONINGPLAN Foto: Jeroen Mul/Flickr, Creative Commons JA: STEVIG INZETTEN OP BETAALBAAR EN GOED WONEN VOOR IEDEREEN! De afgelopen jaren is er dankzij
Nadere informatieUrgenda ESCo-project. Peter Odermatt
Urgenda ESCo-project Peter Odermatt Inleiding Ambitie Urgenda: Vergroten energie efficiency in NL Beter benutting hernieuwbare energie potentieel in NL Verkennen onder welke voorwaarden ESCo s een bijdrage
Nadere informatieEen betrouwbare overheid. Gemeentelijke samenwerking en financiën
Een betrouwbare overheid Gemeentelijke samenwerking en financiën 1 Een betrouwbare overheid Bij de ChristenUnie staat de samenleving centraal. Een samenleving die niet het werk is van de overheid maar
Nadere informatieu kunt er niet omheen
EPA-W Advies Het energielabel: u kunt er niet omheen Eigenaren van woningen zijn bij de verkoop of verhuur verplicht om een Energielabel te overhandigen aan de koper of huurder. Als erkend EPA-W Adviseur
Nadere informatieProjectleidersdag Delen en Leren. Workshop Boter bij de vis
FNO gezonde toekomst dichtbij Projectleidersdag Delen en Leren 20 juni 2019 Workshop Boter bij de vis AGENDA Introductie 11:00u 11:05u Dilemma s 11:05u 11:15u Resultaatfinanciering 11:15u 11:45u Aan de
Nadere informatieDuurzaamheid: ervaringen uit Woerden. Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden
Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden - Woerden: duurzaamheid tot in de haarvaten van de samenleving - Het klimaatakkoord
Nadere informatieVoor vakmensen voor de toekomst
Voor vakmensen voor de toekomst D66 Gelderland wil een klimaatneutrale en toekomstbestendige provincie zijn. Dat betekent windmolens plaatsen, zonneweides aanleggen en elk huis in Gelderland energieneutraal
Nadere informatieBenoemde Thema s Smart City Breda
Benoemde Thema s Smart City Breda Smart beheer Waarom? Continue op zoek naar verbetering dienstverlening en efficienter beheer Grote impact op tevredenheid van inwoner en bezoeker en staat van de stad
Nadere informatieBureaucratische wirwar rondom statushouders Wie neemt regie in inburgering en integratie?
01 Bureaucratische wirwar rondom statushouders Wie neemt regie in inburgering en integratie? Auteur: Maarten van Ooijen (Adviseur) Oktober 2017 02 Inleiding Met de plaatsing van statushouders binnen Nederlands
Nadere informatieFinancieringsmogelijkheden Verenigingen of MKB (#020)
Financieringsmogelijkheden Verenigingen of MKB (#020) (Voor)financiering door een derde 1. Zonline Doneer de zon: Zonline biedt in samenwerking met Urgenda de mogelijkheid om via crowdfunding zonnepanelen
Nadere informatieHerontwikkelLAB VALUE ENGINEERING
HerontwikkelLAB VALUE ENGINEERING DATUM : 28-11-2012 OVER Het HerontwikkelLAB Introductie 2 VISIE Het overaanbod van kantoorruimte en de veranderde vraag ernaar hebben een omvangrijke en veelal structurele
Nadere informatieSpreektekst wethouder Hans Haring Werkconferentie Energiek Zoetermeer 11 juni 2013
Spreektekst wethouder Hans Haring Werkconferentie Energiek Zoetermeer 11 juni 2013 Welkom allemaal! Om te beginnen fantastisch dat we met zo n grote groep en uit diverse geledingen hier bij elkaar zijn
Nadere informatieWe doen zeven aanbevelingen om de aanpak van drukte en de leefbaarheid te
Aanbevelingen Rekenkamer t.a.v. Drukte Amsterdam december 2016 Aanbevelingen We doen zeven aanbevelingen om de aanpak van drukte en de leefbaarheid te verbeteren. Vier aanbevelingen hebben betrekking op
Nadere informatieScenario s Energiebesparing in de gebouwde omgeving De Ruijter Strategie
Scenario s Energiebesparing in de gebouwde omgeving 2030-2050 De Ruijter Strategie "Er bestaan geen slechte scenario's, alleen slechte voorbereiding." Paul de Ruijter De Ruijter Strategie Doelstellingen
Nadere informatieCO2 prestatieladder. Het CO2-verbruik reduceren binnen de gehele organisatie. Inzicht. Doelstelling CO2-reductie
CO2 prestatieladder Het CO2-verbruik reduceren binnen de gehele organisatie Inzicht De CO2-emissie (footprint) van J. van Etten Holding geeft de totale hoeveelheid CO2- productie die vrijkomt onder andere
Nadere informatieDuurzaamheidsagenda Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready
Duurzaamheidsagenda 2015-2018 Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready Welkom Programma Inleiding gemeente Capelle aan den IJssel Toelichting programma naar een duurzame VvE Vragen
Nadere informatieInzicht. Doelstelling CO2-reductie
Loonbedrijf J. van Etten BV en Grondbewerkingsbedrijf Blijdorp BV zijn twee bedrijven die bij J van Etten Holding behoren. Loonbedrijf van Etten is één van de grootste tuinbouwloonbedrijven van Nederland,
Nadere informatieDuurzaam ondernemen met de Rabobank.
Duurzaam ondernemen met de Rabobank. Ron Droste, commercieel directeur. Rabobank Den Haag en omgeving Rabobank en duurzaamheid Coöperatieve organisatievorm Klant- en maatschappelijk belang als uitgangspunt
Nadere informatieBeleidsplan Stichting Cardano Development
Beleidsplan Stichting Cardano Development Versie december 2013 Status: Voorgelegd aan bestuur Inleiding Dit document is het beleidsplan van Stichting Cardano Development. Een van de doelstellingen van
Nadere informatieHet MNF (Max Neef Framework) is een initiatief van Plan B en Innovation Booster.
Het MNF Concept Een concept voor bibliotheken om een (vernieuwde) positie, identiteit en nieuwe vormen van dienstverlening vorm te geven. En hun waarde te kunnen aantonen, die zoveel meer is dan geld en
Nadere informatieIMPREA Token. Whitepaper
IMPREA Token Whitepaper PRODUCT Imprea is een social trading app. Beleggers kunnen met Imprea handelen in aandelen en hun transacties en ideeën delen met andere beleggers. Beleggers kunnen elkaar volgen
Nadere informatieToen wij als CDA samen met onze coalitiepartners aan de afgelopen periode begonnen, stonden er voor ons twee zaken voorop:
Ruben Mink: Rotterdam staat er na 4 jaar beter voor! De fundamentele vraag die wat betreft het CDA centraal staat is of Rotterdam er BETER voorstaat dan vier jaar geleden. En of het stadsbestuur daaraan
Nadere informatieBuildDesk kennisdocument
BuildDesk kennisdocument Groot economisch en maatschappelijk voordeel van energieneutraal renoveren Woningverbetering naar energieneutraal in de sociale huursector is economisch en maatschappelijk zeer
Nadere informatieTEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG
TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG In het dorp Heeg is voor een wijk met 800 slecht geisoleerde woningen onderzocht of verwarmen met thermische energie uit de nabijgelegen watergang Greft haalbaar
Nadere informatieLes 5: Sociaal ondernemen
Les 5: Sociaal ondernemen praktisch theoretisch Vakken Nederlands, Moraalleer, Cultuurwetenschappen, Economie, Godsdienst, Maatschappelijke Vorming, Project Algemene Vakken. Doelstellingen en eindtermen
Nadere informatiePRESENTATIE. Zon op Bedrijfsdaken 01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 04 / PROJECTCASES
01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN PRESENTATIE Zon op Bedrijfsdaken 04 / PROJECTCASES 05 / UW BEDRIJVENTERREIN VERDUURZAMEN? ZON OP BEDRIJFSDAKEN Ambitie gemeente Energieneutraal
Nadere informatieVolledige uitleg oproep Tools voor EnergielinQ
Volledige uitleg oproep Tools voor EnergielinQ Inleiding Energiesprong is een programma dat de Stichting Experimenten Volkshuisvesting (SEV) uitvoert in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken
Nadere informatieVormgeving van samenwerking binnen praktijkgericht onderzoek
Presentatie 16 Mei De Haagse Hogeschool Vormgeving van samenwerking binnen praktijkgericht onderzoek Frank Zwetsloot Directeur ScienceWorks Uitgevoerd door: In samenwerking met: Inzage in de cijfers van
Nadere informatieSnelle transitie van de bestaande gebouwen
Urban Energy research agenda for TU Delft Snelle transitie van de bestaande gebouwen Inleider: Henk Visscher TUDelft Bouwkunde Referent: Ronald Franken Portaal 30 Mei, 2018 1 Het Doel Hoe kunnen we grootschalige
Nadere informatieDe warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen.
De warmtemarkt van morgen: rol van gas, elektriciteit en warmtedistributie bij verwarming van woningen. Inhoud De warmtemarkt Warmtevraag woningen Warmtemarkt voor woningen Gasdistributie en CV ketel Elektriciteitsdistributie
Nadere informatieEnergieneutraal keten sluisdeur Goese Sas
Energieneutraal keten sluisdeur Goese Sas Door de vastgestelde energie- en klimaatdoelstelling binnen Europa om in 2050 energieneutraal te zijn, is het voor de hele samenleving maar met name voor bedrijven
Nadere informatieStadsdialoog particuliere woningverbetering
Stadsdialoog particuliere woningverbetering Jasper van der Wal, Hiske de Ridder en Rob van Beek 6 oktober 2013 14.30 uur Opening 14.35 uur Terugkoppeling resultaten van de stadsenqûete 14.45 uur Nadere
Nadere informatieAan de raad AGENDAPUNT 3. Doetinchem, 10 december 2008. Beleidsplan Re-integratiebeleid 2009-2011
Aan de raad AGENDAPUNT 3 Beleidsplan Re-integratiebeleid 2009-2011 Voorstel: 1. De kaders uit het beleidsplan 'Werken werkt!' vaststellen, zijnde: a. als doelstellingen: - het bevorderen van de mogelijkheden
Nadere informatieInitiatief Duurzaam GWW
Status Definitief Versie/revisie 1.0 Datum Opdrachtnemer Opgesteld door Gecontroleerd door Jeroen Winkelmolen John Liebrecht Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 1.1 Visie op samenwerken aan Duurzaamheid met
Nadere informatieUtrecht Science Park - Inclusief. SoFoKleS, 5 maart 2018 Etienne Lemmens & Ivo Kuijpers
Utrecht Science Park - Inclusief SoFoKleS, 5 maart 2018 Etienne Lemmens & Ivo Kuijpers Onderwijsinstellingen USP in het kader van banenafspraak: target UMCU : 260 UU : 140 HU : 65 Realisatie blijft achter
Nadere informatieVerduurzamen zonder eigen geld
Verduurzamen zonder eigen geld DUURZAAM WONEN NIJKERK (Woonabonnement) 29 november 2016 Waarom je woning verduurzamen? Comfortverbetering Voor een duurzame wereld Goed voor je portemonnee Woningverbetering
Nadere informatieAanjagers 1 december 2015 Ctylab
Ctylab zoekt aanjager(s) Je hebt misschien al eens van ons gehoord. Een online platform voor klein nieuws en frisse ideeën uit je eigen omgeving. Nu doen we dat nog op Facebook met een kleine groep. Maar
Nadere informatieCOMMUNICATIEPLAN CO2-REDUCTIESYSTEEM 3.C.2_1 VERSIE: 01 06/05/2013
Heereweg 1a 2161 AB Lisse 0252-417788 COMMUNICATIEPLAN CO2-REDUCTIESYSTEEM 3.C.2_1 VERSIE: 01 06/05/2013 Conform niveau 3 op de prestatieladder 2.0 Status Versie/ Datum Opgesteld Geautoriseerd Akkoord
Nadere informatieRaadsbijeenkomst Agenda Delft april 2018 Locatie HNK
Raadsbijeenkomst Agenda Delft 2040 12 april 2018 Locatie HNK Welkom Agenda Delft 2040 in beeld Programma (20:00-22:00) 1. Welkom 2. Agenda Delft 2040 / Fonds Delft 2040, introductie Pauze 3. Langs de opgaven
Nadere informatieBETROKKENHEID EN FINANCIERING PUBLIEK PRIVATE KATAPULT NETWERKEN
BETROKKENHEID EN FINANCIERING PUBLIEK PRIVATE KATAPULT NETWERKEN TEKST EN ANALYSE DR. HENK DE POOT (NOBIS) NOVEMBER 2017 Betrokkenheid en financiering Publiek Private Katapult Netwerken 1 INHOUD 1 Betrokken
Nadere informatieHoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285
Hoe kijkt de Nederlander tegen het aankomende klimaat- en energieakkoord aan? Nathalie Vermeij 2 mei 2018 H5285 Inhoudsopgave 1 De bekendheid met en het belang van het klimaat- en energieakkoord 5 2 Drijfveren
Nadere informatieVAN BELEID NAAR BUSINESS Een methode om écht te gaan ondernemen
VAN BELEID NAAR BUSINESS Een methode om écht te gaan ondernemen AANLEIDING De creatieve industrie is een sector die de economische en culturele waarde van betekenis centraal stelt en exploiteert. Deze
Nadere informatieDe straatondernemers. visie & business plan krimp 26 oktober 2011
De straatondernemers visie & business plan krimp 26 oktober 2011 Desiree Markiet (Rochdale Projectontwikkeling) Marc Koehler (Marc Koehler Architects) Armand Paardekoper- Overman (OIII architecten) Xander
Nadere informatieOntwikkel een platform dat de lokale samenwerking(en) tussen onderwijs en bedrijfsleven in Amstelveen viert én versterkt
DE VRAAG / OPDRACHT Ontwikkel een platform dat de lokale samenwerking(en) tussen onderwijs en bedrijfsleven in Amstelveen viert én versterkt Zorg voor een concept dat 1) Zorgt voor herkenning, trots en
Nadere informatieActiviteiten ICDuBo. Maak kennis met alle facetten van duurzaam bouwen in de hal van 2.000 m2 vol inspirerende oplossingen en voorbeelden.
Van duurzaam denken naar duurzaam doen Activiteiten ICDuBo Kenniscentrum Inspiratie: Maak kennis met alle facetten van duurzaam bouwen in de hal van 2.000 m2 vol inspirerende oplossingen en voorbeelden.
Nadere informatieOVERZICHT (KETEN)INITIATIEVEN VAN DEN HEUVEL HOLDING B.V.
OVERZICHT (KETEN)INITIATIEVEN VAN DEN HEUVEL HOLDING B.V. Opsteller Versie Status Referentie L. Deerns & B. Ketelaars 1605-CO2-DEF Definitief 1.D.1, 1.D.2, 3.D.1, 3.D.2, 5.C.1 & 5.C.2 Inhoudsopgave Inleiding...2
Nadere informatieMogelijkheden voor energie coöperaties. Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195
Mogelijkheden voor energie coöperaties Jeroen Leclercq jeroen.leclercq@wijkenergie.coop 06-53544195 Inhoud Samen sterker Belang van gezamenlijke projecten Variant 1: alles achter de meter Variant 2: korting
Nadere informatieWat vinden vrijwilligersprojecten van de samenwerking
Wat vinden vrijwilligersprojecten van de samenwerking met gemeenten? Resultaten peiling onder inschrijvingen Meer dan handen vrijwilligersprijzen 2015 en 2016. De Meer dan Handen vrijwilligersprijzen zijn
Nadere informatieNetwerkschool concretisering IJkpunten. Criteria en meetvoorbeelden V1.0
Netwerkschool concretisering IJkpunten Criteria en meetvoorbeelden V1.0 Positief exploitatie saldo Beter onderwijs voor hetzelfde budget Wettelijke kaders - Onderwijstijd - Personeel voldoet aan bekwaamheidseisen
Nadere informatieVerslag kernteam overleg nr. 4 WISE Donderdag 5 juni 2014 10.00 12.00 uur Het Breedhuis, Het Breed 16
Verslag kernteam overleg nr. 4 WISE Donderdag 5 juni 2014 10.00 12.00 uur Het Breedhuis, Het Breed 16 Aan het kernteam worden een aantal vragen voorgelegd naar aanleiding van de adviezen uit de zevende
Nadere informatieDe bijzondere ledenraadpleging van de Piratenpartij in Noord-Holland, bijeen op 4 januari 2015: overwegende dat,
Amendementen Amendement: Klokkenluidersbescherming Nummer amendement: 1 Naam lid: er niks over bescherming van klokkenluiders in ons programma staat, terwijl dat een van onze belangrijkste speerpunten
Nadere informatieHoe gaan zorginstellingen om met het energievraagstuk?
Hoe gaan zorginstellingen om met het energievraagstuk? Conclusies nav onderzoek in Opdracht van agentschap NL Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Dit rapport is bestemd voor de organisatie
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoord Inkopen
Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Inkopen Auteurs: Bettina Blok, Frieda den Heyer Goedgekeurd door: Karin Cornet Datum: 14.06.2017 Versie: 0.2 Actieplan: MVI - MVS Pagina 1 Aanleiding Meerdere gemeenten,
Nadere informatieGratis OVL-verlichting
Gratis OVL-verlichting Contact: info@volgroen.nl / 085-3032817 Wie is Volgroen? Volgroen is de specialist in financiering van kleinschalige schone energie-projecten Opgericht door Emiel van Sambeek en
Nadere informatieVerduurzamen begint bij jezelf Inspiratieavond Langstraat Energie Waalwijk, 11 december 2016
Verduurzamen begint bij jezelf Inspiratieavond Langstraat Energie Waalwijk, 11 december 2016 Koos Kerstholt 0-energie Anna Provoost Kennisoverdracht Wanda Kruijt Zorg Adrie van Duijne Directeur Inspiratietafels
Nadere informatieInitiatieven CO2 reductie MVOI BV.
Initiatieven CO2 reductie MVOI BV. MVOI BV Versie: 1 Datum: 15-05-2017 Pagina 1 van 6 Inhoud 1 Inleiding...3 2. Initiatieven waarin we zijn toegetreden....4 2.1 Warmtetafel. (Warmtenetwerk)...4 De Warmtetafel
Nadere informatieHealth Impact Bonds. Een nieuw financieringsinstrument voor de gezondheidszorg
Health Impact Bonds Een nieuw financieringsinstrument voor de gezondheidszorg Health Impact Bonds Introductie Door de doorzettende trend van vergrijzing en bezuinigingen staat de gezondheidszorg voor steeds
Nadere informatieBezoekadres Kenmerk Uw brief Bijlage(n) Maatschappelijke diensttijd, kansen en uitdagingen
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatieFinancieringsoplossingen voor duurzame ambities. Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen
Financieringsoplossingen voor duurzame ambities Caspar Boendermaker, 22 april 2014, Breukelen Opbouw Financiering corporatie sector Verduurzaming Financiering verduurzaming Geschiedenis Gemeentelijke Credietbank
Nadere informatiewhitepaper zakelijke zonnepanelen
whitepaper zakelijke zonnepanelen zonnepanelen zakelijk de zon onze meest krachtige natuurlijke energiebron De zon straalt in 45 minuten voldoende energie op de aarde om te voorzien in de totale energiebehoefte
Nadere informatieTEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK
TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK Woningbouwcoöperatie Elkien heeft voornemens om in de wijk t Eiland in Sneek 300 woningen voor een deel te slopen en voor een deel te renoveren. Daarbij is de opgave
Nadere informatieCommunicatieplan CO 2 -reductiesysteem
Communicatieplan reductiesysteem Conform niveau 3 op de 2.2 Auteur: Mariëlle de Gans - Hekman Datum: 30 september 2015 Versie: 1.0 Status: Concept Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 2 Communicatieplan... 3
Nadere informatieProces MRA agenda II. 28 juni 2018 Ilknur Dönmez
Proces MRA agenda II 28 juni 2018 Ilknur Dönmez 3-7-2018 1 Lang geleden... 2014 Stadsregio naar Vervoerregio; Convenant, MRA bureau Februari 2016: lancering ruimtelijk- economische Actie agenda 2016-2020
Nadere informatieMarktconsultatie. Verkenning en aanbevelingen
Marktconsultatie Verkenning en aanbevelingen Inhoud 1. Inleiding en vraagstelling... 3 2. Doel en verwachting van uitgevoerde marktconsultaties... 5 3. Het nut van marktconsultaties... 7 4. Het wanneer
Nadere informatieAFSTUDEEREXPEDITIE CIRCULAIRE ECONOMIE
AFSTUDEEREXPEDITIE CIRCULAIRE ECONOMIE 0 2 / 2 0 1 8-0 6 / 2 0 1 8 ICOONPROJECT CIRCULAIRE WONING UITDAGEND, MULTI-LEVEL, MULTI-STAKEHOLDER, INTERDISCIPLINAIR, GUIDED BY THE FUTURE Landelijke afstudeerexpeditie
Nadere informatieENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN. 3 oktober 2013
ENERGIEMANAGEMENT ACTIEPLAN code: B1308 3 oktober 2013 datum: 3 oktober 2013 referentie: lak code: B1308 blad: 3/8 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 2. Onderdelen van het energiemanagement actieplan 5 2.1
Nadere informatieDuurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld
Duurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld Duurzaamheidsmonitor 2017 De duurzaamheidsmonitor is vernieuwd. De hoeveelheid data is flink gecondenseerd en meer beeldend vormgegeven ten behoeve van de leesbaarheid.
Nadere informatieRelatie Wet Maatschappelijke Ondersteuning(Wmo) - Deurne Koerst Op Eigen Kracht
Relatie Wet Maatschappelijke Ondersteuning(Wmo) - Deurne Koerst Op Eigen Kracht Doel: In dit document formuleren wij een voorstel waarmee uw raad ons college een aanvullend instrument biedt om invulling
Nadere informatieVerslag Interactieve bijeenkomst Wat is de waarde van Lekkernassûh? 21 mei 2019, van uur
Verslag Interactieve bijeenkomst Wat is de waarde van Lekkernassûh? 21 mei 2019, van 17.00 21.00 uur Facilitator: Fons van den Velden, van Context, international cooperation. Oud-collega van zowel Heidi
Nadere informatieSAMEN LEVEN EN LEREN Een bijdrage aan De Wereld van Nu
SAMEN LEVEN EN LEREN Een bijdrage aan De Wereld van Nu 1 SAMEN LEVEN EN LEREN IN EEN DUURZAME SAMENLEVING Een initiatief van Marianne van Hoof Het doel van Samen leven en leren Samen leven en leren beoogt:
Nadere informatieCO2-Prestatieladder. Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V.
CO2-Prestatieladder Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V. 3.D. Actieve deelname initiatieven (2016.001)website.docx Pagina 1 van 9 Inhoudsopgave 1 Actieve deelname initiatief...
Nadere informatieVrije keuze van wonen
Vrije keuze van wonen Hypotheekmarkt van de toekomst SEH Congres 2016 Paul de Vries en Victor Reebergen 15 juni 2016 Trends die de hypotheekmarkt beïnvloeden Energie neutrale woningen Opgave: we moeten
Nadere informatieDe open data hobby voorbij
De open data hobby voorbij Door: Paul Suijkerbuijk Gek van kippen en eieren!! Het is niet anders, ook met open data is de kip ei situatie meer dan ooit aanwezig, hoewel ik vermoed dat de onzekerheidsrelatie
Nadere informatieAffiliates. Eigenschappen van een affiliate Een affiliate bezit de volgende eigenschappen:
Affiliate Manual Symbid is een aandelen-crowdfunding platform, gevestigd in Rotterdam. Het platform is opgericht in 2011 en groeit sindsdien hard. Symbid wil zoveel mogelijk ondernemers, met behoefte aan
Nadere informatiePROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF
PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF De Eshof op weg naar energie neutraal! = woningen Eshof naar nul op de meter = Inhoud 1. Ambitie: naar meest duurzame wijk van Elst? 2. Meten is weten: per wijk per
Nadere informatieToekomst Sociale Werkvoorziening Zaanstreek-Waterland onder de Wet Werken naar Vermogen. (WWnV) - 2 -
Toekomst Sociale Werkvoorziening Zaanstreek-Waterland onder de Wet Werken naar Vermogen (WWnV) - 2 - Inhoud presentatie 1. Inleiding: Berent Daan 2. Proces omvorming SW tot nu toe (Ronald van Wijk, Beleidsadviseur)
Nadere informatieMarleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden
HANDOUT SCENARIO-ONTWIKKELING Marleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden SCENARIO-ONTWIKKELING I n h o u d Scenario-ontwikkeling 1 1 Wat zijn scenario s? 1 2 Waarom
Nadere informatieReflecties woning / gebouwenpas. Toelichting studiemoment 18 maart 2019
Reflecties woning / gebouwenpas Toelichting studiemoment 18 maart 2019 Inhoud presentatie 1. Woning / gebouwenpas 2. Energetisch én woningkwaliteitsbeleid 3. Collectief planmatig renoveren 4. Diversiteit
Nadere informatieUitvoeringsprogramma Deltapoort
Stuurgroep DP/LT 10 juli 2014 Bijlage 6.2 Bestuurlijke trekker: A. Kamsteeg Ambtelijke trekker: Myra Zeldenrust Uitvoeringsprogramma Deltapoort Aansluiting Onderwijs Arbeidsmarkt Conceptversie Myra Zeldenrust
Nadere informatie1.0 Inleiding 2.0 Verantwoordelijk 3.0 Communicatie 3.1 Website
Communicatie plan Inhoud 1.0 Inleiding... 3 2.0 Verantwoordelijk... 3 3.0 Communicatie... 3 3.1... 3 4.0 Duurzaamheid Beleid... 4 5.0 Stuurcyclus... 5 6.0 Betrokken doelgroepen... 8 6.1 Ketenanalyse...
Nadere informatieBrainport 2030 Focus op maatschappelijke uitdagingen
Brainport 2030 Focus op maatschappelijke uitdagingen Dirk Plees John Dreessen Hans Damsteegt Thomas Voncken Wereldproblemen als uitgangspunt Grondstoffen Gezondheid Energie Water Bevolking Voedsel en veiligheid
Nadere informatieCO 2 Communicatieplan
CO 2 Communicatieplan CO2 communicatieplan Opgesteld d.d.: 24-01-2018 Akkoord bevonden door Rein Tempel (directeur) Versie: 1 Inhoudsopgave Opgesteld door: Marijke Schat () 1. Inleiding 3 2. Communicatiedoelstellingen
Nadere informatieDe waarde van het energielabel voor Woonbron
De waarde van het energielabel voor Woonbron Seminar Het Energielabel Nootdorp, 24 april 2008 Rik rashoff, duurzaamheidsambassadeur Woonbron De waarde van het energielabel voor Woonbron Lid Platform Energietransitie
Nadere informatieSector- en/of keteninitiatieven
Sector- en/of keteninitiatieven Opdrachtgever Mercedes-Benz Dealer Bedrijven B.V. Auteur Rob Metzelaar Frank van de Beek Inhoud 1 INLEIDING... 3 2 INVENTARISATIE SECTOR- EN KETENINITIATIEVEN... 4 3 ACTIEVE
Nadere informatieDuurzame Energie Bedum
Duurzame Energie Bedum Postcoderoos Egbert Ludwig Egbert.ludwig@gmail.com 06 830608769 Achtergrond U kunt ons dorp duurzaam maken, samen met SV Bedum Woningen met zonnepanelen en zwembad met restwarmte
Nadere informatieInleiding. Tegenbegroting 2015 PvdA Utrecht pagina 2
Tegenbegroting 2015 Inleiding Vrijheid, democratie, rechtvaardigheid, duurzaamheid en solidariteit. Dat zijn de idealen van de sociaal-democratie. In deze tegenbegroting 2015 vertaalt de PvdA Utrecht deze
Nadere informatieBespreekpunt: Herkent het BORA de geformuleerde ambitie, kaders en vraagstelling voor de Dialoog Regioprofilering?
Agendapunt 2 Vergadering : BORA Datum : 28 juni 2018 Onderwerp : Startdocument Dialoog Regioprofilering Bijlagen : 1 Bespreekpunt: Herkent het BORA de geformuleerde ambitie, kaders en vraagstelling voor
Nadere informatiebetrokkenheid raad bij de omgevingswet en de omgevingsvisie Raads-info-bijeenkomst 31 augustus 2017
betrokkenheid raad bij de omgevingswet en de omgevingsvisie Raads-info-bijeenkomst 31 augustus 2017 Agenda voor vanavond 1. Invulling raadsinformatie avonden (door Otwin) 2. Toelichting implementatie omgevingswet
Nadere informatieStichting Aarde-Werk
Stichting Aarde-Werk Beleidsplan 2016-2018 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Strategie... 4 2.1 Doel en visie... 4 2.2 Winstoogmerk... 4 3 Beleid... 5 3.1 Duurzame vrouwen in prachtige wijken... 5 3.2 Energiebespaarboxen
Nadere informatieDatum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma (33625, nr. 8) inzet private sector bij klimaatfinanciering
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma
Nadere informatie