ODF en toegankelijkheid

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ODF en toegankelijkheid"

Transcriptie

1 ODF en toegankelijkheid Wat de gebruiker ervaart Machtelt Garrels

2 Wat is ODF? ISO Standaard voor het opslaan van bureaubestanden, opslag in XML. Veel toepassingen beschikbaar die ODF ondersteunen Gebaseerd op W3C specificaties die getest zijn op toegankelijkheid (Web Accessibility Initiative)

3 Ondersteuning voor ODF Meer dan 10 tekstverwerkingsprogramma's Rekenbladen Presentaties Tools, filters, convertors

4 Waarom ODF omarmen? Eeuwige toegankelijkheid van data, bv. voor bestanden van overheden, bibliotheken, archieven,... Geld besparen: niet elk jaar een nieuwe toepassing installeren om hetzelfde te doen Alle opties openlaten i.v.m. keuze OS

5 Waar wordt ODF gebruikt? werkposten in Extremadura, Spanje werkposten bij de Franse gendarmerie werkposten bij FedICT Volledige administratie van de stad Brussel Stad München werkposten in Portugal, Min. v. Ond. Stad Bristol, UK....

6 ODF toepassingen in MS Windows +/- 100% navigeerbaar met toetsenbord Ondersteuning voor kleine visuele handicaps StickyKeys, MouseKeys OK voor on-screen toetsenbord en head-mouse NOK voor screen magnification, screen readers, speech control, tools die helpen bij cognitieve handicaps

7 ODF toepassingen op UNIX/Linux +/- 100% navigeerbaar met toetsenbord StickeyKeys, MouseKeys Ondersteuning voor kleine visuele handicaps Meer dan OK voor on-screen toetsenbord, single-switch en head-mouse OK voor screen reader en screen magnification NOK voor speech control en cognitieve handicaps

8 ODF toepassingen op Mac +/- 100% navigeerbaar m.b.v. toetsenbord StickeyKeys, MouseKeys OK voor on-screen toetsenbord, single-switch, head-mouse, screen magnification NOK voor speech control, screen reader, tools voor cognitieve handicaps, kleine visuele handicaps

9 ODF op Windows: toegankelijkheid in OpenOffice/StarOffice Excellente toetsenbord ondersteuning Excellente ondersteuning voor thema's voor visueel gehandicapten Expliciete ondersteuning van accessibility architecture via Java API en Java Access Bridge (maar niet zo goed ondersteund met MS Windows AT)

10 OpenOffice/StarOffice Demonstratie: theming en toetsenbordnavidatie

11 ODF op Windows: toegankelijkheid met de ODF add-in in MS Office Een van de initiatieven om ODF lees/schrijf ondersteuning in MS Office mogelijk te maken Werkt perfectmet MS Windows AT Sun technologie: Werkt samen met bestaande Open/Opslaan/Opslaan als dialogen Kopie van StarOffice moet op het systeem staan Uiteindelijke versie kan anders zijn, bv. Server side conversie

12 MS Office Demonstratie: ODF add-in Jaws en Dragon Naturally Speaking

13 ODF op Windows: Duxbury braille transcriptie software Voornaamste braille transcriptie product op de markt Software in ontwikkeling: Ontwikkeld in minder dan 2 maanden Focus op tekst en rekenbladen Snelle vooruitgang dankzij helderheid van het ODF formaat Niet standaard actief, in versie 10.6 beschikbaar Commercieel pakket (!)

14 Toegankelijkheid op UNIX: Console Tekstomgeving via de commandoregel, zoals DOS Vele screenreaders beschikbaar: screader, yasr,... Excellente braillesupport met BRLTTY

15 Toegankelijkheid op UNIX: grafisch Vele grafische desktops beschikbaar op UNIX/Linux Gnome: ok, AT ingebouwd; KDE: komt eraan; CDE: waarschijnlijk nooit toegankelijk Vele readers en magnifiers beschikbaar Groeiend ecosysteem van andere AT's en toepassingen voor toepassingen voor toegankleijkheid

16 UNIX toegankelijkheid: waar? Console: op elke UNIX of Linux, meestal out of the box Grafisch: standaard op alle distributies met Gnome, maar Gnome kan overal toegevoegd worden, bv. op Solaris

17 Gnome Accessibility Architecture Maakt deel uit van Gnome KDE/Qt willen het ook adopteren Adobe Reader 7 voor Linux ondersteunt het De Free Standards Group Accessibility Working Group wil standaard voor toegankelijkheid baseren op Gnome architectuur, zie

18 Toegankelijke deskop UNIX/Linux: huidige situatie Algemeen: navigatie met toetsenbord, thema's voor slechtzienden, screen readers en magnifiers, onscreen toetsenbord, alternatieve inputmethodes Belangrijkste toepassingen: OpenOffice.org StarOffice Evolution mail en kalender Adobe Reader 7

19 Toegankelijke desktop UNIX/Linux: basisfunctionaliteiten Voor gebruikers met lichte fysieke handicaps: volledige toegang tot de desktop via toetsenbordnavigatie, geen muis nodig Voor gebruikers met zwaardere handicaps: AccessX zeer configureerbaar voor verschillende toepassingen en handicaps Kleine tot middelmatige visuele handicaps: thema's includeren large print, high contrast, low contrast

20 Gnome, de UNIX desktop Demonstratie

21 AT voor blinden: ORCA Open Source Scripting Screen Reader Aangepaste toegang tot het interactiemodel met de gebruiker: per toepassing/venster/toolkit Voor en door blinden Orca-advisors mailinglist Ondersteund door Sun, IBM, Novell, Google,...

22 Orca Demonstratie: Open Source screen reader/magnifier

23 AT voor zwaar gehandicapten: GOK Open Source dynamisch on-screen toetsenbord Zet menu's, toolbar items etc. van draaiende applicaties rechtstreeks in een toetsenbord op het scherm Veel meer features dan eender wat er voor MS Windows of Mac beschikbaar is Single-switch, eye-gaze en head-mouse ondersteuning

24 GOK Demonstratie: Open Source dynamisch on-screen toetsenbord

25 AT voor Advanced Rapid Text- Entry: Dasher Ontwikkeld voor mouth-stick en eye-gaze gebruikers 35+ woorden/minuut 60+ talen ondersteund, nieuwe of gespecialiseerde toevoegen is eenvoudig Bestaat ook voor MS Windows en Mac, maar doet meer op UNIX/Linux

26 Dasher Demonstratie: Open Source alternatief tekstinput systeem

27 Toegankelijkheid van ODF toepassingen: OpenOffice Excellente toetsenboprd navigatie Excellente ondersteuning voor thema's voor slechtzienden Expliciete ondersteuning van de accessibility architecture via de UNO Accessibility API Tagged PDF export Zeer bruikbaar in combinatie met UNIX/Linux AT's

28 OpenOffice Demonstratie: Open Source office suite

29 AT kost per desktop Uitdagingen voor bedrijfsomgevingen Software licenties zijn duur, honderden en zelfs duizenden Euro's per post Bovenop hardware prijskaartje Uitrollen Post gewijd aan 1 gebruiker, lastig en veel verspilling in bv. lab of moving office omgeving Meestal erg teer en onstabiel, niet voor nietgehandicapten AT upgrades frequent en duur

30 Bedrijfsoplossingen: built-in AT en thin clients Accessibility architectuur ondersteund -> niet meer teer en onstabiel Heel veel toepassingen ondersteunen de architectuur en werken samen op de desktopat komt van dezelfde leverancier als de desktop toepassingen -> 1 POC AT voor iedereen of voor niemand Session mobility

31 SunRay Demonstratie: thin client support

32 Bronnen OASIS Technical Committee for ODF: OpenOffice.org accessibility site: Sun StarOffice site (and ODF add-in technology preview): UNIX Accessibility links: Main site: Gnopernicus:

Linux. Linux lezing 13 april 2005 Marcel Nijenhof <marceln@xs4all.nl> Note: De slechste vragen zijn niet gestelde vragen

Linux. Linux lezing 13 april 2005 Marcel Nijenhof <marceln@xs4all.nl> Note: De slechste vragen zijn niet gestelde vragen Linux Linux lezing 13 april 2005 Marcel Nijenhof Note: De slechste vragen zijn niet gestelde vragen Indeling Inleiding Overeenkomsten Verschillen Opbouw Toepassen distributies opensource

Nadere informatie

Home Page. Title Page. Contents. Page 1 of 17. Go Back. Full Screen. Close. Quit

Home Page. Title Page. Contents. Page 1 of 17. Go Back. Full Screen. Close. Quit Page 1 of 17 Persoonlijke informatie 2 Home Page Page 1 of 17 Mensys 3 MandrakeSoft 4 Geschiedenis 5 9.0 Highlights 6 Systeemoverzicht 7 Installatie 8 Desktop 13 Waarom Mandrake? 17 Page 2 of 17 Persoonlijke

Nadere informatie

iprova Suite Systeemeisen iprova 5 Hosting

iprova Suite Systeemeisen iprova 5 Hosting iprova Suite Systeemeisen iprova 5 Hosting Let op Dit document bevat de systeemeisen voor versie 5.0 van de iprova Suite. Door nieuwe ontwikkelingen kunnen de systeemeisen voor iprova wijzigen. Controleer

Nadere informatie

LibreOffice. LibreOffice een alternatief voor andere office pakketten?

LibreOffice. LibreOffice een alternatief voor andere office pakketten? LibreOffice. LibreOffice een alternatief voor andere office pakketten? LibreOffice. LibreOffice wordt ontwikkeld en onderhouden door de The Document Foundation. De software kan zonder licentiekosten gebruikt

Nadere informatie

ODF IN DE PRAKTIJK VOOR EINDGEBRUIKERS 2014-03-21

ODF IN DE PRAKTIJK VOOR EINDGEBRUIKERS 2014-03-21 ODF IN DE PRAKTIJK VOOR EINDGEBRUIKERS 2014-03-21 Inhoud OpenDocument Format...4 WAT IS ODF?...4 WAT ZIJN BEWERKBARE KANTOORDOCUMENTEN?...4 WANNEER ODF GEBRUIKEN?...4 WANNEER ODF NIET GEBRUIKEN?...4 WAAROM

Nadere informatie

Delen van een Arrangement

Delen van een Arrangement Delen van een Arrangement Optie 1: Mail met bijlage. De makkelijkste methode is uiteraard het document te downloaden en vervolgens in zijn geheel als bijlage door te sturen naar andere koorleden. Afhankelijk

Nadere informatie

Invantive 2012 Release 1 (build 44)

Invantive 2012 Release 1 (build 44) Invantive 2012 Release 1 (build 44) Invantive Estate Invantive Vision Invantive Control Invantive Producer Invantive Query-programma Invantive Composition Invantive Studio 30 maart 2012 Oplossingen van

Nadere informatie

De mogelijkheden van Adobe Acrobat 8 voor het maken van toegankelijke PDF documenten

De mogelijkheden van Adobe Acrobat 8 voor het maken van toegankelijke PDF documenten De mogelijkheden van Adobe Acrobat 8 voor het maken van toegankelijke PDF documenten Colin van Oosterhout Business Development Manager Acrobat Agenda Introductie op Adobe Achtergronden van PDF Drijfveren

Nadere informatie

Open standaard/source, geen bedreiging meer. Jaap.vanderLaag@Bull.nl

Open standaard/source, geen bedreiging meer. Jaap.vanderLaag@Bull.nl Open standaard/source, geen bedreiging meer Jaap.vanderLaag@Bull.nl Wat is open? 2008 Capgemini 2 Open Standards, Open Source & OpenOffice.org Open Standaard een Open Standaard is een standaard die van

Nadere informatie

Zelftest Informatica-terminologie

Zelftest Informatica-terminologie Zelftest Informatica-terminologie Document: n0947test.fm 01/07/2015 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INTRODUCTIE Deze test is een zelf-test, waarmee u

Nadere informatie

Gebruikersvriendelijke beheer van bestanden in SharePoint

Gebruikersvriendelijke beheer van bestanden in SharePoint #1 Oplossing wereldwijd. Bewezen in omgvangrijke omgevingen 100+ en 10.000+ gebruikers. GeONE is uw partner voor SharePoint Informatie Management. GeONE levert het volledige pakket aan SharePoint toepassingen

Nadere informatie

Open Source Software. Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl)

Open Source Software. Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl) Open Source Software Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl) Open Source Software (OSS) Wat is het Waarom willen we het wel (of niet) OSS voorbeelden Geschiedenis Licenties Ontwikkeling en ondersteuning Wat

Nadere informatie

Strategie Applicatie integratie Open.Amsterdam project. versie 1.0 juni 2008

Strategie Applicatie integratie Open.Amsterdam project. versie 1.0 juni 2008 Strategie Applicatie integratie Open.Amsterdam project versie 1.0 juni 2008 Document informatie Versiebeheer Versie Datum Auteur Activiteiten 1.0 juni 2008 drs. E. Willemsen Initiële opzet Archivering

Nadere informatie

Whitepaper toegankelijke pdf

Whitepaper toegankelijke pdf Whitepaper toegankelijke pdf Wat is een toegankelijke pdf? Waarom moeten pdf s toegankelijk zijn en hoe maak je een pdf toegankelijk? In deze gratis whitepaper vind je het antwoord op deze vragen. Sander

Nadere informatie

Het leven na de installatie 2005, deel 1

Het leven na de installatie 2005, deel 1 Het leven na de installatie 2005, deel 1 9 maart 2005 Introductie Sprekers: Rik Boven, Bert de Bruijn en Tim Verhoeven IEEE Student Branch http://www.ieee-sb-leuven.be/ Informatica Studenten Werking Voor

Nadere informatie

Portability, Interoperability of toch maar Connectivity Portability, Interoperability of toch maar Connectivity.

Portability, Interoperability of toch maar Connectivity Portability, Interoperability of toch maar Connectivity. Portability, Interoperability of toch 1 Even Voorstellen Diploma s: 1980 Bachelor of Science Civil Engineering (Cairo, Egypte) 1986 Doctoraal in Geodesie (TU Delft, Nederland) Enige Automatiseringservaring:

Nadere informatie

Gebruikersvriendelijke beheer van bestanden in SharePoint

Gebruikersvriendelijke beheer van bestanden in SharePoint #1 Oplossing wereldwijd. Bewezen in omgvangrijke omgevingen 100+ en 10.000+ gebruikers. GeONE is uw partner voor SharePoint Informatie Management. GeONE levert het volledige pakket aan SharePoint toepassingen

Nadere informatie

OpenChange. Jelmer Vernooij. LinuxWorld 2009, Utrecht 4 november 2009. OpenChange. MAPI MAPI/RPC OpenChange Huidige status Toekomst.

OpenChange. Jelmer Vernooij. LinuxWorld 2009, Utrecht 4 november 2009. OpenChange. MAPI MAPI/RPC OpenChange Huidige status Toekomst. MAPI MAPI/RPC Huidige status Toekomst LinuxWorld 2009, Utrecht 4 november 2009 MAPI MAPI/RPC Huidige status Toekomst Wie ben ik? Student Informatica Sinds 2001 Samba ontwikkelaar Voornamelijk Samba 4 Sinds

Nadere informatie

De Outlook en SharePoint integratie

De Outlook en SharePoint integratie Direct vanuit Outlook e-mailberichten en/of bijlagen opslaan in SharePoint ( drag and drop ). GeONE is uw partner voor SharePoint Informatie Management. Alle document management functionaliteiten beschikbaar

Nadere informatie

Cloud Computing. Bart van Dijk

Cloud Computing. Bart van Dijk Cloud Computing Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl) Cloud Computing Wat is Cloud Computing, en waarom Geschiedenis Cloud Computing Techologie Service modellen Voor en nadelen Cloud Computing voor consumenten

Nadere informatie

End of Support. Windows XP Office 2003. maar ook: Exchange 2003 (oa gebruikt in SBS 2003) (link met gegevens) SQL 2000

End of Support. Windows XP Office 2003. maar ook: Exchange 2003 (oa gebruikt in SBS 2003) (link met gegevens) SQL 2000 End of Support Windows XP Office 2003 maar ook: Exchange 2003 (oa gebruikt in SBS 2003) (link met gegevens) SQL 2000 Oplossingen Niets doen en afwachten Upgrade licentie bestaande PC Nieuwe PC hardware

Nadere informatie

Linux Mint Cinnamon 18.1 Ervaringen. Bart van Dijk

Linux Mint Cinnamon 18.1 Ervaringen. Bart van Dijk Linux Mint Cinnamon 18.1 Ervaringen Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl) Linux Mint Cinnamon 18.1 Waarom overstappen naar Linux Linux weetjes Achtergrond Linux Mint Ervaringen Aanbevelingen Waarom overstappen

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Inleiding

Hoofdstuk 1 Inleiding Hoofdstuk 1 Inleiding ZoomText 9.1 is een fantastisch computer hulpmiddel dat speciaal ontwikkeld is voor slecht-ziende mensen. ZoomText bestaat uit twee aangepaste technieken schermvergroting en schermlezen

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Deze verkorte handleiding helpt u om aan de slag te gaan met de IRIScan TM Mouse 2.

Inhoudsopgave. Deze verkorte handleiding helpt u om aan de slag te gaan met de IRIScan TM Mouse 2. Deze verkorte handleiding helpt u om aan de slag te gaan met de IRIScan TM Mouse 2. De procedures in deze handleiding zijn gebaseerd op de besturingssystemen Windows 7 en Mac OS X Mountain Lion. Lees deze

Nadere informatie

Vrije Software: een overzicht. Paul Cobbaut November 2011

Vrije Software: een overzicht. Paul Cobbaut November 2011 Vrije Software: een overzicht Paul Cobbaut November 2011 Wie is Paul Cobbaut? cobbaut.be (cv) cobbaut.blogspot.com linux-training.be github.com/paulcobbaut facebook.com/cobbaut be.linkedin.com/in/cobbaut

Nadere informatie

UNIT4 MULTIVERS EXTENDED

UNIT4 MULTIVERS EXTENDED UNIT4 MULTIVERS EXTENDED ELECTRONIC OUTPUT Een white paper van UNIT4 2011 UNIT4 Software B.V. Stationspark 1000 3364 DA Sliedrecht T +31 (0)184 44 44 44 F +31 (0)184 44 44 45 I www.unit4.nl E info.nl@unit4.com

Nadere informatie

cois community for open interoperability standards Uitgangspunten van Open Document Formaat voor overheidstechnologie

cois community for open interoperability standards Uitgangspunten van Open Document Formaat voor overheidstechnologie cois community for open interoperability standards #ODFPlugfest Uitgangspunten van Open Document Formaat voor overheidstechnologie Aan de hand van dit eenvoudige en informatieve document bent u in staat

Nadere informatie

Virtualizatie bij SIN

Virtualizatie bij SIN Virtualizatie bij SIN Inhoud 1 Waarom...2 2 Mogelijkheden:...2 3 Features:...2 3.1 Xen server...2 3.2 HyperV...3 3.3 ESXi...3 4 Pros Cons voor SIN:...3 4.1 Xen Server...3 4.2 HyperV...3 4.3 ESXi...3 5

Nadere informatie

Microsoft 70-685: Windows 7, Enterprise Desktop Support Technician Studerende

Microsoft 70-685: Windows 7, Enterprise Desktop Support Technician Studerende Personalia Naam: Frans Geboortedatum: 19-03-1987 Woonplaats: Weesp Nationaliteit: Nederlandse Burgerlijke staat: Ongehuwd Rijbewijs: B Profiel Frans is een sociaal ingesteld persoon die graag met mensen

Nadere informatie

IN DE CLOUD WE BESPREKEN ER 4 WELKE KIEZEN?

IN DE CLOUD WE BESPREKEN ER 4 WELKE KIEZEN? IN DE CLOUD WE BESPREKEN ER 4 WELKE KIEZEN? 08/06/2016 Wat is in de cloud? Overal zie je het en lees je het. We gaan in de cloud, we werken in de cloud en de toekomst is de cloud, aldus IT-deskunigen.

Nadere informatie

MobileXpress. Beveiligde Virtuele Toegang via BT

MobileXpress. Beveiligde Virtuele Toegang via BT MobileXpress Beveiligde Virtuele Toegang via BT De Uitdaging De IT-infrastructuur van uw organisatie vertegenwoordigt een grote waarde. Het vermogen om het volle potentieel ervan te benutten is een belangrijke

Nadere informatie

Gentoo linux. Introductie. Gentoo is anders. LinuxFocus article number 336 http://linuxfocus.org. door Guido Socher (homepage) Over de auteur:

Gentoo linux. Introductie. Gentoo is anders. LinuxFocus article number 336 http://linuxfocus.org. door Guido Socher (homepage) Over de auteur: LinuxFocus article number 336 http://linuxfocus.org Gentoo linux door Guido Socher (homepage) Over de auteur: Guido werkt erg graag met Gentoo omdat het hem meer controle geeft over het installatie proces.

Nadere informatie

Citrix Desktop Online: De vertrouwde Windows desktop volledig online

Citrix Desktop Online: De vertrouwde Windows desktop volledig online Citrix Desktop Online: De vertrouwde Windows desktop volledig online De vertrouwde en complete Windows desktop van uw klant volledig online. Dat is Desktop Online van Citrix. De werkplekken worden door

Nadere informatie

Gratis software op het Internet. Karel Nijs 2009/03

Gratis software op het Internet. Karel Nijs 2009/03 Gratis software op het Internet Karel Nijs 2009/03 Leswijze Eerst kort wat theorie Daarna demonstratie van software Korte pauze rond 20u Presentatie gebaseerd op de cursus van Ruben America (2007-09-11)

Nadere informatie

En 15 maart 2016 Simply.Flexible

En 15 maart 2016 Simply.Flexible En 15 maart 2016 Simply.Flexible Agenda Even voorstellen Quadira Dennis Wolf Waarom Output Management met Advanced-Forms o Met Dynamics NAV Even voorstellen Advanced-Forms Advanced-Forms in de praktijk

Nadere informatie

Erik Poll Martijn Warnier. http://www.cs.kun.nl/~erikpoll/linux

Erik Poll Martijn Warnier. http://www.cs.kun.nl/~erikpoll/linux Introductie Linux/UNIX Erik Poll Martijn Warnier http://www.cs.kun.nl/~erikpoll/linux Concrete doel van vandaag Basisvaardigheden UNIX/Linux werken met de command line shell file beheer proces beheer Betere

Nadere informatie

Programmeren in C ++ met wxwidgets les 5

Programmeren in C ++ met wxwidgets les 5 Elektrotechniek/Embedded Systems engineering inf2d Programmeren in C ++ met wxwidgets les 5 cursus 2009-2010 ir drs E.J Boks Les 5 Grafische toolkits Basisbeginselen gebruik grafische toolkit WxWidgets

Nadere informatie

1 Client/Server. 2 Geschiedenis. 3 Toekomst

1 Client/Server. 2 Geschiedenis. 3 Toekomst Deel 1 Inleiding 1 Client/Server 2 Geschiedenis 3 Toekomst Het client-server model is een model voor de samenwerking tussen twee of meer programma's, die zich op verschillende computers kunnen bevinden.

Nadere informatie

OpenChange. Jelmer Vernooij. NLLGG-bijeenkomst 13 december 2008. OpenChange. MAPI MAPI/RPC OpenChange Huidige status Toekomst.

OpenChange. Jelmer Vernooij. NLLGG-bijeenkomst 13 december 2008. OpenChange. MAPI MAPI/RPC OpenChange Huidige status Toekomst. MAPI MAPI/RPC Huidige status Toekomst NLLGG-bijeenkomst 13 december 2008 MAPI MAPI/RPC Huidige status Toekomst Microsoft Exchange Microsoft Groupware E-mail Kalender Taken Contactpersonen Common use-case

Nadere informatie

UBUNTU. Vandaag had ik voorzien om een opstart-cd of usb te maken om je pc op linux op te starten. Open source. Gratis software UBUNTU

UBUNTU. Vandaag had ik voorzien om een opstart-cd of usb te maken om je pc op linux op te starten. Open source. Gratis software UBUNTU Open source UBUNTU UBUNTU Gratis software Vandaag had ik voorzien om een opstart-cd of usb te maken om je pc op linux op te starten We gaan eerst de software op onze pc zetten in het mapje download Eerst

Nadere informatie

Software hoofdstuk 1. 1. Wat is de functie van een besturingssysteem? 2. Welke hoofdtaken heeft het besturingssysteem?

Software hoofdstuk 1. 1. Wat is de functie van een besturingssysteem? 2. Welke hoofdtaken heeft het besturingssysteem? Software hoofdstuk 1 1. Wat is de functie van een besturingssysteem? Een besturingssysteem ( in het Engels operating system of afgekort OS) is een programma (meestal een geheel van samenwerkende programma's)

Nadere informatie

Handleiding installatie en gebruik. Ahsay OBM. Windows server Apple OS X Linux en UNIX-varianten

Handleiding installatie en gebruik. Ahsay OBM. Windows server Apple OS X Linux en UNIX-varianten Handleiding installatie en gebruik Ahsay OBM Windows server Apple OS X Linux en UNIX-varianten INHOUD 1 Over deze handleiding 2 Systeemvereisten 3 Installatie 3.1 Linux 3.2 BSD 4 Gebruik via de GUI 5 Helpdeks

Nadere informatie

Peelland ICT Online Back-up

Peelland ICT Online Back-up Peelland ICT Online Back-up Peelland ICT biedt volledig in eigen beheer online back-up aan. Hiermee voorzien wij onze klanten van de laatste nieuwe back-up mogelijkheden en technieken. Risico s conventionele

Nadere informatie

Deze verkorte handleiding helpt u om aan de slag te gaan met de IRIScan TM Mouse Executive 2.

Deze verkorte handleiding helpt u om aan de slag te gaan met de IRIScan TM Mouse Executive 2. Deze verkorte handleiding helpt u om aan de slag te gaan met de IRIScan TM Mouse Executive 2. De procedures in deze handleiding zijn gebaseerd op de besturingssystemen Windows 7 en Mac OS X Mountain Lion.

Nadere informatie

Invantive 2012 Release 1 (build 44)

Invantive 2012 Release 1 (build 44) Invantive 2012 Release 1 (build 44) Invantive Estate Invantive Vision Invantive Control Invantive Producer Invantive Query-programma Invantive Composition Invantive Studio 30 maart 2012 Oplossingen van

Nadere informatie

Veel gestelde vragen nieuwe webloginpagina

Veel gestelde vragen nieuwe webloginpagina Veel gestelde vragen nieuwe webloginpagina Op deze pagina treft u een aantal veel gestelde vragen aan over het opstarten van de nieuwe webloginpagina http://weblogin.tudelft.nl: 1. Ik krijg de melding

Nadere informatie

Versie: 1.0. Datum: 19 november 2012. Eigenaar:

Versie: 1.0. Datum: 19 november 2012. Eigenaar: Handleiding ALGEMENE HANDLEIDING VWORKSPACE. Versie: 1.0 Datum: 19 november 2012 Eigenaar: I&A 1 Versie Datum Auteur Wijziging 1.0 2-11-2012 Tom Balke 1.1 10-12-2012 Tom Balke Nieuwe versie van vworkspace

Nadere informatie

Linux en Open Source

Linux en Open Source Linux en Open Source Computer - Besturingssyteem Besturingssysteem Windows OS X Linux Software Open Source Closed Source Broncode Vrij beschikbaar Door iedereen te controleren en te gebruiken Geen licentiekost

Nadere informatie

Systeemeisen PB-Software

Systeemeisen PB-Software Systeemeisen PB-Software Een installatie van de PB-Software bestaat afhankelijk van de omvang van de inrichting uit een aantal onderdelen. Deze onderdelen worden afhankelijk van de functie verdeeld over

Nadere informatie

Adobe s positionering op document beveiliging

Adobe s positionering op document beveiliging Adobe s positionering op document beveiliging Colin van Oosterhout Business Development Manager 1 Beveiliging: een funndamentele eis voor electronische documenten Electronische processen moeten gelijk

Nadere informatie

Nederlands Normalisatie Instituut

Nederlands Normalisatie Instituut Nederlands Normalisatie Instituut CITRIX / SSL VPN Helpdesk NEN kmc@nen.nl T: 0152690268 http://portal.nen.nl Versie 2.0.1 VPN hoe en wat Bij NEN kan er vanaf extern worden ingelogd op het netwerk. Dit

Nadere informatie

Welkom bij IT-Workz. Etten-Leur, 16 november 2010. Altijd en overal werken en leren. Applicatie en Desktop Delivery met Quest vworkspace

Welkom bij IT-Workz. Etten-Leur, 16 november 2010. Altijd en overal werken en leren. Applicatie en Desktop Delivery met Quest vworkspace Welkom bij IT-Workz Altijd en overal werken en leren Applicatie en Desktop Delivery met Quest vworkspace Etten-Leur, 16 november 2010 IT-Workz is de verzelfstandigde Dienst ICT van het ROC West-Brabant.

Nadere informatie

Webwinkel in het D-cluster van de opleiding Logistiek

Webwinkel in het D-cluster van de opleiding Logistiek Webwinkel in het D-cluster van de opleiding Logistiek Pract. 1 week 2 Pract. 2 week 3 Pract. 3 week 4 Pract. 4 week 6 Pract. 5 week 7/8 Ad van Kooten docent ERP toepassingen E-mail: ad.vankooten@han.nl

Nadere informatie

Van dvd naar webserver. Marcel Nijenhof Marceln@pion.xs4all.nl 18 Juli 2006 http://pion.xs4all.nl/lezingen/centos.pdf

Van dvd naar webserver. Marcel Nijenhof Marceln@pion.xs4all.nl 18 Juli 2006 http://pion.xs4all.nl/lezingen/centos.pdf Van dvd naar webserver Marcel Nijenhof Marceln@pion.xs4all.nl 18 Juli 2006 http://pion.xs4all.nl/lezingen/centos.pdf 1 Indeling Start installatie Wat is linux Wat zijn distributies Geschikte distributies

Nadere informatie

Waarmaken van Leibniz s droom

Waarmaken van Leibniz s droom Waarmaken van Leibniz s droom Artificiële intelligentie Communicatie & internet Operating system Economie Computatietheorie & Software Efficiënt productieproces Hardware architectuur Electronica: relais

Nadere informatie

Plan van aanpak Meesterproef 2: Workflowbeheer Voorwoord

Plan van aanpak Meesterproef 2: Workflowbeheer Voorwoord Plan van aanpak Meesterproef 2: Workflowbeheer Voorwoord Dit is het PVA versie 2. Dit wil zeggen dat ik de informatie op het gebeid van de netwerk instellingen en de setup heb verwerkt en uitgebreid heb

Nadere informatie

LINUX ZORIN. een alternatief voor MS Windows

LINUX ZORIN. een alternatief voor MS Windows LINUX ZORIN Gewoon Anders een alternatief voor MS Windows 1 Zorin OS Een ander besturingssysteem 2 Over Zorin gesproken... Zorin OS is een van de kinderen van Linux Linux is een programmeertaal voor besturingssystemen

Nadere informatie

SuperOffice Systeemvereisten

SuperOffice Systeemvereisten Minimale systeemvereisten voor SuperOffice CRM De minimale systeemvereisten voor SuperOffice CRM zijn tevens afhankelijk van het besturingssysteem en de services/applicaties die op het systeem actief zijn.

Nadere informatie

Inhoud. 2.2.2. Soorten gebruikers...39 2.2.3. Stap voor stap werken...40 2.3. Compatibiliteit...41 2.3.1. Klanten...41

Inhoud. 2.2.2. Soorten gebruikers...39 2.2.3. Stap voor stap werken...40 2.3. Compatibiliteit...41 2.3.1. Klanten...41 1 Inhoud Inleiding...8 1. Voorwoord...9 2. Waarom dit boekje?...10 3. Voor wie is dit boekje?...11 4. Nieuwe versies en beschikbaarheid...12 5. Bijdragen...13 6. Feedback...14 7. Auteursrechtelijke informatie...15

Nadere informatie

INHOUD VAN SERVICE CALLS

INHOUD VAN SERVICE CALLS INHOUD VAN SERVICE CALLS door Welke service zit wel/niet in het Swiftpage abonnement? De technische support door Swiftpage als onderdeel van een actief abonnement of supportplan is onderhevig aan de systeemgebonden

Nadere informatie

Gerust aan het werk MET ALLE INFORMATIE OVER ONZE CLOUD WERKPLEK.

Gerust aan het werk MET ALLE INFORMATIE OVER ONZE CLOUD WERKPLEK. Gerust aan het werk MET ALLE INFORMATIE OVER ONZE CLOUD WERKPLEK. Cloud werkplek Wat is het? De cloudwerkplek van Hupra is een Windows 8.1. desktop die altijd en overal via het internet toegankelijk is.

Nadere informatie

Releasenotes C3LO Release 12.1

Releasenotes C3LO Release 12.1 Releasenotes C3LO Release 12.1 Inhoudsopgave 1 ALGEMEEN... 3 2 WERKWIJZE INSTALLATIE... 4 3 INHOUD... 5 3.1 Upgrades... 5 3.1.1 Detailweergave in Windows Verkenner 5 3.1.2 Oracle Java 6 3.1.3 Adobe Flashplayer

Nadere informatie

Geboortedatum: 01-08-1986

Geboortedatum: 01-08-1986 Personalia Naam: Rashif Geboortedatum: 01-08-1986 Woonplaats: Amsterdam Nationaliteit: Nederlandse Rijbewijs: B Profiel Rashif is een jongen die erg vriendelijk en servicegericht is. Hij heeft na zijn

Nadere informatie

Windows XP Migratie opties. Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl)

Windows XP Migratie opties. Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl) Windows XP Migratie opties Bart van Dijk (b.van.dijk@hccnet.nl) Windows XP Migratie opties Wat is het probleem met Windows XP De opties te vervanging van Windows XP Migratie naar Linux Mint Probleem met

Nadere informatie

Hyper-V vsesx in het datacenter

Hyper-V vsesx in het datacenter Hyper-V vsesx in het datacenter Gabrie van Zanten Logica 2008. All rights reserved Intro Welke hypervisor voor het datacenter? Wat moet een hypervisor bieden? Vergelijk tussen Hyper-V en ESX No. 2 Welke

Nadere informatie

De mogelijkheden van XML voor de langdurige bewaring van digitale documenten. DAVID studiedag 30 nov 2000

De mogelijkheden van XML voor de langdurige bewaring van digitale documenten. DAVID studiedag 30 nov 2000 De mogelijkheden van XML voor de langdurige bewaring van digitale documenten DAVID studiedag 30 nov 2000 Prof. Jan Engelen, Steven Depuydt K.U.Leuven - ESAT Onderzoeksgroep Document Architecturen Waarom

Nadere informatie

PDF Formulieren met Adobe Acrobat 8

PDF Formulieren met Adobe Acrobat 8 PDF Formulieren met Adobe Acrobat 8 Colin van Oosterhout Business Development Manager Acrobat Adobe Systems Benelux Agenda Introductie op Adobe Het belang van electronische formulieren De rol van PDF voor

Nadere informatie

emaxx Systeem eisen ManagementPortaal voor de ZakenMagazijn database

emaxx Systeem eisen ManagementPortaal voor de ZakenMagazijn database emaxx Systeem eisen ManagementPortaal voor de ZakenMagazijn database Datum: 25-09-2007 Auteur: ing. E.L. Floothuis Versie: 0.1 Status: Concept Kopersteden 22-4 Postbus 157 7500 AD Enschede Tel: 053 48

Nadere informatie

Oracle Rolling Upgrades met SharePlex Bart.vanKnijff@quest.com Systems Consultant Quest Software Nederland 9/11 2007

Oracle Rolling Upgrades met SharePlex Bart.vanKnijff@quest.com Systems Consultant Quest Software Nederland 9/11 2007 Oracle Rolling Upgrades met SharePlex Bart.vanKnijff@quest.com Systems Consultant Quest Software Nederland 9/11 2007 Copyright 2006 Quest Software Agenda Wat is SharePlex? Toepassingen en de belangrijkste

Nadere informatie

CareConnect Fin Pre-requirements

CareConnect Fin Pre-requirements Pre-requirements Inhoudstafel A. Algemeen... 3 B. Type installaties... 3 C. Hardware en software vereisten... 4 1. PC Clients... 4 2. Terminal Server Clients (Thin Clients)... 4 3. Server... 4 D. Operating

Nadere informatie

Zelftest Java concepten

Zelftest Java concepten Zelftest Java concepten Document: n0838test.fm 22/03/2012 ABIS Training & Consulting P.O. Box 220 B-3000 Leuven Belgium TRAINING & CONSULTING INLEIDING BIJ DE ZELFTEST JAVA CONCEPTEN Om de voorkennis nodig

Nadere informatie

SHAREPOINT ONLINE (SAMEN-)WERKEN IN DE WOLKEN. http://www.ie-net.be - Workshop SharePoint 1

SHAREPOINT ONLINE (SAMEN-)WERKEN IN DE WOLKEN. http://www.ie-net.be - Workshop SharePoint 1 SHAREPOINT ONLINE (SAMEN-)WERKEN IN DE WOLKEN 1 WIE ZIJN WIJ? 2 WIE BENT U? Professional Op zoek naar productiviteit Samenwerken met Collega s Externe partijen Onderaannemers 3 WAT IS ONS PLAN? 1. Wat

Nadere informatie

TranSearch WEBPlus. Overzicht

TranSearch WEBPlus. Overzicht TranSearch WEBPlus Overzicht TranSearch WebPlus is de laatste in een lange rij intuïtieve oplossingen van UK Software Limited. TranSearch WebPlus is wederom een hoogstaande oplossing voor datamanagement

Nadere informatie

Focus Touch. Touchscreens

Focus Touch. Touchscreens Focus Touch Met een grootformaat Focus Touch LED monitor bestuurt u via Optical Dual Touch de computer door middel van een aanraking op het scherm. Dit kan met uw vinger of bijvoorbeeld met een pen. Zo

Nadere informatie

Installatiehandleiding AhsayOBM Unix / Linux. v20080901

Installatiehandleiding AhsayOBM Unix / Linux. v20080901 Installatiehandleiding AhsayOBM Unix / Linux v20080901 Inhoudsopgave 1 Over deze handleiding...3 2 Systeemvereisten...4 3 Installatie...5 3.1 Linux...5 3.2 BSD...5 4 Gebruik...7 4.1 Gebruik via de GUI...7

Nadere informatie

Linux Wat is Linux? UNIX Mainframes UNIX

Linux Wat is Linux? UNIX Mainframes UNIX Linux Wat is Linux? Overal ter wereld is Linux het meest gebruikte besturingssysteeem. bijv: auto's, apparaten, supercomputers, smartphones, mediaspelers In laptops en pc's is het gebruik van MS Windows

Nadere informatie

Tiling window managers

Tiling window managers Tiling window managers Matto Fransen First Contact whoami Linux-gebruiker ( > 20 jaar) Fan van text mode applicaties NLLGG bestuur 1997-2003 Freelance auteur Linux Magazine Geschiedenis

Nadere informatie

Document. Name: Systemhound 2007 Getting started guide. Created: Roel van Baaren Raxco Software 7 April Revisions:

Document. Name: Systemhound 2007 Getting started guide. Created: Roel van Baaren Raxco Software 7 April Revisions: Document Name: Systemhound 2007 Getting started guide Created: Author Date Roel van Baaren Raxco Software 7 April 2008 Revisions: Author Date 1 Index Index... 2 Installatie van Systemhound 2007 server...

Nadere informatie

VirtualBox: hoe werkt het?

VirtualBox: hoe werkt het? VirtualBox: hoe werkt het? Handleiding van Auteur: ReD123NaX Oktober 2014 VirtualBox: hoe werkt het? In deze nieuwsbrief ga ik wat vertellen over virtualisatie. Virtualisatie is dé uitkomst wanneer je

Nadere informatie

Werken waar en wanneer u maar wilt!

Werken waar en wanneer u maar wilt! Werken waar en wanneer u maar wilt! Als ondernemer wilt u: Onbezorgd kunnen werken. Waar en wanneer dan ook Thuis verder werken waar u op de zaak was gebleven Bij alle gegevens kunnen als u bij de klant

Nadere informatie

Handleiding installatie en gebruik VPN

Handleiding installatie en gebruik VPN Handleiding installatie en gebruik VPN 2 Handleiding Installatie en gebruik VPN Inhoud Deel I Introductie 3 Deel II De te volgen stappen 4 1 Aanvragen en activeren van uw VPN account 4 2 Downloaden connectie

Nadere informatie

The OSI Reference Model

The OSI Reference Model Telematica Applicatielaag Hoofdstuk 16, 17 Applicatielaag 4Bevat alle toepassingen die van het netwerk gebruik maken n E-mail n Elektronisch nieuws n WWW n EDI (Electronic Data Interchange) n Napster,

Nadere informatie

22 juli 2014. Introductie: - Mirage Canon Master Edition - Mirage Canon 8 & 12 Colors Edition - Mirage Canon Pro Extention

22 juli 2014. Introductie: - Mirage Canon Master Edition - Mirage Canon 8 & 12 Colors Edition - Mirage Canon Pro Extention 22 juli 2014 Introductie: - Mirage Canon Master Edition - Mirage Canon 8 & 12 Colors Edition - Mirage Canon Pro Extention Mirage Canon Edition The Professional Printer Driver Algemene informatie Canon

Nadere informatie

NLLGG. Utrecht, 1 december

NLLGG. Utrecht, 1 december NLLGG Utrecht, 1 december 2007 Jaap.vanderLaag@Bull.nl (Proprietary systemen, mainframes) AIX en AIX5L systemen Intel servers, Xeon based en Itanium based Succesvol met Biometrie, Storage en Open Source

Nadere informatie

imagine. change. Omdat WerkPlek voor u werkt Ricoh WerkPlek De beste zorg voor uw werkplek

imagine. change. Omdat WerkPlek voor u werkt Ricoh WerkPlek De beste zorg voor uw werkplek imagine. change. Omdat WerkPlek voor u werkt Ricoh WerkPlek De beste zorg voor uw werkplek Een complete werkplek inclusief hard- en software zonder zorgen? Laat WerkPlek voor u werken Thuis, op kantoor

Nadere informatie

Organisatie. Gestart in 2009 Open Source Webdevelopment Grafische achtergrond Servicegericht

Organisatie. Gestart in 2009 Open Source Webdevelopment Grafische achtergrond Servicegericht Even voorstellen Organisatie Gestart in 2009 Open Source Webdevelopment Grafische achtergrond Servicegericht Ons team Philip Vergunst Oprichter en webdeveloper Nathan Vergunst Back-end developer Cor van

Nadere informatie

Zarafa Email en Agenda

Zarafa Email en Agenda Pagina 1 van 6 Zarafa Email en Agenda Altijd en overal kunnen beschikken over je email, een up-to-date agenda en al je contactpersonen? Direct een mailtje terug kunnen sturen? Een nieuwe afspraak kunnen

Nadere informatie

Handleiding ALGEMENE HANDLEIDING VWORKSPACE. Versie: 1.2. Datum: 10 april 2014. Eigenaar:

Handleiding ALGEMENE HANDLEIDING VWORKSPACE. Versie: 1.2. Datum: 10 april 2014. Eigenaar: Handleiding ALGEMENE HANDLEIDING VWORKSPACE. Versie: 1.2 Datum: 10 april 2014 Eigenaar: I&A 1 Versie Datum Auteur Wijziging 1.0 2-11-2012 Tom Balke 1.1 10-12-2012 Tom Balke Nieuwe versie van vworkspace

Nadere informatie

Zorgeloos al uw bestanden veilig opbergen met TiC Online Backup.

Zorgeloos al uw bestanden veilig opbergen met TiC Online Backup. Zorgeloos al uw bestanden veilig opbergen met TiC Online Backup. Online backup is de manier om overal ter wereld veilig over uw bestanden te kunnen beschikken. Van één pc tot een totale bedrijfsoplossing.

Nadere informatie

Athena @ UGent. 12 mei 2005 Steven Rogge DICT, Universiteit Gent. Agenda

Athena @ UGent. 12 mei 2005 Steven Rogge DICT, Universiteit Gent. Agenda Athena @ UGent 12 mei 2005 Steven Rogge DICT, Universiteit Gent Agenda Universiteit Gent Historiek Windows applicatievoorziening Terminal Services & Citrix Athena @ UGent Doelstelling, naam & planning

Nadere informatie

CONTAINERIZATION OF APPLICATIONS WITH MICROSOFT AZURE PAAS SERVICES

CONTAINERIZATION OF APPLICATIONS WITH MICROSOFT AZURE PAAS SERVICES CONTAINERIZATION OF APPLICATIONS WITH MICROSOFT AZURE PAAS SERVICES Day WEB 1APP FOR CONTAINERS 04-10-2018 Lead - Consultant Cloud Infra & Apps@ InSpark Twitter: @Johanbiere Community blog: talkingazure.com

Nadere informatie

Software is in veel manieren te indelen,meest bekend op grond van :

Software is in veel manieren te indelen,meest bekend op grond van : Hoofdstuk 1 1.1: Softwarecategorieen Software is in veel manieren te indelen,meest bekend op grond van : Taal Platform Manier van bedienen Licentie voor de software Het in in algemeen te gebruiken voor

Nadere informatie

Linux op de desktop: een computer voor mam

Linux op de desktop: een computer voor mam LinuxFocus article number 306 http://linuxfocus.org Linux op de desktop: een computer voor mam door Guido Socher (homepage) Over de auteur: Guido houdt van Linux om zijn flexibiliteit en omdat het veel

Nadere informatie

Technische Specificaties

Technische Specificaties Technische Specificaties 1) Installatie Om Sophia te starten, hoeft niets geïnstalleerd te worden op de server. Sophia is een Windows applicatie: Sophia.ECDL.exe (app. 30 MB) Bij de installatie zal er

Nadere informatie

Samengesteld door: Xerox Corporation Global Knowledge and Language Services 800 Phillips Road, Bldg. 0845-17S Webster, New York 14580-9791 USA

Samengesteld door: Xerox Corporation Global Knowledge and Language Services 800 Phillips Road, Bldg. 0845-17S Webster, New York 14580-9791 USA Windows-printerdrivers voor Xerox Production Print Services en CentreWare voor de Xerox Nuvera 100/120 Digitale kopieerapparaat/printer en het Xerox Nuvera 100/120 Digitale productiesysteem Aan de slag

Nadere informatie

Randvoorwaarden voor een open source desktop businesscase

Randvoorwaarden voor een open source desktop businesscase Randvoorwaarden voor een open source desktop businesscase O.D.T. Sessink Sr. Innovatiemanager CDC / IVENT / Research en Innovatiecentrum 15 maart 2010 Inhoud Een uitstapje naar de Defensie Veilig Internet

Nadere informatie

WordPress in het Kort

WordPress in het Kort WordPress in het Kort Een website maken met Wordpress. In minder dan één uur online! Inclusief installatie van een thema en plugins Alle rechten 2013, Rudy Brinkman, BrinkhostDotCom, http://www.brinkhost.nl

Nadere informatie

Technische Productlijn

Technische Productlijn Technische Productlijn Serversoftware Citrix Datum laatste bijwerking: oktober 2006 Cevi NV 2006 Inhoud 1 Kernfuncties 2 Aanvullende functies 3 Geïntegreerde modules 1 Kernfuncties Server Based Computing

Nadere informatie