Onze hobby avond, wat doen we deze maand 1

Transcriptie

1 Seizoen

2

3 Onze hobby avond, wat doen we deze maand 1 Op elke 1 e maandag van de maand is er een hobbyavond in de Reensche Compagnie aan de Tak van Poortvlietstraat 361 te Hoogezand. De Aanvang is 20.00, zaal open om De komende hobbyavond is op maandag 7 maart 2011 en we hebben als sprekers: Ernst van Genne en Hans Osendarp Zowel Ernst als Hans is voor ons geen onbekende en al vele jaren lid van Aquaria HS. Vanavond nemen de ze ons mee op een reis naar Inirida, een klein Colombiaans (vissers)dorpje aan de grens met Venezuela. Deze reis stond in het teken van het bruine water ofwel de Rio Atabapo. Met een groep van 6 Aquarianen zijn ze op weg geweest naar het binnenland. De Rio Atabapo staat garant voor mooie rotsbiotopen die een enorme indruk achterlaten. Ook de vissen die daar leven zijn zeer de moeite waard om te zien. Zo hebben ze kunnen zwemmen tussen de kardinalen en vele andere soorten vissen. Een van de meest aparte zaken die ze tegen kwamen waren de grote aantallen roggen die ze zagen bij de vangers. Tijdens deze vistrips hebben ze weer mooie opnamen gemaakt van de natuur, bevolking en uiteraard de daar voorkomende vissen. Kortom kom dat zien en horen. Tot ziens op de hobbyavond.

4 Mededelingen van de voorzitter. 2 Van de voorzitter, Op 19 maart is er de uitslagavond van de districtskeuring in Rolde, georganiseerd door de aquariumvereniging van Assen. Voor onze vereniging doen Marleen en Klaas mee, en hopen natuurlijk dat ze goed zullen scoren! Zie hiervoor de flyer verderop in dit boekje. Een paar weken geleden zag ik 1 van onze koi s zielig in het ondiepe gedeelte van de vijver zwemmen met allemaal draadjes aan zijn lijf. Dit bleken toen ik hem eruit haalde allemaal bloedzuigers te zijn, hij zat er helemaal onder. Ik heb hem er uitgehaald en zo goed mogelijk de bloedzuigers verwijderd en hem een tijdje in een zoutbad gezet waardoor de rest van de bloedzuigers ook loslieten. Hij herstelde hiervan op zich goed, in een apart aquarium in de woonkamer, maar wilde niet eten. Ook het bijzetten van een goudvis voor gezelschap en het geven van het goede voorbeeld heeft niets geholpen. Waarschijnlijk is hij al ziek geweest en verzwakt waardoor de bloedzuigers hun kans zagen. Hij is helaas na 3 weken toch overleden. En nu zit ik dus met een goudvis in de woonkamer want het is te koud om hem in de vijver los te laten. Heb ook al een zonnebaars gereserveerd om in de vijver uit te zetten, die moet straks de bloedzuigers te lijf zodat die niet nog meer slachtoffers maken. Nu maar snel hopen op hogere temperaturen. Tot ziens op de komende hobbyavond! Nico

5

6 Terugblik op de vorige hobbyavond 3 Op maandag werd de jaarvergadering gehouden in de Reensche. Ongeveer 15 leden waren op de jaarvergadering en de bingo afgekomen. Nadat iedereen een kopje koffie en een stukje appeltaart had gekregen, werd de aftrap gegeven door onze voorzitter en kwamen de diverse commissies aan het woord. Onze vereniging had wederom een goed financieel jaar achter de rug en ook dit jaar werd het op voorhand negatief ingeschatte boekjaar omgekeerd in positief. Peter Wieringa heeft enige tijd geleden besloten om zijn werkzaamheden als penningmeester van onze vereniging neer te leggen. Nadat een aantal bestuursleden opnieuw voor een termijn waren gekozen, maakte het bestuur bekend dat onze nieuwe penningmeester Martin Koetze gaat heten. Nadat alle verplichte onderdelen van de jaarvergadering waren afgehandeld, was het tijd voor onze jaarlijkse bingo. Hier bleek weer eens dat er in een groot gedeelte van onze leden een groot kind schuilgaat. Sommige waren al weken bezig om hun bingo pen in te schrijven. Rond ½ 11 waren prijzen verdeelt en ging een ieder tevreden naar huis. Rolf Ahlers

7

8 CO 2 bemesting: wat, waarom en wanneer 4 CO 2 bemesting in het aquarium is een veel besproken onderwerp. Vooral als mensen problemen hebben met de plantengroei worden zij vaak geconfronteerd met het begrip CO 2 bemesting. Echter de kennis over het hoe en waarom van zo n CO 2 bemesting ontbreekt vaak. In dit eerste artikel over CO 2 bemesting zal getracht worden uit te leggen wat CO 2 bemesting is, waarom het nodig is en wanneer het nodig is om een CO 2 bemesting voor het aquarium aan te schaffen. In een tweede artikel op deze site zal vervolgens uitgelegd worden welke methoden van CO 2 bemesting er zijn, variërend van een doe het zelf set van enkele guldens tot volledig geautomatiseerde systemen van vele honderden guldens. Wat is CO 2 bemesting en waarom wordt het toegepast Heel in het kort is CO 2 bemesting het toevoegen van (gasvormig) CO 2 aan het aquariumwater. De belangrijkste reden om CO 2 aan het aquariumwater toe te voegen is om de aquariumplanten te voorzien van voldoende CO 2. Dit CO 2 hebben planten nodig voor hun fotosynthese en is de belangrijkste voedingsstof voor planten. Een andere functie van CO 2 in het water is dat de hoeveelheid CO 2 in het aquariumwater (samen met de carbonaathardheid) de ph waarde van het water bepaalt. Door middel van het toevoegen van CO 2 aan het water is het daarom mogelijk de ph waarde te regelen. In praktijk zijn de genoemde twee functies erg afhankelijk van elkaar en zal de voornaamste reden om CO 2 bemesting toe te passen betrekking hebben op de planten, waarbij de ph regeling door middel van CO 2 een aangename bijkomstigheid is. Wat gebeurt er als er een tekort aan CO 2 in het aquarium is Als er geen vrij CO 2 meer in het aquariumwater aanwezig is kan een groot aantal aquariumplanten nog overleven door CO 2 op te nemen uit de carbonaten in het water. Het gevolg hiervan is echter dat de carbonaathardheid van het water zal dalen en de ph waarde sterk zal stijgen. Ook zal een aantal planten het steeds moeilijker krijgen. Zo kunnen vooral planten die van nature in zuur water leven vaak maar moeilijk CO 2 opnemen uit de carbonaten van het aquariumwater, terwijl planten die van nature in alkalisch water leven vaak ware kunstenaars zijn in het opnemen van CO 2 uit de carbonaten in het water. Een feit is echter dat door het opnemen van CO 2 uit de carbonaten in het aquariumwater er waterwaarden bereikt kunnen worden die schadelijk zijn voor de vissen. Ook verliest het aquariumwater zijn bufferend vermogen bij een te lage carbonaathardheid, waardoor het

9

10 CO 2 bemesting: wat, waarom en wanneer 5 aquariummilieu erg instabiel kan worden. Wanneer is CO 2 bemesting nodig Als men de aquariumliteratuur doorkijkt lijkt het zo nu en dan alsof het niet meer mogelijk is een aquarium goed te laten draaien zonder CO 2 bemesting. Echter de behoefte van een aquarium aan extra CO 2 is afhankelijk van een groot aantal factoren. Om een goed beeld te krijgen van de CO 2 behoefte van een aquarium worden hieronder de verschillende factoren die invloed hebben op de benodigde hoeveelheid CO 2 in het aquarium beschreven. De hoeveelheid planten in het aquarium Planten zijn door hun fotosynthese o.a. afhankelijk van CO 2. Een dicht beplant aquarium zal daarom een grotere behoefte aan CO 2 hebben dan een aquarium dat slechts dun beplant is. Ook dient er rekening mee gehouden te worden dat snel groeiende planten meer CO 2 gebruiken dan langzaam groeiende planten. De verlichtingssterkte boven het aquarium Planten zijn voor de fotosynthese naast CO 2 ook afhankelijk van de hoeveelheid licht die zij ontvangen. De meeste aquariumplanten zijn lichtbehoeftig, waardoor met een toenemende lichtsterkte de fotosynthese beter verloopt. In een goed verlicht aquarium zal de behoefte aan CO 2 groter zijn dan in een matig of slecht verlicht aquarium. De hoeveelheid andere voedingsstoffen in het aquarium In een aquarium met voldoende voedingsstoffen voor de planten zullen planten over het algemeen beter groeien.dit heeft weer directe gevolgen voor de CO 2 behoefte van het aquarium, doordat goed groeiende planten meer CO 2 gebruiken voor hun fotosynthese. De hoeveelheid stroming in het aquarium De opgeloste CO 2 in het aquariumwater ontwijkt langzaam aan het wateroppervlak van het aquarium. In een aquarium met een sterke stroming kan het CO 2 gemakkelijker uit het aquarium ontwijken en ontstaat er dus sneller een tekort aan CO 2. Hierbij moet vooral gelet worden op de oppervlaktestroming in het aquarium. Hulpmiddelen die een sterke oppervlaktestroming veroorzaken zoals zogenaamde douchekoppen als filteruitlaat of uitstroomsteentjes moeten dan ook vermeden worden. Ook bij een filter met een normale uitlaat is het

11 CO 2 bemesting: wat, waarom en wanneer 6 verstandig de uitlaat van het water niet direct onder het oppervlak te plaatsen om een teveel aan stroming te voorkomen. De dichtheid van de bevolking in het aquarium Vissen in het aquarium ademen zuurstof in en CO 2 uit. Ook bacteriën in het aquarium en planten produceren door hun ademhaling CO 2. Hoe groter de bevolkingsdichtheid in een aquarium is des te meer CO 2 zal door de bewoners aan het water afgegeven worden. De carbonaathardheid van het water De opgeloste CO 2 in het aquarium bepaalt samen met de carbonaathardheid de ph waarde van het aquariumwater. Afhankelijk van de carbonaathardheid is een bepaalde hoeveelheid CO 2 nodig om de in het water zijnde carbonaten in oplossing te houden. In de onderstaande tabel is te zien dat hoe hoger de carbonaathardheid van het water is, des te meer CO 2 er nodig is voor een bepaalde ph waarde van het water. Een aquarium met een hoge carbonaathardheid heeft dan ook een grotere CO 2 behoefte dan een aquarium met een lage carbonaathardheid. Een carbonaathardheid van minder dan 4º DH is echter af te raden, omdat bij een lagere waarde het bufferend vermogen van het water te laag wordt. De factoren zoals hierboven beschreven bepalen samen de CO 2 behoefte van een aquarium. Ik kan mij echter voorstellen dat u na het lezen van deze factoren nog steeds niet weet of een CO 2 bemesting nodig is voor uw aquarium. Als u al een tijdje een aquarium hebt en wil weten of het verstandig is een CO 2 bemesting aan te schaffen, is dit gemakkelijk te controleren met een test van de zuurgraad en de carbonaathardheid van het water. Hiervoor meet u bijvoorbeeld een dag na een waterwisseling de carbonaathardheid en de ph waarde van het water. Vervolgens voert u een week later nog eens deze testen uit (zonder dat u een waterwisseling gedaan heeft). Als u nu een hogere ph waarde en vooral een lagere carbonaathardheid meet, betekent dit, dat uw planten voor hun CO 2 behoefte CO 2 uit de carbonaten in het aquariumwater halen. In dit geval is het verstandig een CO 2 bemesting aan te schaffen. Als de carbonaathardheid en de ph waarde van het water echter hetzelfde zijn gebleven en voldoen aan het optimale bereik van de bovenstaande tabel is een CO 2 bemesting voor uw aquarium niet nodig. Als u van plan bent een aquarium aan te schaffen, wilt u waarschijnlijk voor het inrichten al weten of een CO 2 bemesting nodig is of niet. In dit

12

13 CO 2 bemesting: wat, waarom en wanneer 7 geval is het nog niet mogelijk de bovenstaande test uit te voeren. In dit geval kunt u met behulp van de factoren die de CO 2 behoefte van een aquarium bepalen beoordelen of een CO 2 bemesting nodig is of niet. Als u bijvoorbeeld van plan bent uw aquarium dicht te beplanten, een plantenbemesting toe te passen en een goede verlichting boven het aquarium te nemen, dus simpelweg veel aandacht naar de planten uit wil laten gaan, dan is het bijna niet mogelijk zonder CO 2 bemesting een stabiele carbonaathardheid en ph waarde te krijgen. Een voorbeeld van het hierboven beschreven aquarium is mijn eigen aquarium, dat naast veel aandacht voor de planten ook een sterk filter met oppervlakte afzuiger (veroorzaakt extra oppervlaktestroming) heeft, een niet te dichte bevolking en een kh waarde van ongeveer 4 ºDH. Of te wel op de carbonaathardheid na is dit aquarium een grote CO 2 verbruiker, waarvoor het nodig is een CO 2 bemesting toe te passen. Zo heb ik de ph waarde in mijn aquarium wel eens in een dag tijd (toen mijn CO 2 fles leeg was) van een ph waarde van ongeveer 7 naar een ph waarde van bijna 8 zien stijgen. Het mag dan ook duidelijk zijn dat in dit geval een CO 2 bemesting een must is. Als u echter van plan bent een aquarium met niet al te veel planten te nemen en ook de verdere voorzieningen voor de planten (licht en voedingsstoffen) slechts matig zijn en de carbonaathardheid niet al te hoog is (niet hoger dan 6 ºDH) is het mogelijk dat een CO 2 bemesting niet nodig is. Vooral als er ook nog weinig oppervlaktestroming in het aquarium is (een klein filter) en het aquarium dichter bevolkt is. Als u geen CO 2 bemesting toepast is het wel belangrijk om een regelmatige waterwisseling toe te passen (bijvoorbeeld iedere week) om een eventuele ontharding van het water te kunnen ondervangen. Als men dit niet doet is het mogelijk dat na een bepaalde tijd de carbonaathardheid van het water zo laag is geworden dat het aquarium onstabiel wordt. Ook de ph waarde kan in zo n geval naar een zeer gevaarlijke waarde stijgen voor de vissen. Als men echter een regelmatige waterwisseling toepast worden er weer nieuwe carbonaten in het aquarium gebracht en de ph waarde enigszins omlaag gebracht. Natuurlijk is een regelmatige waterwisseling ook nodig om overtollige afvalstoffen uit het aquarium te verwijderen, maar zeker in een aquarium zonder CO 2 bemesting kan het niet toepassen van een regelmatige waterwisseling snel leiden tot gevaarlijke waterwaarden. Arjan de Winter. Bron: (tegenwoordig:

14 Aponogeton longatus Aponogeton longatus 8 Als er één plant is in de liefhebberij waarover veel onjuistheden zijn gepubliceerd, dan is dat wel Aponogeton elongatus. Het lijkt allemaal zo eenvoudig: in het bestand dat de liefhebbers met min of meer succes houden is er maar één die een eenassige bloeiwijze heeft en die bovendien stralend geel gekleurd is. Toch kom je, als je de artikelen in Het Aquarium napluist, plaatjes tegen van A. elongatus, die echt meer op A. undulatus lijken. Als dan ook nog het prolifereren (jonge planten maken op de bloeiwijze) ter sprake komt, ben ik er haast wel zeker van dat het niet om A. elongatus gaat. De meeste auteurs geven aan dat de plant niet moeilijk te houden is. Wat betreft het kweken op de lange duur (en dan bedoel ik op echt lange termijn, zeg minstens een jaar of vijf, zonder dat de plant achteruit gaat) kan ik dit echter niet bevestigen.toen Harry van Bruggen mij vroeg of ik twee exemplaren van A. elongatus wilde huisvesten en ook nog een poging wilde aanwenden deze te vermenigvuldigen behoefde ik daar niet lang over na te denken. Het enthousiasme werd wel iets getemperd toen ik er achter kwam dat het de forma longifolius betrof. Deze forma heeft nogal stevige afmetingen: vijftig centimeter voor de bladsteel en een bladschijf van dezelfde afmeting of zelfs nog wat langer. De bladeren liggen op allerlei manieren langs de oppervlakte en nemen veel licht weg. Dat past in geen enkele fatsoenlijke plantenbak van een Hollandse aquariaan. Daar ik echter gefascineerd ben van geïmporteerde planten, zeker als ze zeldzaam zijn, mocht de plant blijven. Zoals reeds gezegd, bij de meeste Aponogetons, afgezien van b.v. A. crispus, blijft het moeilijk ze langere tijd in leven te houden. Een van het tweetal heeft helaas spoedig het tijdelijke met het eeuwige verwisseld. De andere leefde lang en gelukkig, nog steeds (denk ik). Beschrijving Ik citeer H.C.D. de Wit (Aquariumplanten bladzijde 117). De wortelknol één à twee centimeter in doorsnede. Alle bladeren ondergedoken, glanzend lichtgroen, dun met een tien centimeter lange bladsteel, bladschijf dertig à vijftig centimeter lang en drie à vijf centimeter breed, aan de rand sterk gegolfd, naar de voet allengs smaller. Zoals reeds gezegd: in de bladsteel zit het venijn. Deze haalt met gemak vijftig centimeter. Bij het beschrijven van de diverse groeivormen geeft ook de Wit aan: forma longifolius: bladsteel tot vijftig centimeter. Jammer, geen aquariumplant dus.van deze forse forma en zijn wat kleiner blijvende

15

16 Aponogeton longatus 9 verwanten vindt u in Het Aquarium, jaargang 41, bladzijden 110 tot en met 113 een beschrijving annex determinatietabel. Eén ding wil ik hier nog aan toevoegen: het blad heeft een ondoorzichtig oppervlak, in tegenstelling tot veel Aponogetons die een transparant glazig uiterlijk hebben. Perikelen Uitlopen deden de knollen vlot, elk blad werd een fors stuk langer dan zijn voorganger en spoedig was de wateroppervlakte bereikt. Ik begon dus al te denken dat de cultuur met deze soort wel mee zou vallen. Dat was redelijk voorbarig: als er maar iets aan de watersamenstelling veranderde stootte de plant flink wat bladeren af. Aanvankelijk dacht ik ook aan voedselgebrek. De bodemgrond bestond uit grind van twee à drie millimeter en Doplarit volgens de gebruiksaanwijzing. De kh van het aquariumwater was 5 en de ph varieerde tussen 6,5 en 6,8. Echter, ook in gewoon Amsterdams kraanwater groeide de plant later uitstekend, maar bleef wel erg gemakkelijk blad verliezen. Een A. crispus heeft het in dit aquarium acht jaar uitgehouden zonder dat ik de knoi opnam en heeft in die periode ontelbare bloeiaren gegeven. Deze plant was in de

17 Aponogeton longatus 10 groeiperiode ruim zeventig centimeter lang en had dan zeer veel bladeren. Dat is me echter bij de elongatus nooit gelukt, tot mijn ergernis mag ik wel zeggen. Met het overplaatsen in een andere bak bereikte ik geen verbetering.wat wel lukte was het verkrijgen van veel zaden. Dat was bijzonder gemakkelijk ondanks het feit dat mij verteld was dat de plant niet op zelfbestuiving reageert. Even met een penseel over de regelmatig verschijnende bloeiwijzen en er vond zaadvorming plaats, zo dicht als de haren op een hond. Het kiemen was ook geen probleem, het leek eerder een lastig onkruid. Maar dan, verder dan een centimeter of drie kwam er bijna geen. Van de weinige die wel verder kwamen heeft er slechts één gebloeid en ook weer zaad gezet. Dit exemplaar bereikte trouwens al even formidabele afmetingen als de ouderplant. Ook het verplanten van de zaailingen (zoals nogal eens wordt aanbevolen) mocht niet baten. Een cyanobacteriënplaag maakte tijdelijk een eind aan de pogingen. Momenteel bloeit de oude plant volop en is er nog een goed groeiende jonge plant over.het zou echter best eens kunnen zijn dat de jonge planten bij mij te warm staan. Zelfs zonder extra verwarming komt de temperatuur zelden onder de vijfentwintig graden Celsius. Dat zou gezien de bakermat van deze plant, Oost-Australië in de buurt van Sydney, best eens te warm kunnen zijn. Mogelijk moeten deze planten een koele periode hebben waardoor ze in rust gaan. Inmiddels zijn de oude planten verhuisd naar een lid van de werkgroep aquatische planten die een kasje heeft dat in de winter koel is. Ik ben natuurlijk bijzonder nieuwsgierig of dit resultaten geeft. In dat geval zullen deze ongetwijfeld in ons bondsblad verschijnen. N.Z. Overgenomen uit De Kempvis Valkenswaard, december 1999 en Vivarium Eindhoven. Oorspronkelijk overgenomen uit Aqua Post. Naschrift redactie A.V. Natuurvrienden-Zwolle: het rusten van een knol van de Aponogeton kan ook op de volgende wijze. De knol in een plastic zakje stoppen en dat lucht- en waterdicht afsluiten. Daarna het zakje met de knol een week of drie in de koelkast leggen. Na die periode kan de knol weer geplant worden en zal dan snel gaan uitlopen.

18

19 Aquaria H-S. Aquariumvereniging Aquaria H-S. Opgericht Aangesloten bij de NBAT. Voorzitter Nico Bulthuis Achterdiep ZZ 16, Sappemeer Penningmeester Peter Wieringa Singellaan 51, Heiligerlee Bestuurslid Bart Vries Ijzerwerker 45, Sappemeer Beeldmateriaal voor de vereniging wordt verzorgd door Pieter Medema Secretaris Marleen Ammerlaan J. Leysterstraat 22, Hoogezand Giro t.n.v. AV Aquaria HS, Heiligerlee Bestuurslid Engel Zonneveld Julianastraat 48 Hoogezand Heeft U vragen over de keuring? Of technische problemen? Bel dan Martin Koetze Heeft u last van algen of wilt u advies over vissen of planten? Neem dan contact op met: Bart Vries Ijzerwerker 45, Sappemeer biologisch@aquariahs.nl Heeft u iets voor ons boekje? Bel dan de voorzitter of stuur een mailtje naar: Voorzitter@aquariahs.nl

20