Een nieuw Pensioenstelsel

Transcriptie

1 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Themamiddag 17 april 2015 Jos Berkemeijer AAG Een nieuw Pensioenstelsel Ambitie Moeten jongeren straks hun hand ophouden? Indexatie Vangen ouderen nog wel wat? Doelstelling Waar mikken we eigenlijk op? Zekerheid Hoe zeker willen we onze slag slaan? Houding Of gaan we voor een homerun?

2 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Agenda 1. Introductie 2. Pensioenzekerheid bestaat niet 3. Financieel Toetsingskader 4. Wet Pensioencommunicatie 5. Herstel van vertrouwen? 6. SER-Advies 7. Eisen Nieuw Pensioenstelsel 8. Oplossing Individueel Solidair DC (ISDC)? 9. Conclusies & Discussie

3 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Pensioenzekerheid bestaat niet MijnPensioen = Leeftijd 60 jaar Wat is MijnPensioen over 15 jaar? Afwegingen Dekkingsgraad Lage rente Meer zekerheid? (EIOPA) Inflatie

4 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Pensioenzekerheid bestaat niet

5 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Pensioenzekerheid bestaat niet De Haalbaarheidstoets : 60 jaar vooruit plannen..

6 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Pensioenzekerheid bestaat niet Schatten

7 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Pensioenzekerheid bestaat niet Langlevenrisico 1. Moeilijk in te schatten 2. Niet te garanderen

8 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Pensioenzekerheid bestaat niet Vragen.. 1. Dan maar alles in 100% Zakelijke Waarden (ZW)? 2. Hoe zou een 60-jarige prognose er uit zien?

9 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Pensioenzekerheid bestaat niet Huidig Toezichtraamwerk (FTK) faalt Te complex Te veel regels Te ver van de markt af Te beperkend voor bestuurders

10 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Pensioenzekerheid bestaat niet Wat is het meest risicovol? Koers A Koers B Nassim Nicholas Taleb Black Swans Antifragile

11 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Financieel Toetsingskader Effecten Nieuw FTK 1. Stijging van Vereist Eigen Vermogen (VEV) van 121% naar 125% 2. Strengere voorwaarden Indexatie Vanaf 110% dekkingsgraad en toekomstbestendig Inhaalindexatie en ongedaan maken van kortingen Pas boven vereiste dekkingsgraad voor 1/5 deel Zekerheid Zekerheid Zekerheid 3. Eerder Korten Bij onvoldoende herstelkracht direct korten (10 jaar spreiding) 4. Kostendekkende premie mag gedempt worden Verschil tussen feitelijke en kostendekkende premie eind 2015 : 13,6 mld. 5. Haalbaarheidstoets Nieuw criterium: Pensioenresultaat o.b.v. 60 jaar vooruit kijken Kernvraag: Meer of minder zekerheid?

12 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Wet Pensioencommunicatie Wet Pensioencommunicatie - Pensioenprognose: verwacht, pessimistisch, optimistisch.@#%#@? - Kan tenminste 75% van de deelnemers vertellen hoe hoog zijn pensioen is? Nobody Knows Wet Optimalisering wettelijk kader voor premieovereenkomsten Is er ook maar iemand die mij binnen een uur kan uitleggen wat er nu eigenlijk gebeurt met mijn pensioen als ik mijn pensioen 10 jaar van te voren fasegewijs ga inkopen, terwijl ondertussen mijn oude pensioenopbouw doorgaat, mijn pensioenen AOW-datum verschuift, de rente- en rendementen jaarlijks variëren, er ook nog jaarlijks pensioenkortingen, -opslagen en gedeeltelijke indexaties plaatsvinden en ik ook nog eens gedurende die 10 jaar bij verschillende werkgevers in dienst treedt. KANSLOOS

13 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Wet Pensioencommunicatie Gevolg Niet Wie snapt dit? IF[rendement ~ N(μ=3%, σ = 4%)] THEN [P[Pensioen>1000] = 50%, P[Pensioen<500] = 5% ] Maar IF[rendement=3%] THEN [Pensioen = 1000] IF[rendement=1%] THEN [Pensioen = 500]

14 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Wet Pensioencommunicatie Zelfs experts hebben moeite het te volgen? DC, IDC, CDC, API, Multi OPF, APF, DB,.

15 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Herstel van Vertrouwen? Vertrouwen Ex Ante Zekerheid Vertrouwen = Ex Post Zekerheid

16 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Herstel van Vertrouwen? Vertrouwen = F(Transparantie, Opleidingsniveau)

17 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Herstel van Vertrouwen? Conclusie? Lange termijn Pensioenzekerheid bestaat niet Blijven vasthouden aan Pensioenzekerheid heeft hoge prijs Hoog vereist eigen vermogen, weinig indexatieperspectief, stijgende premies Over de verre toekomst, vele tientallen jaren vooruit, kan niemand wetenschappelijk noch gedragsmatig iets relevants beweren dat steek houdt. Door pensioenzekerheid als eis op te geven.. wordt de kans op een hoger pensioen zekerder

18 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Herstel van Vertrouwen? KEEP IT SIMPLE Einstein: Everything should be Made as simple as possible, but not simpler

19 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics SER-Advies Variant IV Uitwerken Echter, Variant IV is gebaseerd op 1. (nominale) zekerheid 2. het moeten inkopen van annuïteiten Oude wijn in nieuwe zakken

20 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics SER-Advies Karakteristiek van DC Varianten (inclusief Variant IV) Aankoop Pensioen (annuïteit) - Rente? Risico? - Overgangsconstructies (gepruts) DC Pensioenuitkering 20 jaar Pensioendatum Afbouw beleggingsrisico en dus rendement (!)

21 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics SER-Advies Doorsneesystematiek Doorsneepremie is onderdeel van Arbeidsvoorwaarden Verantwoordelijkheid ligt bij Sociale Partners Gepensioneerden zijn geen belanghebbenden Sociale verantwoordelijkheid gepensioneerden Koppel doorsneepremiesystematiek niet aan nieuwe pensioenstelselkeuze Los eerst doorsneepremieproblematiek op en voer daarna nieuw pensioenstelsel in

22 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Eisen Nieuw Pensioenstelsel Herstel van vertrouwen Handhaving solidariteit 1. Langlevenrisico delen 2. Collectief beleggen Geen toekomstige (schijn)zekerheid meer Eenvoudig te communiceren Zicht op ontwikkeling eigen pensioengeld Bestuurbaar en uitvoerbaar Eenvoudige waardeoverdracht Lage kosten

23 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Oplossing Individueel Solidair DC (ISDC)? Olivier 64 jaar, gaat binnenkort met pensioen, Oliviers Pensioen: p/j Olivier mag kiezen (!) A. Olivier blijft in huidig pensioentoezichtkader met (schijn)zekerheid Verwacht reëel pensioen van Olivier over 10 à 15 jaar: B. Olivier krijgt de contante waarde van zijn pensioenverplichtingen op zijn persoonlijke pensioenrekening gestort: = 14 * EN

24 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Oplossing Individueel Solidair DC (ISDC)? 1. Er is geen zekerheid meer, maar wel beleggings- en langleven-solidariteit 2. Ex Post Langleven solidariteit Jaarlijks wordt het pensioenrekeningsaldo van Oliviers overleden collega s in het pensioenfonds actuarieel juist verdeeld over de overlevenden. 3. Ex Post Beleggingssolidariteit Het totaal van alle pensioenrekeningen van het pensioenfonds wordt collectief belegd. De opbrengsten worden naar rato van de pensioenrekeningen verdeeld onder de deelnemers op basis van het gemiddelde rendement van het fonds. Minder streng FTK, beter rendement! 4. Jaarlijks mag Olivier binnen grenzen zelf bepalen hoeveel ouderdomspensioen hij opneemt. 5. Sociale partners stellen de premie voor Olivier en zijn collega s zodanig vast dat die bij een prudent vastgesteld beoogd rendement een goed pensioen kan opbouwen 6. De premies die Olivier en zijn werkgever voor zijn ouderdomspensioen betalen, worden onder aftrek van kosten volledig op zijn persoonlijke pensioenrekening bijgeschreven Wat zal Olivier kiezen?

25 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Oplossing Individueel Solidair DC (ISDC)? ISDC Simulatie (Netto) Waardebepaling Bestaand (DB) pensioen Opgebouwd (gefinancierd) pensioen Contante waarde factor volgens Pensioenfonds Contante waarde bestaand pensioen 50, ,500 ISDC Pensioenregeling Start Kalenderjaar Startleeftijd (Man) Pensioenleeftijd man Inbrengwaarde uit oude pensioenregeling 703,500 Jaarpremie - Beoogd rendement Beoogd pensioen, herrekend op 3% 3% 52,541 Rendements- & sterfteveronderstellingen Werkelijk rendement Volatititeit werkelijk rendement Werkelijke sterftequote Volatitilteit werkelijke sterftequote Prognosetafel 3% 0% 100% 0% AG 2014

26 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Oplossing Individueel Solidair DC (ISDC)? Pensioenbeleggingsrekening Jaar Leeftijd BeleggingssaldoPremie Uitkering Resultaatbijschrijving Beleggingssaldo Rendement Sterftequote leeftijd Primo premie Sterfte Rendement Ultimo % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % % %

27 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Oplossing Individueel Solidair DC (ISDC)? Conclusies Individueel Solidair Defined Contribution (ISDC) Geen generatievraagstukken meer Geen verkeerde verwachtingen meer Geen schijnzekerheid meer Geen ingewikkelde communicatie meer Geen (inhaal) indexatieproblematiek meer Geen discussie meer over de premie (kostendekkend, holidays, demping, doorsneepremie) Geen ingewikkeld FTK meer Eigen Vermogen wordt toegerekend aan individuele deelnemers Minder kosten, meer transparantie, betere communicatie We kunnen weer gewoon aan het werk.

28 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics SER-Advies SER-Advies en ISDC Toets (met name) op 1. Simpelheid 2. Herstel van vertrouwen Varianten Uitkeringsregelingen Varianten personlijk Pensioenvermogen Variant IA Variant IB Variant II Variant III Variant IV Variant V Uitkeringsovereenkomst met degressieve opbouw Voorwaardelijke uitkeringsovereenkomst met degressieve opbouw Nationale pensioenregeling Persoonlijk pensioenvermogen met vrijwillige risicodeling Persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling ISDC Persoonlijk pensioenvermogen met collectieve risicodeling zonder zekerheid Pensioenresultaat 0/+ + 0/ Aansluiting op maatschappelijke trends 0 0/ Macro economische effecten 0/ Transitie Begrijpelijkheid, Simpelheid Bestuurbaarheid regeling door bestuur Lage uitvoeringskosten Herstel van vertrouwen

29 NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics Conclusies en Discussie Wordt het (1) Verzuipen of (2) Zwemmen?