JEUGDRECLASSERING BINNEN DE SAVE-WERKWIJZE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "JEUGDRECLASSERING BINNEN DE SAVE-WERKWIJZE"

Transcriptie

1 JEUGDRECLASSERING BINNEN DE SAVE-WERKWIJZE BASISHANDLEIDING VOOR MEDEWERKERS SAVE VERSIE 3.0 JULI 2015 Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

2 Jeugdreclassering binnen de SAVE-werkwijze Handleiding vr medewerkers SAVE Versie 3.0. Juli 2015 Tekst: Bas Vgelvang, Adri van Mntfrt, Wim Slt, Rb Beukering. De tekst in deze handleiding is mede tt stand gekmen dankzij medewerking van Jantine Hermica, Harmke Bergenheneguwen, Anneke de Leeuw, Iris Mank, Saskia Oude Veldhuis, vele meelezers van de SAVE partners (Samen Veilig Midden-Nederland, William Schrikker Grep, Leger des Heils Jeugdbescherming & Reclassering, Stichting Gerefrmeerde Jeugdbescherming, de Raad vr de Kinderbescherming Midden- Nederland) en de Eigen Kracht Centrale VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

3 INHOUD 1 INLEIDING De inhud van deze handleiding Verantwrding Termen Leeswijzer VISIE OP DE INZET VAN JEUGDRECLASSERING BINNEN DE SAVE-WERKWIJZE Vijf uitgangspunten Eigen kracht en regie Eigen kracht en regie bij jeugdreclassering Veiligheid en ntwikkeling zijn de primaire delen De begrippen veiligheid en ntwikkeling Veiligheid en ntwikkeling als primaire delen Bescherming van veiligheid en ntwikkeling als publieke verantwrdelijkheid Eén melding vlstaat Gebiedsgericht Een lerende praktijk DE WETTELIJKE BASIS VOOR JEUGDRECLASSERING Het jeugdstraf(prces)recht Leeftijdscategrieën Het materiële jeugdstrafrecht Zitten: De executie van vrijheidsbenemende sancties Maxima Het juridisch kader bij de aanpak van schlverzuim Het frmele jeugdstrafprcesrecht De jeugdige Ouders (f vgd) Betrkken rganisaties Het verlp van het jeugdstrafprces Begeleiding dr de jeugdreclassering bij delict- f verzuimgedrag Advisering dr de jeugdreclassering DE ORGANISATIE VAN JEUGDRECLASSERING Inleiding SAVE-teams en Veilig Thuis Onderzek en plan, uitvering en evaluatie Eigen regie bij het maken van het plan Samenwerking met andere prfessinals De rganisatie van de SAVE-werkwijze dr de andere SAVE-partners HET ANALYSEMODEL De viervensters Venster 1: De mensen De kring rnd de jeugdige De richtvraag Ouders/pveders en familie in beeld Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

4 5.2.4 Het prfessinele netwerk De (criminele) vriendenkring Regie gaat vóór steun Verdere inventarisatie van het sciaal netwerk Venster 2: De feiten Waarheidsvinding en feitennderzek Tijdlijn Grnden Delictanalyse De krachten en zrgen Samenvatting en rdening in ntwikkelingstaken LIJ, RISc en SAVE-Veiligheidslijst vr veiligheids- en risictaxatie Kennis van krachten en zrgen is vrwerk vr delen en vrwaarden Venster 3. De weging Weging Samenvatting van wat kan gebeuren als er niets verandert Delen van de jeugdige en andere gezinsleden Vrwaarden Delen en vrwaarden kiezen bij een peenstapeling van prblemen Venster 4. De vlgende stappen Ttstandkming van het plan Specifieke afspraken bij jeugdreclassering Herstelgerichte interventies Aanpak van grepscriminaliteit FASEN IN DE UITVOERING VAN MAATREGELEN JEUGDRECLASSERING Fasen De fase tt aan de start van de maatregel jeugdreclassering De fase rnd de start van de maatregel jeugdreclassering De fase van planvrming De fase van planuitvering Evaluatie Afsluiten van de begeleiding met een maatregel jeugdreclassering Rapprtage COMMUNICATIE BIJ UITVOERING VAN JEUGDRECLASSERING Engageren en psitineren Werkalliantie Situatineel leidinggeven Cmmunicatie in gezinnen met een niet-westerse culturele achtergrnd KENNIS, HOUDING EN VAARDIGHEDEN BIJ UITVOERING VAN JEUGDRECLASSERING Algemene kennis, huding en vaardigheden vr de SAVE-werkwijze Kennis Vaardigheden Huding Specifieke kennis, vaardigheden en huding vr uitvering van maatregelen jeugdreclassering Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

5 8.2.1 Uitdagingen Kennis, vaardigheden en huding BIJLAGE 1. KENNIS OVER DE AANPAK VAN JEUGDCRIMINALITEIT What wrks: wat werkt m herhaling te vrkmen? Desistance: Het natuurlijke prces van stppen met criminaliteit Criminaliteit in grepsverband Vertaling van de kennis naar de delen van jeugdreclassering in het nrmenkader BIJLAGE 2: CORRESPONDENTIETABEL LIJ EN RISC BIJLAGE 3: RAAD VOOR DE KINDERBESCHERMING EN DE JEUGDRECLASSERING Inleiding: De Raad en het jeugdstrafrecht De SAVE-werkwijze en raadsnderzek bij schlverzuim De SAVE-werkwijze en raadsnderzek in strafzaken De SAVE-werkwijze en de cördinatie van taakstraffen BIJLAGE 4: FUNCTIONELE GEDRAGSANALYSE EN KIEZEN VAN GEDRAGSTECHNIEKEN Het cping-relapse mdel Gebeurtenissen: Uitlkkers van gedrag Gedachten en gevelens: Cgnitieve en emtinele waardering Kernvertuigingen, vaardigheden Vaste individuele kenmerken (gegevenheden) Gedrag: prsciaal, delict- f verzuimgedrag Gevlgen Kiezen van een gedragstechniek BIJLAGE 5: WERKEN MET VIPS Wat is een VIP? Over VIPs, buddy's en maatjesprjecten Wat det de medewerker SAVE met een VIP? Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

6 1 Inleiding 1.1 De inhud van deze handleiding In de basishandleiding De SAVE-werkwijze wrden de visie, de telichting p het viervenstermdel en de achtergrnd van de lerende praktijk van de SAVE-werkwijze beschreven. De basishandleiding is het gemeenschappelijke referentiekader vr de uitvering van de SAVE-werkwijze. De basishandleiding beschrijft de basis van de SAVE-werkwijze: uitgangspunten, kennis en handelingsaanwijzingen die vr alle diensten gelden. De specifieke werkwijzen per dienst wrden beschreven in afznderlijke handleidingen, te weten: Handleiding Geven van cnsult, aannemen van meldingen en den van nderzek. Handleiding Crisisinterventie. Handleiding Begeleiding znder maatregel. Handleiding Ondertezichtstelling. Handleiding Vgdij. Handleiding Jeugdreclassering. Deze handleiding Jeugdreclassering sluit aan p de basishandleiding en werkt de uitvering van begeleiding met een maatregel jeugdreclassering 1 dr medewerker SAVE uit, en de advisering dr medewerker SAVE bij een strafadvies f haalbaarheidsnderzek. Daarbij gaat het cncreet m: 1. Begeleiding met maatregel: a. Tezicht en Begeleiding (T&B) na een dagvaarding, in vrijwillig kader, vrafgaand aan de zitting. b. T&B als vrwaarde bij een OM-afdening (al dan niet in cmbinatie met een taakstraf), bij een vrwaardelijke straf f bij vrwaardelijke invrijheidstelling dr de rechter. c. Intensieve Traject Begeleiding CRIEM als nderdeel van T&B. d. Intensieve Traject Begeleiding Plus als nderdeel van T&B. e. De aanpak van schlverzuim als nderdeel van T&B. f. Gedragsbeïnvledende Maatregel (met T&B als nderdeel hiervan). 2. Begeleiding met dubbele maatregel: OTS en een maatregel jeugdreclassering. 3. Advisering dr de jeugdreclassering: a. Strafadvies bij een maatregel Tezicht en Begeleiding. b. Haalbaarheidsnderzek Gedragsbeïnvledende Maatregel. c. Haalbaarheidsnderzek (screening) Intensieve Traject Begeleiding Plus Deze handleiding is k de basis vr de training en de pleiding vr de uitvering van jeugdreclassering. 1 De wettelijke basis van jeugdreclassering wrdt besprken in hfdstuk 3. Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

7 1.2 Verantwrding We buwen in deze handleiding vrt p de inzichten en aanwijzingen in bestaande dcumenten: de Handreiking Adlescentenreclassering (2012) en het Handbek Methde Jeugdreclassering (2005). Deze handleiding vervangt deze beide dcumenten p een aantal punten niet: Bij het Handbek Methde Jeugdreclassering hrt een aantal lsse handreikingen vr specifieke technieken en interventies, bijvrbeeld vr diagnstiek en vr gespreksvering met jeugdigen, en het Landelijk Instrumentarium Jeugdstrafrechtsketen (LIJ). Deze zijn ng actueel en nemen we in dit dcument niet ver. Ok de Handreiking Adlescentenreclassering verwijst naar enkele van deze handreikingen en bevat zelf een aantal nieuwe technieken en interventies. Daarnaast zijn er lsse handleidingen beschikbaar vr de ITB varianten Criem en Plus, vr de cmbinatie van een jeugdbeschermings- en jeugdreclasseringsmaatregel (Dubbele Maatregel), de uitvering van een gedragsmaatregel (GBM) en vr de inzet van jeugdreclassering bij schlverzuim. Deze dcumenten zijn alle te dwnladen vanaf de website We zullen in deze handleiding p een aantal plekken naar deze stukken, technieken en interventies verwijzen. Naast deze verzameling is er een aantal handreikingen die in de kmende tijd aangepast meten wrden mdat zij niet up t date zijn, f niet (vldende)passen binnen de visie en integrale aanpak van de SAVE-werkwijze. In nderstaande tabel is aangegeven welke nderdelen in deze handleidingen essentieel zijn vr tepassing van jeugdreclasseringsmaatregelen binnen de SAVE-werkwijze. Ze zijn te zien als verdiepende teksten vr deze handleiding. Daarm is k zveel mgelijk aangegeven he zij bij de visie van de SAVE-werkwijze f de viervensters passen. Het gaat in deze selectie m zwel gesprekstechnieken en instrumenten als aanwijzingen vr het prces. Wat uit de diverse handleidingen echter nadrukkelijk niet wrdt vergenmen in de tabel, zijn teksten die teveel uitgaan van jeugdbescherming / jeugdreclassering ude stijl. Daarmee wrdt bedeld dat geen teksten zijn geselecteerd die niet (geneg) berusten p de vlgende algemene principes van de SAVE-werkwijze (zie hfdstuk 2 - Visie). Alleen de teksten vanuit de handleidingen die in nderstaande tabel vermeld staan, zijn nderdeel van de inzet van jeugdreclassering binnen de SAVE-werkwijze. We verwijzen per tekst in de tabel wanneer mgelijk k naar het venster binnen de viervensters waarp zij vral van tepassing zijn. In de meeste cellen zijn de namen van de dcumenten hyperlinks m direct het betreffende dcument te kunnen dwnladen. Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

8 Dcument Visie Venster 1 Venster 2 Venster 3 Venster 4 Handbek Methde Jeugdreclassering Handreikingen Handreiking Adlescentenreclassering (>samenvatting) Handleiding schlverzuim Handleiding ITB Plus Handleiding ITB CRIEM Beschermen en bevrderen van participatie naast begrenzen en bewaken 1.3 Methdische keuzes 3.3. Diverse middelen vr diagnstiek en samenwerking 05. Mtiveren van de jeugdige 4.4. Op zek naar het narratief HS7: Werkalliantie met de jeugdige (t/m 7.3.1) Bijlage 5: Levensverhaal van de jeugdige Deel 1 / Hfdstuk 1: De aanpak p hfdlijnen Deel 1 / Hfdstuk 1: De aanpak p hfdlijnen 3.3. Diverse middelen vr diagnstiek en samenwerking 01. Crimingene factren 16. Jeugdigen met psychiatrische prblematiek 17. Tepassing LIJ dr de jeugdreclassering 18. Systemisch werken en uderbegeleiding HS3. Ontwikkeling en criminaliteit in de late adlescentie en jngvlwassenheid Bijlagen 2 en 3: Jeugdigen met LVB Deel 1. Infrmatie ver schlverzuim. Deel 1 / Hfdstuk 1: De aanpak p hfdlijnen Bijlage 2: Ontwikkelingstaken van gevluchte adlescenten Deel 1 / Hfdstuk 1: De aanpak p hfdlijnen Bijlage 2: Ontwikkelingstaken van gevluchte adlescenten Handleiding GBM 2.3 Selectiecriterium 3 Praktische haalbaarheid Handleiding Dubbele Maatregel Tabel 1. Aanvullingen p deze handleiding Delen vr planvrming Nrmatieve middelen vr planvrming 5.2 Aansluiten p het traject 5.3 Aansluiten bij de specifieke delgrep HS6: Delen, middelen en indicaties Deel 1. Infrmatie ver schlverzuim. Deel 1 / Hfdstuk 1: De aanpak p hfdlijnen Deel 1 / Hfdstuk 1: De aanpak p hfdlijnen 2.3 Selectiecriterium 3 Praktische haalbaarheid Hfdstuk 5. DM-Rutes 5.3 Middelen vr de uitvering 6.3 Middelen vr evaluatie 04. Leiding geven aan de jeugdige 10. Effectieve prgramma s (inclusief LVB) 11. Interventies dr de jeugdreclasseerder als begeleider 13. Vrbereiding van de jeugdige p de zitting Bijlage: Ouders/pveders in geweldls verzet Deel 2 / Inleiding p deel 2 en schema Harde Kern Aanpak Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

9 1.3 Termen Termen die in alle handleidingen wrden gebruikt: De SAVE-werkwijze: de werkwijze zals beschreven in de basishandleiding. SAVE-prfessinal: elke prfessinal binnen het samenwerkingsverband rnd de SAVEwerkwijze die uitvering geeft f meewerkt aan de SAVE-werkwijze. Ok de Raad vr de Kinderbescherming Midden-Nederland maakt deel uit van dit samenwerkingsverband, maar spreekt ver raadsmedewerker m de nafhankelijke psitie van de Raad te benadrukken. Waar in deze handleiding dus ver SAVE-prfessinal wrdt gesprken, met in de cntext van de Raad dus raadsmedewerker wrden gelezen 2. Samen Veilig: De rganisatie Samen Veilig Midden-Nederland, afgekrt tt Samen Veilig. Medewerker van Samen Veilig: Een medewerker in een SAVE-team f (alleen in Utrecht) Veilig Thuis-team. SAVE-team: een gebiedsgebnden team medewerkers van Samen Veilig dat de SAVEwerkwijze uitvert. Medewerker SAVE: medewerker ineen SAVE-team van Samen Veilig (let p het nderscheid met de SAVE-prfessinal). Veilig Thuis-team: In Utrecht: het team binnen Samen Veilig dat de diensten van Veilig Thuis aanbiedt. In Flevland: het team binnen de Blijf Grep dat de diensten van Veilig Thuis aanbiedt. Medewerker Veilig Thuis: medewerker van een Veilig Thuis team in Midden-Nederland. Ouders en jeugdigen: In de gehele tekst wrdt met uders bedeld: pveders met gezag f de vgd en met jeugdigen kinderen en jngeren van 0-18 jaar (en 23 jaar wanneer specifiek ver het adlescentenstrafrecht wrdt gesprken). Termen, specifiek vr de jeugdreclassering: GBM: gedragsbeïnvledende maatregel HvB: huis van bewaring ITB: individuele trajectbegeleiding ITB CRIEM: ITB Criminaliteit Etnische Minderheden ITB Plus: vrheen ITB Harde Kern f HKA Harde Kern Aanpak. IVS inverzekeringstelling. JCO: Justitieel Casusverleg. JJI: Justitiële Jeugdinrichting. LIJ: Landelijk Instrumentarium Jeugdstrafrechtsketen (zie 5.3.7). NIFP: Nederlands Instituut vr Frensische Psychiatrie en Psychlgie. OM: Openbaar Ministerie. OvJ: fficier van justitie. PI: penitentiaire inrichting. PIJ: plaatsing in een inrichting vr jeugdigen. 2 Een medewerker van de Raad vr de Kinderbescherming past in de praktijk niet alle nderdelen van deze handleiding te, en hanteert p nderdelen p basis van landelijke afspraken k een eigen werkwijze. Deze berusten p dezelfde inhudelijke uitgangspunten als die van de SAVE-werkwijze; zie k 1.4. Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

10 PVM: prces-verbaal minderjarigen. RC: rechter-cmmissaris. RISc: Recidive Inschatting Schalen (zie 5.3.7). T&B: Tezicht en Begeleiding (jeugdreclasseringsmaatregel). VIP: Very Imprtant Persn. ZM: zittende magistratuur (rechters, rechterlijke macht). ZSM: Z Snel, Slim, Selectief, Simpel, Samen en Samenlevingsgericht Mgelijk (snel afdeningstraject bij veelvrkmende misdrijven) 1.4 Leeswijzer De basishandleiding en de handleidingen vr elke dienst hebben steeds dezelfde pbuw in 8 hfdstukken. Vr deze handleiding betekent dit: In hfdstuk 2 kmen de algemene visie en uitgangspunten van de SAVE-werkwijze aan bd bij inzet van jeugdreclassering. In hfdstuk 3 de wet -en regelgeving die van tepassing is p jeugdreclassering. In hfdstuk 4 kmt de rganisatie van jeugdreclassering dr Samen Veilig ter sprake. Het analysemdel van de SAVE-werkwijze (de viervensters) wrdt besprken in het vijfde hfdstuk en tegespitst p de inzet van jeugdreclassering. Hfdstuk 6 behandelt de fasen en termijnen in de verschillende maatregelen jeugdreclassering. Hfdstuk 7 behandelt de cmmunicatie bij de inzet van jeugdreclassering binnen de SAVEwerkwijze. Het laatste hfdstuk 8 bevat algemene kennis, huding en vaardigheden die de SAVEprfessinal met hebben vr een prfessinele uitefening van jeugdreclassering. Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

11 2 Visie p de inzet van jeugdreclassering binnen de SAVE-werkwijze 2.1 Vijf uitgangspunten Samen Veilig kiest vr een visie p jeugdbescherming en de bestrijding van huiselijk geweld die in alle diensten leidend is. De visie bestaat uit vijf uitgangspunten vr de SAVE-werkwijze: Eigen kracht en regie: Burgers hebben de regie ver hun eigen leven en ver de pved- en pgreisituatie van jeugdigen. Veiligheid en bescherming van burgers, en in het bijznder jeugdigen, is een publieke verantwrdelijkheid. Veiligheid en ntwikkeling zijn daarbij de primaire delen. Jeugdbescherming is gebiedsgericht en aanvullend p de gewne zrg in de lkale teams. Jeugdbescherming, inclusief de bestrijding van huiselijk geweld, werkt integraal (één melding vlstaat). Jeugdbescherming werkt als een lerende praktijk. Dit is als vlgt weer te geven: De bvenste twee punten zijn grter afgebeeld: dit is wat in alle diensten van Samen Veilig met wrden bereikt, beschermd en gebrgd. De nderste drie punten geven de visie p he Samen Veilig dit wil bereiken. De vijf uitgangspunten wrden in de basishandleiding uitgebreid nderbuwd. In de vlgende paragrafen wrden ze alleen uitgewerkt vr de inzet van jeugdreclassering. Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

12 2.2 Eigen kracht en regie Vlgens de visie van de SAVE-werkwijze gaat de verheid niet ver het leven van de mensen zelf en niet ver een gede pgrei en- pvedingssituatie. Burgers hebben de regie ver hun eigen leven en ver de pgrei- en pvedsituatie en meten in de gelegenheid wrden gesteld m plssingen te bedenken die vlden aan de vrwaarden die de bevegde instanties stellen 3. Deze visie geldt k bij de inzet van jeugdreclassering met de SAVE-werkwijze: De verheid handhaaft de wet, beschermt burgers (inclusief de jeugdige zelf) tegen geweld en bepaalt de ndergrens van wat acceptabel is in pgrei- en pvedsituaties. Ok bij jeugdreclassering gaan de medewerker SAVE en de raadsmedewerker daarbij altijd na, f de bedreiging vr de jeugdige kan wrden weggenmen dr acties van de jeugdige zelf, dr andere leden van het gezin zelf, dr het bredere netwerk, en f dit k mgelijk is in een kader van vrijwillige hulpverlening. Dr deze mensen te vragen mee te denken wrden de krachten in de samenleving benut ten beheve van jeugdigen en de veiligheid in de samenleving. De richtvraag die de SAVE-werkwijze daarbij hanteert is Wie vinden het belangrijk dat het ged gaat en blijft gaan met de jeugdige, de veiligheid in de samenleving en het slachtffer? EIGEN KRACHT EN REGIE BIJ JEUGDRECLASSERING Ok bij (beginnend) delict- en verzuimgedrag van jeugdigen gaat de visie van de SAVE-werkwijze uit van de eigen kracht en de eigen regie van de burgers. Vrp staat vrijwillige zrg, waarbij de jeugdige en andere leden van het gezin geïnfrmeerd testemming geven vr de bemeienis van een prfessinal met hun leven. De inzet van de expertise vr uitvering van jeugdreclassering met de SAVE-werkwijze wrdt daarm bij vrkeur ingezet als een begeleiding znder maatregel, als aanvulling p het werk van lkale teams en ter vrkming van (ernstiger) delict- f verzuimgedrag. Samen Veilig biedt daarbij extra aandacht dr prfessinals met specialistische kennis, die zijn tegerust m naast jeugdigen en uders te staan en met vertuiging hen te mtiveren tt het accepteren van hulp. Het gaat hier ver een vrm van drang, ver een prfessineel dringend advies. Ok dat is nderdeel van de visie p eigen kracht en regie in de SAVE-werkwijze: het in stand huden van eigen kracht en regie vereist extra expertise van Samen Veilig. Deze aanpak wrdt uitgewerkt in de handleiding Begeleiden znder maatregel. Zie k in de Basishandleiding SAVE vr een nadere plaatsbepaling van drang 4. Inzet van jeugdreclassering dr Samen Veilig znder testemming van de jeugdige is in nze rechtsstaat gebaseerd p de wettelijke bevegdheden van nder andere de jeugdreclassering. Er met dan sprake zijn van delict- f verzuimgedrag dat binnen de kaders van het strafrecht is berdeeld dr de fficier van justitie f de rechter en aanleiding geeft tt een pgelegde cmbinatie van straffen en pveden. In die cntext wrdt jeugdreclassering ingezet. Begeleiding met een maatregel jeugdreclassering betekent dat er sprake is van dwang. De visie p eigen kracht en regie in de SAVE-werkwijze verandert k dan niet, maar in plaats van de uitgelegde nrm spreken we nu ver de vrgeschreven nrm. Om dit vrschrijven kracht bij te zetten heeft de medewerker SAVE tijdelijk extra bevegdheden, maar k dan blijft het vinden en aanspreken van de eigen kracht en regie vrp staan. Vanuit dat perspectief zekt de medewerker SAVE psitieve 3 Deze gedachte is pgenmen in het wetsvrstel Herziening van de Maatregelen van Kinderbescherming (32.015) en in de nieuwe Jeugdwet. 4 Begeleiding znder maatregel is niet de enige vrm van drang. Ok bij de diensten Crisisinterventie en Onderzek dr medewerkers SAVE f medewerkers Veilig Thuis kan een vrm van drang plaatsvinden. Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

13 identificatiemgelijkheden vr de jeugdige binnen het gezin f in het netwerk rnd het gezin, bijvrbeeld in de vrm van VIPs (zie bijlage 5). De bemeienis stpt pas als wrdt vldaan aan de nrm van aangetnde veiligheid in cmbinatie met aangetnd herstel en vrtgang van de ntwikkeling van de jeugdige (zie 2.3). Bij een maatregel jeugdreclassering is dat sms lastig, mdat de bemeienis van Samen Veilig met stppen mdat de maatregel gewnweg aflpt. Dan kunnen er ng steeds ernstige zrgen zijn. In dat geval met de medewerker SAVE verwegen f, en z ja, he de bemeienis kan wrden vrgezet. Bijvrbeeld met een terugmelding (na fficiële waarschuwing), een advies tt verlenging van de preftijd, het vergaan tt ten uitver legging (TUL) van een nvrwaardelijk deel van de straf, met een begeleiding znder maatregel f dr het aanvragen van een beschermingsnderzek dr de Raad. 2.3 Veiligheid en ntwikkeling zijn de primaire delen DE BEGRIPPEN VEILIGHEID EN ONTWIKKELING Alle diensten van Samen Veilig en taken van de Raad vr de Kinderbescherming die met behulp van de SAVE-werkwijze wrden uitgeverd, werken met de begrippen veiligheid en ntwikkeling. Op deze manier kmen we tt een gemeenschappelijke taal binnen de SAVE-werkwijze, waarmee we het werken met en znder maatregel en de aanpak van huiselijk geweld kunnen integreren, znder het specifieke van deze diensten en taken te verliezen. Veiligheid De definitie van veiligheid vr de SAVE-werkwijze is: Veiligheid is een testand van fwel afwezigheid van fwel effectieve bescherming tegen een bestaand risic van lichamelijke en geestelijke schade 5, waarbij niet alleen het bjectieve risic zelf afneemt, maar k de subjectief gevelde dreiging. Veiligheid is een basisrecht en basisbehefte, en veiligheid maakt het mgelijk m zich geznd te ntwikkelen en deel uit te kunnen maken van maatschappelijke en sciale verbanden. Bij de inzet van jeugdreclassering met de SAVE-werkwijze zijn het realiseren en behuden van veiligheid vanzelfsprekende gespreksnderwerpen. We spreken in dit verband - nder cllega s, niet zzeer met cliënten - k wel van het managen van veiligheid. De medewerker SAVE wil veiligheid aangetnd zien. Uitspraken ver veiligheid staan f vallen met cncrete, betruwbare, aantnbare infrmatie, en dus met bjectieve veiligheid. Daarm maakt de SAVE-werkwijze gebruik van instrumenten vr taxatie van veiligheid en risic s (zie 5.4.6). Veiligheid is veranderbaar en bereikbaar dr eigen inzet. Een actieve, vrkómende huding van de jeugdige zelf is ndig m de kans p herhaling van het prbleemgedrag te verkleinen. Daarbij is de vaardigheid zelfsturing, waar zelfcntrle een nderdeel van is, vr jeugdigen enrm belangrijk. Veiligheid aangetnd zien betekent dus dat de jeugdige zelf, maar z mgelijk k de mensen rnd de jeugdige, meetbaar en dus bjectiveerbaar actief in tuw zijn en blijven m veiligheid te creëren en dat het inderdaad lukt m de samenleving en de jeugdige zelf niet langer blt te stellen aan dreigingen en risicsituaties. 5 Schade dr ngelukken en ziektes, fysieke en psychische kindermishandeling en verwaarlzing, delictgedrag, huiselijk geweld, en seksueel misbruik. Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

14 Ontwikkeling De definitie van ntwikkeling vr de SAVE-werkwijze luidt: Ontwikkeling is het veelzijdige, integrale en cntinue prces van verandering, waardr jeugdigen in staat zijn tt steeds cmplexere niveaus van bewegen, denken, velen, en relaties met anderen. Een geznd ntwikkelingsklimaat is een basisbehefte en basisrecht, en ntwikkeling maakt het mgelijk deel uit te maken van maatschappelijke en sciale verbanden. Niet alleen aspecten buiten de jeugdige zelf sturen de ntwikkeling aan: het gebeurt k dat jeugdigen dr persnlijke kenmerken niet in staat zijn zich z ver f z ged te ntwikkelen als anderen (denk bijvrbeeld aan LVB en psychpathlgie). Maar dat kunnen k gedragskenmerken an sich zijn, waarvan verzuimgedrag en delictgedrag belangrijke vrbeelden zijn. Ok dat zijn ntwikkelingsbedreigingen. De SAVE-werkwijze kiest er vr m de ntwikkeling in kaart te brengen p basis van ntwikkelingstaken. Zie hiervr de basishandleiding ( en bijlage 1). Bij de inzet van jeugdreclassering met SAVE-werkwijze is k ntwikkeling een vanzelfsprekend gespreksnderwerp. De SAVE-prfessinal wil, net als bij veiligheid, herstel en vrtgang van ntwikkeling aangetnd zien. Ok uitspraken ver ntwikkeling staan f vallen met cncrete, aantnbare infrmatie. Daarm wrden de manier waarp de jeugdige ntwikkelingstaken krijgt aangereikt en aanpakt, bereikte mijlpalen in de ntwikkeling, en de manier waarp de uders/pveders de daarbij hrende pvedingspgaven aankunnen en uitveren, nauwkeurig in kaart gebracht (zie hiervr Bijlage 1 van de basishandleiding) VEILIGHEID EN ONTWIKKELING ALS PRIMAIRE DOELEN Ok bij de aanpak van delict- en verzuimgedrag van jeugdigen is er de ndzaak m te werken aan veiligheid en ntwikkeling in de pgrei- en pvedsituatie. Veiligheid is daarbij de ingang vr Samen Veilig: de SAVE-werkwijze wrdt alleen ingezet als de veiligheid in de pgrei- en pvedsituatie en/f de samenleving het geding is, en in cmbinatie daarmee mgelijk k de ntwikkeling wrdt bedreigd. De verbinding van veiligheid en ntwikkeling is k het uitgangspunt van de verheid (wetgever) bij maatregelen jeugdreclassering: Het jeugdstrafrecht verbindt elke strafrechtelijke reactie bij minderjarigen aan de eis van een pedaggische aanpak. Bij minderjarigen is wettelijk vastgelegd dat straf nit alleen mag staan, maar altijd een pvedkundige en z ndig beschermende cmpnent met hebben. Die cmpnent is bedeld m ntwikkeling inclusief de maatschappelijke participatie - van jeugdigen te beschermen. Bij delictgedrag is de ingang van jeugdreclassering is niet de ntwikkeling van de jeugdige, maar de veiligheid in de samenleving en de veiligheid van de jeugdige zelf. Bij verzuimgedrag ligt dat anders. Schlverzuim neemt in de werkwijze Samen Veilig een speciale psitie in, mdat het de enige prblematiek is waarbij niet de veiligheid, maar de ntwikkeling van de jeugdige de ingang vr bemeienis is. Een maatregel jeugdreclassering bij schlverzuim uitgesprken mdat de ntwikkeling van de jeugdige dr dit gedrag wrdt bedreigd (de maatregel wrdt niet vr niets sms k verkapte OTS genemd). In de begeleiding kunnen uiteraard sms issues van nveiligheid naar vren kmen (die bijvrbeeld tt een raadsnderzek Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

15 beschermingszaken aanleiding kunnen geven), maar vr Samen Veilig is die nveiligheid niet de eerste ingang geweest. 6 De twee primaire delen veiligheid en ntwikkeling staan uitgewerkt in de afbeelding (vr een bespreking: zie de basishandleiding). De grnden vr een maatregel jeugdreclassering meten wrden pgeheven (dwang) f de bedreigde veiligheid en ntwikkeling als reden vr ngevraagde bemeienis znder maatregel (drang) meten wrden gekeerd. Bij delictgedrag meten beide delen aangetnde veiligheid en aangetnd herstel en vrtgang in de ntwikkeling - zijn bereikt m te kunnen spreken van een ged geneg pgrei- en pvedsituatie. Bij verzuimgedrag geldt dit alleen vr de ntwikkeling van de jeugdige. De fficier van justitie f kinderrechter geeft de medewerker SAVE de pdracht (testemming) m te activeren en te cmpenseren (psitineren en engageren), mdat hij de visie deelt dat de ntwikkeling en veiligheid van de jeugdige met een cmbinatie van beide interventies het meest gebaat is. Deze verkepelende delen van de SAVE-werkwijze zijn duidelijk terug te vinden in de specifieke delen vr de jeugdreclassering die dr de verheid zijn pgesteld. Het Nrmenkader ten beheve van certificering van uitverende rganisaties vr Jeugdbescherming en Jeugdreclassering zegt ver de jeugdreclassering het vlgende: als een kind wegglijdt in verlast gevend f crimineel gedrag en uders/pveders niet bij machte zijn daar iets aan te den ( ) kan de rechter een kinderbeschermingsmaatregel en in het jeugdstrafrecht jeugdreclassering pleggen. Ok de fficier van justitie, Raad vr de Kinderbescherming en de directeur van een justitiële jeugdinrichting kunnen de pdracht tt jeugdreclassering geven (p.3). Het Nrmenkader zegt k dat een uitverende rganisatie in het kader van jeugdreclassering zich met richten p de vlgende resultaten (p.8): 1. De dynamische crimingene factren 7 zijn verminderd waardr de kans p herhaling van delinquent gedrag wrdt verkleind. 2. Het handelingsrepertire en/f gerichtheid p duurzame gedragsverandering bij de betrkken jeugdige is vergrt. 3. Jeugdige hudt zich aan pgelegde afspraken. 4. Stabiliteit en cntinuïteit in de pgrei- en pvedingssituatie is gerganiseerd. 6 Om de tekst niet ndels ingewikkeld te maken, herhalen we de verdere handleiding niet steeds de aparte vermelding vr schlverzuim, dat alleen de ntwikkeling van de jeugdige de reden vr starten en afsluiten van de bemeienis is. Alleen als we dit vr ged begrip van de tekst extra willen benadrukken, nemen we dit. 7 Zie hfdstuk 3 Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

16 Deze vier resultaten beschuwt Samen Veilig binnen de SAVE-werkwijze als hfddelen van alle maatregelen jeugdreclassering. Beide verkepelende delen van integrale jeugdbescherming zien we k terug in deze specifieke delen: De jeugdreclassering werkt aan het vrkmen van terugval dr hfddel 1 en 2 (minder crimingene factren en individuele verandering), daarbij ndersteund dr del 3 (zich huden aan afspraken). De jeugdreclassering werkt aan herstel en cntinuïteit dr hfddel 4 (stabiliteit en cntinuïteit van de pgrei- en pvedingssituatie), daarbij ndersteund dr del 3 (zich huden aan afspraken). Enkele kanttekeningen bij deze vier hfddelen: Bij del 1 staat dat de crimingene factren zijn verminderd, maar het gaat natuurlijk m de negatieve kracht f aanwezigheid van die factren. Een factr zelf is immers alleen maar een cncept f een term, en die kan niet verminderen. Verzuimgedrag is weliswaar een vertreding, maar m hierbij van crimingene factren te spreken (del 1) gaat wel wat ver. In de SAVE-werkwijze wrdt in plaats van de term crimingene factren (en k vr risicfactren) de term belemmerende mstandigheden wrdt gebruikt. Daardr ntstaat eenheid van taal in de werkwijze en in de cmmunicatie met de jeugdige en andere betrkkenen. Bij del 2 benadrukt dat vral individuele verandering bij de jeugdige vr het vrkmen van herhaling van het delict- f verzuimgedrag van belang is. Del 3 (zich huden aan afspraken) is een heel specifiek del dat niet pas tegen het einde van de jeugdreclasseringsmaatregel met zijn bereikt, maar vanaf dag 1 tt en met de laatste dag. Bvendien is del 3 nit een del p zich, maar vral bedeld als steun in de rug vr del 1, 2 en 4. En tensltte laat del 4 heel duidelijk zien dat k de jeugdreclassering bij integrale f brede jeugdbescherming hrt, met als del een veilig en psitief ntwikkelingsklimaat. Del 4 staat vermeld als een apart, p zich zelf staand del, en niet als een del dat bereikt met wrden m daarmee herhaling van delict- f verzuimgedrag terug te dringen. Een verbinding met het delictgedrag (del 1 en 2) kan wel aan de rde zijn, maar dat is niet per se ndzakelijk: del 4 is nder alle mstandigheden een del bij jeugdreclassering. Daarm wrdt bij jeugdreclassering drgaans (bij jngvlwassenen sms niet) met de uders/pveders en het gezin / de familie gewerkt. Delict- f verzuimgedrag wrdt niet altijd verrzaakt f in stand gehuden dr een gezinsprbleem, maar is wel altijd een prbleem vr de uders/pveders en vaak k vr de andere gezins- en familieleden. Het is gedrag waar het gehele gezin / netwerk mee te maken heeft, f men nu wil f niet. De impact van delictgedrag beperkt zich dr de reactie van plitie, justitie en Samen Veilig nit tt alleen de jeugdige en het slachtffer. Ouders/pveders, andere gezinsleden en het netwerk wrden daarm dr de medewerker SAVE (nadrukkelijk) uitgendigd en aangemedigd m mee te denken ver de stabiliteit en cntinuïteit in de pgrei- en pvedingssituatie van hun kinderen (en z ndig, bij een afwijzende reactie, daarp aangesprken ), vr het bedenken van een plan m de 4 hfddelen te bereiken. De SAVEwerkwijze beschuwt hen bij jeugdreclassering als medeverantwrdelijk; niet per se vr het (ntstaan van het) prbleem, maar wel vr de plssing. Bij de inzet van jeugdreclassering met de SAVE-werkwijze vatten we de vaardigheden van de jeugdige bij zijn ntwikkelingstaken p als het handelingsrepertire van de jeugdige en de gerichtheid Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

17 van de jeugdige p een psitieve tekmst, zals vermeld in het tweede specifieke del vr de jeugdreclassering in het Nrmenkader. Als dat repertire f die gerichtheid tekrtschieten, is de kans p herhaling van delictgedrag grter en is er sprake van een bedreigde ntwikkeling. Deze bedreiging kan binnen de jeugdige zelf liggen (bijvrbeeld dr ernstige gedragsprblemen, f psychpathlgie), en/f in de mgeving (bijvrbeeld dr ntereikende vaardigheden van de uders/pveders, gebrek aan dagbesteding, dr grepsdruk etc.). Het mgekeerde geldt k: zwel bij de jeugdige zelf als in zijn mgeving zijn kansen f krachten te vinden m zijn ntwikkeling te ndersteunen. In nderstaande tabel wrden de algemene delen van de SAVE-werkwijze eerst verbnden aan de vier specifieke delen vr jeugdreclassering in het Nrmenkader. Vervlgens wrden zij in de meest rechtse klm verbnden aan veiligheid (van de samenleving en de jeugdige zelf) en ntwikkeling van de jeugdige als primaire delen van de SAVE-werkwijze. In deze laatste klm wrden k de begrippen geïntrduceerd die bij de inzet van jeugdreclassering gebruikt wrden m de zrgen en krachten aan te duiden. Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

18 Hfddelen SAVEwerkwijze Herstel en cntinuïteit van: 1. Veiligheid 2. Ontwikkeling Specifieke delen jeugdreclassering (Nrmenkader) 1. Afname van de aanwezigheid f ernst van crimingene factren en daarmee afname van de kans p terugval (einddel) 2. Tename handelingsrepertire en gerichtheid p verandering (einddel) 3. Zich huden aan afspraken m.b.t. gestelde vrwaarden (vrwaardelijk del) 4. Stabiliteit en cntinuïteit van de pgrei- en pvedingssituatie (einddel) Vertaling naar veiligheid en ntwikkeling als primaire delen van jeugdreclassering in de SAVEwerkwijze Veiligheid in de samenleving - Delict- f verzuimgedrag en / f zich niet huden aan vrwaarden en afspraken (zrgpunten) = grnden vr de maatregel jeugdreclassering. - Del 1 = Realiseren van aantnbaar tegengaan van delictgedrag en / f zich huden aan vrwaarden en afspraken ( minder zrgen, meer krachten) = grnden vr pheffen maatregel jeugdreclassering. - Del 1 = Aanpak van crimingene factren ( belemmerende mstandigheden) verandert de kans p terugval. Versterken van krachten ndersteunt dit. Veiligheid samenleving - Del 2 = Versterken van huding / mtivatie en vaardigheden die delictgedrag tegengaan en het bieden van kansen aan de jeugdige m hieraan te werken (helpende mstandigheden). Ontwikkeling jeugdige - Del 2 = Versterken van huding / mtivatie en vaardigheden vr ntwikkelingstaken f aanpassing ntwikkelingstaken naar mgelijkheden jeugdige (helpende mstandigheden). Veiligheid samenleving - Del 3 = Risicmanagement. Zich huden aan vrwaarden en afspraken (beschermpunten) = grnden vr pheffen maatregel jeugdreclassering. Veiligheid en ntwikkeling jeugdige zelf - Del 3 = Zich huden aan vrwaarden en afspraken is een helpende mstandigheid vr veiligheid van de jeugdige zelf (bij nverhpt nieuw delictgedrag) en vr herstel en cntinuïteit van de ntwikkeling. Veiligheid van jeugdige zelf Del 4: Aanpak van belemmerende mstandigheden vergrt de veiligheid vr de jeugdige in de pgrei- en pvedsituatie, zwel bij nverhpt nieuw delictgedrag (schade), als daarbuiten. Versterken van helpende mstandigheden ndersteunt dit. Ontwikkeling jeugdige - Ongunstige pgrei- en pvedsituatie = enige grnd vr de maatregel jeugdreclassering bij verzuimgedrag en aanvullende grnd bij delictgedrag. - Del 4: Verbetering van de pgrei- en pvedingssituatie (ntwikkelingsklimaat) en herstel van de (emtinele) schade bij de jeugdige zelf (als gevlg van zijn/haar eigen delict- f verzuimgedrag en/f als gevlg van eventuele ndergane mishandeling f verwaarlzing). Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

19 2.3.3 BESCHERMING VAN VEILIGHEID EN ONTWIKKELING ALS PUBLIEKE VERANTWOORDELIJKHEID Ouders en jeugdigen kunnen bij delict- f verzuimgedrag hulp en steun vragen en p initiatief van anderen krijgen, zlang ze daarvr testemming geven. Deze testemming is een hfdregel. De Nederlandse wet geeft echter bij delict- f verzuimgedrag instanties zals Samen Veilig, de Raad vr de Kinderbescherming, de plitie, de fficier van justitie en de rechter bevegdheden m nderzek in te stellen en z ndig maatregelen te nemen m de jeugdige en de samenleving (alle burgers) te beschermen. Ok bestuurlijke bevegdheden kunnen in dit verband wrden ingezet. De verheid zegt dan: De bemeienis gaat dr, k al geeft u daar misschien geen testemming vr. Dat is nze publieke verantwrdelijkheid. De wet geeft Samen Veilig en de andere SAVE-partners die verantwrdelijkheid, en daarmee een legitimatie vr bemeienis, maar dit met dr hen wrden ingevuld en tegepast met behulp van kennis, prfessinele standaarden en expertise. Ok bij de inzet van jeugdreclassering werkt Samen Veilig daarm p basis van specialistische kennis ver veiligheid, delict- en verzuimgedrag (Vr een krt verzicht: zie bijlage 1 in deze handleiding), ntwikkeling van jeugdigen (zie bijlage 1 in de basishandleiding), en pveden (idem). Het specifieke van de jeugdreclassering als publieke verantwrdelijkheid is vierledig: 1. We zien bij delictgedrag dat k de veiligheid van de samenleving in het geding is. Het delictgedrag van de jeugdige heeft gezrgd vr een interventie van plitie en justitie, en met die interventie wil de verheid niet alleen de jeugdige (her)pveden en straffen, maar k (nieuwe) slachtffers veiligheid bieden. De definitie van veiligheid van de SAVE-werkwijze is daarm k van tepassing p (bestaande en mgelijk nieuwe) slachtffers. 2. Binnen de jeugdreclassering is alleen de jeugdige frmeel cliënt van Samen Veilig, mdat alleen hij vr zijn delict- f verzuimgedrag verantwrdelijk wrdt gehuden. De uders wrden wel dr plitie en justitie (en k dr Samen Veilig) aangesprken p k hun verantwrdelijkheid, maar niet in een gedwngen kader. Een gezinsbenadering is k bij jeugdreclassering het uitgangspunt, maar kan niet wrden afgedwngen p basis van een uitspraak van de rechter. 3. Het jeugdstrafrecht heeft naast een (her)pvedende taak k als delen de jeugdige te straffen (vergelding), en de veiligheid van de samenleving te versterken (preventie, risicmanagement). Daardr heeft de jeugdreclassering te maken met beschikkingen, vrwaarden en afspraken die k met straf en risicmanagement te maken hebben. De jeugdreclassering heeft zelf geen straffende taak, maar met wel in de uitvering rekening huden met het feit dat de jeugdige naast de begeleiding k straf heeft en dat de rechter f fficier van justitie heeft beslten tt een f meer vrmen van risicmanagement. 4. Het principe van ged geneg betekent dat de bemeienis van de SAVE-prfessinal kan stppen als de pgrei- en pvedsituatie (weer) ged geneg is. Omdat maatregelen jeugdreclassering aan termijnen zijn gebnden die dr de rechter f fficier van justitie zijn vastgesteld, is dit niet altijd mgelijk. Het vraagt van de medewerker SAVE dat hij, in geval hij van mening is dat de ged geneg situatie gehaald is, actief het verleg met de Raad en het OM zekt, m na te gaan f zij, vanuit het ged geneg principe redenerend, bereid zijn mee te zeken naar mgelijkheden m de bemeienis minder intensief en beperkend / cntrlerend te maken, en de regie ver het eigen leven weer z veel als mgelijk bij de jeugdige en uders te leggen. Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

20 2.4 Eén melding vlstaat Om te kunnen uitgaan van eigen kracht en regie, en m veiligheid en ntwikkeling als verbindende primaire delen te gebruiken, is de inzet van jeugdreclassering met de SAVE-werkwijze afgestemd en gestrmlijnd met andere diensten binnen Samen Veilig en met hulp en zrg dr andere instellingen: één melding vlstaat. Bij delict- f verzuimgedrag wrdt, net als bij alle andere diensten, de SAVE-werkwijze als basis ingezet. Het primair prces en de samenwerkingspartners zijn bij uitvering van jeugdreclasseringsmaatregelen wel anders dan bij de andere diensten, maar er zijn veel meer vereenkmsten dan verschillen. In beide gevallen gaat het m tekrten in de pgrei- en pvedsituatie. Vr een aanzienlijk deel gaat het m dezelfde jeugdigen. Vanuit deze visie p integratie van diensten, en beïnvled dr de visie p gebiedsgericht werken (zie 2.5), kiest Samen Veilig er k vr dat alle diensten binnen de SAVE-werkwijze in principe kunnen wrden uitgeverd dr alle medewerkers in een SAVE-team (p enkele specifieke situaties na); dat hudt dus allrund werken in. De bestuurlijke transitie heeft als del dat het makkelijker wrdt m hulp vanuit verschillende kaders (jeugdzrg, schuldhulpverlening, maatschappelijk werk, etc.) integraal en p elkaar afgestemd aan te bieden. Eén gezin, één plan, één regisseur is het uitgangspunt vr alle zrg vr gezinnen en jeugdigen. De inzet van jeugdreclassering dr SAVE-prfessinals is ingebed in de jeugdketen, de veiligheidsketen (nder meer in de Veiligheidshuizen) en de vlwassenenzrg. Ok in deze bredere keten streeft de SAVE-werkwijze na dat één melding (zveel als mgelijk) vlstaat. 2.5 Gebiedsgericht Jeugdreclassering wrdt zveel mgelijk in de eigen mgeving ingezet. De SAVE-werkwijze is p deze manier aanvullend p de gewne prfessinele (jeugd)zrg dr lkale teams. Als bij (beginnend) delict- f verzuimgedrag gewne zrg niet vldende is, kunnen jeugdige en uders via het lkale team een berep den p specialistische hulp f behandeling. Het lkale team zal deze en andere ndersteuning p vrijwillige basis utreachend aanbieden. De teams wachten niet af tt ze gevnden wrden, maar gaan naar ntmetingsplekken van jeugdigen en uders, naar schlen, het jeugdigenwerk, hangplekken, enzvrts. Als de jeugdige f uders deze ndersteuning niet willen, f het daarver nderling niet eens zijn, kan het lkale team cnsult vragen f melding den bij het SAVE-team. Het SAVE team kan het gezin en de lkale hulpverlening dan ndersteunen (Uitgewerkt in de gelijknamige handleiding Begeleiding znder maatregel ). De medewerker SAVE kan dan de krachten en zrgen inventariseren, de nrm (ng eens duidelijk) stellen en uitleggen, en het maken van een plan faciliteren. Ok als jeugdige dr delictgedrag f schlverzuim in cntact kmt met justitie f leerplicht, en er wrdt naast een straf een maatregel uitgesprken, is jeugdreclassering k gebiedsgericht: het SAVE-team betrekt en werkt samen met het lkale team rnd de jeugdige en zijn gezin, en zij den samen met de jeugdige, het gezin en netwerk wat ndig is. Omdat de prblematiek van uders (werklsheid, schuldenprblematiek, verslaving, criminaliteit, etc.) samen kan hangen met Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

21 delictgedrag van de jeugdige, kan dr de samenwerking van de medewerker SAVE met het lkale team k die vlwassen prblematiek makkelijker wrden aangepakt. Bij nazrg na detentie f geslten jeugdzrg vraagt gebiedsgericht werken een extra investering dr de medewerker SAVE, mdat de jeugdige tijdelijk buiten de eigen cntext heeft geleefd (en zelfs deels dr anderen is pgeved). De mensen in de eigen leefmgeving, en de jeugdige zelf, meten dan intensief wrden begeleid m de eigen kracht en regie weer vrm en inhud te geven. 2.6 Een lerende praktijk De aanpak van delict- f verzuimgedrag wrdt gekenmerkt dr nzekerheid, meerduidigheid en ethische vraagstukken. Het is mensenwerk. Prfessineel handelen in de jeugdreclassering is een cmbinatie van sciaal werk, rechtstepassing en gezndheidszrg. Het interdisciplinaire karakter maakt het ndzakelijk, dat prfessinals en leidinggevenden expliciet spreken ver deze verschillende invalsheken, zwel met de leden van het gezin als met cllega s. Onzekerheid is een kenmerk van jeugdreclassering. Zal een jeugdige terugvallen in delict- f verzuimgedrag? Is dit een werkelijk helpende mstandigheid? Dit is niet ideaal, maar is het wel ged geneg? Bij uitvering van jeugdreclassering verzamelt de medewerker SAVE verhalen en feiten. Er zijn neindig veel verhalen mgelijk ver dezelfde situatie en drgaans verschillen de verhalen van de betrkkenen. Het is de taak van de medewerker SAVE m deze verhalen een plaats te geven en na te gaan welke relevante feiten hieruit kunnen wrden gebjectiveerd. Dat wil zeggen: lsgemaakt van het verhaal van een betrkkene en bevestigd dr de anderen f dr andere brnnen, bij vrbeeld een strafrechtelijke verrdeling. Deze kenmerken van de SAVE-werkwijze maken een lerende praktijk ndzakelijk. In het leerprces van de prfessinals staat k bij de inzet van jeugdreclassering reflectie p het eigen handelen in actuele praktijksituaties centraal. Dit gebeurt in het team, tijdens intercllegiaal verleg, intervisie, in de werkbegeleiding en in Methdische Leerbijeenkmsten. Deze bijeenkmsten kunnen k wrden ingezet vr een analyse van kritische berepssituaties met de samenwerkingspartners. Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

22 3 De wettelijke basis vr jeugdreclassering 3.1 Het jeugdstraf(prces)recht De jeugdreclassering heeft een gemengd karakter: het werk bestaat uit a) een p de jeugdige en zijn mgeving gerichte pedaggische interventie en b) advies en vrlichting aan de autriteiten mtrent de invulling f het verlp van het begeleidingstraject. De jeugdreclassering begeleidt dus niet alleen jeugdigen, maar kan k van de Raad het verzek krijgen ver de jeugdige een strafadvies uit te brengen aan de kinderrechter f het OM. De Raad is eindverantwrdelijk vr dit strafadvies. Een maatregel jeugdreclassering wrdt pgelegd wanneer een jeugdige een misdrijf heeft gepleegd (f schlverzuim: geen misdrijf maar een vertreding) en er - naast straf - hulpverlening vr hem geïndiceerd is. Dit is mgelijk vanaf 12 jaar, en, dr de intrductie in 2014 van het adlescentenstrafrecht, is het mgelijk dat een jeugdige tt en met 22 jaar een maatregel jeugdreclassering pgelegd kan krijgen, waarbij hij begeleid kan wrden tt en met zijn 24 e jaar. Dit is een brede leeftijdsgrep, die verantwrdelijk is vr het leeuwendeel van de criminaliteit in ns land. Slechts een kwart van de delicten in Nederland wrdt gepleegd dr mensen van 25 jaar f uder. In dit hfdstuk bespreken we de wettelijke basis waarmee de verheid dit ingrijpen in het leven van jeugdigen legitimeert, wat zij dan kan den, en he zij dat mag den. Onder den verstaan we dus: - Wat is er mgelijk in termen van straf en behandeling? Wat staat de wet ns te m jeugdigen mee te straffen en behandelen? In welke situaties, bij welke jeugdigen f bij welk type misdrijven verschilt dit van elkaar? Welke taken en verantwrdelijkheden hebben de rechter, fficier van justitie, jeugdreclassering f detentie daarin? Regels hierver zijn vastgelegd in het Wetbek van Strafrecht (Sr) en nemen we het materiele jeugdstrafrecht. Dit strafrecht wrdt in 3.3. besprken. Vrafgaand daaraan bespreken we de leeftijdscategrieën in He verlpt het prces van aanhuding tt en met afsluiting van de bemeienis? Welke regels en rechten gelden bij het pleggen van straf en behandeling vr jeugdigen en wat mag / met elke rganisatie p welk mment den? Wat det bijvrbeeld de Raad vr de Kinderbescherming p verschillende mmenten in het gehele traject? Of: waar en he lang mag een jeugdige wrden vastgehuden? De regels en rechten rnd het jeugdstrafprces zijn vastgelegd in speciale artikelen vr jeugdigen in het Wetbek van Strafvrdering (Sv). Dit geheel nemen we het frmele jeugdstrafrecht, dat we in 3.4 bespreken 8. Kennis van de wet- en regelgeving in het materiele en frmele jeugdstraf(prces)recht is vr medewerkers SAVE zeer belangrijk. De medewerker SAVE met zich bijvrbeeld bij het uitbrengen van een strafadvies vral de vraag stellen: wat is, met het g p het pedaggische karakter van het jeugdstrafrecht, een geëigende straf vr deze jeugdige m ervr te zrgen dat hij niet meer in 8 Op basis van het frmele jeugdstrafrecht zijn landelijke richtlijnen pgesteld dr het Openbaar Ministerie, waarin is pgenmen he de fficier van justitie met verschillende type daders en type delicten met mgaan: Richtlijnen vr strafvrdering jeugdigen en adlescenten (sinds maart 2014 gewijzigd). Ok vr de medewerker SAVE / jeugdreclasseerder is dit een belangrijk, verzichtelijk referentiedcument. Jeugdreclassering binnen SAVE VanMntfrt Samen Veilig Midden-Nederland

JEUGDRECLASSERING BINNEN DE SAVE-WERKWIJZE

JEUGDRECLASSERING BINNEN DE SAVE-WERKWIJZE JEUGDRECLASSERING BINNEN DE SAVE-WERKWIJZE BASISHANDLEIDING VOOR MEDEWERKERS SAVE VERSIE 3.0 JULI 2015 Jeugdreclassering binnen SAVE 3.0 1 VanMntfrt SVMN Jeugdreclassering binnen de SAVE-werkwijze Handleiding

Nadere informatie

Meldcode bij een vermoeden van kindermishandeling voor scheidingsbegeleiders [versie 28-04-2009]

Meldcode bij een vermoeden van kindermishandeling voor scheidingsbegeleiders [versie 28-04-2009] 1 Algemeen Meldcde bij een vermeden van kindermishandeling vr scheidingsbegeleiders [versie 28-04-2009] 1.1 Iedere ScS Scheidingsspecialist, ScS Zandkasteelcach, ScS OKEE-cach, hierna te nemen scheidingsbegeleider,

Nadere informatie

Pedagogische Civil Society

Pedagogische Civil Society Pedaggische Civil Sciety Nieuwkmer in het cntinuüm van pvedndersteuning? 4 juni 2010 Drs. Cécile Winkelman Irene Sies, MSc Welkm Drs. Cécile Winkelman Irene Sies, MSc Werkzaam bij SO&T: kwaliteit in Opveden

Nadere informatie

IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT

IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT BIJLAGE 1 IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT 1. Inleiding Op 1 juli 2013 is de Wet verplichte meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling

Nadere informatie

Meldcode huiselijk geweld en. kindermishandeling

Meldcode huiselijk geweld en. kindermishandeling Meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling OMO Schlengrep De Langstraat 10 maart 2014 Gedgekeurd in MR d.d. 17-3-2014 Meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling De schlleiding van OMO Schlengrep

Nadere informatie

Zorgroutes interne en externe zorgstructuur in basisscholen Versie oktober 2013

Zorgroutes interne en externe zorgstructuur in basisscholen Versie oktober 2013 Zrgrutes interne en externe zrgstructuur in basisschlen Versie ktber 2013 Inhud 1. Inleiding CJG en zrgrutes gemeenten Westerkwartier 2. Meldcde kindermishandeling en huiselijk geweld 3. Criteria zrgrutes

Nadere informatie

Lokale ketensamenwerking

Lokale ketensamenwerking Lkale ketensamenwerking Lkale ketensamenwerking He kunnen we de ketensamenwerking een (kwaliteits) impuls geven? Wat is ndig? Wat heb jij ndig en kan jij als buurtsprtcach de (kwaliteit van) samenwerking

Nadere informatie

Projectaanvraag Versterking sociale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân

Projectaanvraag Versterking sociale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân 1 Prjectaanvraag Versterking sciale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân 1. Aanleiding Eind 2012 heeft Prvinciale Staten van de prvincie Fryslân keuzes gemaakt mtrent de 'kerntakendiscussie'.

Nadere informatie

Zijn in de aanvraag bijlagen genoemd en zijn die bijgevoegd? Zo ja, welke? Nummer desgewenst de bijlagen.

Zijn in de aanvraag bijlagen genoemd en zijn die bijgevoegd? Zo ja, welke? Nummer desgewenst de bijlagen. Checklist berdeling adviesaanvraag 1. De adviesaanvraag Heeft de r een adviesaanvraag gehad? Let p: een rapprt is in principe geen adviesaanvraag. Met een adviesaanvraag wrdt bedeld: het dr de ndernemer

Nadere informatie

VOEL OOK DE MAGIE VAN KINDEROPVANG EN NATUUR!

VOEL OOK DE MAGIE VAN KINDEROPVANG EN NATUUR! Ontwikkeling van kinderen, stagnatie van de ntwikkeling en drverwijzen Wij prberen er vr te zrgen dat kinderen zich bij nze pvang plezierig velen en zich kunnen ntwikkelen. Om te kunnen berdelen f dit

Nadere informatie

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Jaarverslag 2016 Cliëntenraad Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Vrwrd Gewaardeerde lezer, Graag bieden we u hierbij ns jaarverslag 2016 aan zdat u geïnfrmeerd bent ver nze inbreng in het beleid

Nadere informatie

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit. Criteria en vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Primair nderwijs Ter vrbereiding p uw aanvraag vindt u in dit dcument de criteria en vragenlijst vr het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Nadere informatie

Verzuim Beleid. www.smallsteps.info. Opgemaakt door Human Resource Management. Doelgroep Alle werknemers. Ingangsdatum 4 juli 2014. Versie 0.

Verzuim Beleid. www.smallsteps.info. Opgemaakt door Human Resource Management. Doelgroep Alle werknemers. Ingangsdatum 4 juli 2014. Versie 0. Verzuim Beleid Opgemaakt dr Human Resurce Management Delgrep Alle werknemers Ingangsdatum 4 juli 2014 Versie 0.1 www.smallsteps.inf clfn Verzuimbeleid Visie en aanpak verzuim Delgrep: alle werknemers Versie:

Nadere informatie

o o o BIJLAGE PEDAGOGISCHE VISIE A. Gedragsindicatoren personeel in relatie tot leerlingen (vice versa)

o o o BIJLAGE PEDAGOGISCHE VISIE A. Gedragsindicatoren personeel in relatie tot leerlingen (vice versa) PEDAGOGISCHE VISIE A. Algemeen De pedaggische visie vertelt he de schl met leerlingen, persneel en uders van leerlingen wil mgaan en wat de schl verwacht ten aanzien van de relatie tussen leerlingen en

Nadere informatie

Beschermd Wonen met een pgb onder verantwoordelijkheid van gemeenten

Beschermd Wonen met een pgb onder verantwoordelijkheid van gemeenten Beschermd Wnen met een pgb nder verantwrdelijkheid van gemeenten Een factsheet vr cliënten, cliëntvertegenwrdigers en familievertegenwrdigers 1 februari 2016 Sinds 1 januari 2015 valt Beschermd Wnen (vrheen

Nadere informatie

Jaarverslag cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Jaarverslag cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Jaarverslag 2015 cliëntenraad Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Vrwrd Gewaardeerde lezer, Graag bieden we u hierbij ns jaarverslag 2015 aan zdat u geïnfrmeerd bent ver nze inbreng in het beleid

Nadere informatie

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar Maak van 2015 juw persnlijk prfessinaliseringsjaar en wrd Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Deze status wrdt bereikt na certificering dr het nafhankelijke

Nadere informatie

Uw vraag aan ons. Kindermishandeling en de jeugdzorgketen. Keten jeugdzorg. Bureau Jeugdzorg = Aansluittaak voorliggende veld

Uw vraag aan ons. Kindermishandeling en de jeugdzorgketen. Keten jeugdzorg. Bureau Jeugdzorg = Aansluittaak voorliggende veld Kindermishandeling en de jeugdzrgketen Uw vraag aan ns Signaleren Melden bij / Bureau Jeugdzrg Grningen Wat gebeurt er daarna? Interne keten BJZ Keten jeugdzrg in prvincie Grningen 2 Keten jeugdzrg Hettie

Nadere informatie

LOGBOEK van: klas: 1

LOGBOEK van: klas: 1 LOGBOEK van: klas: 1 Inhudspgave Inleiding en inhud van het lgbek Wat is de maatschappelijke stage? Delen van de maatschappelijke stage Waar de je maatschappelijke stage? Kaders waarbinnen de maatschappelijke

Nadere informatie

Maatschappelijke Stage

Maatschappelijke Stage Maatschappelijke Stage 2 Inhud 1. Wat is MAS? 1.1 MAS algemeen. 1.2 MAS p het Gren van Prinstererlyceum 1.3 Deadlines 2. Stage zeken 2.1 De stage cördinatr p schl. 2.2 Masactief 3. De frmulieren 3.1 Aanvraagfrmulier

Nadere informatie

Beslissingsondersteunende instrumenten. Criteria 2016. September 2015 Stichting Kwaliteit in Basis GGZ

Beslissingsondersteunende instrumenten. Criteria 2016. September 2015 Stichting Kwaliteit in Basis GGZ Beslissingsndersteunende instrumenten September 2015 Stichting Kwaliteit in Basis GGZ Beslissingsndersteunende instrumenten Inleiding Stichting Kwaliteit in Basis GGZ gelft dat de mentale zrg in Nederland

Nadere informatie

Tussenrapportage: plan van aanpak raadsenquête grondexploitatie Duivenvoordecorridor.

Tussenrapportage: plan van aanpak raadsenquête grondexploitatie Duivenvoordecorridor. Tussenrapprtage: plan van aanpak raadsenquête grndexplitatie Duivenvrdecrridr. Enquêtecmmissie grndexplitatie Duivenvrdecrridr 16 februari 2015 Inhudspgave: 1. Inleiding 2. Organisatie 3. Verfijning nderzeksvraag

Nadere informatie

Ondersteuning gericht op kwaliteit van leven en maatschappelijke participatie van personen met een beperking. Een wetenschappelijke stand van zaken.

Ondersteuning gericht op kwaliteit van leven en maatschappelijke participatie van personen met een beperking. Een wetenschappelijke stand van zaken. Ondersteuning gericht p kwaliteit van leven en maatschappelijke participatie van persnen met een beperking. Een wetenschappelijke stand van zaken. Bea Maes KU Leuven Een veld in beweging Vlwaardig burgerschap

Nadere informatie

Uitvoeringsbesluit Jeugdhulp Enschede 2015

Uitvoeringsbesluit Jeugdhulp Enschede 2015 Uitveringsbesluit Jeugdhulp Enschede 2015 Het cllege van Burgemeester en Wethuders van de gemeente Enschede; - gelet p de artikelen 2.3, 12.3, 12.4 en 19 van de Verrdening Jeugdhulp Enschede 2015, waarin

Nadere informatie

CVDR. Nr. CVDR348970_1. RegelingPGBjeugdhulp Gouda 2015

CVDR. Nr. CVDR348970_1. RegelingPGBjeugdhulp Gouda 2015 CVDR Officiële uitgave van Guda. Nr. CVDR348970_1 13 maart 2018 RegelingPGBjeugdhulp Guda 2015 Het cllege van burgemeester en wethuders van de gemeente Guda; gelezen het vrstel van 5 nvember 2014; Gelet

Nadere informatie

Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Winterswijk 2013-2018

Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Winterswijk 2013-2018 Vr- en Vregschlse Educatie (VVE) Winterswijk 2013-2018 1. Inleiding Vr- en Vregschlse Educatie, als nderdeel van het bredere beleidsterrein nderwijsachterstandbeleid, wrdt sinds 2002 in Winterswijk vrmgegeven.

Nadere informatie

Matching Needs and Services (MNS) Leonieke Boendermaker /NIZW Jeugd www.jeugdzorg.nl

Matching Needs and Services (MNS) Leonieke Boendermaker /NIZW Jeugd www.jeugdzorg.nl Matching Needs and Services (MNS) Lenieke Bendermaker /NIZW Jeugd www.jeugdzrg.nl Vraag en aanbd: wanneer? Een grte zrg-aanbieder met een meerjaren plan pstellen vr de rganisatie. Welke kant met het p?

Nadere informatie

Duurzaam inzetbaar in een vitale organisatie

Duurzaam inzetbaar in een vitale organisatie Duurzaam inzetbaar in een vitale rganisatie Vitaliteit en bevlgenheid vrmen sleutelbegrippen vr het ptimaal en duurzaam inzetten van medewerkers. Vitale medewerkers bruisen van energie, velen zich fit

Nadere informatie

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Jaarverslag 2017 Cliëntenraad Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Vrwrd Gewaardeerde lezer. De cliëntenraad heeft k in 2017 weer mee kunnen werken aan het verbeteren van de dienstverlening aan

Nadere informatie

Informatie voor scholen

Informatie voor scholen Infrmatie vr schlen Niet alleen studenten, maar k schlen kunnen rekenen p een gede samenwerking met Travel2Cnnect als partner. Dr nze jarenlange persnlijke ervaring met stagiaires, vrijwilligers en lkale

Nadere informatie

Pestprotocol. 1 Achtergrond. 1.1 Uitgangspunt. 1.2 Pesten in het cluster-4-onderwijs. Onderwijs. Pestprotocol Versie: 1.0 Datum: 20 mei 2014

Pestprotocol. 1 Achtergrond. 1.1 Uitgangspunt. 1.2 Pesten in het cluster-4-onderwijs. Onderwijs. Pestprotocol Versie: 1.0 Datum: 20 mei 2014 Pestprtcl Onderwijs Pestprtcl Versie: 1.0 Datum: 20 mei 2014 1 Achtergrnd 1.1 Uitgangspunt Beleid tegen pesten valt binnen het veiligheidsbeleid van Yulius Onderwijs. Ons uitgangspunt is dat nze schl een

Nadere informatie

Handleiding. Het opstellen van een diaconaal beleidsplan

Handleiding. Het opstellen van een diaconaal beleidsplan Handleiding Het pstellen van een diacnaal beleidsplan Versie 1.0 Generale diacnale cmmissie Datum: augustus 2015 Generale diacnale cmmissie Vendelier 51-D 3905 PC VEENENDAAL Telefn (0318) 505541 Website:

Nadere informatie

Huiswerk Informatie voor alle ouders

Huiswerk Informatie voor alle ouders Nummer 6 mei 2010 Huiswerk Infrmatie vr alle uders Huiswerk en efening Ged leren lezen en rekenen is belangrijk, want je hebt deze vaardigheden in het dagelijks leven veral ndig. Kinderen ged leren lezen

Nadere informatie

WHITE PAPER HET INRICHTEN VAN KWALITEITSMANAGEMENT

WHITE PAPER HET INRICHTEN VAN KWALITEITSMANAGEMENT WHITE PAPER HET INRICHTEN VAN KWALITEITSMANAGEMENT Adjust - Sciaal Resultaat zet in p verbinding in het Sciaal Dmein. Dat den we dr altijd g te hebben vr de mens en zijn mgeving. We hebben nze expertise

Nadere informatie

Passend onderwijs. Passend onderwijs. SWV PO Twente Noord 1

Passend onderwijs. Passend onderwijs. SWV PO Twente Noord 1 Passend nderwijs Passend nderwijs SWV PO Twente Nrd 1 Opbuw presentatie Passend nderwijs SWV PO Twente Nrd 2 1. De Basis basis Passend nderwijs SWV PO Twente Nrd 3 Waarm passend nderwijs? Alle leerlingen

Nadere informatie

Checklist Veranderaanpak Inhoud en Proces

Checklist Veranderaanpak Inhoud en Proces list Veranderaanpak Inhud en Prces AdMva 2011 www.admva.nl www.arbcatalgusvvt.nl list Veranderaanpak Inhud en Prces www.arbcatalgusvvt.nl Clfn Sturen p Werkdrukbalans en Energie AdMva 2011 Erna van der

Nadere informatie

Anti Pestbeleid Uitgangspunt: Ieder kind heeft recht op een veilige omgeving en een plezierige schooltijd. Achtergrond

Anti Pestbeleid Uitgangspunt: Ieder kind heeft recht op een veilige omgeving en een plezierige schooltijd. Achtergrond Anti Pestbeleid Uitgangspunt: Ieder kind heeft recht p een veilige mgeving en een plezierige schltijd Achtergrnd - Wat is pesten? 'Iemand wrdt getreiterd f is het mikpunt van pesterijen als hij f zij herhaaldelijk

Nadere informatie

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening

Jaarverslag Cliëntenraad. Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening Jaarverslag 2014 Cliëntenraad Juvans Maatschappelijk Werk en Dienstverlening 2 Vrwrd Gewaardeerde lezer, Hierbij bieden we u het jaarverslag 2014 aan. Vr de cliëntenraad is het een interessant jaar geweest.

Nadere informatie

Alle secundaire scholen, binnen de regio MidLim, met een klasgroep in de 2de of 3de graad waarin: o o o o o

Alle secundaire scholen, binnen de regio MidLim, met een klasgroep in de 2de of 3de graad waarin: o o o o o Klas-in-zicht Een negatieve grepsdynamiek, leerlingen die niet met elkaar vereen kunnen kmen, een vertrebelde relatie tussen leerlingen en leerkrachten, meilijk les kunnen geven dr strend gedrag, zijn

Nadere informatie

Het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Enschede;

Het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Enschede; Uitveringsbesluit Jeugdhulp Enschede 2015 Het cllege van Burgemeester en Wethuders van de gemeente Enschede; - gelet p de artikelen 2.3, 12.3, 12.4 en 19 van de Verrdening Jeugdhulp Enschede 2015, waarin

Nadere informatie

Start duurzame inzetbaarheid

Start duurzame inzetbaarheid Start duurzame inzetbaarheid Een praktijkcasus Dr: Rlf Weijers, Pauline Miedema Hewel duurzame inzetbaarheid een veelbesprken thema is, blijft het lastig m het cncreet te maken en er handen aan veten aan

Nadere informatie

re-integratie jobcaoching praktijkleerwerktraject De Pastorie diverse branches social return

re-integratie jobcaoching praktijkleerwerktraject De Pastorie diverse branches social return jbcaching praktijkleerwerktraject De Pastrie scial return Stichting MatchWinners Rermnd jbcaching praktijkleerwerktraject De Pastrie scial return Stichting Matchwinners Rermnd 1. Intr Sinds 2009 biedt

Nadere informatie

TOEZICHTKADER ACCREDITATIESTELSEL HOGER ONDERWIJS. september 2014

TOEZICHTKADER ACCREDITATIESTELSEL HOGER ONDERWIJS. september 2014 TOEZICHTKADER ACCREDITATIESTELSEL HOGER ONDERWIJS september 2014 INHOUD Inleiding 4 1 Del en uitvering van het tezicht 5 1.1 Wat willen we bereiken? 5 1.2 Werkwijze 5 1.3 Waarderingskader 7 2 Relatie met

Nadere informatie

Een natuurlijk proces

Een natuurlijk proces Ik vel het weer. Het is er weer. Sms even, dan de hele tijd. Ik wil je niet kwetsen. Ik wil het niet weer zeggen, maar het is er weer. (Gijs Hrvers) Overprikkeling Veel mensen met autisme hebben gede intellectuele

Nadere informatie

Gedragscode voor de leden van de Beroepsvereniging van Nederlandse Stedebouwkundigen en Planologen

Gedragscode voor de leden van de Beroepsvereniging van Nederlandse Stedebouwkundigen en Planologen Gedragscde vr de leden van de Berepsvereniging van Nederlandse Stedebuwkundigen en Planlgen Gedragscde vr de leden van de Berepsvereniging van Nederlandse Stedebuwkundigen en Planlgen Inhudspgave Hfdstuk

Nadere informatie

Verandertrajecten voor individuele medewerkers

Verandertrajecten voor individuele medewerkers Het Sandelhut Meditatietechnieken, Caching en Training Verandertrajecten vr individuele medewerkers Lcatie: Het Beekse Bshuis Girlesedijk ngenummerd Hilvarenbeek Pst: Gildelaan 41 5081 PJ Hilvarenbeek

Nadere informatie

Missie, visie en organisatiedoelstellingen GHOR organisaties Gooi & Vechtstreek en Flevoland In het kader van de intensivering van de samenwerking

Missie, visie en organisatiedoelstellingen GHOR organisaties Gooi & Vechtstreek en Flevoland In het kader van de intensivering van de samenwerking Missie, visie en rganisatiedelstellingen GHOR rganisaties Gi & Vechtstreek en Flevland In het kader van de intensivering van de samenwerking Afdeling GHOR Flevland/ GHOR Gi & Vechtstreek Datum 7 juni 2010

Nadere informatie

Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen

Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen Samenvatting Deelprjecten Ouderen Samen Vughtse Ouderen aan het Wrd In januari 2007 zijn dr het Prject Ouderen Samen vier bijeenkmsten gerganiseerd waarvr alle Vughtse inwners van 55 jaar en uder waren

Nadere informatie

Keurmerkrapportage 2018

Keurmerkrapportage 2018 Keurmerkrapprtage 2018 Rapprtage.b.v. de zelfevaluatie ter kwalificatie vr het Keurmerk Basis GGZ 2018 PHHaastrecht B.V. 4 januari 2018 Heeft u vragen ver deze rapprtage? Neem cntact p met Stichting Kwaliteit

Nadere informatie

PEST PROTOCOL. Prins Willem-Alexanderschool

PEST PROTOCOL. Prins Willem-Alexanderschool PEST PROTOCOL Prins Willem-Alexanderschl Wat is een pestprtcl? Een pestprtcl is een aantal vereenkmsten ver het tegengaan van pesten. Een afspraak tussen de schl, de kinderen en de uders. Waarm een pestprtcl?

Nadere informatie

Handreiking functionerings- en beoordelingsgesprekken griffiers

Handreiking functionerings- en beoordelingsgesprekken griffiers Handreiking functinerings- en berdelingsgesprekken griffiers September 2014 Functineringsgesprek Als de griffier is aangesteld, is het verstandig m met elkaar te blijven reflecteren p het functineren.

Nadere informatie

PREVENTIEVE BASISZORG (fase 0)

PREVENTIEVE BASISZORG (fase 0) PREVENTIEVE BASISZORG (fase 0) hetergene grepen: kinderen uit diverse sciale milieus, een grte verscheidenheid aan rts. De schl gaat adequaat m met verschillen tussen leerlingen: gezien deze verschillen

Nadere informatie

Sociaal veiligheidsprotocol VMBO Helicon Eindhoven

Sociaal veiligheidsprotocol VMBO Helicon Eindhoven Sciaal veiligheidsprtcl VMBO Helicn Eindhven Dit prtcl is een bijlage van het begeleidingsplan van nze schl. Standpunt In dit prtcl verklaren schl en uders tezamen, dat we grensverschrijdend gedrag en

Nadere informatie

Wie zijn we? Kernwaarden in ons handelen zijn:

Wie zijn we? Kernwaarden in ons handelen zijn: Wie zijn we? Zrggrep Kans is een zrginstelling die ptimale zrg, begeleiding en huisvesting biedt aan zwel jngvlwassenen met psychiatrische strnissen en daarmee samenhangende gedragsprblematiek, als aan

Nadere informatie

IWI. De Gemeenteraad Postbus 11563

IWI. De Gemeenteraad Postbus 11563 Inspectie Werk en Inkmen Tezicht Gemeentelijk Dmein De Gemeenteraad Pstbus 11563 2502 AN Den Haag Prinses Beatrixlaan 82 2595 AL Den Haag Telefn (070) 304 44 44 Fax (070) 304 44 45 www.lwiweb.nl Cntactpersn

Nadere informatie

Training Werken aan Welbevinden. Opleidingscurriculum. Facit, Velsen-Noord Februari 2011

Training Werken aan Welbevinden. Opleidingscurriculum. Facit, Velsen-Noord Februari 2011 Training Werken aan Welbevinden Opleidingscurriculum Facit, Velsen-Nrd Februari 2011 Inhudspgave Inleiding 3 1. Algemene beschrijving van de pleiding 4 1.1 Delgrep 4 1.2 Kwalificaties 4 1.3 Uitgangspunten

Nadere informatie

Evaluatiekader Jeugdwet April 2015

Evaluatiekader Jeugdwet April 2015 Evaluatiekader Jeugdwet April 2015 In de Jeugdwet is de vlgende evaluatiebepaling pgenmen: Artikel 12.2 Onze Ministers zenden binnen drie jaar na de inwerkingtreding van de wet aan de Staten-Generaal een

Nadere informatie

Agressiemanagement. Management Consulting and Research Kapeldreef 60, 3001 Heverlee Tel. 016/29 83 11 Fax 016/29 83 19 Website http://www.mcr-bvba.

Agressiemanagement. Management Consulting and Research Kapeldreef 60, 3001 Heverlee Tel. 016/29 83 11 Fax 016/29 83 19 Website http://www.mcr-bvba. Agressiemanagement Bedrijven, rganisaties en schlen krijgen steeds vaker met agressie te maken. Wanneer je met mensen werkt, bestaat er immers de kans p cnflicten. Z n cnflict kan escaleren in bedreigingen,

Nadere informatie

Convenant brancheorganisatie beroepsverenigingen in het kader van: Versterking beroepsvereniging Beroepenregister en Beroepsregistratie

Convenant brancheorganisatie beroepsverenigingen in het kader van: Versterking beroepsvereniging Beroepenregister en Beroepsregistratie Cnvenant brancherganisatie berepsverenigingen in het kader van: Versterking berepsvereniging Berepenregister en Berepsregistratie De ndergetekenden, I. De rganisatie van brancherganisatie MOgrep Jeugdzrg

Nadere informatie

Beleidregels WMO en Jeugdhulp gemeente Heusden 2015

Beleidregels WMO en Jeugdhulp gemeente Heusden 2015 CVDR Officiële uitgave van Heusden. Nr. CVDR349284_1 25 juli 2017 Beleidregels WMO en Jeugdhulp gemeente Heusden 2015 Het cllege van burgemeester en wethuders van de gemeente Heusden; gelet p de Wet maatschappelijke

Nadere informatie

Bij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen.

Bij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen. 1 Leefbaarheid is een belangrijk, z niet hét thema van de laatste jaren. De wnmgeving wrdt vr mensen steeds belangrijker vr de ervaren wn. Ok vanuit het perspectief van sciale chesie, veiligheid en sciaal-ecnmische

Nadere informatie

Beleid Veiligheid en Gezondheid Kinderwoud

Beleid Veiligheid en Gezondheid Kinderwoud Beleid Veiligheid en Gezndheid Kinderwud Met het beleid veiligheid en gezndheid maken we inzichtelijk he wij p nze lcaties werken ten aanzien van Veiligheid & Gezndheid. We bieden kinderen en medewerkers

Nadere informatie

Transmuraal Programma Management

Transmuraal Programma Management Transmuraal Prgramma Management Een prpsitie van Vitha versie 1 Inhudspgave 1 Inleiding... 3 2 Transmurale behandelpraktijken... 3 2.1 Transmurale zrg nader gedefinieerd... 3 2.2 Transmurale zrg in de

Nadere informatie

Bijlage 4. Toetsingskader ontwerp levensloopbestendig Zeist-Oost

Bijlage 4. Toetsingskader ontwerp levensloopbestendig Zeist-Oost Bijlage 4 Tetsingskader ntwerp levenslpbestendig Zeist-Ost 1. Opzet Het tetsingskader Levenslpbestendig Zeist-Ost bestaat uit een aantel nderdelen. Een algemeen deel gaat ver de levenslpbestendige wijk:

Nadere informatie

Rapport. Bekend maakt bemind Onderzoek naar de bekendheid van en waardering voor het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak

Rapport. Bekend maakt bemind Onderzoek naar de bekendheid van en waardering voor het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak Rapprt Bekend maakt bemind Onderzek naar de bekendheid van en waardering vr het Expertisecentrum Veilige Publieke Taak Over het CAOP Het CAOP is hét kennis- en dienstencentrum p het gebied van arbeidszaken

Nadere informatie

1. SW OFFICE (ALGEMEEN)

1. SW OFFICE (ALGEMEEN) 1. SW OFFICE (ALGEMEEN) SW Office is een belangrijk instrument, niet alleen m inzicht te krijgen, maar k m infrmatie te geven ver het gebruik van de dienstverlening aan de klanten van WnenPlus. In verleg

Nadere informatie

Registratienummer: GF Datum: 6 september 2011 Agendapunt: 7

Registratienummer: GF Datum: 6 september 2011 Agendapunt: 7 Aan de gemeenteraad Registratienummer: GF11.20079 Datum: 6 september 2011 Agendapunt: 7 Prtefeuillehuder: De heer L. Buwalda Behandelend ambtenaar: Mevruw K.J. Bij Onderwerp: De Kanteling Wm Vrstel: -

Nadere informatie

3 De positie van armoedebeleid in het Sociaal Domein

3 De positie van armoedebeleid in het Sociaal Domein 3 De psitie van armedebeleid in het Sciaal Dmein Zals eerder beschreven is armede meer dan alleen een financieel tekrt en zijn er raakvlakken met nder andere pleiding, gezndheid en wnen. Zals in hfdstuk

Nadere informatie

Aanbod Diensten Baan in Beeld

Aanbod Diensten Baan in Beeld Aanbd Diensten Baan in Beeld 3751 LM Bunschten inf@baaninbeeld.cm www.baaninbeeld.cm Inhudspgave 1. Over Baan in Beeld p. 3 Wie wij zijn, utplacement en lpbaanadvies, fcus, resultaat en lcatie. 2. Outplacementprgramma

Nadere informatie

Helpt de GGZ? Kort verslag van de 2de informatiebijeenkomst over ROM ggz 12 oktober 2010, Amersfoort

Helpt de GGZ? Kort verslag van de 2de informatiebijeenkomst over ROM ggz 12 oktober 2010, Amersfoort Helpt de GGZ? Krt verslag van de 2de infrmatiebijeenkmst ver ROM ggz 12 ktber 2010, Amersfrt Op 12 ktber zijn 50 cliënten, verwanten, leden van cliënten- en familieraden en ervaringsdeskundigen in Amersfrt

Nadere informatie

Samenwerkingsschool Balans

Samenwerkingsschool Balans Samenwerkingsschl Balans DYSLEXIEBELEID_p website.dc - 1-1. Wat is dyslexie De Gezndheidsraad prbeerde jaren geleden tt natinale vereenstemming te kmen dr een glbale mschrijving p te stellen waarin iedereen

Nadere informatie

ECTS-fiche. Graduaat Maatschappelijk werk Sociaal agogische vaardigheden

ECTS-fiche. Graduaat Maatschappelijk werk Sociaal agogische vaardigheden ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Mdule Cde Graduaat Maatschappelijk werk Sciaal aggische vaardigheden Bc5 Lestijden 40 Studiepunten Ingeschatte ttale n.v.t. studiebelasting 50 (in uren) 1 Mgelijkheid

Nadere informatie

Privacy Statement andere betrokkenen (niet zijnde studenten of medewerkers)

Privacy Statement andere betrokkenen (niet zijnde studenten of medewerkers) Privacy Statement andere betrkkenen (niet zijnde studenten f medewerkers) Hgeschl Leiden respecteert de privacy van haar bezekers en externe cntacten en gaat zrgvuldig en vertruwelijk m met uw persnsgegevens.

Nadere informatie

Bijlage IVa Sjabloon voor de verdeling van werkzaamheden voor onderwijzend personeel in de kunsteducatie

Bijlage IVa Sjabloon voor de verdeling van werkzaamheden voor onderwijzend personeel in de kunsteducatie Bijlage IVa Sjabln vr de verdeling van werkzaamheden vr nderwijzend persneel in de kunsteducatie Sjabln vr de verdeling van werkzaamheden vr nderwijzend persneel in de kunsteducatie LOGA-partijen vinden

Nadere informatie

Protocol en klachtenregeling ongewenst gedrag

Protocol en klachtenregeling ongewenst gedrag Prtcl en klachtenregeling ngewenst gedrag Geactualiseerd: december 2016 1 I. Vrkming van ngewenst gedrag 1. Binnen de Gruitprt wrdt agressie en geweld, (seksuele) intimidatie, discriminatie, pesten en

Nadere informatie

Onze school gebruikt hierbij naast het SPCO veiligheidplan, in ieder geval de volgende hulpmiddelen:

Onze school gebruikt hierbij naast het SPCO veiligheidplan, in ieder geval de volgende hulpmiddelen: Graaf Jan van Mntfrtschl Beleid ter vrkming en/f regulering van pestgedrag 1. 1 Inleiding: Iedere schl heeft een veilig schlklimaat ndig. Op de Graaf Jan van Mntfrtschl zijn wij ns ervan bewust dat veiligheid

Nadere informatie

Boschveld on Tour. Herijking Sociale Visie Boschveld 2015-2019

Boschveld on Tour. Herijking Sociale Visie Boschveld 2015-2019 Bschveld n Tur Herijking Sciale Visie Bschveld 2015-2019 Inleiding Vr u ligt het verslag van de herijking van de sciale visie van Bschveld vr de peride 2015 2019. In 2007 is de sciale visie van Bschveld

Nadere informatie

.1-4- gemeente Eindhouen

.1-4- gemeente Eindhouen .1-4- gemeente Eindhuen Inleiding 3 3 Vr u ligt het Jaarverslag Leerplicht en Straks.nu 2008-2009. Qua vrm en pmaakeen ander jaarverslag dan u gewend bent. De vrij uitgebreide weergave van allerlei zaken

Nadere informatie

Kenneth Smit Consulting -1-

Kenneth Smit Consulting -1- Versneld en cntinu verbeteren van de perfrmance en de resultaten van uw medewerkers en rganisatie. Perfrmance en rendementsverbetering van uw rganisatie is de fcus waarp de activiteiten van Kenneth Smit

Nadere informatie

Training Faciliteren door middel van de moderatiemethode

Training Faciliteren door middel van de moderatiemethode samen beslist beter besluiten Training Faciliteren dr middel van de mderatiemethde Training Techniek Resultaat Tepasbaar. Dynamisch. Interactief. Visueel. Zelfdcumenterend. Overzichtelijk. Betrkkenheid.

Nadere informatie

Cliëntprofielen sector visueel 2015

Cliëntprofielen sector visueel 2015 Cliëntprfielen sectr visueel 2015 Nr Naam prfiel Aard en mvang *) Lptijd 0 Infrmatie, advies & Vrlichting Betreft specifieke functie, niet p individuele cliënt/hulpvraag gericht, delgrep, infrmatie, advies

Nadere informatie

Wat zijn de specifieke omstandigheden van deze locatie waar, bij inpassing van de voorziening, rekening mee gehouden moet worden?

Wat zijn de specifieke omstandigheden van deze locatie waar, bij inpassing van de voorziening, rekening mee gehouden moet worden? Omgevingsscan Achtergrnd prject De gemeente Drdrecht heeft het plan pgevat de prblematiek rndm (merendeels verslaafde) dak- en thuislze mensen in haar stad aan te pakken. In dit kader heeft de gemeente

Nadere informatie

Implementatie Taakherschikking

Implementatie Taakherschikking Werkfrmulier Implementatie Taakherschikking Verpleegkundig Specialist Dit frmulier is pgesteld dr de Werkgrep Taakherschikking van de Federatie Medisch Specialisten en wrdt ndersteund dr de V&VN Verpleegkundig

Nadere informatie

FACTSHEET SAMENWERKING COA

FACTSHEET SAMENWERKING COA FACTSHEET SAMENWERKING COA LOCATIE EN GEMEENTE VOOR JEUGDHULP AAN ASIELZOEKERSKINDEREN Factsheet samenwerking COA lcatie en gemeente vr jeugdhulp aan asielzekerskinderen INLEIDING ALGEMEEN Met de inwerkingtreding

Nadere informatie

Beleidsplan Sociale Veiligheid

Beleidsplan Sociale Veiligheid Beleidsplan Sciale Veiligheid Basisschl t Klkhuis Hazelaar 47 5664VE Geldrp Ieder kind det erte! t Klkhuis is in schljaar 2016-2017 gestart met de invering van De Vreedzame Schl. De Vreedzame Schl vrziet

Nadere informatie

Cursussen CJG. (samenwerking tussen De Meerpaal en het onderwijs in Dronten) Voortgezet Onderwijs

Cursussen CJG. (samenwerking tussen De Meerpaal en het onderwijs in Dronten) Voortgezet Onderwijs Cursussen CJG (samenwerking tussen De Meerpaal en het nderwijs in Drnten) Vrtgezet Onderwijs 1 Faalangst (vrtgezet nderwijs) Faalangsttraining is vr jngeren die gespannen zijn en (te) veel nadenken ver

Nadere informatie

Protocol Informatievoorziening gescheiden ouders

Protocol Informatievoorziening gescheiden ouders Prtcl Infrmatievrziening gescheiden uders De Bellefleur Ddewaard Del van het prtcl Dit prtcl geeft uitleg ver de wijze waarp wij mgaan met de infrmatievrziening vr gescheiden uders. Uitgangspunt is dat

Nadere informatie

Voorbereidingsjaar hoger onderwijs voor anderstaligen. Functieprofiel: Leerondersteuner Voorbereidingsjaar Hoger Onderwijs voor Anderstaligen

Voorbereidingsjaar hoger onderwijs voor anderstaligen. Functieprofiel: Leerondersteuner Voorbereidingsjaar Hoger Onderwijs voor Anderstaligen Vrbereidingsjaar hger nderwijs vr anderstaligen Prvincieplein 1 Cntact: Functieprfiel: Leerndersteuner Vrbereidingsjaar Hger Onderwijs vr Anderstaligen Samenvatting Als leerndersteuner begeleid en ndersteun

Nadere informatie

D i e n s t v e r l e n i n g s d o c u m e n t

D i e n s t v e r l e n i n g s d o c u m e n t D i e n s t v e r l e n i n g s d c u m e n t Ons kantr hudt zich bezig met financiële dienstverlening en heeft zich gespecialiseerd in schade- en levensverzekeringen en is daarbij actief p de zakelijkeen

Nadere informatie

Plan van aanpak voor Social Return gekoppeld aan de Deelovereenkomst Maatwerkvoorziening Maatschappelijke Ondersteuning in de Oosterschelderegio

Plan van aanpak voor Social Return gekoppeld aan de Deelovereenkomst Maatwerkvoorziening Maatschappelijke Ondersteuning in de Oosterschelderegio Plan van aanpak vr Scial Return gekppeld aan de Deelvereenkmst Maatwerkvrziening Maatschappelijke Ondersteuning in de Osterschelderegi Aanleiding De deelnemers aan de Maatwerkvrziening Maatschappelijke

Nadere informatie

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid Samenvatting BEELDEN OVER COMMUNICATIE TEYLINGEN Bevindingen gesprekken ver Cmmunicatie, raad- en cllegeleden, rganisatie en samenleving In deze ntitie zijn de resultaten van zwel de gesprekken van 9 ktber

Nadere informatie

: Persoonlijk Begeleider. Algemene informatie Naam organisatie : De Haardstee. FWG-niveau : 40

: Persoonlijk Begeleider. Algemene informatie Naam organisatie : De Haardstee. FWG-niveau : 40 Persnlijk Begeleider Algemene infrmatie Naam rganisatie : De Haardstee Functie : Persnlijk Begeleider Onderdeel : primaire zrg FWG-niveau : 40 Psitie en rl in de rganisatie. De persnlijk begeleider krijgt

Nadere informatie

Visie op toezicht Raad van Toezicht Deventer Ziekenhuis

Visie op toezicht Raad van Toezicht Deventer Ziekenhuis Visie p tezicht Raad van Tezicht Deventer Inleiding: de algemene taken van de Raad van Tezicht De Raad van Tezicht tetst f de Raad van Bestuur bij zijn beleidsvrming en de uitvering van zijn bestuurstaken

Nadere informatie

V-ICT-OR begeleidt besturen in hun informatiehuishouding voor optimaal verloop van samenvoeging gemeente en OCMW

V-ICT-OR begeleidt besturen in hun informatiehuishouding voor optimaal verloop van samenvoeging gemeente en OCMW V-ICT-OR begeleidt besturen in hun infrmatiehuishuding vr ptimaal verlp van samenveging gemeente en OCMW De infrmatica in steden en gemeenten greide sinds de jaren 80 rganisch. Dat stapje bij stapje greien

Nadere informatie

procesbegeleiders (en beleidsmedewerkers)

procesbegeleiders (en beleidsmedewerkers) prcesbegleiders (en beleidsmedewerkers) prcesbegeleiders (en beleidsmedewerkers) Deze thematische fiche wil inzicht verschaffen in de vereenkmsten en de verschillen van een prcesbegeleider en een beleidsmedewerker

Nadere informatie

Huiswerk. Waarom geven wij op school huiswerk? Wij vinden huiswerk zinvol, omdat we denken daar het volgende mee te kunnen bereiken :

Huiswerk. Waarom geven wij op school huiswerk? Wij vinden huiswerk zinvol, omdat we denken daar het volgende mee te kunnen bereiken : Versie: ktber 2016 Huiswerk Op nze schl wrdt in diverse grepen huiswerk gegeven. Onder huiswerk verstaan we werk dat vanuit de schl meegegeven wrdt en waarvan verwacht wrdt dat het dr de kinderen thuis

Nadere informatie

Richtlijn voor het opstellen van een protocol voor samenwerking tussen ziekenhuizen en jeugdzorginstanties

Richtlijn voor het opstellen van een protocol voor samenwerking tussen ziekenhuizen en jeugdzorginstanties Richtlijn vr het pstellen van een prtcl vr samenwerking tussen ziekenhuizen en jeugdzrginstanties Mei 2010 Mei 2010 CAOP - Veiligezrg Vrwrd Ziekenhuizen meten sms zrg verlenen aan een kind en uders die

Nadere informatie

Dyslexie, Dyscalculie & Spellingsbegeleiding

Dyslexie, Dyscalculie & Spellingsbegeleiding Dyslexie, Dyscalculie & Spellingsbegeleiding Dyslexie en dyscalculie en spellingsbegeleiding p het Carlus Clusius Cllege Zwlle Signalering en Begeleiding dyslectische / dyscalculische leerlingen Dyslexie:

Nadere informatie

Werken met uitzendkrachten

Werken met uitzendkrachten Uitzendkrachten-Werken met uitzendkrachten-telichting 1/8 Werken met uitzendkrachten Uitzendkrachten zijn werknemers die vallen nder twee srten werkgevers. Enerzijds heeft men de werkgever van de uitzendkracht

Nadere informatie

Programma Welzijn en Zorg. Nieuwe Zorg en Domotica

Programma Welzijn en Zorg. Nieuwe Zorg en Domotica Prgramma Welzijn en Zrg Nieuwe Zrg en Dmtica Aanleiding De mgelijkheden vr het langer zelfstandig thuis blijven wnen, meten wrden verbreed. Technlgische ntwikkelingen die zrg p afstand en het participeren

Nadere informatie