Kerngegevens Pekela. Gemeentebezoek d.d. 29 september 2006

Transcriptie

1 Kerngegevens Pekela Gemeentebezoek d.d. 29 september 2006

2 Kerngegevens gemeente Pekela Inleiding In dit document worden een aantal kerngegevens weergegeven over de gemeente Pekela. Deze zijn door het BeleidsInformatieCentrum van de provincie samengesteld, onder andere uit gegevens afkomstig van de internetsite van het Centraal Bureau van de Statistiek. Hoofdstuk 3.: Arbeidsmarkt is opgesteld op basis van gegevens van o.a. de website Arbeidsmarktgroningen.nl en het CWI. Door gebruik te maken van meerjarige overzichten, grafieken en het relateren aan zowel provinciale als nationale cijfers is getracht een adequate informatievoorziening te bewerkstelligen voor het gemeentebezoek van de commissaris van de koningin op 29 september 2006, maar ook voor algemeen gebruik. 1 Bodemgebruik 1.1 Gebruikscategorieën De gemeente Pekela had anno 2000 een landoppervlakte van 49 km² en 1,1 km² binnenwater en geen buitenwater. Daarmee is Pekela op vier na de kleinste gemeente in de provincie Groningen. Van de oppervlakte van de gemeente Pekela bestaat 4,5 km 2 uit bebouwd gebied, oftewel 9%, dat betekent een zesde positie van de gemeenten met het grootste aandeel bebouwd gebied. De landbouw beslaat 80% van het oppervlak van Pekela (40 km 2 ), acht Groninger gemeenten hebben relatief minder landbouwgrond. Verder is de verdeling van het bodemgebruik vrij normaal. Bodemgebruik gemeente Pekela anno ) 1,1% Pekela 3,9% 1,6% 2,2% Fig. 1.1: Bodemgebruik 2000 excl. buitenwater 2,7% 1,6% 1,5% 5,4% Provincie 2,8% 2,4% 9,6% Nederland 1,7% 4,3% 12,9% 6,4% 3,0% 1,3% 62,3% 5,9% 79,6% 80,0% Totaal 50 km² Totaal: 2400 km² Totaal: km² Landbouw Woongebied Overig bebouwd Semi-bebouwd Verkeer Bos & natuur Recreatie Bodemgebruikcategorie km² % *) % ***) km² % *) % ***) km² % *) Landbouw 40,0 79,6 2, ,0 8, ,3 Bebouwd 4,5 9,0 3, ,1 4, ,5 waarvan woongebied 3,2 6,4 3, ,3 4, ,9 Semi-bebouwd 0,5 1,1 1,4 38 1,6 7, ,3 Verkeer 1,3 2,6 2,1 64 2,7 5, ,0 Bos & natuur 2,0 3,9 1, ,4 2, ,9 Recreatie 0,8 1,6 2,3 36 1,5 4, ,4 Totaal land 49,0 97,8 2, ,7 6, ,4 Binnenwater 1,1 2,2 1,6 67 2,8 1, ,6 Totaal excl. buitenwater 50,2 100,0 2, ,0 **) 6, ,0 **) Buitenwater 0, ,0 **) 13, ,0 **) Totaal water 1,1 2,2 0, ,3 **) 8, ,6 **) Totaal generaal 50,2 100,0 1, ,0 **) 7, ,0 **) *) Percentages van het 'Totaal excl.buitenwater'. **) Percentages van het 'Totaal generaal'. ***) Aandeel in oppervlak per bodemgebruikcategorie van de provincie respectievelijk Nederland. 1) Momenteel (september 06) zijn dit nog steeds de meest recente statistieken over bodemgebruik Kerngegevens gemeente Pekela - 2 -

3 1.2 Bevolkingsdichtheid Anno 2000 was met ruim 13 duizend inwoners de bevolkingsdichtheid in Pekela 273 inwoners per km 2. Er zijn bijna acht Groninger gemeenten die een hogere bevolkingsdichtheid hebben dan Pekela. Het provinciale gemiddelde ligt op 240 inw./ km 2. Het landelijke gemiddelde is bijna twee keer zo hoog (470 inw./ km 2 ). Pekela bezit een areaal woongebied van ca. 323 ha. Dit is 6,6% van het totale oppervlak van de gemeente, zeven gemeenten hebben een hoger percentage van het grondgebied bestemd als woongebied. Met dit areaal beschikken de inwoners van Pekela gemiddeld over 241 vierkante meter woongebied per persoon. In zes gemeenten in Groningen hebben de inwoners minder vierkante meters woongebied tot hun beschikking dan in Pekela. 2 Bevolking 2.1 Aantalsontwikkeling Het inwonertal van Pekela ligt al sinds begin jaren negen iets boven de 13 duizend. Sinds het begin van de jaren negentig groeide het bevolkingsaantal in Pekela bijna twee keer zo hard als gemiddeld in de provincie, tot De landelijke bevolkingsgroei was nog anderhalf keer zo sterk. In 2002 bereikte de bevolkingsomvang in Pekela een piek van In de jaren daarna was telkens sprake van een bevolkingsdaling met 0,1% tot 0,7% tot op 1 januari Zonder de ca. 300 asielzoekers in Oude Pekela zou de bevolkingsdaling al in 2000 ingezet zijn. Met dit inwonertal zit Pekela in de middenmoot van de Groninger gemeenten. Index ( = 100) Fig. 2.1: Bevolkingsontwikkeling Pekela Aantal inwoners op 1 januari Pekela Provincie Jaartal Nederland 2.2 Leeftijdsverdeling en ontwikkeling Het aandeel jongeren onder de 20 jaar ligt met ca. 23,4%-punt midden tussen het landelijke en het provinciale aandeel van deze leeftijdscategorie. In 10 van de Groninger gemeenten ligt dit aandeel lager. De relatieve dip bij twintigers die bij veel Groninger gemeente gebruikelijke is, is in Pekela relatief minder. Alleen Groningen, Hoogezand-Sappemeer, Appingedam en Winschoten scoren hier hoger. De leeftijdsklassen van 50 tot 80 jaar komen bovengemiddeld voor in Pekela. Het aandeel van de bevolking in Pekela jonger dan 20 jaar is 23,4% en ligt daarmee op 0,6%-punt lager dan in Het provinciale aandeel is in die periode evenwel 1%-punt gedaald. Aandeel van totale bevolking 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% Aantal op Jaar 1 januari Groei ,1% ,4% ,4% ,8% ,2% ,4% ,4% ,0% ,4% ,8% ,1% ,7% ,2% ,4% bron: CBS Fig 2.2: Leeftijdsopbouw 2006 aantal inwoners op 1 januari per leeftijdsklasse < >95 Het aantal bewoners in de leeftijd tussen de 20 en 40 was in het begin van de jaren negentig vrij constant maar is de laatste 10 jaren gaan dalen. In 2006 ligt het aandeel van deze leeftijdscategorie op 24,9, ongeveer 4%-punt onder het provinciale gemiddelde. Begin jaren negentig was dat ook zo. Kerngegevens gemeente Pekela - 3 -

4 Het ontwikkeling van het aantal inwoners in de leeftijdscategorie van 40 tot 60 in Pekela liep altijd in gelijke pas met de landelijke ontwikkeling, zei het dat het aandeel van deze groep ruim 1%-punt hoger lag. Vanaf 2001 is toename in deze groep sterk afgenomen met een groei van 0,7%-punt sindsdien, minder dan de helft van de landelijke en provinciale groei. In de jaren negentig steeg het aandeel van de totale bevolking in de werkbare leeftijd van 20 tot 65 in Pekela licht, om daarna enige tijd weer licht te dalen. Anno 2006 is het niveau gelijk aan dat van Het aantal inwoners in deze leeftijd is dus in gelijke tred met de totale bevolkingsontwikkeling toegenomen. In de laatste 10 jaar is deze potentiële beroepsbevolking in Pekela met 1% toegenomen, in de provincie Groningen 2% en in heel Nederland met 4%. Het aandeel 65+-ers in de bevolking van Pekela is sinds 1992 met 0,5%-punt gestegen, iets meer dan het provinciale gemiddelde maar ongeveer de helft van het landelijke gemiddelde. Het aantal 65-plussers is in het laatste decennium met ruim 4% gestegen, tegen een stijging 5% voor de hele provincie en 13% landelijk. Vóór 1994 lag het aandeel 65+-ers in Pekela nog 2%-punt boven het landelijk gemiddelde, maar anno 2006 ligt het landelijk gemiddelde ruim 1%-punt onder dat in Pekela (15,6%) tegen een provinciaal gemiddelde van 14,7%. De gemiddelde leeftijd in Pekela ligt op 40,6 jaar, dat is 1,0 jaar boven de gemiddelde leeftijd in de provincie Groningen. Binnen de provincie zijn er maar 6 gemeenten met een hogere gemiddelde leeftijd. Sinds 1996 is de gemiddelde leeftijd in Pekela met 1,7 jaar toegenomen in vergelijking met een provinciale toename van +1,4 jaar en een landelijke toename +1,6 jaar. 2.3 Demografische druk De demografische druk 1) in Pekela is met 64,1 weliswaar hoger dan gemiddeld maar er zijn maar vijf gemeenten met een lagere demografische druk. De mediane waarde onder de Groninger gemeenten is 66,6, het gemiddelde ligt op 60,0 2). Gemiddeld ligt de demografische druk in Nederland op 62,9. De Grijze druk, het aantal 65-plussers ten opzicht van het aantal inwoners in de werkbare leeftijd, ligt met 25,6 ca. 2 punten boven de provinciale gemiddelde waarde, maar is precies gelijk aan de mediane waarde in Groningen. Aantal per 100 personen van jaar Fig 2.3a: Demografische druk 2006 aantal inwoners op 1 januari per leeftijdsklasse 38,4 36,4 De Groene druk, het aantal personen jonger dan 20 jaar ten opzicht van het Groen Grijs aantal 20 tot 65 jarigen, bedraagt in Pekela 38,4. Dat is 2 punten boven de gemiddelde waarde in Groningen, maar nog wel onder de mediane waarde (39,6). Zeven gemeenten hebben een lagere Groene druk. Tot 1997 daalde de demografische druk in Pekela licht naar ruim 62, om daarna weer licht toe te nemen tot een waarde van 65 in 2004, om vervolgens iets te zakken tot het huidige niveau van ca. 64. De demografische druk in Nederland als geheel vertoont de laatste decennia een constante stijging, vooral door een toename van het aantal 65-plussers. In de periode vanaf 1997 is de stijging in Pekela bijna dubbel zo groot geweest. 1) De 20- tot 65-jarigen vormen de groep die vrijwel totaal de werkende bevolking beslaan. De verhouding tussen die groep en het aantal jongeren (0-19 jaar) en ouderen (65 jaar of ouder) wordt de demografische druk genoemd. De eenheid die wordt gebruikt is 'het aantal personen op iedere 100 personen van 20 tot 64 jaar'. 2) Het grote verschil tussen de mediane waarde (= de middelste van de op grootte gesorteerde waarden) en de gemiddelde waarde wordt veroorzaakt door de sterk afwijkende leeftijdsopbouw van de bevolking van de gemeente Groningen. 25,6 23,6 23,2 39,6 Kerngegevens gemeente Pekela - 4 -

5 2.4 Allochtonen. In de gemeente Pekela vormden de 491 niet-westerse allochtonen op 1 januari ,7% van de totale bevolking. Het aandeel niet-westerse allochtonen in de bevolking van de provincie Groningen bedraagt ca. 5,5% en van Nederland 10,4%. Er zijn acht Groninger gemeenten met een hoger aandeel niet-westerse allochtonen in de bevolking. Vanaf het midden van de jaren negentig was het aantal allochtonen in Pekela vrijwel constant rond de 180 oftewel bijna 1,5%. In 2001 steeg het aantal en kwam in 2003 op een piek van ca Dit werd vooral veroorzaakt door de vestigingen van het asielzoekerscentrum in Oude Pekela. Percentage / totale bevolking Fig. 2.4: Niet-westerse allochtonen per 1 januari Nederland Pekela Provincie Groningen Jaar Aantal per 1-1 Aandeel v.d. totale bevolking , , , , , , , , , ,7 d.d Bevolking samengevat De bevolkingssamenstelling van Pekela is redelijk gemiddeld. Wanneer de komst van de asielzoekers niet wordt meegerekend is er sinds 2000 sprake van een bevolkingsdaling in Pekela. De dip bij het aantal twintigers, veroorzaakt doordat veel jongeren wegtrekken voor volgen van een opleiding, is veel minder dan bij de meeste Groninger gemeenten. De daling van het aantal inwoners tussen de 20 en 40 is dan ook minder sterk dan gemiddeld in de provincie. 3 Arbeidsmarkt 3.1 Banen Verloop In 2005 waren er, op de peildatum april, ca banen in de gemeente Pekela, 3,2% minder dan in 2004 (-94 banen). Dit is de grootste afname van de werkgelegenheid van alle Groninger gemeenten. Gemiddeld komt de provincie uit op een daling van 0,9%. Het grootste aantal banen had Pekela in 1999, ca In het jaar daarna daalde het aantal banen in Pekela weer om vervolgens tot 2003 weer te stijgen naar ruim Ten opzichte van 1996 is het aantal banen in Pekela vrijwel gelijk gebleven (+11 banen). Er zijn drie gemeenten in Groningen die in 2005 minder banen hadden dan in De provincie komt over de periode vanaf 1996 uit op een groei van gemiddeld 1,5%/jr. Landelijk is de Verloop aantal banen (Index 1996 = 100) Figuur 3.1a. Werkgelegenheid Totaal aantal werkzame personen 80-10% Jaar peildatum: 1 april bron: PWR voorlopig cijfer gemiddelde werkgelegenheidsgroei sinds 1996 ca. 1,9% per jaar. Voor de provincie Groningen als geheel was de piek in de werkgelegenheid in 2002 met vervolgens drie jaar met een dalende werkgelegenheid. 15% 10% 5% 0% -5% Groei per jaar (%) Kerngegevens gemeente Pekela - 5 -

6 3.1.2 Verdeling over sectoren De grootste sector in Pekela is de Industrie met een aandeel in de werkgelegenheid van bijna 30%, ruim het dubbele van het gemiddeld in de provincie Groningen (14,0%). Alleen in Hoogezand-Sappemeer is het aandeel van de Industrie in de werkgelegenheid hoger (40%). De Handel kom op de tweede plaats met een aandeel van 21,8%, alleen De Marne overtreft hierin de gemeente Pekela, zei het nipt (21,9%), tegen een provinciaal gemiddelde van 15,0%. De landbouw heeft een aandeel in de werkgelegenheid van bijna 10%, het dubbele van het provinciale gemiddelde. Fig. 3.1b.: Werkgelegenheid per sector Gemeente Pekela (2005) 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% Landbouw en visserij Industrie, energie en delfstoffen Bouw nijverheid 5,0% 9,9% 14,0% 5,2% 6,7% 29,7% Handel & reparatie 15,0% 21,6% Horeca Vervoer, opslag en communicatie Financiële instellingen 3,7% 5,8% 5,0% 2,0% 1,1% Zakelijke dienstverlening 4,1% 13,4% Openbaar bestuur, overheid Onderw ijs 6,4% 2,9% 8,3% Gezondheids- & w elzijnszorg 6,7% 17,4% Overige dienstverlening 3,8% Provincie Pekela Bron: Prov. Werkgeleheidsregister Werkgelegenheid: Aantal banen ongeacht duur, inclusief uitzendbanen 2,9% 4,1% 1,1% 5,0% De Zorgsector scoort met een aandeel van 6,7% nog niet de helft van het provinciale gemiddelde (17,4%) voor deze sector. Dit is op drie na het laagste aandeel voor de Zorg in de werkgelegenheid van alle Groninger gemeenten. Maar ook de sector Zakelijke dienstverlening en de sector Financiële instellingen zitten ruim onder het provinciale gemiddelde. 6,7% 21,6% 9,9% Landbouw en visserij 6,7% 29,7% Industrie, energie en delfstoffen Bouw nijverheid Handel & reparatie Horeca Vervoer, opslag en communicatie Financiële instellingen Zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur, overheid Onderw ijs Gezondheids- & w elzijnszorg Overige dienstverlening Groei per sector De Zakelijke dienstverlening heeft in 2004 ook de grootste teruggang in werkgelegenheid gehad. Met een verlies van ruim honderd banen is deze sector bijna gehalveerd. Ook de industrie (-3%, -27 banen) leed verlies maar alle andere sectoren stonden in de plus, in tegenstelling tot het totaal voor de provincie, waar vrijwel alle sectoren negatief scoorden. De grootste winst, in absolute zin, zat bij de handel waar 24 banen bij kwamen (+4%). Bij de Bouw, het Vervoer en de Overige dienstverlening nam het aantal banen ook met ca. 10 toe. 20% 10% 0% -10% -20% -30% -40% Fig. 3.1c.: Werkgelegenheidgroei per sector Gemeente Pekela (2005) D F G H I J K L M N O T D: Industrie, energie en delfstoffen F: Bouwnijverheid G: Handel & reparatie H: Horeca I: Vervoer, opslag & communicatie J: Financiële instellingen K: Zakelijke dienstverlening L: Openbaar bestuur, overheid M: Onderwijs N: Gezondheids- & welzijnszorg O: Overige dienstverlening T: Totaal Op provinciaal niveau zaten de meeste sectoren enkele procenten in de min, behalve de Bouwnijverheid en de Handel die enkele procenten in de plus zaten. Wanneer we kijken naar de afgelopen 10 jaar dan blijkt het aandeel van de sector Industrie gestaag te krimpen met in 1996 nog een aandeel in de werkgelegenheid van ruim 36%. De handel is geleidelijk gestegen van 18% in 1996 naar de huidige 22%. In de jaren negentig lag het aandeel van de landbouw op ca. 7% tegen de 10% van de laatste jaren Werkgelegenheid naar bedrijfsgrootte Bron: Prov. Werkgeleheidsregister Pekela Provincie Werkgelegenheid: Aantal banen ongeacht duur, inclusief uitzendbanen Over de periode nam het aantal werkzame personen (exclusief de landbouwtellingbedrijven) in Pekela toe van ca personen naar ruim 2700, een stijging van ca. 2%. Het totaal aantal bedrijfsvestigingen steeg van ca. 434 naar ca. 533; een stijging van bijna 23%. Het aantal eenpersoonsbedrijven is van bijna 127 in 1996 gegroeid naar 206 in 2005, een stijging van 62%. Kerngegevens gemeente Pekela - 6 -

7 In 1996 was 43% van de werknemers in Pekela werkzaam bij bedrijfjes met minder dan 10 personen. Dit aandeel is gedaald naar 41% in 2005, dit is een mediane waarde voor Groningen. In 1996 vormden zij 92% van alle bedrijven in Pekela, in 2005 was dat 93%. Er zijn vier bedrijven met meer dan honderd medewerkers in Pekela, goed voor 24% van de werkgelegenheid. In 1996 was het aantal bedrijven met meer dan 100 werknemers gelijk, maar het aantal werkzame personen lag bijna 200 hoger, waardoor het aandeel toen bijna 32% bedroeg. 3.2 Werkloosheid Ontwikkeling De werkloosheid in Pekela ligt ruim een %-punt boven het provinciale gemiddelde en bijna 5%-punt boven het landelijke gemiddelde. In december 2005 lag het werkloosheidspercentage in Pekela op 13,6% (775 niet-werkende werkzoekenden). Dat is wel een daling van bijna 60 ten opzicht van een jaar eerder (-1,0%). Landelijk en provinciaal is de werkloosheid gedaald in 2005, met respectievelijke 0,3%-punt en 0,9%-punt. 5 Er zijn 6 gemeenten in de provincie met een hoger werkloosheidspercentage in dan Pekela. De werkloosheid was het laagst in december van het jaar met een percentage van 12,2%. Toen lag het werkloosheidspercentage in 105 Nederland N-Nederland Pekela 5,4%-punt boven het landelijke Provincie Pekela gemiddelde (6,7%), in 2005 lag het er 100 4,6%-punt boven. Het verschil met het provinciale gemiddelde bedraagt 1,3%-punt. In de 1998 was dat verschil met 3,3%-punt het grootst. De seizoensafhankelijkheid van de werkloosheid is vrijwel gelijk aan het provinciale gemiddelde, vooral ook door het grote aandeel van de industrie in de werkgelegenheid. jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul Ten opzichte van juli 2005 is het aantal niet-werkende werkzoekenden van juli 2006 ruim 10% lager geworden (-80 NWW-ers), meer dan gemiddeld in de Nederland Provincie Groningen Noord-Nederland Marum provincie (-8%). Landelijke nam de werkloosheid in die periode 11% af Naar leeftijd De afname van het aantal werklozen in Pekela vond vooral plaats onder jongeren, onder de 50-plussers was er sprake van een lichte toename van de werkloosheid. De grootste afname was te zien bij de leeftijdscategorieën van 23 tot 49 jaar waar sprake was van een daling met ongeveer 20% (-62 NWW-ers). Daarmee was de tendens enigszins vergelijkbaar met de van de provincie als geheel, al was daar de groep onder de 23 jaar relatief het sterkst wijz.: verandering t.o.v. april 2005 gedaald. bron: CWI De ouderen lijken ook in Pekela het minst te profiteren van het economisch herstel. Tabel 3.2b.: Werkloosheid naar leeftijd Aantal NWW-ers en verdeling over leeftijdscategorieën voor juli 2006 en verandering t.o.v. juli 2005 leeftijd % van beroepsbevolking Index (december 2005 = 100) Fig. 3.2.: Werkloosheid aantal Niet Werkende Werkzoekenden (NWW-ers) Pekela Provincie Groningen aantal % aantal % 2006 wijz 2006 wijz 2006 wijz 2006 wijz < ,4-14, ,8-19, ,7-20, ,7-14, ,1-4, ,0-3, ,8 0, ,5 2,0 Totaal 0 0 0, ,1 100,0 Louis Witte Adviseur Beleidsinformatie en Onderzoek BeleidsInformatieCentrum (BIC) tel.: Kerngegevens gemeente Pekela - 7 a.p.witte@provinciegroningen.nl