Sieformatie. Hoogste aandacht voor milieu in de offshore-industrie. Retrofit voor s werelds grootste kraanschip. Centrale procesautomatisering

Transcriptie

1 Sieformatie Klankbord voor klanten - Jaargang 41 - Juni Centrale procesautomatisering voor afvalwaterzuivering Ketelhuis krijgt moderne besturing Krachtpatser maakt lichtgewichten voor auto-industrie Retrofit voor s werelds grootste kraanschip Hoogste aandacht voor milieu in de offshore-industrie

2 Inhoud Sieformatie 04 Retrofit voor s werelds grootste kraanschip 06 Krachtige Flow Former maakt lichtgewicht velgen 08 Moderne besturing voor ketelhuis DSM Food Specialties 10 Limburgse waterschappen centraliseren bediening van zuiveringsinstallaties 14 Capaciteitsuitbreiding bij AROC 16 Grote vraag naar compressorunits made in Holland 18 Minder personeelskosten door slimme pallethandeling 20 TIA Portal op school Technologie zoekt toepassing Innoveren in een poldercultuur is bijna een contradictio in terminis. De trage besluitvorming is een veelgehoord excuus voor het moeilijk op gang komen van innovatie in Nederland. Jammer, aangezien zowel het poldermodel als innovatie voortkomen uit noodzaak. Boeren moesten met elkaar de waterhuishouding in de polder regelen, anders liep de polder onder water. Wij moeten met elkaar innoveren om onze concurrentiepositie te behouden en te versterken. In tegenstelling tot koren- en zaagmolens leverde de poldermolen nota bene geen directe winst op voor de molenaar. Hij was eigendom van een waterschap dat de molenaar voor bewezen diensten beloonde. Toch vond er veel innovatie plaats. Jan Adriaenszoon Leeghwater, de innovator van die tijd, liet poldermolens voorzien van een vijzel om grotere hoogtes te kunnen overbruggen. Deze schroef was 2000 jaar eerder bedacht door Archimedes. Net als Archimedes was ook Leeghwater geen getuige meer van de realisatie van zijn innovatieve ideeën: het Haarlemmermeer werd pas 200 jaar ná zijn plan drooggelegd. De wereld om ons heen verandert snel. Nieuwe concepten, producten en diensten volgen elkaar in hoog tempo op. Om ons innovatievermogen en onze concurrentiekracht te versterken, moeten we de juiste kansen op het juiste moment identificeren en vervolgens de juiste producten en oplossingen ontwikkelen om aan die behoeften te voldoen. Daarin zijn we niet alleen. Veel nieuwkomers, ondernemers en innovators zijn op zoek naar dezelfde nieuwe producten en diensten. Zij worden echter niet belemmerd door complexe besluitvorming die een organisatie zo enorm kan vergrendelen. Als we mee willen concurreren in het internationale geweld, zullen we ons moeten conformeren aan de spelregels die door de snelsten en besten in hun vakgebied worden opgesteld. Innovatie is geen kwestie van grootte, maar van snelheid. Er is al veel technologie beschikbaar, die alleen maar hoeft te worden toegepast. Laten we dát innovatie noemen. Gert Bravenboer Colofon Sieformatie is een uitgave van: Siemens Nederland N.V., Sector Industry, Industry Automation Postbus 16068, 2500 BB, Den Haag E industry.nl@siemens.com I Eindredactie Jeroen Penris Productie en teksten Sarah de Preter, Rotterdam Ontwerp, lay-out Optima Forma bv, Voorburg Drukwerk Opmeer Drukkerij bv, Den Haag Fotografie Hans Oostrum fotografie, Den Haag Oplage exemplaren Voor een afspraak of adreswijziging mail naar industry.nl@siemens.com of bel Kalender Technische Workshops: diverse thema s op verschillende locaties. Meer informatie en aanmelden: SPS IPC Drives in Nürnberg van 27 t/m 29 november 2012 Application Award SIMATIC HMI Comfort Panel. Meer informatie op 2

3 Uitgelicht De ankerliermotoren van de Thialf, het grootste kraanschip ter wereld, kregen een retrofit en kunnen hierdoor efficiënter ingezet worden. Lees verder op pagina 4 >> Velgen, wielen en andere onderdelen in de automotive sector worden steeds lichter. De Flow Former van Fontijne Grotnes speelt in op deze trend. Lees verder op pagina 6 >> De zoutzuurregeneratie-fabriek van AROC is uitgebreid. Siemens leverde de flow- en niveaumeters voor deze nieuwe unit. Lees verder op pagina 14 >> Studenten en docenten Industriële Automatisering van de Avans Hogeschool maakten kennis met de TIA Portal. Een boeiende afwisseling op het normale lesprogramma! Lees verder op pagina 20 >> 3

4 Retrofit voor s werelds grootste kraanschip Waarom zou je oude, nog degelijke techniek over boord gooien als je haar via een retrofit weer nieuw leven kunt inblazen? Bijvoorbeeld ankerliermotoren, die dankzij een nieuwe besturing en moderne gelijkstroomregelaars nog efficiënter kunnen worden ingezet dan voorheen. Met een hijscapaciteit van ton is de Thialf het grootste kraanschip ter wereld. Het wordt door Heerema Marine Contractors (HMC) ingezet voor constructiewerkzaamheden in de offshore, maar het installeerde bijvoorbeeld ook de pyloon van de Erasmusbrug in Rotterdam. Elektrotechnisch expert Elma uit Soesterberg kreeg vorig jaar de opdracht om de besturings- en aandrijftechniek van tien ankerlieren te vernieuwen, nadat Elma enkele jaren eerder al eens twee ankerlieren had omgebouwd. Milieubelastingen krijgen in de offshore-industrie de hoogste aandacht, vertelt Fokke van der Veen, Project Manager bij HMC. Hier willen we als HMC een voortrekkersrol in spelen. Door deze retrofit slaan we twee vliegen in één klap. We verhogen de bedrijfszekerheid van de ankerlieren én we reduceren de NOx/SOx-uitstoot door projecten uit te voeren op ankers in plaats van dynamic positioning. Schepen als de Thialf kunnen hun 4

5 SINAMICS DCM Multipanel dateerden uit 1985 en voldeden niet meer aan de eisen van deze tijd. Elma verving ze door de 1500 ampère Sinamics DC Masterdrives (DCM) die Siemens een jaar geleden op de markt heeft gebracht. Elke regelaar stuurt een 850 ampère motor aan. Als de motoren nog goed zijn, is het economisch vaak interessanter om alleen de regelaars te moderniseren in plaats van alles te vernieuwen, zegt Eddy van Maren, commissioning engineer bij Elma. Waarom zou je goede techniek vervangen als je ze kunt hergebruiken? Met de ankerlier-motoren van de Thialf was niets mis. Ze kwam dus zeker in aanmerking voor een retrofit. Het milieu heeft onze volle aandacht. maximaal is. We konden de drives via Profibus eenvoudig koppelen met de plc, aldus de Elma-engineers, die veel ervaring hebben met de Simovert DC Masterdrives en voor wie het de eerste keer was dat ze de Sinamics DC Masterdrive toepasten. Het meegeleverde operatorpanel AOP30 was een goede hulp bij het in bedrijf stellen en het parametreren. De tekstuele informatie op het panel is ook handig bij het afhandelen van fouten. Een voordeel voor de klant is dan weer de zeer compacte uitvoering van de gelijkstroomregelaars: het scheelt een derde in ruimte maar ook in gewicht. Dat is op een werkschip mooi meegenomen. thrusters gebruiken om tijdens het werk op positie te blijven, zegt William Kok, project engineer bij Elma. Het is echter duurzamer om te positioneren met behulp van de ankers, want daarvoor hoef je de grote generatoren voor de voeding van de thrusters niet te laten draaien. Daarnaast kan het in ondiep water noodzakelijk zijn om met de ankers te positioneren. HMC wil met de Thialf in de toekomst vaker op de ankers gaan liggen. Het schip heeft twaalf ankers van elk ca 130 ton. Retrofit als alternatief De gelijkstroomregelaars die de ankerlieren van de Thialf aandreven Duurzaam en nauwkeurig Het nieuwe aandrijfsysteem is duurzamer en nauwkeuriger dan het oude. Zo kan remenergie dankzij de vierkwadrant-uitvoering worden teruggeven aan het boordnet. Ook kunnen zware lasten voortaan gecontroleerder op de zeebodem worden gepositioneerd. Van Maren: In de oude situatie kon je alleen maar inhalen met de motor en vieren op de rem. Nu kan men ook op lage snelheden remmen, waardoor er meer controle op de last is. Bovendien kan men dankzij de nieuwe regelaars een constante trekkracht (constant tension) op de lier realiseren. Ruimtebesparend Behalve de aandrijvingen vernieuwde Elma ook de besturing van de ankerlieren. Het nieuwe besturingssysteem is gebaseerd op een Siemens plc met een Siemens display MP 377. Elke ankerlier heeft haar eigen besturingssysteem, waardoor ze stand alone kan draaien en de beschikbaarheid Goed voorbereid Tijd vormde een belangrijke uitdaging bij het project, dat door Elma grondig werd voorbereid in Soesterberg. Begin dit jaar ging aan boord van de Thialf de eigenlijke ombouw van start. In maart moest alles gereed zijn. We hadden gelukkig voldoende tijd om alles goed voor te bereiden, zegt general manager Dick Varel van Elma. Dat reduceert de kans op problemen tijdens de installatie aan boord. Het hele systeem is op onze proefstand getest en afgenomen door het classificatiebureau. Van Siemens hadden we voor de start van het project een testset gekregen zodat we op voorhand al konden engineeren en programmeren. Gezien de tijdsdruk was dit erg handig. Van der Veen: De samenwerking tussen Elma en HMC heeft altijd tot duurzame, kwalitatief hoogwaardige resultaten geleid. Door in een vroeg stadium het totale werk met de bijbehorende kwaliteit te bepalen, zal ook dit project weer tot volle tevredenheid worden afgerond. << 5

6 Innovatie in de automotive sector Krachtige Flow Former maakt lichtgewicht velgen Velgen, wielen en andere onderdelen in de automotive sector worden steeds lichter. Met de Flow Former speelt Fontijne Grotnes uit Vlaardingen in op deze trend. Siemens leverde de motoren en drives van deze innovatieve machine, waarmee men sterke, maar lichte velgen kan maken. De Flow Former optimaliseert het profiel van de velg door het staal lokaal te verdunnen, vertellen Oscar de Boer en Eelco Mulder, beiden werkzaam op de R&D-afdeling van Fontijne Grotnes. Dat maakt de velg lichter, zonder dat ze aan stevigheid verliest. Afhankelijk van de grootte van de velg kunnen we tot 25% gewicht besparen. Bij een jaarproductie van drie miljoen velgen betekent dit een besparing van zo n ton staal. Voor het ontwerp van deze hightech machine trok men bij Fontijne Grotnes veel tijd uit. We hebben voor een ander ontwerpproces gekozen dan we tot nu toe gewend waren. De focus lag op virtual design. Hierbij reken je alles op voorhand door met de computer om zeker te stellen dat het in de praktijk zal functioneren. Directe aandrijving De grootte van de machine, die ongeveer evenveel weegt als 30 middenklasse auto s, stelde specifieke eisen aan de motoren en het aandrijfsysteem. De engineers van Fontijne Grotnes besloten de assen elektromechanisch aan te drijven. De Boer: We hebben ook naar een hydraulische aandrijving gekeken, maar die is minder stijf en daardoor minder nauwkeurig. 6

7 Torquemotor SINAMICS Smart Line Module Dat risico wilden we niet nemen, want de velgen die we maken moeten exact voldoen aan de specificaties van onze klanten. Vanwege de stijfheid kwam een standaard motor met tandwielkast niet in aanmerking. Het moest een directe aandrijving zijn. Fontijne Grotnes legde de functionele specificaties voor de motoren en aandrijving neer bij verschillende leveranciers, waaronder ook Siemens. De afdeling Drive Technologies van Siemens liet er de nodige controleberekeningen op los. We onderzochten of de koppels die Fontijne Grotnes meende nodig te hebben in lijn waren met onze berekeningen, zegt Gertjan Bakker van Siemens. In verband met de benodigde piekkoppels dachten we al snel aan servomotoren. Siemens stelde een combinatie van torquemotoren en het aandrijfsysteem Sinamics voor. Deze combinatie kan direct roterende assen aandrijven en biedt een hoog, nauwkeurig koppel bij optimale snelheid. Omdat de motoren watergekoeld zijn, vereisen ze weinig inbouwruimte. Mulder: Een van onze selectiecriteria was het inbouwgemak van de motoren. Sommige leveranciers hadden niet het juiste formaat motor. Anderen hadden wel de motor, maar niet de bijbehorende drives. Het door Siemens gepresenteerde Totally Integrated Automationtotaalpakket was doordacht en eenvoudig te installeren. Dat gaf de doorslag. De Boer: Qua besturing hebben we nog gekeken of het een voordeel zou zijn om SINUMERIK toe te passen, maar uiteindelijk hebben we ervoor gekozen om een reeds eerder door ons ontwikkelde besturing zoveel mogelijk te hergebruiken. Groen afremmen In goed overleg begonnen Siemens en Fontijne Grotnes de gekozen oplossing te finetunen. Ook het headquarter van Siemens Motion Control, branchegroep Metals, in Erlangen werd hierbij betrokken. Via live meeting op internet boden de collega s uit Duitsland de nodige ondersteuning. Bakker: Het toerental dat Fontijne Grotnes wilde halen, lag vrij hoog voor de gekozen torque-motoren, die laagtoeren servomotoren zijn. Uiteindelijk is gekozen voor een ander type standaard torque motor. Berekeningen die in deze fase door een van de betrokken partijen werden gemaakt, werden vrijwel altijd door de andere partij gecontroleerd. Mulder: Zo houd je elkaar scherp. Vaak kennen toeleveranciers onze applicaties niet en omgekeerd hebben wij slechts een beperkte kennis van hun producten. Je hebt elkaar nodig om tot de optimale keuze te komen. Ook de mechanische constructie en de voeding werden tijdens het finetunen uitgebreid besproken. Siemens levert één grote voedingsmodule waar alle assen achter hangen. De toegepaste Sinamics Smart Line Module voedt regeneratieve energie terug naar het net, waardoor geen remweerstanden nodig zijn. Mulder vindt dit een voordeel: De Flow Former produceert drie velgen per minuut. Het is een zeer dynamisch proces dat om de 20 seconden gestopt en weer opgestart wordt. Dat betekent dat je snel moet afremmen. Het is mooi om dit op een groene manier te doen. Storingsvrij Dankzij de goede voorbereiding verliep het inbouwen van de motoren soepel. Het afregelen en de koppeling met de besturing leverde volgens Mulder geen problemen op. Siemens schakelde een eigen applicatie-engineer in om bij de Samen kom je tot optimale oplossingen. oplevering maximaal support te leveren. Erg nuttig, vindt De Boer: De drives bieden heel veel instelmogelijkheden; een juiste keuze is dan niet zo eenvoudig. Je hebt iemand nodig die een goede basis kan neerzetten en vervolgens wat training verzorgt. Sinds vorige zomer draait de machine storingsvrij bij de klant voor wie Fontijne Grotnes haar bouwde. De Boer: Het beste bewijs dat de ontwerpmethode en de nauwkeurigheid waarmee we gewerkt hebben vruchten heeft afgeworpen! Het was een goede keuze om extra aandacht te besteden aan het ontwerpproces. Op de samenwerking met Siemens kijkt men bij Fontijne Grotnes graag terug, en dat is volgens Gertjan Bakker wederzijds: We hebben uitstekend met elkaar kunnen klankborden. << 7

8 Specialisten implementeren SIMATIC PCS 7 Moderne besturing voor ketelhuis DSM Food Specialties DSM in Delft liet onlangs de oude besturing van haar ketelhuis vervangen door SIMATIC PCS 7. Technisch dienstverlener en Siemens Solution Partner Cofely West Industrie pakte het project multidisciplinair aan en verzorgde naast de automatisering ook de pompen en het leidingenwerk. In Delft zijn onder andere DSM Food Specialties en DSM Sinochem Pharmaceuticals Netherlands gevestigd. Deze twee businessgroepen hebben elk hun eigen installaties, die van elkaar gescheiden zijn. De groepen delen alleen het ketelhuis, dat de hele plant van stoom en stroom voorziet. De besturing van ons ketelhuis was zo n 25 jaar oud, vertelt Joost van den Ende, Automation System engineer bij DSM. Wij hadden geen mensen meer met kennis van het systeem en we kregen nauwelijks nog reserveonderdelen. Wijzigingen in de software voerden we al een tijdje niet meer door omdat we het niet meer aandurfden. Daarmee kwam de continuïteit van de energievoorziening op de plant in gevaar. Reden genoeg om dit out-of-datesysteem te vervangen. 8

9 PCS 7 Specialistenwerk De engineers van DSM maakten zelf een functioneel ontwerp en gingen vervolgens op zoek naar een professionele partner voor de uitvoering. De aanbieders werden onder meer beoordeeld op hun kennis van ketelhuizen en SIMATIC PCS 7. Van den Ende: PCS 7 is een prachtig systeem, maar het heeft veel vinkjes. Als er ergens in de software iets niet goed staat, kom je dat vaak verderop in de keten weer tegen. Daarom zochten we een partner die zich terdege in het systeem heeft verdiept. Met trial and error schiet je niets op. Cofely heeft een energietak die zich bezighoudt met het bouwen en exploiteren van ketelhuizen. Het bedrijf is ook Solution Partner van Siemens en PCS 7 Specialist. We hebben een eigen kennisplatform voor PCS 7, vertellen Remco Deerenberg (Consultant IA) en Arthur Peltenburg (Projectleider IA) van Cofely. Hierop kunnen de specialisten van onze verschillende vestigingen hun technische kennis delen. Op die manier garanderen we dat de juiste mensen bij onze projecten betrokken zijn. Draadje voor draadje Aangezien het ketelhuis het kloppend hart van de plant is, moest de ombouw stapsgewijs gebeuren. Cofely bouwde de ketels één voor één om. Pas als een ketel storingsvrij draaide, werd de volgende aangepakt. De E&I-werkzaamheden zijn op voorhand tot op detailniveau voorbereid, aldus Van den Ende. Dat wierp vruchten af tijdens de inbedrijfstelling. Zowel de onderhoudsen beheerafdeling van DSM als ook de operators en de E&I-afdeling werden door Cofely bij het project betrokken. Deerenberg: De klant kon continu vinger aan de pols houden. Van den Ende: Onze operators hadden daardoor de touch en feel van het systeem snel in de vingers. Aangezien ze 25 jaar lang met een ander besturingssysteem gewerkt hebben, waren ze aanvankelijk sceptisch. Gaandeweg het project is die scepsis volledig verdwenen. Hoge beschikbaarheid Waarom heeft DSM eigenlijk voor PCS 7 gekozen? Hierop antwoordt Van den Ende: Binnen de organisatie werken we met een aantal preferred vendors voor DCS-systemen. Bij DSM Food Specialties in Delft krioelt het van de Siemensapparatuur. We zijn goed bekend met de hard- en software van Siemens en wilden daar op voortborduren. Bovendien levert Siemens goede kwaliteit. Het PCS 7 systeem is door Cofely uitgevoerd als High Availability System, wat in een ketelhuis geen overbodige luxe is. Van den Ende: We willen niet dat de productie stilligt als PCS 7 een keertje een download moet doen. Daarom is de controller dubbel uitgevoerd, de server redundant en werken we met ringnetwerken. Door de koppeling met het ERP-systeem kunnen alle data vanuit PCS 7 worden doorgestuurd naar de MES-laag. DSM kan ze onder meer gebruiken om de energiestromen te beheren en te kijken of de efficiencygraad in het ketelhuis op het gewenste niveau ligt. Van den Ende: Ook ons oude systeem was gekoppeld aan het ERP, maar nu is alles helder gevisualiseerd. Bovendien is de datalogging en de toegankelijkheid van gegevens veel groter dan voorheen. Als er ergens een technisch probleem is, kun je vrij snel achterhalen wat er gebeurd is. De voordelen daarvan heeft DSM al tijdens de inbedrijfstelling mogen ervaren. De operators hadden het systeem snel in de vingers. De nieuwe hogedruk voedingspompen die door Cofely werden aangesloten, functioneerden in eerste instantie niet naar behoren. Om te analyseren wat er aan de hand was, exporteerde DSM de MES-data naar Cofely. Deze data werden vervolgens geïnterpreteerd door de pompspecialisten van Cofely waarna de pompen werden aangepast. Door de combinatie van PCS 7 en de nieuwe, frequentiegestuurde pompen hoopt DSM het energieverbruik te kunnen reduceren. Maar het allerbelangrijkste is dat de nieuwe besturing bedrijfszekerheid biedt. Van den Ende geeft Cofely een pluim voor de professionele wijze waarop het project is uitgevoerd. De PCS7 engineers bleven altijd rustig, en met het eindresultaat zijn we zeer tevreden. Het nieuwe energiemanagementsysteem draait inmiddels alweer een jaar. << 9

10 Zips Fotografie 10

11 Limburgse waterschappen centraliseren bediening van zuiveringsinstallaties Op weg naar één procesmodel voor de Limburgse afvalwaterzuivering Waterschapsbedrijf Limburg (WBL), een samenwerkingsverband van de Limburgse waterschappen Peel en Maasvallei en Roer en Overmaas, en Waterleiding Maatschappij Limburg (WML) zijn gestart met een uniek project in Nederland: het realiseren van één centrale procesautomatisering voor de afvalwaterzuivering in geheel Limburg. Het wordt ook mogelijk de zuiveringen vanaf iedere plek op de wereld te bedienen. Deze samenwerking bevordert de efficiency en bespaart kosten. 11

12 We vonden dat dit efficiënter kan, zegt projectleider ICT bij WBL, Leon Verhaegen Peter Wijnands Photography WBL zuivert voor de Limburgse waterschappen Roer en Overmaas en Peel en Maasvallei het afvalwater van alle Limburgse gemeenten. Het beheert 18 afvalwaterzuiveringsinstallaties en 144 gemalen verspreid over de hele provincie. Hiervoor worden verschillende systemen ingezet. We vonden dat dit efficiënter kan, zegt projectleider ICT bij WBL, Leon Verhaegen. Daarom hebben we besloten de besturing van onze installaties te centraliseren. Daardoor wordt het mogelijk de rioolwaterzuiveringsinstallaties met behulp van vier computers centraal te besturen. Momenteel wordt dit nog met ruim vijftig computers gedaan. De actuele monitoringsgegevens tijdens het zuiveren van afvalwater zijn straks continu beschikbaar. Met die informatie kunnen procestechnologen indien nodig direct door de hele provincie wijzigingen doorvoeren. Binnen de afvalwaterzuivering is dit een zeer vernieuwende aanpak. WML, producent en leverancier van drinkwater, sloot zich hierbij aan. Dat levert synergievoordeel op, vervolgt Verhaegen. We zijn beiden onderdeel van de waterketen en onze processen en infrastructuur lijken enorm op elkaar. Het resultaat is een ICT-infrastructuur waar op termijn ook Limburgse gemeenten bij kunnen aanhaken. Met dit project is voor WBL en WML een bedrag van ruim 20 miljoen euro gemoeid. Water Library Bij wijze van proef liet WBL in 2008 een kleine rioolzuiveringsinstallatie in Maastricht ombouwen. Vervolgens werd de automatisering van alle installaties Europees aanbesteed. Bij de evaluatie van de inschrijvingen speelde behalve geld en techniek ook de bekendheid met de markt een rol. We wilden in zee gaan met een partij die ervaring heeft met de waterketen. Eind mei sleepte systeemintegrator HVL uit Eindhoven de gezamenlijke tender in de wacht. Het gaat om een vijfjarige raamovereenkomst, gebaseerd op de total cost of ownership. Verhaegen: We weten exact wat de procesautomatisering ons de komende vijftien jaar gaat kosten. Siemens levert de hardware voor de besturing en de systeemsoftware SIMATIC PCS 7 voor de visualisatie en de bediening. De Sector Industry dacht actief mee met de opdrachtgever. Speciaal voor de watersector heeft Siemens de SIMATIC Water Library ontwikkeld. Deze handige gereedschapskist is volgens productmanager Process Control Systems Ruud Welschen uitermate geschikt voor waterschappen. Dankzij de Water Library hoeven waterschappen niet meer alles zélf te bedenken. In Nederland heeft ieder waterschap zijn eigen standaard voor het programmeren van de plc s. Wijzigingen in de software zijn vaak duur en tijdrovend. In de Water Library zijn de ervaringen van waterschappen en waterzuiveringsinstallaties op internationaal vlak verwerkt. Daardoor hoef je als waterschap niet meer alles zélf te bedenken. De Library legt een stevige basis en kan verder aangevuld worden met je eigen, specifieke gegevens. Siemens onderhoudt de Library en ontwikkelt hem continu op basis van de ervaringen van waterschappen. Kosten besparen Stapsgewijs bundelt WBL momenteel de bediening van haar installaties op één centrale locatie. De lokale bedieningspanelen op de zuiveringsinstallaties en gemalen verdwijnen. Er blijft alleen een plc staan voor de besturing. Verhaegen: Dit maakt onze infrastructuur ook beter beheersbaar. Als we binnen enkele jaren nieuwe computers neerzetten, merkt het proces daar niets van. Ook kunnen we wijzigingen in het procesmodel voortaan sneller doorvoeren. Dat waren tot nu toe zeer complexe projecten. We kunnen bovendien toewerken naar één besturingsmodel waarmee we de hele waterketen afdekken. De aanvoer van afvalwater naar de zuiveringsinstallaties wordt beter voorspelbaar en beïnvloedbaar, waardoor we op de bedrijfs-, transport- en energiekosten kunnen besparen. We gaan de procesautomatisering koppelen aan onze kantoorautomatisering zodat we de meetgegevens en andere procesdata optimaal kunnen verwerken. (Inter) nationale samenwerking Behalve WML hebben ook gemeenten belangstelling getoond om mee te gaan 12

13 PCS 7 PCS 7 in de nieuwe procesautomatisering. Dit sluit aan bij de verschillende initiatieven van de Limburgse waterschappen en de provinciale en landelijke overheden om meer samen te werken binnen de waterwereld. Het doel hiervan is kosten te besparen. Verhaegen: Het systeem dat we ontwikkelen is onafhankelijk van onze organisatorische kaders. Als verdere samenwerking gewenst is, zal de technische infrastructuur geen drempel zijn om dit vorm te geven. Het mooiste zou zijn als we op termijn ook internationaal samenwerken, met België en Duitsland. Je kan in Nederland wel bezuinigen, maar rivieren houden niet op aan de grens. Partnerschap Het allermooiste zou zijn als de keten ook op internationaal vlak gesloten wordt. Het automatiseringsproject wordt zowel binnen WBL en WML als binnen Siemens breed gedragen, waarbij de partijen elkaar als een partner beschouwen. Verhaegen: Wij waren op zoek naar partners die dit grote project samen met ons willen dragen en die, binnen onze randvoorwaarden, met creatieve oplossingen en advies komen. Wij willen ons zelf niet bezighouden met technische details - daar hebben anderen veel meer verstand van dan wij. Welschen: Binnen de waterwereld is dit project revolutionair. Optimalisering van regio-overschrijdende procesmodellen is voortaan in enkele uren door te voeren, terwijl het vroeger soms maanden duurde. We leggen samen met de klant de basis voor tien jaar automatiseringsvisie op basis van een duurzaam karakter. Als Siemens investeren we fors in dit project, maar dat hebben we ook gedaan bij de overgang van relaistechniek naar plc s en software. Vandaag zijn we marktleider op dit gebied. << Netwerkcapaciteit De komende drie jaar wil het WBL iedere week één locatie ombouwen. Tot nu toe loopt alles voortvarend. Mede bepalend voor de snelheid waarmee het project kan worden uitgerold, is de beschikbaarheid van het netwerk. Verhaegen: Dat is altijd de Achilleshiel bij dit soort projecten. In de provincie Limburg wordt momenteel gewerkt aan de verhoging van de netwerkcapaciteit. Maar het blijft een uitdaging. Hoe krijg je UMTS tot op het bosweggetje waar de zuiveringsinstallatie staat? Op wens van het WBL heeft Siemens de omgeving waarin het project draait virtueel nagebouwd in haar eigen datacenter. Welschen: Parallel aan het werk in het veld laten we binnen Siemens iemand meelopen om het project te begeleiden. Als dingen niet gaan zoals verwacht, schakelen we extra capaciteit in. Airphoto Netten 13

14 Capaciteitsuitbreiding bij AROC Indaver-dochter AROC regenereert al meer dan tien jaar het zoutzuur van de beitsbanen van staalproducent Tata Steel in IJmuiden. De fabriek werd onlangs uitgebreid met een laad- en loseenheid voor tankwagens. De flow- en niveaumeters voor deze nieuwe unit kocht AROC bij Siemens. Vorig jaar was het feest bij AROC, waar 21 mensen werken. De zoutzuurregeneratie-fabriek bestond toen exact tien jaar. Ze werd in 2001 gebouwd ter vervanging van een ruim dertig jaar oude regeneratie-eenheid van Tata Steel (destijds nog Corus). Omdat Tata Steel extra beitsbanen liet bijbouwen, moest er ook meer capaciteit gecreëerd worden voor het regenereren van zoutzuur. Deze activiteit werd ondergebracht in een zelfstandig bedrijf: AROC. Naast het regenereren van zoutzuur bedient AROC ook een waterzuiveringsinstallatie van Tata Steel. 14

15 Sipart PS SITRANS Probe LU Volcontinu De moderne roasting oven van AROC bestaat uit twee identieke installaties met een gezamenlijke capaciteit van ton zoutzuur per jaar. Tata Steel gebruikt zoutzuur in haar beitsbanen om het oppervlakte van de rollen gewalst staal te reinigen, zegt Leo de Vries, technical supervisor bij AROC. Het zoutzuur krijgt hierdoor een hoog ijzerchloridegehalte. Wij laten het oxideren en halen er ijzeroxide uit, dat vervolgens bij Tata Steel hergebruikt wordt. Ook het gereinigde zoutzuur wordt opnieuw gebruikt op de beitsbanen. De regeneratie is een volcontinu proces dat dag en nacht doorgaat. Witte rook De zoutzuurregeneratie voldoet aan de actuele milieueisen. De witte rookpluimen die uit de schoorsteen komen, zijn dan ook niet schadelijk voor het milieu. De Vries: We laten diverse keren per jaar een rookgasmeting uitvoeren, om te borgen dat we binnen de milieunormen blijven. Verder maken we de hele installatie regelmatig schoon. In tien jaar tijd is de fabriek van AROC enigszins uit zijn jasje gegroeid. Vorig jaar gaf Tata Steel toestemming voor de uitbreiding van de installatie. Men vroeg ons de capaciteit te verhogen naar ton op jaarbasis. Dat is niet voldoende om er een derde installatie bij te bouwen. De economisch beste oplossing was de bouw van een extra laad- en losplaats voor tankauto s. Afvalbeitszuur dat we niet zelf kunnen regenereren, voeren we nu af naar Tessenderlo. Het zoutzuur wordt daar gebruikt in het proces. Daarvoor krijgen wij dezelfde hoeveelheid chloride aan verszuur teruggeleverd. Siemens instrumentatie In de fabriek zitten zo n 30 flowmeters en tal van klepstandstellers en niveaumeters, die door AROC worden ingekocht bij Siemens. We hadden vroeger een ander merk, maar Siemens was prijstechnisch goedkoper, aldus De Vries. Bovendien zijn hun flowmeters Online kalibreren: eenvoudiger kan niet. zeer goed bestand tegen een zure omgeving. Ook de standtijd is heel hoog. Een verder pluspunt van de Siemens-producten is volgens De Vries dat nieuwe componenten eenvoudig aan te sluiten zijn. Ook voor het onderhoud geeft hij Siemens een pluim: De flowmeters die we gebruiken voor het afrekenen moeten jaarlijks gecontroleerd worden. Vroeger moesten we ze demonteren en ter controle opsturen naar de fabrikant. Het in- en uitbouwen was niet alleen lastig in te plannen, maar we liepen bij het demonteren ook altijd het risico op lekkage. Siemens bood ons aan de flowmeters ter plekke te controleren en te kalibreren. Inmiddels kalibreren we al enkele jaren online en dat is het makkelijkste wat er is. << 15

16 SES International op expansiekoers Grote vraag naar compressorunits made in Holland Van enige economische malaise valt bij SES International in Delden niets te bespeuren. Integendeel, deze Nederlandse producent van schroefcompressorpackages voor de internationale gas- en oliesector maakt juist een groeifase door. We roeien in positieve zin tegen de stroom in, zegt salesmanager Rogier Levers. Enerzijds is de markt waarin we actief zijn, de olie- en gassector, vrij stabiel. Anderzijds opereren we met onze totaaloplossingen om gassen te comprimeren in een nichemarkt. SES International maakt deel uit van Colfax Fluid Handling, waartoe ook Howden, producent van schroefcompressoren behoort. De Howden-compressoren vormen de basis van de compressorunits die door SES International worden gebouwd. De nadruk ligt op de totaaloplossing, zegt Levers. Klanten verstrekken ons informatie over de samenstelling van het te behandelen gas en de gewenste druk en temperatuur na compressie. Met onze compressorunits wordt het gas op de juiste druk gebracht. Verder bouwen we koelinstallaties om gas dat op de platforms gewonnen wordt te koelen, alvorens het voor verder gebruik wordt verpompt. Bij dit soort projecten nemen wij de complete procesgarantie voor onze rekening. 16

17 Loher motor Groeiperspectieven SES International heeft zowel in Hengelo als in Delden een productielocatie. In Delden zit het bedrijf vlakbij het Twentekanaal. De vaak zeer grote compressorunits worden er direct aan boord van binnenschepen getild en naar Rotterdam of Antwerpen vervoerd. Van daaruit zetten ze hun reis per zeeschip voort naar hun eindbestemming. Sinds de overname van SES International door Colfax staan alle signalen op expansie. Het bedrijf verwacht de komende jaren de afzetmarkt aanzienlijk te vergoten. Om die reden wordt in de uitbreiding van het personeelsbestand en optimalisatie van de productielocaties geïnvesteerd, zegt Levers. Betrouwbare partner Voor veel compressorunits die bij SES International worden gemaakt levert Siemens de motoren en de koppeling met de compressor. Siemens is wereldwijd vertegenwoordigd en levert deze producten onder een goede prijskwaliteit-verhouding, aldus Levers. Ze staan vaak op de lijst van preferred suppliers van onze eindklanten. In de gas- en oliesector liggen de eisen zeer hoog. Onze packages moeten voldoen aan de zwaarste specificaties. Daar krijgen ook onze toeleveranciers mee te maken. Verder speelt duurzaamheid bij onze eindklanten een behoorlijke rol: lange onderhoudsintervallen en hoge betrouwbaarheid zijn vaak harde eisen. We waarderen de persoonlijke aandacht en de goede support van Siemens. Alles begint met vakkundige mensen, die snel reageren. We doen zelf geen weken over een aanbieding en verwachten deze snelheid ook van onze leveranciers. Internationale projecten Deze zomer verlaten vijf compressorpackages met Loher motoren tussen en kw op Volt de productiehal van SES International in Hengelo. Ze zijn bestemd voor een gasboosterproject in Rusland. De Loher motoren kunnen worden ingezet onder extreem koude Arctische temperaturen, maar er zijn ook tropicalized uitvoeringen voor warmere regio s. SES International bouwt momenteel ook een grote compressorunit voor een klant in het Midden-Oosten. De unit gaat deel uitmaken van een procesgaskoelingsyteem in een ethyleenproductie en -opslagterminal. Siemens levert voor dit project naast diverse kleinere motoren een Exn hoogspanningsmotor van 4,8 MegaWatt op Volt. Het is de grootste motor die SES International ooit gepackaged heeft en hij drijft via een tandwielkast de allergrootste Howden-schroef-compressor aan. Levers: We hadden de specificaties voor deze motor bij diverse leveranciers neergelegd. Bij veel fabrikanten moeten de motor en terminalbox voor het opstarten steeds worden gepurged, zodat er geen explosieve gasresten meer inzitten. Bij de Siemensmotor, die een Alle signalen staan op expansie. type approval heeft voor Exn op deze voltageklasse, is dat niet nodig. In het najaar wordt de enorme compressorunit, die 135 ton weegt, getransporteerd. << 17

18 Minder personeelskosten door slimme pallet handeling Cellro heeft een intelligente combinatie van een pallet handling systeem en een robot gebouwd als ruimte- en kostenbesparend alternatief voor de klassieke pallet handling systeem in de verspaningsindustrie. Een toekomstgerichte ontwikkeling, waarvoor ook Siemens de nek heeft uitgestoken. In Nederland heeft Cellro de afgelopen jaren naam gemaakt met haar automatiseringsoplossingen voor de verspanende industrie. De modulair opgebouwde, door intelligente software bestuurde robotcellen van Cellro maken productieprocessen binnen verspaningsbedrijven efficiënter en goedkoper. Het bouwen van pallethandeling systemen is geen kernactiviteit van Cellro, zegt directeur Bram de Koning. We waren niet van plan zo n systeem te bouwen, maar we konden niet uit de voeten met de systemen die wij van derden betrokken. Verder zagen we dat we met de robot alleen bepaalde processen niet kunnen automatiseren. Dat is bijvoorbeeld het geval als de stukken te groot en de spanmallen te zwaar zijn. Voor dergelijke situaties hebben we nu een combinatie ontwikkeld, waarbij we een robot en een palletlift vanuit één softwareplatform kunnen aansturen. Kostenbesparing Met deze ontwikkeling kan Cellro de personeelskosten in verspaningsprocessen verder omlaag halen. Dat is volgens De Koning het enige antwoord op de concurrentie uit de lage loonlanden. De meeste verspaningsbedrijven in West-Europa hebben dan wel moderne machines, maar hun productieprocessen vertonen vaak nog traditionele trekjes. Zo worden in het freesproces de spanmallen waarin producten worden opgespannen tot op heden met de hand beladen, niettegenstaande de sterke ontwikkeling van beladingsystemen in de afgelopen decennia. De Koning: In de jaren zeventig werd iedere machine met de hand beladen. In de jaren negentig ging de trend naar meerdere bewerkingsmachines op rij met daarvoor één grote palletstraat en laadstations. Veel middelgrote toeleveranciers automatiseren op deze manier hun freesprocessen. Aangezien het laadsysteem ook als buffer voor pallets functioneert, kan men 24 uur per dag draaien. Het is een goede oplossing voor enkelstuks en kleine series met een relatief lange bewerkingstijd, maar dat is slechts een klein deel van de markt. De meeste verspaningsbedrijven leggen zich toe op kleine tot middelgrote series met een relatief korte bewerkingstijd. Voor hen is dit in feite een duur systeem. Je investeert veel geld in opspanmallen en palletplaatsen om je machine 24 uur per dag in de lucht te houden, maar per saldo bespaar je daarmee weinig op de personeelskosten. Er is immers nog steeds een mens nodig om het systeem te beladen. Wij maken een efficiencyslag door waar mogelijk de mens te vervangen door een robot. Voor pallets tot 250 kilo hebben we dit model op basis van alleen een robot. Als de spanmallen zwaarder worden, moet je toe naar de combinatie met een pallet handeling systeem. 5-assers Het pallet handeling systeem dat Cellro ontwikkelde is gebouwd op basis van 18

19 Siemens lanceert virtuele plantmanager een SCARA-robot, waarvan de armen in een horizontaal vlak vrij kunnen draaien. Daartoe moeten meerdere assen tegelijk bewegen met verschillende snelheden. De Koning: De besturingssoftware is door Siemens geschreven op basis van Simotion. Het was niet iets wat ze kant-en-klaar op de plank hadden liggen. Siemens heeft ook de beveiligingssoftware geprogrammeerd. Ze hebben hun nek uitgestoken en dragen ook een deel van de ontwikkelkosten. Het voordeel van dit systeem is dat we volledig vrij kunnen draaien in de hele ruimte. We kunnen naar alle zijden pallets halen en brengen. Hiermee kan je op minder ruimte meer pallets kwijt en kunnen bewerkingsmachines heel flexibel worden opgesteld. De robot kan door zijn constructie diep in de machine steken en de machine ook van de zijkant beladen. Dat is met name interessant voor 5-assige bewerkingscentra, die geleidelijk aan de 4-assers aan het verdringen zijn. De 5-assers halen een zeer hoge product omtrek nauwkeurigheid en kunnen ook bewerkingen onder dubbele hoeken realiseren, vertelt De Koning. Ook qua prijs worden ze steeds aantrekkelijker. Wij verwachten dat de producten die nu nog op 4-assige horizontale bewerkingscentra worden gemaakt op termijn zullen overgaan naar 5-assers. Deze nieuwe generatie bewerkingscentra bouwt echter voort op de 3-assers. Ze zijn dus eigenlijk ontwikkeld als een machine die je met de hand moet beladen. De combinatie met de klassieke palletwisselaars voor 4-assers maakt het duur. Hier biedt ons systeem een uitkomst. Het is een slim systeem dat een betere toegang tot deze machines verschaft op een kleine oppervlakte. Dit in combinatie met een robot voor het beladen maakt het extra efficiënt. Japan Simotion D Aan Cellro de taak om de markt van deze voordelen te overtuigen. Veel verspaningsbedrijven zijn nog niet bekend met de mogelijkheden van het pallet handling systeem in combinatie met robotbelading. De Koning: De verspaningsindustrie in West-Europa hangt nog steeds heel erg aan de systemen die in de jaren negentig ontwikkeld zijn. Toch is dit voor slechts een klein deel van de markt een efficiënte oplossing. In Japan is men niet meegegaan met deze hype. Daar komt ook ons idee voor een pallet handling systeem met robot vandaan. We hebben het doorontwikkeld en teruggeschaald naar de Europese behoeften. << Social games als Farmville en CityVille zijn razend populair. Met Plantville heeft ook Siemens een interactieve game ontwikkeld. Het spel daagt gamers uit om in de huid van een plantmanager te kruipen. Plantville is vorig jaar ontwikkeld door Siemens Industry in de Verenigde Staten. Inmiddels hebben ruim gamers het online spel ontdekt. Ze worden door Pete de Plantmanager uitgedaagd om een virtuele fabriek te runnen en kunnen daarbij scoren op zaken als kwaliteit en leverbetrouwbaarheid. Behalve omzet en productie spelen ook duurzaamheid, veiligheid en medewerkerstevredenheid een grote rol. De gamers nemen beslissingen over allerlei zaken die ook in een echte productieomgeving aan de orde zijn, zoals het terugdringen van het energieverbruik, de automatisering van het productieproces en het plaatsen van beveiligingscamera s. Daarbij komen op een leuke manier de oplossingen en producten van Siemens in beeld, zonder dat het merk op de voorgrond treedt. Pas wanneer je doorklikt op een oplossing, kom je terecht op de productpagina s van Siemens voor meer informatie. Nederlandse spelers worden automatisch doorgelinkt naar de informatie op Brede doelgroep Met Plantville laat Siemens potentiële klanten op een eigentijdse manier kennismaken met haar technologische oplossingen. Daarnaast laat de game zien dat een baan in de techniek zeer boeiend kan zijn. Ook studenten zijn daarom een belangrijke doelgroep van Plantville. In Amerika wordt inmiddels gewerkt aan nieuwe features, die het makkelijker maken om onderling de competitie aan te gaan. Hierdoor kan het spel ook binnen scholen, universiteiten en bedrijven worden gespeeld. Social Media Plantville wordt onder de aandacht gebracht via diverse social media-kanalen. Pete de Plantmanager twittert (@plantvillepete), heeft een Facebook-pagina en een LinkedIn-profiel. Ook verspreidt hij op YouTube inspirerende filmpjes en tutorials over het spel. Op is ook een Plantvillecafé, waar spelers met elkaar in contact kunnen komen. 19

20 Sieformatie Op de achtergrond TIA Portal op school Dertig eerstejaarsstudenten Industriële Automatisering van de Avans Hogeschool in s-hertogenbosch maakten in mei kennis met de TIA Portal engineeringssoftware tijdens een workshop van Siemens op hun school. Met de Totally Integrated Automation (TIA) Portal software kunnen diverse engineeringstaken vanuit één en dezelfde softwareomgeving worden uitgevoerd. Complexe projecten worden hierdoor sneller uitvoerbaar. De afgelopen weken toerde Siemens met een TIA Portal Roadshow door het land om klanten kennis te laten maken met deze nieuwe software. Ook de docenten en eerstejaarsstudenten Industriële Automatisering van de Avans Hogeschool meldden zich hiervoor aan. Zo ontstond het idee om vier TIA Portal workshops op de school te organiseren: twee voor studenten en twee voor het bedrijfsleven. De Avans Hogeschool denkt erover om over te schakelen naar de TIA Portal, vertelt docent Peter van den Berg. We zijn een pragmatische onderwijsinstelling, die studenten vertrouwd wil maken met wat courant is in de markt. De TIA Portal is nu nog nieuw, maar tegen de tijd dat onze eerstejaarsstudenten de arbeidsmarkt instromen, is het courante software. We hebben al enkele pakketten gekocht waar studenten gebruik van kunnen maken en een aantal studenten kent het vanuit hun stage. Als docenten moeten we nog de nodige kennis over de TIA Portal opbouwen en cursussen ontwikkelen, maar onze studenten vinden dat we de overstap alvast moeten maken. Tegenwoordig is het niet meer zo dat je als docent alles weet; je moet het samen met je studenten doen. Zij komen regelmatig terug van stage met de allernieuwste kennis. Hands-on Tijdens de workshop kwamen de studenten meer te weten over de functionaliteit van de TIA Portal V11 SP2 software en de integratie van diverse automatiseringstaken zoals plc, Safety, HMI en Drives. Ze maakten ook kennis met het nieuwe decentrale I/O-systeem SIMATIC ET 200SP. Korte presentaties werden afgewisseld met hands-on oefeningen op professionele oefensets. Een interessante afwisseling op ons normale lesprogramma, aldus de studenten. De TIA Portal is het laatste nieuwe systeem. Wij zijn degenen die er straks mee moeten werken. Het is leuk om er vanaf het begin bij betrokken te zijn. Van den Berg: De workshop was een goed idee. Op die manier maken onze studenten niet alleen kennis met de nieuwste technologie, maar komen ze ook in contact met het netwerk waarin zij later zullen meedraaien. Wellicht kunnen we samen met Siemens nog een vervolgcursus aanbieden. Siemens blijft in ieder geval altijd welkom! Wilt ook u meer te weten komen over de nieuwste technologieën van Siemens? Schrijf dan in voor onze Technische Workshops. Hierin geven wij u in korte tijd de kennisvoorsprong die u nodig heeft om goede beslissingen te nemen en slagvaardig te blijven in de markt. Kijk voor meer informatie en aanmelden op <<