Boeking gebruikstoelage Vlaams infrastruuctuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA)

Transcriptie

1 Datum 16 november 2009 Ons kenmerk MT/CT/1133/10.4.1/2009 Laatste Versie Nota Boeking gebruikstoelage Vlaams infrastruuctuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden (VIPA) 1. Achtergrond De Vlaamse Gemeenschap kan via het VIPA een tussenkomst verlenen in de investeringslasten van initiatieven die tot doel hebben zorg- en dienstverlening te organiseren in het kader van de persoonsgebonden aangelegenheden. Deze aangelegenheid wordt geregeld in het Decreet van 23 februari 1994 en de uitvoeringsbesluiten op dit besluit. Op 1 september 2006 werden de regels voor de toekenning van de subsidiering fundamenteel gewijzigd. Van een systeem van eenmalige uitbetaling van de subsidies werd overgeschakeld naar een formule met een gespreide uitbetaling over een periode van 20 jaar, de alternatieve financieringswijze genoemd. De jaarlijkse toekenning van de betoelaging werd tevens gekoppeld aan activiteitsvoorwaarden, conditionaliteiten in het jargon, waaraan de instelling jaarlijks moet voldoen en de beschikbaarheid van middelen bij de overheid en het beantwoorden aan conditionaliteiten waaraan de instelling jaarlijks moet voldoen. De gestelde conditionaliteiten hebben allen te maken met de bezettingsgraad van de instellingen. De nieuwe wijze van subsidiëren heeft een belangrijke invloed op de solvabiliteitsratio van de instellingen. Deze is belangrijk voor de rating door de financiële instellingen. Het is daarom aangewezen een methode van verwerking in de boekhouding te vinden die rekening houdend met de gangbare boekhoudprincipes, de reële solvabiliteit van de instellingen correct in beeld brengt zodat de kredietwaardigheid juist kan beoordeeld worden door de financiële instellingen. Op die manier wordt de lange termijn continuïteit van de zorgvoorzieningen beter benaderd wat het getrouw beeld van de boekhouding ten goede komt. 2. Advies van het CBN Op 11 februari 2009 verleende de Commissie voor Boekhoudkundige normen een advies inzake de boekhoudkundige verwerking van de subsidies in de nieuwe regeling van het VIPA. Dit advies vertrekt van de principes dat: De toekenning van de betoelaging gekoppeld is aan een eventueel recht De toelage niet voor de volledige waarde in de balans kan opgenomen worden, maar jaarlijks slechts voor het toegekende bedrag. De jaarlijks bekomen toelagen moeten worden afgeschreven over de resterende looptijd van de afschrijving van de gesubsidieerde investering en met een inhaalbeweging naar de reeds verstreken jaren. De toelage een kapitaalsubsidie is en geen vergoeding bevat voor de financiële lasten. 1

2 De toepassing van deze principes heeft belangrijke gevolgen op de balans, de jaarresultaten en de financiële ratio s. In de alternatieve financieringswijze van het VIPA wordt de instelling geacht voor 100% de investering te prefinancieren. Dit zal quasi steeds gebeuren door het aangaan van een lening bij een financiële instelling, tenzij de instelling geheel of gedeeltelijk op eigen middelen kan beroep doen. Waar in de klassieke subsidieregeling de verkregen subsidies het eigen vermogen verhogen, wordt in de nieuwe regeling de lange termijnschuld met een equivalent bedrag verhoogd, in geval de instelling beroep doet op externe financiering. Dit beïnvloedt de solvabiliteitsratio van de instelling drastisch in negatieve zin. Het in resultaat nemen van de subsidies gebeurt volgens de afschrijvingstabel van de investeringen en cumulatief met de toegekende subsidies. Dit heeft tot gevolg dat de weerslag op de resultatenrekening zeer variabel is en geen consistentie over de jaren biedt. Dit beidt weinig transparantie in de opvolging van de resultaten van de instelling over de jaren. De boekingswijze zoals voorgesteld biedt geen optimalisatie van de toepassing van het matchingprincipe op de opbrengsten en de kosten. Het advies gaat er van uit dat de toegekende gebruikstoelage geen interestcomponent bevat. Het besluit van 1 september 2006 laat echter duidelijk anders concluderen. Artikel 3 van het vermelde besluit bepaalt dat: Het bedrag van de gebruikstoelage die in een bepaald jaar door het Fonds kan worden verstrekt, wordt berekend door een coëfficiënt toe te passen op het totale bedrag dat wordt berekend en vastgesteld op de datum van het bevel tot aanvang van de werken of van het plaatsen van de bestelling, naargelang van de aard van de investering, overeenkomstig de bepalingen van een van de volgende besluiten: 1 het besluit van de Vlaamse Regering van 8 juni 1999 tot vaststelling van de totale investeringssubsidie en de bouwtechnische normen voor de verzorgingsinstellingen; 2 het besluit van de Vlaamse Regering van 8 juni 1999 tot vaststelling van de totale investeringssubsidie en de bouwtechnische normen voor voorzieningen voor bejaarden en voorzieningen in de thuiszorg; 3 het besluit van de Vlaamse Regering van 6 juli 1994 tot vaststelling van de totale investeringssubsidie en de bouwtechnische normen voor de voorzieningen voor de sociale integratie van personen met een handicap. De coëfficiënt wordt jaarlijks door de minister in december bepaald en volgens de volgende formule berekend: Coëfficiënt =R /1 - (1 / (1 + R) )20 Met R = referentierentevoet De referentierentevoet wordt jaarlijks in december aangeleverd door het beleidsdomein Financiën en Begroting op basis van een tienjarige OLO en stemt overeen met het rekenkundig gemiddelde van de noteringen tijdens de periode van 1 september tot en met 30 november van het desbetreffende jaar, verhoogd met vijftien basispunten. De aldus bepaalde referentierentevoet wordt ieder jaar in december door het beleidsdomein Financiën en Begroting uiterlijk binnen de vijf eerste werkdagen van de maand december medegedeeld aan het Fonds. De coëfficiënt die geldt voor een bepaald project is de coëfficiënt die van toepassing is op de datum van het bevel tot aanvang van de werken of van het plaatsen van de bestelling. De nota aan de Vlaamse Regering die het besluit verder toelicht bepaalt onder punt 4. Effecten financiële consequenties: De initiatiefnemer zal voor de realisatie van zijn project in prefinanciering (lening, eigen kapitaal, ) moeten voorzien, daar hij pas één jaar na de start der werken een eerste gebruikstoelage kan krijgen. Het basis bedrag voor de berekening van de gebruikstoelage in de alternatieve financiering is de zelfde als het basisbedrag dat gold voor de berekening van, de investeringssubsidie in de huidige procedure. 2

3 Uit deze teksten kan afgeleid worden dat het feitelijke bedrag van de subsidiering in de alternatieve formule gelijk is aan het bedrag dat vroeger werd toegekend wordt in de klassieke formule. Het bijkomend bedrag dat via de coëfficiënt wordt berekend moet dus gezien worden als een bedrag ter dekking van de kost van de prefinanciering. Deze kost kan bestaan uit te vergoede interesten aan de financiële instelling of ter dekking van gederfde rente op het gebruik van eigen middelen. 3. Alternatieve boeking Om tegemoet te komen aan de hierboven geformuleerde bemerkingen werd door de sector van de gezondheidszorginstellingen vertegenwoordigd door Zorgnet Vlaanderen een alternatief voorstel uitgewerkt dat op onderstaande principes en vaststellingen is gebaseerd. Dit voorstel kan naadloos toegepast worden op andere sectoren die VIPA-subsidies ontvangen: De gebruikstoelage bevat een component kapitaalsubsidie gelijk aan het bedrag dat in de klassiek subsidieregeling zou toegekend worden, en een component ter dekking van ofwel de interestlasten op aangegane leningen of een vergoeding voor de gederfde rente op het gebruik van eigen middelen. De voorwaardelijkheid in de uitkering van de gebruikstoelage is beperkt. Het risico dat de overheid zijn eigen engagementen niet zou nakomen omwille van beperkte eigen middelen wordt als zeer klein ervaren. In het verleden is een dergelijke situatie nooit voorgekomen en wordt in de toekomst, gelet op de AA+ rating die de Vlaamse overheid geniet bij Standard en Poor s, als weinig realistisch ervaren. Het risico dat de instelling in een referentiejaar niet aan alle activiteitsvoorwaarden voldoet wordt als risicovoller beschouwd. In uitzonderlijke gevallen kan de minister evenwel een uitzondering toestaan waardoor het risico hetzij geheel of gedeeltelijk teniet wordt gedaan. Anderzijds blijven de financiële gevolgen beperkt zoals verder zal worden aangetoond. Vastgesteld wordt ook dat de financiële instellingen bij de beoordeling van de kredietwaardigheid van de instelling afhankelijk van de kwaliteit van de instelling en het management bereid is om 90% van de te ontvangen subsidies als gegarandeerd te beschouwen. De aandacht wordt gevestigd op het belang van de beoordeling van het "getrouwe beeld" van de jaarrekening in zijn geheel, zijnde balans, resultatenrekening en toelichting, voor de stakeholders van de instellingen, zijnde onder andere de financiële instellingen en uiteraard gezien de grootte van de bedragen de materiële impact van de boekingswijze van de alternatieve VIPA financiering op de jaarrekening van de instellingen. Uit het overzicht in bijlage 1 blijkt dat bij een interestvoet van 4% ongeveer 67% van de gebruikstoelage uit kapitaalsubsidie bestaat en de overige 33% als een vergoeding voor interest of rentevergoeding kan beschouwd worden. Bij een interestvoet van 6% stijgt dit percentage tot 43%. Zoals uit het voorbeeld blijkt is de verhouding tussen het kapitaal en interest/rente gedeelte functie van de hoogte van de interestvoet die in rekening wordt gebracht. Hoe hoger de interestvoet hoe ruimer de marge om het risico van een ontoereikende activiteitsgraad te ondervangen. In tabel 2 in bijlage is een overzicht opgenomen van de minimale bezettingspercentages die per aard van de instellingen moeten gehaald worden om minimaal de vergoeding te realiseren voor het kapitaalgedeelte in de gebruikstoelage. 3

4 Uit beide voorbeelden komt duidelijk naar voren dat er een ruime marge tot daling van de bezettingspercentages aanwezig is vooraleer omwille van bezettingsproblemen het bedrag van de gebruikstoelage dermate afneemt dat het resterend gedeelte onder het niveau van de kapitaalsubsidie daalt. Dit betekent dat het risico dat de bedragen die in de balans als kapitaalsubsidie zijn opgenomen niet worden gerealiseerd quasi onbestaande is.dit komt duidelijk overeen met de voorzichtigheidsbenadering die een goede boekhouding eigen is. De boekingswijze uit het verleden moet maximaal doorgetrokken worden om de vergelijkbaarheid van de balans en de resultatenrekening met het verleden en over de toekomstige jaren heen maximaal te garanderen en de solvabiliteitsratio minimaal te beïnvloeden. Voorstel Rekening houdend met bovenvermelde stellingen en uitgaande van het voorzichtigheids- en matchingprincipe en het streven naar een boekhouding die een getrouw beeld geeft, werd volgend voorstel voor een alternatieve boeking van de subsidiering uitgewerkt: De gebruikstoelage wordt uitgesplitst in een component kapitaaltoelage en een component interest- of rentetoelage. Het kapitaalgedeelte wordt voor 100% van het bedrag in de balans op rekening 15 opgenomen als een kapitaaltoelage en als vordering, opgedeeld naar de lange en de korte termijn. De opsplitsing gebeurt op basis van de coëfficiënt die de minister jaarlijks berekent 1 en die in de subsidiebelofte van de overheid aan de zorginstelling wordt gecommuniceerd. De afboeking van de afschrijvingen op rekening 15 gebeurt volgens de respectievelijke afschrijvingstermijnen van de betrokken investeringen (33, 10 of 5 jaar). Het interestgedeelte van de jaarlijkse gebruikstoelage wordt geboekt op een 75-rekening.Op de uitbetaling van de gebruikstoelage rust een voorwaardelijkheid in functie van het al dan niet beantwoorden aan de gestelde eisen in zake bezetting of in functie van de beschikbare middelen bij de overheid. Zo wordt bij het niet 100% realiseren van de vereiste bezettingsgraad een gedeelte van de gebruikstoelage ingehouden. Indien de uitbetaalde gebruikstoelage zou verminderd worden omwille van het niet voldoen aan de bezettingsvereiste biedt de toelage voor de interest/rente voldoende marge om het verlies aan kapitaal vergoeding te compenseren. Er wordt aldus tegemoet gekomen aan het voorzichtigheidsprincipe bij de boeking van het kapitaalgedeelte van de gebruikstoelage als een vordering op de rekening 15 van de balans. Het interestgedeelte van de jaarlijkse gebruikstoelage dat op de 75-rekening wordt geboekt wordt desgevallend jaar per jaar gecorrigeerd voor de overdracht naar het kapitaalgedeelte. Bij deze kan er voor wat de voorwaardelijkheid van de toegekende gebruikstoelage door het VIPA ook verwezen worden naar de principes die gehanteerd worden bij de boeking van de inhaalbedragen die in het kader van de vaststelling van het BFM aan de ziekenhuizen worden toegekend, als ook naar deze die gebruikt worden bij de boeking van de kapitaaltoelage die aan de commerciële vennootschappen worden toegekend onder voorbehoud van behoud van tewerkstelling. In beide gevallen is er geen 100% zekerheid van uitbetaling of van behoud van de betoelaging en worden de bedragen toch als een vordering in de balans opgenomen. ( 1 ) Zie. Art. 3 van het besluit van de Vlaamse Regering van 1 september 2006 tot regeling van de alternatieve investeringssubsidies verstrekt door het Vlaams Infrastructuurfonds voor Persoonsgebonden Aangelegenheden. 4

5 In de toelichting bij de jaarrekeningen dienen duidelijke bepalingen opgenomen te worden die de principes achter de boeking van het gedeelte kapitaaltoelage als investeringtoelage in de balans toelichten. Tevens dienen duidelijke cijfermatige details opgenomen te worden die een overzicht geven van de evolutie van de reële ontvangen bedragen versus de geplande jaarlijkse te ontvangen gebruikstoelagen. Aangezien instellingen bij het afsluiten van het boekjaar reeds een zicht hebben op de gemiddelde bezetting van het boekjaar dat gebruikt zal worden bij het aftoetsen van de activiteitsvoorwaarden voor de gebruikstoelage van het volgende boekjaar, kan dan reeds voorspeld worden of men het komende boekjaar zal voldoen aan de voorwaarden om een volledige gebruikstoelage te ontvangen. Laatste versie 1/12/2009 Maurice Tuerlinckx 5