Metaalunie groeit naar leden

Transcriptie

1 woensdag - - nummer 12 De Kus gearriveerd Begin mei is het RVS-beeld De Kus gearriveerd en geïnstalleerd op haar plaats van bestemming: het Stationsplein in Apeldoorn. De afgelopen maanden volgde Metaalnieuws middels een serie artikelen het fabricageproces van dit kunstwerk bij Heurkens & van Veluw Metaalindustrie in Nistel- Metaalunie groeit naar leden De Koninklijke Metaalunie heeft met Diesel Spare Parts in Oosterhout haar ste lidbedrijf verwelkomd. De brancheorganisatie voor het MKB-metaal is in 4 jaar tijd gegroeid van naar lidbedrijven. Ongeveer 99 procent van het MKB-metaal is lid van de Metaalunie. Desondanks zit er nog wel enige rek in het ledenaantal. Er staan wat nieuwe branchegroepen op stapel en ook zijn er groepen die hun secretariaat bij de Metaalunie gaan onderbrengen. Lid nummer Diesel Spare Parts is het bedrijf van directeur-eigenaar rode. De Kus beeldt een silhouet uit van een zoenend paar en vormt een herinnering aan het huwelijk van kroonprins Willem Medewerkers van Diesel Spare Parts sleutelen aan een motor. Diesel Spare Parts is het ste lid van de Metaalunie. Diana van Ooijen. Zij begon twee jaar geleden vanuit haar woning met de in- en verkoop van onderdelen voor dieselmotoren. Inmiddels is die activiteit flink uitgebouwd. In een bedrijfspand in Oosterhout De Kus wordt opgetakeld op het Stationsplein in Apeldoorn. Alexander en prinses Máxima in Op pagina 9 van deze Metaalnieuws treft u de slotaflevering van deze serie aan. worden nu ook motoren gereviseerd en nieuwe machines ontwikkeld en gebouwd, waaronder heimachines. Ook zijn al twee bedrijven toegevoegd: Hydraulic Services & Parts in Dordrecht en Machinery Services & Parts in Lemmer. De Metaalunie grijpt de begroeting van het ste lid aan om aandacht te vragen voor het grote tekort aan vakmensen in West-Brabant. De komende jaren zijn in deze regio zo n 2500 vakmensen nodig. De instroom op zowel vmbo, mbo als hbo laat veel te wensen over. Ook de uitstroom door vergrijzing levert veel problemen op. Metaalondernemers nemen zelf de regie in handen om het tij te keren. Evenals diverse andere regio s beschikt West-Brabant met ingang van 31 mei over een OpleidingsBedrijf Metaal, teneinde op korte termijn de instroom van vakbekwaam personeel op peil te brengen en te houden. Op jacht naar personeel Het tekort aan vakmensen in de maakindustrie doet zich steeds nadrukkelijker voelen. Bedrijven ondernemen van alles om maar nieuwe medewerkers te vinden. Zo combineren Kranendonk en Morotech op woensdag 7 juni en zaterdag 10 juni hun open dagen met een banenmarkt. De open dag, in het pand van Kranendonk in Tiel, richt zich in de eerste plaats op jongeren die geïnteresseerd zijn in een baan op het gebied van robotlasinstallaties en automatiseringssystemen. Op deze gebieden ma- INHOUD Thema Verbindingstechniek vanaf De kus in de maak Loodvrij solderen En ook nog: Column metaaladviezen 7 Agenda 7 Kort nieuws 11 Meer kort nieuws ken de beide samenwerkende bedrijven een structurele groei door, waardoor een aantal vacatures voor personen met een afgeronde hbo- of hts-opleiding is ontstaan. Met name is men op zoek naar medewerkers voor de afdelingen service, werktuigbouw, robotica en verkoop. Kranendonk en Morotech ontwikkelen en bouwen volledig geautomatiseerde productie-installaties op klantenspecificatie, zoals robots, transportsystemen en speciaalmachines. Bel gratis:

2 Innovatiesteun voor maritieme toeleveranciers 29 Bedrijven in de maritieme toeleveringsindustrie gaan de komende 3 jaar zelf opgestelde innovatieplannen uitwerken. De bedrijven worden financieel ondersteund door het ministerie van Economische Zaken en begeleid door branchevereniging Holland Marine Equipment (HME). Een ander gebeurt in het kader van de pilot Innovatie Prestatie Contract (IPC), die onlangs is ondertekend. De maritieme industrie floreert momenteel. De maritieme toeleveranciers, met name de kleinere, hebben daardoor weinig tijd voor investeringen in innovatie en Chris Buijink (rechts) van het ministerie van Economische Zaken, overhandigt de pilot IPC aan HME-directeur Martin Bloem. Jaargang Colofon Jaargang 6 Uitgever: Uitgeverij de Ruygt Correspondentie: Postbus EM APELDOORN Tel: (0) Fax: (0) Internet: info@metaalnieuws.nl Bezoekadres: Prinsenweide BB APELDOORN Advertentie-exploitatie: Peter de Ruygt Mobiel Vincent Span Mobiel v.span@metaalnieuws.nl Harold Draaijer Mobiel h.draaijer@metaalnieuws.nl export. Maar bedrijven weten dat investeren in R&D juist nú nodig is; de technische voorsprong moet worden vastgehouden en het liefst worden uitgebouwd. Sommige bedrijven kunnen dat zelf, maar andere bedrijven kunnen wel wat extra hulp gebruiken. Het IPC is een subsidiemiddel, waarmee een brug gelegd kan worden over de innovatieknelpunten. Het IPC is een pilotproject waarin bedrijven individuele innovatieplannen hebben opgesteld. Tevens zullen er door verschillende vormen van samenwerking van deze bedrijven samenwerkingsprojecten ontstaan. De financiële impuls vanuit de overheid bedraagt euro per bedrijf, waarbij het bedrijf minimaal eenzelfde bedrag investeert. Duits Engineering neemt SAB over Duits Engineering in Zutphen heeft de activiteiten van plaatsgenoot SAB Roestvrijstaal overgenomen. Hiermee heeft Duits zijn positie als machine- en apparatenbouwer versterkt. De activiteiten zijn onder de Duits Engineering vlag voortgezet in het huidige pand van SAB, maar spoedig zullen beide bedrijven worden samengevoegd aan de Mercuriusweg in Zutphen. Daarbij blijft de gescheiden verwerking van staal en RVS gehandhaafd. De medewerkers van SAB gaan allemaal mee naar Duits. Mail adressen redactie: redactie@metaalnieuws.nl metaalnieuwtjes@metaalnieuws.nl opgeleverd@metaalnieuws.nl Ontwerp en opmaak Uitgeverij de Ruygt Manfred Weijgertse Telefoon dtp@metaalnieuws.nl Alle leden van de brancheorganisaties ontvangen MetaalNieuws kosteloos. Drukkerij Roto Smeets, Utrecht Redactie Eric Weustink Gelderland Vakbladen Tel.: redactie@metaalnieuws.nl Metalektro aan kop met productieverplaatsing Van de bedrijven in de Nederlandse industrie die productie verplaatsen, realiseert 80 procent de doelen die daarmee worden beoogd. Dat blijkt uit de studie Productieverplaatsing van ING Bank. De metalektro-industrie loopt voorop als het om productieverplaatsing gaat. In de metalektro-industrie besteedt de helft van de ondernemers al uit aan bedrijven in het buitenland en bijna eenderde heeft een eigen buitenlandse vestiging. Bovendien maken ondernemers in de metalektro relatief vaak gebruik van verder weg gelegen lagelonenlanden zoals in Azië. De verplaatsing van productie leidt tot omzetgroei en een betere internationale Feestje binnenschippers daverend succes De vakbeurs Construction & Shipping Industry (16 tot en met 18 mei in Gorinchem), is een daverend succes geworden. De beurs trok bezoekers. We weten niet wat ons is overkomen, aldus beursorganisator Nathalie Schoo. Het lijkt er op dat Evenementenhal Gorinchem en de binnenscheepvaart elkaar op het juiste moment hebben gevonden. De evenementenhal heeft een prachtige doelgroep aangeboord en die doelgroep had behoefte aan een eigen evenement. De maritieme beurs in Amsterdam is immers verdwenen en op Europort Maritiem in Rotterdam dreigt de binnenscheepvaart ondergesneeuwd te raken bij de andere maritieme sectoren. Construction & Shipping MetaalNieuws is een uitgave van Uitgeverij de Ruygt en wordt 22 maal per jaar verspreid onder bedrijven in de metaalverwerkende industrie aangesloten bij de brancheorganisaties. Verspreidingsgegevens zijn op aanvraag verkrijgbaar. Niets uit deze uitgave mag door middel van fotokopieën, scans of andere technische reproductiemiddelen worden zonder de nadrukkelijke, schriftelijke toestemming van de uitgever. Alle advertentiecontracten worden afgesloten conform de Regelen voor het Advertentiewezen, gedeponeerd bij de rechtbanken in Nederland (exemplaar op aanvraag kosteloos verkrijgbaar) ISSN: X concurrentiepositie. Er wordt niet alleen verplaatst vanwege lage lonen. Steeds vaker ligt het betreden van snel groeiende afzetmarkten en het verkrijgen van toegang tot beter opgeleid personeel aan deze keuze ten grondslag. Door de toenemende concurrentiedruk veroorzaakt door globalisering is de sense of urgency hoog en worden steeds meer MKBbedrijven multinationals. Industry daarentegen is vooral een feestje voor de binnenscheepvaart. De beursorganisatie wil dat karakter verder Om de concurrentiepositie van de Nederlandse industrie te versterken zijn zaken als innovatie, flexibiliteit, lean manufacturing en supply chain management noodzakelijk. Uit het ING-onderzoek blijkt dat versterken door de beurs volgend jaar niet van dinsdag tot en met donderdag, maar van woensdag tot en met vrijdag te houden (9, 10 en 11 mei). Dat komt de binnenschippers beter uit. Topjaar De Vereniging Nederlandse Scheepsbouw Industrie (VNSI) hield tijdens de beurs Breeuwhamer 25, 1648 HG DE GOORN tel: fax: info@dormac-import.nl Website: vooral het laatste, het innemen van de regisseursrol in de internationale toeleveringsketen, aan gewicht toeneemt. Hiervoor is continu investeren in de verbetering van ketencompetenties een voorwaarde. haar voorjaarsledenvergadering. Voorzitter M.J. van der Wal deelde daar mee dat 2005 voor de Nederlandse scheepsbouw een topjaar is geweest. Er is een recordomzet geboekt van 3 miljard euro. Praktisch alle sectoren in zowel nieuwbouw als reparatie, presteerden uitstekend. Voor 2006 verwacht VNSI een nog hogere omzet. Grotere werkstukken nauwkeurig en/of zwaar verspanen? Het Italiaanse Deber heeft de juiste bedfrezer / kotterbank voor uw veeleisende toepassingen. Bel voor meer informatie met Dormac-Import BV uit De Goorn

3 AGENDA MEDICAL MEET&MATCH Seminar en beurs 1 juni Stadhuis, Eindhoven Info: BIJZONDERE MATERIALEN Themabijeenkomst Materialenkring 6 juni Syntens, Den Haag Info: TOPSOLID DESIGN Basiscursus ontwerpen 6, 7, 13 en 14 juni Bemet, Veenendaal Info: KOG SYSTEMS Seminar en expositie 7 en 8 juni Papendal, Arnhem Info: PROJECTMANAGEMENT VOLGENS PRINCE2 Training 12, 19 en 26 juni PKM, Nieuwegein Info: VISION & ROBOTICS Seminar en expositie 13 en 14 juni De Reehorst, Ede Info: VERSPANEN MET OPTIMAAL RESULTAAT Workshop 20 juni Hendrikx Fijnmetaal Mierlo, Mierlo Info: VERSPANEN MET OPTIMAAL RESULTAAT Workshop 21 juni Metaal Industrie Knobbe, Hengelo Info: VERSPANEN MET OPTIMAAL RESULTAAT Workshop 22 juni Heemskerk Fijnmechanica, Waddinxveen Info: PLAN-DE-CAMPAGNE Basiscursus voor beginners 22 en 23 juni Bemet, Veenendaal Info: METAV Vakbeurs 20 t/m 24 juni Düsseldorf Info: RAPID PROTOTYPING Technologiebijeenkomst 27 juni Veenstra-Glazenborg, Winschoten Info: Uw open dag in de Metaalnieuws-agenda? Mail de gegevens naar redactie@metaalnieuws.nl Intelligente oplossingen op Vision & Robotics De producerende industrie is voortdurend op zoek naar technologie die een bijdrage kan leveren aan goedkoper produceren, verminderen van kwaliteitsverliezen, retourstromen, productafkeur et cetera. Wat op deze gebieden allemaal mogelijk is, is te zien en horen op Vision & Robotics. Dit evenement, een combinatie van seminar en beurs, wordt op 13 en 14 juni gehouden in De Reehorst in Ede. Vorig jaar heette het evenement nog Vision Solutions. Maar vanwege de groeiende belangstelling voor robottechnologie heeft organisator Mikrocentrum gekozen voor een bredere aanpak. Naast vision systemen is er nu ook volop aandacht voor robotica. Dat heeft natuurlijk consequenties voor de omvang van het evenement. Het beursvloeroppervlak is met meer dan 50 procent gegroeid en huisvest bijna veertig bedrijven. Zij demonstreren een compleet aanbod van vision systemen en robotica, zoals machine vision, robotica, camera s, optische sensoren, belichting, software, framegrabbers, et cetera. Omdat de belangstelling voor robottechnologie groeit heeft het Mikrocentrum het evenement Vision Solutions verbreedt met robotica. Bovendien heeft de bezoeker op beide dagen een ruime keuze uit een aanbod van 23 lezingen. Aan het einde van de dag volgt een spectaculaire (soms fatale) demonstratie met gevechtsrobots. Mikrocentrum verzekert dat de lezingen leerzaam zijn en een hoog praktijkgehalte hebben De sprekers vertellen u als bezoeker over uitdagende intelligente oplossingen in specifieke bedrijfssituaties, aldus de organisatie. Aan het bezoeken van de expositie en het bijwonen van de lezingen zijn geen kosten verbonden. Voor iedereen die zich voorregistreert ligt een WK-presentje klaar. Voorregisteren kan op de website Bliksemstart Technologiekring Noord In navolging van andere regio s beschikt Noord-Nederland sinds kort ook over een Technologiekring. De belangstelling hiervoor is groot. De eerste bijeenkomst van Technologiekring Noord, een initiatief van Syntens en de Metaalunie Noord, bij Stork Fokker AESP in Hoogeveen was met vijftig belangstellenden helemaal volgeboekt. Het thema van deze bijeenkomst was Bijzondere en nieuwe constructiematerialen. En dat thema illustreert precies wat de bedoeling is van de Technologiekring. De kring brengt noordelijke ondernemers in contact met nieuwe technologische ontwikkelingen. Deze bijeenkomsten zijn vooral gericht op de metaal- en kunststofverwerkende industrie. Onderwerpen die aan bod komen zijn onder andere Rapid prototyping and manufactering, Gieten, alternatief voor lassen en verspanen, Logistiek van magazijn tot werkplek en De toekomst voor de Nederlandse maakindustrie. Op 27 juni volgt de tweede bijeenkomst bij Veenstra-Glazenborg in Winschoten, fabrikant van machines, gereedschappen en apparaten. Dan is het thema Rapid Prototyping, Rapid Tooling en Rapid Manufacturing Tijdens deze bijeenkomst wordt een overzicht gegeven van de huidige mogelijkheden op het gebied van deze rapid technieken. Metaaladviezen Ik moet weg In de maakindustrie wordt de al maar groeiende groep van commerciële dienstverleners (vaak adviseurs ) met de nodige scepsis bekeken. Niet geheel onterecht, want er is veel kaf onder het koren en een uurtje-factuurtje mentaliteit zonder tastbare resultaten geeft nou eenmaal al snel aanleiding tot wrevel. Anderzijds zijn de meeste ondernemers er, soms door schade en schande, wel van overtuigd geraakt dat de wereld van wet- en regelgeving om hen heen zo ingewikkeld is geworden, dat soms toch echt kennis van buiten noodzakelijk is. Ik moet weg, was zo n noodzaak. COLUMN STICHTING ADVIESCENTRUM METAAL De ondernemer in kwestie zat met zijn bedrijf al 25 jaar naar volle tevredenheid op een bedrijventerrein, maar als gevolg van herstructurering en uitbreiding van dat terrein werd over zijn perceel een nieuwe ontsluitingsweg gepland. Gevolg: het bedrijf moest verdwijnen. Als de overheid haar huiswerk goed gedaan heeft (onderbouwing, belangenafweging, correcte procedure) dan heeft zo n geplande weg een wettelijke grondslag, op basis waarvan tot onteigening van een bedrijf kan worden overgegaan. Het is echter raadzaam om het niet zover te laten komen. Probeer van tevoren met de gemeente, op basis van een zogenoemde minnelijke schikking, tot overeenstemming te komen. Ook in het geval van minnelijke schikking geldt de Onteigeningswet. Uitgangspunt van deze wet is: volledige schadeloosstelling. Dat betekent simpel gezegd dat degene die onteigend wordt, voor en na de onteigening een gelijke inkomens- en vermogenspositie moet hebben. Iedere schade die rechtstreeks en noodzakelijk een gevolg is van de onteigening, komt voor vergoeding in aanmerking. In het hier beschreven geval kwam de gemeente met een bod van rond de euro. We toonden met een uitvoerig en goed onderbouwd overzicht aan welke bijkomende kosten zouden optreden. Deze moeten conform de uitgangspunten van de Onteigeningswet óók worden vergoed, naast de vergoeding van gronden en opstallen. U moet dan denken aan: aankoopkosten, overdrachtsbelasting, financieringskosten, notariskosten, maar ook aan (de)montage van machines, het aan- en afsluiten van de machines, het verhuizen van de machines, het leveren van nieuwe en het afvoeren van oude machineolie, legeskosten, renteverlies, overuren, aanloop- en stagnatieschade en ga zo maar door (de lijst beslaat enkele pagina s). Het eindresultaat was aanmerkelijk hoger dan het openingsbod: 2,2 miljoen euro. En daar zat ook de vergoeding van de kosten voor de adviseur bij. Ing. Ignat Martens De auteur is als senior adviseur ruimtelijke ordening werkzaam voor de Stichting Adviescentrum Metaal.

4 Het 21 meter hoge kunstwerk heeft zijn definitieve plek gekregen. Kus in de maak De Kus is geplaatst! Begin mei is het RVS-beeld van kunstenaar Jeroen Henneman vanuit Nistelrode naar Apeldoorn getransporteerd, waar het inmiddels een plaats op het Stationsplein heeft gekregen. Metaalnieuws volgde de afgelopen maanden in een serie van zes artikelen het fabricageproces van De Kus. Het kunstwerk beeldt een silhouet uit van een zoenend paar en is in Apeldoorn geplaatst, ter herinnering aan het huwelijk van kroonprins Willem Alexander en prinses Máxima in Het is gefabriceerd bij Heurkens & van Veluw Metaalindustrie in Nistelrode. Dit keer de zesde en laatste aflevering: het transport naar de plek van bestemming en de plaatsing aldaar. De laatste etappe had nog aardig wat voeten in de aarde. Want niet alle las-, slijp- en straalwerkzaamheden konden op de werkvloer bij Heurkens & van Veluw worden uitgevoerd. Het kunstwerk was immers veel te groot om het als één geheel naar Apeldoorn te vervoeren. In Apeldoorn moest daarom ook nog het een en ander gelast, geslepen en gestraald worden, hetgeen enkele dagen in beslag nam. De keramisch gestraalde delen van De Kus die bij HVN Straaltechniek, een dochterbedrijf van Heurkens & van Veluw, uit de straalcabine kwamen, zijn met twee kranen op een vrachtwagen geladen. Voor het transport is een truck met opleggers ingezet van Heurkens Transport, dat is gespecialiseerd in bijzonder vervoer. De opleggers hadden allemaal gestuurde achterassen, waardoor er nauwkeurig mee gemanoeuvreerd kon worden. De rit naar Apeldoorn was goed voorbereid en nauwkeurig uitgestippeld. Vooral in Apeldoorn zelf was vooraf gekeken of er geen obstakels waren, die de doorgang van de vrachtwagen hadden kunnen hinderen, of het kunstwerk beschadigen. De tocht is in de nachtelijke uren uitgevoerd. De chauffeurs lieten de opleggers achter in Apeldoorn, waarna medewerkers van Heurkens & van Veluw naar Apeldoorn afreisden om de klus af te maken. Ze hebben de verschillende onderdelen aan elkaar gelast en daar waar nodig gestraald. Vervolgens hebben twee kranen, een grote en een kleine, De Kus opgetakeld en op zijn definitieve plek gezet. Oorspronkelijk zou het 21 meter hoge gevaarte ingepakt blijven tot de onthulling komend najaar. Maar dat bleek gemakkelijker gezegd dan gedaan. Opzet was dat de Kus in plastic zou worden gewikkeld en daarmee aan het oog onttrokken. Daar stak kunstenaar Jeroen Henneman echter een stokje voor. Hij is bang dat zijn Kus als gevolg van het maandenlange plastic omhulsel verweert en beschadigingen oploopt. De kunstenaar stelt voor om een steigerconstructie rond het object te bouwen, maar de gemeente wil die optie eerst eens rustig bekijken. (Eerdere afleveringen van deze serie zijn gepubliceerd in de Metaalnieuwsuitgaven van 25 januari, 22 februari, 8 maart, 22 maart en 5 april) De Kus, klaar voor 26_MetaalNieuws_VDW_118x265_nl transport naar Apeldoorn. De laatste ontwikkelingen binnen handbereik! Internationale beurs voor productietechniek en automatisering Düsseldorf juni N Amada verbreedt laserlijn Amada brengt opnieuw een machine op de markt in de vorm van een groot-formaat laser, waarin de lasertechniek van Mitsubishi wordt toegepast. De Japanse producent kiest hiermee voor verbreding van zijn machinelijn, naast de bestaande machines met Fanuc resonator. Het gaat hier om de LC-3015 X1 NT, een groot-formaat laser (plaatbereik 3050 x 1526 mm), waarin een CFX-laser van Mitsubishi is opgenomen met een vermogen van 4kW. Kenmerkend voor deze laserbron van het cross-flow type, is een stabiele ontlading, een hoogwaardige snijkwaliteit en een laag gasverbruik. Verder heeft Amada met de LC-3015 X1 NT het lasersnijproces verder geoptimaliseerd door toepassing van nieuwe intelligente functies in de besturing. Amada garandeert daarmee een hoge, constante hoge snijkwaliteit gedurende intensief gebruik. Leverancier Landré Euromach geeft vooral hoog op van de snijkwaliteit. De nauwkeurigheid van de machine is zo hoog, dat een bijna glad snijoppervlak kan worden verkregen. Zo snijdt de nieuwe laser 9 mm staal met een ruwheid van 8,8 micrometer. Daarnaast worden afwijkingen in de straallengte permanent door sensoren bewaakt. Controle van de insteek van de laserstraal, voorkoming van plasmavorming bij RVS en controle op onzuivere verbranding bij dik staal worden door Intelligent Cut Control functies (ICC) bewaakt. Hierdoor past de besturing het snijproces automatisch aan om een zo nauwkeurig mogelijke snede mogelijk te maken. De Amada LC-3015 X1 NT. Deze nieuwe laser snijdt 9 mm staal met een ruwheid van 8,8 micrometer. alle exposanten op: S VDW Verein Deutscher Werkzeugmaschinenfabriken Corneliusstraße Frankfurt am Main GERMANY Telefon Telefax vdw@vdw.de München 4 7 april

5 Grip op koelmiddelstroom Met het nieuwe controleapparaat PQ 3000 van Gühring (Veldhoven) kan men bij inwendig gekoelde gereedschappen snel en eenvoudig de druk en het volume van de koelmiddelstroom meten. De meting vindt direct aan de hoofdspil, aan het ingespannen gereedschap, plaats; zo wordt rekening gehouden met de reële condities van de machine-gereedschapconfiguratie op dat moment en worden de resulterende werkelijke doorstroomhoeveelheden gemeten. De gebruiker ontvangt zo informatie over de druk- en volumestroom van de koelmiddelpomp en daarmee over Het nieuwe controleapparaat PQ 3000 meet direct aan de hoofdspil. mogelijke slijtage van pomp of afdichtingen. Ook brengt het apparaat zo eventueel verstopte filters of vernauwde doorsneden in het leidingsysteem door de machine, spil en gereedschapopname aan het licht. Hetzelfde geldt voor mogelijkerwijs vernauwde doorsneden door aanslag aan de oppervlakte van de koelkanalen. Ten slotte biedt het apparaat informatie over de positie van de koelkanalen in het gereedschap. Op deze wijze kan men de eventuele zwakke plekken in het gehele systeem analyseren en verhelpen en de standtijden van het ingezette g e r e e d s c h a p optimaliseren. Tevens wordt gereedschapbreuk voorkomen, evenals de opbouw en afzetting van spaantjes. Italiaanse uitbreiding bij Laagland Laagland Machines in Rotterdam heeft de exclusieve vertegenwoordiging in Nederland van het Italiaanse RemaControl verworven. Hiermee is het machineprogramma uitgebreid met verschillende typen verticale bewerkingscentra, voorzien van bewegende kolom en een vaste machinetafel. De bewerkingscentra van RemaControl kunnen geheel volgens klantspecificatie worden geleverd; inclusief turnkey systemen zoals spaninrichtingen, gereedschappen, automatisering enzovoorts. Volgens de importeur zijn het flexibele machines, vooral wanneer het aankomt op de productie van een grote variëteit aan producten. De machines zijn uit te voeren met zowel een enkele als een dubbele tafel. De dubbele tafel biedt de mogelijkheid op de ene tafel te verspanen, terwijl op de andere tafel de volgende producten worden opgespannen. Dit verhoogt de productiviteit. Een ander voordeel is dat de basis van de machine uit één stuk is opgebouwd, hetgeen de nauwkeurigheid en stabiliteit ten goede komt. Verder valt op dat de machine door de constructie over een uiterst dynamisch gedrag beschikt. De machines zijn speciaal ontwikkeld om eenvoudig een vierde as CNC roterende tafel te monteren; zowel voor tijdelijk als permanent gebruik. Ze kunnen ook worden uitgevoerd met een bestuurde freeskop, waardoor 5-assig werk tot de mogelijkheden behoort. Tot slot zijn de riemaangedreven spillen te vervangen De bewerkingscentra van RemaControl kunnen geheel volgens klantspecificatie door direct aangedreven varianten. worden geleverd. Sneller ombouwen De ombouw van een klauwplaat naar een spantang- en/of spandoornhouder bij een draaibank is een tijdrovende bezigheid. De klauwplaat moet worden vervangen, de trekcilinder opnieuw afgesteld, et cetera. Volgens Schunk Intec in Didam behoort dit alles met de komst van de Schunk klauwplaat Rota THW plus Vario tot het verleden. Deze klauwplaat is een normale krachtbediende klauwplaat rd met klauwensnelwisselsysteem, die in enkele seconden is om te bouwen naar een spantangen/of spandoornhouder, zonder dat hierbij de klauwplaat en trekcilinder vervangen of aangepast hoeven te worden. Door middel van een speciale adapter, voorzien van bajonetopname, is het mogelijk diverse componenten te gebruiken, zoals: vier spandoornhouders met spanbereik van Ø 20 tot Ø 80 mm en drie spantanghouders met spanbereik van Ø 4 tot Ø 100 mm. Ondanks deze opbouwversie garandeert de leverancier een rondloopnauwkeurigheid van 5 μm. Klauwplaat vervangen of trekcilinder afstellen hoeft niet meer met de Rota THW plus Vario klauwplaat met spantanghouder. 10 Te Huur/Te Koop Trasweg 6 te Someren, Bedrijventerrein t Vaartje aan verbindingsweg s-hertogenbosch - Helmond - Weert Bedrijfscomplex bestaande uit twee bedrijfshallen, een werkplaats en kantoorruimte Zeer geschikt voor een metaal-, machinebouw-, constructie- of reparatiebedrijf Perceel m2, bedrijfsruimte m2, kantoren 600 m2 Er is een krachtstroomaansluiting 250 KW/400 Ampere Hal 1: 880 m2, vrije hoogte 5.50 m1 onder de kraanbaan, overheaddeur 3.50 m1 hoog, twee kranen van elk 10 ton en derde kraan van 3,2 ton, magazijnruimte op begane en eerste verdieping Hal 2: 910 m2, vrije hoogte 5.50 m1 onder de kraanbaan, overheaddeur 4.50 m1 hoog, twee kranen van elk 5 ton, moderne lasdamp afzuiginstallatie (geschikt voor de zwaarste M.A.C. waarden) Werkplaats: 450 m2, vrije hoogte 3.50 m1 Kantoren: totaal ca. 600 m2, waarvan begane grond 350 m2 en eerste verdieping 250 m2, compleet afwerkingsniveau, zelfstandige entree met receptieruimte, kitchenettes, uitgebreide sanitaire voorzieningen, kantine, was- en kleedruimte, diverse kantoorruimten/kamers, airconditioning Ruime parkeermogelijkheden aan de voor- en achterzijde. Goede laad- en losmogelijkheden Aan de achterzijde is onder nader te bepalen voorwaarden nog ca m2 extra grond te huur/te koop, voor uitbreiding van de bedrijfsruimte of als opslag-/parkeerterrein Huur- en koopprijs op aanvraag! Aanvaarding: medio 2006 Absoluut de moeite van een bezichtiging waard. We informeren u graag verder! Voor verdere informatie, een uitgebreide brochure of voor het maken van een afspraak tot bezichting: vb&t bedrijfsmakelaars bv, de heer E.C.W. de Hoogt RMT RT, telefoon , of e.de.hoogt@vbtgroep.nl V AKBEURS OPENINGSTIJDEN De METAVAK & de Gebruikte Machinevak Gorinchem is hét trefpunt waar ondernemers en relaties op het gebied van de niet-verspanende en verspanende industrie en de gebruikte Dinsdag Woensdag Donderdag 21 november 22 november 23 november uur uur uur O machinebranche elkaar ontmoeten. In een sfeervolle, verkoopbevorderende ambiance kunt u zaken doen, informatie uitwisselen, inspiratie opdoen en contacten leggen. RGANISATIE Indien u geïnteresseerd bent in deelname of bezoek dan kunt u contact opnemen met de beursorganisatie via onderstaand telefoonnummer. Bij deze vakbeurzen wordt dé unieke full-service-formule gehanteerd. EVENEMENTENHAL GORINCHEM Franklinweg 2, 4207 HZ Gorinchem T (0523) F (0523) E info@evenementenhalgorinchem.nl

6 KORT NIEUWS Compacte pompen en compressoren Induvac in Zoetermeer heeft zijn programma uitgebreid met een serie compacte zuiger-vacuümpompen en compressoren. De pompen zijn beschikbaar vanaf 40 liter per minuut tot 150 liter per minuut en kunnen een vacuüm bereiken van maximaal 10 mbar en een overdruk tot circa 7 bar. Belangrijkste eigenschappen zijn: compacte bouw, eenvoudig dus bedrijfszeker, luchtgekoeld, drooglopend en onderhoudsarm. Handboek frequentieregelingen Elsto Aandrijftechniek heeft een nieuw handboek frequentieregelingen geïntroduceerd. Het in deze nieuwe uitgave gepresenteerde programma Bonfiglioli Vectron frequentieregelingen omvat een vermogensbereik van 0,4 tot 800 kw. Het nieuwe handboek geeft een compleet overzicht van de series frequentieregelingen van het in Voorhout gevestigde bedrijf. Tot het programma behoren verschillende series frequentieregelingen, variërend van eenvoudige stand-alone regelingen tot hoogwaardige regelaars met geïntegreerde functies en vloeistofgekoelde regelingen voor gebruik onder extreme bedrijfsomstandigheden. Remote I/O-systeem SmartSlice van Omron in Hoofddorp is een modulair remote I/O-systeem vol met gepatenteerde, slimme features. Het systeem maakt het mogelijk engineering, troubleshooting in en onderhoud van een machine, productielijn of fabriek te minimaliseren, met als resultaat een significante vermindering van stilstand. Snelle installatie, gemakkelijke configuratie, verminderde bedrading, efficiënt gebruik van kastruimte en ingebouwde diagnosetools maken samen SmartSlice een sleutelelement in Omrons kosten-efficiënte besturingsoplossingen. SmartSlice verbindt met elk besturingssysteem via open communicatiestandaarden zoals DeviceNet en Profibus-DP. Tentoverkapping In het Friese Franeker is een opmerkelijke tentoverkapping geplaatst. De dragende en ondersteunende constructie hiervan is uitgevoerd in thermisch verzinkt staal, waardoor de levensduur lang is en het onderhoud minimaal. Het tentdak is niet permanent aanwezig, maar is een tijdelijke faciliteit voor stadsactiviteiten. De membraan-constructie is daarom eenvoudig te monteren en demonteren. De constructie is ontworpen door Architektenburo Klamer in Leeuwarden. Het constructieve ontwerp is geleverd door Tentech in Delft. Hoofdaannemer was Poly-Ned te Steenwijk, terwijl de staalconstructie is geleverd door Koreman Staal in Oosterhout. Catalogus ACIN ACIN Instrumenten in Rijswijk heeft de nieuwe catalogus van Rotronic uitgebracht. Tal van nieuwe producten van deze Zwitserse specialist op het gebied van luchtvochtigheid- en temperatuurmetingen worden hierin gepresenteerd. De catalogus bevat het gehele assortiment van precieze vocht- en temperatuurmeetapparatuur: van handmeters, (explosieveilige) sensoren en dataloggers tot kalibratie-apparatuur en -benodigdheden. Eén van de noviteiten is de nieuwe generatie, volledig FDA21 goedgekeurde Rotronic HygroLogNT dataloggers (ook met wireless LAN). Deze zijn inzetbaar in een groot aantal toepassingen zoals transport, musea, HVAC en de chemische/farmaceutische en voedingsindustrie. Voortman verbetert hoeklijnsysteem Voortman Automatisering in Rijssen heeft zijn pons-/knipsysteem voor hoeklijnen V505 verbeterd. Door een aantal technische verbeteringen produceert de machine sneller. Ook het uiterlijk van de CNC-gestuurde machine is aangepast. Het pons-/knipsysteem voor hoeklijnen is speciaal ontwikkeld voor het bewerken van hoekstaal ten behoeve van bijvoorbeeld elektriciteitsmasten, lichtmasten, windverbanden en koppelhoekjes. Hoewel hoekstaal dé specialiteit is van de V505, is het ook mogelijk met dezelfde machine platstaal te ponsen, coderen en knippen. Dankzij de modulaire opbouw kan de machine aangepast worden aan de specifieke wensen van de klant. Eén of drie ponspennen per ponsmachine, een uitvoering met of zonder codeerunit; het is allemaal mogelijk. Daarnaast wordt de machine geleverd met de gebruiksvriendelijke besturingssoftware, die Voortman Automatisering in eigen beheer heeft ontwikkeld. De software bevat onder andere een batchmodule, waarmee meerdere producten uit een uitgangslengte gehaald worden. Dit beperkt de hoeveelheid restmateriaal. Doordat de machine is uitgevoerd met twee positioneerunits met meetrollen, is het materiaal snel te positioneren. Deze meetrollen zorgen tevens voor een nauwkeurige meting van de profielpositie. Voor het automatisch aanvoeren van de hoekprofielen is de machine uitgerust met een kettingdwarstransport, waarop het uitgangsmateriaal wordt gebufferd. Voor het ponsen van hoekstaal is de V505 uitgerust met twee ponsmachines, zodat in beide flenzen kan worden geponst. Om het materiaal af te korten beschikt de machine over een hydraulische hoekschaar. De schaar en de ponsmachine zijn voorzien van hydraulische neerhouders, zodat het profiel tijdens het knippen en-/of ponsen niet wordt vervormd. Het gerestylde pons-/knipsysteem voor hoeklijnen V505 gezien vanaf de aanvoerzijde. De machine kan hoekstaal bewerken, maar ook platstaal ponsen, coderen en knippen. ZET UW PERSONEEL OP SCHERP Uw werknemers èn uw bedrijf pro teren ervan! Voor de ontwikkeling en groei van uw bedrijf is scholing van uw werknemers essentieel. Goed opgeleide werknemers zijn gemotiveerder en presteren daardoor beter. Daarnaast zijn cursussen en opleidingen noodzakelijk vanwege de voortdurende veranderingen, zowel op afzetmarkten als in techniek en regelgeving. Bij OOM krijgt u een gedegen advies over opleidingen en personeelsbeleid. Daarnaast kan OOM dankzij Europese subsidie een flink deel van de opleidingskosten vergoeden. Zo kunt u op een voordelige manier uw personeel op scherp zetten en uw bedrijf laten groeien. Ook profiteren? Kijk voor alle mogelijkheden en voorwaarden op of Of bel Bijleren? Daar wordt iedereen wijzer van! Bijleren? Daar wordt iedereen wijzer van! Adv scherp A4_kader.indd :21:09

7 Ruwfrees Heudra Tools ook inzetbaar op lichtere machine De nieuwe VHM ruwfrees van Heudra Tools, die op de TechniShow al werd aangekondigd, kan worden ingezet op de meeste materialen en is vooral geschikt voor hardere materialen zoals RVS. De goede resultaten met de VHM ruwfrees zijn te danken aan de geometrie van de frees. De ruwfrees is uitgevoerd met vier tanden met een helix van 38 graden. De snijtanden zijn voorzien van een kleine fase van 0,4 mm. Door deze speciale geometrie vraagt de frees weinig vermogen, zodat hij ook op lichtere machines kan worden ingezet. De ruwfrees is in het eigen testcentrum van Heudra Tools in Dodewaard getest op allerlei materialen. In samenwerking met enkele klanten werd De VHM ruwfrees is uit voorraad leverbaar in de gangbare diameters 8-10 en 12. de frees ook in de praktijk voluit getest. De frees heeft door de speciale afgeronde geometrie en de coating, volgens een nieuw coatingproces bestaande uit meerdere lagen, veel minder kans op uitbrokkelen. Zodoende heeft de frees een langere standtijd en een groot inzetgebied, zowel met als zonder koeling. Bijzonder is volgens de leverancier dat de ruwfrees een uitermate glad oppervlak oplevert. De ruwfrees is uit voorraad leverbaar in de gangbare diameters 8-10 en 12. Alle diameters zijn uitgevoerd in een weldon uitvoering en hebben een snijlengte van ruim 2xD. Door de snelle technische ontwikkelingen wordt machineonderhoud steeds vaker uitbesteed. Rijva stort zich op service en preventief onderhoud Machineleverancier Rijva in Epe breidt de dienstverlening uit met inspectie en preventief onderhoud van machines en randapparatuur voor niet-verspanende bewerkingen. Rijva ziet de serviceverlening op dit gebied als een belangrijke groeimarkt, omdat veel producenten ertoe overgaan het machineonderhoud uit te besteden. In hedendaagse productieprocessen kunnen de gevolgen van het niet goed functioneren of zelfs geheel uitvallen van machines behoorlijk ingrijpend zijn. Een kleine storing leidt vaak al tot een fors productieverlies. Het is daarom niet verwonderlijk dat steeds meer waarde wordt gehecht aan geregelde 12 Recentelijk heeft Rijva met verschillende gebruikers van niet-verspanende bewerkingsmachines overeenkomsten gesloten betreffende de inspectie en het periodiek onderhoud. Hierbij wordt zowel de mechanische als de elektrotechnische, pneumatische Specialisatie Chemie Gereedschappen Machines Sevice & onderhoud Aandrijftechniek Automatisering in productietechnieken Door specialisatie en nieuwe oplossingen realiseren wij een hogere productiviteit. In de kostprijsberekening worden uw verbeterde resultaten direct aangetoond. Vraag één van onze adviseurs om mee te denken over uw mogelijkheden. Laagland Solutions for productivity Stolwijkstraat DN Rotterdam Tel Fax Van zaaglijn naar zaagcentrum RSA blijft zijn zaaglijnconcept verder ontwikkelen. Op de vakbeurs Tube in Essen werd onlangs een innovatief concept voorgesteld, dat volgens RSA het best kan worden beschreven als zaagcentrum. De nadruk hierbij ligt op de loskoppeling van productiviteit en productiekwaliteit van de kwalificaties van de operator en op de openheid van het zaagcentrum: het kan moeiteloos worden uitgebreid met extra processen en functies. Het nieuwe zaagcentrum is uitgerust met een pc-besturing. Hoewel de besturing zich in de achtergrond bedient van de programmabesturings- en de CNC-logica voor een optimale automatisering van het zaagcentrum, vereist dat geen speciale kennis van de operator. Zo volstaat het bijvoorbeeld om een ordernummer in te voeren, waarna het volledige centrum volautomatisch wordt ingesteld. Bij nieuwe orders volstaat het invoeren van de lengte, de diameter, het materiaal en het aantal stuks. Al het overige werd geprogrammeerd in de besturing. Een touch-screen, intuïtieve menu s en de mogelijkheid om elke taal te selecteren, maken het zaagcentrum eenvoudig te bedienen. Andere voordelen van de combinatie tussen pc-besturing en zaagcentrumconcept zijn de gegevenstransparantie voor diagnose en observatie, en de uitbreidbaarheid. Een eenvoudige koppeling aan het bedrijfsinterne netwerk of aan internet maakt bijvoorbeeld vanaf elke plaats een status- en productieopvraging of een onderhoud op afstand mogelijk. Wanneer er extra processen worden geïntegreerd in het zaagcentrum, blijft de menustructuur van de gebruikersinterface behouden; hij wordt gewoon uitgebreid met de nieuwe functies. Momenteel biedt RSA de modules afbramen, afvlakken en afkanten, testen, reinigen en stapelen. Verdere modules voor eindbewerkingen verkeren in de ontwikkelingsfase. Ook extra functies, zoals materiaalbeheer aan de hand van barcodes voor het bijhouden van de productiebatches, kunnen worden toegevoegd. Net als opties voor vereenvoudiging, die in de toekomst ontwikkeld zullen worden. inspecties en preventief onderhoud. Dat geldt ook voor machines voor niet-verspanende metaalbewerkingstechniek, het terrein waarop Rijva goed thuis is. Het bedrijf ziet daarom mogelijkheden op het gebied van inspecties en preventief onderhoud, temeer omdat veel producenten het machineonderhoud uitbesteden. Deze trend wordt vooral versterkt door de snelle technische ontwikkelingen, met name in de besturingselektronica. Daardoor krijgen gebruikers van deze apparatuur te maken met technieken waarvoor de kennis en ervaring niet altijd direct in het bedrijf zelf aanwezig is. Het zaagcentrum van RSA maakt complexe automatisering beheersbaar en laat alle opties voor latere uitbreiding met extra bewerkingsmodules open. en eventuele hydraulische conditie van de machines beoordeeld. Waar nodig wordt de apparatuur opnieuw afgesteld en worden kleine onderdelen vervangen. Ook het verhelpen van storingen behoort tot de dienstverlening, evenals de complete revisie van machines of productielijnen, desgewenst met inbegrip van een vergaande automatisering. Rijva verzorgt rapporten van de gecontroleerde apparatuur, zonodig aangevuld met een advies inzake reparatiewerkzaamheden.

8 KORT NIEUWS Dopsleutels op een rail Vrijwel iedereen werkt graag met dopsleutels, maar deze gereedschappen hebben één nadeel: voor je het weet ben je ze kwijt. Vaak worden ze achteloos los in een gereedschapskist of wagen gegooid, waardoor de gebruiker ze niet altijd direct voor het grijpen heeft. Om dit probleem te tackelen heeft Gedore een praktische oplossing ontwikkeld. Het betreft hier een speciale dopsleutelrail, waarop de diverse doppen letterlijk in een handomdraai geborgd en overzichtelijk binnen handbereik te houden zijn. Door een dop 90 te draaien wordt hij door middel van een kogeltje vergrendeld; op dezelfde wijze is hij net zo gemakkelijk weer te ontgrendelen en van de rail af te nemen. Voor een universeel gebruik is de dopsleutelrail met verschuifbare opzetvierkanten uitgerust, waarop de diverse doppen verliesvrij vast te klikken zijn. Het opberghulpmiddel wordt voor alle gangbare dopsleutels op markt gebracht, zo laat importeur Technag in Alphen aan den Rijn weten. RVS koppelingen Het Franse bedrijf Legris (Nederlandse vestiging in Weesp) heeft een omvangrijk programma gepresenteerd van koppelingen en accessoires, die geheel in roestvast staal zijn uitgevoerd. Door de materiaaluitvoering en degelijke constructie zijn ze niet alleen in hoge mate corrosiebestendig, maar ook bestand tegen hoge drukken en temperaturen. Daardoor zijn ze in diverse takken van industrie goed op hun plaats. Als specifieke toepassingsgebieden noemt Legris de (petro)chemische, de farmaceutische en de voedingsmiddelenindustrie, ziekenhuizen, laboratoria, lakstraten, de tuinbouw, de grafische industrie en de scheepvaart. Grundfos op Hongarije-toer Grundfos gaat een derde productiefaciliteit bouwen in Hongarije. Hier zullen de afvalwaterpompen uit de Unilift KP en Unilift AP-range geproduceerd worden. Een deel van de locatie zal gebruikt worden voor de assemblage van kabels voor onderwater- en afvalwaterpompen. Grundfos opende in 2000 zijn eerste productiefaciliteit in Hongarije, de productie van motoren werd daarmee van Denemarken naar Tatabánya verplaatst. Een jaar later werd de tweede fabriek gebouwd. Hier vindt de productie van blok- en inlinepompen plaats. Digitale multimeters Weidmüller heeft zijn productassortiment uitgebreid met digitale multimeters, digitale stroomtangen en een draagbare set met zowel een temperatuursonde als een AC-DC meettang. Alle instrumenten zijn zo ontworpen, dat ze niet alleen praktisch zijn in het gebruik, maar ook bijzonder betrouwbaar, aldus de Hilversumse leverancier. 13 UPS systemen Connex Telecom in Capelle aan den IJssel gaat optreden als distributeur van UPS systemen tot 10 kva van Emerson Network Power. Data-, telecom- en elektro-installateurs zullen door Connex Telecom worden bediend met een breed pakket UPS-systemen voor toepassing in onder meer de ICT- en telecomsector, gezondheidszorg en industrie. Belangrijke toepassingsomgevingen zijn computerruimten, centrales en andere omgevingen waar de werking van bedrijfskritische applicaties moet worden gewaarborgd. GENIAAL IN GEREED- SCHAPPEN Leering Hengelo is totaal leverancier en projectengineer voor de metaalindustrie. Wij leveren o.a. een compleet pakket hoogwaardige gereedschappen voor de verspaning. Bovendien bieden wij praktijkgericht advies en ondersteuning. U en Uw machineoperator en werkvoorbereiders kunnen op ons rekenen. De extra s van Leering Hengelo: Praktijkgericht advies Ondersteuning bij toepassingen Gereedschappen van topmerken Levering uit voorraad GIETERIJTECHNIEK - STRAALTECHNIEK - VERSPANINGSTECHNIEK - ZAAGTECHNIEK Tel: MN_180x260_VT_def.indd :46:54

9 19 ERP voor de klantordergestuurde industrie Volgende week - 7 en 8 juni - vindt de dertiende editie van KOG Systems plaats in Congrescentrum Papendal in Arnhem. Hét evenement voor ERP-systemen voor de klantordergestuurde industrie is verbreed met aandacht voor de integratie met PDM (Product Data Management) en Product-configuratoren. De uitbreiding van het concept sluit volgens Jasper Lazet van het Mikrocentrum goed aan bij de huidige ontwikkelingen in de markt. Efficiëntie binnen bedrijfsprocessen en ketens is van het grootste belang om aan de hoge eisen van de markt te kunnen (blijven) voldoen. Dit geldt in hoge mate voor bedrijven met een klantordergestuurde productie. Steeds meer van deze bedrijven richten zich op engineering to order; dit brengt met zich mee dat het beheren en integreren van (productie)logistiek en product gerelateerde informatie binnen en buiten het bedrijf steeds belangrijker wordt. Sfeerimpressie van KOG Systems 2005 (foto: Mikrocentrum) Door deze verbreding van het concept heeft het Mikrocentrum het evenement laten uitgroeien tot vijfendertig exposanten. De expositie tijdens het seminar bestaat uit hoofdleveranciers en resellers van ERP- en PDM-systemen, maar ook uit leveranciers van productconfiguratoren, consultants en kennisinstellingen. Het seminarprogramma omvat plenaire lezingen en parallelsessies van overwegend eindgebruikers. Onderwerpen zijn ERPimplementatie, ERP-optimalisatie en integratie (met PDM, PCF en CRM) en optimalisatie van bedrijfsprocessen vanaf orderinvoer tot en met uitlevering. Aspecten die aan de orde komen, zijn: wat is het doel van de invoering of koppeling van ERP, PDM of Productconfigurator welke impact heeft de invoering op verkoop, engineering en productie hoe verandert de interne samenwerking hoe verandert de communicatie met de klant en de toeleverancier hoe zijn de projecten aangepakt, wat ging goed en wat ging minder goed welke voordelen biedt de invoering in de praktijk wat is de rol geweest van de projectmanager, etc. De toekomst van de Nederlandse klantordergestuurde industrie sales, engineering en fabricage goed en op tijd aan te sturen en te voorzien van juiste informatie. Leren van ervaringen van collega-eindgebruikers In de middag van beide dagen vinden er twee sessies met eindgebruikers plaats. Tijdens deze zogenaamde rondetafeldiscussies dragen twee ondernemingen op een informele wijze hun kennis en ervaring op het gebied van implementatie en integratie op u over. De bedrijven waarom het tijdens deze sessies draait zijn Lantech.com en Veenhuis Machines BV. Lantech.com, het vroegere Rembrandt packaging, levert Endof-line verpakkingsmachines. Klanten vragen een grotere flexibiliteit met een korte doorlooptijd tegen scherpe prijzen. Hierop wordt op ingespeeld met een uitgekiend modulair pro- ductontwerp. Verder wordt de marketing- en organisatieontwikkeling serieus aangepakt. Einddoel daarbij is een wereldwijde, plaatsloze organisatie bestaande uit netwerken die samenwerken op basis van eenduidige processen. Daarmee wil Lantech. com de wereldmarkt kunnen bedienen. Veenhuis Machines BV is groot geworden in de landbouw en heeft inmiddels haar vleugels uitgeslagen over meerdere markten, zowel nationaal als internationaal. Intensief contact met de basis en een servicegerichte klantbenadering resulteren in praktische oplossingen op het gebied van mestaanwending, (silage)transport en weegsystemen. Om de assemblage van machines en de serieproductie van halffabrikaten efficiënt te combineren en bovendien rekening te kunnen houden met seizoensafhankelijke marktvraag en klantspecifieke productopties is er een uitgekiend logistiek concept ontwikkeld. Dit concept kenmerkt zich door eenvoud maar mits zijn impact niet. Het concept raakt alle afdelingen binnen het bedrijf en koppelt verkoopprognose aan productie. De productstructuur en de opbouw van stuklijsten (bepalend voor de logistieke besturing binnen het erp-systeem) zijn daarbij hoofdthema s gebleken. Voor wie is KOG Systems bestemd? KOG Systems is interessant voor iedereen die betrokken is bij de strategische en technische beslissingen rondom de selectie, aanschaf, implementatie, toepassing en/of het gebruik van ERPsystemen en integratie met PDM en productconfiguratoren. Gratis toegang Het seminar met expositie is op beide dagen van tot uur geopend en voor bezoekers gratis toegankelijk. Meer informatie en bezoekersregistratie vindt u op Seminar Manager Jasper Lazet van het Mikrocentrum (foto: Mikrocentrum) Wat zijn ERP-systemen? ERP staat voor Enterprise Resource Planning en is een ondernemingsbreed (en tegenwoordig ondernemingsoverschrijdend) geïntegreerd plannings- en besturingsconcept. De ideeën achter ERP bouwen voort op eerdere planningsconcepten als Manufacturing Resource Planning (MRP II). In de praktijk wordt de invoering van ERP meestal ondersteund met een ERP-softwarepakket. Wat is PDM? PDM staat voor Product Data Management. Dit systeem beheert en communiceert, gedurende de gehele levenscyclus van een product, alle informatie (data) die bij dat product hoort, zoals productdefinities, ontwerpdata, CADtekeningen, notities, correspondentie etc. Wanneer PDM met ERP wordt gekoppeld, levert dit als belangrijk voordeel op dat engineering en productie van dezelfde productinformatie gebruik kunnen maken. De stuklijst kan dan direct worden gebruikt. Dit zorgt voor een betere beheersing van productinformatie, kortere doorlooptijden, kostenbesparing, het voorkomen van fouten en het voorkomen van dubbelwerk. Wat zijn productconfiguratoren? Productconfiguratoren beschikken over een database met gedetailleerde productinformatie. Door het stellen van vragen helpen zij de gebruiker stap voor stap het nieuwe product foutloos te definiëren. Grote voordelen zijn kortere doorlooptijden, meer flexibiliteit, met minder mensen meer doen, kostenbesparing en de zekerheid dat wat je verkoopt ook te realiseren is. Een goede productconfigurator vormt de verbindende schakel tussen verkoop, engineering en productie. KOG Systems werd vorig jaar bezocht door 400 vakgerichte bezoekers (foto: Mikrocentrum) Tijdens KOG Systems geven Jan Kamminga (voorzitter Vereniging FME-CWM) en Bertha Verhoeven-Van Lierop (voorzitter Koninklijke Metaalunie) in een lezing hun visie over de toekomst van de klantordergestuurde industrie in ons land. Kamminga Ik ben overtuigd van toekomstperspectief voor de Nederlandse klantordergestuurde industrie. Sterker nog: de toekomst van de industrie zal in toenemende mate in het teken staan van klantordergestuurde logistiek. De economische globalisering en daarmee de bijna moordende concurentie - dwingen de industrieel ondernemer tot grote flexibiliteit, in houding en bedrijfsvoering. Volgens Verhoeven-Van Lierop gaat het gezien onze hoge loonkosten steeds meer om kostenbeheersing, hoge doorloopsnelheid en in-een-keer-goed. Ook de administratie processen kunnen daar een grote bijdrage aan leveren door de Tijdens de vorige editie was Jan Baan een van de prominente sprekers (foto: Mikrocentrum)

10 20 Staalverwerkers denken in lasverbindingen door gebrek aan kennis over lijmen Lijmacademie na zomer van start Ingenieursbureau Sergem in Leidschendam is bezig met het opzetten van een opleiding voor het industrieel lijmen van materialen. Sergem-directeur Geert Reitsma denkt dat de lijmacademie na de zomervakantie van start gaat bij het ROC in Lelystad. De opleiding is eigenlijk geboren uit noodzaak. Staalverwerkend Nederland denkt nog in lasverbindingen, zegt Reitsma. En daarbuiten worden het al gauw bouten en moeren. Praat je over lijmen, dan staan ze je vaak een beetje glazig aan te kijken. En dat terwijl lijmen een volwassen technologie is, zo weet Reitsma. Lijmen is al eeuwenoud. De Batavieren lijmden hun boten al. De techniek is echter in de vergeethoek geraakt. En daardoor is de kennis niet meer zo aanwezig, zoals bijvoorbeeld van het lassen. Kansen Toch ziet Reitsma een groeiende belangstelling voor lijmen. Dat komt door veranderingen in het productdenken. Steeds vaker worden producten gemaakt die uit meerdere materialen bestaan en design wordt steeds belangrijker. En daarmee ontstaan kansen voor lijmen, zegt Reitsma. Want als je kunststof met staal moet verbinden, dan wordt lassen een probleem. Lijm kan dan een oplossing zijn. Maar ook worden steeds vaker dunne platen toegepast. Ga je dan lassen, dan krijg je door de warmte al gauw vervormingen. Met lijmen heb je daar geen last van. De stap naar lijmen maken de meeste bedrijven echter niet. De oorzaak daarvan ligt wat Reitsma betreft voor de hand: een gebrek aan kennis. Bedrijven zitten met vragen als hoe lang gaat een lijmverbinding mee, hoe moet je het doen, is het resultaat van lijmen elke keer precies het zelfde? Kennis Sergem is een ingenieursbureau voor materiaal- en productietechniek. Omdat het is ontstaan vanuit Fokker, beschikt het bureau over veel kennis over lijmen, met name over de duurzaamheid van lijmverbindingen en het lijmen van verschillende materialen. In de vliegtuigindustrie wordt immers veel gelijmd. Ten opzichte van staalverwerkend Nederland lopen we ver voorop met onze kennis, aldus Reitsma. We zijn dan ook voortdurend bezig met het overdragen van kennis, maar dat is eigenlijk onze taak niet. We willen kennisoverdracht op het gebied van lijmen structureel ingebed hebben in het onderwijssysteem in Nederland. In de vliegtuigindustrie is lijmen een veel toegepaste verbindingstechniek. Reitsma is daarvoor te rade gegaan bij het Fraunhofer-instituut in het Duitse Bremen. Dat biedt al jaren opleidingen aan op drie niveaus: voor vakmensen, voor specialisten en voor ingenieurs. Zo worden gediplomeerde lijmers opgeleid. Wij mogen deze cursussen nu gaan gebruiken in de Benelux, aldus Reitsma. Hij heeft inmiddels contacten gelegd met het ROC in Lelystad, dat is geïnteresseerd in het opzetten van een lijmacademie. Reitsma had gehoopt dat deze dit voorjaar al van start had kunnen gaan, maar dat is niet gelukt. Er moest nog een aantal hobbels genomen worden, onder andere met betrekking tot de vraag wie de kosten voor zijn rekening neemt. Maar dat komt nu in orde. Na de zomervakantie gaan de opleidingen voor vakman (een week) en specialist (drie weken verspreid Berekend op laswerk over een aantal maanden) van start. De ingenieurs zullen in eerste instantie nog naar Fraunhofer in Bremen worden verwezen. De opleidingen leveren de deelnemers bij goed gevolg een door de European Welding Federation (EWF) erkend certificaat op. Daarmee zijn ze voor hun hele leven gediplomeerd lijmer. Belangstelling Er zal gestart worden met klasjes van vijftien personen. Reitsma verwacht voldoende belangstelling. We richten ons op staal en kunststofverwerkende bedrijven, die zelf producten maken of in stukken produceren voor OEM ers. Een eerste klasje voor de specialistenopleiding hebben we al vol. Ik denk dat als we wat meer bekendheid gaan geven aan de lijmacademie, er meerdere klasjes zullen volstromen. Het Amerikaanse bedrijf PHD heeft een reeks pin-positioneringsklemmen uitgebracht, die met name bestemd zijn voor gebruik bij het verrichten van laswerk. De serie werd primair ontworpen voor de automobielindustrie, waar ze ingezet kunnen worden bij het lassen van zware chassisdelen. Inmiddels is echter duidelijk dat ze tevens te gebruiken zijn in tal van andere situaties waar onder zware bedrijfsomstandigheden een betrouwbare handling wordt verlangd en een forse klemkracht is vereist. Daarbij valt te denken aan productieprocessen waar sprake is van extreme vervuiling en waarbij componenten tijdens de bewerking of assemblage stevig en nauwkeurig gepositioneerd en vastgehouden moeten worden. De hier gepresenteerde PLC-serie omvat een vijftal pneumatisch bekrachtigde klemmen, die zich vooral onderscheiden door hun robuuste, volledig gesloten uitvoering. De gehele constructie is dusdanig dat ze goed berekend zijn op lasspatten en andere verontreinigingen. Een geïntegreerd blokkeringsmechanisme zorgt ervoor dat de pin in elke positie geborgd blijft, zodat een veilige handling altijd verzekerd is, ook als de persluchtdruk onverhoopt zou wegvallen of weggenomen wordt. Zonodig maakt een handmatige ontgrendeling (waarmee iedere klem standaard is uitgerust) het mogelijk een geklemd deel eenvoudig los te nemen. Leverancier Astro Controls in Alphen aan den Rijn geeft aan dat de pin-positioneringsklemmen in twee afmetingen beschikbaar zijn, met verschillende stift-maten en -uitvoeringen. De gehele constructie is dusdanig dat de klemmen goed berekend zijn op lasspatten en andere verontreinigingen.

11 21 Zeeuws lastalent kan verder groeien Lange tijd was het de vraag of er in Zeeland wel voldoende animo zou zijn voor kaderopleidingen voor lassers en laskader. Maar inmiddels is de kogel door de kerk. Wagenvoorde Lastechniek in Middelburg start in september met dergelijke kaderopleidingen. Wij gaan ervoor en willen alle Zeeuwse lastechnische talenten een kans bieden om dicht bij huis verder te groeien, zo deelt het bedrijf mee op de eigen website. Ook voor de Zeeuwse metaalindustrie is dat belangrijk nieuws omdat investering in kennis altijd rendabel is. Nieuwe TIGtoortsen Interlas Interlas in Rozenburg zegt een goed alternatief beschikbaar te hebben voor diegenen die prijs stellen op een goede TIG-toorts, maar afgeschrikt worden door het prijskaartje van een topproduct. Het bedrijf doelt op de ITW en ITG toortsen (Interlas TIG Watergekoeld respectievelijk Gasgekoeld). Beide toortsen zijn voorzien van een ergonomische handgreep, de mogelijkheid om de stroomsterkte vanuit de toorts bij te regelen tijdens het lassen - een soort afstandsbediening dus - en de 0,7 meter lange leren hoes over de rubberslang. Die laatste voorziening maakt het geheel soepeler en gemakkelijker te hanteren., wat vooral tot zijn recht komt bij langdurig laswerk. De ITW/ITG-toortsen kunnen op alle typen machines worden aangesloten; bestaande en nieuwe TIG-stroombronnen uit zowel het eigen Interlas-programma als dat van concurrerende fabrikaten. Het gaat om de volgende opleidingen: International Welding Practitioner (IWP, Meesterlasser); International Welding Specialist (IWS, lasspecialist); Schakelcursus International Welding Technologist (vooropleiding lastechnicus); International Welding Technologist (IWT, middelbaar Wagenvoorde Lastechniek wil met kaderopleidingen Zeeuws lastechnisch talent op een hoger niveau brengen. lastechnicus). De toelatingseis voor IWT is minimaal mts-niveau. Voor de kandidaten die geen mts-opleiding hebben is er de schakelcursus. Voor de overige kaderopleidingen zijn NIL lasdiploma s en/of een lasserscertificaat vereist. Het nieuwe cursusjaar zal in september aanvangen, waarna in juni 2007 landelijk examen gedaan kan worden. Het minimaal aantal deelnemers om de opleiding te doen laten starten is voor de eerste twee genoemde opleidingen negen en voor de laatste twee genoemde twaalf. De opleidingen worden gegeven in het theorie lokaal van Wagenvoorde Lastechniek en de benodigde praktijk uren worden in de lasschool van Wagenvoorde Lastechniek gegeven. Meer informatie is te vinden op de website www. wagenvoordelastechniek.nl. Eén knop regelt alles Met de Mig/Mag MC2 serie presenteert Cloos een serie traploos regelbare synergische lasmachines. Er zijn twee uitvoeringen: met separate draadaandrijving en met geïntegreerde draadaandrijving. De nieuwe lasmachine is verkrijgbaar in 300/450/600 Ampère, gas- en watergekoeld. Cloos wijst vooral op het bedieningsgemak: het verdraaien van één knop is voldoende om alle parameters aan het gekozen vermogen aan te passen. De bedieningselementen in de draadaandrijving bevinden zich daar waar de actie is. Onnodige loopafstanden tot de stroombron komen daarmee te vervallen. De nieuwe lasmachine MC2 is verkrijgbaar in 300/450/600 Ampère, gas- en watergekoeld. De Arc-logger kan worden gebruikt voor het ontwikkelen of verbeteren van een lasprocedure, voor controles en diagnoses en voor training en opleidingsdoeleinden. Simpel lasdata vastleggen De Arc-logger is een programmeerbare digitale monitor en database voor alle lasparameters. Leverancier Multiweld in Barendrecht laat weten dat hiermee alle relevante parameters van het lasproces kunnen worden gemeten. Bovendien worden ze vastgelegd en verwerkt in een MS-Excel sheet. De Arc-logger heeft een ingebouwde printer waarmee de verzamelde data geprint worden. De geprogrammeerde gegevens over de las (Procedurenummer, lassernummer, lasnummer en dergelijke) worden tezamen met de belangrijkste gegevens van de las (voltage, stroom, draadsnelheid, boogtijd) vastgelegd. Na het beëindigen van de las worden zaken als de gemiddelde spanning, stroom en draadsnelheid alsook de heatinput berekend. De gegevens worden opgeslagen in het geheugen van de Arc-logger. Daarna zijn met behulp van de meegeleverde palmtop PC de gegevens uit de Arc-logger te downloaden en op een PC te verwerken in een spreadsheet. Het gebruik van de Arc logger is volgens de leverancier simpel. De meetsensoren kunnen eenvoudig door elke lasser aan iedere lasmachine en/of laskabels gekoppeld worden. Het apparaat kan worden gebruikt voor het ontwikkelen of verbeteren van een lasprocedure, voor controles en diagnoses en voor training en opleidingsdoeleinden. Echte mannen shoppen niet. Perk. Eén adres voor al uw staalproducten, gereedschappen en technische artikelen. Stad en land afzoeken naar het juiste product hoeft echt niet. Technische handelsonderneming Perk heeft namelijk alles voor de industrie onder één dak! Ons pakket gereedschappen, staal- en technische producten is zeer compleet en gevarieerd en bestaat uitsluitend uit A-merken. Ook voor maatwerk, onderhoud, specialistische lasproducten, lasopleidingen en natuurlijk voor deskundig advies en service bent u bij ons aan het juiste adres. Wat u ook nodig heeft, voortaan gewoon even Perken dus. Want waarom zou u moeilijk doen als het ook makkelijk kan? T O T A A L I N S T A A L E N T E C H N I S C H M A T E R I A A L Die Perken! aandrijftechniek bevestigingsmaterialen buizen en hulpstukken constructie-, plaat- en speciaalstaal gereedschappen en machines lastechniek pneumatiek en hydrauliek RVS en Non-Ferro technische en chemische producten veiligheids- en beschermingsproducten Vredeweg 14-16, 1505 HH Zaandam Postbus 355, 1500 EJ Zaandam T: I:

12 23 Loodvrij solderen van elektrische apparatuur in een zuurstofvrije omgeving. In de hedendaagse samenleving staan ons talloze producten en systemen ter beschikking, die activiteiten en processen voor ons uit kunnen laten voeren. Of we nu in de keuken gerechten klaar maken, via internet iets opzoeken of mobiel bellen vanaf een parkeerplaats, terwijl het portierraam elektronisch geopend wordt voor wat frisse lucht. Steeds meer is mogelijk dankzij elektrische en elektronische systemen. Wetgeving tegen schadelijke elementen Met ingang van 1 juli 2006 is het verboden om elektrische en elektronische systemen in de handel te brengen, waarin zich schadelijke elementen bevinden zoals bijvoorbeeld lood, kwik en/of cadmium. Die wetgeving is een gevolg van twee Europese richtlijnen, te weten de Stoffenrichtlijn (ROHS Directive) 2002/95/EG en de AEEA-richtlijn (WEEE Directive) 2002/96/EG. Het milieu en restafval Door middel van deze richtlijnen zal voorkomen worden dat, aan het eind van de levenscyclus van een elketrisch apparaat, schadelijke stoffen in het milieu kunnen komen en daarmee direct of indirect de gezondheid van mens en dier nadelig beïnvloeden. Voor het solderen houdt dit in, dat soldeertin ja juli 2006 géén lood meer zal mogen bevatten. Lood is één van de schadelijkste metalen voor onze gezondheid. Gevolgen voor onze gezondheid ontstaan pas na verloop van tijd, en hebben onder andere betrekking op verstoring van het zenuwstelsel, het functioneren van de hersenen en de groeiontwikkeling van babies en kinderen. Wat het soldeerproces nieuw maakt De belangrijkste veranderingen bij het loodvrij solderen zijn de nieuwe soldeermiddelen, fluxen en eventueel het vervangen van soldeerapparatuur, zoals reflow- of golfsoldeermachines. De nieuwe soldeerlegeringen hebben een smeltpunt dat ongeveer 35 C hoger ligt dan de gebruikelijke loodsoldeerlegering Sn63Pb37 met een smeltpunt van 183 C. De thermische belasting van elektronische componenten is echter nagenoeg ongewijzigd gebleven, waardoor het temperatuurverschil tussen de soldeerverbinding en de component aanmerkelijk kleiner is geworden. Deze beperking stelt hoge eisen aan het soldeerproces waar het gaat om het voorkomen van oxidevorming, soldeertemperatuur en soldeerduur. Inert solderen met stikstof Het zuurstofgehalte in de lucht van 20,9% maakt het soldeerproces zeer gevoelig voor oxidevorming. Flux wordt toegepast om de te solderen oppervlakten te reinigen en oxidevorming te voorkomen. Het gebruik van flux kan ook nadelig zijn indien er insluitingen van fluxresten in een soldeerverbinding ontstaan. Voor het solderen onder optimale omstandigheden, met een minimale hoeveelheid aan flux, is het voor de huidige soldeerprocessen niet ongebruikelijk om deze in een nagenoeg zuurstofvrije atmosfeer te laten plaatsvinden. Om inert te kunnen solderen, wordt de soldeerzone gespoeld met hoogzuivere stikstof. Doordat bij hogere temperaturen de onderdelen gevoeliger zijn voor oxidatie, biedt het inert solderen een wezenlijke bijdrage aan het verbeteren van de soldeeromstandigheden. Onderzoek op dit gebied heeft aangetoond, dat een stikstofatmosfeer de bevochtiging bevordert, hiervoor minder tijd nodig is, de oververhittingstemperatuur van de soldeer beperkt kan worden, de werking van de flux bevorderd wordt en dat na het solderen minder fluxresten op de print achterblijven. Specifiek wordt bij het golfsolderen de drossvorming aanmerkelijk beperkt (dit in tegenstelling tot onder een luchtatmosfeer), omdat contact van de soldeergolf met stikstof nagenoeg geen oxidatie oplevert. Kwaliteit Voor het bereiken van bovenstaande verbeteringen heeft Hoek Loos producten ontwikkeld onder het label SOLDERFLEX, die het mogelijk maken in een zuurstofvrije atmosfeer te produceren. De kwaliteit is hiermee beter beheersbaar en te waarborgen, wat leidt tot een verbeterd productierendement door het beperken van uitval en het herstel van defecte printplaten. Het SOLDERFLEX productenpakket biedt onder andere: het Atmosphere Control System (ACS) voor het opti maal (aan de hand van de zuurstofconcentratie) regelen van het stikstofdebiet en het bijhouden van de proceshis torie het Local Inerting System (LIS) voor het aanpassen van golfsoldeermachines voor gebruik met hoogzuivere stikstof de Inert Storage (IS) voor het in een droge stikstofatmosfeer opslaan van producten en aangebroken verpak kingen, of het testen van producten onder extreme omstandigheden, van hoge tot zeer lage temperaturen, met Cryogenic Technology (CT). Hoek Loos kan, als gassenspecialist, ook informeren over het gebruik en de eigenschappen van hoogzuivere stikstof. Hoek Loos Metaal & Industrie is behulpzaam bij de analyse van uw proces en de verbeteringen die u met SOLDERFLEX daarbinnen kunt bereiken. Voor nadere informatie of een afspraak neemt u contact op met telefoonnummer

13 25 Besturing lasrobot sluit aan op CAD-systeem Zuidberg in Ens, fabrikant van fronthefsystemen voor tractoren, heeft een nieuw lasrobotsysteem in gebruik genomen. Een belangrijk onderdeel daarvan is de DTPS G2 robotbesturing van Panasonic. DTPS G2 is de derde generatie van het DTPS programmeer- en simulatiesysteem, dat bijna 10 jaar geleden door Valk Welding in de Benelux werd geïntroduceerd en een flexibele inzet van lasrobots mogelijk maakte. Daarvoor was de inzet van een lasrobot bij kleine series nauwelijks interessant, omdat de robot online geprogrammeerd moest worden, hetgeen een tijdrovende bezigheid was, waarbij de robot zelf stilstond. Met offline programmeren ligt dat anders. De programmering verloopt in dat geval volledig extern en de lasrobot hoeft er niet voor te worden stilgezet. Panasonic loopt op dit gebied voorop met het programmeer- en simulatiesysteem DTPS (Desk Top Programming- and Simulationsoftware). Samen met leverancier Valk Welding werd dit systeem geschikt gemaakt voor gebruik op de Benelux markt, waar de seriegroottes veel kleiner waren dan in Japan. Met de aanpassing werd het mogelijk de gehele lasproductie op het beeldscherm te simuleren, lasprogramma s voor de robot voor te bereiden en tussen verschillende werkstations uit te wisselen. Inmiddels is met DTPS G2 de derde generatie DTPS geïntroduceerd. Hierin zijn tevens de nieuwste softwaretechnieken en -methodieken opgenomen. Dat komt onder andere tot uiting in de krachtige grafische weergave (OpenGL), een nieuwe interface, die gebruiksvriendelijker is geworden en uitbreiding van importmogelijkheden van diverse 3D formaten. Aansluiting met bestaande CAD-systemen is daarmee verbeterd, waardoor het mogelijk is geworden bestaande reeds geëngineerde tekeningen als basis te gebruiken voor het maken van de las- en snijprogramma s. bij aankoop van Bahco bandzagen: 1,50 RETOUR voor uw oude bandzagen! 3D solid weergave lasproductie aan fronthefsysteem bij Zuidberg in Ens. Valk Welding leverde DTPS G2 als onderdeel van een nieuw lasrobotsysteem bij Zuidberg in Ens, dat tot nu werkte zonder extern offline programmeersysteem. Bedrijfsleider Martin van Dijk ziet DTPS G2 als een belangrijke reden voor de keuze voor een nieuw robotsysteem van Panasonic op de lasafdeling. Er zijn meer aanbieders die deze componenten in een logisch samenwerkende constellatie kunnen leveren. Voor ons was beslissend dat je met DTPS G2 op een gebruikersvriendelijke manier lasprogramma s kunt opstellen, testen - op botsingsgevaar bijvoorbeeld - en optimaliseren. Niet meer aan de robot zelf dus, wat veel te veel tijd zou kosten, maar offline. De robot kan dus doorproduceren. mogelijkheid om zonder problemen programma s van de ene naar de andere robot, van de ene manipulator naar de andere te sturen. Eenmalig gemaakte programma s zijn dus universeel inzetbaar; bovendien is de programmeertijd korter geworden. Vroeger waren we al gauw een halve dag kwijt, met DTPS G2 aanzienlijk minder. Verse lucht Zowel in de stand van De Vlamboog, sinds begin dit jaar de officiële importeur van het Optrel programma automatische lashelmen, als van Welding Prof Center (WPC) was op de vakbeurs Construction & Shipping Industry in Gorinchem de Optrel OS 100 lashelm te zien. Deze helm is een innovatieve oplossing ter bescherming van IR en UV straling, metaaldeeltjes, metaaldampen en stof. De Optrel OS 100 werkt als volgt: een door een herlaadbare batterij aangedreven ventilator zuigt lucht aan door een filter, die fijne deeltjes tegenhoudt. De gezuiverde lucht wordt naar de opto-elektronische lashelm gevoerd. De toevoer van verse lucht op het hoofd en rond de mond is individueel regelbaar. Voor de pasvorm, het draagcomfort en de gelaatsafdichting zorgt een vlambestendig textiel gelaatsafdichting. De comfortabele vlamvertragende heupgordel met lederen lendensteun zorgt voor optimaal draagcomfort. De Optrel OS 100 lashelm. De heupgordel zorgt voor draagcomfort. Symposium Lassen in de staalbouw Het Nederlands Instituut voor Lastechniek (NIL) en de vereniging Bouwen met Staal organiseren op 14 juni een symposium in het kader van de nieuwe versie van de Europese norm EN 1090 Constructieve delen van staal en aluminium. Tijdens dit symposium komt, naast de nodige algemene zaken, specifiek de lastechniek aan de orde. address Markenweg 5B 7051 HS Varsseveld The Netherlands telephone +31 (0) internet kijk voor de actievoorwaarden op Materialenkring promoot lijmen In de metaalindustrie wordt nog steeds maar mondjesmaat gelijmd. Verbindingstechnieken als lassen, clinchen en klinken zijn gemeengoed, maar het is blijkbaar een hele stap om over te stappen op lijmen, zegt Peter Tol van de Noord-Hollandse Materialenkring, de moeder aller Materialenkringen in ons land. En dat is jammer, want mogelijkheden zijn er genoeg. De nieuwe norm zal op korte termijn verschijnen en vervolgens integraal worden verwerkt in het Bouwbesluit. Hiermee wordt de Nederlandse staalbouwsector geconfronteerd met de systematiek van de nieuwe EN Voor veel bedrijven in de sector betekent dit nieuwe regels en normen, ook op het gebied van de lastechniek. Het symposium wordt gehouden in congrescentrum Het Vechthuis in Utrecht. Hier zullen diverse deskundigen de deelnemers inzicht geven in de nieuwe eisen, terwijl vertegenwoordigers van bedrijven die reeds met de (voorlopers van) EN 1090 werken, hun ervaringen met de deelnemers zullen delen. Dagvoorzitter en discussieleider is Henk de Jong, adjunctdirecteur van het NIL. De kosten voor deelname bedragen 365 euro per persoon. Metaalverwerkende bedrijven kunnen in aanmerking komen voor een ESF-subsidiebijdrage voor de deelnemers. Inschrijven kan tot 10 juni bij het NIL in Voorschoten. ( Daarom gaat de Materialenkring onverdroten voort met haar pogingen de populariteit van het lijmen in de metaalindustrie te vergroten. Op 13 juni wordt in Partycentrum De Bres in Wormerveer de bijeenkomst Praktisch en innovatief lijmen gehouden. Drie sprekers zullen daar ingaan op actuele aspecten rond lijmen. Bovendien staat een bezoek aan lijmproducent Eurocol in Wormerveer op het programma. Eén van de sprekers is dr. Hans Poulis, senior-project manager van het Hechtingsinstituut. Het aan de TU Delft gelieerde instituut, dat inmiddels 15 jaar bestaat, is een specialist in lijm- en hechtingstechologie. Binnen de universiteit is een schat aan kennis aanwezig over lijm en lijmverbindingen. Het Hechtingsinstituut zorgt er voor dat deze kennis voor iedereen toegankelijk wordt. Poulis zal in Wormerveer vooral ingaan op het lijmen van verschillende metaalsoorten. De tweede spreker is directeur Geert Reitsma van ingenieursbureau Sergem in Leidschendam, die de economische kanten van lijmen gaat belichten. Sergem zal komen met generieke kengetallen over kosten en baten, waarmee lijmen kan worden vergeleken met andere verbindingstechnieken. De derde spreker is Jurgen Frenken van het Product Applicatie Centrum (PAC) van Corus. Bij het PAC is veel kennis aanwezig over de toepassing van lijmtechnologie in de automotive-industrie.

14 27 De Bruyn Metaalindustrie last spatvrij met Panasonic Tawers lasrobot De nieuwe Panasonic Tawers lasrobot die Valk Welding dit voorjaar heeft geïnstalleerd bij de Bruyn Metaalindustrie. De Bruyn Metaalindustrie, in Bergeijk, is een toeleverancier die graag voorop in de markt mee wil doen. Bij het besluit een lasrobot in te gaan zetten, besloot eigenaar Rob de Bruyn daarom meteen voor de nieuwste technologie van de Panasonic Tawers lasrobot te kiezen. De Bruyn is daarmee de eerste toeleverancier in Nederland die dit systeem ingebruik heeft genomen, nadat robotintegrator Valk Welding de robot vorig jaar oktober introduceerde op de beurs Schweissen und Schneiden. De Bruyn Metaalindustrie is met 23 medewerkers en een omzet van 6 miljoen een relatief klein bedrijf tussen alle grote metaalbedrijven in Bergeijk. In dat verschil in schaalgrootte zit dan ook gelijk de kracht van het bedrijf. Met lage overheadkosten, flexibele opstellling en hoge reactiesnelheid heeft De Bruyn een volwaardige plaats veroverd als eerste lijns toeleverencier van complete halffabrikaten. Veel klanten, waaronder een bussenfabrikant en een fabrikant van hoogwerkers hebben een eigen productie- en assemblagelijn en laten complete constructiedelen direct aan de productielijn aanleveren door de Bruyn. De toeleverancier heeft daardoor te maken met veel repeatorders, waar ze het productieapparaat perfect op af heeft gestemd. Waar mogelijk, is dat geautomatiseerd. Zo beschikt het bedrijf ondermeer over een snelle Finn-Power GHT laser met automatische plaatwissel. Op het flexibele opspansysteem passen 40 producten van ca 10 x 10 cm Geen lasrobotervaring Tot nu toe had de Bruyn het traject van snijden, kanten, lassen en coaten (door derden), perfect in de hand en strak georganiseerd, waarmee het aan de strakke levertijden kon voldoen. Bij Just-in- Time productie draait het niet alleen om prijs en levertijd, maar verlangd de uitbesteder ook een goede en vooral constante kwaliteit. Juist op dat punt kon De Bruyn met het handmatige laswerk niet goed meekomen. Het besluit om een lasrobot in te zetten, was snel genomen, al waren de medewerkers wel sceptisch ten aanzien van het programmeren en de flexibiliteit bij kleine seriegroottes. De Bruyn heeft daarom niet alleen een aantal leveranciers geconsulteerd, maar heeft zich ook laten adviseren door haar onafhankelijke leverancier van lasapparatuur en lasbenodigdheden. Rob de Bruyn: Uit de verschillende aanbiedingen viel het nieuwe Panasonic Tawers systeem direct op. Panasonic levert als enige alle componenten uit één hand, waardoor alle componenten perfect opelkaar zijn afgestemd. Bovendien was Panasonic net met haar nieuwe Tawers lasrobot op de markt gekomen, waarbij stroombron en robotbesturing op één CPU zijn geïntegreerd. Dat dit een snelle communicatie oplevert en een hogere laskwaliteit biedt, werd ook door de externe adviseur als een duidelijk pluspunt gezien. Optimaal support Valk Welding Rob de Bruyn en zijn externe adviseur hadden verschillende systemen bekeken. Rob de Bruyn: Al bij de demo van Valk Welding viel de gedrevenheid en de hoogwaardige kennis van de medewerkers direct op. Valk Welding bouwt in Alblasserdam meerdere systemen gelijktijdig op, wat op zich zelf al indrukwekkend is, maar maakte alle tijd vrij voor een goede demo. Daarnaast hebben we een specialist een paar kritische vragen voorgelegd, waarna het ons duidelijk werd dat deze partij ons met haar kennis en ervaring voldoende op weg kon helpen. Standaard cel met 2 tafels Grofweg de helft van de producten die op de robot moesten worden gelast zijn niet groter dan 10 x 10 cm en hebben een materiaaldikte van 3, 6, 10 en soms 20 mm. Het concept van een H-frame met twee opspantafels, waarop 40 van dat soort producten kunnen worden opgespannen, lag daarvoor het meest voor de hand. Valk Welding heeft dit gerealiseerd in een standaard cel met 2,5 m tussen de manipulatoren, waarin de nieuwe Tawers TA-1400 lasrobot is opgenomen. De Bruyn bouwde zelf een veiligheidsomkasting om de cel en heeft met ondersteuning van Valk Welding, ook de opspansystemen zelf gebouwd. De Bruyn heeft zelf de omkasting voor de cel gebouwd Programmering Gezien de grote herhalingsfactor en het feit dat veel producten in dezelfde familie passsen, achtte Valk Welding de inzet van een off-line programmering niet als een must. Technisch adviseur Bas van Haagen van Valk Welding: De mensen bij De Bruyn zagen aanvankelijk op tegen programmering. Het mocht niet te ingewikkeld zijn en niet teveel tijd kosten. Off-line programmeren is dan wel een perfecte oplossing, maar niet persé noodzakelijk. Met een teach-pendant kunnen niet ingewikkelde producten ook snel worden geprogrammeerd, zeker wanneer je gebruik maakt van de mogelijkheid van doorkopiëren. Rob de Bruyn en een medewerker hebben eerst zelf de training doorlopen, voldoende om het proces verder intern te begeleiden. Rob De Bruyn: Het is belangrijk dat je er samen uit kan komen op de werkvloer. ik zal dan zelf ook voldoende kennis van programmering moeten hebben om mee te kunnen denken. Al met al is het programmeren met teachpendant en omschakelen naar een ander product, mij reuze mee gevallen. Dat komt ook omdat de robot direct na het wisselen van een mal en het kiezen van het programma, aan de slag gaat. Spatvrij lassen met de Tawers lasrobot De Panasonic Tawers lasrobot beschikt dankzij een snelle datauitwisseling over een aantal innovatieve digitale ontwikkelingen, die een betere laskwaliteit mogelijk hebben gemaakt. Meest in het oog springend zijn daarbij: nagenoeg geen spatvorming en geen druppelvorming meer aan het einde en begin van een lasnaad. Rob de Bruyn: Grote voordeel is dat de producten zonder nabewerking, direct naar de spuiter kunnen. Daarnaast is de hoge snelheid van 180 m/min, waarmee de robot naar het volgende punt beweegt, ronduit indrukwekkend. Op dit moment vinden we dat voor ons nog een beetje te veel van het goede. We werken nu op halve snelheid, tot we het lasproces met de robot volledig onder de knie hebben. Op voorraad produceren Voordeel van Just-in-time levering is dat van te voren vastligt welke producten, in welke aantallen op een vastgesteld tijdstip geleverd moeten worden. Rob de Bruyn: Daar kun je de productie dus perfect op afstemmen en met zo min mogelijk stilstand op inplannen. Nadeel daarbij is dat je de uitbesteder levergaranties moet bieden. Je moet dus altijd een buffer inbouwen, in geval van stilstand door een storing. Daarom produceren we ruim vooruit en houden de producten zelf op voorraad in plaats van dat de uitbesteder dat doet. Die kosten moet je dus wel incalculeren. Wat op dit moment echter een grotere bedreiging vormt is de heersende materiaalschaarste. De tijd dat morgen wordt geleverd, wat je vandaag hebt besteld, is voorbij. Dat heeft er toe geleidt dat we overal waar we wat kunnen halen, grote partijen plaat inkopen en op stock leggen. Kort geleden hebben we zo n 100 ton ingekocht als buffer, naast de dagelijkse voorraad van 150 ton plaat. Verder groeien door automatiseren De Bruyn Metaalindustrie lukt het dus zoveel mogelijk vooraan in de markt mee te lopen. Acht jaar geleden, toen de markt vooral over 2,5 kw/1,5x 3 beschiktte, investeerde het bedrijf al in een 4kW/4x6 laser, hetgeen kenmerkend is voor die strategie. In 2003 plaatste het bedrijf daar de snelle Finn-Power GHT 4kW aan toe. Einddoel is lasersnijden, kanten en lassen op één lijn te brengen. Met de investering in de nieuwe lasrobot is dat doel nu bijna gerealiseerd. De Bruyn ziet de groei voorlopig nog wel doorzetten. Volgende investeringen staan daarom al op de planning. Maar één ding is zeker, de ondernemer wil niet verder groeien in het personeelsbestand. De output per medewerker zal dus omhoog moeten en dat zal alleen lukken door te automatiseren. De Bruyn sluit dan ook inzet van meerdere robots niet uit. De Bruyn metaalindustrie, tel Valk Welding bv, tel De Bruyn ontwikkelde het snelopspansysteem, ism Valk Welding

15 Esprit software uitgebreid De integratie van Esprit CAD/CAM software met Autodesk Inventor is verder uitgebreid. Esprit is Inventor series 11 gecertificeerd. De Esprit Autodesk Inventor 11 add-in is volgens leverancier Somatech Applicaties in Ede beschikbaar voor alle Inventor gebruikers en voor hun Esprit CAM software. Door deze add-in te installeren komen er in zowel Inventor als in Esprit twee commando s beschikbaar om Inventor bestanden in Esprit te openen of te importeren. Met de optie binnen Inventor wordt Esprit automatisch geopend om een assembly (.iam) of part (.ipt) bestand direct binnen Esprit beschikbaar te krijgen en daarmee is de gebruiker klaar om te produceren. Esprit leest tevens moeiteloos bestanden in van Solidworks, Solid Edge en alle andere CAD systemen. De software wordt gebruikt door toeleveranciers in verspaning, gereedschapmakers en matrijzenmakers. Zetbank voor grote panelen Jorg Machines in Dodewaard heeft een nieuwe Megapro zetbank van het Zweedse Göteneds in het programma opgenomen. Deze zetbank heeft een capaciteit op 3 meter van 6 mm staal en 4 mm RVS. Het concept van de machine combineert volgens Eric den Hertog van Jorg Machines alle voordelen van een zetbank met een grote zetcapaciteit. De Megapro is uitgevoerd met een overzichtelijk grafisch scherm. Dit is eenvoudig te bedienen met een touchscreen. Het linialen assortiment in de bovenbalk bestaat uit een rechte en ongedeelde 35 graden liniaal en een vingerliniaal met een vrije hoogte van 100 mm. De vingerliniaal wordt pneumatisch geklemd en bestaat uit een snelwisselsysteem. De zetbank is volgens Den Hertog met name geschikt voor het maken van grote panelen en deuren met aan de randen zetwerk. Grote afmetingen zijn eenvoudig door één persoon te maken in combinatie met een vacuümlift. Bij andere buigprocessen zijn minimaal twee mensen nodig om grote panelen en deuren te kunnen maken. De werking van de machine is nauwkeurig. De voorbalk Oplossingen voor verspaners De zetbank Megapro heeft een capaciteit op 3 meter van 6 mm staal en 4 mm RVS. wordt frequentiegestuurd en aan twee zijden aangedreven. De ruim bemeten achteraanslag met een bereik van 29 2 meter maakt de Megapro compleet en geschikt voor productiewerk, zowel enkelstuks als seriematig. Vanaf de website zijn sinds kort twee nieuwe publicaties te downloaden, te weten: TI Toepassen van slimme opspanmiddelen; TI Moderne verspaningstechniek, efficiënte en betrouwbare verspaningsmethoden voor draaien en frezen. De Esprit Autodesk Inventor 11 add-in is beschikbaar voor alle Inventor gebruikers en voor hun Esprit CAM software. De website is een uitvloeisel van het project Verspaningstechnieken. De ontwikkelingen op het gebied van verspanende technologieën gaan snel. Invoering van moderne bewerkingstechnologie blijkt in de praktijk echter tegen te vallen. Hoge kosten, problemen met implementatie en de overgangsperiode voor het personeel hebben vaak tot resultaat dat de investering niet binnen een acceptabele termijn rendabel is te krijgen. Vereniging FME- CWM ontwikkelt samen met Stodt, Koninklijke Metaalunie en Syntens voor de industrie universeel toepasbare oplossingen voor deze noodzakelijke procesinnovatie. De website is één van de middelen waarmee de initiatiefnemers hun oplossing aan de doelgroep doorgeven. In hetzelfde project zijn eerder al twee andere publicaties uitgegeven, die eveneens onder de button Publicaties gratis zijn te downloaden. WATERSNIJTECHNIEK WINTERSWIJK: DE SPECIALIST IN Met 2 watersnijmachines formaat tot 6 x 3 meter voorzien van 3 snijkoppen en onze eigen teken- en programmeer afdeling is elke opdracht een koud kunstje. Watersnijtechniek Winterwijk heeft een ruime eigen voorraad materialen: RVS Aluminium Messing Koper Kunststof Titaan en nikkelbasis legeringen Speciale kwaliteiten Bel ons nu voor een proefopdracht NU OOK TÜV-3.1.B OVERSTEMPELBEVOEGD Watersnijtechniek Winterswijk v.o.f. Ambachtsstraat DW Winterswijk Tel.: Fax: info@watersnijtechniek.nl Internet: w w w. w a t e r s n i j t e c h n i e k. n l