Agenten schrijven bonnen en dienders zorgen voor veiligheid. Dr. Pieter M. Veen CPC

Transcriptie

1 Agenten schrijven bonnen en dienders zorgen voor veiligheid Dr. Pieter M. Veen CPC Utrecht, 18 november 2013

2 Agenda A. Principaal-agent sturing B. Uw praktijk C. Stewardship theorie D. Verschil in verantwoording/vertrouwen E. Casus Katherine / uw praktijk F. Wat kunnen we doen?

3 A. Agentschap theorie: uitgangspunt Agent voert werk uit voor principaal medewerkers en middle-managers (agenten): - liever lui dan moe - jagen eigenbelang na - risico-avers niet meewerkende eigenaar (principaal) wil: - maximaal aandeelhouderswaarde (eigen belang) - risiconeutraal 3

4 A. Agentschap theorie: karaktertrekken Principaal op afstand Informatie ongelijkheid Wantrouwen dus een contract contract schiet tekort Bounded rationality Bij onderpresteren volgt afrekening Contract als doel afspraak (dichttimmeren) Oplossing: Streven naar transparantie en straf voor najagen eigenbelang Gebaseerd op achterdocht en angst 4

5 A. Agentschap theorie: Oplossingen: oplossingen Bureaucratie met Management Control Systeem Marktmechanisme met stemmen met de voeten

6 Economische mens: Doet alsof Naakt Transparant Schijnbaar Calculerend en calculeerbaar Wantrouwen Bang Gericht op eigenbelang, behoeftebevrediging en bezit

7 A. Agentschap theorie: kritiek Ethisch beperkte mens: eigenbelang en opportunistisch handelen Organisatiepsychologie: te veel nadruk op extrinsieke motivatie Crowding out intrinsieke motivatie 7

8 B. Praktijk? 5 min buzzen of u de homo economicus (her)kent - en waar u zelf calculerend of calculeerbaar optreedt in uw werk

9 C. Stewardship: uitgangspunt Steward voert werk uit voor zichzelf en voor de baas Steward is gedreven het werk goed te doen, werkplezier: diender Baas zorgt dat de steward zijn werk kan doen Samen delen ze waarden en ambitie

10 C. Stewardship: karaktertrekken Gedeelde waarden Machtsafstand is relatief klein, gelijkwaardiger (relevante) Informatie wordt gedeeld symmetrie Bij onderpresteren volgt gezamenlijk onderzoek en leren Contract als sluitstuk van afspraak Gebaseerd op vertrouwen Oplossing voor afstand is elkaar spreken, informatie-uitwisseling om vertrouwen te onderhouden

11 C. Steward = zelfontplooiende mens

12 D. Stewardship Man orientatie Afstand tot macht Verhouding Motivatie Behoefte bevrediging Termijn focus Macht Culturele orientatie mensbeeld Agency stewardship

13 D. Stewardship theory het Zijlstra Center Vosselman oratie (2011): Dienders Theorie is performatief (self fulfiling prophecy) Jan van Helden (2011): geen moreel goede of slechte theorie. Balans tussen de twee.

14 D. Verantwoording: twee vormen Instrumentele accountability : verticaal sterk individueel gericht creatie van het calculeerbare individu Relationele accountability : horizontaal gericht op het samenwerkingsverband Creatie van een betrokken individu

15 E. Voorbeelden van u

16

17 F. Iets doen was moeilijk Case: Van schoolverzuim tot jeugdgevangenis Geadopteerde dochter Met taal heel sterk, sociaal en rekenen erg zwak, hechtingsangst problematiek (10 jr) Wacht lijst speciaal onderwijs Tijdelijk ow met autisme stoornissen (verergert); stopt met school Schoolplichtambtenaar treedt niet op Wanneer plek, te laat, problematiek te groot voor SO JZ betrokken: juiste zorg niet beschikbaar: crisisopvang Open crisis opvang, mannen verkeerde intenties Van kwaad tot erger: jeugdgevangenis, niet beschikbaar, eerst groep drugsverslaafden Einde: iets beter maar nog geen onderwijs Jorrit de Jong (proefschrift 2012: case 13)

18 F. Gaat vooruit: casus BJZ Moeder met zoon (11jr) en tweeling (5jr) Kinderen teruggekregen na zware depressie Onder hoede bij Katherine (BJZ) Ze dreigt de kinderen en zichzelf wat aan te doen Protocol is duidelijk: uithuisplaatsing (2 e keer definitief) Katherine ziet nog kans en organiseert crisisoverleg Katherine bespreekt met management Akkoord Moeder vertelt later hoe boos en hoe de knop omging

19 F. Werkwijze Lef/moed om risico te benoemen Bespreken met elkaar in veilige setting kritisch bevragen Zekere beslotenheid Afspraken voor crises waren al georganiseerd Wakker liggen Feestje vieren Nieuwe praktijk ontwikkelen kost voorbereiding en tijd Onderling vertrouwen gesprekstechnieken (fish bowl, 5-stappenplan, gedoe komt er toch/gedoe op tafel )

20 F. Gaat vooruit: Casus NRJ Nieuw Rotterdams Jeugdstelsel: professionals geloven in nieuwe stelsel.. Mandaat/ruimte voor professional vertrouwen in de professional Bestuurders instellingen als ambassadeurs middelmanagers en bedrijfsvoering doorleven de betekenis van het NRJ Expliciet niet financiering wijzigen en afrekenen, maar willen leren. 22

21 F. Wat te doen: bespreken Waarden Dilemma s waar waarden botsen en welke afweging tot welke keuze leidt. Elkaar erkennen (in belang)

22 Uitnodiging Welkom: 29 januari VU-Slotsymposium eindresultaten Veranderlab met David Hancock (Tame, Messy,Wicked Risk Leadership) Start 3 e Veranderlab met Apeldoorn vj 2014 Artikel Sturing jeugdzorg casus Rotterdamse beleid Mail p.m.veen@vu.nl