RAAD VAN TOEZICHT VERZEKERINGEN

Transcriptie

1 RAAD VAN TOEZICHT VERZEKERINGEN U I T S P R A A K Nr. i n d e k l a c h t nr (110.06) ingediend door: hierna te noemen 'klager', tegen: hierna te noemen verzekeraar. De Raad van Toezicht Verzekeringen heeft kennis genomen van de schriftelijke klacht, alsmede van het daartegen door verzekeraar gevoerde schriftelijke verweer. Uit de stukken is, voor zover voor de beoordeling van de klacht van belang, het navolgende gebleken. Inleiding Klager heeft, door tussenkomst van een tussenpersoon, een lijfrenteverzekering bij verzekeraar gesloten welke is ingegaan per 25 april Premiebetaling vond halfjaarlijks plaats via klagers spaarloonregeling. De verzekering is na de ingangsdatum enkele malen aangepast aan de wijziging van het spaarloon conform het gestelde in de op de verzekering van toepassing zijnde indexeringsclausule. Deze clausule luidt, voor zover hier van belang: De premie voor deze verzekering zal op de eerste premievervaldag van ieder kalenderjaar worden aangepast conform de bepaling, opgenomen in artikel 32, van de Wet op de loonbelasting 1964 (indexering bedragen bedrijfsspaarregelingen), waarbij echter verlaging buiten beschouwing blijft. Per 25 april 2005 is de verzekering premievrij gemaakt. In de op de verzekering van toepassing zijnde algemene voorwaarden is, voor zover hier van belang, bepaald: 7 Premievrijmaking De verzekeringnemer kan de verzekering zonder verdere premiebetaling voortzetten, indien de verzekering premievrije waarde heeft. De verzekering wordt dan voortgezet voor een verminderd en gelijkblijvend bedrag. Voor de vaststelling van de premievrije waarde wordt uitgegaan van de wiskundige reserve waarbij rekening wordt gehouden met de eerste kosten ( ). De echtgenote van klager heeft in 2005 een klacht bij de Raad van Toezicht Verzekeringen ingediend over haar lijfrenteverzekering bij verzekeraar die zij gelijktijdig met klager had afgesloten. In die zaak heeft verzekeraar de echtgenote van klager een coulance-uitkering gedaan, waarna zij haar klacht heeft ingetrokken.

2 -2- De klacht 1. Verzekeraar heeft ten onrechte geweigerd de coulanceregeling die hij heeft toegepast op de verzekering van de echtgenote van klager, ook bij klager toe te passen. Bij het afsluiten van de lijfrenteverzekering van klager is toegezegd dat er geen kosten berekend zouden worden bij premieverlaging en premiestopzetting. Toen verlaging van het spaarloon plaatsvond, heeft klager de premie verlaagd, niet wetende dat daaraan kosten waren verbonden. Verzekeraar heeft zich in zijn brief van 3 oktober 2005 ten onrechte op het standpunt gesteld dat de premieverlaging bij klager niet strikt noodzakelijk was. Klager ging ervan uit dat de premie altijd gelijk zou zijn aan het spaarloonbedrag. Niet voor niets was er immers een indexering van toepassing. Werd het spaarloon verhoogd, dan zou de premie stijgen; werd het spaarloon daarentegen verlaagd dan zou de premie dalen. De toezegging dat dit - ook bij premievrijmaking - zonder kosten zou gebeuren is gegeven en verzekeraar heeft zelf in zijn brief van 3 oktober 2005 geschreven geen redenen te zien die bewering in twijfel te trekken. De omstandigheid dat de premieverlaging bij klager gering is, is geen reden om klager niet dezelfde coulance-uitkering aan te bieden als zijn echtgenote van verzekeraar heeft ontvangen. 2. Verzekeraar heeft de in rekening gebrachte kosten niet voldoende inzichtelijk gemaakt. Een kostenberekening heeft klager, ondanks vele verzoeken daartoe, niet van verzekeraar ontvangen, behoudens de brief van 12 januari 2007 waarin verzekeraar melding maakt van 272,75 aan kosten in verband met de premieverlaging per 25 april Gezien de gedaalde lijfrentewaarde van 2.213,- per 31 december 2004 naar 1.033,- per 31 december 2005, terwijl de beleggingsresultaten niet negatief waren, moeten er meerdere kosten zijn verrekend. Verzekeraar laat na klager hierover duidelijkheid te verschaffen. Verzekeraar heeft het in zijn brief van 12 juli 2006 wel over kosten, maar nooit in bedragen en ook niet gespecificeerd naar data. 3. Verzekeraar heeft klager bij en voor het sluiten van de verzekering geen, dan wel te weinig informatie verstrekt over de soort verzekering die hij heeft gesloten. Klager was niet op de hoogte van de kosten van de overlijdensrisicoverzekering. Klager wenst vergoeding van de door verzekeraar verrekende eerste kosten bij premievrijmaking ad 1.222,-, vermeerderd met de door verzekeraar in rekening gebrachte kosten van de per 25 april 2003 doorgevoerde premieverlaging, te weten 272,75. Het standpunt van verzekeraar De polis van klager is opgemaakt aan de hand van een elektronisch aanvraagformulier. Met de polis zijn meegezonden de algemene voorwaarden, de prospectus Individuele Levensverzekeringen, een schrijven met beleggingsinformatie, de verbondsbrochure over rendement en risico en de bijlage Informatie over de levensverzekering. In augustus 2002 is de verzekering aangepast aan de verhoging van het maximale spaarloonbedrag en is in verband daarmee een nieuwe polis

3 -3- afgegeven. Per 25 april 2003 is de verzekering aangepast aan de verlaging van het spaarloon en is eveneens een nieuwe polis afgegeven. Op 2 november 2004 heeft verzekeraar van de tussenpersoon van klager het verzoek ontvangen om met ingang van 11 november 2004 te switchen van fonds. Vervolgens ontving verzekeraar van klager een verzoek tot premievrijmaking gedateerd 22 oktober 2004, waarbij tevens om een opgave van de te verwachten waarde op de einddatum van de verzekering werd verzocht. Deze opgave is op 27 januari 2005 naar klager verzonden. Per 25 april 2005 is de verzekering premievrij gemaakt. Met ingang van 25 juni 2005 is de verzekering op verzoek van klager overgevoerd naar een andere tussenpersoon. Omdat klager van mening was dat een deel van het opgebouwde saldo nog in het oorspronkelijk gekozen fonds werd geïnvesteerd, verzocht hij verzekeraar via zijn nieuwe tussenpersoon het gehele opgebouwde saldo in het andere fonds te investeren. Deze wijziging heeft verzekeraar op 4 januari 2006 schriftelijk bevestigd. Naar aanleiding van een verzoek van klager om informatie over onder meer de berekende kosten en een overzicht van de wijzigingen in 2004, 2005 en 2006 heeft verzekeraar klager op 12 juli 2006 de gevraagde informatie verstrekt. Omdat klager in zijn brief van 14 december 2006 onder meer aangaf dat hij niet volledig inzicht had in de kosten die in rekening waren gebracht bij de verlaging per 25 april 2003, heeft verzekeraar hem op 12 januari 2007 een opgave daarvan verstrekt. Coulanceregeling Verzekeraar heeft de echtgenote van klager in de destijds bij de Raad van Toezicht Verzekeringen aanhangige klachtprocedure toegezegd een claim harerzijds coulancehalve te honoreren indien en voorzover zij aannemelijk kon maken dat er schade was ontstaan uit het feit dat zij, nadat zij reeds een aantal jaren daarvoor had geïnformeerd naar de mogelijkheid om met haar eigen verzekering naar een veiliger beleggingsfonds over te stappen, daarvan is weerhouden door een verkeerd advies van (een medewerker van) het intermediair. De reden op grond waarvan verzekeraar toen heeft besloten tot een coulancebehandeling, was dat er een premieverlaging had plaatsgevonden relatief kort na het afsluiten van de verzekering, waarbij de echtgenote van klager zou hebben aangegeven dat zij de hogere premie slechts tijdelijk zou kunnen opbrengen. Dit heeft bij de verzekering van klager niet gespeeld. Bij hem heeft slechts een betrekkelijk geringe premieverlaging plaatsgevonden die overigens ook niet voorzienbaar was. Die premieverlaging was bovendien niet verplicht. Dat de premie uit het spaarloon van klager werd voldaan, bracht niet met zich dat een wettelijke aanpassing van het maximale spaarloonbedrag automatisch een aanpassing van de premie inhield. Kostenspecificatie Verzekeraar heeft klager voldoende geïnformeerd over de in rekening gebrachte kosten. In zijn brief van 12 juli 2006 heeft verzekeraar vermeld dat de verrekende eerste kosten bij de premievrijmaking per 25 april ,- bedroegen. Daarnaast heeft verzekeraar in zijn brief van 12 januari 2007 aan klager medegedeeld dat 272,75 is verrekend bij de premieverlaging per 25 april 2003.

4 -4- Per abuis is in laatstgenoemde brief echter niet opgegeven dat er nog een bedrag van 49,- aan doorlopende kosten in rekening is gebracht bij de premievrijmaking. Verder zijn er door verzekeraar geen kosten in rekening gebracht. Klager heeft in zijn brief van 9 januari 2006 om een overzicht van de betalingen en de berekende kosten in 2004, 2005 en 2006 gevraagd. Wellicht had verzekeraar in zijn beantwoording uitgebreider in moeten gaan op klagers verzoek. Verzekeraar zegt klager toe dat hij een overzicht van de betalingen op korte termijn kan verwachten. Verder zijn in genoemde periode alleen de reeds genoemde kosten bij premievrijmaking ad 1.222,- in rekening gebracht. Deze kosten zijn reeds gespecificeerd in de brief van 12 juli Aangezien er in die periode geen andere kosten in rekening zijn gebracht, kan verzekeraar een dergelijk overzicht ook niet verstrekken. Informatieverstrekking In de precontractuele fase zijn er geen contacten geweest tussen klager en verzekeraar. Er is geen offerte aangevraagd en klager heeft zich kennelijk uitsluitend laten informeren en adviseren door een zelfstandige tussenpersoon, met een eigen bedrijfsvoering, onafhankelijk van die van verzekeraar. Op het beleid van deze tussenpersoon had verzekeraar geen invloed. Van de inhoud van de gesprekken die hebben plaatsgevonden tussen (werknemers van) de tussenpersoon en klager was verzekeraar niet op de hoogte. Redelijkerwijs kon ook niet van verzekeraar worden verwacht dat hij dit wist. Het is nog steeds zo, en het ziet er niet naar uit dat dit onder de Wet Financiële Dienstverlening (WFD) zal wijzigen, dat de verzekeraar niet verantwoordelijk is voor adviezen die door het zelfstandige intermediair worden uitgebracht. Dit kan anders zijn indien een eventuele fout in een dergelijk advies te wijten is aan een gebrekkige voorlichting door de verzekeraar aan die tussenpersoon. Daarvan kan naar de mening van verzekeraar in het onderhavige geval geen sprake zijn omdat het reeds sinds jaar en dag bekend is, in ieder geval in de wereld van het intermediair, dat afkoop of verlaging van een verzekering gedurende de eerste jaren van de looptijd in het algemeen zeer onvoordelig is voor de polishouder. Bij het totstandkomen van de overeenkomst heeft verzekeraar alle informatie met de polis meegezonden die volgens de algemene inzichten op dat moment wettelijk vereist was. Hierin wordt naar de mening van verzekeraar voldoende gewezen op de risico's van beleggen terwijl de switchmogelijkheid in de polis zelf is beschreven en wel in de clausule nr onder de punten 5 en 6. Indien klager op enig moment om een aftersales-medewerker heeft verzocht - uit verzekeraars dossier blijkt dit niet - dan zal verzekeraar klager hebben verwezen naar de tussenpersoon. Verzekeraar gaat er namelijk als intermediairmaatschappij van uit dat alle contacten met hem plaatsvinden via de tussenpersoon, vanzelfsprekend met inachtneming van uitspraak Nr. 2003/070 Le. Dit is niet alleen gebruikelijk bij de verzekeraars zelf, die met de tussenpersoon samenwerken, maar wordt door de tussenpersoon doorgaans ook geëist. In de Gedragscode Informatieverstrekking Dienstverlening Intermediair (GIDI) tussen het Verbond van Verzekeraars en organisaties die tussenpersonen vertegenwoordigen, is één en ander ook opgenomen. Wat eventuele informatie op het gebied van beleggingen tijdens de looptijd betreft, wil verzekeraar

5 -5- opmerken dat het toch ook voor een leek op beleggingsgebied duidelijk moet zijn geworden welke beweging de beurzen in de afgelopen jaren hebben doorgemaakt en welke effecten dat heeft op de koersen van de beleggingsfondsen die dagelijks c.q. wekelijks in de dagbladen worden gepubliceerd. De verzekeraar mag na het verstrekken van adequate informatie bij het totstandkomen van de verzekering ervan uitgaan dat de klant beseft dat hij of zij een verzekering heeft waarvan de opbrengst afhankelijk is van de koersen van door hem of haarzelf gekozen beleggingen. Een waarschuwing van verzekeraar dat de koersen dalen, heeft dan ook weinig toegevoegde waarde, zeker als daar niet tevens een beleggingsadvies aan wordt toegevoegd. Het geven van persoonlijke beleggingsadviezen behoort echter niet tot de taken van de verzekeraar. Verzekeraar wil daarbij benadrukken dat noch de informatie die met de polis wordt meegestuurd, noch de verzekeringsovereenkomst zelf klager aanleiding heeft gegeven om te veronderstellen dat verzekeraar zou optreden als zijn adviseur. Van misleiding is geen sprake. Een verzekering is een contract dat in het algemeen voor een langere termijn wordt aangegaan en bij de kostenstructuur wordt daarmee rekening gehouden. Die kostenstructuur wordt in belangrijke mate beïnvloed door het feit dat aan het sluiten van een levensverzekering vele inspanningen voorafgaan. De omvang van deze zogenaamde eerste kosten per contract is gerelateerd aan de hoogte van het verzekerde kapitaal, welke weer afhangt van de overeengekomen premie. Hoewel regelgeving en voortschrijdend inzicht hebben bewerkstelligd dat de kostenstructuur van verzekeringen momenteel beter zichtbaar wordt gemaakt, hebben verzekeraars zich altijd op het standpunt gesteld dat wanneer er met de (aspirant-)verzekeringnemer overeenstemming was bereikt over de dekking en de daarbij behorende prijs, een uitgebreide voorlichting over de in die prijs begrepen kosten niet nodig was. Ook bij andere producten was dat immers niet gebruikelijk. Het commentaar van klager Na kennisneming van het verweer van verzekeraar heeft klager zijn klacht gehandhaafd. Het oordeel van de Raad Klachtonderdeel 1 1. Voor zover klager verzekeraar verwijt dat hij heeft geweigerd de coulanceregeling die hij heeft toegepast op de verzekering van de echtgenote van klager ook bij klager toe te passen, acht de Raad verdedigbaar het standpunt van verzekeraar dat klager zich in een wezenlijk andere situatie bevindt dan zijn echtgenote. Immers, de echtgenote van klager diende een hoge eigen inleg naast het spaarloonbedrag aan premie te voldoen en bij het aangaan van de overeenkomst was reeds voorzienbaar dat zij deze premie slechts tijdelijk zou kunnen opbrengen, terwijl bij klager een geringer bedrag aan premie voldaan diende te worden en slechts een geringe premieverlaging met betrekking tot klagers verzekering heeft plaatsgevonden die bovendien niet reeds bij het aangaan van de verzekering voorzienbaar was. 2. Voorts acht de Raad verdedigbaar het standpunt dat verzekeraar niet gehouden is om klager de in rekening gebrachte kosten met betrekking tot de premievrijmaking en de

6 -6- per 25 april 2003 doorgevoerde premieverlaging te vergoeden. De Raad overweegt hieromtrent het volgende. Uit het hiervoor onder Inleiding geciteerde artikel 7 van de algemene voorwaarden volgt dat voor vaststelling van de premievrije waarde bij premievrijmaking rekening wordt gehouden met eerste kosten. Deze kosten staan ook beschreven in de door verzekeraar overgelegde prospectus Individuele levensverzekeringen. Naar aanleiding van het door klager gedane verzoek om premievrijmaking heeft verzekeraar klager bij brief van 27 januari 2005 een opgave gedaan van de waarde van de verzekering en klager geattendeerd op het feit dat voortzetting van de verzekering in gewijzigde vorm de voorkeur genoot boven premievrijmaking. Uit genoemde waardeopgave van de verzekering kon door klager worden afgeleid dat aanzienlijke kosten bij premievrijmaking in rekening werden gebracht. Door de bij de brief van 27 januari 2005 gevoegde akkoordverklaring te ondertekenen heeft klager met die kosten ingestemd. Wat betreft de in rekening gebrachte kosten bij premieverlaging, geldt het volgende. Noch de op de verzekering van toepassing zijnde algemene voorwaarden, noch de hiervoor onder Inleiding geciteerde indexeringsclausule voorziet in een recht op (kosteloze) premieverlaging. Het stond verzekeraar daarom vrij om bij een wijziging van de overeenkomst, inhoudende premieverlaging, de daaraan verbonden kosten voor rekening van klager te brengen. Het eerste klachtonderdeel is derhalve ongegrond. Klachtonderdeel 2 3. Uit de overgelegde stukken volgt dat verzekeraar klager bij brieven van 12 juli 2006 en 12 januari 2007 heeft geïnformeerd over de verrekende kosten. Voorts heeft verzekeraar klager in zijn verweerschrift duidelijkheid verschaft over een bedrag van 49,- dat bij klager in rekening was gebracht aan doorlopende kosten bij premievrijmaking en heeft hij aangeboden klager alsnog een overzicht van gedane betalingen te verstrekken. Hoewel het beter ware geweest als verzekeraar eerder adequater had gereageerd op het door klager gedane verzoek om een overzicht van de gedane betalingen, acht de Raad dit aanvankelijke verzuim niet van dien aard dat moet worden geoordeeld dat verzekeraar hierdoor de goede naam van het verzekeringsbedrijf heeft geschaad, te meer nu verzekeraar klager bij brieven van 12 juli 2006 en 12 januari 2007 wel reeds de in rekening gebrachte kosten - behoudens voornoemd bedrag van 49,- - inzichtelijk had gemaakt. Het tweede klachtonderdeel is derhalve eveneens ongegrond. Klachtonderdeel 3 4. Klager verwijt verzekeraar tot slot dat hem onvoldoende informatie is verstrekt over de soort verzekering dat hij heeft gesloten. Verzekeraar heeft hiertegen onder meer aangevoerd dat hij klager bij het aangaan van de overeenkomst alle informatie heeft verstrekt die volgens algemene inzichten op dat moment wettelijk vereist was. Voor dit standpunt bieden de aan de Raad overgelegde stukken steun. Ook dit klachtonderdeel is derhalve ongegrond. 5. De slotsom van hetgeen hiervoor is overwogen is dat de klacht in al zijn onderdelen ongegrond moet worden verklaard. De beslissing De Raad verklaart de klacht in al zijn onderdelen ongegrond.

7 -7- Aldus is beslist op 11 februari 2008 door mr. E.M. Wesseling-van Gent, voorzitter, mr. J.G.C. Kamphuisen, mr. E.J. Numann, mr. F.R. Salomons en mr. C.W.M. van Ballegooijen, leden van de Raad, in tegenwoordigheid van mr. J.J. Guijt, secretaris. De voorzitter: (mr. E.M. Wesseling-van Gent) De secretaris: (mr. J.J. Guijt)