Tien jaar ROM binnen Scelta: ervaringen in de praktijk

Transcriptie

1 Tien jaar ROM binnen Scelta: ervaringen in de praktijk 26 januari 2012 Silvia Pol klinisch psycholoog /psychotherapeut GGNet/Scelta Apeldoorn

2 Effectmeting klinische psychotherapie Intensieve behandeling met beperkte indicatie gericht op persoonlijkheidsstoornissen. Voldoende aanwijzingen voor veranderlijke en veranderbare persoonlijkheid (Verheul 2005). Klinisch oordeel vaak minder betrouwbaar dan testmethoden. Psychotherapeuten te weinig alert op mislukken (Lambert, 2003). Vanuit politiek en verzekeringsmaatschappijen toenemende druk op transparantie en effectiviteit.

3 STEP benchmark ( ) Onderzoeksdesign met voor- en nameting gericht op effectiviteit behandeling bij grotere groep cliënten. Kwaliteit van behandeling op aspecten vergeleken met soortgelijke instellingen. Destijds unieke situatie: systematisch informatie verzamelen over effecten behandelmodel klinische psychotherapie. Nadeel: Resultaten laat bekend, programma vaak al verder ontwikkeld. Veel inspanning en tijd maar slechts grove feedback op behandeling. (Harmsen & Bakker, 1999 en Timman, 2008)

4 Belang monitoringsysteem t.b.v. doelmatigheid langdurige psychotherapie Inzicht verwerven in voortgang, werkzaamheid en kwaliteit van behandeling. Client ontvangt feedback op leerproces en wordt meer betrokken bij eigen behandelproces. Behandelaren worden geinformeerd over werkzaamheid behandeling. Betere communicatiemogelijkheden tussen therapeuten, bevordering metacommunicatie. (Bolhuis & Trijsburg, 2001)

5 Resultaatgericht sturen in behandeling (2001-heden) Volgen proces van individuele cliënt en meten uitkomsten groep: Sociaal functioneren: Utrechtse Copinglijst (UCL) Inventarisatielijst omgaan met anderen (IOA) Gedragsverandering: Klachtenlijst (SCL 90) Borderline Personality Disorder vragenlijst (BPD) Maatschappelijk functioneren: Groninger Vragenlijst Sociaal gedrag (GVSG) Kwaliteit van leven vragenlijst (WHO-QOL)

6 Ontwikkelingen in de Scelta-ROM Studie naar meting behandeleffecten groepsniveau (Schneider, 2005 en Janssen, 2009): Bruikbare methode om verandering te meten voor klachten, sociale omgang, coping en kwaliteit van leven, toont verschillen aan tussen behandelgroepen. Experiment met codering en nieuwe instrumenten. Studie naar beste keuze monitoring-instrumenten (Schepers en Eleveld, 2011): OQ45 SIPP AAQII UCL behandellijnen SF, GV en MF persoonlijkheid acceptatie en bereidheid tot activiteit coping

7 Ervaringen clienten en behandelaren

8 Acceptatie Klachtenniveau Jacobijn OQ45: Totaalscores zeer OQ-45 hoog-hoog, en AAQ-II gemiddeld (psa normgroep) AAQII: 5%, 10 % en 25% AAQ-II 60 OQ okt-10 nov-10 dec-10 jan-11 feb-11

9 Wilma OQ45: Totaalscores gemiddeld, OQ-45 en AAQ-II gemiddeld, gemiddeld, 100 AAQII; 5%, 25% en 25% Acceptatie Klachtenniveau AAQ-II OQ-45 0 jan-11 feb-11 mrt-11 apr-11 mei-11 jun-11 jul-11

10 Acceptatie Klachtenniveau Judith OQ45: Totaalscores gemiddeld, OQ-45 en AAQ-II boven gemiddeld, boven gemiddeld, AAQII: %, 25% en 10% AAQ-II 60 OQ nov-10 dec-10 jan-11 feb-11 mrt-11 apr-11

11 A c c e p ta tie K la c h te n n iv e a u 120 Totaalscores OQ-45 en AAQ-II Roel OQ45: boven gemiddeld, hoog, zeer laag, AAQII: 5%, 5% en 50% AAQ-II 60 OQ nov-10 dec-10 jan-11 feb-11 mrt-11

12 Opmerkingen clienten Slechte scores zijn soms heel verwarrend! Het lijkt dan heel slecht te gaan terwijl dit helemaal niet zo hoeft te zijn. Vragen kun je op een heel verschillende manier interpreteren. Mijn angst zou niet verminderd zijn maar als ik bang word, dan kan ik er eerder iets van zeggen; eerder de situatie veranderen waardoor ik ook niet meer zo heel bang word. Ik ben inderdaad erg veranderd op alle gebieden. Ik kan me nu zomaar gelukkig voelen, vaak zonder duidelijke aanleiding. Ik kan nu omgaan met mijn gevoelens, word daardoor minder overweldigd. Ik weet beter wat ik wil en durf dat anderen beter duidelijk te maken. Ik zou nog erg passief blijven bij problemen. Zelf voel ik dat niet zo, wel ben ik lang boos geweest en kon in mij teveel in zaken vastbijten wat niet goed uitwerkte. Suggesties: maak vragen concreter zodat er minder verschillende interpretatiemogelijkheden zijn. Maak ruimte voor aanvullingen.

13 Wordt uitslag ROM (voldoende) betrokken bij behandelteambespreking cliënten? Ja zeker, wanneer er bijzonderheden zijn worden deze altijd genoemd. Soms wordt het nog wel eens vergeten, of is de uitslag nog niet bekend voor de BTB, maar over het algemeen wordt deze betrokken bij de bespreking. Ja, elke BTB wordt deze bekeken mits aanwezig. Nee, de uitslag wordt onvoldoende betrokken met name omdat het verslag niet zo goed aansluit bij wat we willen weten over de cliënt. We kijken er bij BTB wel altijd naar. Het is echter niet doorslaggevend bij maken van beleid.

14 Waarde ROM voor team? Overeenstemming met klinische indruk? Vaak komt uitslag overeen met onze klinische indruk. Onze interpretatie van een negatieve scores is vaak anders dan dat de behandeling een negatief effect heeft. Aan uitslag monitoring hebben we zeker iets. Het geeft extra ondersteuning, we kunnen checken of iemand in behandeling 'zakt', of een toename of vermindering heeft qua klachten. Soms denken we dat het beter gaat, terwijl er dan toch een toename aan klachten ontstaat die we niet kunnen plaatsen binnen het behandelproces. Vaak zien we juist bij de 2e meting een toename aan klachten, wat logisch kan zijn. Iemand stopt met vermijding of oude gedragspatronen waardoor emoties meer aan de oppervlakte komen en dus ook vaak gepaard gaat met klachtentoename. Klinische indruk blijft doorslag geven. Tot nog toe niet gemerkt dat we signalen van monitoring toch 'letterlijker' hadden moeten interpreteren.

15 Welke verklaringen passeren in team voor uitkomst ROM? Passend versus niet passend binnen ontwikkelingsproces hetgeen zowel geldt voor verbetering als voor verslechtering. Net begonnen met therapie dus hoge klachtenscore, veel vermijding/vervreemding dus lage score. Een verhoogd klachtenniveau kan duiden op een grotere bewustwording van problematiek en aan het werk zijn met kernthema's. Soms komen er opvallendheden uit die bij navraag bij de cliënt wel te verklaren zijn. Tegen het einde van de behandeling, bij het afscheid neemt het klachtenniveau vaak toe.

16 Waarde ROM voor cliënten? Wanneer een cliënt weinig lijdensdruk ervaart volgens de ROM, en dit zelf niet herkent kan dit wel aanzetten tot het geven van meer openheid over emoties en gedachten. Zonder uitleg is het soms wat lastig voor hen te lezen. Wanneer je de uitslag en de samenhang met hoe de cliënt ervoor staat in de behandeling met hen bespreekt, is het denk ik zeker van nut. Het geeft een helder beeld van de huidige klachten/coping. Ik denk het wel. Ik hoor weinig van cliënten terug, maar over het algemeen herkennen ze zich wel in de uitslag. Of ze er wat aan hebben weet ik niet, ik denk aan het eerste psychodiagnostisch onderzoek wel, nadien niet zo veel meer helaas.

17 Eisen aan monitoringsysteem voor langdurige psychotherapie Beslissingsregels over indicatiestelling, voortzetting en beeindiging van behandeling. Doelstellingen van behandeling duidelijk. Duidelijke relatie tussen doelstelling, voortgangsmeting en therapeutische interventies. Het systeem moet relevante informatie genereren en eenvoudig toepasbaar zijn. Het dient bruikbaar te zijn in verschillende settings en voor verschillende diagnostische categorieen. (Bolhuis & Trijsburg, 2001)

18 Verdere ontwikkeling Vereenvoudiging logistiek door digitalisering. Standaard voor gebruik uitkomsten. Criteria voor indicatie, beeindiging en relevante interventies. Meer overeenstemming over verandering. Duidelijkheid over betekenis voor benchmark.

19 Dank voor uw aandacht!