Enneagram persoonlijkheidstypen i

Transcriptie

1 Enneagram persoonlijkheidstypen i Inspecteur De inspecteur streeft naar hoge kwaliteit, is toegewijd en verantwoordelijk. Hij wil zichzelf en anderen verbeteren. Het is soms lastig dit type te herkennen, omdat zijn hoge eisen vooral gaan over zaken die hij belangrijk vindt. In het werk kan hij zeer perfectionistisch zijn, terwijl hij privé meer nonchalant is. Een valkuil is dat hij beslissingen uitstelt, omdat hij geen fouten wil maken. Ook is hij vaak eigenwijs. Hij heeft de neiging te denken dat er maar één goede oplossing is. Dat geeft soms problemen in de samenwerking. Door een sterke focus op de taak heeft hij minder oog voor wat nodig is voor een goede samenwerking. De aandacht van de inspecteur gaat vooral naar wat goed en fout is, naar wat verbeterd of gecorrigeerd kan worden. Hij wil liefde, aandacht en acceptatie verwerven door goed te zijn en het juiste te doen. De wereld wordt waargenomen door de bril van wat beter kan. Hij is overgevoelig voor fouten en niet correct behandeld worden. Hij reageert vaak tegenovergesteld van wat zijn impuls hem ingeeft. Bijvoorbeeld vriendelijk zijn, terwijl hij boos is. Door zijn impulsen te onderdrukken vermijdt hij confrontaties. In stress situaties gaat de inspecteur de eigenschappen van de artiest overnemen. Hij komt dan meer in contact met zijn gevoelens. Bij ontspanning laat hij kwaliteiten van de levensgenieter zien. Hij maakt meer ruimte voor plezier en pakt alles minder zwaar op. Zijn Enneagram persoonlijkheidstypen Pagina 1

2 uitdaging is de aandacht te richten op wat goed is en onvolkomenheden bij zichzelf en anderen meer te accepteren. Helper De helper is zorgzaam, attent en empathisch. Anderen helpen geeft voldoening. De helper ziet het potentieel in anderen en stimuleert hen die te ontwikkelen. Door zijn sterke gerichtheid op anderen ziet hij zijn eigen behoeften vaak over het hoofd. Voor de helper is onmisbaar zijn en daarvoor erkenning krijgen belangrijk. Hierdoor is hij overgevoelig voor niet gezien worden en afwijzing. De helper richt zich bij voorkeur op belangrijke anderen. Hij heeft gevoel voor waar de macht zit en is goed in netwerken. De helper wordt gedreven door het verwerven van goedkeuring, erkenning, genegenheid, acceptatie en liefde van vooral belangrijke anderen. Hij gaat ervan uit dat anderen alleen van hem gaan houden als ze hem nodig hebben. Dat geeft hem een gevoel van trots. Niet voldoende waardering en aandacht krijgen is waar hij het meest bang voor is. Zijn valkuil is dat hij zich onmisbaar wil maken. Hij onderdrukt zijn eigen behoeften en door anderen te helpen ontloopt hij zichzelf. Bij stress toont de helper kwaliteiten van de leider. Hij kan dan duidelijker zijn over wat hij wil. Bij ontspanning laat hij meer de kwaliteiten van de artiest zien. Hij besteedt meer aandacht aan zijn gevoelens. Zijn uitdaging is ruimte maken voor zijn eigen behoeften. Harde werker De harde werker is efficiënt en wil zich manifesteren. Hij weet dingen voor elkaar te krijgen en inspireert en enthousiasmeert anderen. Hij kan zich moeilijk ontspannen. Niets doen hoort niet bij hem. Ook vrije tijd wordt gevuld met projecten. Hij heeft veel energie, zo lang hij een doel heeft. Voor de harde werker is resultaten behalen belangrijker dan de gevoelens van de mensen waarmee hij samenwerkt. Als er belemmeringen zijn die hem van zijn doel afhouden, kan hij zijn geduld verliezen en boos worden. Zijn valkuil is te snel resultaat willen boeken, wat soms ten koste gaat van de kwaliteit. Succes, prestige, imago, de beste zijn, is wat de harder werker motiveert. Hij gaat ervan uit dat hij alleen geaccepteerd wordt als hij presteert. Onvoldoende aanzien hebben is waar hij (onbewust) bang voor is. Door te presteren en succes voelt hij zich geaccepteerd door (belangrijke) anderen. Hij is ijdel en wil anderen graag doen geloven van zijn kwaliteiten en prestaties. Hij identificeert zich met een rol die bij een (werk)situatie past en kan daardoor overkomen als een kameleon. Anderen kunnen het gevoel krijgen dat ze niet precies weten wat ze aan hem hebben. Bij stress gaat de harde werker kwaliteiten tonen van de bemiddelaar. Hij bekijkt bepaalde zaken dan vanuit verschillende gezichtspunten. Hij houdt meer rekening met de belangen van anderen. Als hij ontspannen is, laat hij kwaliteiten van de wachter zien. Hij laat dan meer twijfel toe, hoewel hij dat niet als positief waardeert. Zijn uitdaging is onthaasten en ruimte maken voor gevoelens. Artiest De artiest heeft een afkeer van het gewone en alledaagse. Hij is romantisch en artistiek, wat zich soms alleen in zijn binnenwereld afspeelt. De artiest is gevoelig, empathisch en heeft verbeeldingskracht. Hij kan vernieuwend zijn en ongebruikelijke bijdragen leveren. Authenticiteit in relaties is voor hem van wezenlijk belang. Hij is goed in het ondersteunen van mensen in moeilijke omstandigheden. Hij kan ook jaloers zijn en worden gedreven door bezitsdrang, wat voortkomt uit een angst voor verlies of in de steek gelaten worden. Enneagram persoonlijkheidstypen Pagina 2

3 De aandacht van de artiest gaat naar wat ontbreekt in zijn leven, naar gevoelens van verlies. Hij heeft een sterk verlangen naar het realiseren van idealen. Hij blijft zoeken naar de ideale relatie en ideale baan. Hij wordt gedreven door afgunst. Anderen hebben wat ik niet heb. Hij is overgevoelig voor in de steek gelaten worden. Als stress zich voordoet gaat de artiest de kwaliteit van de helper tonen. Hij heeft dan meer aandacht voor de behoeften van anderen. In situaties van ontspanning neemt hij kwaliteiten van de inspecteur over. Hij wil de dingen dan werkelijk goed doen. Uitdagingen zijn de aandacht richten op het positieve in het hier en nu, en impulsieve acties uitstellen en wachten totdat sterke emoties zijn afgenomen. Onderzoeker De onderzoeker is betrouwbaar, standvastig, rustig en studieus. Hij blijft kalm in crisissituaties. Hij gaat pas tot actie over als hij voldoende informatie heeft en de zaken goed heeft doordacht. Hij is doorgaans meer gericht op de inhoud van het werk. Hij hecht sterk aan zijn autonomie en privacy en heeft de neiging werk en privé gescheiden te houden. Hij is emotioneel niet altijd beschikbaar voor anderen en in sociale situaties is hij vaak waarnemer. De aandacht is gericht op waarnemen en denken. Hij wil zich beschermen tegen een emotioneel appel dat op hem wordt gedaan. Hij neemt de wereld waar door de bril van wat hij denkt dat anderen van hem verwachten. Het denken is erop gericht de wereld en eigen belevingswereld onder controle te houden. Hij heeft de neiging zich terug te trekken, houdt afstand en vermijdt afhankelijkheid. Bij stress gaat de onderzoeker de kwaliteiten van de levensgenieter tonen. Hij zet meer humor in en gaat meer mogelijkheden zien. Bij ontspanning neemt hij eigenschappen over van de leider. Hij neemt meer initiatief. Uitdagingen zijn meer aandacht geven aan gevoelens van hemzelf en anderen, en persoonlijker worden in relaties. Wachter De wachter is loyaal en komt op voor vrienden en familie. Hij heeft de neiging stil te staan bij wat mis kan gaan. Hij denkt in worst case scenario s en weet daardoor te anticiperen op tegenslagen. Hij is alert en creatief in het oplossen van problemen. De wachter heeft moeite met succes. Hij voelt zich dan kwetsbaar voor aanvallen van anderen. Hij functioneert beter als het objectief gezien slechter met hem gaat. Als er werkelijk gevaar is, kan hij zeer effectief zijn. De wachter wantrouwt autoriteiten, macht en regels. Hierdoor is hij gehoorzaam, betrouwbaar en plichtsgetrouw ten opzichte van superieuren. De aandacht van de wachter gaat naar wat er mis kan gaan, naar mogelijke verborgen agenda s. Zich veilig voelen is een belangrijke motivator. Hij wil controle over wat mis kan gaan. Hij creëert veiligheid door waakzaam te zijn. Zijn angst is niet overleven in een gevaarlijke wereld. De wachter toont onder stress de kwaliteiten van de harde werker. Hij wordt dan meer resultaatgericht en gaat minder twijfelen en uitstellen. Bij ontspanning neemt hij de kwaliteiten van de bemiddelaar over. Hij gaat zich dan meer inleven in verschillende standpunten. Zijn uitdaging is zijn wantrouwen los te laten en het ontwikkelen van de vaardigheid reality check. Levensgenieter De levensgenieter heeft verbeeldingskracht, is opgewekt, charmant, enthousiast en avontuurlijk. Hij kan met de meeste mensen goed opschieten en heeft een brede belangstelling. Zijn aandacht is vooral gericht op positieve mogelijkheden in de toekomst. De levensgenieter houdt graag al zijn opties open. Hij wordt aangetrokken tot nieuwe ideeën en Enneagram persoonlijkheidstypen Pagina 3

4 nieuwe ervaringen. Mogelijkheden zijn soms interessanter dan echt werk. Door de veelheid aan projecten kan de levensgenieter overbelast raken. Hij heeft de neiging om onaangename ervaringen te ontkennen en problemen weg te rationaliseren. Dat is zijn valkuil. Hij houdt niet van kritiek, want dat verstoort zijn positieve zelfbeeld. Zijn aandacht is vooral gericht op opties en kansen in de toekomst en opwindende actie. Door onaangename zaken positief te interpreteren en zich te focussen op opwindende kansrijke toekomstmogelijkheden, hoeft hij geen pijn te voelen. Hij is dan ook voortdurend bezig met plannen maken. Bij stress toont de levensgenieter eigenschappen van de inspecteur. Hij krijgt dan meer behoefte om zaken op een hoog niveau te voltooien. Bij ontspanning laat hij kwaliteiten van de onderzoeker zien. Hij wordt dan beschouwelijker en denkt meer na voordat hij tot actie overgaat. Zijn uitdaging is zich te committeren en iets af te maken voordat hij aan iets nieuws begint. Leider De leider is direct, assertief en schuwt confrontaties niet. Hij heeft veel energie en een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Hij is besluitvaardig en beschikt over veel wilskracht en doorzettingsvermogen. Hij is duidelijk en heeft er een hekel aan als mensen om de hete brij heen draaien. Hij denkt in zwart-wit en heeft een alles of niets -houding. Hij neigt naar excessief gedrag: erg lang en hard werken, fanatiek sporten, buitensporig eten en drinken. Hij houdt controle en is niet gevoelig voor gezichtsverlies bij anderen. Wat anderen doorgaans missen in de leider is gevoeligheid. Zijn valkuil is willen sturen en controleren. De aandacht van de leider is vooral gericht op controle, domineren en macht. Hij neemt de wereld waar door de bril van kracht of zwakte. Door sterk, machtig en confronterend te zijn, weet hij respect af te dwingen en zijn kwetsbaarheid te verbergen. Hij is overgevoelig voor onrecht en gebrek aan loyaliteit. Zijn basisangst is gekwetst te worden. De behoefte wraak te nemen op mensen die hem (schijnbaar) dwarsbomen houdt hem soms sterk bezig. Zijn ideale zelfbeeld is: ik ben machtig, sterk en onkwetsbaar. Op kritiek reageert hij met ontkenning. Bij stress laat de leider de eigenschappen zien van de onderzoeker. Hij gaat meer nadenken en dingen verwerken. Bij ontspanning toont de leider de kwaliteiten van de helper. Hij krijgt meer oog voor de gevoelens en behoeften van anderen. De uitdaging van de leider is zijn impulsiviteit in toom te houden, anderen meer ruimte te geven en gevoelens van kwetsbaarheid toe te laten. Bemiddelaar De bemiddelaar bekijkt een zaak vanuit verschillende gezichtspunten. Hij kan goed luisteren, is betrouwbaar en maakt een rustige indruk. Hij is gesteld op collegialiteit en samenwerking en houdt niet van concurrentie. De bemiddelaar is zorgzaam en gevoelig. Hij heeft de neiging beslissingen uit te stellen en houdt niet van het nemen van risico s. Hij kan moeilijk nee zeggen, waardoor hij soms te veel hooi op de vork neemt. Ook heeft hij moeite met het bewaken van zijn grenzen. De bemiddelaar kan zich snel bedreigd voelen en zeer koppig zijn, vooral als hij onder druk wordt gezet. Hij zegt niet snel dat hij boos is, maar laat dat wel merken. Een valkuil is dat hij te meegaand is en zich teveel voegt naar de ander. De aandacht van de bemiddelaar gaat vooral naar claims en verwachtingen van anderen, naar goed- en afkeuring. Hij neemt de wereld waar als een scala van mogelijke conflicten. Harmonie en erbij willen horen is wat de bemiddelaar drijft. Zijn belangrijkste angst is niet gezien en geaccepteerd te worden. Hij vermijdt conflicten en confrontatie en is gericht op het creëren van harmonie. Indirectheid, zelfrelativering en weglachen zijn manieren om confrontaties uit de weg te gaan. Enneagram persoonlijkheidstypen Pagina 4

5 De bemiddelaar gaat bij stress eigenschappen tonen van de wachter. Hij kan dan beter risico s inschatten en loyaliteit ontwikkelen. Bij ontspanning laat de bemiddelaar eigenschappen zien van de harde werker. Hij wordt productiever en meer zichtbaar. Zijn uitdaging is leren prioriteiten te stellen en de aandacht te richten op de eigen behoeften. i Hanna Nathans, Werken met het enneagram, Scriptum management 2000 Enneagram persoonlijkheidstypen Pagina 5