03/07/15' ADHD, ODD, CD? Wat moet ik weten en wat kan ik ermee? Programma. Begripsbepaling: Agressie. Begripsbepaling: ODD, CD en ADHD

Transcriptie

1 ADHD, ODD, CD? Wat moet ik weten en wat kan ik ermee? Woensdag 29 oktober P. Deschamps Begripsbepaling: ODD, CD en ADHD Begripsbepaling: Agressie Disruptive Behavior Disorders (DBD), Disruptieve Gedragsstoornissen Oppositional Defiant Disorder (ODD), Oppositioneel- Opstandige Gedragsstoornis Conduct Disorder (CD), Antisociale Gedragsstoornis Agressie vorm: wat? taal fysiek relationeel Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD), Aandachtstekort/Hyperactiviteits-stoornis motivatie: waarom? proactief reactief Normale of verstoorde ontwikkeling? Normale of verstoorde ontwikkeling? Concentratie Impulsief + Druk + Concentratie +++ Impulsief - Druk - ADHD 1'

2 Dimensies van ADHD Dimensies van ODD/CD Aandacht richten en vasthouden Eerst denken, dan doen Stoppen Beurt afwachten Prikkelbaar, snel boos, geirriteerd Bepalend, uitdagend Kwetsend, wraakzuchtig Stil zitten Dimensies ADHD ODD CD Take home 1 Planning, organisatie, timing, werkgeheugen Beloningsgevoeligheid Empathie, schuld, spijt Aandacht en impulscontrole zijn normaal en normaal verdeelde eigenschappen. Net als agressie, beloningsgevoeligheid en empathie. Probeer kinderen met gedragsproblemen te herkennen en te begrijpen door naar deze dimensies te kijken. ADHD/variatie hoe kom je eraan Aandacht en impulscontrole ~ hersenfuncties ~ bouw smri ~ werking fmri electrofysiologie neurotransmitters ~ oorzaken genetica omgeving gene-environment 2'

3 ADHD: hersenontwikkeling Filmpje hersenontwikkeling (Shaw et al., 2007) ADHD: erfelijkheid Shaw et al., population 2e-gr 1e-gr 1e-gr DZ MZ ADHD hoe kom je eraan Vroege omgeving Opvoeding PASSIEF: ouder met ADHD voedt je anders op REACTIEF: je roept negatieve reacties op ACTIEF: je zoekt een risicovolle omgeving op Take home 2 1. Bouw en functie van bepaalde hersengebieden zorgen voor controle over je eigen gedrag 2. Bij sommige mensen zijn die later/minder goed ontwikkeld 3. Daarbij speelt een combinatie van erfelijkheid en omgeving een rol ODD en CD: Hoe kom je eraan - risico? ouders school kind Leeftijdsgenoten 3'

4 ODD en CD: Kindfactoren 1. Informatie en opdrachten niet goed verwerken, te snel reageren Impulsiviteit en aandachtsproblemen (60% ADHD) Intelligentie en overzichtsproblemen Taalontwikkeling (begrip en expressie) ODD en CD: Kindfactoren 2. Andere emotionele reacties Meer sensation seeking Lagere stressreactie, angst Minder prosociale emoties en empathie Lagere reactie op straf, meer op beloning - # 19 - # 20 Table 1. The classic reward/penalty schedule of the Iowa Gambling Task [36] for 10 successive card selections from the risky/disadvantageous decks A and B, and the safe/advantageous decks C and D. ADHD/DBD ODD en CD: Ouders en gezin 1. Onduidelijke instructies 2. Te weinig belonen gewenst gedrag Inconsequent omgaan met ongewenst gedrag Te hard straffen Te weinig toezicht > omgeving is niet goed aangepast aan kind Groen Y, Gaastra GF, Lewis-Evans B, Tucha O (2013) Risky Behavior in Gambling Tasks in Individuals with ADHD A Systematic Literature Review. PLoS ONE 8(9): e doi: /journal.pone # 22 Take home 3 Ook bij ODD/CD spelen Kindfactoren (meer belonging nodig) Omgevingsfactoren (meer straffen) De samenhang tussen beiden Een rol bij ontstaan en onderhoud 4'

5 Mogelijke lange termijn gevolgen Kan het ook goed aflopen? ODD 30-60% na 1-12 jaar geen diagnose ODD Justitie: delinquentie straffen Psychiatrie: depressie angst verslaving Relatie: scheiding zwanger Werk: wisselingen conflict werkloos Gezondheid: ziekenhuis ongevallen ODD 40-60% adolescentie nooit CD CD 30-60% volwassene geen antisociale PS Kan het ook goed aflopen? Kan het ook goed aflopen? Kindfactoren Sociale competentie school Positieve coping ouders kind Intelligentie Leeftijdsgenoten Hechtingsmogelijkheden - # 28 Kan het ook goed aflopen? Omgeving Sterke band met school en familie Rolmodel van hetzelfde geslacht Goede relatie met minstens één volwassene Steunend systeem Kan het ook goed aflopen? Behandeling Kind ADHD Stemmingsproblemen Ouders en school Overvraging beperken en duidelijke instructies geven Consequent belonen en straffen Voldoende toezicht maar ook niet teveel - # 29 5'

6 Take home 4 Take Home Ontwikkeling van kenmerken van belang bij ADHD en ODD is normaal verdeeld De ontwikkeling is risicovol maar kan ook goed aflopen. Goede behandeling en begeleiding is niet alleen een zaak van de dokter Bij ADHD en ODD/CD spelen kind en omgeving en de interactie een rol De ontwikkeling is risicovol maar kan ook goed aflopen. Goede behandeling en begeleiding is niet alleen een zaak van de dokter. Dank voor uw aandacht Bezoekadres: Heidelberglaan CX UTRECHT Postadres: Postbus GA UTRECHT T E. hersencentrum@umcutrecht.nl 6'