Rapport. QuickScan Formatie. Beleid Sociaal domein. Arnhem, 19 mei 2016

Transcriptie

1 Rapport QuickScan Formatie Beleid Sociaal domein Arnhem, 19 mei 16

2

3 Rapport QuickScan formatie Beleid Sociaal domein Arnhem, 19 mei 16 Contactpersoon: Janine Steenbergen j.steenbergen@kplusv.nl

4 Inhoud 1 Inleiding 5 Broninformatie per gemeente en toelichting op begrippen 6 3 De vergelijking Enkelvoudige vergelijking beleidsformatie 7 3. Beleidsformatie gecombineerd met andere variabelen 9 4 Tot slot 1 Bijlagen Onze contactgegevens 13 4

5 1 Inleiding Op het gemeentelijke terrein van het sociaal domein is veel veranderd sinds de decentralisatie. De transitie en transformatie brengen niet alleen nieuwe taken met zich mee, maar vragen ook een andere rolinvulling. Gemeenten pakken de veranderingen op eigen wijze op, passend bij hun visie en het lokale speelveld. Wat de effecten van nieuw beleid en uitvoering zijn is nog niet helder. Het is nog te vroeg om dat inzichtelijk te krijgen. Wel merken wij dat gemeenten her en der tegen grenzen aanlopen. Soms ook qua werkdruk en formatie. Dit roept vragen op als: hoe goed hebben we het georganiseerd? Wat kan beter? Hoe doen anderen het? En hoe kunnen we van elkaar leren? Oude benchmarkgegevens zijn niet meer bruikbaar. Wat nu? In maart dit jaar vroeg gemeente Werkendam ons een vergelijking te maken van beleidsformatie sociaal domein met een aantal andere gemeenten. Dit is de aanleiding geweest voor deze QuickScan. Zo konden we én invulling geven aan het verzoek van Werkendam én aan ons gevoel dat meer gemeenten behoefte hebben aan 'een kijkje achter de voordeur van de buren'. Uw gemeente heeft deelgenomen. In dit rapport leest u de resultaten van ons onderzoek. We hebben ons beperkt tot de beleidsformatie. De uitvoering was zo divers georganiseerd dat daar geen kwantitatieve vergelijking op mogelijk was. De informatie uit de telefonische interviews hebben we verrijkt met gegevens uit andere bronnen om zo verder te zoeken naar nieuwe onderbouwingen voor beleidsformatie in de context van transitie en transformatie. KplusV ziet benchmarking als instrument om te leren en om door te ontwikkelen, om te zien waar verder onderzoek en analyse nodig is, omdat verschillen op het eerste gezicht verbazen. Wij geloven niet in benchmarking als een instrument waarin normen besloten liggen. Als uw gemeente 3 fte meer heeft ingezet op het sociaal domein dan andere gemeenten kan dat een gevolg zijn van allerlei keuzen. Het gaat om de analyse en de onderbouwing. Dat is een zoektocht. Juist de zoektocht is inspirerend en leidt tot nieuwe inzichten. Hopelijk is de informatie die we hierbij aanbieden voor u van nut. We zijn nieuwsgierig naar uw reactie! 5

6 Broninformatie per gemeente en toelichting op begrippen U heeft tijdens het telefonische interview informatie gegeven over de beleidsformatie en de organisatie van het maatschappelijk domein in uw gemeente. Deze informatie van de gemeenten samen is veelkleurig gebleken. Zo heeft de ene gemeente input gegeven afgerond op halve fte's en de andere op twee cijfers achter de komma. De meeste gemeenten hebben formatiecijfers opgegeven, maar een enkele heeft input geleverd op basis van geschreven uren (bezetting). Verschillend dus, maar dat is niet erg. Alle benchmarks uit het verleden kenden ook deze veelkleurige input. Bovendien: de getallen vergelijken ten behoeve van normering is niet wat we beogen. Het gaat ons om inzicht te geven in verschillen, als basis om het gesprek te voeren, om effecten van keuzes inzichtelijk te maken. Kortom, vergelijking als instrument om te leren. Begrippen Als wij het over fte hebben, dan bedoelen we het in principe over vaste formatie voor beleid, exclusief coördinatie en ondersteuning. We maken een uitsplitsing in Wmo, Jeugdwet, Participatiewet en overig. Hoewel de categorie 'Overig' divers is, hebben we gemerkt dat alle gemeenten deze indeling hanteren. De formatie voor coördinatie en ondersteuning hebben wij uitsluitend aan de onderscheiden categorieën toegevoegd als deze taken puur gericht zijn op een betreffend beleidsterrein. 6

7 Fte Fte 3 De vergelijking Hieronder wordt eerst de in de telefonische interviews verzamelde informatie enkelvoudig in staafdiagrammen weergegeven (3.1). Daarna wordt deze informatie vergeleken met andere variabelen (3.). 3.1 Enkelvoudige vergelijking beleidsformatie U ziet direct hoe uw gemeente in beleidsformatie op het betreffende terrein verschilt van andere gemeenten. Grafiek 1: Totale beleidsformatie per gemeente Grafiek 1 Formatie totaal per gemeente Toelichting: Betreft de som van formatie Wmo, Jgd, P-wet en overig. Exclusief coördinatie en ondersteuning. Grafiek :,5 1,5 1,5 Beleid P-wet Beleid Wmo Beleid JGD Overig Formatie Wmo per gemeente Grafiek Formatie Wmo per gemeente Toelichting: Betreft de formatie Wmo exclusief coördinatie en ondersteuning. 7

8 Fte Fte Grafiek 3: Formatie Jeudwet per gemeente,5 1,5 1, Grafiek 3 Formatie Jeugdwet per gemeente Toelichting: Betreft de formatie Jeugdwet exclusief coördinatie en ondersteuning. Grafiek 4: Formatie P-wet per gemeente 1,5 1, Grafiek 4 Formatie Participatiewet per gemeente Toelichting: Betreft de formatie Participatiewet exclusief coördinatie en ondersteuning. 8

9 Fte 3. Beleidsformatie gecombineerd met andere variabelen In de hiernavolgende staafdiagrammen is de door u opgegeven informatie over de formatie gecombineerd met sociale kenmerken van de bevolking van uw gemeente. Welke kenmerken hebben wij gekozen en waarom? De rolinvulling van de beleidsambtenaar is veranderd of zal veranderen door het nieuwe wetgevend kader en het gedachtegoed van de participatiemaatschappij. De nieuwe beleidsambtenaar is veel meer 'buiten bezig', als facilitator van het lokale maatschappelijk veld met zijn lokale kenmerken. Hoe het veld eruit ziet zou dan mede bepalend kunnen zijn voor de capaciteit die nodig is om het veld te faciliteren. Hoe uw lokale veld er qua maatschappelijke partners uit ziet weten we niet. Wel hebben we een aantal sociale kenmerken van de bevolking van uw gemeenten verzameld. Hierna zetten we verkennend een paar combinaties op een rij. Grafiek 5: Formatie totaal beleid en % huishoudens met laag inkomen % 35% 3% 5% % 15% 1% 5% % Totale beleidsformatie Huishoudens met laag inkomen Grafiek 5 Formatie beleid totaal en % huishoudens met laag inkomen Toelichting: Wij vroegen ons af: welk beroep wordt er gedaan op beleidscapaciteit als in een gemeente relatief veel of weinig huishoudens met een laag inkomen zijn? Is er dan meer of minder inspanning van beleidsambtenaren nodig om te zorgen dat deze potentieel kwetsbare groep goed in beeld is, dat er vroegtijdig en laagdrempelig aanbod is, dat preventieve voorzieningen ontwikkeld zijn? In deze staafdiagram zien we behoorlijke verschillen. We zijn nieuwsgierig naar mogelijke verklaringen hiervoor. 9

10 Fte Fte wmo Grafiek 6: 3 Formatie Jeugdwet en groene druk per gemeente,5 1, ,5 3 1 % 4% 6% 8% 3% 3% 34% Groene druk Grafiek 6 Formatie Jeugdwet en groene druk per gemeente Toelichting: Bij deze combinatie vroegen wij ons, analoog aan staafdiagram 5, af of gemeenten met relatief veel jeugd meer beleidsformatie jeugd nodig hebben. Nota bene: De grootte van de rondjes geeft het inwoneraantal van de gemeente aan. Grafiek 7: Formatie Jeugdwet en jeugdhulp per gemeente 1% 8% 6% 4% % % ,5 1,5 1,5 jongeren met jeugdhulp jongeren met jeugdhulp met verblijf Formatie JGD Grafiek 7 Formatie Jeugdwet en % jongeren met jeugdhulp en % jongeren met jeugdhulp met verblijf Toelichting: De beleidsformatie Jeugdwet is in deze staafdiagram afgezet tegen het % jongeren met jeugdhulp en het % jongeren met jeugdhulp met verblijf. Er zijn grote verschillen tussen gemeenten. Zijn die te verklaren? 1

11 Fte Fte Grafiek 8: Formatie P-wet en werkloosheid 8% 1,5 6% 1 4%,5 % % Formatie P-wet Werkloosheid Grafiek 8 Formatie P-wet en werkeloosheid per gemeente Toelichting: De beleidsformatie Participatiewet is in deze staafdiagram afgezet tegen werkeloosheid (het percentage werklozen t.o.v. de beroepsbevolking). Ook hier interesseert ons de vraag of relatief hoge werkloosheid vraagt om meer beleidscapaciteit op het thema Participatiewet in de veranderende context. Grafiek 9: Formatie totaal beleid en % huishoudens met bijstandsuitkeringen ,% 3,%,% 1,%,% beleid totaal P-wet huishoudens met bijstandsuitkeringen Grafiek 9 Formatie totaal beleid en formatie P-wet en % huishoudens met bijstandsuitkeringen Toelichting: Met deze staafdiagram proberen we inzicht te geven de verschillen tussen de zeven gemeenten in de het percentage huishoudens met bijstandsuitkering en de totale beleidsformatie sociaal domein en specifiek de beleidsformatie op de Participatiewet. Zijn die te verklaren? 11

12 4 Tot slot Andere tijden vragen om anders kijken. Zo is het ook met de benodigde formatie voor beleidstaken in het sociaal domein. Wat is de goede omvang en verdeling voor welke situatie? Het zal per situatie verschillen. We hebben met deze QuickScan een basis gelegd voor vergelijking na de stelselwijziging. Vergelijking om inzicht te geven in verschillen, als basis om het gesprek te voeren, om effecten van keuzes inzichtelijk te maken. Zo kan benchmarking bijdragen aan nog effectievere inzet van gemeentelijke capaciteit. 1

13 Onze contactgegevens KplusV Vestiging Arnhem Postbus JB Arnhem Westervoortsedijk AV Arnhem T +31 () Vestiging Amsterdam Postbus BS Amsterdam Science Park XH Amsterdam T +31 () E info@kplusv.nl I Thema's 13

14

15