Werkvelden SAW niveau 3 en 4

Transcriptie

1 DC 4 Werkvelden SAW niveau 3 en 4 1 Inleiding In dit thema lees je in welke werkvelden je als sociaal agogisch werker kunt werken. We onderscheiden 6 verschillende werkvelden. Per werkveld vind je de instellingen waar je kunt komen werken. Per instelling of werkveld is de doelstelling, de doelgroep en de werkwijze omschreven. Aan het eind van elk hoofdstuk worden de taken van de sociaal-agogisch werker genoemd. 1 Inhoud thema Werkvelden: 2 Sociaal-maatschappelijke dienstverlening 3 Sociaal-cultureel werk 4 Kinderopvang 5 Jeugdzorg 6 Specifieke doelgroepen 7 Gehandicaptenzorg 8 Overzicht instellingen Dit thema sluit aan op dc-thema 1: Indelingen van welzijnsorganisaties; Aan het eind van dit thema vind je een overzicht van alle werksoorten waar je als sociaalagogisch werker in kunt komen werken. SAW DC 4 Werkvelden SAW niveau 3 en 4 1

2 2 Sociaal-maatschappelijke dienstverlening De sociaal-maatschappelijke dienstverlener (SMD er) is op de hieronder genoemde terreinen werkzaam. Werkterreinen sociaal-maatschappelijk dienstverlener: sociale dienstverlening zorg hulpverlening informatie en advies Sociale dienstverlening De sociale dienstverlening heeft tot doel mensen die te weinig bestaansmiddelen hebben, geen werk hebben en/of huisvestingsproblemen hebben, te ondersteunen. Er zijn verschillende instellingen die zich bezighouden met de uitvoering van wetten in het kader van deze ondersteuning. We behandelen vier belangrijke instanties. Instellingen op het terrein van de sociale dienstverlening: UWV Werkbedrijf en sociale dienst Sociale Verzekeringsbank woningcorporaties 3 2 SAW Digitale Content

3 UWV, Werkbedrijf en sociale dienst Iemand die tijdelijk of permanent een uitkering van de overheid nodig heeft, komt terecht bij het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV) en/of bij de sociale dienst. Bij het UWV kunnen mensen die geen werk hebben, arbeidsongeschikt zijn of om een andere reden (tijdelijk) niet kunnen werken, een al dan niet tijdelijke uitkering aanvragen. Mensen die tijdelijk of permanent geen eigen inkomen kunnen verwerven, op weg helpen naar werk of een uitkering verstrekken in het kader van verschillende sociale zekerheidswetten. Het gaat om mensen die een aanspraak willen maken op uitkeringen als: De Werkloosheidswet (WW); Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA); Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong); Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO); Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ); Wet arbeid en zorg (WAZO); Ziektewet; Wet werk en bijstand (WWB). Elke uitkering wordt via het UWV Werkplein aangevraagd. De medewerkers van het UWV kijken eerst of er geschikt werk is en regelen dan zo snel mogelijk een sollicitatiegesprek. In hetzelfde gesprek worden de formulieren voor de uitkeringsaanvraag ingevuld. Hoewel een bijstandsuitkering ook aangevraagd wordt via het UWV, wordt deze verstrekt via de sociale dienst. Het UWV kan in het geval van ziekte dokters en therapieën regelen. Bij werkloosheid bieden zij re-integratietrajecten waarbij zij kijken wat iemand nodig heeft om weer aan het werk te kunnen. Dat kan bijvoorbeeld omscholing zijn. Bij Werk.nl, het Werkbedrijf van het UWV, kun je een CV op de site plaatsen en zoeken naar geschikte vacatures. SAW DC 4 Werkvelden SAW niveau 3 en 4 3

4 De sociale dienst (of Sociale Zaken en Werkgelegenheid) verzorgt de uitkering in het kader van de Wet werk en bijstand (WWB). Je komt pas voor deze uitkering in aanmerking als je geen eigen vermogen hebt en geen recht op een andere uitkering. De sociale dienst doet de betalingen en geeft begeleiding. De Sociale Verzekeringsbank De Sociale Verzekeringsbank (SVB) voert weer andere wetten uit om mensen van de nodige bestaansmiddelen te voorzien. De Sociale Verzekeringsbank voert de AOW (Algemene ouderdomswet), de ANW (Algemene nabestaandenwet), AKW (Algemene kinderbijslagwet) uit. Miljoenen mensen krijgen een uitkering via de AOW en de AKW. Zij kunnen aanspraak maken op de uitkering als zij voldoen aan de normen in de verschillende wetten. Er komen veel aanvraagformulieren binnen bij de Sociale Verzekeringsbank. Deze formulieren moeten gecontroleerd en afgehandeld worden. Ook hier wordt informatie ingewonnen over de cliënten. Maar er wordt ook informatie gegeven aan de cliënten: wat ze allemaal in moeten vullen, aan welke regels ze zich moeten houden en wat ze bij moeten voegen. Die informatie wordt door de telefoon of aan de balie gegeven. Daarnaast moeten alle aanvraagformulieren verwerkt, opgeborgen in dossiers en bijgehouden worden. Over veranderingen en uitspraken heeft de SMD er vaak contact met de cliënten. 4 SAW Digitale Content

5 De woningcorporaties Woningcorporaties maken met het ministerie van VROM afspraken over soorten en aantallen te realiseren woningen per gemeente. Zij hebben zich te houden aan het ministeriële Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH). Woningcorporaties zijn zelfstandige organen en hebben veel vrijheid om zelf beleid te maken. Hierdoor ontwikkelen corporaties zich steeds vaker tot projectontwikkelaar. Soms maken woningcorporaties ook afspraken met de gemeente over de te leveren prestaties. De woningcorporaties zijn er om betaalbare woningen te bouwen, beheren en onderhouden. Woningcorporaties maken geen winst en verschillen daarin dus van de commerciële woonsector en de projectontwikkelaars. De woningen van woningcorporaties zijn bedoeld voor mensen met een laag inkomen. Daarnaast bouwen zij woningen voor specifieke doelgroepen als mensen met een beperking of senioren. Dat kunnen zowel woningen voor een enkel individu zijn als groepswoningen. Iemand komt in aanmerking voor een woning in de sociale woningbouwsector als hij een inkomen onder een bepaalde grens heeft. Voor het toewijzen van een woning heeft elke woningstichting criteria opgesteld. Bijvoorbeeld het aantal personen in verhouding tot het aantal kamers dat een woning heeft, iemand moet in de gemeente wonen waar hij een woning zoekt, mensen mogen een voorkeur aangeven voor een bepaalde buurt, enz. In veel steden is een urgentiebewijs nodig om voor een woning in aanmerking te komen. Dat kan aangevraagd worden bij de woningcorporatie. SAW DC 4 Werkvelden SAW niveau 3 en 4 5

6 2.2 Zorg Er zijn veel verschillende soorten zorginstellingen waar een SMD er kan werken. We behandelen hier de centra voor de (voornamelijk) lichamelijke gezondheidszorg. In paragraaf 5 wordt de jeugdzorg behandeld, in 6 worden de centra voor de geestelijke gezondheidszorg behandeld en in paragraaf 7 de gehandicaptenzorg. Zorginstellingen: woonzorgcentra verzorgingshuizen verpleeghuizen, ziekenhuizen thuiszorg consultatiebureau voor kinderen consultatiebureau voor senioren consultatiebureau alcohol en drugs 4 Woonzorgcentra Woonzorgcentra zijn er voor mensen die niet meer (geheel) zelfstandig kunnen wonen. Een woonzorgcentrum biedt huisvesting, recreatie en als dat nodig is begeleiding, verzorging en lichte verpleging. Woonzorgcentra zijn voor gezonde senioren, chronisch zieken en mensen met een beperking die permanente huisvesting nodig hebben en eventueel verzorging en verpleging. Voor een woonzorgcentrum kan elke senior van 55+ zich inschrijven Mensen hoeven niet ziek of beperkt te zijn om in een woonzorgcentrum te kunnen wonen. 6 SAW Digitale Content

7 In een woonzorgcentrum kunnen zij ook gaan wonen omdat zij: van bepaalde services gebruik willen gaan maken als boodschappendienst, maaltijdverzorging, klussendienst; omdat zij meer beschermd willen wonen en bij mensen van hun eigen leeftijd; omdat zij denken later meer zorg nodig te hebben. Hebben zij meer zorg nodig dan kan het gaan om personenalarmering, toedienen van medicijnen, lichamelijke verzorging en lichte verpleging. Verzorgingshuizen Bij een verzorgingshuis staat de verzorging meer centraal. Een verzorgingshuis biedt huisvesting, begeleiding, verzorging, recreatie en eventueel verpleging. Mensen die uitbehandeld zijn in het ziekenhuis maar niet naar huis kunnen. Ook mensen die thuis wonen maar niet langer thuis verzorgd kunnen worden, kunnen naar een verzorgingshuis. Zij hebben nog geen zware verpleging nodig. In een verzorgingshuis kan iemand terecht als hij daar een indicatie voor heeft. Deze zorg duurt langer dan de zorg die een ziekenhuis kan bieden. De nabijheid van specialistische hulp is echter niet langer nodig. SAW DC 4 Werkvelden SAW niveau 3 en 4 7

8 Verpleeghuizen In verpleeghuizen staat de verpleging meer centraal. Een verpleeghuis biedt huisvesting, zwaardere verpleging, behandeling, verzorging, begeleiding en recreatie Mensen die meer en permanente verzorging en verpleging nodig hebben, niet zelfstandig kunnen wonen en uitbehandeld zijn in het ziekenhuis. Het kan ook zijn dat zij dementeren of in hun laatste levensfase terecht zijn gekomen. In een verpleeghuis kan iemand alleen terecht als hij een indicatie heeft. De meeste verpleeghuizen hebben een afdeling somatische (op het lichaam gerichte) zorg en een afdeling psychogeriatrie (voor dementerenden). Ziekenhuizen In alle grotere steden zijn ziekenhuizen. Zij hebben een functie voor de gehele streek. Een ziekenhuis biedt tijdelijk onderdak en verzorging, begeleiding, verpleging en specialistische behandeling tot het moment dat een cliënt terug gaat naar huis, naar en revalidatiecentrum of naar een verzorgings- of verpleeghuis. Een ziekenhuis biedt op de eerste hulppost hulp aan mensen die een ongeluk hebben gehad of zich plotseling niet goed voelen en denken acuut de hulp van het ziekenhuis nodig te hebben. Ziekenhuizen zijn voor mensen van alle leeftijden die tijdelijk opgenomen en behandeld moeten worden in verband met een ziekte of letsel. Iemand kan via de eerste hulppost binnenkomen of doorverwezen worden door de huisarts. Het verblijf in een ziekenhuis wordt zo kort mogelijk gehouden omdat de zorg duur is en omdat dat voor mensen doorgaans ook beter is. 8 SAW Digitale Content

9 Thuiszorg De thuiszorg wordt ingeschakeld als een chronisch zieke of iemand met een beperking thuis blijft wonen maar wel ondersteuning, verzorging en eventueel verpleging nodig heeft. Of omdat iemand uit het ziekenhuis komt en tijdelijk nog verzorging en verpleging nodig heeft. De thuiszorginstelling levert ondersteuning en zorg op maat aan huis aan zieken en mensen met een beperking. Alle mensen die een indicatie hebben of de zorg zelf willen betalen. De thuiszorg is een eerstelijnsorganisatie net als de huisartsen. Dat betekent dat je daar zonder verwijzing naartoe kunt. Wil iemand de diensten vergoed krijgen dan is er wel een indicatiebesluit nodig. Bij de aanvraag voor een indicatie kan de thuiszorg helpen. Mensen kunnen via de Algemene wet bijzondere ziektekosten of de Wet maatschappelijke ondersteuning aanspraak maken op deze zorg. De thuiszorginstelling kan ook mantelzorgondersteuning bieden, uitleen van hulpmiddelen, kraamzorg, consultatiebureau, en huishoudelijke hulp. De thuiszorg werkt meestal samen met vrijwilligersorganisaties of welzijnsorganisaties die huisbezoeken of een bezoek van een seniorenadviseur regelen. Heeft de thuiszorg het idee dat iemand dat nodig heeft, dan schakelt zij die in. Zo kan iemand na een periode van ziekte weer onder de mensen komen en actief worden. Ouderen die zelfstandig thuis wonen, kunnen aangesloten worden op een personenalarmeringssysteem. Zij hebben daarvoor permanent een piepertje bij zich. Vallen zij of worden zij plotseling onwel, dan kunnen zij op dit piepertje drukken. De thuiszorg biedt dan hulp. SAW DC 4 Werkvelden SAW niveau 3 en 4 9

10 Consultatiebureau voor kinderen Consultatiebureaus zijn instellingen die de gezondheid van mensen onderzoeken en adviseren over een gezonde leefwijze. De consultatiebureaus voor kinderen zijn instellingen binnen de jeugdgezondheidszorg. Het is een gratis eerstelijnsorganisatie voor preventieve zorg. Zowel de GGD als de thuiszorg hebben consultatiebureaus. In sommige steden worden ze Ouder-kindcentrum genoemd. Meestal zijn ze ondergebracht bij het Centrum voor Jeugd en Gezin. Het bieden van basiszorg en preventie. Het consultatiebureau adviseert ouders/verzorgers over bijvoorbeeld voeding, borst- of flesvoeding, en opvoeding. De consultatiebureaus voor kinderen voeren verder het rijksvaccinatieprogramma uit (zie thema kinderziekten). Verder volgen zij periodiek de lichamelijke, geestelijke en emotionele ontwikkeling van kinderen. Het consultatiebureau voor kinderen is voor alle kinderen van 0 tot 4 jaar. In alle gemeenten zijn consultatiebureaus. Na de geboorte wordt de naam en het adres van een kind automatisch doorgegeven aan het consultatiebureau. Binnen 2 weken krijgen de ouders/verzorgers bezoek van een wijkverpleegkundige. Ouders krijgen automatisch een oproep voor de bezoeken aan het consultatiebureau en voor de vaccinaties. 10 SAW Digitale Content

11 Consultatiebureau voor senioren De consultatiebureaus voor senioren zijn ontstaan omdat is gebleken dat senioren ongezonder zijn gaan leven. Het consultatiebureau voor senioren controleert periodiek hun fysieke, psychische en sociale welbevinden. Zij voert op verzoek een check-up voor de gezondheid uit. Senioren kunnen er ook terecht voor advies en informatie. De consultatiebureaus voor senioren hebben allen verschillende doelgroepen: leeftijden variëren: vanaf 50 jaar of vanaf 75 jaar, senioren tussen de 65 en 75 jaar; senioren met een lage sociaal-economische status; kwetsbare senioren; senioren in een bepaalde wijk of buurt; combinaties van bovenstaande criteria. De consultatiebureaus voor senioren zijn niet altijd op een bepaalde locatie gehuisvest. Soms rijden ze in een bus rond. Soms wordt er op huisbezoek gegaan en soms zijn er spreekuren in wijkgebouwen. SAW DC 4 Werkvelden SAW niveau 3 en 4 11

12 Consultatiebureau voor alcohol en drugs Het consultatiebureau voor alcohol en drugs (CAD) of een andere instelling voor verslavingsproblemen helpt mensen met een verslavingsprobleem. Voorkomen dat mensen verslaafd raken en mensen die verslaafd zijn ondersteunen en helpen door begeleiding, zorg en opvang. Geprobeerd wordt om de risico s van het gebruik voor de gezondheid en veiligheid te beperken voor de cliënt, de directe omgeving en de samenleving. Mensen die aan wat voor middel of gewoonte dan ook verslaafd zijn of verslaafd dreigen te raken. Het consultatiebureau heeft in haar pakket: hulpverlening, consultatie, reclasseringswerk, voorlichting en preventie. De teams bestaan uit artsen, verpleegkundigen, psychologen en maatschappelijk werkers. Voor behandeling verwijst het CAD door naar een verslavingskliniek. Het CAD heeft geheimhoudingsplicht. De hulpverlening is gratis tenzij er een eigen bijdrage gevraagd wordt voor een geïndiceerde behandeling. Ook beroepskrachten kunnen naar het bureau voor advies als zij met dezelfde doelgroep werken. Mensen die door hun verslaving met justitie in aanraking zijn gekomen worden door het CAD gedurende het traject begeleid. 12 SAW Digitale Content

13 2.3 Hulpverlening Hulpverleningsinstellingen bieden op verzoek van cliënten ondersteuning. De hulpverlening wordt op veel verschillende terreinen verstrekt. Uiteraard wordt ook vanuit andere instellingen als servicepunten voor ouderen, woonzorgcentra e.d. hulpverlening geboden, maar dan meer als bijproduct. Bij de volgende instellingen is hulpverlening de primaire taak. Hulpverleningsinstellingen: Maatschappelijk werk Trajectbegeleiding Opvoedbureau Bureau slachtofferhulp Schuldhulpverlening Telefonische hulpdiensten Asielzoekerscentrum 5 SAW DC 4 Werkvelden SAW niveau 3 en 4 13

14 Maatschappelijk werk Voor het algemeen maatschappelijk werk is een opleiding op HBO-niveau vereist. Een medewerker op MBO-niveau kan wel ingezet worden voor bijvoorbeeld voorlichting, informatie en advies. Het algemeen maatschappelijk werk verleent hulp bij lichamelijke, psychische en sociale problemen. Het maatschappelijk werk is gericht op tieners, jongeren en volwassenen. Vaak gaan ook ouders die problemen hebben met jongere kinderen naar het maatschappelijk werk. Maatschappelijk werk wordt in verschillende omgevingen uitgevoerd: in een algemeen bureau voor maatschappelijk werk, in buurten, in scholen, woningcorporaties en in bedrijven. Onder de reikwijdte van het maatschappelijk werk valt soms ook het sociaal raadsliedenwerk, de schuldhulpverlening (zie hierna) en het ouderenadvieswerk (zie buurthuiswerk). Een cliënt zoekt zelf contact met een maatschappelijk werker. Dan volgt er een intake. De maatschappelijk werker verheldert samen met de cliënt de problemen en formuleert de hulpvraag. Hij ondersteunt vervolgens bij de oplossing van de problemen. Er is algemeen maatschappelijk werk dat toegankelijk is voor iedereen. En er is specifiek maatschappelijk werk: voor mensen met een specifiek probleem (bijvoorbeeld verslaving); voor mensen die tot een specifieke doelgroep behoren, zoals gehandicapten, jeugd en jongeren. 14 SAW Digitale Content

15 Trajectbegeleiding Mensen die al langere tijd geen werk hebben kunnen vaak moeilijk aan werk komen. Deze mensen kunnen bij het vinden van werk ondersteund worden. Er zijn particuliere bureaus die ondersteuning bieden maar ook het UWV en gesubsidieerde instellingen doen trajectbegeleiding. Het vinden van betaald werk zodat iemand zelfstandig in zijn dagelijks onderhoud kan voorzien. Mensen die langer zonder werk zijn en moeite hebben om op eigen kracht een baan te vinden en te houden. Er zijn verschillende doelgroepen: van gemakkelijker te bemiddelen cliënten naar moeilijk te bemiddelen cliënten. Zij zijn in vier categorieën ingedeeld: Fase 1: direct bemiddelbaar, krijgt weinig ondersteuning; Fase 2: na kort arbeidsinpassingstraject bemiddelbaar; Fase 3: na lang arbeidsinpassingstraject bemiddelbaar; Fase 4: nog niet bemiddelbaar, krijgt veel ondersteuning. Het zijn meestal mensen met een bijstandsuitkering die in een traject richting werk gaan. De mensen hebben vaak gezondheidsproblemen, psychische klachten, de zorg voor jonge kinderen ( bijstandsmoeders ) of zijn nog niet ingeburgerd op de Nederlandse arbeidsmarkt. Vaak hebben zij in de periode dat zij werkeloos zijn andere leefgewoonten aangenomen waardoor het moeilijk wordt om zich weer te schikken naar de eisen die het hebben van werk aan het leefpatroon stelt. Sommige mensen zijn in hun werkloze periode geïsoleerd geraakt en moeten weer wennen aan de sociale omgang met anderen. Vóór zij in staat zijn om te solliciteren en te werken, moet dus meestal eerst een aantal problemen opgelost worden. Zij komen dan in een voortraject. De problemen worden tijdens dit voortraject aangepakt. Mensen die de taal niet voldoende machtig zijn, krijgen taalcursussen. Mensen die dat nodig hebben, wennen zich eerst weer andere gewoonten aan, zoals de wekker zetten, op tijd ergens zijn, regelmatig eten en zichzelf goed verzorgen. SAW DC 4 Werkvelden SAW niveau 3 en 4 15

16 In dit voortraject doen zij soms vrijwilligerswerk om weer in een werkritme te komen. Dit laatste voortraject wordt sociale activering genoemd. Belanden zij in een volgende fase dan volgen zij trainingen en cursussen zodat hun positie op de arbeidsmarkt verbeterd wordt: bijvoorbeeld sollicitatietrainingen. Opvoedbureau Praten over de opvoeding van kinderen kunnen ouders/verzorgers in veel verschillende instellingen: het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), in de kinderopvang, bij Bureau Jeugdzorg, het consultatiebureau, bij het maatschappelijk werk of binnen de GGZ. Maar er zijn ook aparte opvoedbureaus waar ouders met opvoedvragen terechtkunnen. Er zijn gesubsidieerde en particuliere opvoedbureaus. Opvoeders ondersteunen bij de opvoeding. Zij krijgen inzicht in de opvoedingssituatie en worden gemotiveerd om gedragveranderingen bij zichzelf in gang te zetten. Zij krijgen de benodigde pedagogische vaardigheden aangereikt. Ouders/verzorgers en vaak ook beroepskrachten in het onderwijs of de kinderopvang. Een ouder of verzorger neemt contact op met een opvoedbureau als hij vragen heeft over de opvoeding of problemen heeft met de opvoeding van een kind. Hij kan ook doorverwezen zijn vanuit bijvoorbeeld de kinderopvang, het onderwijs of het buurtwerk. Er volgt een intake, de hulpvraag wordt vastgesteld en de vorm en duur van de begeleiding wordt vastgesteld. Er wordt een keuze gemaakt uit diverse vormen van begeleiding en methodieken, passend bij de ouder, het kind en de hulpvraag. 16 SAW Digitale Content

17 Bureau slachtofferhulp In het gehele land zijn bureaus voor slachtofferhulp. Het bieden van hulp aan slachtoffers na een misdrijf of verkeersongeluk op praktisch, emotioneel en juridisch gebied. Iedereen die slachtoffer is van een misdrijf of een verkeersongeluk. Het werk wordt door vrijwilligers uitgevoerd. Zij worden daarbij ondersteund door professionals. De hulp is gratis. Bureau schuldhulpverlening Het bieden van hulp bij schulden. Mensen die geen oplossing voor hun financiële problemen meer zien. Bij de oplossing van de problemen wordt naar praktische oplossingen gekeken, maar wordt ook gekeken naar de oorzaken van de problemen. Door een Bureau voor schuldhulpverlening wordt vervolgens ook gekeken hoe de problemen in de toekomst voorkomen kunnen worden. De Stadsbank of Kredietbank kan eventueel kredieten verstrekken om uit de financiële problemen te geraken. Zij kunnen bemiddelen tussen schuldeisers en de schuldenaar. De schuldenaar krijgt dan een minimum inkomen. Met de rest wordt de schuld afbetaald. Een andere methode is dat de schuld gesaneerd wordt. Bij schuldsanering krijgt de schuldenaar een lening van de Stadsbank. SAW DC 4 Werkvelden SAW niveau 3 en 4 17

18 Telefonische hulpdienst Door het hele land zijn telefonische hulpdiensten. Voor kinderen is er een aparte kindertelefoon. Deze wordt in paragraaf 4.5 behandeld. Het bieden van een luisterend oor door de telefoon of via of een chatbox aan jongeren en volwassenen en het eventueel meedenken over oplossingen. Iedereen die ergens mee zit en daarover wil praten. Mensen bellen zelf naar de telefonische hulpdienst. Daar zit een getrainde vrijwilliger die het gesprek voert. Er kan anoniem gebeld worden. Het gesprek kan over allerlei onderwerpen gaan: scheiding, ruzie, verliefdheid, pesten, enzovoort. Oplossingen worden samen bedacht. Asielzoekerscentrum Een asielzoekerscentrum (AZC) is een opvangcentrum voor mensen die uit hun land gevlucht zijn. Asielzoekers tijdelijk onderdak bieden in afwachting of zij wel of niet een verblijfsvergunning krijgen. Zij krijgen onderdak en verzorging, worden voorbereid op de Nederlandse samenleving en krijgen juridische hulp. Mensen die asiel aanvragen. Via Schiphol of de twee aanmeldcentra worden kansrijke asielzoekers doorgestuurd naar een van de tien onderzoekscentra. De asielzoeker kan hier een A- of C-status, een VVTV (voorwaardelijke vergunning tot verblijf) of een afwijzing krijgen. Met een status of VVTV mag de asielzoeker door naar het AZC. Men verblijft kort in een onderzoekscentrum, maar langer in het AZC. Hier worden dan ook cursussen gegeven gericht om de asielzoeker te laten integreren in de samenleving, zoals Nederlandse les, pinnen, vervoer enz. Ook wordt hier juridische hulp gegeven. Na het AZC worden asielzoekers binnen de gemeente opgevangen. 18 SAW Digitale Content

19 2.4 Centra voor informatie en advies Instellingen op het terrein van informatie en advies willen mensen informeren over rechten, voorzieningen en instellingen. Er zijn veel instanties die dit doen. We beperken ons hier tot de volgende. Centra voor informatie en advies: Jongereninformatiepunt Bureau sociaal raadslieden Eén-loketfunctie in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning Vrijwilligerscentrale 6 Jongereninformatiepunt In de grotere steden zijn speciale jongereninformatiepunten (JIP s) die informatie over allerlei zaken verstrekken aan tieners en jongeren. Het JIP kan onder andere onderdeel zijn van het Bureau Jeugdzorg, een jongerencentrum of een bibliotheek. en doelgroep van het JIP is jongeren tussen de 14 en 24 jaar informatie, advies en ondersteuning geven met betrekking tot bijvoorbeeld scholing, vrijetijd, werk, uitkeringen en huisvesting. Indien langer durende hulp vereist is, verwijst men door naar andere instellingen. Soms worden cliënten ook doorverwezen naar bestaande zelfhulpgroepen op het gebied van drugs, huisvesting, werk en dergelijke. SAW DC 4 Werkvelden SAW niveau 3 en 4 19

20 Bureau sociaal raadslieden Een Bureau voor sociaal raadslieden kan zelfstandig functioneren maar ook ergens ondergebracht zijn, bijvoorbeeld bij het maatschappelijk werk of de gemeente. Sociaal raadslieden lossen samen met cliënten meer concrete problemen op die zijn ontstaan door regelingen, voorzieningen en wetten. Sociaal raadslieden wijzen cliënten de weg in de wirwar van wetten, regelingen en voorzieningen. Zij doen dit door middel van informatie, advies en bemiddeling. Eventueel helpen zij bij het invullen van formulieren en het schrijven van brieven aan instanties. Zij werken ook aan het vergroten van de zelfstandigheid van cliënten. Sociaal raadslieden werken voor jongvolwassenen en volwassenen. Waar een maatschappelijk werker meer naar de sociale kant van een probleem kijkt, kijkt een sociaal raadsman/-vrouw meer naar de sociaal juridische kant. Bij het Bureau sociaal raadslieden kan men terecht met vragen over maatschappelijke instellingen, sociale verzekeringen, belastingen, arbeidszaken, huisvesting, consumentenzaken en onderwijs- en studiefinancieringsvragen. Het meeste werk wordt aan de balie verricht, maar als een bezoeker erom vraagt, dan is er een aparte ruimte om een gesprek te voeren. Er is soms een apart spreekuur voor buitenlanders of voor de belastingaangifte. Een sociaal raadslied verheldert samen met de cliënt de vraag. Daarbij kijkt hij ook naar het achterliggende probleem. Hij adviseert en informeert de cliënt over regelingen en voorzieningen en ondersteunt bij aanvragen en het oplossen van problemen. Een traject bij een sociaal raadslied duurt kort en gaat over een concreet probleem, zoals: wat moet ik allemaal doen als ik wil scheiden, kom ik in aanmerking voor kinderbijslag, enzovoort. Sociaal raadslieden doen eigenlijk aan dienstverlening en niet aan hulpverlening. De dienstverlening is gratis. 20 SAW Digitale Content

21 Eén-loket functie De één-loketfunctie is een centraal, fysiek, telefonisch en soms digitaal punt (loket) waar (wijk)bewoners terechtkunnen voor informatie, advies, bemiddeling, verwijzing en soms voor aanvragen op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Er is in een gemeente een loket voor de gehele gemeente of er zijn loketten per wijk. Mensen kunnen met allerlei vragen op het terrein van wonen, welzijn en zorg bij het loket terecht. Soms ook op het gebied van werk en inkomen. Alle mensen in een gemeente of in een wijk. Mensen komen met een concrete vraag binnen of met een probleem. Belangrijk is dat eerst de vraag goed duidelijk wordt. Als de vraag niet snel duidelijk wordt, kan de loketmedewerker doorverwijzen naar een collega die de cliënt verder helpt. In dit loket wordt door verschillende organisaties samengewerkt: bijvoorbeeld de gemeente, de thuiszorginstelling, woningbouwcorporaties, de welzijnsinstelling, het AMW, en de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ). Soms zijn de instellingen fysiek in het loket aanwezig. Soms wordt door het loket naar hen doorverwezen. SAW DC 4 Werkvelden SAW niveau 3 en 4 21

22 Vrijwilligerscentrale Een vrijwilligerscentrale bemiddelt tussen vrijwilligerswerk en organisaties. Zij geeft vrijwilligers informatie en advies over de organisaties waar zij bij kunnen werken. Organisaties aan vrijwilligers helpen en vrijwilligers aan een vrijwilligersbaan helpen. Iedereen die vrijwilligerswerk wil doen en non-profit organisaties die vrijwilligers nodig hebben. De vrijwilligerscentrale heeft een databank met vrijwilligers en organisaties. Daarin zijn de profielen van de vrijwilligers opgenomen (een soort CV). Van de organisaties is een omschrijving opgenomen en een takenpakket voor de gevraagde vrijwilliger. Bij de vrijwilligerscentrale werken consultanten die de bemiddeling tot stand brengen. 22 SAW Digitale Content

23 2.5 Taken sociaal-maatschappelijk dienstverlener Als sociaal-maatschappelijk dienstverlener ben je onder andere inzetbaar als medewerker sociale dienstverlening, consulent voor bewonerszaken, maatschappelijke informatie, advies en voorlichting, balie- en telefoonmedewerker, klachtenbehandelaar, trajectbegeleider, ouderenadviseur of budgetconsulent en opvangmedewerker. De nadruk van je werk ligt op het uitvoeren van regels en procedures. De situatie van de cliënt staat daarbij centraal. Je hebt over het algemeen contact met één cliënt, maar je werkt ook wel met groepen. Taken sociaal-maatschappelijk dienstverlener: situatie van individuele cliënten en groepen in beeld brengen; behoeften en wensen van cliënten inventariseren; achtergrondinformatie over cliënten inwinnen; cliënten informeren,voorlichten en adviseren over regelingen, procedures en voorzieningen; rapporten opstellen, dossiers aanleggen en archiveren; bemiddelen voor en regelen van een uitkering, werk of huisvesting; afhandelen van eenvoudige (ook juridische) vragen; ondersteunen en begeleiden van kwetsbare mensen en groepen bij hun materiële behoeften en wensen en hun zelfstandig functioneren; cliënten doorverwijzen naar collega s of andere instellingen; problemen, signalen en trends inventariseren en signaleren aan de leiding. Een MBO er heeft met name telefoondienst en baliedienst. Minder complexe vragen worden door een MBO er afgehandeld. Hij verwijst door naar een collega, een HBO er of jurist, wanneer de vraag te moeilijk wordt. De SMD er moet goed kunnen luisteren en kunnen helpen om de vraag te verduidelijken. Daarnaast moet hij veel inzicht hebben in de sociale kaart (overzicht van instellingen en hun functies) van de omgeving. Een loketmedewerker informeert en adviseert en wijst indien nodig door naar een andere instantie. Hij geeft concrete informatie en advies. Soms gaat de SMD er mee naar een instantie om de cliënt op weg te helpen, bijvoorbeeld naar een arbeidsbureau. Ook zal voor verschillende aanvragen uitzoekwerk moeten gebeuren, zullen brieven geschreven worden, telefoontjes worden gepleegd of formulieren ingevuld. Daarnaast is het administratief verwerken van aanvragen een taak. SAW DC 4 Werkvelden SAW niveau 3 en 4 23