Verslag bijeenkomsten Compensatieplicht in de Wmo

Transcriptie

1 Verslag bijeenkomsten Compensatieplicht in de Wmo Dit verslag is een uitgave van Zorgbelang Zuid-Holland en Programma VCP

2 December 2009 Zorgbelang Zuid-Holland en Programma VCP Alle rechten voorbehouden. Teksten en gegevens, al dan niet gedeeltelijk, mogen alleen worden overgenomen na schriftelijke toestemming van Zorgbelang Zuid-Holland en Programma VCP en met vermelding van de bron. Zorgbelang Zuid-Holland Programma VCP

3 Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. De compensatieplicht 3. De bijeenkomsten 4. Knelpunten 5. Aanbevelingen 6. Project De Kanteling 7. Bronnenlijst

4 1. Inleiding Twee jaar bestaat de Wmo nu. Een andere manier van denken, dát houdt de wet kortgezegd in. Zo betekent de compensatieplicht dat de gemeente moet kijken naar wat een beperking betekent voor een cliënt. In plaats van, zoals voorheen, naar de handicap en de regels die aangeven op welk concreet hulpmiddel of voorziening iemand met die handicap recht zou hebben. Hoe kan de gemeente mensen met een beperking compenseren zodat die beperking het deel kunnen nemen aan de samenleving niet in de weg staat? Die vraag naar het effect van de beperking staat daarom centraal in de Wmo en de compensatieplicht. Toch wordt die vraag lang nog niet overal gesteld. Laat staan beantwoord... In hoofdstuk 2 meer over de Wmo en de compensatieplicht. In het voorjaar van 2009 hebben Programma Versterking CliëntenPositie (VCP) en Zorgbelang Zuid-Holland vijf bijeenkomsten over de compensatieplicht georganiseerd. Ongeveer 230 mensen bezochten deze bijeenkomsten. Onder hen zowel leden van Wmo-adviesraden als leden van belangenorganisaties. Aan de hand van verschillende casussen en probleemstellingen gaven de deelnemers hun mening over de compensatieplicht. Hun bevindingen én de ervaringen van de achterban hebben we samengevat in de knelpunten, hoofdstuk 4. De knelpunten vormen het uitgangspunt voor de aanbevelingen die we, aan de hand van suggesties van deelnemers, in hoofdstuk 5 doen aan gemeenten en Wmo-adviesraden. Het verslag sluit af met een beschrijving van het project De Kanteling en een bronnenlijst.

5 2. De compensatieplicht Wmo: van aanbodgestuurd naar vraaggestuurd werken Op 1 januari 2007 is de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) ingevoerd. Daar waar normaal meedoen in de samenleving wordt belemmerd, moeten mensen met een beperking gecompenseerd worden. Dat is het uitgangspunt van de Wmo. Niet voor niets wordt de Wmo dan ook een brede participatiewet genoemd: iedereen moet in de maatschappij mee kunnen doen. De Wmo betekent een omslag voor iedere betrokken partij. Niet alleen voor beleidsmakers, maar ook voor de doelgroepen. De voormalige voorzieningenwet WVG (Wet Voorzieningen Gehandicapten) en de volksverzekering AWBZ waren vooral aanbodgestuurd. Wat is het zorgaanbod en wie heeft waar recht op? De nadruk lag op het verstrekken van voorzieningen. Dat is veranderd: de Wmo gaat vooral uit van het compenseren van beperkingen. Op individueel niveau. Wat is de situatie van de aanvrager en wat heeft hij of zij nodig om deel te kunnen nemen aan de samenleving? Compensatieplicht voor zelfredzaamheid Artikel 4 van de Wmo gaat over de compensatieplicht. De compensatieplicht moet deelname aan de maatschappij mogelijk maken voor iedereen: mensen met een beperking, mensen met een chronisch psychisch of psychosociaal probleem, mantelzorgers en vrijwilligers. Gemeenten hebben volgens het artikel de plicht om beperkingen in de zelfredzaamheid te compenseren. Onder zelfredzaamheid wordt verstaan: het vermogen om voor jezelf te zorgen en deel te nemen aan het maatschappelijk leven. Het gaat zowel om het lichamelijk, verstandelijk en geestelijk vermogen om te kunnen participeren. Gemeenten zijn, kortom, verplicht om burgers met beperkingen, mantelzorgers en vrijwilligers voorzieningen te bieden zodat zij in staat zijn: Een huishouden te voeren Zich te verplaatsen in en om de woning Zich lokaal te verplaatsen per vervoermiddel en aansluiting te vinden bij (boven)regionaal vervoer Mee te kunnen doen in de samenleving door bijvoorbeeld medemensen te ontmoeten en op basis daarvan sociale verbanden aan te gaan. Maatwerk aan het loket De compensatieplicht vereist een grote creativiteit van medewerkers van het lokale loket. Niet langer is het verstrekkingenboek het uitgangspunt. Nu moet vooral gekeken worden naar de situatie van degene met een beperking die een beroep doet op de gemeente. Het is het resultaat voor die persoon dat telt. Bovendien is de doelgroep dus groter dan voorheen: het gaat om alle burgers met een beperking, vrijwilligers én mantelzorgers. Elke situatie is weer anders en samen met de cliënt moeten medewerkers die situatie goed in beeld brengen.

6 Dat vraagt specifieke scholing van medewerkers. Waarbij de nadruk ligt op een open en respectvolle bejegening van cliënten. Betrokkenheid van de cliënt De compensatieplicht in de Wmo vraagt, tot slot, ook een andere houding van mensen met een beperking, mantelzorgers en vrijwilligers. Een cliënt heeft nu geen recht meer op een scootmobiel, maar hij of zij heeft het recht om gecompenseerd te worden om zich lokaal te kunnen verplaatsen. Of dit met een scootmobiel of met een andere voorziening moet, is de vraag die een cliënt samen met de gemeente moet gaan beantwoorden. Het is daarom belangrijk dat men een goed beeld heeft van wat men wil en hoe men dat kan bereiken. Wat kan men zelf, eventueel met hulp uit de omgeving, oplossen? Waar is hulp bij nodig? Ligt de voorkeur bij zorg in natura of bij een persoonsgebonden budget PGB)? Op al deze vragen moeten cliënten zich kunnen voorbereiden voor zij het gesprek aangaan.

7 3. De bijeenkomsten In mei en juni van 2009 hebben Programma VCP en Zorgbelang Zuid-Holland vijf bijeenkomsten georganiseerd over de compensatieplicht. In de regio West was ook het Platform VG hierbij betrokken. Ongeveer 230 mensen bezochten deze bijeenkomsten. Onder hen zowel leden van Wmo-adviesraden als leden van belangenorganisaties. Compensatieplicht: lastige materie De bijeenkomsten begonnen met een spel. Of eigenlijk, een test voor alle aanwezigen: wat wist iedereen van de compensatieplicht? Al snel bleek dat dit voor vele betrokkenen lastige materie is. De inleiding van Jan Troost, ambassadeur van Programma VCP, gaf al veel duidelijkheid. Maar uit de discussies daarna, in kleine groepen, bleek dat de compensatieplicht op heel veel plekken aandacht vergt. Ook al bestaat de Wmo al ruim twee jaar, de compensatieplicht is nog lang niet overal goed ingevuld, zo gaven de deelnemers aan. Laat staan dat de gevraagde denkomslag heeft plaatsgevonden. Veel gemeenten werken nog altijd vanuit een vast aanbod aan voorzieningen met vaste regels voor wie er wel en wie niet in aanmerking komt. Het verstrekken van individuele voorzieningen in de Wmo is veelal nog gebaseerd op het continueren van de oude WVG en de huishoudelijke zorg (AWBZ). Belangenorganisaties en Wmo-adviesraden in gesprek met gemeente Na de discussies was Jan Troost weer aan het woord. Deze keer in een andere hoedanigheid: als fictieve wethouder van de gemeente Troostwijk. Tijdens de bijeenkomst in Waddinxveen speelde hij een coöperatieve wethouder: hij gaf daar aan nog vóór de gemeenteraadsverkiezingen de compensatieplicht ingevoerd te willen hebben. Hij dacht mee met lokale belangenbehartigers en leden van Wmo-adviesraden en beantwoordde hun vragen. Zo bracht hij de aanwezigen op goede ideeën om de problematiek binnen hun eigen gemeente op de kaart te krijgen. Tijdens andere bijeenkomsten was Jan Troost juist een wethouder die er anders over dacht. Daar gingen de handen van de aanwezigen minder makkelijk op elkaar. Hiermee illustreerde hij duidelijk de onderlinge verschillen tussen gemeentes. En het belang van belangenorganisaties en Wmo-adviesraden om de compensatieplicht onder de aandacht te brengen. De verwachting is dat de bijeenkomsten de aanwezigen van uitgangspunten hebben voorzien om met gemeentes in gesprek te kunnen gaan.

8 4. Knelpunten Tijdens de bijeenkomsten brachten de Wmo-adviesraden en belangenorganisaties diverse knelpunten in de compensatieplicht naar voren. De verschillende partijen hebben in het algemeen te weinig kennis over de compensatieplicht in de Wmo. Zowel gemeentelijke medewerkers (wethouders, ambtenaren en de medewerkers van het lokale loket) als cliënten denken nog teveel vanuit het bestaande aanbod aan voorzieningen. Daardoor blijven beleid en uitvoering vaak in oude patronen steken. Wij hebben de genoemde knelpunten hieronder voor de verschillende doelgroepen op een rij gezet. Knelpunten in het gemeentelijk beleid Te weinig kennis Gemeenten werken de compensatieplicht in de praktijk nog niet voldoende uit. Er is geen transparantie rond de plicht; elke gemeente interpreteert deze op haar eigen wijze. Daarbij benutten veel gemeenten de mogelijkheden en kansen die de compensatieplicht biedt onvoldoende. Veel gemeenten spreken consequent over compensatiebeginsel en niet over compensatieplicht. Vaak bestaat het idee dat de compensatieplicht zal leiden tot hogere kosten. Dat dit in de praktijk lang niet altijd zo hoeft te zijn, is niet goed bekend. Beleid niet toereikend De strekking en reikwijdte van de compensatieplicht is hierdoor onvoldoende opgenomen in het gemeentelijk beleid. Gemeenten hebben nog te weinig beleid dat is gericht op bepaalde doelgroepen, zoals cliënten in de geestelijke gezondheidszorg (ggz), mensen met een verstandelijke beperking en mantelzorgers. Wanneer het beleid er wél is, vertaalt dit zich nog lang niet altijd in de praktijk. Gemeenten zijn ook nog erg terughoudend met de invulling van de compensatieplicht voor groepen die onder de pakketmaatregelen AWBZ vallen. Ondersteunende begeleiding die voorheen vanuit de AWBZ werd geleverd, ontbreekt daardoor. Met name het onderdeel participatie in de samenleving krijgt te weinig aandacht. Communicatie Het werkterrein van de Wmo is binnen gemeenten vaak verdeeld over een aantal afdelingen/ambtenaren/wethouders die soms onvoldoende met elkaar communiceren. Juist die afstemming is van essentieel belang, omdat de Wmo een brede wet is.

9 Knelpunten voor Wmo-raden en lokale belangenbehartigers Onvoldoende kennis Wmo-raden en lokale belangenbehartigers willen graag weten hoe de compensatieplicht binnen hun gemeente functioneert. Maar zij missen vaak essentiële informatie daarover: zowel de inhoudelijke kennis als de input vanuit een achterban ontbreekt soms. De raden geven aan dat zij daardoor weinig inzicht hebben in de reikwijdte van de plicht. Of hoe deze vorm gegeven kan worden. Wmo-raden en belangenbehartigers geven daarnaast regelmatig aan dat zij nog onvoldoende kennis hebben over de uitgangspunten van het gemeentelijk beleid. Dat geldt ook voor de wijze waarop deze uitgangspunten worden vastgesteld. Bureaucratie wordt daar vaak als oorzaak genoemd, evenals het gebruik van ambtelijke terminologie. Niet zelden zijn documenten daardoor moeilijk leesbaar. Al met al is het voor de raden en belangenbehartigers vaak moeilijk het beleid in de praktijk te monitoren. Knelpunten voor cliënten Onvoldoende informatie over de Wmo en het loket Waarvoor kunnen burgers compensatie krijgen? Veel mensen blijken dat niet te weten; voorlichting erover ontbreekt. Evenmin weten zij wat de Wmo is, dat er loketten zijn en waar die loketten zijn. Dat geldt temeer voor specifieke doelgroepen, zoals cliënten in de ggz, mensen met een verstandelijke beperking en mantelzorgers. Zij zijn bij gemeenten nog niet of onvoldoende in beeld en ontvangen weinig tot geen informatie. Dat geldt ook voor mensen die, om welke reden dan ook, geen hulp vragen maar deze wel nodig hebben. Indicatiestelling Er is geen goede informatie over de procedure van de indicatiestelling. Ook over het bestaan en de mogelijkheden van zorg in natura of het PGB is weinig bekend. In veel gemeentes krijgen cliënten hun indicatie nog telefonisch. Zij hebben vaak niet eens door dat het om een indicatiestelling gaat. Laat staan dat zij inzicht hebben in hoe de indicatie tot stand komt. Elke gemeenten indiceert anders. De ene gemeente voert een karig beleid en indiceert alleen telefonisch. Terwijl de andere een zorgmakelaar inzet die cliënten met een complexe zorgvraag gericht ondersteunt. Er is geen objectief instrument dat de kwaliteit van de indicatiestelling kan meten en het resultaat kan toetsen aan de compensatieplicht. Daardoor bestaan tussen gemeentes grote verschillen in vorm, inhoud en deskundigheid. In het algemeen kijken gemeentes te weinig naar de gehele situatie van een cliënt. Wat zijn bijvoorbeeld diens financiële en toekomstmogelijkheden?

10 Kwaliteit van de loketten De loketten beheersen het nieuwe denken nog niet voldoende. Veel loketmedewerkers werken nog altijd via het verstrekkingenboek. Zij kijken daardoor niet voldoende naar de situatie van de cliënt en wat deze echt nodig heeft om deel te kunnen nemen aan de samenleving. Sommige doelgroepen, zoals cliënten in de ggz, mantelzorgers en verstandelijk gehandicapten, hebben baat bij specifieke kennis over hun situatie. Voor ggzcliënten is bijvoorbeeld veiligheid erg belangrijk. Medewerkers van het loket hebben die kennis niet altijd voldoende, waardoor zij zich in bepaalde gevallen niet goed inleven en niet de juiste zorg kunnen aanbieden. De samenwerking tussen loketmedewerkers onderling en tussen het loket en andere organisaties laat te wensen over. Cliënten worden regelmatig doorverwezen en moeten telkens weer dezelfde gegevens aanleveren.

11 5. Aanbevelingen Algemeen De discussies tijdens de bijeenkomsten in Zuid-Holland leverden vanuit de Wmoadviesraden en de belangenorganisaties diverse aanbevelingen op. In het algemeen: er moet op lokaal niveau niet langer gedacht worden vanuit voorzieningen, maar vanuit mogelijkheden. Waarbij behoud van de regie over het eigen leven en de zelfredzaamheid voorop staan. Situaties kunnen op het eerste gezicht identiek zijn, toch kunnen die oplossingen onderling verschillen. Dát is het nieuwe denken Om dat te bereiken is er meer kennis van de compensatieplicht nodig. Kennis bij zowel de gemeenten als de Wmo-raden en de cliënten. Wie is waarvoor verantwoordelijk? Dat moet duidelijker worden gemaakt. Concreet leidt dit voor de diverse partijen tot een aantal aanbevelingen. Aanbevelingen voor gemeenten Gemeentelijk beleid Gemeentes moeten zich realiseren dat het niet om compensatiebeginsel gaat, maar om compensatieplicht. Deze moet ingevoerd worden op alle deelterreinen. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Chronisch zieken en Gehandicapten Raad (CG-Raad) en de Centrale Samenwerkende Ouderenorganisaties (CSO) zullen het komend jaar samen een modelverordening leveren (meer daarover in hoofdstuk 6). Het is belangrijk voor gemeentes om Wmo-raden en belangenbehartigers te betrekken bij het opstellen hiervan en dat zij gebruik maken van beschikbare ervaringsdeskundigheid. Oók (en juist) op het terrein van de maatschappelijke participatie. Voor gemeente leidt dit ertoe dat zij de cliënt en zijn behoeften beter in beeld krijgen. En wanneer een gemeente zorgt voor goede, voor brede groepen toegankelijke, collectieve voorzieningen, dan voorkomt dit een te groot beroep op (dure) individuele voorzieningen. Daarnaast is het belangrijk dat gemeentes de keuze bieden tussen een PGB en zorg in natura en dat zij duidelijk uitleggen wat dit inhoudt. Tenslotte klonk het advies om succesvolle instellingen als dagactiviteitencentra en zorgboerderijen niet te laten vervallen door inkrimping van de AWBZ. Hiervoor moeten veel gemeentes op korte termijn beleid ontwikkelen. Vraaggericht indiceren Vraaggericht indiceren begint met zorgvuldigheid. Een huisbezoek is vaak onmisbaar voor een juiste indicatiestelling. Kan een indicatie toch telefonisch? Dan is het belangrijk dat cliënten goed op de hoogte zijn van het doel van het telefoongesprek.

12 Hoe dan ook, het is belangrijk dat er verder gekeken wordt dan de vraagstelling. En dat geld niet de leidraad is. Maatwerk vraagt om creativiteit. Juist wanneer de gehele situatie van de cliënt zorgvuldig wordt bekeken, zijn creatieve oplossingen mogelijk. Oplossingen, die verder gaan dan het gevraagde, zodat zij in de toekomst preventief kunnen werken. Wat is ervoor nodig om de vrager zoveel mogelijk de regie over zijn eigen leven te laten behouden? Een goed samenspel tussen indicatiesteller en cliënt is onontbeerlijk om dit vast te stellen. Ook evalueren is van cruciaal belang. Voldoet de voorziening en wordt het gewenste effect bereikt? Moet er iets aangepast worden om de burger optimaal te compenseren? Dit zou regelmatig moeten worden onderzocht. Bijvoorbeeld door een casemanager die een langdurige relatie met de cliënt aangaat en die de kwaliteit en kwantiteit van de aangeboden voorzieningen kan toetsen. Zo blijft de zorg maatwerk en up to date. Creatief in communicatie Wat zijn de uitgangspunten voor het gemeentelijk Wmo-beleid? Hoe worden deze uitgangspunten vastgesteld? Gemeentes moeten hun burgers via makkelijk vindbare informatiekanalen inzicht in en duidelijkheid geven over: De Wmo, wat houdt dat in? Wat heeft de gemeente te bieden? Wat doet het loket en waar is het loket? Indicatiestelling Compensatieplicht De mogelijkheden en werking van klachten- en bezwaarprocedure De mogelijkheden van zorg in natura of PGB. Gemeentes kunnen creatief zijn in het geven van voorlichting, door burgers bijvoorbeeld ook via de media, gezondheidscentra en wijkraden te informeren. Extra aandacht vragen die doelgroepen die niet zo makkelijk informatie tot zich nemen. Laaggeletterden bijvoorbeeld, of mensen met een visuele, verstandelijke of psychiatrische beperking en bepaalde groepen ouderen. Communiceren met visuele middelen en in begrijpelijke taal heeft de voorkeur. Creatief in samenwerking Ook de interne communicatie moet in orde zijn: dit wordt bereikt door een goede samenwerking tussen de verantwoordelijke wethouders, ambtenaren en afdelingen. Gemeentes doen er goed aan de huidige samenwerking onder de loep te nemen en waar nodig te verbeteren. De compensatieplicht en het nieuwe denken vragen daarnaast een vorm van creativiteit. Creativiteit, die het vinden van goedkopere oplossingen kan stimuleren en die nu nog belemmerd wordt door teveel bureaucratie. Bij het indiceren van hulp in het huishouden, kunnen gemeentes bijvoorbeeld flexibel te werk gaan. Daartoe zijn ze bevoegd. Met die bevoegdheden kunnen ze experimenteren: dat zorgt voor creatieve oplossingen en eigentijdse richtlijnen.

13 Kwaliteitsloketten Voor een goede uitvoering van de compensatieplicht is een denkomslag aan het loket onontbeerlijk. Een juiste houding, respectvolle bejegening en een luisterend oor worden als essentieel gezien bij het vaststellen van de juiste zorgvraag. Bij een loket van goede kwaliteit zijn de medewerkers erop gericht de juiste zorgvraag boven water te krijgen. Zij vragen door, besteden aandacht aan de vraag achter de vraag en luisteren actief. De loketten zijn er niet specifiek voor de Wmo: het is belangrijk dat de medewerkers integraal kunnen denken. Zij sturen mensen niet van het kastje naar de muur, maar verwijzen klantgericht door. Desnoods door zelf even te bellen. Zó zorgt een loket voor de juiste afstemming met de zorgaanbieders. Hierbij is samenwerking, gericht op de vrager, van belang. Dat vraagt om specifieke kennis van de doelgroepen en de sociale kaart en wet- en regelgeving. Daarnaast moeten loketmedewerkers getraind zijn op een goede houding en bejegening richting cliënten. Zij moeten een sfeer van openheid en veiligheid kunnen creëren. Belangenorganisaties kunnen hierin een goede rol spelen. Bijvoorbeeld door stages voor loketmedewerkers te organiseren bij mensen met een beperking of één van de andere doelgroepen. Of door ervaringsdeskundigen te zoeken die de medewerkers van het Wmo-loket kunnen coachen. Al met al kunnen deze suggesties resulteren in een specifieke deskundigheid aan het loket, bijvoorbeeld rond ggz, mensen met een verstandelijke beperking of mantelzorg. Hierdoor is een gemeente in staat ook specifieke, kwetsbare doelgroepen gericht te bereiken, zoals ouderen, mensen uit de ggz en zorgmijders. Vraagverheldering en de ICF-methode Om mensen met beperkingen met maatwerk te compenseren, moet duidelijk zijn welke specifieke beperkingen iemand heeft. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO heeft hiervoor een methode ontwikkeld: The International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF). Met de ICF-methode kunnen gemeentes de beperkingen van de aanvrager objectief in kaart brengen. Met behulp van ICF kan men beschrijven hoe mensen functioneren, welke participatieproblemen zij hebben door hun beperkingen en wat nodig is om goed mee te kunnen doen in de samenleving. Volgens de ICF-methode kan het menselijk functioneren op drie perspectieven -zowel positief als negatief- worden beïnvloed: medische factoren (ziekte, aandoening of letsel), persoonlijke factoren (leeftijd, geslacht, opleiding, persoonlijkheid, bewegings- en voedingsgewoonten) en externe factoren (de fysieke en sociale omgeving, de buurt waarin men woont, aanwezigheid van hulpmiddelen, de aanwezigheid van huisgenoten, vrienden en familie.) Zo maakt de ICF-methode een helder onderscheid in verschillende oorzaken en hun gevolgen op het functioneren. Dit onderscheid kan ertoe leiden dat mensen met eenzelfde ziekte of aandoening, toch een andere vorm van compensatie nodig hebben.

14 Aanbevelingen voor Wmo-adviesraden en belangenbehartigers Pro-actieve houding Veel meer dan nu zouden Wmo-adviesraden en belangenbehartigers inzicht moeten hebben in de reikwijdte van de compensatieplicht. Zij moeten zich op de hoogte laten stellen van hoe hun gemeente omgaat met de compensatieplicht. Daar kunnen zij dan hun acties en adviezen op afstemmen. Dat vraagt om een pro-actieve houding naar de gemeente toe. Dat houdt in: vragen om de informatie en ongevraagd advies geven. De Wmo-raden en lokale belangenbehartigers moeten ervoor zorgen dat de compensatieplicht op de lokale gemeentelijke agenda komt. Zij doen er goed aan over de compensatieplicht in gesprek te gaan met de wethouder. In dat gesprek kan aandacht besteed worden aan zowel goede als slechte praktijkvoorbeelden. De gemeenteraadsverkiezingen zijn een uitgelezen moment om de gedachte van de compensatieplicht onder de aandacht te brengen van de politieke partijen. Naast gemeentelijke gesprekspartners moeten Wmo-raden en belangenbehartigers ook hun achterban opzoeken. Wat vinden zij belangrijk en welke rol zien zij voor de adviesraad of lokale belangenbehartigers?

15 6. Project De Kanteling Kanteling in denken Uit al het bovenstaande blijkt: er is een kanteling nodig in het denken, bij alle betrokken partijen: van gemeentes en Wmo-raden en tot lokale belangenorganisaties en hun achterban, kortom alle doelgroepen. Denken vanuit de hele persoon, vanuit oplossingen en vanuit mogelijkheden. Alleen dan kan de uitvoering van de Wmo zo kantelen dat zelfredzaamheid en participatie in de samenleving voorop staat. Het project Om deze hele nieuwe manier van denken en werken een duwtje in de rug te geven, is het project De Kanteling door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in het leven geroepen. Het project is een initiatief van De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), CG-Raad, CSO en Programma VCP en loopt tot In een tiental pilotgemeenten gaat VNG de gemeenten ondersteunen in het ontwikkelen van een nieuwe werkwijze en Programma VCP en de cliëntenorganisaties ondersteunen de lokale belangenorganisaties. VCP en VNG werken daarbij nauw samen als gelijkwaardige partners. Het doel van het project is: het stimuleren van een nieuwe manier van werken die mensen met een beperking betere kansen biedt om volwaardig mee te doen aan de samenleving. Het is de nadrukkelijke bedoeling dat het project zich zowel richt op gemeentes als op de doelgroepen van de compensatieplicht. Burgers, Wmo-raden en lokale belangenorganisaties worden hierbij betrokken. De deelname van de lokale belangenorganisaties in de pilots moet ertoe leiden dat de inbreng van ervaringsdeskundigheid in de kanteling een plaats krijgt. VNG, CG-Raad en CSO werken daarnaast aan een modelverordening. Gemeenten kunnen hun eigen verordeningen baseren op deze modelverordening.

16 7. Bronnenlijst Hieronder volgen verschillende bronnen die u meer informatie kunnen geven voor nu en in de toekomst. adviespunt handicap en recht. uitgever van informatie over de ICF. Chronisch zieken en Gehandicapten Raad, landelijke organisatie voor verbetering van de maatschappelijke positie van mensen met een handicap of chronische ziekte. Centrale Samenwerkende Ouderenorganisaties. Databank en informatie over de beleidsontwikkelingen in de ggz. juridisch steunpunt van de CG-Raad, Chronisch zieken en Gehandicapten Raad, alle werkdagen van 10 tot 13, T landelijke vereniging van MEE- organisaties. website voor het melden van vragen en klachten over de veranderingen in de ggz, verslavingszorg en maatschappelijke opvang. Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg. Landelijk Platform GGz, koepel van 21 cliënten- en patiëntenorganisaties in de ggz. Koepelorganisatie voor collectieve belangenbehartiging van mensen met een verstandelijke beperking, hun ouders en vertegenwoordigers. Programma VCP draagt bij aan zichtbare invloed van mensen met een beperking op lokaal beleid. VCP-website biedt informatie over de Kanteling en handreikingen voor de verkiezingen ten behoeve van lokale belangenbehartigers. o.a. overzicht van ICF-gerelateerde onderwerpen. onderdeel van Kluwer bv, juridisch vakspecialisten op ondermeer WVG en Wmo. Geïnteresseerden kunnen zich gratis abonneren op een nieuwsbrief jurisprudentie Wmo. Ook geeft Schulink boekjes uit, waaronder de onderstaande publicatie over de Wmo. wetteksten en uitvoeringsregels o.a. bij Wmo. Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Vereniging van Zuid Hollandse gemeenten. patiënten- en consumentenplatform Zuid- Holland. De afdeling Informatie en Klachtopvang is bereikbaar op , werkdagen van uur, ik@zorgbelangzuidholland.nl

17 Informatie over de Internationale Classificatie van het menselijk Functioneren (ICF). Uitgever: Bohn Stafleu Van Loghum, 57,50, ISBN nummer: Informatie over de Wet Maatschappelijke Ondersteuning: Wet maatschappelijke ondersteuning, met nadere regelgeving. Uitgever: Schulink, 15,30.

18 Zorgbelang Zuid-Holland Programma VCP Postbus 2148 Postbus BG Gouda 3500 BA Utrecht T T E info@zorgbelang-zuidholland.nl E info@programmavcp.nl