Onderneem HIER met een microkrediet zodat mensen DAAR ook kunnen ondernemen met een microkrediet

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Onderneem HIER met een microkrediet zodat mensen DAAR ook kunnen ondernemen met een microkrediet"

Transcriptie

1 klasse!actie Onderneem HIER met een microkrediet zodat mensen DAAR ook kunnen ondernemen met een microkrediet Met handige lesideeën die aansluiten op de kerndoelen!

2 Inhoudsopgave Kleine Lening met Groot Resultaat pagina 3 Klasse!Actie Lesideeën pagina 4 De Klasse!Actie in vijf stappen pagina 5 Uitleg in de klas pagina 6 Aan de slag pagina 7 Afronding pagina 9 Huishoudboekje pagina 10 Microkrediet pagina 12 Projecten in beeld pagina 13 : wie zijn wij? pagina 15 Terugblik pagina 16 Supporters en Partners pagina 18 Inschrijfformulier pagina 19 Colofon Samenstelling boekje: Inge Reyntjes, Marjolein van der Aar, Marieke van Gene, Rake taal Nijmegen Foto s: Illustraties: Vormgeving: Alex van Koten & Peter Warmerdam Stichting Emmalaan AT Amsterdam info@dayforchange.nl tel: fax:

3 Kleine Lening met Groot Resultaat Microkrediet is het wereldwijde succesverhaal van armoedebestrijding. Alle reden dus om er op school aandacht aan te besteden. Dat kan nu op een gemakkelijke en speelse manier. organiseert voor het derde achtereenvolgende jaar de succesvolle Klasse!Actie: leent 20,- aan iedere klas die meedoet aan de Klasse!Actie. Met dit geld kunnen leerlingen hun eigen onderneming opzetten. Dat vergt investeringen, creativiteit en ondernemerschap. Leerlingen leren het fenomeen microkrediet begrijpen door er zelf actief mee bezig te zijn. Met het microkrediet van 20,- kunnen leerlingen geld verdienen. Dat geld gebruikt om meer arme mensen in ontwikkelingslanden aan een microkrediet te helpen. Dit boekje vertelt u alles over de actie. De actieperiode loopt van 10 maart tot 25 april Met het stappenplan op pagina 5 kunt u direct aan de slag. In de rest van het boekje geven we u meer informatie. Dit jaar strijden de leerlingen met hun bedrijven om de titel Microkredietonderneming van het Jaar met bijbehorende wisselbeker. De prominente vakjury reikt aan het eind van de actieperiode (waarbij de landelijke media natuurlijk zijn uitgenodigd) de beker en titel uit aan het meest originele bedrijf! Op vindt u lesideeën, downloadbare werkbladen en handige links. Graag blijven we op de hoogte van de activiteiten van de leerlingen op uw school. U en uw leerlingen kunnen ons mailen, een bericht plaatsen of zelfs lid worden van de Day for Change Hyves op Wij wensen u en uw leerlingen veel succes en plezier met de Klasse!Actie. Hartelijke groet, Marc Klein Essink Marjolein van der Aar Inge Reyntjes 3

4 Klasse!Actie Lesideeën In dit werkboek vindt u praktische tips voor de uitvoer van Klasse!Actie op uw school. U kunt de actie zo groot en zo klein maken als u zelf wilt! De Klasse!Actie wil graag een aanvulling zijn in het basisonderwijs en kost net zoveel tijd als u er zelf aan wilt besteden. Dit werkboek biedt een beknopte beschrijving van de actie. Wilt u meer informatie, lesideeën, downloadbare werkbladen en handige links kijk dan op De lesideeën zijn verdeeld in onderwerpen die tijdens de actie aan bod komen. Dit zijn; Ontwikkelingslanden Microkrediet Ondernemen Kerndoelen Er is aangeven bij welke kerndoelen de lesideeën aansluiten. Waaronder; Nederlands Rekenen/ Wiskunde Oriëntatie op jezelf en de wereld Kunstzinnige oriëntatie Nieuwsgierig naar de lesideeën? Kijk op Onder Microkrediet vindt u bijvoorbeeld artikelen die u met de leerlingen in de klas kunt lezen of filmpjes over microkrediet die u in de klas kunt laten zien. Met het handige 10-stappenplan onder Ondernemen zetten de kinderen snel en eenvoudig een winstgevend bedrijf op! 4

5 De Klasse!Actie in 5 stappen Hieronder vindt u een stappenplan, waarmee u vanaf 10 maart direct aan de slag kunt. 1) Voorbereiding Vul het inschrijfformulier in en post, fax of mail de informatie naar. U vindt het formulier op pagina 19 van dit werkboek. Ook kunt u uw klas(sen) via de website aanmelden. Begin februari zal de 20,- microkrediet overmaken op het vermelde giro/ bankrekeningnummer van de school. 2) Introductie Introduceer het thema microkrediet bij uw leerlingen. Zie pagina 12/13 en 14. 3) Aan de slag De leerlingen besluiten na overleg welke activiteit(en) ze gaan ondernemen. Ze starten bijvoorbeeld een IT- bedrijfje, een autowasserij of organiseren een event zoals een braderie, modeshow of fancy fair. Suggesties vindt u op pagina 8. In de week van 10 maart worden de bedrijven van de kinderen feestelijk geopend. Op een aantal scholen zal een bekende Nederlander de bedrijven komen openen. Laat ons voor 1 maart weten welke bedrijven jullie van plan zijn te starten en misschien komt er wel een BN er langs op jullie school! In het huishoudboekje (pagina 10/11) kunt u met de kinderen de stand van zaken bijhouden. U kunt het huishoudboekje ook kopiëren, zodat ieder bedrijfsgroepje zijn eigen inkomsten kan opschrijven. Houd ons via de , hyves en/ of telefonisch op de hoogte van uw actie(s). De origineelste initiatieven worden op de website vermeld en maken kans op de titel Microkredietonderneming van het Jaar met bijbehorende wisselbeker! 4) Afronden Op 23 april rondt u de actie af en telt met de klas de opbrengst. Uiterlijk 24 april stort u de 20,- microkrediet en de meeropbrengst op Giro 8000 van. 5) Bekendmaking opbrengst In de maand mei maakt bekend hoeveel geld er met de Klasse!Actie in heel Nederland is opgehaald en naar welke projecten de opbrengst gaat. 5

6 Uitleg in de klas Op deze pagina vindt u een aantal praktische tips om het thema microkrediet in de klas te introduceren. Wilt u eerst meer weten over microkrediet? Kijk dan op pagina 12. Klasse!gesprek Vraag de kinderen wie er wel eens een paar knikkers heeft geleend en daarmee nog veel meer knikkers heeft gewonnen. Dat was eigenlijk een microkrediet! Want met de gewonnen knikkers kun je nog veel meer knikkers winnen. Vertel de kinderen dat er meer dan een miljard mensen op de wereld maar één dollar (dat is minder dan een euro) per dag te besteden hebben. Als je die mensen geld of eten geeft, zijn ze maar even geholpen. We moeten die mensen helpen voor zichzelf te zorgen. Met een microkrediet bijvoorbeeld. Wie weet wat een krediet is? Een lening? Je kunt iets kopen met een lening, maar je kunt ook proberen er meer geld mee te verdienen. Net als met de knikkers. Op dit moment zijn er in ontwikkelingslanden nog te weinig microkredietbanken om aan de grote vraag naar microkredieten te voldoen. Er is daarom geld nodig om meer lokale banken op te richten en meer coaches op te leiden. Deze coaches leren mensen die een microkrediet ontvangen hebben, daar op een goede manier mee om te gaan. Ervoor zorgen dat meer mensen toegang krijgen tot een microkrediet is het doel van deze Klasse!Actie en van Day for Change. Stellingen Praat eventueel verder over microkredieten aan de hand van deze stellingen. Met mijn klas kan ik ervoor zorgen dat de armoede in de wereld verminderd. Het is beter om geld aan mensen te lenen dan om geld aan mensen te geven. Met een kleine lening kan je helemaal geen bedrijf beginnen. Gewone banken hebben groot gelijk dat ze geen geld lenen aan arme mensen. Gastles Microkrediet Wilt u dat een gastspreker bij u op school komt vertellen over microkrediet? Dat kan! Vul het inschrijfformulier op in en één van de vrijwilligers van onze supporterorganisaties neemt contact met u op. Meer over microkrediet? Kijk voor lesideeën, filmpjes, links en werkbladen op 6

7 Aan de slag Hieronder vindt u tips waarmee u uw leerlingen kunt helpen een goed bedrijfje op te zetten. Tips over de bedrijfsactiviteiten, reclame maken en de besteding van het geld. Het geld U kunt uw klas nu al voor de Klasse!Actie aanmelden via het inschrijfformulier op pagina 19 of via Begin februari zal het geld overmaken op het vermelde giro/ bankrekeningnummer van de school. U kunt als school natuurlijk met zoveel klassen deelnemen als u wilt. Activiteiten Microkredietprojecten in arme landen zijn vaak eenvoudig van opzet. Uw leerlingen kunnen hun bedrijf ook simpel houden. Maar microkredietondernemers moeten ook creatief zijn en op zoek gaan naar nieuwe markten. Ook hier kunnen kinderen zich door laten inspireren. Het is natuurlijk leuk als de kinderen zelf met ideeën voor activiteiten komen. U kunt ze op weg helpen met deze suggesties: IT- bedrijfje Lunchroom Limonadekraampje Bingo/ veiling organiseren Boodschappendienst Modeshow Kunst maken en tentoonstellen Schoonheidssalon Schoenen poetsen KLanten Hoe komen de bedrijfjes aan klanten? Laat de kinderen nadenken over hun doelgroepen. Wie zullen het meeste interesse hebben in hun diensten of producten? Ouders, familie, buren, medeleerlingen, leerkrachten? 7

8 Reclame maken Hoe kun je je klanten het best bereiken? Met een folder, een poster, een website, een mailing? Wanneer er tijd voor is, kunnen de kinderen hun eigen reclamecampagne maken. Compleet met originele naam voor het bedrijf en reclameleus! Op de website staat een perskit met de logo s van Day for Change. Ook vindt u daar een voorbeeld van een persbericht. Deze kunnen de kinderen bijvoorbeeld gebruiken om via de (lokale) krant reclame te maken. Bedrijfsmiddelen Als de klas gekozen heeft voor een of meerdere activiteiten, moeten de leerlingen kiezen wat ze van de 20,- kopen. Laat de leerlingen met ideeën komen. Enkele voorbeelden: Tuinmansbedrijf: harken, scheppen, vuilniszakken, handschoenen, bloembollen en gieters. Auto s wassen: emmers, schoonmaakmiddelen en sponzen. Koekjes bakken en verkopen: receptbenodigdheden, tafels huren en karton (om een verkoopbord van te maken). Prijzen vergelijken De klas moet er ook over nadenken waar ze het beste hun spullen kunnen kopen. Prijzen kunnen per winkel verschillen. Schoonmaakmiddelen zijn bij een supermarkt goedkoper dan bij een dure drogisterij. Wanneer er tijd voor is, kunnen de leerlingen zelf een prijsonderzoekje doen. Wellicht zijn er winkeliers die hun producten voor het goede doel wel voor een gereduceerde prijs aan de kinderen willen verkopen. Voordat de leerlingen de spullen daadwerkelijk afrekenen, is het daarom handig de winkelier in te lichten over de actie. 10-stappenplan U kunt met uw leerlingen het 10- stappenplan voor het opzetten van een bedrijfje volgen op content/ondernemen. De 10 stappen zijn: 1. Welk bedrijf ga je beginnen? 2. Marktonderzoek 3. Plan maken 4. Begroting maken 5. Bedrijfsmiddelen kopen 6. Reclame maken 7. Bedrijf in uitvoering 8. Afronding 9. Evaluatie 10. Microkredietprojecten in ontwikkelingslanden 8

9 Afronding Tot 23 april hebben uw leerlingen de tijd om van hun bedrijf een succes te maken. Daarna is het tijd om af te ronden. Uiterlijk 23 april leveren de bedrijfsgroepjes hun kaspagina s bij de leerkracht in. Gezamenlijk tellen jullie de bedragen op en wordt het eindbedrag bekend. Uiterlijk 24 april stort de leerkracht de lening en de meeropbrengst op Giro 8000 van *. In mei worden de totaalopbrengst van de Klasse!Actie en de projecten waar het geld naartoe gaat bekend gemaakt. Klasse!gesprek Sluit het project af met een klassengesprek. Wat vonden de kinderen van de actie? Zijn ze tevreden met de resultaten van hun bedrijf? Wat zouden ze volgende keer anders doen? Hoe kijken ze nu aan tegen het microkrediet als vorm van armoedebestrijding? is erg benieuwd naar de antwoorden van de kinderen op deze vragen! * Geld storten Tel en sorteer het geld met de kinderen. Zij vinden dit ongetwijfeld erg leuk en het scheelt u veel tijd! U kunt voor het gemak het muntgeld eerst omwisselen voor briefgeld. Plaatselijke kruideniers, bakkers en slagers maakt u erg blij met kleingeld! Om stortingskosten bij de bank te vermijden kunt u de opbrengst eerst op de schoolrekening of uw eigen (spaar)rekening storten en vervolgens overmaken op giro 8000 van. Helaas is het voor niet mogelijk om hier met alle verschillende banken apart afspraken over te maken. Wij realiseren ons dat dit extra handelingen met zich meebrengt. Wij zijn u en de kinderen bijzonder dankbaar! 9

10 Huishoudboekje Productiemiddelen School: Groep: Activiteiten: Wanneer Wat hebben wij gekocht Waar Hoeveel Prijs per stuk Totaal inkopen Totaal inkopen 10

11 Opbrengsten Wanneer Activiteit Hoeveel Opbrengst Totaal opbrengst Totaal opbrengsten 11

12 Microkrediet Volgens de gegevens van de Wereldbank leven wereldwijd 1,1 miljard mensen in extreme armoede, met een inkomen van minder dan 1 dollar per dag. In 2000 hebben regeringsleiders van 189 landen internationale afspraken gemaakt: vóór 2015 moeten armoede, ziekte en honger ver teruggedrongen zijn. Deze afspraken zijn vertaald in acht concrete doelen: de millenniumdoelen. Een manier om armoede te bestrijden is door middel van microkrediet. Wat is een microkrediet? Een microkrediet is een kleine lening aan ondernemende mensen met een laag inkomen. Het krediet wordt gebruikt voor kleinschalige economische activiteiten. Zo kunnen mensen bijvoorbeeld een kapperszaakje of limonadekraampje beginnen. Lening zonder onderpand Waarom gaan mensen die in armoede leven niet gewoon naar een bank? Arme mensen kunnen bijna nooit een lening van een gewone bank krijgen, omdat ze geen geld of bezit als onderpand hebben. Een onderpand heb je nodig om bij een bank geld te lenen. Met een microkrediet kan je mensen in ontwikkelingslanden maar ook in Europa en Amerika helpen voor zichzelf te beginnen. Succesverhaal Microkrediet is uitgegroeid tot een succesverhaal in de armoedebestrijding en blijkt een vitaal instrument te zijn om een bijdrage te leveren aan vrede. Gebruikers van een microkrediet hebben doorgaans meer zekerheid over hun inkomen. Hun gezondheidssituatie verbetert en hun kinderen kunnen naar school. Inmiddels zijn 133 miljoen mensen met een microkrediet bereikt. Nobelprijs Op uitnodiging van de Verenigde Naties maakte Prinses Máxima deel uit van een groep adviseurs voor het Internationale Jaar van het Microkrediet (2005). Zij bezocht verschillende projecten. In december 2006 ontvingen Muhammed Yunus en zijn Grameen Bank de Nobelprijs voor de Vrede. Wist u dat..? Microkrediet leidt tot meer kinderen die naar school gaan? Microkredieten gemiddeld tussen de 20,- en 500,- liggen? Circa driekwart van de microkredietklanten vrouw is? Ruim 98% procent van de leningen worden terugbetaald? 12

13 Projecten in beeld Wat betekent een microkrediet voor een ondernemer in de praktijk? Vier microkrediet ondernemers uit verschillende door gesteunde projecten vertellen hieronder hun verhaal. U kunt de voorbeelden gebruiken om met de klas de werking en het effect van een microkrediet te bespreken. Het verhaal van...» Mercy Kporsiebu uit Ghana heeft samen met haar zus Gladys een microkrediet gekregen. Met het geld zijn de zussen een visrokerij begonnen. Op vrijdag staan ze met hun gerookte vis op de markt. Mercy is trots op wat ze heeft bereikt; Eén van de hutjes heeft een golfplaten dak, dat langer meegaat dan palmbladeren. Mijn kinderen gaan nu alle vier naar school, en de vijf van Gladys ook. «Chhay Pan en zijn vrouw leefden eerst van inkomsten uit de landbouw. Toen ze kinderen kregen, had hij meer geld nodig. Gelukkig kon Chhay een microkrediet krijgen! Hij leerde waterkruiken van klei maken en verkocht deze aan andere dorpsbewoners. Om zijn bedrijf uit te breiden gaat hij ook leidingen en buizen produceren. Met de winst die Chhay maakte, heeft hij een rijstmolen gekocht en verschillende kleine stukken land in zijn dorp. Ook heeft hij zijn huis verbeterd. 13

14 Karanova Aisha also sells her milk to this milk factory.» Karanova Aisha uit Kyrgyzstan heeft van haar eerste lening een koe gekocht die zo n 4 tot 10 liter melk per dag geeft. De geboorte van een kalf zorgt in de toekomst voor nog meer inkomsten. Het microkrediet helpt het inkomen van de familie te vergroten. Aisha s kinderen gaan nu naar school. «Mariá Teresa Medina woont in Ecuador. In haar achtertuin heeft ze met een microkrediet een klein bedrijfje kunnen starten. Ze heeft een tuinbouwkas waar ze tomaten en babaco (een exotische fruitsoort dat gebruikt wordt voor sap en jam) teelt. Uit de inkomsten van haar bedrijfje betaalt ze de kosten van het dagelijks levensonderhoud en het schoolgeld van haar dochters. Meer informatie over de projecten vindt u op de website van. Landen waar projecten steunt : 14

15 : wie zijn wij? Microkrediet voor miljoenen mensen mogelijk maken. Dat is het doel van de actieorganisatie. Als het aan ligt, weet binnenkort elke Nederlander wat een microkrediet is en hoe het werkt. Er is actie en geld nodig om microkrediet voor veel meer mensen beschikbaar te maken. Daarom organiseert de Klasse!Actie. Met de opbrengst van deze ondersteunt projecten die ervoor zorgen dat er meer microkrediet banken worden geopend en dat er coaches en medewerkers worden opgeleid. Dit doet zij in samenwerking met 8 supporterorganisaties die al jarenlang actief zijn op het gebied van microkrediet (zie pagina 18). De Stichting is in 2006 opgericht en een initiatief van Marc Klein Essink, Arthur Hoogendijk en Diederik Laman Trip. Zij worden bijgestaan door een algemeen bestuur. heeft een verklaring van geen bezwaar van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF). Bestuur Medewerkers Marc Klein Essink Arthur Hoogendijk Marjolein van der Aar Inge Reyntjes Diederik Laman Trip Marjan Sax Wilt u meer weten over of heeft u andere vragen? Schrijf, mail, bel of fax dan naar: Flip Klopper Marcel Willems Stichting Emmalaan AT Amsterdam klasseactie@dayforchange.nl tel: fax:

16 Terugblik De Klasse!Actie is een groot succes! Steeds meer leerlingen en leerkrachten doen mee. In 2007 startten 152 groepen hun eigen bedrijven, in 2008 waren dat er al 260. De opbrengst was in ,- en in 2008 maar liefst ,-. Minister Koenders van Ontwikkelingssamenwerking heeft deze bedragen nog eens verdubbeld. Bedrijfjes De afgelopen jaren zetten leerlingen heel veel verschillende innovatieve en originele bedrijven op en runden ze met succes. Zo werden er op scholen groentewinkels (inclusief tuin), restaurants, bakkerijen, schoenpoetscentrales, klusbedrijven en autowasstraten geopend. Er werd een film gemaakt en vertoond, een museumdag en een modeshow georganiseerd en konden er met loterijen en bingoavonden mooie prijzen worden gewonnen. Iedereen werkte hard en vond het erg leuk. Ook zij ondersteunen En niet alleen leerlingen en leerkrachten vinden de Klasse!Actie van Day for Change een goed initiatief. Ook Prinses Máxima, Premier Balkenende, Minister van Ontwikkelingssamenwerking Bert Koenders, Tweede Kamerlid Naïma Azough, Tweede Kamerlid Boris van der Ham, Wereldkampioen Allround Schaatsen Paulien van Deutekom, Burgemeester Job Cohen en oud Burgemeester Ivo Opstelten ondersteunen de actie. Geweldige prestatie In twee jaar hebben we met z n allen microkrediet als middel voor armoedebestrijding meer bekendheid gegeven. En met onze hulp hebben meer mensen in ontwikkelingslanden toegang gekregen tot een microkrediet. We hebben met z n allen een geweldige prestatie geleverd waar we heel trots op kunnen zijn. Maar het werk is nog lang niet af. Doe daarom ook dit jaar mee met de Klasse!Actie en help mee microkrediet voor miljoenen mensen mogelijk te maken! 16

17 17

18 Supporters en Partners dankt haar supporters en partners voor hun geweldige steun en enthousiasme! Supporters: Partners: IZI SERVICES The easy way online... 18

19 Schrijf u in via of gebruik dit formulier (geen postzegel nodig) Ja, wij doen mee en ontvangen 20,- per deelnemende groep! Naam school Groep Aantal leerlingen Adres Postcode Plaats De heer/mevrouw* Voorletters Voornaam Telefoon Telefoon mobiel Giro/ bankrekeningnummer school: Naam rekeninghouder + plaats: Handtekening**: * Streep door wat niet van toepassing is ** Hiermee geeft u aan het microkrediet van 20,- terug te zullen betalen en samen met de meeropbrengst te storten op Giro 8000 van. Stuur bovenstaande gegevens naar: Antwoordnummer VC Amsterdam Inschrijven kan ook direct via de website van. Bel voor meer informatie: of kijk op

20 De AVS doet weer mee! U ook? Er is niets wat niet veranderen kan vandaag zingt de Zeeuwse band Bløf. Het had een vrije vertaling kunnen zijn van. En die dag van verandering kwam bijvoorbeeld voor Mercy Kporsiebu uit Ghana. Mercy heeft samen met haar zus Gladys tien miljoen cedi (zo n 800 euro) geleend van een microfinancieringsinstelling om een visrokerij te beginnen. Mercy is trots op wat ze heeft bereikt; Niet langer altijd en eeuwig gerookte vis op tafel: er is nu geld voor kip. Mijn kinderen gaan nu alle vier naar school, en de vijf van Gladys ook. Kinderen in Nederland kunnen met hun groep meehelpen microkrediet voor veel meer mensen in ontwikkelingslanden mogelijk te maken. De Klasse!Actie leert ze over hun leeftijdsgenootjes in ontwikkelingslanden: hoe leven zij, hoe moeten zij zien rond te komen. Meedoen aan het project kan mooi aansluiten bij lessen wereldoriëntatie. Maar door mee te doen aan de Klasse!Actie leren kinderen zelf ook te ondernemen. De bedoeling van het project is namelijk even doeltreffend als simpel: je leent een klein startkapitaal en probeert met dit kapitaaltje (microkrediet) een activiteit op te zetten, die meer geld oplevert. Kinderen ervaren zo zelf een beetje hoe het is om in de schoenen te staan van een 3e wereldondernemer. Het verdiende geld, inclusief het geleende startkapitaal, maken de groepen over aan. Zo kunnen met dit geld meer echte microkredieten mogelijk gemaakt worden. Vanwege dit onderwijskundige concept, waarbij kinderen leren ondernemen, is Day for Change vorig jaar bekroond door de Leren Ondernemen Prijs 2007 met de derde plek binnen het primair onderwijs. Maar belangrijker dan een ministeriële bekroning is het plezier dat kinderen aan het meedoen beleven. Dat maakt dat ik dit jaar, net als vorig jaar, de actie van harte aanbeveel. U kunt het zo groot maken als u wilt, u kunt ook op een kleine(re) schaal deelnemen. Maar in beide gevallen ben ik ervan overtuigd dat zowel, de mensen die door middel van het ingezamelde geld een onderneming kunnen opzetten, als de kinderen op uw school er een goed gevoel aan over zullen houden. Met vriendelijke groet, Ton Duif, Voorzitter Algemene Vereniging Schoolleiders in het Primair Onderwijs (AVS) 20

Stichting Day for Change

Stichting Day for Change Day for Change Microfinanciering 'Microkrediet is geen panacee voor alles, er is veel meer nodig. Maar de gedachte die er aan ten grondslag ligt - niet geven maar lenen - moeten we veel breder verspreiden.

Nadere informatie

Handboek Maatschappelijke Stage

Handboek Maatschappelijke Stage Handboek Maatschappelijke Stage Voorwoord Bij Day for Change is het mogelijk om op een zelfstandige manier een Maatschappelijke Stage te vervullen. Dit kan namelijk door het uitvoeren van de Klasse!Actie

Nadere informatie

Preview. What will. you do. to change. the world. today? Primair onderwijs

Preview. What will. you do. to change. the world. today? Primair onderwijs 1 Preview What will you do to change the world today? Primair onderwijs 3 Inhoudsopgave Day for Change 4 Microkrediet 6 Werkblad 1 Armoede 9 Werkblad 2 Microkrediet 11 Ondernemen wat is dat? 13 Werkblad

Nadere informatie

Expeditie M&M. Microkredieten. lesbrief. ontdek avontuurlijk leren. Foto: Roel Burgler / Hollandse Hoogte

Expeditie M&M. Microkredieten. lesbrief. ontdek avontuurlijk leren. Foto: Roel Burgler / Hollandse Hoogte Expeditie M&M ontdek avontuurlijk leren lesbrief Foto: Roel Burgler / Hollandse Hoogte VMBO Microkredieten Expeditie M&M Inleiding Wat heb je nodig als je een bedrijf wilt beginnen? Geld! Meestal moet

Nadere informatie

Alles over microkrediet Informatie voor een spreekbeurt of klassenproject op de basisschool

Alles over microkrediet Informatie voor een spreekbeurt of klassenproject op de basisschool Alles over microkrediet Informatie voor een spreekbeurt of klassenproject op de basisschool Microkrediet voor Moeders, januari 2015 1 Inhoudsopgave Vragen & antwoorden... 3 Wat is microkrediet?... 3 Waarom

Nadere informatie

Preview. What will. you do. to change. the world. today? VMBO

Preview. What will. you do. to change. the world. today? VMBO 1 Preview What will you do to change the world today? VMBO 3 Inhoudsopgave Day for Change 4 Van microkrediet naar inclusieve financiering 6 Werkblad 1 Over Arm en Rijk 9 Werkblad 2 Verschillen in microfinanciering

Nadere informatie

Handboek Maatschappelijke stage Handen uit de mouwen voor ZOA

Handboek Maatschappelijke stage Handen uit de mouwen voor ZOA Handboek Maatschappelijke stage Handen uit de mouwen voor ZOA Dit document helpt je om een actie voor ZOA op te zetten. Je kan met een maatschappelijke stage voor ZOA 15 tot 30 uur maken. Wat vind je in

Nadere informatie

Dit ebook heb ik geschreven op 28/10/2013 van 8:26 uur tot 9.58 uur

Dit ebook heb ik geschreven op 28/10/2013 van 8:26 uur tot 9.58 uur Dit ebook heb ik geschreven op 28/10/2013 van 8:26 uur tot 9.58 uur Inhoud Ik heb geen tijd om een ebook te schrijven!... 3 Waarom heb ik het recht om je dit te vertellen?... 4 Template voor schrijven

Nadere informatie

Aflevering 6: Eigen bedrijf

Aflevering 6: Eigen bedrijf Aflevering 6: Eigen bedrijf Vragen vooraf: Heb je wel eens een eigen bedrijf gehad? Ken je mensen met een eigen bedrijf? Wat voor soort bedrijf is dat? Hoofditem Fragment 1 Korte inhoud: Khalid wil een

Nadere informatie

Business Ondernemingsplan opstellen en uitvoeren. Inleiding

Business Ondernemingsplan opstellen en uitvoeren. Inleiding Inleiding Nederland heeft meer ondernemers nodig, zeker nu met de economische crises. Jongeren worden in Nederland vooral opgeleid om te werken voor een baas, maar in werkelijkheid wordt 1 op de 8 jongeren

Nadere informatie

Wij een werkdag, zij een schooldag.

Wij een werkdag, zij een schooldag. Brenda haalt water Wij een werkdag, zij een schooldag. Actie boekje Steven veegt het erf Lamech werkt op het land Jacklyn maakt schoon Geef jouw tijd aan Steven, Brenda, Jacklyn, Lamech, Minasayesh, Adjida,

Nadere informatie

Preview. What will. you do. to change. the world. today? Havo/VWO

Preview. What will. you do. to change. the world. today? Havo/VWO Preview What will you do to change the world today? Havo/VWO 3 Inhoudsopgave Day for Change 4 Van microkrediet naar inclusieve financiering 6 Werkblad 1 Over Arm en Rijk 9 Werkblad 2 Diversiteit in microfinanciering

Nadere informatie

Thema Informatie vragen bij een instelling

Thema Informatie vragen bij een instelling http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Les 30. Herhaling thema Wat leert u in deze les? De woorden uit les 27, 28 en 29. Informatie vragen bij een instelling. Veel succes! Deze

Nadere informatie

Lessenserie. middenbouw. Bijlage. Inhouds opgave

Lessenserie. middenbouw. Bijlage. Inhouds opgave Bijlage Lessenserie middenbouw Inhouds opgave 1. Brood-en-viskaart Pag. 2 2. Embleem Bonisa Zending Pag. 3 3. Brief Pag. 4 4. Foto Thain Pag. 5 5. Voorbeeldposter Pag. 6 6. Brood Pag. 7 7. Vis Pag. 8 8.

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Een goed idee voor je buurt is geld waard!

Een goed idee voor je buurt is geld waard! Een goed idee voor je buurt is geld waard! Fijn buiten zitten met mooi weer Een bankje bij ons woongebouw. Gezellig samen een praatje maken. Als het aan mij ligt We hebben geld ingezameld in de buurt.

Nadere informatie

Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld.

Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld. Tips om geld in te zamelen voor Dokters van de Wereld. Naast de sportieve uitdaging van bijna 500 kilometer te fietsen naar Amsterdam en terug, wacht er nu nog een tweede uitdaging: zoveel mogelijk geld

Nadere informatie

Lesbrief voor het basisonderwijs Bovenbouw

Lesbrief voor het basisonderwijs Bovenbouw Lesbrief voor het basisonderwijs INFORMATIE VOOR LEERKRACHTEN Deze lesbrief hoort bij de Dorcas Voedselactie. Tijdens de Dorcas Voedselactie zamelt Dorcas in heel Nederland producten in voor de allerarmsten

Nadere informatie

DOCENTEN HANDBOEK AAN DE SLAG SCHOOLS4LIFE HANDBOEK DOCENTEN AAN DE MET SCHOOLS4LIFE

DOCENTEN HANDBOEK AAN DE SLAG SCHOOLS4LIFE HANDBOEK DOCENTEN AAN DE MET SCHOOLS4LIFE HANDBOEK 2019 HANDBOEK DOCENTEN HANDBOEK AAN DE SLAG MET DOCENTEN AAN DE SLAG MET Dance4Life werkt wereldwijd aan een gezonde seksuele toekomst voor jongeren. scholenactie.dance4life.nl HANDBOEK 2019 BETROKKENHEID

Nadere informatie

Werkblad Voortgezet Onderwijs Gemengd-Theoretisch

Werkblad Voortgezet Onderwijs Gemengd-Theoretisch Werkblad 4 Bedrijfsmiddelen Werkblad Voortgezet Onderwijs Gemengd-Theoretisch Via Day for Change heeft jullie klas een microkrediet gekregen. Hier gaan jullie je eigen bedrijf mee beginnen. Dit bedrag

Nadere informatie

Lesbrief Meneer Beer

Lesbrief Meneer Beer Lesbrief Meneer Beer Het verhaal Het verhaal gaat over Meneer Beer. Hij is verliefd op een prachtig berinnetje, maar hij durft het haar niet te vertellen. Hij vindt zichzelf maar een eenvoudige beer. Om

Nadere informatie

voor alle aandeelhouders, sponsors en belangstellenden

voor alle aandeelhouders, sponsors en belangstellenden PiepKey L.C. Februari Nieuwsbrief Februari voor alle aandeelhouders, sponsors en belangstellenden In dit nummer: Zeelandhallen 1 Verslag verkoping in de Zeelandhallen Op zaterdag 26 februari hebben wij

Nadere informatie

25 Ideeën voor (zakelijke) blogposts

25 Ideeën voor (zakelijke) blogposts 25 Ideeën voor (zakelijke) blogposts Als ondernemer heb je vanzelfsprekend al veel kennis en expertise op jouw vakgebied. En meer dan je wellicht zou denken. Waarschijnlijk kun je tot in de lengte der

Nadere informatie

ONTDEK HET ZELF HANDLEIDING VOOR DE LEERKRACHT VOOR DE HELE SCHOOL

ONTDEK HET ZELF HANDLEIDING VOOR DE LEERKRACHT VOOR DE HELE SCHOOL ONTDEK HET ZELF HANDLEIDING VOOR DE LEERKRACHT VOOR DE HELE SCHOOL IN DEZE HANDLEIDING VIND JE ALLE INFORMATIE OVER HET MAKEN VAN HET ONTDEK HET ZELF POP-UP MUSEUM TIJDENS DE KINDERBOEKENWEEK. DE OPDRACHTEN,

Nadere informatie

Winnen en behouden van nieuwe cliënten

Winnen en behouden van nieuwe cliënten Winnen en behouden van nieuwe cliënten Dat is de kracht van het zelfstandig ondernemerschap in tegenstelling tot de grote bedrijven. Alles draait om het vertrouwen van jouw cliënt in jouw professionaliteit.

Nadere informatie

Bent u tevreden? Of juist niet?

Bent u tevreden? Of juist niet? Bent u tevreden? Of juist niet? Trivire zet zich in voor goede dienstverlening aan iedere klant. Wij horen graag wat u van ons vindt. Als we een compliment verdienen, maar óók als er iets misgaat. Want

Nadere informatie

Stappenplan crowdfunding

Stappenplan crowdfunding Stappenplan crowdfunding Voordat je het crowdfundingsproject online zet, is het handig om over bepaalde aspecten na te denken. Denk bijvoorbeeld aan de presentatie van het project, het doelbedrag en de

Nadere informatie

Walk4Food Handleiding

Walk4Food Handleiding Walk4Food Handleiding Inhoud Inleiding 3 1. Wat is Walk4Food? 3 2. Samenstelling team 4 3. De organisatie stap voor stap 4 4. Na afloop van de sponsorloop 5 5. Tips 6 Bijlage: Opzet persbericht 7 2 Inleiding

Nadere informatie

Docentenhandleiding Cultuurmenules. Haags Historisch Museum. Help de grote Den Haag Man Groennie Gele

Docentenhandleiding Cultuurmenules. Haags Historisch Museum. Help de grote Den Haag Man Groennie Gele Docentenhandleiding Cultuurmenules Haags Historisch Museum Help de grote Den Haag Man Groennie Gele 1 Beste Leerkracht, Binnenkort bezoekt u met uw leerlingen van groep 3 het Haags Historisch Museum. De

Nadere informatie

DOCENTENHANDLEIDING. Met opdrachten voor het digitale schoolbord. Belangrijke thema s in praktische werkvormen

DOCENTENHANDLEIDING. Met opdrachten voor het digitale schoolbord. Belangrijke thema s in praktische werkvormen DOCENTENHANDLEIDING Met opdrachten voor het digitale schoolbord Belangrijke thema s in praktische werkvormen Kinderrechtenlespakket: opzet en doelen Speciaal voor leraren van groep 7 en 8 stelt Stichting

Nadere informatie

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl http://www.edusom.nl Actielessen Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Nieuwe woorden Grammatica: werkwoorden in de verleden tijd Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente

Nadere informatie

Aflevering 6: Eigen bedrijf

Aflevering 6: Eigen bedrijf Aflevering 6: Eigen bedrijf Vragen vooraf: Heb je wel eens een eigen bedrijf gehad? Als je een eigen bedrijf zou beginnen, wat voor soort bedrijf zou dat dan zijn? Hoofditem Fragment 1 Korte inhoud: Khalid

Nadere informatie

WAARDE VAN ADVIES - 2013 DE WAARDE VAN ADVIES VAN INTERMEDIAIRS. Avéro Achmea P13628

WAARDE VAN ADVIES - 2013 DE WAARDE VAN ADVIES VAN INTERMEDIAIRS. Avéro Achmea P13628 WAARDE VAN ADVIES - 2013 DE WAARDE VAN ADVIES VAN INTERMEDIAIRS P13628 INHOUDSOPGAVE KARAKTERISTIEKEN CONCLUSIE WAARDE VAN ADVIES KARAKTERISTIEKEN ONDERZOEKSOPZET CONCLUSIE CONCLUSIES DE WAARDE VAN ADVIES

Nadere informatie

MEER TRAFFIC MEER KLANTEN MEER OMZET

MEER TRAFFIC MEER KLANTEN MEER OMZET MEER TRAFFIC MEER KLANTEN MEER OMZET EN MEER BELEVING! Retail acties ONTDEK DE KRACHT VAN SCAN & WIN Meer cross-selling Lokale of branche specifieke variaties Centraal staat Ivooh! s unieke Scan & Win

Nadere informatie

Ondernemersruimte bij De Goudse

Ondernemersruimte bij De Goudse Ondernemersruimte bij De Goudse Informatie voor startende ondernemers Ik ben 1 Beste ondernemer, U bent het vast met mij eens: een goede werkruimte is voor een ondernemer erg belangrijk. Maar dat is niet

Nadere informatie

NIEUWSBRIEF 14 5 december 2014

NIEUWSBRIEF 14 5 december 2014 DATA OVERZICHT: Maandag 8 december School in Kerstsfeer brengen vanaf 13:15 uur Vrijdag 12 december Studiedag onderbouw (leerlingen groep 1-4 vrij) Donderdag 18 december Kerstviering in de vooravond. (leerlingen

Nadere informatie

Een nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering

Een nieuwe bank. Lesvoorbereiding Crisis graad 2. Verwondering Een nieuwe bank Lesvoorbereiding Crisis graad 2 Voorzie speelgoed - geld, echte kleine muntstukken of print het blad met de centen. Op elk blad staan 100 centen in rijen van 10. Zo kan je gemakkelijk het

Nadere informatie

Nieuwsflits juli 2014

Nieuwsflits juli 2014 Nieuwsflits juli 2014 Samen bouwen in Vertrouwen Nog maar een kleine 2 weken en dan is het vakantie wat is het weer enorm snel gegaan. En wat hebben we allemaal weer ontzettend veel geleerd! Vanaf deze

Nadere informatie

HELP DE KINDERBOEKEN AMBASSADEUR! Tips en kansen voor de leesconsulent van de Bibliotheek op school

HELP DE KINDERBOEKEN AMBASSADEUR! Tips en kansen voor de leesconsulent van de Bibliotheek op school HELP DE KINDERBOEKEN AMBASSADEUR! Tips en kansen voor de leesconsulent van de Bibliotheek op school Beste leesconsulent, Jan Paul Schutten onze enige echte kinderboekenambassadeur- heeft een geweldige

Nadere informatie

Facebook, Twitter en andere Sociale Media

Facebook, Twitter en andere Sociale Media Facebook, Twitter en andere Sociale Media Sociale Media zijn belangrijke promotiemiddelen geworden. Facebook, Twitter, Pinterest, Instagram, Hyves en LinkedIn zijn voorbeelden van Sociale Media op het

Nadere informatie

Wie ben jij? HOOFDSTUK 1 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik... Paula. a heet b naam. 2... kom je vandaan? a Hoe b Waar

Wie ben jij? HOOFDSTUK 1 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik... Paula. a heet b naam. 2... kom je vandaan? a Hoe b Waar 5 5 HOOFDSTUK 1 Wie ben jij? WOORDEN 1 1 Ik... Paula. a heet b naam 2... kom je vandaan? a Hoe b Waar 3 Ik ga... mijn vriend naar het restaurant. a uit b met 2 1 Mijn... is Derek. a huisnummer b naam 2

Nadere informatie

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Meer mensen moeite met taal

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. Meer mensen moeite met taal PrO -weekkrant Week 47 november 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 18-24 november 2013 Eenvoudig Communiceren Meer mensen moeite met taal Foto: ANP Foto: Shutterstock Stichting Lezen en Schrijven

Nadere informatie

D R U P P E L S G E W I J S

D R U P P E L S G E W I J S B a s i s s c h o o l D e R e g e n b o o g s e p t e m b e r 1 5 D R U P P E L S G E W I J S 1 5 m e i 2 0 1 1 KALENDER 07-09 hoofdluiscontrole 07-09 informatieavond groep 7 08-09 informatieavond groep

Nadere informatie

Voorblad Wat is geld?

Voorblad Wat is geld? Voorblad Wat is geld? Hieronder staan allerlei vragen over geld Beantwoord ze eerst zelf. Je bespreekt de antwoorden met de leraar. De opdrachten met * zijn extra. Heb jij weleens iets geruild met iemand?

Nadere informatie

Jullie rookvrij hebben Plan te maken voor actie 2 gekozen: Geld ophalen voor KWF Kankerbestrijding om Nederland

Jullie rookvrij hebben Plan te maken voor actie 2 gekozen: Geld ophalen voor KWF Kankerbestrijding om Nederland Actie keuze 2 a. Geld voor een rookvrij Nederland Jullie rookvrij hebben Plan te maken voor actie 2 gekozen: Geld ophalen voor KWF Kankerbestrijding om Nederland Maak de maken kwaliteit doelen een van

Nadere informatie

Lesbrief 35. AOW aanvragen.

Lesbrief 35. AOW aanvragen. http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Lesbrief 35. AOW aanvragen. Wat leert u in deze les? Informatie over AOW begrijpen. Uitleg vragen. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den

Nadere informatie

Dia 1 Introductie max. 2 minuten!

Dia 1 Introductie max. 2 minuten! 1 Dia 1 Introductie max. 2 minuten! Vertel: Deze les gaat vooral over het gebruik van sociale media. Maar: wat weten jullie eigenlijk zelf al over sociale media? Laat de leerlingen in maximaal een minuut

Nadere informatie

In deze nieuwsbrief: Agenda: -Kinderboekenweek 2015 -Bibliotheek open na school - Schoenmaatjes - Heelys - Schoolfruit - Nieuws vanuit de groepen

In deze nieuwsbrief: Agenda: -Kinderboekenweek 2015 -Bibliotheek open na school - Schoenmaatjes - Heelys - Schoolfruit - Nieuws vanuit de groepen Agenda: -Vrijdag 23 oktober: Streetwise op school -Maandag 26 t/m vrijdag 30 oktober: Herfstvakantie - Vrijdag 13 november: Kleuters vrij In deze nieuwsbrief: -Kinderboekenweek 2015 -Bibliotheek open na

Nadere informatie

SHEPHERD. Foto s gemaakt door: Cordaid- Karin Mol Tekst: Frank van Lierde

SHEPHERD. Foto s gemaakt door: Cordaid- Karin Mol Tekst: Frank van Lierde SHEPHERD Op deze factsheet ontmoet je een paar van de vrouwen en hun kinderen die door SHEPHERD worden gesteund. Cordaid Microkrediet is erg blij dat jullie je inzetten voor microkrediet en tegen armoede.

Nadere informatie

Projectkosten ophalen met fondsenwerving

Projectkosten ophalen met fondsenwerving Projectkosten ophalen met fondsenwerving Het is soms ook best duur om vrijwilligerswerk te doen in het buitenland, of stage te lopen over de grens. Voor Local Dreamers, en voor onze Ecuadoriaanse partnerorganisaties,

Nadere informatie

Activiteitenboekje. Brede School Kei 13 Brede School Kei 13 Wezenland 582 7415 JM Deventer 0570 625031. september december 2014

Activiteitenboekje. Brede School Kei 13 Brede School Kei 13 Wezenland 582 7415 JM Deventer 0570 625031. september december 2014 Opgaveformulier Alle gegevens invullen en inleveren bij Marjan Bouwman of de juf of meester. Of zoals aangegeven via de mail. U krijgt bericht als uw kind geplaatst is. Ja, ik geef mijn kind op voor deze

Nadere informatie

Kom in actie! voor kinderen in Albanië

Kom in actie! voor kinderen in Albanië Kom in actie! voor kinderen in Albanië Voor alle kinderen in Albanië een! Ben je tussen de 10 en 13 jaar? Doe dan mee met onze actie! Stichting Antwoord wil graag dat iedereen weet dat de Here Jezus van

Nadere informatie

maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING...

maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... 1 Gegevens leerling Naam Adres Postcode Woonplaats Geboortedatum Telefoon Afdeling/leerweg Gegevens school Naam Schoolbegeleider Adres Plaats Telefoon

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Boekenmarkt, verkopen en kopen van boeken

Boekenmarkt, verkopen en kopen van boeken De Buutpraat Nieuwsblad van openbare basisschool et Buut Maandag 6 oktober 2014 Tel. : 075-6165701 / info@etbuut.nl / www.etbuut.nl Van alles De data op een rijtje Dinsdag 7 oktober Woensdag 8 oktober

Nadere informatie

MAATSCHAPPELIJKE STAGE HAARLEM UITGEWERKTE PROJECTEN 30 UUR

MAATSCHAPPELIJKE STAGE HAARLEM UITGEWERKTE PROJECTEN 30 UUR Help de Dierenbescherming Pimp de lespakketten voor de basisschool Vernieuwen en aanpassen van de lespakketten van de Dierenbescherming en leuke interactieve dingen bedenken om de lessen leuker te maken.

Nadere informatie

<naam> <adres> <postcode en woonplaats> Amsterdam, <datum> Geachte <naam>,

<naam> <adres> <postcode en woonplaats> Amsterdam, <datum> Geachte <naam>, Amsterdam, Geachte , In samenwerking met de Radboud Universiteit voeren wij dit najaar een groot onderzoek uit onder de Nederlandse bevolking getiteld

Nadere informatie

Voorbereidende les. Basisonderwijs. Educatieteam

Voorbereidende les. Basisonderwijs. Educatieteam Basisonderwijs Voorbereidende les (1) Introductie (2) Huiswerkopdracht (3) Bijlage 1 (4) Bijlage 2 Educatieteam Het educatie team bestaat uit jonge, gemotiveerde en bevlogen medewerkers die dichtbij de

Nadere informatie

Handleiding Collecteverdubbelaar

Handleiding Collecteverdubbelaar Handleiding Collecteverdubbelaar versie 1.0 Nederlandse Brandwonden Stichting Afdeling Landelijke Collecte, collecteverdubbelaar Zeestraat 29, Beverwijk (0251) 27 55 55 verdubbelaar@brandwondenstichting.nl

Nadere informatie

Ondernemerschap in Nederland

Ondernemerschap in Nederland Ondernemerschap in Nederland Je neemt deel aan het profiel Ondernemerschap. Dit betekent dat je erover denkt om in de toekomst als ondernemer te gaan werken. Dat is anders dan werken in loondienst. Dan

Nadere informatie

Hoofdstuk 10. Financiële situatie

Hoofdstuk 10. Financiële situatie Hoofdstuk 10. Financiële situatie Samenvatting Hfst 9. Trendvragen financiële situatie Jaarlijks worden drie trendvragen gesteld die inzicht geven in de financiële positie van de Leidenaar. De resultaten

Nadere informatie

Tips en Tricks voor sponsorwerving

Tips en Tricks voor sponsorwerving Tips en Tricks voor sponsorwerving Je gaat op bouwreis en maakt gebruik van de sponsortool, of je bouwt virtuele huisjes op Bouwmee, bijvoorbeeld omdat je voor Habitat meedoet aan een evenement. Alles

Nadere informatie

DE GROTE ZUIDDAG CHECKLIST

DE GROTE ZUIDDAG CHECKLIST DE GROTE ZUIDDAG CHECKLIST Gebruik deze checklist om te beslissen welke kanalen je zal gebruiken op je school om zowel leerlingen als collega s te informeren en motiveren over Zuiddag. Deze checklist bestaat

Nadere informatie

Nieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES

Nieuwsbrief Amigos. maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Nieuwsbrief Amigos maart 2014 DE SAN JUAN DE FLORES Voorwoord Beste Amigos, Terwijl wij hier in Nederland al weer helemaal het gevoel krijgen in het voorjaar te zijn beland, hebben de bursalen in Guatemala

Nadere informatie

Draaiboek voor een gastles

Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een

Nadere informatie

Lou en Lena: NEE tegen geweld!

Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We

Nadere informatie

Nieuwsbrief 16, 28 april 2015

Nieuwsbrief 16, 28 april 2015 Nieuws van Nieuwsbrief 16, 28 april 2015 Kind op maandag... 1 Maandaggeld... 1 Aanmeldingen nieuwe leerlingen... 2 Avond4daagse... 2 Continurooster vrijdag 1 mei... 2 Jantje Beton loterij... 2 Schoonmaakavond

Nadere informatie

Uitleg Jeugd Sponsor Actie 2014 voor deelnemende verenigingen

Uitleg Jeugd Sponsor Actie 2014 voor deelnemende verenigingen Uitleg Jeugd Sponsor Actie 2014 voor deelnemende verenigingen Super leuk dat jullie vereniging meedoet aan de Jeugd Sponsor Actie 2014! We zijn er van overtuigd dat de vernieuwde Jeugd Sponsor Actie een

Nadere informatie

Sponsoractie Oranje Fonds

Sponsoractie Oranje Fonds Sponsoractie Oranje Fonds Handboek Wat fijn dat uw school voor het Oranje Fonds mee doet! Als school organiseert u vaker een evenement. U weet als geen ander hoeveel tijd en moeite er in de organisatie

Nadere informatie

Hyves handleiding voor de Groenteman

Hyves handleiding voor de Groenteman Hyves handleiding voor de Groenteman In deze speciale Hyves handleiding voor de groenteman leest u informatie over wat dit sociale medium precies inhoudt en hoe u als groente en/of fruitspecialist Hyves

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Thema Informatie vragen bij een instelling

Thema Informatie vragen bij een instelling http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Les 28. Geld lenen Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren met een bank over geld lenen. Woorden en zinnen gebruiken die gaan over het

Nadere informatie

10 DIRECT TOEPASBARE TIPS VOOR MEER KLANTEN

10 DIRECT TOEPASBARE TIPS VOOR MEER KLANTEN 10 DIRECT TOEPASBARE TIPS VOOR MEER KLANTEN Ervaar zelf hoe je met weinig moeite, meer klanten krijgt! Door Theo de Kleijn helpt zelfstandig ondernemers aan meer klanten Theo de Kleijn www.theodekleijn.nl

Nadere informatie

JANUARI 2014. leerlingen nieuwe ervaringen kunnen opdoen. Vrijwilligers zullen vanuit school begeleid worden op vakinhoudelijk en didactisch gebied.

JANUARI 2014. leerlingen nieuwe ervaringen kunnen opdoen. Vrijwilligers zullen vanuit school begeleid worden op vakinhoudelijk en didactisch gebied. UITGAVE NR 2 ATELIER SPECIAAL JANUARI 2014 Eerste Atelier Speciaal een groot succes In november vond de eerste Atelier Speciaal plaats op Olivijn. Mede dankzij een groep van 16 enthousiaste vrijwilligers

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

10 DIRECT TOEPASBARE TIPS VOOR MEER KLANTEN

10 DIRECT TOEPASBARE TIPS VOOR MEER KLANTEN 10 DIRECT TOEPASBARE TIPS VOOR MEER KLANTEN Ervaar zelf hoe je met weinig moeite, meer klanten krijgt! Door Theo de Kleijn helpt zelfstandig ondernemers aan meer klanten Theo de Kleijn www.theodekleijn.nl

Nadere informatie

Feedback. in hapklare brokken

Feedback. in hapklare brokken Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,

Nadere informatie

Naam afzender Straat en huisnummer Woonplaats Telefoon. Rotterdam, 16 december 2005. Smikkel BN-actie Postbus 3333 1273 KB Etten-Leur

Naam afzender Straat en huisnummer Woonplaats Telefoon. Rotterdam, 16 december 2005. Smikkel BN-actie Postbus 3333 1273 KB Etten-Leur Rotterdam, 16 december 2005 Betreft: smikkel BN-actie Geachte heer/mevrouw, Naar aanleiding van de Smikkelrepen actie willen wij graag reageren. Je kon 25 punten verzamelen om mee te doen maar tot onze

Nadere informatie

SchoolConnect. Een vriendschap tussen jullie school en een school in Ethiopië!

SchoolConnect. Een vriendschap tussen jullie school en een school in Ethiopië! SchoolConnect Een vriendschap tussen jullie school en een school in Ethiopië! SchoolConnect SchoolConnect is een programma van stichting Joni. Het is een samenwerkingsverband tussen scholen in Nederland

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

NEDERLAND HELPT NEPAL KOM IN ACTIE!

NEDERLAND HELPT NEPAL KOM IN ACTIE! NEDERLAND HELPT NEPAL KOM IN ACTIE! NEPAL Nepal ligt in het werelddeel Azië en ligt tussen India en China. De oppervlakte van Nepal is 147.000 vierkante kilometer. Dat is vier keer groter dan Nederland.

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 6. 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9

Inhoud. Inleiding 6. 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9 Inhoud Inleiding 6 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9 2 Instanties in Nederland 13 Belangrijke instanties voor ondernemers 14 Kamer

Nadere informatie

Nieuwskraker. Wat komen gaat. Verderop in deze Nieuwskraker: de special van groep 5a.

Nieuwskraker. Wat komen gaat. Verderop in deze Nieuwskraker: de special van groep 5a. Nieuwskraker nr. 16, 10 april 2015 Verderop in deze Nieuwskraker: de special van groep 5a. Wat komen gaat Agenda 13 t/m 24 april: Entreetoets groep 7 Ook deze week: gesprekken met ouders van leerlingen

Nadere informatie

Stichting Kinderpostzegels

Stichting Kinderpostzegels Stichting Kinderpostzegels gemaakt door Eva Prince 10/10/15 voorwoord Ik doe mijn werkstuk over Kinderpostzegels. Want ik vind dat kinderpostzegels verkopen leuk is. Ik vind dat Stichting Kinderpostzegels

Nadere informatie

KUNSTRONDE KUNSTEILANDEN AMSTERDAM. Speciale Kunstronde van zondag 11 December 2011 Extra Events : Wijnproeverij, Muziek & Kunstloterij

KUNSTRONDE KUNSTEILANDEN AMSTERDAM. Speciale Kunstronde van zondag 11 December 2011 Extra Events : Wijnproeverij, Muziek & Kunstloterij KUNSTRONDE KUNSTEILANDEN AMSTERDAM Speciale Kunstronde van zondag 11 December 2011 Extra Events : Wijnproeverij, Muziek & Kunstloterij Extra KEA evenementen... Wijnproeverij van de Wijnkelder Brouwersgracht.

Nadere informatie

dat ouders vaak afspraken maken om hun kinderen bij elkaar thuis te laten spelen.

dat ouders vaak afspraken maken om hun kinderen bij elkaar thuis te laten spelen. CP7 Vrije tijd In Nederland zijn veel kinderen lid van een sportclub of een andere club zoals bijvoorbeeld een knutselclu Maar het is ook heel gewoon dat kinderen na schooltijd bij elkaar thuis spelen.

Nadere informatie

Thema Informatie vragen bij een instelling

Thema Informatie vragen bij een instelling http://www.edusom.nl Thema Informatie vragen bij een instelling Lesbrief 30. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden uit les 27, 28 en 29. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van:

Nadere informatie

Groene School voert actie: Vooruit met de geit!

Groene School voert actie: Vooruit met de geit! Groene School voert actie: Wat is de actie 3-daagse: Vooruit met de geit! Eens in de 4 jaar wordt er een grote actie voor een goed doel gehouden. In 3 actiedagen wordt er door de leerlingen op diverse

Nadere informatie

Infoblad ARMOEDE IN NEDERLAND

Infoblad ARMOEDE IN NEDERLAND Steun elkaar! Infoblad ARMOEDE IN NEDERLAND Wat goed dat je een spreekbeurt, werkstuk of presentatie wilt houden over armoede in Nederland. Dat vinden wij ontzettend fijn. We helpen je graag door meer

Nadere informatie

Kijk op: www.nt2taalmenu.nl. nt2taalmenu wordt gemaakt door: Frans Snik, Ed Kniesmeijer en René den Nijs. Brieven schrijven

Kijk op: www.nt2taalmenu.nl. nt2taalmenu wordt gemaakt door: Frans Snik, Ed Kniesmeijer en René den Nijs. Brieven schrijven OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen

Nadere informatie

Maatschappelijke Stages

Maatschappelijke Stages Maatschappelijke Stages Inhoudsopgave 3 4 4 6 7 8 11 12 13 15 Inleiding Wat is een Maatschappelijke Stage? De stage Overzicht belangrijke data Hulp bij het zoeken naar stageplekken De eindopdracht en de

Nadere informatie

Toolkit werven en behouden van vrijwilligers

Toolkit werven en behouden van vrijwilligers Toolkit werven en behouden van vrijwilligers WERVEN Jaarlijks moeten nieuwe collectanten geworven worden om de collectanten die stoppen te vervangen. Daarnaast is de optelsom eenvoudig: hoe meer collectanten,

Nadere informatie

Les 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening. Introductiefase

Les 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening. Introductiefase Les 1 Integratie Leestekst: Een bankrekening "Welkom:... " Introductiefase 1. "In de afgelopen weken hebben we veel teksten gelezen. Deze teksten hebben we samengevat, we hebben vragen erbij gesteld, gekeken

Nadere informatie

Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag

Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag Spaarpot van de Toekomst lesbrief en prijsvraag In 2009 bestond het Nibud 30 jaar. Tijdens het jubileumjaar heeft het Nibud geld ingezameld om binnen het onderwijs extra aandacht te kunnen besteden aan

Nadere informatie

www.implementatieacademy.nl

www.implementatieacademy.nl Implementatie Stappenplan naar Succes Ben jij trainer, coach, heb je een eigen praktijk, kortom, ben jij een kleine ondernemer? Als je je business wilt doen laten groeien in de nieuwe economie dan moet

Nadere informatie

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Veel boeren en arbeiders in arme landen (ook wel ontwikkelingslanden ) hebben

Nadere informatie

G ldwijs. Financiële educatie voor het basisonderwijs in de gemeente Barneveld

G ldwijs. Financiële educatie voor het basisonderwijs in de gemeente Barneveld G ldwijs 2015 2016 Financiële educatie voor het basisonderwijs in de gemeente Barneveld Geachte heer/mevrouw, Welzijn Barneveld biedt u, in opdracht van de gemeente, met genoegen het programma G ldwijs

Nadere informatie

2.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot.

2.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot. Fase.4 Tekstopbouw In deze paragraaf oefen je in het schrijven van een tekst met een indeling in inleiding, kern en slot. 1 In fase 1 heb je geoefend met het schrijven van teksten. Je hebt ook geleerd

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie