Duurzamer Ondernemen Daar maken we werk van!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Duurzamer Ondernemen Daar maken we werk van!"

Transcriptie

1 Duurzamer Ondernemen Daar maken we werk van! Magazine uitgave 3 - november 2011 Dubbele MVO-primeur voor Albron! editie 2012 Jongeren Op Gezond Gewicht

2 Colofon Oplage: exemplaren Concept en realisatie: Albron bv, afdeling Communicatie TVC reclamebureau bv Inhoudsopgave Fotografie: TVC reclamebureau bv Drukwerk: Drukkerij Graféno FSC is een internationale organisatie die verantwoord bosbeheer stimuleert. Het FSC certificaat kijkt niet alleen naar de oorsprong van het product maar ook naar zaken als arbeidsomstandigheden en andere sociale aspecten van de mensen die in het bos leven en werken. 5 Duurzamer ondernemen doe je samen 13 Pink Ribbon samenleving & onderneming 19 Green Team natuur & milieu gezondheid & kwaliteit 25 Gezonde schoolkantine Albron bv Rijnzathe PV De Meern 6 Onze 3 aandachtsgebieden 7 De Albron MVO-multiplier 8 MVO doelstellingen Elke dag een beetje duurzamer Eén miljoen druppels 14 ROC the game 14 Eten tegen honger?! - The Hunger Project 14 De mens centraal - voortgangsgesprekken 19 Pilot met biobekers 20 CO 2 -voetafdruk 21 Vlees noch vis 21 De Groene Zaak 25 KEESkaas 26 Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG) 27 Houwers & Holtackers 28 Recept: Biologisch meergranenbroodje Postbus Dubbele MVO primeur! 15 NL Doet 22 Cradle-to-Cradle met gerookte rib eye 3454 ZH De Meern 15 Sporters op de werkvloer 22 Kantoormilieuplan T F Fairtrade@Albron 16 Inwerkprogramma Albron-SW 17 Facts & Figures 23 Hoogwaardig Nederlands rundvlees info@albron.nl Duurzamer Ondernemen Magazine Albron 2 3

3 Duurzamer ondernemen doe je samen Teun Verheij (algemeen directeur), Ineke Snijders (manager Kwaliteit Arbo & Milieu), Willem van Prooijen (directeur Supply Chain) en Henk Voormolen (manager Duurzamer Ondernemen) werken aan een duurzamer Albron. Ambitie Albron wil graag de meest duurzame grote foodserviceorganisatie van Nederland zijn. Of we dat ook zijn beoor delen vooral de mensen om ons heen, in de eerste plaats onze opdrachtgevers, gasten en leveranciers. Het gaat om beginnen en doorgaan. Alleen of samen. Zo worden we elke dag een beetje duurzamer. Visie Duurzamer of maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is niets nieuws voor ons. We werken al ruim 100 jaar vanuit interesse, respect en oprechtheid voor de mensen om ons heen. Deze persoonlijke betrokkenheid is de basis voor onze manier van zaken doen. Onze overtuiging hierbij is dat investeren in People en Planet, op korte of langere termijn, ook resulteert in Profit. Missie Door optimaal gebruik te maken van de mogelijk heden die wij als cateraar onder het dak van anderen hebben, krijgt ons duurzamer ondernemen inhoud, invloed én impact. Inhoud door onze eigen activiteiten op het gebied van samenleving & onderneming, natuur & milieu en gezondheid & kwaliteit. Invloed door ons -alle Albron ers samen- bewust te zijn van de noodzaak en kansen van duurzamer ondernemen. Impact doordat we ook leveranciers, opdrachtgevers en gasten ondersteunen bij hun eigen bijdrage aan een betere wereld. Deze 3 e uitgave van ons Duurzamer Ondernemen Magazine informeert je over onze duurzame activiteiten. Lees verder en laat je inspireren! Good food, happy people. 5

4 Onze 3 aandachtsgebieden Duurzamer ondernemen verdelen we in 3 aandachtsgebieden; samenleving & onderneming, natuur & milieu en gezondheid & kwaliteit. Hieronder lichten we dit kort toe. Hoe Albron van elk aandachtsgebied werk maakt, lees je in dit magazine. De Albron MVO-multiplier transparante communicatie MVO-bewuste Albron ers samenspraak met belanghebbenden samenwerking met anderen formules en productaanbod samenleving & onderneming (pag ) Een harmonieuze samenleving brengt het beste in onszelf en anderen naar boven. Daarom willen we binnen en buiten Albron een bijdrage leveren aan het creëren van een samenleving waarin mensen met interesse, respect en oprechtheid met elkaar omgaan. Hiervoor is het belangrijk een open oor te hebben voor de wensen en verwachtingen van individuen en groepen in en om Albron. natuur & milieu (pag ) Net als elke organisatie heeft Albron invloed op de natuur. Daarom proberen wij in onze manier van ondernemen zoveel mogelijk rekening te houden met planten, dieren, milieu en klimaat van vandaag en morgen. Dit geldt voor de producten en diensten die we inkopen, maar evengoed voor onze eigen bedrijfsvoering. gezondheid & kwaliteit (pag ) Een goede gezondheid speelt een belangrijke rol bij het welzijn van mensen. Daarom stimuleren wij iedereen binnen en rondom Albron om gezonder te leven. Direct hiermee verbonden zijn de kwaliteit, zorgvuldigheid en veiligheid van onze producten en dienstverlening. Motiveren door inspireren samenleving & onderneming natuur & milieu gezondheid & kwaliteit Als grote dienstverlener onder het dak van anderen, komt Albron over de vloer bij meer dan duizend locaties en een groot aantal opdrachtgevers. Ons assortiment is afkomstig van honderden verschillende leveranciers en daarmee bedienen we dagelijks een kwart miljoen gasten. Al deze mensen met wie wij in aanraking komen, willen we met onze activiteiten inspireren om zelf ook duurzamer te ondernemen en te leven. Op deze manier kunnen we veel meer vooruitgang boeken dan wanneer we alleen voor onszelf bezig zouden zijn met Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). Dit noemen we de MVO-multiplier: vermenigvuldig het effect van je eigen activiteiten en ervaringen door deze te delen met anderen. inhoud met duurzamer ondernemen impact bij invloed door Albron ers 300 leveranciers 550 opdrachtgevers restaurants gasten per dag Duurzamer Ondernemen Magazine Albron 6 7

5 MVO-doelstellingen 2012 samenleving & onderneming Behoorlijk bestuur Aantal geraadpleegde stakeholders (mensen en organisaties om ons heen) Minimaal 15 Goed werkgeverschap Percentage arbo-ongevallen op totaal aantal werknemers Maximaal 3% Gezondheidspercentage Minimaal 92,5% Maatschappelijk betrokken ondernemen Aantal (primaire) producten afkomstig uit Nederland in ons assortiment Minimaal 200 natuur & milieu Eigen bedrijfsvoering Reductie CO 2 -uitstoot op hoofdkantoor Minimaal 4% Reductie waterverbruik op hoofdkantoor Minimaal 1% Ketenbeheer Percentage verduurzaamde producten in assortiment (op basis van inkoopwaarde) Minimaal 20% gezondheid & kwaliteit Gezonde producten Percentage foodproducten in database voorzien van allergenen info 100% Percentage gezondere producten (volgens IKB-normen) in assortiment Minimaal 45% Voedselveiligheid Afsluiten convenant nvwa inzake horizontaal toezicht Voor 1 juli 2012 Klanten Doorlooptijd klachtenafhandeling Duurzamer Ondernemen Magazine Albron 8 4% reductie CO 2 -uitstoot hoofdkantoor gezondheidspercentage 92,5% Doelstelling 45% gezondere producten Maximaal 10 werkdagen Elke dag een beetje duurzamer... MVO Prestatieladder Gezonde schoolkantine CO 2 -voetafdruk Eén miljoen druppels KEESkaas ROC The Game Vleesalternatieven Eten tegen honger?! FSC drukwerk Jongeren Op Gezond Gewicht De Groene Zaak De mens centraal Cradle-to-Cradle NL Doet Facts & Figures Kantoormilieuplan Sporters op de werkvloer ISO Ik Kies Bewust Fairtrade@ Albron Hoogwaardig Nederlands rundvlees Inwerkprogramma Albron-SW Green Team Pink Ribbon; geld inzamelen tegen borstkanker Verduurzaming assortiment >> Meer leuke initiatieven? Mail ze naar duurzaam@albron.nl. 9

6 ver ant wo ISO 26000, internationale richtlijnen MVO Met deze vragen houdt niet alleen Albron zich bezig, voor Albron! Albron is al jaren actief bezig met maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Bewust en on- maar mensen over de hele wereld denken hierover ord ing spl ich t MVO na. Als antwoord zijn door deskundigen wereldwijd bewust hebben we met elkaar al heel veel zaken opgepakt. Maar hoe zorgen we ervoor dat we steeds inter nationale richtlijnen voor MVO op papier gezet duurzamer gaan werken? En hoe duurzaam is Albron eigenlijk ten opzichte van andere organisaties? onder de naam ISO Deze richtlijnen helpen transpara ntie organisaties te bepalen wat MVO voor hen betekent. Daarbij helpen ze bij het verankeren Hoe zorgen we ervoor Hoe meten we van MVO in de organisatie. de duurzaamheid Kernthema s ethisch gedrag 1. Goed bestuur 2. Mensenrechten 3. Arbeidsomstandigheden 4. Milieu 5. Eerlijk en integer handelen 6. Opdrachtgevers en gasten 7. Maatschappelijke betrokkenheid van Albron? dat alle Albron ers MVO prestatieladder laat zien waar we staan rekening houden met de Daarnaast is er in Nederland een systeem ontwikkeld belangen van mensen en dat het mogelijk maakt om je als organisatie organisaties om ons heen voort durend en systematisch te verbeteren op (stakeholders)? Hoe zorgen we dat MVO-gebied. Dit systeem heet de MVO Prestatie- we voortgang ladder. Deze prestatieladder maakt het ook mogelijk blijven boeken? om organisaties onderling te vergelijken op het gebied van MVO. ( Hoe zorgen we dat binnen Albron - goede financiële cijfers (profit); - verbetering voor natuur en en ht ec nr se en leiden tot: m eur m i r p e l e b b Du voor Albron iedereen beslissingen neemt die milieu (planet); Albron is het afgelopen jaar met zowel ISO als de MVO Prestatieladder aan de slag gegaan. We zijn trots te melden dat Albron - als allereerste organisatie in horeca, catering en food retail - werkt volgens de ISO richtlijn. En dat Albron - foodservice-organisatie van Nederland zijn en blijven. Duurzamer Ondernemen Magazine Albron en onze ambitie benadrukken: Albron wil de meest duurzame grote or m Prestatieladder! Een dubbele primeur dus, waarmee we nog eens de wet end en ook als eerste - officieel gecertificeerd is op niveau 4 van de MVO regels van be l a n ghe bb (people)? n ale on ati ern int - betere werk- en leefomstandigheden

7 samenleving Eveline de Wit & is gastvrouw onderneming bij Horeca City in Amsterdam én Kids in Balance-trainer. Pink Ribbon artikelen te koop in de Food & Shops en enkele catering- en campuslocaties Pink Ribbon zet zich op een bijzondere manier in tegen borstkanker. Met onder meer de verkoop van exclusieve armbanden en zogenaamde baghangers voor aan je tas, zamelt Pink Ribbon geld in. Albron steunt dit initiatief voor de 2 e keer door in oktober (de internationale borstkankermaand) in de Food & Shops en enkele catering- en campuslocaties Pink Ribbon artikelen te verkopen. Zo werden in 2010 bijna 3300 artikelen verkocht, wat een donatie van aan Pink Ribbon opleverde. Zie voor meer informatie: Eén milj en druppels Eén druppel op een gloeiende plaat heeft geen effect. Eén miljoen druppels hebben dat wel! Met die gedachte heeft het project druppels als doel vóór eind 2012 een miljoen Duurzamer ondernemen gaat heel vaak over Planet (planten, dieren, milieu, klimaat). Maar ook het investeren in People (de samenleving) speelt een belangrijke rol. Hoe gaan Coen van der Sleen en Irene Cohen zijn werkzaam bij de Gemeente Enschede. mensen te helpen een stukje duurzamer te leven. Dit gebeurt door het verspreiden van zogenaamde duurzame druppels van de week: concrete tips om bijvoorbeeld zuiniger om te gaan met energie, water en voedsel. Albron is één van de partijen die dit project een warm hart toedraagt en verspreidt duurzame druppels via nieuwsbrieven en tijdschriften. Zie voor meer informatie: Druppel van de Week Vervang het nemen van een bad eens wat vaker door een douche. Een bad kost zowel 3x meer water als energie om het water te verwarmen. we met elkaar om? Hoe zetten we ons in voor een betere samenleving waarin mensen Zij volgen het inwerkprogramma Albron-SW. met interesse, respect en oprechtheid met elkaar omgaan? Lees verder op pagina 16. Duurzamer Ondernemen Magazine Albron 12 13

8 ROC The Game jongeren strijden om duurzame titel NJR (voorheen Nationale Jeugdraad) geeft jongeren de kans om te laten zien wie ze zijn en wat ze kunnen. Zo ook in ROC The Game, waarin regionale opleidingscentra strijden om de titel Duurzaamste ROC. In contact met duurzame bedrijven Studenten komen door ROC The Game in contact met personen en bedrijven binnen hun vakgebied. Zo nodigt NJR grote bedrijven uit die duurzaam denken en ondernemen, zoals Hema, Albron en Nike. ' Good recyling, happy people' Namens Albron verzorgde Henk Voormolen (manager Duurzamer Ondernemen) eind 2011 een workshop duurzamer ondernemen op het Albeda College te Rotterdam. Nadat de leerlingen uitleg kregen over wat duurzaam ondernemen voor Albron betekent, gingen zij aan de slag met het vraagstuk hoe het verzamelen en scheiden van afval op de campuslocaties van Albron kan worden verbeterd. Het resultaat? Enkele creatieve ideeën, zoals een Afval Scheidings Automaat. Hierbij kan iedereen een passende beloning kiezen, van extra saldo op je chipknip tot een gratis bioscoopkaartje. Bovendien toverden de leerlingen Albrons slogan toepasselijk om in good recycling, happy people. Eten tegen honger?! The Hunger Project (THP) zet zich in voor een duurzaam einde aan honger in de wereld, door mensen de kennis en middelen aan te reiken om zelfredzaam te worden. Op Wereldvoedseldag (17 oktober 2011) organiseerde THP de actie Eten tegen honger. Gasten konden vrijwillig eenmalig 0,50 doneren bij het afrekenen van hun lunch of door het versturen van een SMS. Naast Albron deden zeker 60 ondernemingen in Nederland mee aan deze actie. De opbrengst investeert THP in het bestrijden van honger in Benin: een West- Afrikaans land waar 19% van de bevolking lijdt aan ondervoeding. De mens centraal Je eigen medewerkers vormen het hart en de ziel van je bedrijf. Pas als zij zich volledig kunnen ontplooien, zal het bedrijf dat ook doen. Gezondheid, productiviteit en motivatie zijn daarbij van groot belang. Om Albron ers hierbij te helpen, ontwikkelde de afdeling HR een betere manier om voortgangsgesprekken te voeren. Deze 0pzet is inmiddels een jaar in gebruik en de reacties zijn enthousiast. In het voortgangsgesprek bespreken werknemer en leidinggevende hoe het écht gaat en kijken ze naar gestelde doelen en naar nieuwe doelen. Omdat uitdagingen in het werk voor iedereen verschillen, biedt het persoonlijk gesprek de mogelijkheid doelstellingen te formuleren en aan te passen. Zo ontstaat een dialoog waarin doelstellingen op korte termijn leiden tot ontwikkeling en op lange termijn tot betrokkenheid. Handen uit de mouwen tijdens NL Doet NL Doet is de grootste vrijwilligersactie van Nederland en nodigt iedereen uit om zich een dagje belangeloos voor een ander in te zetten. Op 19 maart 2011 staken enkele fanatieke Albron ers de handen uit de mouwen in zorgcentra Transwijk en Zuylenstede van Vecht & IJssel in Utrecht. Ze verwenden in totaal bijna 200 bewoners met een uitgebreide brunch en gezelligheid. Een saxofonist gaf de middag een extra dimensie door de brunch muzikaal te omlijsten. Kijk voor meer informatie op Sporters vlnr. Bram Ronnes, Joost Preuninger (ex-korfballer), Teun Verheij, Tommy Mollet (taekwondoka) en Erben Wennemars. op de werkvloer 19 maart 2011 In de vorige editie van het Duurzamer Ondernemen Magazine las je al over het project Goud op de Werkvloer, dat topsporters de mogelijkheid biedt na(ast) hun sport te werken en zo ook een maatschappelijke carrière op te bouwen. In 2011 reikten Erben Wennemars en Bram Ronnes namens Goud op de Werkvloer aan Albron het allereerste keurmerk Topsportvriendelijke werkgever uit. In een interview noemde Bram Ronnes Albron topsportvriendelijke werkgever nummer één, door bewust deze koers te varen en op een slagvaardige manier sporters een kans te geven. samenleving & onderneming 14 15

9 De werkgroep Green Team in Center Parcs De Eemhof komt dagelijks in actie om het energieverbruik op het park Albron te verlagen (zie pagina 24) Steeds meer consumenten kiezen bij de dagelijkse boodschappen voor Fairtrade producten. En ook bedrijven geven in toenemende mate de voorkeur aan duurzame waar. Om het aandeel van het Fairtrade-assortiment op de werkvloer en in de catering te vergroten, organiseerde Stichting Max Havelaar in de week van 31 oktober tot en met 4 november voor het tweede jaar op rij de campagne Fairtrade@Work. Ook Albron deed weer mee met deze campagne in ruim 600 van haar restaurants in bedrijven en scholen. Tijdens Fairtrade@Work is er bij Albron extra aandacht voor de Fairtrade producten in het assortiment, zoals al onze koffie en thee, zoet broodbeleg, al onze bananen, sappen, chocolade en koeken. In het menu komen Fairtrade producten terug en de gasten van de restaurants worden meegenomen naar de herkomst van de producten en het goede van Fairtrade. Inwerkprogramma Albron-SW Medewerkers Sociale Werkvoorziening zijn door een beperking niet altijd in staat alle onderdelen van het inwerkprogramma van Albron onder de knie te krijgen. Toch is het belangrijk ook deze collega s erkenning te geven voor de onderdelen die ze wèl beheersen om zo hun persoonlijke ontwikkeling te stimuleren. Vandaar dat Albron in augustus 2011 een speciaal inwerkprogramma lanceerde voor SW-medewerkers: het inwerkprogramma Albron-SW. Initiatiefneemster voor dit bijzondere inwerkprogramma is Henny Laamers, locatiemanager van SWB Groep Hengelo. Samen met de afdeling HR gaf zij invulling aan het programma waarin medewerkers door bewezen kennis en vaardigheden certificaten en diploma s kunnen verdienen. Zo blijven motivatie en werkplezier hoog, wat iedereen ten goede komt. Ook locaties die geen SW-bedrijf zijn, kunnen het inwerkprogramma Albron-SW inzetten als daar mensen met een beperking werken. Het speciale inwerkprogramma helpt locaties om SW-medewerkers te laten doorstromen naar een reguliere Albron-locatie door ze op professioneel niveau in te werken. Bovendien verbetert ook het niveau van de dienstverlening op SW-locaties van Albron. Leuke uitdaging Marijn van Seventer, locatiemanager bij Gemeente Enschede, is blij met het nieuwe inwerkprogramma: Sinds maart 2011 werken er drie SW-ers op onze locatie en in juli is daar nog een vierde bijgekomen. Het is een leuke uitdaging om deze collega s in ons team te hebben, want ze geven echt een nieuwe draai aan het werk. Al kost het van twee kanten natuurlijk wel wat aanpassingsvermogen. Vandaar dat een specifiek inwerkprogramma als geroepen komt. Voorheen was het inwerken van deze nieuwe collega s veelal eigen invulling. Nu heb je een aantal handvatten waarop je kan terugvallen. & Facts We zijn continu op zoek naar lekkere, duurzamere en gezondere De producten voor ons assortiment. We hebben al een ruim duurzaam assortiment. Er zijn zelfs locaties die we voor 100% kunnen voorzien van een duurzaam assortiment. Waar mogelijk maken we de keuze om het reguliere product volledig te vervangen door het duurzamere alternatief. Hiernaast een aantal voorbeelden van producten die Albron alleen maar in duurzame variant aanbiedt. Figures Duurzamer assortiment koffie is Fairtrade. Onze thee is Fairtrade en biologisch. De Elstar en Jonagold appels zijn Milieukeur gecertificeerd. Onze groene kiwi s zijn biologisch. Onze Conference peren zijn Milieukeur gecertificeerd. Onze langhoudbare melk is biologisch. Alle melk en karnemelk in grootverpakking is biologisch. Alle gepelde en verse eieren zijn minimaal scharrel. Bijna al onze varkensvleeswaren zijn Milieukeur gecertificeerd. Onze bananen zijn Fairtrade en biologisch. Wij voeren alleen vis met het MSC keurmerk of uit de groene en oranje kolom van de viswijzer (d.w.z. de prima keuze en de tweede keuze ). Al onze verse ananassen zijn Fairtrade en biologisch. samenleving & onderneming 16 17

10 natuur & milieu Jessica Oolders (medewerker Office Support) en Robert Leeuw Green Team Bewust werken in Center Parcs De Eemhof (medewerker Foodstore) van de werkgroep Green Team aan het werk in Center Parcs De Eemhof. Lees verder op pagina 22. Bewust zijn. Bewust worden. Bewust handelen. Daar draait het om binnen de werkgroep Green Team in Center Parcs De Eemhof, zowel op managementniveau als op parkniveau. Uit schattingen blijkt dat het totale energieverbruik in De Eemhof met 2% omlaag kan. Hoe? Simpelweg door medewerkers bewuster te maken van het eigen handelen. Het Green Team bestaat uit vertegenwoordigers van allerlei vakgebieden binnen De Eemhof: bediening, housekeeping, finance, keuken, beveiliging Ze hebben allemaal hun inbreng. Op een praktische en luchtige manier geven ze elkaar en de collega s in het park tips om efficiënter te werken. Denk bijvoorbeeld aan het uitzetten van koelkasten in bungalows die leegstaan, printers standaard dubbelzijdig laten afdrukken om papiergebruik te verminderen of het gebruik van LED-verlichting. Pilot met biobekers Halverwege 2011 vond in een viertal panden op de campus van Wageningen University & Research centre een pilot plaats voor het inzamelen van koffiebekers. Daarbij zijn composteerbare koffiebekers ingezet. Deze bekers zijn volledig biologisch afbreekbaar, mits op de juiste manier ingezameld en verwerkt. Om te kijken of dit in de praktijk haalbaar is, werd er getest met 3 types afvalbakken en op verschillende plekken: bij koffieautomaten en op de Handiger en verstandiger inkopen, niets onnodig weggooien en gewoon netjes en zuinig werkplek. Daarna zijn de ingezamelde bekertjes gebruikt voor een composteeronderzoek bij Wageningen UR: de bekertjes worden dus op de met je spullen omgaan. Eigenlijk voelt iedereen op zijn klompen aan wat er nodig is om universiteit zelf verwerkt. planten, dieren, milieu en klimaat te sparen. Bovendien: als alle schakels in de voedingsmiddelenindustrie goed met elkaar samenwerken, is er voor iedereen nog winst te boeken. Duurzamer Ondernemen Magazine Albron 18 19

11 CO -voetafdruk 2 CO 2 (kooldioxide) is één van de broeikasgassen die een belangrijke rol speelt in het opwarmen van de aarde. De zogenaamde CO 2 -voetafdruk geeft inzicht in hoeveel broeikasgassen je als bedrijf veroorzaakt. Op basis hiervan hebben we onszelf een duidelijk doel gesteld: in de periode 2009 t/m 2012 willen we de CO 2 -uitstoot op het hoofd kantoor van Albron per 1 miljoen euro omzet met 4% per jaar verlagen. Inmiddels hebben we onze CO 2 -voetafdrukken over 2009 en 2010 laten berekenen en controleren volgens de daarvoor opgestelde internationale normen. De daling van onze CO 2 -uitstoot bedroeg daarin 8%, ruim boven de doelstelling dus. CO 2 -prestatieladder De CO 2 -prestatieladder is een instrument om organisaties te stimuleren tot CO 2 -bewust handelen in de eigen bedrijfsvoering. Het gaat daarbij met name om energiebesparing (bijvoorbeeld door het leasen van zuinige auto s), het efficiënt gebruikmaken van middelen en het gebruik van duurzame energie. Albron heeft, als eerste organisatie binnen de foodservice, haar CO 2 -aanpak laten vastleggen op de zogenaamde CO 2 -prestatieladder en daarbij de certificering op niveau 3 toegekend gekregen. Kijk voor meer informatie op Verdeling CO 2 -uitstoot Albron 2010 zakelijke kilometers met privé-auto s 1% zakelijke vliegtuigkilometers 1% energie en electriciteit hoofdkantoor De Meern 19% Vlees noch vis De productie van vlees heeft een groot aandeel in de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Daarom zetten we ons in voor het aanbieden van lekkere en gezonde alternatieven voor vlees. Het kan altijd Beeter Eén daarvan is Beeter, een vleesvervanger op basis van soja. Het is 100% plantaardig, wordt in Nederland gemaakt en lijkt qua structuur heel erg op kip. Samen met producent Ojah gaan we uitzoeken hoe we Beeter het beste kunnen aanbieden in onze restaurants. Kant-en-klaargerechten Lustice is een vleesvervanger gemaakt van de peulen van de Europese lupine-plant. Deze zit al in ons assortiment, maar dan in onbewerkte vorm. Locaties kunnen dit toevoegen aan zelfbereide maaltijden. Samen met Lustice onderzoeken we nu de mogelijkheden van het aanbieden van kant-en-klaargerechten zodat we deze vleesvervanger breder kunnen inzetten. De Groene Zaak Vlees uit groenten De vleesvervanger Proviand bestaat uitsluitend uit in Nederland geteelde groenten. Het bevat geen soja, E-nummers of dierlijke vetten, waardoor de belasting voor het milieu minimaal is. Eind 2011 start er een onderzoek naar het inpassen van Proviand in ons assortiment. ondernemers voor een duurzame economie leasevoertuigen 62% energie en electriciteit kantoor Nieuwegein 17% De Groene Zaak is een vereniging van inmiddels 100 ondernemingen met een gezamenlijke ambitie: het sneller duurzaam maken van de Nederlandse economie. Een visie die juist in de huidige economische crisis houvast biedt voor de toekomst. De Groene Zaak, deel aan de werkgroep die in de zomer van 2011 het Advies Duurzaam Inkopen uitbracht aan staatssecretaris Atsma van Infrastructuur en Milieu. De staatssecretaris heeft het advies inmiddels over genomen en de 4 aanbieders, waaronder De Groene Zaak, gevraagd mee te helpen om de aanbevelingen in praktijk te brengen. Albron is actief lid van De Groene Zaak: algemeen directeur Teun Verheij maakt deel uit van het bestuur. En manager duurzamer ondernemen Henk Voormolen nam, uit naam van Kijk voor meer informatie op natuur & milieu 20 21

12 Cradle-to-Cradle Sinds enige jaren wordt al het brief-, print- en kopieerpapier op het hoofdkantoor van Albron gescheiden ingezameld. Het oud papier wordt vervolgens verwerkt tot papier met een vaak iets lagere kwaliteit dan het origineel. Op zich een duurzaam initiatief, maar de Cradle-to-Cradle gedachte gaat nog een stapje verder. Die gaat er namelijk vanuit dat gebruikte materialen verwerkt worden tot iets dat minstens net zo goed en waardevol is als het gebruikte oorspronkelijke materiaal. Op die manier produceren we geen afval, maar vormt alles uiteindelijk weer voedsel voor nieuwe dingen. Net zoals dat in de natuur gebeurt. Vanaf begin 2012 zamelt Van Gansewinkel Groep het gebruikte papier op het hoofdkantoor van Albron in. Vervolgens leveren zij dit papier als snippers aan bij de fabriek die er weer kantoorpapier van hoge kwaliteit van maakt. Zo is de cyclus gesloten, zonder verlies van kwaliteit. Dit papier is daarmee het eerste Cradle-to-Cradle gecertificeerde kantoor papier ter wereld en wij kopen dat vervolgens weer in! Het grote verschil tussen ons eerdere kantoorpapier met FSC-keurmerk zit hem in het feit dat bij deze cradle to cradle-productie helemaal geen hout meer gebruikt wordt, zelfs geen duurzaam geproduceerd hout uit verantwoord beheerde bossen. Kijk voor meer informatie op Kantoormilieuplan Duurzamer werken op het Albron hoofdkantoor In gesprekken met collega s en organisaties rondom Albron kwam verschillende keren naar voren dat men verwacht dat Albron niet alleen in de restaurants werkt aan duurzaamheid, maar ook op het hoofdkantoor. Een terechte verwachting, waar we inderdaad nog onvoldoende werk van gemaakt hebben. Tijd voor een serieus kantoormilieuplan dus! Een aantal elementen uit het plan voor 2012 op een rijtje: Schoonmaak met microvezelmethode waardoor nog slechts een minimale hoeveelheid schoonmaakmiddel nodig is; Gescheiden inzameling en verwerking van gft-afval, papier, glas, klein chemisch afval (cartridges, batterijen etc.) en vet; Sanitaire voorzieningen voorzien van non-touch apparatuur om het gebruik van handdoekrollen, water en zeep te beperken; Uitgebreider assortiment milieuvriendelijker kantoorartikelen; Het aanbrengen van bewegingssensoren tegen het onnodig branden van TL-verlichting; Vervangen van gewone gloei- en halogeen TL-buizenlampen door energiezuinige LED-lampen; Het onderzoeken van de mogelijkheden om over te stappen van traditionele TL-verlichting op LED TL-verlichting. Blaarkophouder Richard van Hees Veehandel Hunland Impex Boeder s Veehandel Hoogwaardig Nederlands rundvlees In 2008 besloot onze partner Kruidenier Foodservices met verschillende partijen samen te werken om te komen tot hoogwaardig Nederlands rundvlees als alternatief voor geïmporteerd vlees. Ook Albron heeft zich een aantal jaren geleden aangesloten bij deze zogenaamde blaarkopketen, vernoemd naar het oer-hollandse runderras de blaarkop. De deelnemers hebben duurzaamheid hoog in het vaandel staan en de blaarkop past daar om allerlei redenen uitstekend bij. Bijvoorbeeld als het gaat om het houden van vee in natte gebieden. Vleesverwerking Vlees- en Vleeswarenbedrijf Ruitenburg Het voortdurend wegpompen van grote hoeveelheden grondwater uit Nederlandse veenweidegebieden leidt tot het verdrogen van het veen, heel veel uitstoot van CO 2 en een continue bodemdaling. Nederland gaat daarom in diverse gebieden het huidige lage grondwaterpeil verhogen. Hierdoor komt de gewone melkveehouderij in het gedrang, maar de blaarkop doet het juist prima op natte weiden. Milieukeur Op initiatief van de samenwerkende ketenpartijen is de ontwikkeling van een programma voor vleesvee met een Milieukeur-certificaat in gang Groothandel/logistiek Kruidenier Foodservices Cateraar Albron gezet. Sinds mei 2011 kunnen organisaties zich ook daadwerkelijk laten certificeren. Het uiteindelijke doel is heerlijk rundvlees uit Nederland met aantoonbare verbeteringen op het gebied van dierenwelzijn, biodiversiteit en milieu. Foto: Mark van der Stoep, Bureau NoFe natuur & milieu 22 23

13 gezondheid & kwaliteit Albron helpt mee aan gezonde schoolkantine De jeugd heeft de toekomst. Met die gedachte hebben Albron en ROC Friese Poort de handen ineengeslagen om gezonde voeding ook bij jongeren onder de aandacht te brengen. Brainfood Voor het leveren van goede prestaties is goede voeding een must, ook op school. Op ROC De Friese Poort heeft Albron dan ook een zogenaamde gezonde corner ingericht, vol verantwoorde producten. Daarbij is ook gedacht aan fun extra s, zoals Slush Puppies real fruit en een pers voor verse jus d orange. Om de gezonde producten een gezicht te geven, ontwikkelde Albron het Brainfood logo. Dit logo markeert producten die voldoen aan de richtlijnen van IKB (Ik Kies Bewust) en het Voedingscentrum en staat voor voeding die bijdraagt aan het leveren van betere (mentale) prestaties. De gezondste schoolkantine van het jaar Met de gezonde samenwerking dingen Albron en ROC Friese Poort mee naar de Schoolkantine Award, een prijs voor de gezondste schoolkantine van Nederland. Hiervoor blijven beide partijen steeds op zoek naar mogelijkheden om de kantine nog gezonder te maken. De Schoolkantine Award 2011 wordt op 12 december uitgereikt. Ga voor meer informatie naar: KEESkaas natuurlijk anders! KEES is een gezond en lekker alternatief voor kaas. Gezond, omdat het minder verzadigd vet en minder zout bevat. Het wordt op dezelfde ambachtelijke manier gemaakt als Goudse kaas, maar wijkt op twee punten af. Zo bevat het plantaardige vetten in plaats van melkvetten en bevat het daardoor 60% minder verzadigd vet. Ook zit er 30% minder zout in KEES. Wil je meer weten? Kijk dan op Albron is ervan overtuigd dat vitale mensen aan de basis staan van een gezonde onderneming. Op allerlei manieren inspireren wij onze mensen om bewust gezond te leven én te werken. Daarnaast richten we ons met continue persoonlijke aandacht en vernieuwende projecten op de duur zame inzetbaarheid van Albron ers. Ria Bootsma (cateringmanager) en Ytsje de Boer (cateringmedewerker) van ROC De Friese Poort in Sneek werken in de gezonde schoolkantine. Lees verder op pagina 25. Lekker KEES is verkrijgbaar in twee verschillende varianten: hartige, belegen KEES en pittige, oude KEES. Beide varianten zitten in het assortiment van Albron en zijn geschikt voor iedereen die op zijn cholesterol en/of bloeddruk moet letten. Tot slot: de jury van het Voedingscentrum heeft KEES genomineerd voor de Jaarprijs Voedingscentrum! Het doel van de Jaarprijs Voedingscentrum is de levensmiddelenindustrie en -handel te stimuleren gezondheidsaspecten mee te nemen bij productontwikkeling en productinnovaties. Duurzamer Ondernemen Magazine Albron 24 25

onderneemt maatschappelijk verantwoord

onderneemt maatschappelijk verantwoord onderneemt maatschappelijk verantwoord www.coffeefresh.nl Coffee Fresh investeert in MVO Koffie is tegenwoordig meer dan zomaar een kopje koffie. Het is een beleving waarbij wij u nét dat beetje meer bieden.

Nadere informatie

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Mensen en kapitaal In ons dagelijks werk maken onze mensen het verschil en daarom willen we goed voor onze mensen zorgen. Opleiding en ontwikkeling vormen

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord ondernemen: hoe en wat?

Maatschappelijk verantwoord ondernemen: hoe en wat? Maatschappelijk verantwoord ondernemen: hoe en wat? Voor Van Dijk Employment Services is bijdragen aan een beter milieu, een beter klimaat en een betere samenleving vanzelfsprekend. Maatschappelijk verantwoord

Nadere informatie

MVO Kwartaalbericht Juli 2017

MVO Kwartaalbericht Juli 2017 MVO Kwartaalbericht Juli 2017 1 Iedereen levert een bijdrage pagina 4 Samen werken aan een betere toekomst pagina 6 Ik zie bij BRAND al vele mooie initiatieven ontstaan pagina 8 MVO helpt mij om normen

Nadere informatie

Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord!

Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord! Hero Benelux. Natuurlijk maatschappelijk verantwoord! Milieubewuste inkoop Hero Benelux breidt haar inspanningen voor een duurzame inkoop van grondstoffen verder uit. We letten daarbij niet alleen op kwaliteit.

Nadere informatie

U geniet van goede en eerlijke producten. U hebt oog voor mens en milieu bij Langerak de Jong

U geniet van goede en eerlijke producten. U hebt oog voor mens en milieu bij Langerak de Jong U geniet van goede en eerlijke producten U hebt oog voor mens en milieu bij Langerak de Jong Voor mens en milieu Steeds meer organisaties willen in de bedrijfsvoering een balans vinden tussen planet, people

Nadere informatie

Wat eten we vanavond?

Wat eten we vanavond? 35 35 HOOFDSTUK 3 Wat eten we vanavond? WOORDEN 1 Kies uit: jam school slager boodschappen vegetariër 1 Dorien eet geen vlees. Ze is. 2 Moniek houdt van zoet. Ze eet graag op brood. 3 Johan, ik ga naar

Nadere informatie

Duurzamer Ondernemen geborgd

Duurzamer Ondernemen geborgd Duurzamer Ondernemen geborgd DNV Relatiedag Corpus Leiden, 8 november 2012 Albron in t kort Zelfstandig NL sbedrijf sinds 1889 Ruim 5.000 collega s op 1.000 locaties 250.000 gasten per dag Allround foodservice-specialist:

Nadere informatie

Flexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing!

Flexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing! Flexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing! Flavours to go Het flexibele concept voor uw interne catering waar u de smaak van te pakken krijgt! Flexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing!

Nadere informatie

Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid Lensing Food B.V. Ruud Harmsen

Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid Lensing Food B.V. Ruud Harmsen Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid 2017-2018 Lensing Food B.V. Ruud Harmsen PROCEDUREHANDBOEK Bladzijde 1/7 Inhoud Over Lensing Food B.V. 2 People 3 Voedselveiligheid 3 Sociale betrokkenheid

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Biologische producten en duurzame keurmerken Wij kochten in 2014 voor iets meer dan 1 miljard euro aan biologische producten. Dat is een groei van 6% ten opzichte van 2013. We worden steeds bewuster en

Nadere informatie

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade

FAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Veel boeren en arbeiders in arme landen (ook wel ontwikkelingslanden ) hebben

Nadere informatie

Een duurzame boodschap. Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013

Een duurzame boodschap. Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013 Een duurzame boodschap Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013 Een duurzame koers als familiebedrijf Jumbo is een echt familiebedrijf, dat middenin de samenleving staat. Daar zijn we trots op. Een

Nadere informatie

De groene kant van de zwarte motor. maas coffee. your green selection.

De groene kant van de zwarte motor. maas coffee. your green selection. De groene kant van de zwarte motor. maas coffee. your green selection. Uw footprint met MAAS International Duurzame koffie Introductie Het onderwerp duurzaamheid is zo breed dat velen door de bomen het

Nadere informatie

Waardeketen MVO verslag 2017

Waardeketen MVO verslag 2017 Waardeketen MVO verslag 2017 Mensen en kapitaal In ons dagelijks werk maken onze mensen het verschil en daarom willen we goed voor onze mensen zorgen. Opleiding en ontwikkeling vormen een speerpunt in

Nadere informatie

EBPI MVO Kwartaalrapportage

EBPI MVO Kwartaalrapportage EBPI MVO Kwartaalrapportage 2017 EBPI 088-1161800 Prinses Catharina-Amaliastraat 5 www.ebpi.nl 2496 XD Den Haag info@ebpi.nl INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 EBPI & MVO... 4 ONZE KERNWAARDEN:... 4 PEOPLE...

Nadere informatie

De kritische consument

De kritische consument De kritische consument Inleiding Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Visie en Beleid (samenvatting) MVO loont! Duurzaamheid is onontbeerlijk om onze planeet en maatschappij voor nu en op langere termijn leefbaar te houden. Maatschappelijk

Nadere informatie

Disruptie in de Voedselketen. Rabobank Banking for Food

Disruptie in de Voedselketen. Rabobank Banking for Food Disruptie in de Voedselketen Rabobank Banking for Food Passie voor food Contact en info www.rabobank.nl/food Rabobank Foodzone @MWMRol 2 De noodzaak voor innovatie: Disruption Ahead! 3 Disruptie: wat vind

Nadere informatie

Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners.

Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. EC 01. EEN KAMER HUREN IN LEIDEN. Leiden is een typische studentenstad en heeft dus veel kamerbewoners. Vermoedelijk blijft het aanbod van kamers achter bij de vraag, waardoor er gemakkelijk prijsopdrijving

Nadere informatie

Gezond en duurzaam eten Een inspiratiefolder voor mbo-docenten

Gezond en duurzaam eten Een inspiratiefolder voor mbo-docenten Gezond en duurzaam eten Een inspiratiefolder voor mbo-docenten Aan de slag met gezond en duurzaam eten in het MBO De school is dé plek om jongeren bewust te maken van gezond en duurzaam eten. Gezonde

Nadere informatie

Het legt de basis voor de mooiste smaken.

Het legt de basis voor de mooiste smaken. Sa m en w er ki ng HUUSKES & VERSTEGEN Verstegen Spices & Sauces is een kwaliteitsleverancier gespecialiseerd in kruiden, specerijen en sauzen.voor Verstegen begint kiezen voor kwaliteit bij de oorsprong

Nadere informatie

Biologisch, Inherent duurzaam. VBP Ledenvergadering Mariëtte van Amstel 20 mei 2010

Biologisch, Inherent duurzaam. VBP Ledenvergadering Mariëtte van Amstel 20 mei 2010 Biologisch, Inherent duurzaam VBP Ledenvergadering Mariëtte van Amstel 20 mei 2010 Schuttelaar & Partners Adviseurs met overtuiging _Al 15 jaar werken we aan een duurzame en gezonde samenleving _Met meer

Nadere informatie

Het maken van een duurzaamheidsbeleid

Het maken van een duurzaamheidsbeleid Het maken van een duurzaamheidsbeleid Workshop Lekker Betrokken! Phyllis den Brok Projectleider Lekker Betrokken! phyllis@phliss.nl 06-22956623 hhp://www.phliss.nl/lb.html Duurzaamheid Definitie duurzaamheid:

Nadere informatie

eel multifunctionele bedrijven verkopen hun

eel multifunctionele bedrijven verkopen hun Vers voedsel Als je tussenhandel kunt voorkomen, blijft er meer voor de boer over. Dat is een argument voor korte ketens. Die vormen ook een antwoord op de toenemende vraag naar vers en ambachtelijke

Nadere informatie

De Guijt. De basiswaarden:

De Guijt. De basiswaarden: Banquetingmap Merin 2 3 De Guijt Niets zo lekker als je barstensvol energie te voelen. Je voelt je sterk. Hebt zin om uitdagingen aan te gaan. Kom maar op! Voeding speelt een cruciale rol in hoe je je

Nadere informatie

CO2-Prestatieladder Participatieplan reductie-initiatieven

CO2-Prestatieladder Participatieplan reductie-initiatieven CO2-Prestatieladder Participatieplan reductie-initiatieven Versie : 1.1 Status : definitief Datum : 16 december 2015 Opgesteld door : M. van Ham en A. van der Schalk Documenthistorie: Versie Datum Wijzigingen

Nadere informatie

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?

Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je

Nadere informatie

Gezond en duurzaam voedsel. Een folder ter inspiratie voor mbo-docenten

Gezond en duurzaam voedsel. Een folder ter inspiratie voor mbo-docenten Gezond en duurzaam voedsel Een folder ter inspiratie voor mbo-docenten Aan de slag met gezond en duurzaam voedsel in het mbo Werken aan gezondheid op school loont. Het draagt bij aan betere schoolprestaties,

Nadere informatie

Electrabel, MVO en verpakkingen

Electrabel, MVO en verpakkingen Electrabel, MVO en verpakkingen..over dingen waar een trots bedrijf graag nog meer verstand van zou willen hebben. 27 oktober 2010, Probos Janneco Pothuis Manager Sustainable Energie Electrabel Nederland

Nadere informatie

Samen bomen planten!

Samen bomen planten! Samen bomen planten! vergroenen Elk jaar worden er 10 miljard bomen meer gekapt dan er worden aangeplant. Dit proces willen we omkeren. Via onze projecten in Nederland en in het buitenland hebben we al

Nadere informatie

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De Meeuw Nederland Industrieweg 8 Postbus 18 5688 ZG Oirschot T +31 (0)499 57 20 24 F +31 (0)499 57 46 05 info@demeeuw.com www.demeeuw.com De Meeuw en MVO Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord

Nadere informatie

Maatschappelijk Jaarverslag 2012

Maatschappelijk Jaarverslag 2012 Maatschappelijk Jaarverslag 2012 Inhoudsopgave Blad Voorwoord 2 1. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) 3 2. MVO en Prins Bouw 3 3. Beleid 4 4. Speerpunten 5 5. Duurzaam bouwen 9 6. Toekomst 10

Nadere informatie

Onderzoek Milieubewust 2011 (leveranciers)

Onderzoek Milieubewust 2011 (leveranciers) Onderzoek Milieubewust 2011 (leveranciers) Gepubliceerd van 01.07.2011 tot 16.07.2011 147 respondenten 27 antwoorden (27 uniek) 18% responsepercentage 1 Zuinig omgaan met energie 88,9 % 24 2 Alternatieve

Nadere informatie

Genieten. van lekker eten

Genieten. van lekker eten Genieten van lekker eten Food Connect Passie voor eten Een maaltijd die met liefde is gekookt, dat is elke dag weer een cadeautje. Aan onze maaltijden proef je dat ze met aandacht zijn bereid. We kiezen

Nadere informatie

Ondernemingsplan. Catootje aan de Markt. W. Weber / W. van Asperen

Ondernemingsplan. Catootje aan de Markt. W. Weber / W. van Asperen Ondernemingsplan Catootje aan de Markt Auteur: Datum: W. Weber / W. van Asperen 25-08- 2014 INHOUDSOPGAVE 1. DE ONDERNEMERS 1.1 Persoonlijke gegevens 1.2 Achtergrond van de ondernemers 1.3 Persoonlijke

Nadere informatie

I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO.

I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO. MVO Beleid Inhoudsopgave I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO.. People.1. Goed werkgeverschap... Maatschappelijke betrokkenheid.... Eerlijk zakendoen.. Planet.1. Duurzame mobiliteit...

Nadere informatie

VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer

VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT. Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer VERPAKKINGEN, DE LINK TUSSEN BOS EN CONSUMENT Hét keurmerk voor duurzaam bosbeheer Natuurlijk en duurzaam verpakken Consumenten vinden dat bedrijven een belangrijke rol spelen als het gaat om maatschappelijke

Nadere informatie

Onderzoek Milieubewust 2011 (personeel)

Onderzoek Milieubewust 2011 (personeel) Onderzoek Milieubewust 2011 (personeel) Gepubliceerd van 06.07.2011 tot 20.07.2011 197 respondenten 83 antwoorden (83 uniek) 42% responsepercentage 1 Bewust met water omgaan 54,2 % 45 2 Biologische consumptiegoederen

Nadere informatie

Verduurzamen van de voedselconsumptie in Nederland: Waarom, wie en wat?

Verduurzamen van de voedselconsumptie in Nederland: Waarom, wie en wat? Verduurzamen van de voedselconsumptie in Nederland: Waarom, wie en wat? Expert duurzaam eten Corné van Dooren @DuurzaamEten NAV voedingsforum 8 maart 2018 Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten

Nadere informatie

Bachelor s Award 2014

Bachelor s Award 2014 Bachelor s Award 2014 Betreft: Opdracht en beoordelingscriteria Bachelor s Award 2014 Beste studenten, Welkom bij de speciale jubileumeditie van de Voedingscentrum Bachelor s Award. Slepen jullie straks

Nadere informatie

Tips& Tricks HOE KOOP JE ÉCHT DUURZAAM IN?

Tips& Tricks HOE KOOP JE ÉCHT DUURZAAM IN? Tips& Tricks HOE KOOP JE ÉCHT DUURZAAM IN? Op zoek naar een nieuwe cateraar? En je vindt duurzaamheid belangrijk? Vergeet niet de juiste balans te vinden tussen duurzame, gezonde en gewenste voeding. Alleen

Nadere informatie

Internationaal dierenwelzijnsbeleid

Internationaal dierenwelzijnsbeleid Internationaal dierenwelzijnsbeleid Stand: januari 2016 Onze visie Eenvoudig, verantwoordelijk, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar liggen traditionele handelswaarden ten grondslag aan het succes van ALDI

Nadere informatie

Voedselverspilling in huis

Voedselverspilling in huis Voedselverspilling in huis 13 november 2014 Karin Bemelmans Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert hen tot een gezonde en meer duurzame voedselkeuze 1942 2014 Rapport Gezondheidsraad,

Nadere informatie

Inspiratielijst voor het verduurzamen van festivals en evenementen in Twente

Inspiratielijst voor het verduurzamen van festivals en evenementen in Twente Inspiratielijst voor het verduurzamen van festivals en evenementen in Twente Onderdeel 1. Gegevens en indicatoren van het evenement Gegevens Evenement Naam: Datum: Korte Omschrijving Bezoekers: Deelnemers:

Nadere informatie

Verbeter de aarde. Waarom en hoe je mee kunt doen! Anneke Brom 24-2-2013

Verbeter de aarde. Waarom en hoe je mee kunt doen! Anneke Brom 24-2-2013 Verbeter de aarde Waarom en hoe je mee kunt doen! Anneke Brom 24-2-2013 Lees hoe je door eenvoudige acties kunt meewerken aan het welzijn van de aarde. Bekijk de aardevriendelijke producten en campagnes

Nadere informatie

Koffie en thee. met oog voor duurzaamheid en kwaliteit. Gastvrije zorg food special

Koffie en thee. met oog voor duurzaamheid en kwaliteit. Gastvrije zorg food special Koffie en thee met oog voor duurzaamheid en kwaliteit Kwalitatief hoogwaardige koffie en thee die op een aantrekkelijke manier gepresenteerd worden. Dat is waar zorginstellingen volgens de koffie- en theedeskundigen

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen MVO prestatieladder Niveau 3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Jaarverslag 2018 BlijWerkt gaat in 2018 voor het certificeren van Niveau 3 van de MVO Prestatieladder. In dit jaarverslag vertellen we

Nadere informatie

Samenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Contractcatering

Samenvatting rapportage. Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid. Contractcatering Samenvatting rapportage Baan je toekomst: werken aan duurzame inzetbaarheid Contractcatering In samenwerking met: Rijnland Advies 1 Inleiding Even terugkijken.. De komende jaren verandert de arbeidsmarkt

Nadere informatie

Ons restaurant in beheer van uw studenten

Ons restaurant in beheer van uw studenten Ons restaurant in beheer van uw studenten Een team gedreven stagiaires dat zelf een restaurant runt? Albron biedt deze unieke allround leerervaring in haar stagerestaurants! Albron; van alle markten thuis!

Nadere informatie

Eigen gebruik is digitaal vastgelegd.

Eigen gebruik is digitaal vastgelegd. Reizen organiseren die behalve mooi ook verantwoord zijn voor de cultuur, natuur, het milieu en de lokale bevolking, ofwel duurzaam zijn. Daar doen we ons best voor! Het bewustzijn van de potentiële impact

Nadere informatie

Maatschappelijke issues in de veehouderij. 20 november 2013 Anne-Corine Vlaardingerbroek

Maatschappelijke issues in de veehouderij. 20 november 2013 Anne-Corine Vlaardingerbroek Maatschappelijke issues in de veehouderij 20 november 2013 Anne-Corine Vlaardingerbroek Inhoudsopgave Jumbo Maatschappelijke thema s veehouderij Jumbo en duurzaamheid Waarom GlobalGAP? 2 30 november 2013

Nadere informatie

BIERENS MVO BELEID INCASSO ADVOCATEN.

BIERENS MVO BELEID INCASSO ADVOCATEN. BIERENS MVO BELEID INCASSO ADVOCATEN www.bierensgroup.com 2 INHOUD Ons verhaal 4 Onze bijdrage aan een betere wereld 5 Onze MVO pijlers 6 Het betalingsgedrag van bedrijven verbeteren 6 Het beste in onze

Nadere informatie

Communicatieplan T.B.V. Certificering op CO 2 -prestatieladder. Betreft: Communicatieplan CO 2 -prestatieladder Datum: April 2013 Pagina: 1/8

Communicatieplan T.B.V. Certificering op CO 2 -prestatieladder. Betreft: Communicatieplan CO 2 -prestatieladder Datum: April 2013 Pagina: 1/8 COMMUN I CATI EPLAN T.B.V. Certificering op CO 2 -prestatieladder Betreft: Communicatieplan CO 2 -prestatieladder Datum: April 2013 Pagina: 1/8 Versiebeheer: Versie Datum Auteur Opmerking 1.0 Augustus

Nadere informatie

Gezond gewicht: BOFT. Gezonde eet- en beweegadviezen. voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar

Gezond gewicht: BOFT. Gezonde eet- en beweegadviezen. voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar Gezond gewicht: BOFT Gezonde eet- en beweegadviezen voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar Van gezond eten blijf je fit en van bewegen word je vrolijk Kinderen moeten goed eten om te groeien, leren,

Nadere informatie

http://www.thetasteoflife.eu VET Yrkesakademin i Österbotten (FI) http://www.duurzaammbo.nl Alles heeft twee kanten. Visie Stellingen Het is goed dat men roken heeft verboden in openbare gebouwen /

Nadere informatie

WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER?

WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER? WAAROM DUURZAAM BOSBEHEER? PEFC. HET KEURMERK VOOR DUURZAAM BOSBEHEER PRODUCTEN UIT HET BOS KOM JE OVERAL TEGEN PEFC, het keurmerk voor duurzaam bosbeheer, heeft als doel om duurzaam bosbeheer wereldwijd

Nadere informatie

Milieu: pictogrammen KWALIFICATIE DETAILHANDEL

Milieu: pictogrammen KWALIFICATIE DETAILHANDEL KWALIFICATIE DETAILHANDEL Milieu: pictogrammen Milieuvriendelijk ondernemen (mvo) is een trend in de detailhandel. Het doel van milieuvriendelijk ondernemen is dat een bedrijf rekening houdt met het effect

Nadere informatie

Beter voorkomen dan genezen.

Beter voorkomen dan genezen. Hoe raar is dat? Zorgorganisaties zijn er om mensen beter te maken, beter te laten functioneren en zich beter te laten voelen. Natuurlijk zijn allereerst de zorg en begeleiding daar op gericht, maar zou

Nadere informatie

Toespraak van staatssecretaris Dijksma bij het Groentecongres

Toespraak van staatssecretaris Dijksma bij het Groentecongres Toespraak van staatssecretaris Dijksma bij het Groentecongres Toespraak 26-03-2015 Toespraak van de staatssecretaris Dijksma (EZ) bij het Groentecongres op 26 maart 2015 in het World Trade Centrum in Rotterdam.

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen MVO prestatieladder Niveau 3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Jaarverslag over 2018 BlijWerkt gaat, na het behalen van het MVO certificaat in 2018, in 2019 haar MVO beleid steviger verankeren in

Nadere informatie

Verklaring van de symbolen

Verklaring van de symbolen Verklaring van de symbolen lactosevrij UTZ CERTIFIED gecertificeerde koffieboeren verbouwen hun koffie met zorg en aandacht voor mens en milieu. Inter IKEA Systems B.V. 2009 Producten die geschikt zijn

Nadere informatie

Versnellers van verduurzaming van ons voedsel. www.smaackmakers.nl

Versnellers van verduurzaming van ons voedsel. www.smaackmakers.nl The food shake up Versnellers van verduurzaming van ons voedsel Versnellers van verduurzaming van ons voedselsysteem & voedselpatroon Op welke manieren werken we hieraan? Communicatie(concepten) onderwijs

Nadere informatie

koffieapparatuur / automaten / 2-uursservice / ingrediënten / hygiëne producten / papierwaren

koffieapparatuur / automaten / 2-uursservice / ingrediënten / hygiëne producten / papierwaren koffieapparatuur / automaten / 2-uursservice / ingrediënten / hygiëne producten / papierwaren Directeur Henk-Jan Westhoff: Hoe goed de producten ook zijn, de mensen maken het verschil. 2 De mens is hét

Nadere informatie

ik deel daar wordt iedereen beter van eten

ik deel daar wordt iedereen beter van eten daar wordt iedereen beter van eten 1 Achtergrond 2 Onderzoek en Reflectie 3 Acties 4 Activiteiten in het Schooljaar ikdeel.be Een project van Met de steun van De Vlaamse overheid kan niet verantwoordelijk

Nadere informatie

Internationaal dierenwelzijnsbeleid

Internationaal dierenwelzijnsbeleid Internationaal dierenwelzijnsbeleid Stand: februari 2016 Onze visie Eenvoud, verantwoord, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar ligt koopmanschap ten grondslag aan het succes van ALDI. Een belangrijke voorwaarde

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen MVO prestatieladder Niveau 3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Jaarverslag 2015 Tredin behaalde in januari 2014 Niveau 3 van de MVO Prestatieladder. In dit jaarverslag nemen we u mee in onze ervaringen

Nadere informatie

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.

Nadere informatie

Practice what you preach

Practice what you preach Beste lezer, In deze nieuwsbrief staat het volgende centraal: Wat leeft er onder de medewerkers van VHL Leeuwarden & Velp als het om duurzaamheid gaat. Daarnaast is de huidige stand van zaken omtrent zonnepanelen

Nadere informatie

Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar

Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Gezonde leefstijl Ben jij benieuwd hoe je gezond kunt eten? Daar kan de Schijf van Vijf je bij helpen. Door iedere dag producten uit

Nadere informatie

Duurzaamheidsrapport CCL Nutricontrol

Duurzaamheidsrapport CCL Nutricontrol Duurzaamheidsrapport CCL Nutricontrol Voorwoord Met trots presenteer ik u het allereerste duurzaamheidsverslag van CCL Nutricontrol! In dit eerste duurzaamheids verslag willen wij u laten zien dat wij

Nadere informatie

Paviljoen Arts & Food, een kunstzinnig stadsinitiatief

Paviljoen Arts & Food, een kunstzinnig stadsinitiatief Paviljoen Arts & Food, een kunstzinnig stadsinitiatief Inhoudsopgave De parken van Rotterdam 3 Het Paviljoen Arts & Food 3 Het concept van Arts & Food 3 Beelden van het Paviljoen Arts & Food 4 Arts & Food,

Nadere informatie

Als u zaken doet met de overheid...

Als u zaken doet met de overheid... Als u zaken doet met de overheid... Het duurzame inkoopbeleid van de overheid Duurzaamheid staat hoog op de agenda van de overheid. Om de markt voor duurzame producten te stimuleren, geeft zij zelf het

Nadere informatie

Opdrachten bij cahier Foodtopia Het voedsel van de toekomst

Opdrachten bij cahier Foodtopia Het voedsel van de toekomst Opdrachten bij cahier Foodtopia Het voedsel van de toekomst BEWAREN EN BEHOUDEN Wij vinden het heel normaal dat de supermarkt vol eten ligt. Vandaag, morgen, volgende week en daarna. Dat is mogelijk doordat

Nadere informatie

Beleid duurzaam toerisme

Beleid duurzaam toerisme Beleid duurzaam toerisme Inhoudsopgave Inleiding 1 Energieverbruik 2 Papiergebruik 3 Afvalbeleid 4 Inkoopbeleid 5 Inleiding Duurzaam Toeristisch Ondernemen houdt in dat ondernemingen rekening houden met

Nadere informatie

Samenvatting. Indicatoren voor ecologische effecten hangen sterk met elkaar samen

Samenvatting. Indicatoren voor ecologische effecten hangen sterk met elkaar samen Samenvatting Er bestaan al jaren de zogeheten Richtlijnen voor goede voeding, die beschrijven wat een gezonde voeding inhoudt. Maar in hoeverre is een gezonde voeding ook duurzaam? Daarover gaat dit advies.

Nadere informatie

Duurzamer Ondernemen Daar maken we werk van!

Duurzamer Ondernemen Daar maken we werk van! Duurzamer Ondernemen Daar maken we werk van! GSM Retourplan Geef je oude GSM een nieuw leven! Magazine uitgave 2 - november 2010 Gezonde Albron ers Samen stappen maken! editie Duurzame activiteiten kalender

Nadere informatie

Streekkantine. Achterhoek. een kantine is meer dan alleen eten.

Streekkantine. Achterhoek. een kantine is meer dan alleen eten. STREEKKANTINE ACHTERHOEK Met het concept Streekkantine streven we ernaar om minimaal 20% procent van het assortiment in kantines te vervangen voor streekproducten. Hiermee geef je als gemeente een goed

Nadere informatie

Wat stelt De Nationale DenkTank 2012 voor om de voedselketen te verduurzamen*?

Wat stelt De Nationale DenkTank 2012 voor om de voedselketen te verduurzamen*? Samenvatting van de bevindingen van de Nationale DenkTank 2012 boer Consument Wat stelt De Nationale DenkTank 2012 voor om de voedselketen te verduurzamen*? verwerker *De voorstellen van de denktank voor

Nadere informatie

Waar start je als ondernemer met duurzaamheid

Waar start je als ondernemer met duurzaamheid Waar start je als ondernemer met duurzaamheid www.will2sustain.com SPELREGELS PARTICIPATIEF INTERACTIEF MOBIELTJES GEBRUIK MAKEN VAN KENNIS IN DE GROEP CONCREET TOEPASSEN GEBRUIK MAKEND VAN VRAGEN EN

Nadere informatie

Professionals in veelogistiek, belangrijke schakel in een duurzame voedselketen

Professionals in veelogistiek, belangrijke schakel in een duurzame voedselketen Professionals in veelogistiek, belangrijke schakel in een duurzame voedselketen Vee&Logistiek Nederland is de brancheorganisatie voor ondernemers in de veehandel en het veetransport, ondernemers met veeverzamelcentra

Nadere informatie

Ik was... de winst- en verliesrekening U EN PAPER FOR PAPER

Ik was... de winst- en verliesrekening U EN PAPER FOR PAPER Ik was... de winst- en verliesrekening WELKOM Uw organisatie is toegetreden tot de Paper for Paper community. Dat is iets om trots op te zijn! Als lid van ons duurzame recycleproces laat uw organisatie

Nadere informatie

Welkom bij de toolbox: T043 Duurzaam Ondernemen

Welkom bij de toolbox: T043 Duurzaam Ondernemen Welkom bij de toolbox: T043 Duurzaam Ondernemen Na deze toolbox begrijp je: Wat Duurzaam Ondernemen betekent Waarom het Belangrijk is om CO2 uitstoot te verminderen Welke Richtlijn SPIE hanteert om duurzaam

Nadere informatie

Toekomst van uw biologische boerderijwinkel.

Toekomst van uw biologische boerderijwinkel. Toekomst van uw biologische boerderijwinkel. Naam: William Ton (1604410) Docent: Rob van den Idsert Specialisatie: Concept Periode: 2015-D Datum: 27-05-2015 Toekomst van uw biologische boerderijwinkel.

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De Bodde

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De Bodde Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De Bodde Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De publieke sector is een zeer grote werkgever en heeft dus ook grote invloed op duurzaamheids- en arbeidsmarktvraagstukken.

Nadere informatie

Ondernemingsplan. Catootje aan de Markt. Behoort bij beschikking van Burgemeester en Wethouders van Leiden. Wabo /

Ondernemingsplan. Catootje aan de Markt. Behoort bij beschikking van Burgemeester en Wethouders van Leiden. Wabo / Ondernemingsplan Catootje aan de Markt Behoort bij beschikking van Burgemeester en Wethouders van Leiden Wabo 150633 / 1714434 Auteur: Datum: W. Weber / W. van Asperen 25-08- 2014 INHOUDSOPGAVE 1. DE ONDERNEMERS

Nadere informatie

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen PK Benelux BV Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen INLEIDING Dit Plan van aanpak gaat over maatschappelijk verantwoord onderrnemen en Maatschappelijk verantwoord inkopen (ook wel duurzaam

Nadere informatie

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over.

Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Pre-diabetes Pre-diabetes, wat is het en wat kan ik er zelf aan doen? In deze folder krijgt u hier meer informatie over. Wat is pre-diabetes Pre-diabetes is het stadium vóór diabetes (suikerziekte). Het

Nadere informatie

VPB welkom bij Bidvest Deli XL. Page 1

VPB welkom bij Bidvest Deli XL. Page 1 VPB welkom bij Bidvest Deli XL Page 1 Agenda Over Bidvest Deli XL Onze markten Diensten Het logistieke netwerk Hoe gaan wij om met MVO Assortiment van Bidvest Deli XL Page 2 Over Bidvest Deli XL Bidvest

Nadere informatie

Energie management actieplan. Copier Groep B.V.

Energie management actieplan. Copier Groep B.V. Energie management actieplan Copier Groep B.V. Aspect van de CO 2 prestatieladder: 3.B.2. Datum: 31 maart 2015 Versie: 00 Auteur: M.J.A. Rijpert Vrijgegeven: T.J. Crum, J. Copier Voorwoord Voor u ligt

Nadere informatie

Duurzamer Ondernemen. Magazine 2013. Daar maken we werk van! uitgave 4 december 2012

Duurzamer Ondernemen. Magazine 2013. Daar maken we werk van! uitgave 4 december 2012 Duurzamer Ondernemen Daar maken we werk van! uitgave 4 december 2012 Magazine 2013 Colofon Oplage: 8.000 exemplaren Concept en realisatie: Albron bv, afdeling Communicatie TVC reclamebureau bv Fotografie:

Nadere informatie

The Sustainable Suitcase. The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen

The Sustainable Suitcase. The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen The Sustainable Suitcase The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen December 2011 The Sustainable Suitcase is een handige koffer

Nadere informatie

Energie management actieplan. Newae B.V.

Energie management actieplan. Newae B.V. Energie management actieplan Newae B.V. Aspect van de CO2 prestatieladder: 3.B.2. Datum: 22 maart 2017 Versie: 01 Auteur: Vrijgegeven: P. Cleijne T.J. Crum Voorwoord Voor u ligt het Energie Management

Nadere informatie

Alles van waarde beschermen en behouden

Alles van waarde beschermen en behouden Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,

Nadere informatie

Voedingsbeleid Bso 1

Voedingsbeleid Bso 1 Voedingsbeleid Bso 1 Inhoud Algemeen o Gezond voedingsaanbod o Vaste en rustige eetmomenten o Allergieën en individuele afspraken o Traktaties Voedingsaanbod en eetmomenten o Eet- en drinkmomenten - Fruit

Nadere informatie

F OR A U N IQUE BB Q E X PE R I E NC E SMOKEY GOODNESS AUTHENTIEKE BBQ CATERING

F OR A U N IQUE BB Q E X PE R I E NC E SMOKEY GOODNESS AUTHENTIEKE BBQ CATERING F OR A U N IQUE BB Q E X PE R I E NC E SMOKEY GOODNESS AUTHENTIEKE BBQ CATERING SMOKEY GOODNESS: Duurzaamheidsmanifest Catering heeft altijd iets feestelijks: lekker eten, drankje er bij en een hoop gezelligheid.

Nadere informatie

Kies voor. CERCAT gecertificeerde. catering

Kies voor. CERCAT gecertificeerde. catering Kies voor CERCAT gecertificeerde catering Uitgave en redactie: Stichting Certificatie Contractcatering, Gorinchem Vormgeving: BURO18 communicatie bv, Gorinchem Fotografie: Henk de Graaf Fotografie, Leiderdorp

Nadere informatie

MVIE Geluidssystemen B.V.

MVIE Geluidssystemen B.V. MILIEUZORGSYSTEEM van MVIE Geluidssystemen B.V. tevens handelend onder: MVIE Audiovisuele Techniek MVIE Home Entertainment De scope van dit kwaliteitssysteem is: MVIE levert, installeert en onderhoud professionele

Nadere informatie

Presentatie - gezond en duurzaam eten & drinken in de Sint Maartenskliniek - Presentatie - Vers van de boer voor instellingen

Presentatie - gezond en duurzaam eten & drinken in de Sint Maartenskliniek - Presentatie - Vers van de boer voor instellingen Presentatie - gezond en duurzaam eten & drinken in de Sint Maartenskliniek -Jelle Ferwerda Achtergrond Sint Maartenskliniek en het eten & drinken concept Aanpak en waardering van eten in de Sint Maartenskliniek

Nadere informatie