Toerist in vervoering. Inspiratie voor toeristisch-recreatieve mobiliteit

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Toerist in vervoering. Inspiratie voor toeristisch-recreatieve mobiliteit"

Transcriptie

1 Toerist in vervoering Inspiratie voor toeristisch-recreatieve mobiliteit

2 Colofon Deze themapublicatie is een uitgave van Kenniscentrum Kusttoerisme. 2016, Kenniscentrum Kusttoerisme Bij het samenstellen van deze publicatie is de grootste zorgvuldigheid betracht. Kenniscentrum Kusttoerisme is echter niet aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van de aangeboden informatie in deze publicatie. Kenniscentrum Kusttoerisme p/a HZ University of Applied Sciences Postbus AJ Vlissingen Telefoon: Website: Auteurs Kim Provoost Carmen Willemsen Jorrit Bijl Sylvia Schouwenaars Margot Tempelman Fotografie Van DNA Beeldbank op - Ben Biondina - Mechteld Jansen - Eddy Westveer VVV Zeeland Grafische vormgeving Kees Hoendervangers, II Toerist in vervoering

3 Inhoud Inleiding... 1 Toerisme en vervoer in Zeeland... 3 Verblijf... 3 Activiteiten... 4 De gast over vervoer in Zeeland... 7 Respondenten Gebruik vervoer... 7 Openbaar vervoer... 8 Belangrijke factoren bij vervoerskeuze... 9 Behoeften van de gast Beschikbaarheid Beleving Snelheid Veiligheid Betaalbaarheid Gemak Digitalisering Gezondheid Duurzaamheid Delen Tips voor de vrijetijdssector Bronnen III

4 IV Toerist in vervoering

5 Inleiding Wanneer de gast op vakantie gaat of een daguitstap maakt, is het verkennen van de omgeving hierbij een belangrijk onderdeel. Om de omgeving te verkennen kan de gast gebruik maken van verschillende vormen van vervoer. Hierbij kan gedacht worden aan eigen vervoermiddelen zoals de auto en de fiets, maar ook aan aangeboden vervoermiddelen zoals openbaar vervoer en belevingsgerichte vervoermiddelen zoals bijvoorbeeld de pontjes, de TukTuk en de Zonnetrein, waar de gast in Zeeland al gebruik van kan maken. Bij het verkennen van de omgeving, is het begrip beleving de laatste jaren belangrijk geworden in de vrijetijdseconomie. Beleving is de essentie van een vrijetijdsproduct of -dienst; het roept emoties op tijdens het deelnemen aan het product of de dienst waardoor binding ontstaat met het product of de dienst of de producent ervan. Het toevoegen van beleving maakt een vrijetijdsproduct of -dienst onderscheidend. Het creëert (materiële en immateriële) meerwaarde voor de consument en voor de producent (Provoost, 2011). Vervoer en beleving zijn dan ook onlosmakelijk met elkaar verbonden als het gaat om toeristische mobiliteit. Binnen toeristische mobiliteit zijn er twee vormen van vervoer tijdens het verblijf te onderscheiden; bestemmingsvervoer en recreatief vervoer. De gast kan zich namelijk op bestemming (laten) vervoeren van punt A naar punt B, bijvoorbeeld als verbinding tussen verblijf en een attractie. De gast kan er echter ook voor kiezen om zich tijdens zijn verblijf recreatief te (laten) vervoeren. Hierbij kan gedacht worden aan het maken van een huifkartocht door de polder of het rondrijden op een solex langs de kustroute. Voor beide vormen van vervoer geldt dat het reizen zelf al leuk moet zijn omdat het deel uitmaakt van het (onder)weg zijn. Omdat vervoer en beleving met elkaar verbonden zijn, speelt vervoer tijdens het verblijf van de gast een belangrijke rol. Toeristisch recreatief vervoer speelt ook een belangrijke rol in het stimuleren van de gast om activiteiten in de omgeving te ondernemen, zodat de regio beter beleefd kan worden. Het ervaren en beleven van verschillende vormen van vervoer heeft invloed op hoe de gast de bestemming en dus zijn totale verblijf (voor één of meerdere dagen) beleeft. 1

6 Begin 2015 heeft de Toeristische Uitvoeringsalliantie 1 een businessplan opgesteld waarin kansen en ontwikkelrichtingen voor toeristisch vervoer in Zeeland worden geschetst. De themapublicatie die voor u ligt is een praktische vertaling van het businessplan om ondernemers en overheden te informeren en inspireren over de rol-, het belang- en de mogelijkheden van toeristisch recreatief vervoer tijdens een vakantie of daguitstap in Zeeland. 1 De Toeristische Uitvoeringsalliantie is een samenwerkingsverband tussen VVV Zeeland, Economische Impuls Zeeland en Kenniscentrum Kusttoerisme. 2 Toerist in vervoering

7 Toerisme en vervoer in Zeeland Toerisme bestaat uit drie elementen, namelijk; vervoer, verblijf en vermaak. Als deze elementen gecombineerd worden, kan elk gewenst product of elke gewenste dienst op het gebied van vakantie samengesteld worden (NRIT Media, 2012). Vervoer is daarbij de verbindende factor, vervoer brengt de gast naar de bestemming (het verblijf) en vervoer brengt de gast naar allerlei activiteiten op en rond de bestemming (vermaak). Daarnaast kan vervoer zelf ook als vermaak dienen in de vorm van recreatief vervoer. Hierbij kan gedacht worden aan het maken van een rondvaart of een fietstocht door de duinen. Het vervoer dient op deze manier als vermaak en niet als middel om van A naar B te komen. Wat de gast ook doet tijdens zijn vakantie of daguitstap, hij moet zich verplaatsen en daarvoor is altijd vervoer nodig. Er wordt kort ingezoomd op de toeristische elementen verblijf en vermaak en de rol van mobiliteit daarin voor zowel verblijfstoeristen als dagtoeristen. Verblijf Bij verblijfstoerisme wordt onderscheid gemaakt tussen toeristen en vaste gasten. Naast de verblijfstoerist is ook de dagtoerist een veelvuldige bezoeker van de provincie. Zowel verblijfstoeristen als dagtoeristen maken gebruik van vervoer, of dat nu met de auto is, met de fiets, te voet of anderszins. Om naar hun verblijfs- of daguitstapbestemming in Zeeland te gaan is altijd een vorm van vervoer nodig. De Nederlandse verblijfstoerist komt vooral met de auto naar Zeeland: in de periode reisde 94% met een eigen, geleende of gehuurde auto. Nog eens 2% reisde met een camper en 3% met het openbaar vervoer. Van de buitenlandse verblijfstoeristen reisde 97% in 2014 met een eigen vervoermiddel naar Zeeland: auto, camper of motor. Het aandeel openbaar vervoer voor de buitenlandse verblijfstoerist is nihil. Zowel de Nederlandse als de buitenlandse verblijfstoerist in Zeeland beschikt tijdens zijn verblijf over het algemeen over een eigen vervoermiddel (ContinuVakantieOnderzoek, 2014) (Onderzoek Inkomend Toerisme, 2014). De dagtoerist gebruikt bij 52% van de uitstapjes de 3

8 auto of motor als vervoermiddel. 21% Gebruikt de fiets en 14% gaat te voet. 7% Reist met andere vervoers vormen zoals het openbaar vervoer naar de bestemming van de daguitstap toe (NBTC - NIPO Research, 2012/2013). Activiteiten De verblijfstoerist maakt niet alleen gebruik van vervoer om naar de bestemming toe te gaan, maar kan ook gebruik maken van vervoer op de bestemming. Dit kan recreatief vervoer zijn als activiteit maar ook vervoer van A naar B, bijvoorbeeld van de parkeerplaats of het vakantieverblijf naar een attractie. De dagtoerist die vanuit de woonplaats vertrekt om een daguitstap te maken, maakt ook al van het moment van vertrek gebruik van vervoer. Tijdens de daguitstap kan de dagtoerist evenals de verblijfstoerist ook gebruik maken van andere vormen van vervoer zoals recreatief vervoer. De Nederlandse verblijfstoerist onderneemt volop activiteiten tijdens zijn verblijf in Zeeland. Hierbij gaat het om het bezoek aan steden, dorpjes, attracties etc. maar vaak ook om de verplaatsing zelf. Voor de Nederlandse verblijfstoerist is de activiteit tochtjes maken met de auto een van de belangrijkste activiteiten tijdens het verblijf, deze activiteit staat al jarenlang in de top-3. Daarnaast typeert 16% van de gasten in 2013 hun verblijf in Zeeland als een fietsvakantie en 9% als een wandelvakantie (hierbij werd meer dan de helft van de vakantiedagen gefietst dan wel gewandeld) (ContinuVakantieOnderzoek, ). De buitenlandse gast is ook ondernemend tijdens zijn verblijf in Zeeland. 50% Van de gasten noemt het bezoek aan het strand de belangrijkste activiteit tijdens de vakantie, dit zegt met name de Duitse gast. Voor 14% van de buitenlandse gasten is fietsen de belangrijkste activiteit en voor 5% wandelen. Dit geeft aan hoe belangrijk het verkennen van de regio en dus ook verplaatsingen tijdens het verblijf zijn (Inkomend Toerisme, 2014). Het blijkt dus dat verblijfstoeristen veel activiteiten ondernemen tijdens hun verblijf in Zeeland. Veel van deze activiteiten hebben te maken met het verkennen van en verplaatsen door de regio. Tevens zijn veel activiteiten gericht op het bezoeken van steden, attracties, musea etc. Daarnaast hebben bijna alle gasten tijdens hun verblijf beschikking over een eigen vervoermiddel. 4 Toerist in vervoering

9 Ook voor dagtoeristen maakt verplaatsing op de bestemming een belangrijk deel uit van de daguitstap: fietsen, wandelen en tochtjes met de auto staan hoog in de top-10 van ondernomen activiteiten. Ook voor de dagtoerist hebben veel activiteiten te maken met het verplaatsen door- en verkennen van de regio (ContinuVrijeTijdsOnderzoek, 2012/2013). Gekeken naar de uitgaven van toeristen aan vervoer, besteedt de Nederlandse toerist van de 31,30 9% per persoon per dag aan vervoer naar Zeeland en 3% aan vervoer tijdens de vakantie (ContinuVakantieOnderzoek, 2014). De uitgaven aan vervoer tijdens het verblijf zijn laag ten opzichte van de totale uitgaven. Een reden hiervoor kan zijn dat veel bezoekers gebruik maken van hun eigen auto tijdens het verblijf en in mindere mate gebruik maken van andere vormen van vervoer. Maar ook het gebruik van de auto als vervoermiddel kost geld. Uit diverse mobiliteitsonderzoeken uit het verleden blijkt echter dat vaak alleen de brandstofkosten worden meegerekend en niet de overige kosten. Vanuit het parkeer- en strandonderzoek wat Kenniscentrum Kusttoerisme in samenwerking met Economische Impuls Zeeland in 2015 heeft uitgevoerd, wordt dit bevestigd. Het blijkt dat 91% van de bezoekers (verblijfstoeristen, dagjesmensen en inwoners) met de auto naar het strand komt. De voornaamste reden voor zowel dagtoeristen als verblijfstoeristen om met de auto naar het strand te gaan, is de afstand gevolgd door gemak. Figuur 1: Redenen om met de auto naar het strand te gaan Afstand 74% Gemak 30% Ruimte voor bagage / passagiers Snelheid 11% 8% Bereikbaarheid / vindbaarheid Anders 5% 4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% N=903 5

10 Als de bezoekers geen gebruik hadden kunnen maken van de auto, geeft 70% van de respondenten aan dat ze dan niet naar het strand waren gegaan. 19% Geeft aan dat ze dan voor de fiets hadden gekozen en 7% voor het openbaar vervoer. Er zijn verschillende redenen te benoemen waarom bezoekers de auto thuis zouden laten of verder van het strand zouden parkeren. De parkeer tarieven hebben hier zeker invloed op. 34% Geeft dan ook aan dat ze de auto thuis zouden laten of verder van het strand zouden parkeren in verband met de hoge parkeertarieven. Service, zoals het vervoeren van strand bagage, speelt een minder belangrijke rol. Wel is er interesse in alternatieve vormen van vervoer, bijvoorbeeld een pendelbus die naar het strand rijdt (Strand- en parkeerbeleving aan de kust, 2016). Figuur 2: Redenen waarom bezoekers de auto thuis zouden laten of verder van het strand zouden parkeren Prijs 34% 30% 36% Service 16% 15% 68% Alternatief vervoer 34% 15% 51% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Ja Misschien Nee N= Toerist in vervoering

11 De gast over vervoer in Zeeland Na een korte marktanalyse over de toeristische elementen en de rol van de verblijfstoerist en dagtoerist in Zeeland, wordt in dit hoofdstuk ingezoomd op het gebruik van vervoer door bezoekers aan Zeeland. Kenniscentrum Kusttoerisme beschikt over een Zeelandpanel waar jaarlijks een aantal vragenlijsten met betrekking tot een specifiek onderwerp aan wordt voorgelegd. Dit Zeelandpanel bestaat uit bezoekers (verblijfstoeristen en dagrecreanten uit het binnen- en buitenland) die Zeeland in 2015 of eerder bezocht hebben. Ze hebben Zeeland bezocht voor een dagje uit (zoals winkelen, fietsen, strand, attractie) of een vakantie. Het panel kent ook eigen inwoners uit Zeeland die bijvoorbeeld een dagje naar het strand zijn gegaan of een wandeling hebben gemaakt. Het panel bestaat uit ongeveer 1800 personen. Dit jaar is aan het panel een vragenlijst voorgelegd over toeristisch vervoer met betrekking tot een bezoek aan Zeeland voor een daguitstap of vakantie. De resultaten van dit onderzoek worden in dit hoofdstuk beschreven. Respondenten In totaal hebben 398 respondenten de vragenlijst ingevuld. Het merendeel van de respondenten (52%) komt uit Nederland, waarvan 57% in Zeeland woont. Hiernaast komt 26% uit België, 21% uit Duitsland en 1% uit overige landen. De respondenten hebben de meeste bezoeken doorgebracht in de regio s Walcheren en Zeeuws Vlaanderen. 40% van de respondenten geeft aan dat het bezoek een dag(deel) duurde, 28% 9 dagen of langer, 16% 2-4 dagen en nog eens 16% 5-8 dagen. Wat betreft de samenstelling van het gezelschap heeft 61% het bezoek samen met partner afgelegd, 15% met gezin met kinderen, 10% met vrienden, 6% alleen, 6% met overige familie en 2% in een andere samenstelling. Gebruik vervoer 61% van de respondenten van het Zeelandpanel geeft aan dat de auto het voornaamste vervoermiddel is dat zij gebruikten tijdens het bezoek aan Zeeland. Bijna een derde geeft aan dat zij als voornaamste vervoermiddel de fiets hebben gebruikt. 5% geeft bij de categorie anders, namelijk: aan met name te wandelen tijdens het bezoek. 7

12 Figuur 3: Wat was het voornaamste vervoermiddel dat u tijdens uw laatste bezoek aan Zeeland heeft gebruikt? (het gaat hierbij niet om het vervoermiddel naar Zeeland toe) 70% 60% 61% 50% 40% 30% 30% 20% 10% 0% Auto Fiets 2% 1% Bus Boot 5% Anders N=365 Van de respondenten die aangeven dat zij voornamelijk de auto gebruiken tijdens de vakantie of daguitstap in Zeeland, gebruikt iets meer dan 70% ook thuis voornamelijk de auto. Het valt op dat de respondenten die aangeven voornamelijk de fiets te gebruiken tijdens de vakantie of daguitstap, thuis minder gebruik maken van de auto (namelijk 50%). Openbaar vervoer Binnen Zeeland bestaat het openbaar vervoer uit trein, bus en veerboot. Uit onderzoek van Kenniscentrum Kusttoerisme naar toeristisch-recreatieve mobiliteit, blijkt dat de gast in mindere mate gebruik maakt van openbaar vervoer. Uit de resultaten van het Zeelandpanel komt naar voren dat de respondenten het openbaar vervoer zowel gebruiken voor een bezoek aan een stad(je) en/of dorp, als voor het vervoer naar een terrasje of om de omgeving van Zeeland te verkennen. Ook in de thuissituatie maakt de respondent weinig tot geen gebruik van het openbaar vervoer. Zo geeft 50% aan nooit gebruik te maken van het openbaar vervoer, 25% minder dan één keer per maand en de overige 25% één of meerdere keren per maand. 8 Toerist in vervoering

13 In het Nederlandse openbaar vervoer kan gereisd worden met de OV-chipkaart of met een los kaartje. De OV-chipkaart is vooral bij de Nederlandse bezoeker bekend, 43% geeft aan deze ook daadwerkelijk te gebruiken. De OV-chipkaart is bij de Belgen onder een kleine groep bekend en onder de Duitsers nauwelijks. Opvallend is dat de bekendheid van de OV-fiets onder de Duitsers opmerkelijk groter is in verhouding met het gebruik, terwijl de Duitsers aangeven nauwelijks bekend te zijn met de OV-chipkaart. De informatie over het openbaar vervoer wordt via verschillende kanalen gevonden. Bij zowel de Nederlandse, de Duitse en de Belgische respondenten wordt de website van VVV Zeeland het meest gebruikt voor het vinden van informatie over openbaar vervoer. De overige informatieve websites zoals die van 9292, NS, ZeelandPas en Connexion, zijn vaak wel bekend maar worden minder gebruikt. GoEuro, het online vergelijkingsplatform voor reizen via vliegtuig, trein en bus heeft uitgezocht dat openbaar vervoer in Nederland duur is voor toeristen. In Nederland is een ritje met het openbaar vervoer, taxi of Uber voor toeristen relatief duur in vergelijking met 60 steden over de hele wereld. De steden Amsterdam en Rotterdam staan onderaan de lijst en behoren daarmee tot de duurste steden om van A naar B te reizen (NRIT Media, 2014). Het relatief laag uitgavenpatroon aan vervoer tijdens een vakantie of daguitstap en het dure openbaar vervoer voor toeristen, zijn factoren die het gebruik van het openbaar vervoer bepaald niet stimuleren. Belangrijke factoren bij vervoerskeuze Bij het maken van een keuze voor een vervoermiddel spelen verschillende onderdelen een rol. In figuur 4 is de top-3 met belangrijkste factoren weergegeven die voor de respondent invloed hebben op het maken van een vervoerskeuze tijdens het bezoek aan Zeeland. Beschikbaarheid, beleving van de omgeving en snelheid zijn voor de respondenten de drie belangrijkste factoren die invloed hebben op de vervoerskeuze tijdens het bezoek aan Zeeland. 9

14 Figuur 4: Wat zijn de drie belangrijkste factoren die van invloed zijn op uw vervoerskeuze tijdens uw bezoek aan Zeeland? Beschikbaarheid Beleving van de omgeving Snelheid Beweging Weer Kosten Ruimte voor passagiers / bagage Vindbaarheid Elektrisch oplaadpunt Anders, namelijk 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% N=353 In vergelijking met de belangrijkste factoren die van invloed zijn op de vervoerskeuze in de thuissituatie, valt op dat de respondenten in hun thuissituatie ook de kosten een belangrijke factor vinden en in mindere mate de beleving van het vervoer, zoals tijdens het bezoek aan Zeeland. Belangrijkste factoren die van invloed zijn op de keuze van vervoermiddel Tijdens het bezoek aan Zeeland In de thuissituatie 1) Beschikbaarheid 1) Beschikbaarheid 2) Beleving 2) Snelheid 3) Snelheid 3) Kosten N= 353 N= 360 De respondenten hebben ook andere factoren kunnen aangeven die van invloed zijn op de vervoerskeuze tijdens het bezoek aan Zeeland. Hieruit kwam naar voren dat respondenten gemakkelijk de auto pakken omdat dit vrijheid biedt en ze het fijn vinden om eigen baas te zijn. Ook wanneer de hond erbij is, wordt vaker gekozen voor de auto. Andere respondenten kiezen juist niet voor de auto in verband met parkeermogelijkheden. Zij willen vermijden dat ze lang op zoek zijn naar een parkeerplaats. 10 Toerist in vervoering

15 Behoeften van de gast Uit het vorige hoofdstuk is gebleken dat beschikbaarheid, beleving en snelheid de belangrijkste factoren zijn bij vervoer tijdens het verblijf in Zeeland. Naast deze begrippen worden ook de andere factoren veiligheid, betaalbaarheid, gemak, digitalisering, gezondheid, duurzaamheid en het delen in dit hoofdstuk nader toegelicht. Er wordt per begrip inzichtelijk gemaakt wat de behoeften zijn van de gast en wat de trends en ontwikkelingen zijn rondom toeristische mobiliteit. Er worden verschillende inspiratievoorbeelden gegeven die kunnen bijdragen aan het inspelen op de wensen en behoeften van de gast rondom vervoer tijdens een vakantie of daguitstap. Hierbij worden kansrijke voorbeelden genoemd voor Zeeland. 11

16 Beschikbaarheid De beschikbaarheid van vervoersvormen is een belangrijke voorwaarde om er ook daadwerkelijk gebruik van te kunnen maken. Beschikbaarheid is een breed begrip, het kan gaan om de directe beschikking van een auto of fiets, maar ook om de nabijheid van een buslijn of (aangelegd) fietspad. Vervoersvormen moeten op drukbezochte en minder drukbezochte locaties aanwezig zijn. Niet alleen de aanwezigheid maar met name ook de frequentie is daarbij belangrijk. Er kan een bushalte aanwezig zijn op het vakantiepark, maar als de bus daar maar twee keer per dag langs komt, is deze vorm van vervoer niet voldoende beschikbaar voor de gast. Uit het onderzoek van Kenniscentrum Kusttoerisme naar Unieke Beleving komt naar voren dat Zeeland beschikt over goed aangelegde fietspaden. Deze fietspaden en bijbehorende fietsknooppunten maken het mogelijk voor bezoekers om de fiets te beschouwen als een beschikbare vorm van vervoer. Bovendien blijkt uit hetzelfde onderzoek dat het als uniek wordt ervaren dat de gast in Zeeland letterlijk door de duinen kan fietsen en deze fietspaden langs het water leiden (Kenniscentrum Kusttoerisme, 2015). De beschikbaarheid van goede fietspaden maakt het voor de gast gemakkelijk om recreatief te fietsen of om van A naar B te komen. Niet alleen de beschikbaarheid van fietspaden maar de beschikbaarheid van alle vormen van vervoer is een belangrijke voorwaarde om er daadwerkelijk gebruik van te kunnen maken. Het blijkt ook dat bijvoorbeeld de slechte beschikbaarheid van het openbaar vervoer in sommige delen van Zeeland de reden is om tijdens het bezoek gebruik te maken van alternatieve vervoersvormen zoals de auto, omdat dit gemak biedt. KANSRIJK VOOR ZEELAND In Renesse kunnen bezoekers gebruik maken van een transferium waar meerdere vervoersvormen samenkomen. Dit transferium biedt een grote parkeerplaats met 900 plaatsen waar bezoekers gratis kunnen parkeren. Vanuit hier kan gebruik worden gemaakt van busjes die de bezoeker naar de accommodatie of strandovergang vervoeren. Ook zijn er verschillende openbare vervoerslijnen aanwezig (Parkeren, 2015). Renesse is een voorbeeld van een succesvol transferium, het is kansrijk om zo n transferium ook op andere plekken aan te bieden in Zeeland. Zo kan de gast gemakkelijk de auto laten staan en overstappen op alternatieve (duurzamere) vormen van vervoer. Het is 12 Toerist in vervoering

17 Foto: De gast is tijdens het verblijf op zoek naar keuzevrijheid, deze keuzes moeten wel eenvoudig te maken en te combineren zijn. Er zijn verschillende voorbeelden te benoemen waar gasten eenvoudig kunnen overstappen tussen eigen vervoer en andere vervoersvormen. Zo kunnen de strandbezoekers in Noordwijk ervoor kiezen om met een strandpendel naar het strand vervoerd te worden. Bezoekers worden op deze wijze gestimuleerd om de auto te laten staan. De strandpendel rijdt al sinds 2008 en wordt steeds meer gewaardeerd door zowel gebruikers als ondernemers (bron:noordwijk.info.nl). belangrijk om deze transferia te ontwikkelen om minder goed bereikbare of juist drukke locaties met elkaar te verbinden. Ook unieke plaatsen die minder goed te bereiken zijn, kan de gast dan gemakkelijker bezoeken. Tevens worden parkeerdruk en files in drukkere gebieden hierdoor verminderd. Daarnaast is het een kans om de (bestaande) transferia steeds meer te ontwikkelen tot nieuwe vormen van onthaal. Waarbij de gast niet alleen de auto parkeert, maar ook geïnspireerd wordt om nog meer van de omgeving te genieten. Deze onthaallocaties zijn vaak het startpunt van een bezoek aan Zeeland en vormen een belangrijke eerste indruk van het gebied. Om 13

18 bestaande of nieuwe transferia een kwaliteitsimpuls te geven kunnen innovatieve ontwikkelingen op het gebied van onthaalfunctie, energie opwekking, afval en verlichting in de natuur plaatsvinden, waarbij de beleving van de gast centraal staat (Kansen voor een gastvrij onthaal, 2015). De mogelijkheid om het principe van een transferium ook op andere plekken toe te passen, verdient onderzoek. Niet het kopiëren van bestaande transferia maar juist het koppelen van verschillende vervoerstromen op cruciale (logische) plekken kan de gast stimuleren om gebruik te maken van andere vervoersvormen. 14 Toerist in vervoering

19 Beleving Doordat in de westerse wereld de materiële behoeften bevredigd zijn, hechten consumenten meer waarde aan belevenissen dan aan bezit. Beleving en iets mee maken worden steeds belangrijkere drijfveren in het keuzeproces van de consument. Bij een belevenis wordt de emotionele behoefte van de mens vervuld. Nergens komt dit zo sterk tot uiting als in toerisme en vrijetijdsbesteding (NRIT Media, 2011). Er is door ANWB en CELTH (Centre of Expertise leisure, tourism & hospitality) onderzoek gedaan naar geluksmomenten tijdens een dagje uit. Tijdens het ondernemen van een uitje gaat het om het ervaren van een geluksmoment, samen met anderen die er voor de consument toe doen. (ANWB & CELTH, 2014). Ook vanuit het Zeelandpanel geven respondenten aan dat beleving van grote invloed is op de vervoerskeuze tijdens het bezoek, terwijl dit bij de vervoerskeuze in de thuissituatie helemaal niet van toepassing is. Het vervoer tijdens een bezoek aan Zeeland is meer dan een verplaatsing alleen, het is onderdeel van het (onder)weg zijn waarbij gasten al iets willen beleven. LAND IN ZEE! BELEVING Zeeland onderscheidt zichzelf ten opzichte van andere kustprovincies, doordat zij in Nederland de enige provincie is die letterlijk in zee ligt; LAND IN ZEE! Er zijn in Zeeland vele ontwikkelingsmogelijkheden met betrekking tot vervoer door de unieke ligging in zee en het water rondom. Dit geldt ook voor de vervoerscomponent. Denk hierbij aan Rondje Pontje waarbij wandelaars en fietsers in Zeeland door middel van pontjes naar de overkant worden vervoerd. De beleving van de omgeving en de unieke kenmerken van het landschap dragen bij aan het optimaal beleven van de regio waarin de gast zich bevindt tijdens zijn vakantie of daguitstap. KANSRIJK VOOR ZEELAND Zeeland kan leren van de vele voorbeelden die er al zijn rondom belevingsgericht vervoer. Idealiter worden land en zee hier met elkaar verbonden zodat de gast de ultieme LAND IN ZEE! beleving ervaart. Het van Gogh- Roosegaarde fietspad is een uniek fietspad voor deze regio omdat van Gogh in het verleden op deze plaats geschilderd heeft. Zeeland zou een fietspad kunnen ontwikkelen waar de kernwaarden van de Zeeuwse kust centraal staan. Eind 2015 heeft de Toeristische 15

20 Foto: In Eindhoven ligt het unieke Van Gogh-Roosegaarde solar fietspad. Dit fietspad bevat speciaal ontwikkelde technologieën waarbij fonkelende steentjes de beleving geven van de sterrennacht zoals van Gogh die ooit schilderde. Bezoekers worden in de schemering verrast door een ontwerp van licht en kleur, techniek wordt hierbij gekoppeld aan beleving (Van Gogh Brabant, 2014). Uitvoeringsalliantie een inspiratiesessie georganiseerd met betrekking tot innovatieve strandovergangen. Tijdens deze bijeenkomst zijn ideeën ontstaan over de invulling van Nieuwvliet-Bad (Zeeuws- Vlaanderen) rondom strandovergangen. Bezoekers kunnen in Nieuwvliet-Bad geen gebruik maken van een pad door de duinen, in tegenstelling tot de rest van West Zeeuws- Vlaanderen. Onderlangs de duinen vindt men wel een duinpad. In het gebied is sprake van meervoudig functiegebruik (fietsen, wandelen en paardrijden). Het idee is ontstaan om een vlonder(fiets)pad OP het strand te ontwikkelen. Dit product kan een onvergetelijk en uniek geluksmoment voor de bezoekers creëren waarin LAND IN ZEE! centraal staat. 16 Toerist in vervoering

21 Snelheid Ook de snelheid van de vervoersvorm speelt een belangrijke rol. Vaak is de achterliggende keuze bij het nemen van de auto als vervoermiddel dat het snel is, snel van A naar B zonder wachttijden wat vaak bij het openbaar vervoer en overige vervoersvormen een probleem kan zijn. KANSRIJK VOOR ZEELAND Zoals al eerder in dit rapport naar voren is gekomen, is Zeeland LAND IN ZEE! Om de kracht van deze unieke locatie te versterken zou Zeeland kunnen inspelen op de versterking van de relatie tussen vervoer over land en vervoer over water. Deze ontwikkelingen dragen bij aan de LAND IN ZEE! beleving van de gast maar kunnen ook zorgen voor snelheid waarmee de gast van A naar B wil. LAND IN ZEE! ook inzetten voor snelle verbindingen lijkt een kans. Zo ook het voorbeeld Rondje Pontje als fietspad over het water. Hierbij is het makkelijk om van de ene kant naar de andere kant van het water te komen en niet veel kilometers te hoeven omrijden. Maar ook rechte routes door het kenmerkende landschap kunnen verbindingen maken tussen toeristische verblijfsgebieden en bijvoorbeeld steden als Middelburg, Vlissingen en Goes. Dit is ook interessant voor het woon-werkverkeer en het daarbij stimuleren om dagelijks gebruik te maken van de fiets. Hiernaast zijn er ook nog andere bestaande Zeeuwse initiatieven die het water en land combineren zoals de Watertaxi in Vlissingen. De watertaxi verzorgt een leuke, maritieme en snelle verbinding tussen het centrum en het stationsplein van Vlissingen (Watertaxi Vlissingen, 2015). Deze initiatieven bieden de gast snelheid en tegelijkertijd ook beleving. Initiatieven als waterverbindingen verdienen de aandacht op andere locaties. De keuze van locatie is van belang voor de slagingskans. Vooral het combineren van verschillende functies (utilitair en recreatief) zijn hierbij basisvoorwaarden. 17

22 Een fietssnelweg is een fietspad dat is bedoeld voor langeafstandsverkeer. De kenmerken van een fietssnelweg zijn de afwezigheid van kruisingen met gemotoriseerd verkeer, een goed wegdek en geen stoplichten. Door middel van een fietssnelweg kan het fietsverkeer gestimuleerd worden en het autoverkeer in mindering worden gebracht (Vlaamsbrabant, 2015). Deze fietssnelwegen hebben een utilitair doel en dienen niet alleen de eigen bevolking maar ook de toeristische gasten op een duurzame manier snel van bijvoorbeeld hun verblijf naar een attractie te leiden. 18 Toerist in vervoering

23 Veiligheid Uit onderzoek van ANWB is gebleken dat veiligheid bij de Nederlanders op de eerste plaats komt als het gaat om mobiliteit (ANWB, 2012). Uit onderzoek van Kenniscentrum Kusttoerisme naar Unieke Beleving komt naar voren dat de veiligheid van fietspaden in Zeeland als uniek wordt ervaren. Dit wordt voornamelijk door de Duitse bezoeker onderstreept (Kenniscentrum Kusttoerisme, 2015). In 2014 heeft Kenniscentrum Kusttoerisme onderzoek gedaan naar het fietsknooppuntensysteem in Zeeland (Fietsknooppuntensysteem 2.0, 2014). Hieruit is naar voren gekomen dat de aantrekkelijkheid van fietspaden voorop staat. Ook wordt aangegeven dat veiligheid een belangrijk aspect is. Uit het onderzoek is gebleken dat het gecombineerde gebruik van fietspaden soms gevaarlijk kan zijn en dat dit kan zorgen voor onderlinge irritaties. Er wordt dan ook geadviseerd om dit in betere banen te leiden en aan te geven waar het samen kan of waar het juist gescheiden moet worden. Een duidelijke communicatie over locaties waar combinatiegebruik toegestaan is en over het gedrag van gebruikers is hierbij belangrijk. ANWB werkt aan een sterrensysteem, genaamd CycleRAP, voor veiliger fietsverkeer. Bij de helft van alle fietsongevallen in Nederland speelt de inrichting van de weg een rol. Hierbij kan gedacht worden aan paaltjes in de weg, stoepranden, boomwortels etc. Het systeem geeft de fietser inzicht waar een verhoogd risico is op ongeval. Het idee is om voor fietspaden sterren uit te delen. Hoe meer sterren, hoe veiliger. Door middel van deze methode wordt de veiligheid van infrastructuur proactief in kaart gebracht (bron: ANWB.nl). KANSRIJK VOOR ZEELAND De communicatie over combinatiegebruik kan op een traditionele manier worden uitgevoerd door middel van het plaatsen van borden wat de recreant niet mag en waarop gelet moet worden, maar dit kan ook op een andere, innovatieve manier worden opgelost, namelijk omdenken. Omdenken is denken in termen van kansen en niet van problemen. Het is een manier van denken waarbij gekeken wordt naar de werkelijkheid zoals die is en wat je daar mee zou kunnen. In feite wordt de energie van het probleem gebruikt voor iets nieuws en positiefs (Omdenken, 2015 ). 19

24 In Westkapelle (Walcheren) is het idee van omdenken ook toegepast. In 2015 zijn er wegwerkzaamheden geweest. Hierdoor konden fietsers een aantal weken geen gebruik maken van het fietspad. In plaats van een bord te plaatsen dat er een omleiding is, is een bord geplaatst waarmee aangegeven wordt dat de fietser door deze werkzaamheden, 500 meter extra Zeeland kan zien. In plaats van een obstakel een kans voor de bezoeker dus! 20 Toerist in vervoering Foto:

25 Betaalbaarheid Naast veiligheid vinden Nederlanders ook betaalbaarheid een belangrijk aspect bij mobiliteit. De betaalbaarheid heeft betrekking op autobelastingen, wegenvignetten, parkeerkosten, tarieven van het openbaar vervoer en tarieven voor het stallen van de fiets. Voor al deze onderwerpen geldt dat de gast bereid is een redelijke prijs te betalen voor kwaliteit. Ook de betaalwijze is voor de bezoeker een belangrijk onderdeel tijdens het verblijf. Vanuit het parkeer- en strandonderzoek is gebleken dat bezoekers bij parkeerterreinen het liefst betalen met pinpas (44%) of met muntgeld (30%). Een klein percentage (8%) betaalt het liefst door middel van mobiel parkeren (parkeergeld betalen via de mobiele telefoon). Het mobiel parkeren is een makkelijke betaalwijze waar bezoekers meer op gewezen kunnen worden (Toeristische Uitvoeringsalliantie, 2015) KANSRIJK VOOR ZEELAND Het vooraf moeten betalen van parkeergeld nodigt de gast niet uit om lang te verblijven in een gebied. De mogelijkheid om achteraf het parkeergeld te betalen zorgt ervoor dat de gast zich niet gehaast voelt om op tijd terug te moeten naar de parkeermeter. Er zou een Zeelandparkeerkaart ingevoerd kunnen worden waarmee de gast op alle parkeerterreinen in Zeeland betaald kan parkeren. Dit zou aan de ZeelandPas gekoppeld kunnen worden. De ZeelandPas die sinds 2014 verkrijgbaar is voor toeristen en inwoners, biedt mogelijkheden voor tariefdifferentiatie voor verschillende gebruikers (dagrecreant, verblijfstoerist, bewoner), kortom gastvriendelijker. 21

26 Foto: Mobiel parkeren biedt de gast de mogelijkheid om gemakkelijk en voordelig te parkeren met behulp van de mobiele telefoon. Bij mobiel parkeren wordt het parkeergeld achteraf betaald en betaalt de gast alleen voor de daadwerkelijke parkeertijd. Via een app op de mobiele telefoon kan de gast gemakkelijk het parkeren starten, stoppen en betalen (bron: ANWB.nl). 22 Toerist in vervoering

27 Gemak De gast van tegenwoordig is op zoek naar gemak, eenvoud en aanbod op maat. Wanneer iets op maat is, vervult het de specifieke behoefte die een persoon op dat moment heeft, of het nu om een dienst of product gaat. Bij gemak draait het erom dat de gebruiker niet of nauwelijks extra handelingen hoeft uit te voeren. Hierbij kan gedacht worden aan gemak bij het overstappen op verschillende vervoermiddelen. Geen lange wachttijden, centrale haltes en makkelijk van A naar B kunnen, ook al moet hierbij gebruik gemaakt worden van verschillende vormen van vervoer. Dit uit zich ook in het gemakkelijk verkrijgen van informatie zoals bijvoorbeeld vetrektijden van openbaar vervoer of elektrische oplaadpunten onderweg. Gasten zijn steeds meer op zoek naar informatie op maat. Dit moet wel gemakkelijk vindbaar zijn. Het is hierbij belangrijk dat informatie op een gebruiksvriendelijke manier wordt ontsloten. Een voorbeeld hiervan is Schweizmobilcard, een website voor bergwandelaars en fietsers die op pad gaan in Zwitserland. Op de website kunnen bezoekers zelf een fiets- of wandelroute intekenen op de stafkaart waaraan actuele informatie over het openbaar vervoer vanaf ieder adres wordt gekoppeld. Met één klik op de knop kunnen reizigers zo een gepersonaliseerde reis plannen inclusief openbaar vervoer. Schweizmobilcard is ook als app beschikbaar (bron: schweizmobil.ch). Gemak gaat dus niet alleen over het verkrijgen van informatie, maar ook over de beschikbaarheid van het vervoermiddel zelf. KANSRIJK VOOR ZEELAND In Gemeente Veere kunnen bezoekers gebruik maken van de E-tuk. Vanaf 2015 rijden op verschillende plaatsen in de gemeente vier elektrische TukTuks langs de Zeeuwse kust die een hoge belevingswaarde creëren. Naast de beleving die de TukTuks bieden, bieden ze met name gemak omdat ze op bestelling rijden en bezoekers bijvoorbeeld vervoeren naar het strand of een terrasje, zonder dat de gast daarbij gebonden is aan specifieke haltes (E-Tuk Veere, 2015). 23

28 Naast de TukTuks die in Gemeente Veere de gast voorzien van vervoer waarbij gemak centraal staat, kunnen ook andere initiatieven ontwikkeld worden in Zeeland die de gast gemak bieden. Vervoersvormen waarbij de gast op bestelling opgehaald wordt en weer afgezet wordt op die specifieke plaats waar de gast naar toe wenst te gaan. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een fietsservice. Wanneer de gast een stuk heeft gefietst met de wind mee, kan deze door de fietsservice opgehaald en weer gemakkelijk thuisgebracht worden. Zo hoeft de gast dus niet meer tegen de wind in te fietsen en kan de gast de Zeeuwse wind op een positieve manier beleven. 24 Toerist in vervoering Foto:

29 Digitalisering Ook digitale ontwikkelingen hebben invloed op de vraag naar vervoer en de wijze van vervoer. Innovatie, verdere informatisering, verdere opkomst van de 24uurseconomie, slimme automatiseringsoplossingen en de ontwikkelingen in de telecomsector zullen de mobiliteit in de toekomst wezenlijk veranderen. Het gebruik van mobiele apparaten, zoals smartphones en tablets, is de afgelopen decennia wereldwijd enorm gestegen. Ook zijn er ontzettend veel mobiele apps beschikbaar om de gebruiker te informeren, assisteren of te entertainen op ieder gewenst tijdstip en op elke gewenste plaats. Binnen de toeristische sector spelen deze apps een steeds belangrijkere bemiddelende rol bij de creatie van nieuwe- en de optimalisatie van huidige activiteiten en ervaringen. KANSRIJK VOOR ZEELAND Zoals al eerder is beschreven, is Zeeland uniek door haar ligging in zee. Zeeland zou hierop in kunnen spelen door middel van het ontwikkelen van digitale applicaties die dit ook in beeld brengen voor de gast. In Zeeland bevindt de gast zich nooit verder dan 15 minuten van het (open) water. Omdat water zo n belangrijke rol speelt in de vakantiebeleving kan het idee uitgewerkt worden voor een 15 minuten app. Deze app geeft dan de mogelijkheid om altijd de kortste route naar het water te vinden vanaf iedere plaats in Zeeland. De app kan daarbij ook een overzicht van water-gerelateerde activiteiten in de buurt weergeven, maar ook de meest interessante of gemakkelijke route en vervoersvorm er naar toe. 25

30 Foto: Experience Fellow is een app waarbij het mogelijk is om de gast verschillende momenten te laten vastleggen die belangrijk zijn tijdens de vakantie of daguitstap. Hierbij kan gedacht worden aan elementen in activiteiten of gedurende het gebruik van verschillende vormen van vervoer. Deze momenten kan de gast gelijk eenvoudig beoordelen met een emoticon en eventueel een korte toelichting en foto. Aan het einde van zijn verblijf is dan inzichtelijk hoe de route van de gast eruit zag en belangrijker nog, hoe de gast deze beoordeeld heeft. Alle customer journeys (klantreizen) van alle gasten worden overzichtelijk weergegeven en kunnen zo vergeleken en geoptimaliseerd worden. 26 Toerist in vervoering

31 Gezondheid Eerder in dit rapport is naar voren gekomen dat fietsen en wandelen veel gebruikte vervoersvormen zijn. Deze twee vormen hebben allebei te maken met lichamelijke beweging en gezondheid. Bewegen is gezond! Het voedingscentrum adviseert om iedere dag minimaal 30 minuten te bewegen. Kenniscentrum Kusttoerisme heeft onderzoek gedaan naar gezondheid tijdens het verblijf van de gast, in de bijbehorende vragenlijst is de volgende vraag gesteld: Hoeveel dagen per week verricht u, alles bij elkaar opgeteld, tenminste 30 minuten per dag lichaamsbeweging?. 50% van de panelleden geeft aan dat zij tijdens een vakantie 6 a 7 dagen per week minimaal 30 minuten per dag bewegen. Dit percentage ligt beduidend hoger dan de 33% die thuis minimaal 30 minuten beweegt. Gezondheid is een belangrijk aspect voor de consument. Het belang van lichamelijke beweging en gezondheid en de mogelijkheid om dit te combineren met vervoer, beïnvloeden de keuze voor het gebruik van de vervoersvormen waarbij dit ook kan, zoals fietsen en wandelen (Kenniscentrum Kusttoerisme, 2015). KANSRIJK VOOR ZEELAND In Zeeland kan nagedacht worden over hoe de bezoeker zelf op een gezonde manier kan bijdragen aan de verplaatsing van A naar B. Hierbij kan gedacht worden aan unieke vervoermiddelen zoals in het voorbeeld van de couchbike waarbij lichamelijke inspanning vereist is. Er kunnen ook routes ontwikkeld worden waarbij gezondheid en beleving centraal staan, zoals bij het blotevoetenpad in Goes (Zuid-Beveland). Dit is een wandelroute over verschillende soorten ondergrond die op de blote voeten gewandeld wordt. 27

32 De gast kiest tijdens het verblijf vaker voor sportieve vormen van vervoer dan thuis. Maar mocht de gast tijdens zijn verblijf toch lekker op de bank zitten en het ontzien om naar buiten te gaan, kan er gebruik gemaakt worden van de couchbike : comfortabel fietsen en op gezellige wijze de omgeving verkennen. 28 Toerist in vervoering Foto:

33 Duurzaamheid De vraag naar eerlijke, duurzame en pure producten en diensten stijgt. De bewustwording omtrent herkomst van producten en diensten, krijgt steeds meer aandacht van de gast. Ook het gebruik van energie zal de komende jaren het klimaat ingrijpend gaan beïnvloeden. Olie wordt schaarser (of men wil er minder afhankelijk van zijn) waardoor onze gast ook op zoek gaat naar andere, meer duurzame vormen van energieverbruik. Het is van belang om de mogelijkheden van deze trend te faciliteren. Er zal meer vraag ontstaan naar zuinige voertuigen en naar alternatieve brandstoffen zoals elektriciteit, opgewekt door bijvoorbeeld wind of zon. KANSRIJK VOOR ZEELAND Tegenwoordig zien we steeds vaker apparaten waarmee energie opgewekt kan worden door middel van beweging. Hierbij kan gedacht worden aan het opladen van een telefoon via het fietsen op een hometrainer waarbij het trappen energie opwekt, bijvoorbeeld op luchthavens. Deze manieren om bezoekers meer te laten bewegen, kunnen ook voor recreatieve activiteiten in het buitengebied worden toegepast. In Winterswijk zijn langs fietsroutes trappalen geplaatst. Fietsers moeten bij deze palen op een pedaal trappen om energie op te wekken, waarna er een audiofragment met wetenswaardigheden over het gebied wordt afgespeeld. Het is dus een duurzame en milieuvriendelijke manier om informatie te verstrekken waarbij de gast ook nog extra in beweging komt (fietsen123, 2015). Zeeland kan dit initiatief doorontwikkelen op Zeeuwse wijze, hierbij kan gedacht worden aan (recreatieve) energieopwekking met solar duinpaden. 29

34 Foto: SolaRoad is een concept waarbij energie wordt opgewekt via het zonlicht wat op het wegdek schijnt. Zonnepanelen verwerkt in het wegdek of bijvoorbeeld fietsen wandelpaden kunnen zorgen voor opwekking van energie, wat tevens weer gebruikt kan worden voor het opladen van elektrische auto s of fietsen, of in het voorzien van licht (SolaRoad, 2015). 30 Toerist in vervoering

35 Delen Het bezitten van een kampeermiddel, boot, e.d. is voor de gast geen must meer, het gaat vooral over de toegang tot gebruik. De consument kent ondertussen de nadelen van bezit en wil profiteren van de voordelen van gebruik. In de component vervoer is deze trend ook te constateren. Het bezit van voertuigen verschuift langzamerhand naar het gebruik van voertuigen. Initiatieven als Snapcar en Mywheels maken het mogelijk om snel en eenvoudig een auto te huren of te lenen bij iemand in de buurt. Ook de eigen auto kan aangeboden worden aan andere gebruikers. Via Blablacar kunnen de kosten van een (internationale) autorit beperkt worden en via GoBoat is het zelfs mogelijk om een boot te (ver)huren voor één of meerdere dagen. Daarnaast speelt ANWB hier ook op in met samenrijden.nl waar naast het plannen van de route, ook aangeven kan worden of er iemand mee kan rijden. Allemaal sociale en duurzame initiatieven die de consument ook daadwerkelijk helpen en stimuleren om eenvoudig gebruik te maken van vervoermiddelen in plaats van ze te bezitten. Voor gedeeld gebruik is onderling vertrouwen en voldoende en eenvoudige beschikbaarheid echter een cruciaal punt. KANSRIJK VOOR ZEELAND In bovenstaand voorbeeld staat het delen van de fiets centraal. Vanzelfsprekend kan dit ook met andere vervoermiddelen. Zo bestaat de app We are on a boat. Bij deze app wordt iemand die een boot verhuurt in contact gebracht met iemand die een boot wil huren. Zeeland zou dit concept ook meer kunnen doorvoeren in verschillende vormen van vervoer. Hiermee kan de bezoeker ervaren wat Zeeland te bieden heeft op land én water; de ultieme LAND IN ZEE! beleving. Bij een dergelijke ontwikkeling is betrouwbaarheid naar de gast toe essentieel. 31

36 In Amsterdam heeft Yellow Bike in de zomer van 2015, Yellow Backie geïntroduceerd, oftewel couchsurfing op de fiets. Ouderwetse bagagedragers worden ingezet om Amsterdammers en toeristen dichter tot elkaar te brengen. Elke Amsterdammer met een fiets mag gratis een gele bagagedrager op zijn/haar fiets laten monteren. Op deze manier nodigen ze anderen uit om achterop te springen en mee te rijden door de stad. Met Yellow Backie kunnen bezoekers Amsterdam op een originele wijze ontdekken en via de locals alle tips achterhalen voor een aangenaam verblijf (Yellow Bike, 2015). 32 Toerist in vervoering Foto:

37 Tips voor de vrijetijdssector Een belangrijk onderdeel van het bezoek aan Zeeland, of dit nu een dagje uit is of een vakantie, is het verkennen van de regio. Toeristen kiezen allerlei verschillende vervoersvormen om de regio te ontdekken. Beleving in combinatie met vervoer is echter vaak nog onderbelicht. De koppeling van vervoer met de andere toeristische elementen verblijf en vermaak wordt niet altijd gemaakt. Zeeland kent wel diverse initiatieven voor andere vormen van belevingsgericht vervoer, denk hierbij aan de zonnetrein en de watertaxi in Vlissingen of de TukTuks. Het is belangrijk om al deze initiatieven goed met elkaar te verbinden en de verschillende vervoersvormen, variërend van routenetwerken, openbaar vervoer tot bovengenoemde vervoersvormen, niet als losstaande elementen te zien. Om te komen tot een optimale beleving van de regio combineert de gast vaak verschillende vormen van vervoer. Kernwoorden daarbij zijn beleving, veiligheid, betaalbaarheid en gemak. Daarnaast zijn ook andere aspecten voor de gast van belang bij het maken van een vervoerskeuze, zoals beschikbaarheid, snelheid, digitalisering, gezondheid, duurzaamheid en het delen. Bij deze beschreven aspecten zijn in deze publicatie inspirerende voorbeelden gegeven met een kansrijke vertaalslag voor Zeeland. Deze initiatieven laten zien dat er mogelijkheden zijn om gasten optimaal gebruik te laten maken van vervoermiddelen gecombineerd met belevenissen in een regio. Voor Zeeland is het een kans om vervoer over land en water met elkaar te verbinden. Zodat de gast ook door middel van het gebruik van vervoer over land en water het gedachtegoed LAND IN ZEE! gaat beleven en daarmee ook gaat identificeren met Zeeland. Het gaat hierbij niet altijd om vervoer over water maar ook langs water, waarbij het belangrijk is dat water en land samen zichtbaar zijn voor de gast. Dit biedt ook de kans om de gast te verleiden de auto eens wat vaker te laten staan. Vervoer en de beleving hiervan staan niet op zichzelf, het heeft invloed op de verschillende toeristische producten en -diensten die aangeboden worden in Zeeland. Het kan daarmee een verbindende factor tussen vermaak en verblijf op de bestemming zijn. Het is dus belangrijk om bij het ontwikkelen van 33

38 nieuwe- of verbeteren van bestaande vervoersconcepten, samen te werken met andere aanbieders van zowel vervoer als verblijf en vermaak. Tot slot is het van belang de gast centraal te stellen en deze ook te betrekken bij de ontwikkeling van nieuwe vormen van vervoer. Hierbij kan gedacht worden aan co-creatie in de ontwikkeling van nieuwe vervoersconcepten, laat de gast aan het woord en durf te co-creëren. Door internet is er veel mogelijk op het gebied van co-creatie, hier ontstaan dan ook vaak nieuwe ideeën en concepten. Creëer daarom ontwikkelruimte voor dergelijke initiatieven. Wees niet bang voor Uber maar kijk wat er kan in Zeeuwse context. Laten we vooral omdenken en creatief uitproberen! Het is belangrijk dat alle initiatieven op het gebied van toeristisch vervoer elkaar kunnen versterken en in samenhang kunnen worden ontwikkeld. Er kunnen nieuwe vervoersconcepten ontwikkeld worden die inspelen op de belangrijke aspecten op het gebied van vervoer en wensen van de (toekomstige) gast. Vervoermiddelen en een aangepaste infrastructuur die niet alleen de gast van A naar B brengen, maar ook verleiden tot het beleven van Zeeland omdat ze aansluiten bij verblijf en vermaak. Door middel van het aanbieden van belevingsgericht vervoer kan met het oog op duurzaamheid, het autogebruik in mindering worden gebracht. 34 Toerist in vervoering

39 Bronnen ANWB & CELTH (2014). Geluksmomenten tijdens dagjes uit. ANWB (2012). Veilig verkeer in Oisterwijk: VDB Almedeon. Bijl, J., Graaf de, E., Groenendaal, E., Korteweg Maris, D., Neijenhof, F., Postma, A., & Willemsen, C. (2015). Toekomst van de vaste gast. Vlissingen: CELTH. Centraal Bureau voor de Statistiek (2014). Den Haag / Heerlen. Kenniscentrum Kusttoerisme (2015). Dataset Zeelandpanel: Gezonde Regio. Kenniscentrum Kusttoerisme & Economische Impuls Zeeland (2015). Kansen voor een gastvrij onthaal. Kenniscentrum Kusttoerisme & VVV Zeeland (2014). Fietsknooppuntensysteem 2.0. Kenniscentrum Kusttoerisme (2015). Dataset Zeelandpanel: Toeristisch Recreatieve Mobiliteit. Kenniscentrum Kusttoerisme (2015). Dataset Zeelandpanel: Unieke Beleving. NBTC NIPO Research (2014). ContinuVakantieOnderzoek. Geraadpleegd via CVO Holiday Tracker. NBTC NIPO Research (2012/2013). ContinuVrijeTijdsOnderzoek. NBTC Holland Marketing (2014). Onderzoek Inkomend Toerisme. NRIT Media (2011). Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd NRIT Media (2012). Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd Provoost, K. (2011). Beroepsproduct Toerist in vervoering. Breda / Vlissingen: NHTV internationaal hoger onderwijs / Kenniscentrum Kusttoerisme. Toeristische Uitvoeringsalliantie (2016). Strand- en parkeerbeleving aan de kust (publicatiedatum januari 2016). 35

40 Geraadpleegde websites geraadpleegd in november geraadpleegd in november geraadpleegd in november geraadpleegd in november geraadpleegd in november geraadpleegd in november toeristen/?topicsid, geraadpleegd in november geraadpleegd in december geraadpleegd in december geraadpleegd in november geraadpleegd in november geraadpleegd in november geraadpleegd in november geraadpleegd in december Toerist in vervoering

Verkeer en vervoer. Omnibus 2011

Verkeer en vervoer. Omnibus 2011 Verkeer en vervoer Omnibus Afdeling Onderzoek & Statistiek Januari 2012 2 Samenvatting In het najaar van is door de afdeling Onderzoek & Statistiek van de gemeente s-hertogenbosch een omnibusonderzoek

Nadere informatie

WINTERBIJEENKOMST LANDSCHAPSPARK BORSELE. Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 28 januari 2019

WINTERBIJEENKOMST LANDSCHAPSPARK BORSELE. Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 28 januari 2019 WINTERBIJEENKOMST LANDSCHAPSPARK BORSELE Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 28 januari 2019 KENNISCENTRUM KUSTTOERISME Onderdeel van HZ University of Applied

Nadere informatie

Fietsknooppuntensysteem 2.0. Rapportage van het onderzoek naar verbetermogelijkheden van het Zeeuwse fietsknooppuntensysteem

Fietsknooppuntensysteem 2.0. Rapportage van het onderzoek naar verbetermogelijkheden van het Zeeuwse fietsknooppuntensysteem Fietsknooppuntensysteem 2.0 Rapportage van het onderzoek naar verbetermogelijkheden van het Zeeuwse fietsknooppuntensysteem Achtergrond onderzoek Als onderdeel van de businesscase recreatieve infrastructuur

Nadere informatie

RESPONS Er zijn panelleden benaderd. Van hen hebben er de vragenlijst ingevuld. Dit resulteert in een respons van 66%.

RESPONS Er zijn panelleden benaderd. Van hen hebben er de vragenlijst ingevuld. Dit resulteert in een respons van 66%. Samenvatting mobiliteit, 4-meting 2014 Het Delft Internet Panel (DIP) is ingezet om een beeld te krijgen van de door Delftenaren gebruikte vervoersmiddelen voor verplaatsingen binnen de stad en de regio.

Nadere informatie

TOERISTISCH BELEID MAKEN VOOR ZEELAND. Masterclass voor portefeuillehouders & beleidsmedewerkers 28 november 2018

TOERISTISCH BELEID MAKEN VOOR ZEELAND. Masterclass voor portefeuillehouders & beleidsmedewerkers 28 november 2018 TOERISTISCH BELEID MAKEN VOOR ZEELAND Masterclass voor portefeuillehouders & beleidsmedewerkers 28 november 2018 WELKOM NAMENS DE TUA TUA = Toeristische UitvoeringsAlliantie Netwerkorganisatie waarin Kenniscentrum

Nadere informatie

Verkeer en vervoer. Omnibus 2015

Verkeer en vervoer. Omnibus 2015 Verkeer en vervoer Omnibus Afdeling Onderzoek & Statistiek Januari 2016 2 Inleiding In het najaar van is door de afdeling Onderzoek & Statistiek van de gemeente s-hertogenbosch een omnibusonderzoek gehouden.

Nadere informatie

RAPPORT EVALUATIE 2 KAARTJE HEUVELLANDLIJN 2014

RAPPORT EVALUATIE 2 KAARTJE HEUVELLANDLIJN 2014 RAPPORT EVALUATIE 2 KAARTJE HEUVELLANDLIJN 2014 Opdrachtnemer: Team Financieel Advies, Onderzoek & Statistiek Gemeente Maastricht Opdrachtgever: Roy Cornelissen Projectleider Topdagen en Evenementen Programmabureau

Nadere informatie

Verkeer en vervoer. Omnibus 2009

Verkeer en vervoer. Omnibus 2009 Verkeer en vervoer Omnibus 2009 Afdeling O&S Maart 2010 2 Kort samengevat Najaar 2009 is door de afdeling Onderzoek & Statistiek een omnibusonderzoek gehouden. In dit onderzoek is de bewoners van de gemeente

Nadere informatie

Kübra Ozisik September

Kübra Ozisik September Kübra Ozisik September 2018 www.ois-groningen.nl Inhoud 1. Inleiding 3 1.1 Aanleiding van het onderzoek 3 1.2 Doel van het onderzoek 3 2. Resultaten 4 2.1 Respons 4 2.2 Fietsen in de stad 4 2.3 Bewaakte

Nadere informatie

Kerncijfers toerisme Zeeland 2014

Kerncijfers toerisme Zeeland 2014 Kerncijfers toerisme Zeeland 214 Oriëntatiefase Informatiebronnen tijdens de oriëntatiefase van de se toerist in Zeeland (aantallen zijn gebaseerd op toeristische vakanties) 3 Rechtstreeks bij accommodatieverschaffer

Nadere informatie

Presentatie toeristische cijfers 2006 Juni Margot Tempelman

Presentatie toeristische cijfers 2006 Juni Margot Tempelman Presentatie toeristische cijfers 2006 Juni 2007 Margot Tempelman Kenniscentrum bij HZ KC vanaf 1 september 2006 bij Hogeschool Zeeland Trendrapport en Trendkrant ook in 2007 uitgegeven Continuïteit van

Nadere informatie

Breda Duurzaam Bereikbaar

Breda Duurzaam Bereikbaar Masterplan Mobiliteit Breda Duurzaam Bereikbaar D66 krijgt het voor elkaar Inhoud Aanleiding 3 Visie 4 Fietsen en wandelen 5 Openbaar vervoer 6 Autoverkeer 7 Aanleiding 3 Breda slibt dicht. Niet alleen

Nadere informatie

Hartelijk welkom. Margot Tempelman Kenniscentrum (Kust)toerisme

Hartelijk welkom. Margot Tempelman Kenniscentrum (Kust)toerisme Hartelijk welkom Margot Tempelman Kenniscentrum (Kust)toerisme Harry van Waveren Gedeputeerde Recreatie & Toerisme Toeristische cijfers 2008 Marcia Besems Kenniscentrum (Kust)toerisme Cijfers van nu. Vakantiegedrag

Nadere informatie

Toeristen in Nederland

Toeristen in Nederland Toeristen in Nederland Het is bijna zomer. Veel Nederlanders gaan lekker op vakantie naar het buitenland. Maar er komen ook heel veel buitenlandse toeristen naar Nederland. Hoeveel zijn dat er eigenlijk?

Nadere informatie

INZICHT IN TOERISME SCHOUWEN-DUIVELAND. Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 1 april 2019

INZICHT IN TOERISME SCHOUWEN-DUIVELAND. Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 1 april 2019 INZICHT IN TOERISME SCHOUWEN-DUIVELAND Diana Korteweg Maris Kenniscentrum Kusttoerisme / HZ University of Applied Sciences 1 april 2019 KENNISCENTRUM KUSTTOERISME Onderdeel van HZ University of Applied

Nadere informatie

verkeer veilige veiligheid verbindingen BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT staat stad stiptheid stress tijd tram trein treinen uur veilig

verkeer veilige veiligheid verbindingen BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT staat stad stiptheid stress tijd tram trein treinen uur veilig flexibiliteit genoeg geraken gezondheid goed goede goedkoop grote BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT Grafische voorstelling open antwoorden andere belangrijke zaken bij verplaatsingen aankomen aansluiting

Nadere informatie

Uitkomsten t.b.v. de visie

Uitkomsten t.b.v. de visie Achtergrond Ten behoeve van de regionale bereikbaarheidsvisie IJmond is in de periode april-juni 2012 een digitale enquête gehouden onder de inwoners van de IJmond. Via regionale pers en diverse websites

Nadere informatie

Recreatief fietsen in Zeeland

Recreatief fietsen in Zeeland Recreatief fietsen in Zeeland Hoe beoordelen recreatieve fietsers de fietsmogelijkheden in Zeeland en welke verbeterpunten zien zij om de ideale fietstocht in Zeeland mogelijk te maken? nov 16 Woord vooraf

Nadere informatie

Maak Plaats! Wie Hoorn binnenrijdt maakt kennis met de Poort van Hoorn. Het stationsgebied is het mobiliteitsknooppunt van Hoorn en de regio.

Maak Plaats! Wie Hoorn binnenrijdt maakt kennis met de Poort van Hoorn. Het stationsgebied is het mobiliteitsknooppunt van Hoorn en de regio. Maak plaats voor Hoorn! Wie Hoorn binnenrijdt maakt kennis met de Poort van Hoorn. Het stationsgebied is het mobiliteitsknooppunt van Hoorn en de regio. Iedere dag is het hier een komen en gaan van duizenden

Nadere informatie

BURGERPANEL LANSINGERLAND

BURGERPANEL LANSINGERLAND BURGERPANEL LANSINGERLAND Resultaten peiling Uitgangspunten Verkeersbeleid januari 2015 Inleiding Deze nieuwsbrief beschrijft de resultaten van de peiling met het burgerpanel van Lansingerland over de

Nadere informatie

Toerist in vervoering Voor ondernemers die vooruit willen met recreatiemobiliteit in de Zuidwestelijke Delta

Toerist in vervoering Voor ondernemers die vooruit willen met recreatiemobiliteit in de Zuidwestelijke Delta Welkom Toerist in vervoering Voor ondernemers die vooruit willen met recreatiemobiliteit in de Zuidwestelijke Delta Programma vandaag - Introductie Diana Korteweg Maris, NHTV - Trends en best practices

Nadere informatie

Fries burgerpanel Fryslân inzicht

Fries burgerpanel Fryslân inzicht Fries burgerpanel Fryslân inzicht Wij gaan er van uit dat we zo lang mogelijk in onze eigen woonomgeving kunnen blijven. Wij gaan er van uit dat we zo lang mogelijk in onze eigen woonomgeving kunnen blijven.

Nadere informatie

Bron voor inspiratie voor focus, samenhang en positionering

Bron voor inspiratie voor focus, samenhang en positionering Bron voor inspiratie voor focus, samenhang en positionering Promotie Delta In het eerste kwartaal van 2012 is er door tal van partijen (onderwijs, ondernemers, provincie en belangenen uitvoeringsorganisaties)

Nadere informatie

Toeristisch vervoer 2.0. Integraal businessplan toeristisch vervoer Zeeland 2015-2025

Toeristisch vervoer 2.0. Integraal businessplan toeristisch vervoer Zeeland 2015-2025 Toeristisch vervoer 2.0 01 Integraal businessplan toeristisch vervoer Zeeland 2015-2025 Inhoud 02 1. Inleiding 03 2. Marktanalyse toeristische mobiliteit 04 2.1 Verblijfstoerisme in Zeeland 04 2.2 Dagtoerisme

Nadere informatie

Onderzoek effecten Wind op Zee op recreatie en toerisme

Onderzoek effecten Wind op Zee op recreatie en toerisme Onderzoek effecten Wind op Zee op recreatie en toerisme Rapportage in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu 19 november 2013 Projectnummer 13.092

Nadere informatie

ANWB M&S/Klantkennis/Onderzoek contactpersoon Sylvia van Ewijk telefoon 088 269 87 46 mobiel 06 128 20 153

ANWB M&S/Klantkennis/Onderzoek contactpersoon Sylvia van Ewijk telefoon 088 269 87 46 mobiel 06 128 20 153 n ANWB BV, Den Haag. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enigerlei wijze,

Nadere informatie

Fietsstrategie voor Rotterdam

Fietsstrategie voor Rotterdam Fietsstrategie voor Rotterdam Fietsstrategie voor Rotterdam Het fietsgebruik in Rotterdam zit in de lift. Het aantal fietsers op een gemiddelde dag is in de afgelopen tien jaar bijna verdubbeld van 40.000

Nadere informatie

Verkeer en vervoer in Helmond

Verkeer en vervoer in Helmond D. Vragenlijst VERKEER EN VERVOER A. VERVOERSMIDDELEN 1 Wilt u aangeven hoeveel van de volgende vervoersmiddelen er in uw huishouden aanwezig zijn? - Fiets - Personenauto - Bromfiets, scooter, motor (tweewielig

Nadere informatie

Monitoring tevredenheid en gebruik Nulmeting onder bewoners. Zomer 2014

Monitoring tevredenheid en gebruik Nulmeting onder bewoners. Zomer 2014 Monitoring tevredenheid en gebruik Nulmeting onder bewoners Zomer 2014 nulmeting Monitoring tevredenheid en gebruik van het OV onder bewoners Monitoren tevredenheid en gebruik Om na afloop van de pilot

Nadere informatie

De Haagse D66 Fietsagenda: Bewegen naar morgen!

De Haagse D66 Fietsagenda: Bewegen naar morgen! De Haagse D66 Fietsagenda: Bewegen naar morgen! D66 zet in op Den Haag als 'Fietsstad van de toekomst'. En daar moet Den Haag snel mee aan de slag! D66 gaat daarom ook voor Den Haag als Fietsstad van het

Nadere informatie

VRIJETIJDSONDERZOEK ZUIDOOST BRABANT

VRIJETIJDSONDERZOEK ZUIDOOST BRABANT VRIJETIJDSONDERZOEK ZUIDOOST BRABANT Rapport BUR^.AUBUITEN econo nie Si omgeving SAMENVATTING Opzet onderzoek en respons SRE en ANWB zijn gezamenlijk opdrachtgever voor dit onderzoek naar het gebruik

Nadere informatie

Recreatief fietsen in Flevoland

Recreatief fietsen in Flevoland Recreatief fietsen in Flevoland Hoe beoordelen recreatieve fietsers de fietsmogelijkheden in Flevoland en welke verbeterpunten zien zij om de ideale fietstocht in Flevoland mogelijk te maken? nov 16 Woord

Nadere informatie

De Duitse gast in Overijssel

De Duitse gast in Overijssel De Duitse gast in Overijssel Onderzoek Duitse gast in Overijssel Diepte interviews Duitse gasten in Overijssel Zomer- en najaarsmeting Right Marktonderzoek Panelonderzoek NordRheinWestfalen en Niedersachsen

Nadere informatie

Vakantiegedrag. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van jou verwacht? Factoren die van invloed zijn op vakantiegedrag. Wat is vakantiegedrag?

Vakantiegedrag. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van jou verwacht? Factoren die van invloed zijn op vakantiegedrag. Wat is vakantiegedrag? Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over vakantiegedrag van mensen. Het maakt je duidelijk waarom mensen met vakantie gaan en hoe de keuze voor een vakantie tot stand komt. Wat wordt er van jou

Nadere informatie

Productkaarten Connectprogramma

Productkaarten Connectprogramma Productkaarten Connectprogramma De kracht van het netwerk: sámen maken we Brabant Brabant op de kaart zetten als de meest gastvrije en innovatieve regio van Europa. Zodat meer bezoekers naar Brabant komen,

Nadere informatie

Onderzoek naar vervoersarmoede: BEVINDINGEN - VROUWEN VAN 60 JAAR EN OUDER

Onderzoek naar vervoersarmoede: BEVINDINGEN - VROUWEN VAN 60 JAAR EN OUDER 1 Onderzoek naar vervoersarmoede: BEVINDINGEN - VROUWEN VAN 60 JAAR EN OUDER In opdracht van: Ruben de Cuyper December 2016 2 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Vervoersarmoede: hoe groot is het probleem

Nadere informatie

Strategisch beleidsplan Toerisme & Recreatie in het Meetjesland. RvB Toerisme Oost-Vlaanderen 01/03/2012

Strategisch beleidsplan Toerisme & Recreatie in het Meetjesland. RvB Toerisme Oost-Vlaanderen 01/03/2012 Strategisch beleidsplan Toerisme & Recreatie in het Meetjesland RvB Toerisme Oost-Vlaanderen 01/03/2012 Analyse Het Meetjesland heeft toeristische troeven. Wandelen en fietsen, actieve beleving van landschap

Nadere informatie

LANDELIJKE FACTSHEET. 1. Hoofdpunten en kansen voor beleid. Beter Benutten. Gedragsmeting 2016

LANDELIJKE FACTSHEET. 1. Hoofdpunten en kansen voor beleid. Beter Benutten. Gedragsmeting 2016 LANDELIJKE FACTSHEET Beter Benutten Gedragsmeting 2016 1. Hoofdpunten en kansen voor beleid De tabel op de volgende pagina toont de belangrijkste uitkomsten van de Gedragsmeting 2016, een landelijk mobiliteitsonderzoek

Nadere informatie

Fietsen in Groningen 2017

Fietsen in Groningen 2017 veel respon Fietsen in Groningen 2017 Kübra Ozisik April 2017 www.os-groningen.nl BASIS VOOR BELEID Inhoud Inhoud... 1 1. Inleiding... 2 2. Fietsen in Groningen 2017... 3 2.1 Respons en achtergrond...

Nadere informatie

VERBLIJFSTOERISME TOERISTISCHE GASTEN IN WEST-BRABANT

VERBLIJFSTOERISME TOERISTISCHE GASTEN IN WEST-BRABANT VERBLIJFSTOERISME HERKOMST 0- % NOORD 8- - -6 - was dit nagenoeg gelijk, waarbij 9% OOST 0% VAKANTIE OP VASTE STANDPLAATS iets minder mensen uit West-Nederland 6%) kwamen en iets meer toeristen uit Zuid-Nederland

Nadere informatie

Recreatief fietsen in Groningen

Recreatief fietsen in Groningen Recreatief fietsen in Groningen Hoe beoordelen recreatieve fietsers de fietsmogelijkheden in Groningen en welke verbeterpunten zien zij om de ideale fietstocht in Groningen mogelijk te maken? nov 16 Woord

Nadere informatie

Toeristische infrastructuur 29 oktober 2012

Toeristische infrastructuur 29 oktober 2012 Toeristische infrastructuur 29 oktober 2012 Welkom 1. Opening 2. Voorstelrondje en toelichting doel van de avond 3. Workshop 1 e deel 1. USP s en kernkwaliteiten 2. Leefstijlen 4. Pauze (20 min.) 1. Op

Nadere informatie

Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie

Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie Samen naar een toekomstbestendige vrijetijdseconomie Zuid-Limburg Position Paper van de 16 Zuid-Limburgse gemeenten, aangeboden door de voorzitters van het Bestuurlijk Overleg Ruimtelijke Economie en Nationaal

Nadere informatie

Kracht van regiomerken onderzoek 2013 Provincie Flevoland. Den Haag, december 2013

Kracht van regiomerken onderzoek 2013 Provincie Flevoland. Den Haag, december 2013 Kracht van regiomerken onderzoek 2013 Provincie Flevoland Den Haag, december 2013 Aanleiding onderzoek regiobranding gaat tegenwoordig verder dan alleen promotie ontwikkeling van toeristisch merk inzicht

Nadere informatie

Beleidsonderzoek & Analyse. BOA LeidenPanel. draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming. Publieke dienstverlening en Stadhuis

Beleidsonderzoek & Analyse. BOA LeidenPanel. draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming. Publieke dienstverlening en Stadhuis Beleidsonderzoek & Analyse BOA LeidenPanel draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming Publieke dienstverlening en Stadhuis 1 Inleiding De gemeente Leiden is momenteel gehuisvest in verschillende

Nadere informatie

Wie is de Vlaamse toerist? Zeeuwse ondernemers in Gent, 21 april 2015

Wie is de Vlaamse toerist? Zeeuwse ondernemers in Gent, 21 april 2015 Wie is de Vlaamse toerist? Zeeuwse ondernemers in Gent, 21 april 2015 Belang van de Belgische markt Reisverkeer vanuit België naar Nederland Vakanties (4n+) (2012): 328.000 Korte vakanties (1-3n) (2012):

Nadere informatie

Verkeerslichten en fietsen Oktober 2014

Verkeerslichten en fietsen Oktober 2014 Resultaten peiling EnschedePanel Verkeerslichten en fietsen Oktober 2014 In 2012 heeft de gemeenteraad van Enschede de Fietsvisie vastgesteld. Doel van deze visie is om meer te gaan doen voor fietsers.

Nadere informatie

Vakanties van Nederlanders in Zuid-Holland. ContinuVakantieOnderzoek

Vakanties van Nederlanders in Zuid-Holland. ContinuVakantieOnderzoek Vakanties van Nederlanders in Zuid-Holland ContinuVakantieOnderzoek NBTC-NIPO Research Postadres Postbus 63470 50 JL Den Haag Bezoekadres Prinses Catharina Amaliastraat 5, Den Haag Grote Bickersstraat

Nadere informatie

Recreatief fietsen in Friesland

Recreatief fietsen in Friesland Recreatief fietsen in Friesland Hoe beoordelen recreatieve fietsers de fietsmogelijkheden in Friesland en welke verbeterpunten zien zij om de ideale fietstocht in Friesland mogelijk te maken? nov 16 Woord

Nadere informatie

Vervoer in het dagelijks leven

Vervoer in het dagelijks leven Vervoer in het dagelijks leven Doordat de afstanden tot voorzieningen vandaag de dag steeds groter worden neemt het belang van vervoer in het dagelijks leven toe. In april 2014 zijn de leden van het Groninger

Nadere informatie

Resultaten peiling (maatwerk) vervoer Rijssen-Holten Panel. Juli 2017

Resultaten peiling (maatwerk) vervoer Rijssen-Holten Panel. Juli 2017 Resultaten peiling (maatwerk) vervoer Rijssen-Holten Panel Juli 2017 Burgerpeiling (maatwerk) vervoer Burgerpeiling De gemeente Rijssen-Holten werkt aan een passend vervoer voor alle inwoners. Samen met

Nadere informatie

op de Hollandse Plassen

op de Hollandse Plassen op In deze presentatie: 2 Het gebied van kent een uniek netwerk van vaarwegen: het sloepennetwerk, een praktisch en overzichtelijk netwerk van knooppunten. Door het aan elkaar knopen van vaarwegen en plassen

Nadere informatie

Monitoringsverslag pilot Datasciences vervoersstromen Zeeland. Harm Ijben (2018)

Monitoringsverslag pilot Datasciences vervoersstromen Zeeland. Harm Ijben (2018) Monitoringsverslag pilot Datasciences Harm Ijben (2018) Partners betrokken bij pilot Datasciences 10/31/2018 2 Doel(stelling) pilot Datasciences De pilot heeft de mogelijkheden bestudeerd van dataverzameling

Nadere informatie

Nieuwsbrief burgerpanel Overschie

Nieuwsbrief burgerpanel Overschie Nieuwsbrief burgerpanel Overschie Resultaten 4 e peiling: verkeer en bereikbaarheid april 2014 Inleiding Deze nieuwsbrief beschrijft de resultaten van de vierde peiling met het burgerpanel Overschie. Het

Nadere informatie

Stadjers over fietsen in Groningen. Een Stadspanelonderzoek

Stadjers over fietsen in Groningen. Een Stadspanelonderzoek B A S I S V O O R B E L E I D Stadjers over fietsen in Groningen Een Stadspanelonderzoek Onderzoek en Statistiek Groningen heeft als kernactiviteiten instrumentontwikkeling voor en uitvoering van beleidsgericht

Nadere informatie

Masterplan Recreatie & Toerisme. Consulterende Startnotitie

Masterplan Recreatie & Toerisme. Consulterende Startnotitie Masterplan Recreatie & Toerisme Consulterende Startnotitie Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Waarom hebben we het hierover? 3 1.2 Opdrachtformulering 3 2 Het proces van het Masterplan Recreatie & Toerisme

Nadere informatie

Toeristisch bezoek aan Leiden in 2008

Toeristisch bezoek aan Leiden in 2008 Augustus 2009 ugu Feitenblad 2009/1b Toeristisch bezoek aan in 2008 Sinds vijf jaar doet mee aan het Continu Vakantie Onderzoek (CVO), een samenwerking tussen het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen

Nadere informatie

Hoofdstuk 12. Fietsgebruik

Hoofdstuk 12. Fietsgebruik Hoofdstuk 12. Fietsgebruik Samenvatting Van de Leidenaren van 18-75 jaar geeft, evenals in 2002, ruim negen op de tien aan over een fiets te beschikken en de meeste Leidenaren maken er ook gebruik van.

Nadere informatie

Mobiliteit & flexibiliteit Medewerkers en hun vervoerskeuze. www.alphabet.com

Mobiliteit & flexibiliteit Medewerkers en hun vervoerskeuze. www.alphabet.com Mobiliteit & flexibiliteit Medewerkers en hun vervoerskeuze www.alphabet.com Onderzoek Behoefte van zakelijke rijders aan variatie in vervoersmiddelen Flexibele mobiliteit Keuzevrijheid vooral voor jongeren

Nadere informatie

Hoofdstuk 23. Fietsgebruik

Hoofdstuk 23. Fietsgebruik Hoofdstuk 23. Fietsgebruik Samenvatting Evenals in eerdere jaren zegt ruim negen op de tien Leidenaren van 18-75 jaar over een fiets te beschikken, negen op de tien fietst wel eens en acht op de tien zelfs

Nadere informatie

Recreatief fietsen in Limburg

Recreatief fietsen in Limburg Recreatief fietsen in Limburg Hoe beoordelen recreatieve fietsers de fietsmogelijkheden in Limburg en welke verbeterpunten zien zij om de ideale fietstocht in Limburg mogelijk te maken? nov 16 Woord vooraf

Nadere informatie

De Kusttram = duurzaam toerisme

De Kusttram = duurzaam toerisme De Kusttram = duurzaam toerisme Toelichting door: Dirk Schockaert, De Lijn West-Vlaanderen Sinds 1885 > een unieke traditie In 1885 > eerste tramlijn tussen Oostende en Nieuwpoort In 1912 > eerste elektrische

Nadere informatie

Bijlage 8. Enquête. Analyse- en Oplossingsrichtingenfase MIRT-onderzoek Bereikbaarheid Rotterdam Den Haag

Bijlage 8. Enquête. Analyse- en Oplossingsrichtingenfase MIRT-onderzoek Bereikbaarheid Rotterdam Den Haag Bijlage 8 Enquête Analyse- en Oplossingsrichtingenfase MIRT-onderzoek Bereikbaarheid Rotterdam Den Haag documenttitel: BIJLAGE 8 ENQUÊTE ANALYSE- EN OPLOSSINGSRICHTINGENFASE MIRT-ONDERZOEK BEREIKBAARHEID

Nadere informatie

Consumentenonderzoek Fiets en Wandelbeurs 2013

Consumentenonderzoek Fiets en Wandelbeurs 2013 Consumentenonderzoek Fiets en Wandelbeurs 2013 Uitgevoerd door: Ayla de Bone Marjoes van der Knokke Deltion WaterReijk Academie Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 1.1. Doelstelling... 3 1.2. Onderzoeksopzet...

Nadere informatie

Onderzoek naar vervoersarmoede: BEVINDINGEN STUDENTEN VAN HET MBO

Onderzoek naar vervoersarmoede: BEVINDINGEN STUDENTEN VAN HET MBO 1 Onderzoek naar vervoersarmoede: BEVINDINGEN STUDENTEN VAN HET MBO In opdracht van: Ruben de Cuyper December 2016 2 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Vervoersarmoede: hoe groot is het probleem en wie hebben

Nadere informatie

Praktische-opdracht door een scholier 1597 woorden 28 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Inleiding

Praktische-opdracht door een scholier 1597 woorden 28 januari keer beoordeeld. Aardrijkskunde. Inleiding Praktische-opdracht door een scholier 1597 woorden 28 januari 2003 5 39 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding Wij doen ons werkstuk over de afkomst van toeristen in Walcheren. Jaarlijks komen er

Nadere informatie

Onderzoeksrapport Economische visie. Inwonerspanel Gooise Meren Spreekt. Onderzoeksperiode: februari/ maart 2017 Referentie: 16013

Onderzoeksrapport Economische visie. Inwonerspanel Gooise Meren Spreekt. Onderzoeksperiode: februari/ maart 2017 Referentie: 16013 Onderzoeksrapport Economische visie Inwonerspanel Gooise Meren Spreekt Onderzoeksperiode: februari/ maart 2017 Referentie: 16013 Moventem Donderdag 9 maart 2017 Referentie: 16013 Pagina 1-1 van 17 Onderzoeksrapport

Nadere informatie

Inleiding. Onderzoeksvraag, aanpak en doelstelling Overzicht resultaten Conclusie Algemene toepasbaarheid Vragen

Inleiding. Onderzoeksvraag, aanpak en doelstelling Overzicht resultaten Conclusie Algemene toepasbaarheid Vragen Programma 14:00 Inloop en ontvangst 14:15 Boekuitreiking aan de deelnemers 14:30 Presentatie van de resultaten 15:00 Vragen en opmerkingen 15:15 Uitwisselen ervaringen tussen de steden, discussie 16:00

Nadere informatie

Fietsen in Groningen 2016

Fietsen in Groningen 2016 B A S I S V O O R B E L E I D Fietsen in Groningen 2016 Laura de Jong Onderzoek en Statistiek Groningen, april 2016 Fietsen in Groningen 2016 Inhoud 1. Inleiding 3 2. Fietsen in Groningen 2016 4 2.1 Respons

Nadere informatie

Hoofdstuk 20. Fietsgebruik

Hoofdstuk 20. Fietsgebruik Hoofdstuk 20. Fietsgebruik Samenvatting Negen op de tien Leidenaren van 18-75 jaar zegt een fiets te beschikken en vrijwel alle mensen met een fiets fietsen wel eens. De fiets wordt door driekwart van

Nadere informatie

Mocht u nog vragen of opmerkingen hebben over het onderzoek, dan kunt u contact opnemen met Gerd Weitkamp via of

Mocht u nog vragen of opmerkingen hebben over het onderzoek, dan kunt u contact opnemen met Gerd Weitkamp via of Beste bewoner van Noord Groningen, In samenwerking met gemeenten doen de Provincie Groningen en de Rijksuniversiteit Groningen onderzoek naar mobiliteit van bewoners van de gemeenten Appingedam, Bedum,

Nadere informatie

Marktonderzoek Waterrijk

Marktonderzoek Waterrijk Marktonderzoek Waterrijk Almelo Amersfoort, 30 juli 2010 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 1.1 Aanleiding van het onderzoek 2 1.2 Onderzoeksvraag 2 1.3 Methode 2 2 Beoordeling plan Waterrijk 3 2.1 Waterrijk

Nadere informatie

Mobiliteit & duurzaamheid Leaserijder wordt steeds duurzamer. www.alphabet.com

Mobiliteit & duurzaamheid Leaserijder wordt steeds duurzamer. www.alphabet.com Mobiliteit & duurzaamheid Leaserijder wordt steeds duurzamer www.alphabet.com Duurzame mobiliteit. Onderzoek naar gedrag en keuzes van leaserijders op gebied van duurzaamheid. Leaserijders steeds milieubewuster.

Nadere informatie

Bijlagenrapport bij Ontwikkelplan: Bijlage 1, uitleg scores. Bijlage 2, analyse- en scoretabel. Bijlage 3, vrijetijdstrends

Bijlagenrapport bij Ontwikkelplan: Bijlage 1, uitleg scores. Bijlage 2, analyse- en scoretabel. Bijlage 3, vrijetijdstrends Bijlagenrapport bij Ontwikkelplan: Bijlage 1, uitleg scores Bijlage 2, analyse- en scoretabel Bijlage 3, vrijetijdstrends Bijlage 4, aantal dagtochten en de bestedingen die hieruit volgen Bijlage 5 Verdeling

Nadere informatie

P l a t f o r m P a r k e r e n n e d e r l a n d V e x Pa n Pa r k e e r o n d e r z o e k 2 010

P l a t f o r m P a r k e r e n n e d e r l a n d V e x Pa n Pa r k e e r o n d e r z o e k 2 010 P l a t f o r m P a r k e r e n N e d e r l a n d V e x pa n Pa r k e e r o n d e r z o e k 2 010-1 - U i t g e v o e r d d o o r T r e n d b o x 2010, Vexpan Platform Parkeren Nederland en Trendbox Alles

Nadere informatie

Recreatief fietsen in Drenthe

Recreatief fietsen in Drenthe Recreatief fietsen in Drenthe Hoe beoordelen recreatieve fietsers de fietsmogelijkheden in Drenthe en welke verbeterpunten zien zij om de ideale fietstocht in Drenthe mogelijk te maken? nov 16 Woord vooraf

Nadere informatie

Verslag themabijeenkomst Toerisme en Werelderfgoed

Verslag themabijeenkomst Toerisme en Werelderfgoed URHAHN BREEN FERWERDA Dorpsontwikkelingsvisie Middenbeemster Verslag themabijeenkomst Toerisme en Werelderfgoed Dorpsontwikkelingsvisie Middenbeemster 16 mei 2019 Inleiding Op donderdag 16 mei 2019 organiseerde

Nadere informatie

Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is

Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is Klare taal Inleiding Zuid-Holland is een mooie provincie met grote steden en veel groen. Zuid-Holland is ook een kwetsbare provincie. De bodem daalt en de zeespiegel stijgt door klimaatverandering. Er

Nadere informatie

Consumentenonderzoek Toerisme

Consumentenonderzoek Toerisme Consumentenonderzoek Toerisme 2009 Toerdata Noord is een samenwerkingsverband van de provincies Groningen, Fryslân en Drenthe. De uitvoering is in handen van het Stenden Instituut Service Management onderdeel

Nadere informatie

Hoofdstuk 13 Luchtkwaliteit

Hoofdstuk 13 Luchtkwaliteit Hoofdstuk 13 Luchtkwaliteit Samenvatting Ruim één op de drie Leidenaren maakt zich wel eens zorgen over de luchtkwaliteit. Dit aandeel is vergelijkbaar met vorig jaar, maar is lager dan in 2008. Bewoners

Nadere informatie

Kust Almere haven. Kustzone Almere Haven Verslag tweede informatiebijeenkomst. 7 juli 2017

Kust Almere haven. Kustzone Almere Haven Verslag tweede informatiebijeenkomst. 7 juli 2017 Kust Almere haven Kustzone Almere Haven Verslag tweede informatiebijeenkomst 7 juli 2017 1 1. Gemengd wonen & recreëren 2 Context 1. Veel belangstelling voor informatiedag Op vrijdag 7 juli vond, tussen

Nadere informatie

Via big data naar regionale kennis en innovatie. Diana Korteweg Maris, Kenniscentrum Kusttoerisme HZ University of Applied Sciences

Via big data naar regionale kennis en innovatie. Diana Korteweg Maris, Kenniscentrum Kusttoerisme HZ University of Applied Sciences Via big data naar regionale kennis en innovatie Diana Korteweg Maris, Kenniscentrum Kusttoerisme HZ University of Applied Sciences PROFIT PROfessional Framework for Innovation in Tourism uitgevoerd door:

Nadere informatie

Alles draait om beleving

Alles draait om beleving Samen ondernemen Alles draait om beleving Samen beleven Samenvatting Strategisch Businessplan Ondernemersfonds Tilburg Het is 2020 experience marketing horeca dienstensector beleving detailhandel events

Nadere informatie

Buurt- en dorpsenquête Openbaar vervoer

Buurt- en dorpsenquête Openbaar vervoer Buurt- en dorpsenquête 2009 Openbaar vervoer Buurt- en dorpsenquête 2009 Openbaar vervoer In juni 2009 hebben 7.250 inwoners van 18 jaar en ouder een uitgebreide vragenlijst ontvangen in het kader van

Nadere informatie

Actualisering Recreatief & Toeristisch Beleid Welkom in Veendam. 3 December 2010

Actualisering Recreatief & Toeristisch Beleid Welkom in Veendam. 3 December 2010 Actualisering Recreatief & Toeristisch Beleid 2011-2014 Welkom in Veendam 3 December 2010 Recreatief & Toeristisch beleid 1. Introductie 2. Recreatief en Toeristisch Product Veendam 3. College Programma

Nadere informatie

ENQUETEFORMULIER VOOR TOERISTEN UIT HET BUITENLAND. Naam van het vakantieobject: Volgnr.: Enquetedatum: 2006 Volgnr. Enquete:

ENQUETEFORMULIER VOOR TOERISTEN UIT HET BUITENLAND. Naam van het vakantieobject: Volgnr.: Enquetedatum: 2006 Volgnr. Enquete: Zakon o dr`avni statistiki (Uradni list RS {t. 45/95 in {t. 9/01) NL TU TURISTI/2006 2104 ENQUETEFORMULIER VOOR TOERISTEN UIT HET BUITENLAND Naam van het vakantieobject: Volgnr.: Plaats: Soort plaats:

Nadere informatie

Recreatief fietsen in Noord-Brabant

Recreatief fietsen in Noord-Brabant Recreatief fietsen in Noord-Brabant Hoe beoordelen recreatieve fietsers de fietsmogelijkheden in Noord-Brabant en welke verbeterpunten zien zij om de ideale fietstocht in Noord-Brabant mogelijk te maken?

Nadere informatie

Bezoekersonderzoek Staatsbosbeheer. Amersfoort, 16 juni 2016

Bezoekersonderzoek Staatsbosbeheer. Amersfoort, 16 juni 2016 Bezoekersonderzoek Staatsbosbeheer Amersfoort, 16 juni 2016 Uitbreiden monitoringsscope van inzoomen per gebied naar combineren met uitzoomen naar streek bij vergelijkbare opzet en tijdstip Vraag naar

Nadere informatie

Respons Van de panelleden die zijn benaderd, hebben er de vragenlijst ingevuld. Dit levert een respons op van 66%.

Respons Van de panelleden die zijn benaderd, hebben er de vragenlijst ingevuld. Dit levert een respons op van 66%. Samenvatting Milieu 2013 Het Delft Internet Panel (DIP) is in april 2013 benaderd voor een onderzoek naar het gebruik en de waardering van diverse voorzieningen op het gebied van natuur, milieu en duurzaamheid

Nadere informatie

SUSTAINNOVATION: pas je business aan. Gerben Hardeman, ANVR.

SUSTAINNOVATION: pas je business aan. Gerben Hardeman, ANVR. SUSTAINNOVATION: pas je business aan Gerben Hardeman, ANVR. Inhoud ANVR Relevantie Trends en ontwikkelingen Communicatie Keten & Bestemmingen Sectoren Multi-stakeholders Tips sustainnovation ANVR Ondernemers

Nadere informatie

Mening van het digitaal Burgerpanel Oss over: Kunst en Cultuur. Gemeente Oss. December 2013

Mening van het digitaal Burgerpanel Oss over: Kunst en Cultuur. Gemeente Oss. December 2013 Mening van het digitaal Burgerpanel Oss over: Kunst en Cultuur Gemeente Oss. December 2013 1 INLEIDING Waarom is het burgerpanel gevraagd naar haar mening over Kunst en Cultuur? De gemeente bezuinigt op

Nadere informatie

NOTITIE REGIONALE SPEERPUNTEN GROENE HART AGENDA NIEUWKOOP

NOTITIE REGIONALE SPEERPUNTEN GROENE HART AGENDA NIEUWKOOP NOTITIE REGIONALE SPEERPUNTEN GROENE HART AGENDA NIEUWKOOP A. Inleiding en doelstelling In de regiocommissie van 24 oktober jl. is toegezegd dat het college de raad een voorstel doet ten aanzien van de

Nadere informatie

Recreatieve netwerken. netwerkbijeenkomst Vrijetijdslandschap Groene Hart West Ko Droogers, Regiomanager ANWB

Recreatieve netwerken. netwerkbijeenkomst Vrijetijdslandschap Groene Hart West Ko Droogers, Regiomanager ANWB Recreatieve netwerken netwerkbijeenkomst Vrijetijdslandschap Groene Hart West Ko Droogers, Regiomanager ANWB Opzet presentatie Waarom recreatieve routes? Belang, wat wil de recreant. Over welke recreatievormen

Nadere informatie

Statenfractie Zuid-Holland

Statenfractie Zuid-Holland Statenfractie Zuid-Holland Voorstel: verkenning naar een thematische fietsroute, die de Kennisas in Zuid-Holland met elkaar verbindt; van Noordwijk naar Rotterdam: het Sciencepad. PvdA Zuid-Holland Petra

Nadere informatie

Eerste resultaten van de Monitor-enquête over de mobiliteit van de Belgen

Eerste resultaten van de Monitor-enquête over de mobiliteit van de Belgen Eerste resultaten van de Monitor-enquête over de mobiliteit van de Belgen Inleiding De FOD Mobiliteit en Vervoer en het Vias-instituut hebben een grote enquête georganiseerd om de mobiliteitsgewoonten

Nadere informatie

Evaluatie gratis openbaar vervoer 65+-ers Rotterdam

Evaluatie gratis openbaar vervoer 65+-ers Rotterdam Evaluatie gratis openbaar vervoer 65+-ers Rotterdam J. Snippe F. Schaap M. Boendermaker B. Bieleman COLOFON St. INTRAVAL Postadres Postbus 1781 9701 BT Groningen E-mail info@intraval.nl www.intraval.nl

Nadere informatie

Recreatief fietsen in Overijssel

Recreatief fietsen in Overijssel Recreatief fietsen in Overijssel Hoe beoordelen recreatieve fietsers de fietsmogelijkheden in Overijssel en welke verbeterpunten zien zij om de ideale fietstocht in Overijssel mogelijk te maken? nov 16

Nadere informatie

Hoofdstuk 12. Fietsgebruik

Hoofdstuk 12. Fietsgebruik Hoofdstuk 12. Fietsgebruik Samenvatting Van de Leidenaren van 18-75 jaar geeft ruim negen op de tien aan over een fiets te beschikken en acht op de tien Leidenaren fietst wel eens, waarvan een groot deel

Nadere informatie

voetafdruk vergelijk naam: naam: beschrijving normale reis voetafdruk normaal veranderingen voetafdruk groen voetafdruk totaal: m 2 (oud)

voetafdruk vergelijk naam: naam: beschrijving normale reis voetafdruk normaal veranderingen voetafdruk groen voetafdruk totaal: m 2 (oud) voetafdruk vergelijk naam: naam: beschrijving normale reis voetafdruk normaal voetafdruk totaal: m 2 voetafdruk totaal per dag: m 2 verdeling van de voetafdruk: voedsel en afval: % lokaal vervoer: % vervoer

Nadere informatie

TOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART #LVOPDEKAART

TOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART #LVOPDEKAART TOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART TOEKOMSTVISIE LV OP DE KAART DIT IS Leidschendam-Voorburg is een actieve en betrokken gemeenschap waar mensen met plezier wonen, ondernemen en recreëren. Deze groene gemeente

Nadere informatie