~T.!~j~~INOHOVEN. 81BliOTHEEK 8~01749 THE-RC Computing Centre Note 18

Transcriptie

1 THE-RC BliOTHEEK 8~ ~T.!~j~~INOHOVEN d! Technische Hogescl I' Computing Centre Note 18 Inventarisatie van Data Base Management Systemen en keuze-overwegingen voor het THE-RC Auteur: Th.H. Bruning iy./ 1.-/ ~ (,;- l December 1983

2 INHOUDSOPGAVE O. Inleiding biz Toepassingsgebieden van een DBMS. biz Aspecten van data base management systemen. biz Huidige ontwikkelingen binnen de THE. biz Beperking van de keuzemogelijkheden biz Korte beschrijving van elk der systemen biz DMS II van Burroughs. biz SQL/DS van IBM. biz IDMS van Cullinane Database Systems, Inc. biz ORACLE van Relational Software Incorporated biz RAPPORT van LOGICA. biz TOTAL van Cincom Systems, Inc.. biz ADABAS, the Adaptable Data Base System. biz BASIS, Batelle's Automated Search Information System. biz MIMER van Savant biz Opmerkingen biz Keuze-overwegingen voor de administratieve automatiserinblz Samenvatting en conclusies. biz Aanbevelingen biz. 33 Bijlagen biz. 34

3 THE-RC biz. 3 o. Inleiding In deze Inleiding zijn enlge algemene uitgangspunten geformuleerd. In paragraaf 1 maken we onderscheid, in verband met de eisen die we stellen, tussen data base management systemen ten behoeve van de constructie van informatiesystemen voor administraties en ten behoeve van de ontwikkeling van technisch wetenschappelljke informatlesystemen. In paragraaf 2 laten we de verschillende aspecten van een een data base management systeem de revue passeren. In paragraaf 3 wordt de huidige situatie aan de THE met betrekking tot data base programmatuur ulteen gezet. In paragraaf 4 geven we aan tot welke data base programmatuur we onze keuze beperkt hebben. In paragraaf 5 geven we een beknopt overzicht van de karakteristieken van deze systemen. Tot slot trekken we in paragraaf 6 enige conclusies. De Bijlage geeft in enkele tabellen de belangrijkste aspecten weer. Definities Data base: een grote hoeveelheid data met die logisch gezien bij elkaar horen speciale software (data base management wordt. Informatie systeem: toepassing met de programmatuur. complexe structuren en die met behulp van system) onderhouden een data base voor een specifieke door de gebruiker ontwikkelde bijbehorende Data base (management) systeem: systeemprogrammatuur waarmee data bases gecreeerd, en door meerdere gebruikers tegelijkertijd onderhouden en geraadpleegd kunnen worden. Klassen van data base management systemen De huidige data base systemen kunnen we gemakshalve in drie klassen verdelen te weten: enerzijds de volwaardige systemen waarmee grote (administratieve) informatiesystemen worden gebouwd en die, onder andere ten behoeve van multiple user access, een mainframe vereisen en anderzijds de data base systemen voor micro (en mini)'s ten behoeve van persoonlijke (single user access) administraties (informatiesystemen). De derde categorie zit tussen de bovengenoemde twee in en is speciaal voor mini (en micro) apparatuur met beperkte multiple user access. In de volgende paragrafen worden uitsluitend data base systemen van de eerste categorie beschouwd.

4 THE-RC biz Toepassingsgebieden van een DBMS Technisch wetenschappeiijke toepassingen Bij deze toepassingen zal er over het algemeen sprake zijn van betrekkelijk eenvoudige data bases. Een dergelijke data base wordt gekenmerkt doordat hij slechts uit enkele onderling gerelateerde files bestaat. De files kunnen zeer omvangrijk zijn. Men kan hierbij denken aan data bases voor opslag van bijvoorbeeld meetgegevens. enquetegegevens en projectgegevens. Deze data bases zullen over het algemeen een kleine kring (van gespecialiseerde) gebruikers hebben. Eisen die hier gesteld worden zijn onder andere: data base moet interactief op te zetten en aan te passen zijn. het moet mogelijk zijn om gemakkelijk grote hoeveelheden data in te voeren. het is essentieel dat het systeem beschikt over een gemakkelijk aan te leren. krachtige vraagtaal. enige rapport-faciliteiten zijn wenselijk. Ook Computer Aided Design en Production Control systemen maken gebruik van data bases. CADAM bijvoorbeeld. van Lockeed/IBM beschikt over een interface die het gebruik van willekeurige data base management systemen mogelijk moet maken. Engeneering Data Bases zijn data bases waarvan de data gehanteerd worden in rekenintensieve programma's en waarbij een groot gedeelte van de data-structuur zich in het werkgeheugen bevindt om snel acces mogelijk te maken. Normale data base systemen geven voor dit soort toepassingen een te traag acces. Administratieve toepassingen l~t data base systeem wordt in dit geval gebruikt bij de constructie van omvangrijke informatiesystemen. Deze kenmerken zich door een groot aantal onderling gerelateerde bestanden. die een lange levensduur hebben en waarbij in de loop van de tijd de structuur zal wijzigen. in die zin dat een record met een veld uitgebreid moet worden en/of dat een veld van een record uitgebreid moet worden. Voor een goed functioneren van het informatiesysteem is het belangrijk om over de volgende faciliteiten te beschikken: Geintegreerde Data Dictionary Dit is een gereedschap voor de data base administrator en de programmeur. In de Data Dictionary is zowel de statische informatie over de bestanden opgenomen (bestands definities. authorisatie gegevens en scherm definities). als ook aile informatie omtrent het gebruik van de bestanden etc. (dynamische informatie). Vraagtaal voor interactief gebruik Dit is een stuk gereedschap waarmee de " getrainde" eind-

5 THE-RC biz. 5 gebruiker direct vanachter zijn terminal informatie aan het systeem kan onttrekken, meestal in de vorm van tabellen. Dmdat niet verwacht mag worden dat aile eindgebruikers als "getraind" gekwalificeerd kunnen worden moet het mogelijk zijn om vragen in een bibliotheek op te slaan. Report generator Hiermee kan een automatiseringsdeskundige op een snelle manier overzichten met de gewenste informatie in bijna elke gewenste layout produceren. Software development tool lliermee kan aile interactieve programmatuur, die noodzakelijk is om administraties te automatiseren, interactief ontwikkeld worden. Screen definitie faciliteit Hiermee kan de layout van screens worden gedefinieerd en gewijzigd onafhankelijk van de programma's die ze gebruiken. Host language interface Voor de administratieve programma's: COBOL en PL/l, voor de technisch wetenschappelijke programma's: FORTRAN en PASCAL. 2. Aspecten van data base management systemen Data base structuren Hierarchische data base Een dergelijke data base bestaat uit een aantal verschillende bestanden waarbij de records uit die bestanden onderling gerelateerd zijn volgens een hierarchische structuur. Deze hierarchie bepaalt tevens het pad waarlangs records zijn te benaderen. Dit is de oudste data base structuur en heeft de beperking dat aileen relaties in de vorm van boomstructuren mogelijk zijn, hetgeen bij de andere soorten niet het geval is. Netwerk data base Een netwerk data base bestaat uit meerdere bestanden waarbij de records onderling volgens een netwerkstructuur gerelateerd kunnen zijn. Deze relaties worden in zogenaamde (owner member) sets vastgelegd. Voor netwerk data bases is een internationale standaard vastgelegd (Codasyl). De programmeur navigeert door de netwerkstructuur ("record at a time" acces). Relationele data base Bij een relationele data base bestaan aile bestanden uit tabellen evenals aile relaties tussen de bestanden. Bij vele theoretische beschouwingen over data bases wordt er van relationele data bases uit gegaan, omdat er overeenkomst bestaat met (wiskundige) verzamelingen. Bij relationele data bases werkt men met operaties op verzamelingen. Geintegreerdheid van de functies De verschillende functies zoals: data base structuur wijzigen, report generator en definitie, data base de vraagtaal moe ten

6 THE-RC biz. 6 zodanig geintegreerd en op elkaar afgestemd zijn dat de gebruiker gemakkelijk van de ene functie naar de andere kan "switchen". Overdraagbaarheid Een data base management systeem dat op machines van diverse fabrikanten operationeel is, verdient voorkeur boven een systeem dat slechts op een machine te gebruiken is. Met zo'n eerstgenoemd systeem is men onafhankelijk van de hardware-keuze. Daarnaast is het uitermate wenselijk dat ook in de toekomst op lokale mini's hetzelfde data base management systeem is te gebruiken als op het mainframe. Gebruiksgemak Het gebruiksgemak wordt enerzijds bepaald door het gemak waarmee bet gebruik van de verschillende componenten is te leren en anderzijds door de faciliteiten die het systeem biedt met betrekking tot privacy, security en concurrent access. Ten aanzien vande security is het van belang hoe snel na een storing een data base weer operationeel en up-to-date is (door middel van een "roll forward" met "after images" op een logfile of door middel van "roll backward" met "before images") en hoe de data base beheerder uberhaupt detecteert dat er iets niet in orde is met de data base. Systeem beslag CPU, zowel bij online als batch gebruik. Geheugenbeslag (per data base en per actieve gebruiker). Welke terminals zijn bij het data base systeem te gebruiken. Onder welk operating system is het systeem operationeel. Kosten Aanschaf en onderhoud Personeel (systeem programmeurs etc) Documentatie en cursussen Gebruikerservaringen Bij wat voor bedrijven of instellingen is het in gebruik? Hoe complex van structuur en hoe omvangrijk zijn de toegepaste data bases? Welke maatregelen heeft men getroffen om de data bases consistent te houden? Worden er (bedrijfs)standaards door de systeemontwerpers en programmeurs gehanteerd? Hoe zijn de eindgebruikers over het systeem te spreken?

7 THE-RC blz Huidige ontwikkelingen binnen de THE Data base management systemen op de THE Op dlt moment wordt op de DEC 20 bij de sfdeling Bedrijfskunde DBMS 20 gebruikt ten behoeve van het practicum bij het college Data Bases van Drs. F. Remmen. DBMS 20 voldoet aan de Codasyl standaard. Voor het practicum is een complexe/en omvangrijke data base voor een fictief ziekenhuis informatiesysteem gecreeerd die met behulp van COBOL programma's wordt bespeeld. Ten behoeve van de studenten administratie wordt gebruik gemaakt van het. door het RC ontwikkelde. MARS systeem. MARS support hierarchisch gestructureerde data bases. die op logisch niveau gerelateerd kunnen zijn. MARS heeft uitsluitend een interface met ALGOL (BEA); multiple user access is aileen toegestaan voor retrieval programma's; het bezit geen eigen authorisatie faciliteiten en de security maatregelen zijn beperkt (geen roll forward en roll back). MARS beschikt over uitgebreide screenings mogelijkheden en geeft uitgebreide foutmeldingen. Sinds kort beschikken we ook over een zelf ontwikkelde screen formatter (uitsluitend geschikt voor uitvoer). Ten behoeve van de overige administraties die geautomatiseerd zijn wordt er gewerkt met de traditionele bestandsorganisatie. Cluster Voor de universitaire administratieve automatisering heeft de minister de universitaire instellingen in zogenaamde clusters ingedeeld. waarbij elk cluster 1 machine krijgt. Tot nu toe zijn er 3 cluster machines geplaatst, allen IBM 4341, in Leiden, Amsterdam en Nijmegen. De Stichting Universitaire Adminstratieve Automatisering richt zich met haar ontwikkelingen op IBM en het data base management systeem IDMS.

8 THE-RC biz Beperking van de keuzemogelijkheden De keuze van een data base management system met bijbehorende software vindt plaats in het kader van de vervanging van de B7700. Daarom hebben we ons tot de volgende data base pakketten beperkt: 1. DMS II van Burroughs, voor het geval we bij Burroughs apparatuur blijven. 2. SQL/DS van IBM, voor het geval dat we overgaan tot IBM of plug compatible apparatuur. (IMS en DL/1 van IBM komen niet in aanmerking omdat deze systemen teveel computercapaciteit en teveel mankracht vergen. 3. IDMS van Cullinane, aileen te gebruiken op IBM (compatible) apparatuur. Dit systeem is door een CVDUR werkgroep gekozen om daarmee programmatuur in SUAA verband te ontwikkelen. Om in de toekomst vrij te zijn in de hardware-keuze, en om op lokaal opgestelde apparatuur van ander fabrikaat toch hetzelfde data base systeem te kunnen gebruiken verdient het aanbeveling om naar data base management pakketten te kijken waarvan voor meerdere systemen implementaties bestaan. Daarom komen ook de volgende pakketten in aanmerking: 4. ORACLE van Relational Software, speciaal ontworpen voor wetenschappelijke toepassingen op DEC en IBM apparatuur. 5. RAPPORT van Logica, een relational data base management system geschreven in standaard FORTRAN en (dus) volledig portable (implementaties onder andere op Burroughs, IBM, DEC en PRI}ffi apparatuur). 6. TOTAL van Cincom Systems; een niet-codasyl netwerk data base management systeem dat op een grote verscheidenheid van machines is geimplementeerd. 7. ADABAS van Software AG; een veel gebruikt data base systeem voor IBM, VAX en PDP BASIS van Batelle, ook op meerdere computers geimplementeerd. De met BASIS gerealiseerde informatiesystemen zijn zonder problemen van de ene op de andere machine over te zetten (portable informatiesystemen). 9. MIMER van Savant is een relationeel data base systeem dat op een groot aantal machines is geimplementeerd. Be langrijk pluspunt is, dat het programma's kan gegeneren voor andere computers. AIle gegevens over de verschillende data base voornamelijk verkregen uit documentatie en literatuur en uit presentaties van fabrikanten. systemen zijn voorts uit de

9 THE-RC biz Korte beschrijving van elk der systemen 5.1. DMS II van Burroughs (In gebruik bij Gist Brocades) Database Management System II (DMS 11) DMS II is een niet-standaard data base management systeem. De database-administrator definieert een data base met behulp van de definitietaal DASDL. Een D~1S II data base is opgebouwd uit een willekeurig aantal data sets (files), waarbij de records van een data set de occurrences zijn van een entiteit. Een record is opgebouwd uit items (maximum record lengte 4K woorden). Een item is van het type alpha, boolean, field, number of real. De records binnen een data set zijn niet geordend. Naast data sets kent DMS II ook nog sets en subsets. Oit zijn additionele files, waarvan de records een sleutel (eventueel een samengestelde sleutel) en een adres van een record in de bijbehorende data set bevatten. Een set bevat voor ieder record in de bijbehorende data set een entry, een subset slechts VQor sommige records. Met deze faciliteiten zijn tabelvormige data bases te definieren. Dankzij het feit dat data sets, sets en subsets ook items mogen zijn van een record van een data set, is het ook mogelijk hierarchisch gestructureerde data bases te definieren. Tenslotte is het mogelijk in een record diverse soorten links te definieren. Een link bevat een adres van een record in een data set. Zodoende is het ook mogelijk om met OMS II data bases met een typische netwerkstructuur te definieren. net herstructureren van een bestaande data base. Met behulp van DASOL is dat mogelijk, mits er maar geen fysieke wijzigingen plaatsvinden in de data sets. Dus toevoegen en verwijderen van hele data sets, sets en subsets kan met DASOL gerealiseerd worden. Voor het wijzigen van de recordbeschrijving, bijvoorbeeld voor het toevoegen en verwijderen van items, moet de utility Data Base Reorganization gehanteerd worden. Beveiliging (audit en recovery) DMS II onderscheidt twee soorten data bases: audited en nonaudited. In het laatste geval moet er handmatig recovery gepleegd worden als de data base opgeblazen is. In het eerste geval is recovery een volledig automatisch gebeuren. Daartoe is het wei noodzakelijk, om consistentie te kunnen garanderen, dat de prograrnmeur het updaten in transacties organiseert.

10 THE-RC biz. 10 Exception handling Bij acces van een data base met behulp van een host language kan een uitzonderingsituatie ondervangen worden door het testen van het resultaat van de data base operatie. Dit is geheel voor de verantwoordelijkheid van de programmeur. Host language interface DMS II bezit een host language interface met ALGOL(BEA), COBOL68, COBOL74 en PL!I. Generalized Message Control System (Gemcos) Gemcos is een transactie georienteerd Message Control System dat onder andere de samenwerking met DMS II synchroniseert voor interactieve applicaties, hetgeen vooral van belang is voor de recovery. De belangrijkste faciliteiten van Gemcos zijn: Transaction Control Language Access Control (wie mag op welk station een transactie plegen) Message routing Checkpoint recovery Network Control Utilities Data Base Reorganization Ten behoeve van het verbeteren van de performance en het wijzigen van de data base structuur. Dump Tape Directory Een hulpmiddel bij het handmatig plegen van data base recovery. Loaddump Genereert programma's waarmee data sets geladen kunnen worden vanaf een conventionele file. Data Base Monitor Hiermee kan de data base administrator interactief statistieken met betrekking tot het gebruik van de data base raadplegen en diverse opties en parameters van de data base zetten. Dbanalyzer Een gereedschap voor de data base administrator am de logische en fysieke structuur van de data base te analyseren. Data Dictionary Met de Data Dictionary faciliteit kan een DMS II data base ( de Data Dictionary) gecreeerd worden met informatie over (andere) DMS II data bases, bijbehorende programmatuur en verwijzingen naar documentatie files. Met deze faciliteit kunnen nu rapporten gegenereerd worden die aangeven: welke data bases, programma's en documentatie files bestaan

11 THE-RC biz. 11 welke data bases (items) er door een specifiek programma gebruikt worden welke programma's gebruiken een specifiek item de verschillen tussen twee generaties (update levels) van een bepaalde data base. Inquiry De data base administrator genereert bij een data base een Inquiry programma, waarmee de gehele data base of slechts een gedeelte daarvan, interactief bekeken kan worden. Inquiry bezit naast eenvoudige rapporteringsfaciliteiten ook mogelijkheden om reords toe te voegen, te wijzigen en te verwijderen. De belangrijkste commando's zijn: SELECT Hiermee kunnen records geselecteerd worden, die aan bepaalde criteria voldoen. DISPLAY Hiermee worden de waarden van de geselecteerde records gedisplayd. Met behulp van geneste SELECT's kan Inquiry geneste structuren aan. Reporter lliermee kunnen rapporteringsprogramma's gegenereerd worden voor DMS II data bases, DISK FORTE files en conventionele files. Reporter dient daartoe over een speciale beschrijving (de zogenaamde vocabulary) te beschikken, die aangemaakt wordt met behulp van VOCAL. Als input voor VOCAL kan de DATA DEFINITION van een COBOL programma dienst doen, of de de DASDL beschrijving van een DMS II data base. De generatie van het eigenlijke rapporteringsprogramma vindt in twee fasen plaats. Eerst wordt de rapport definitie gecontroleerd en daarna wordt het eigenlijke rapporteringsprogramma pas gegenereerd. De twee belangrijkste statements in de rapportbeschrijving zijn: INPUT Deze geeft aan hoe de betreffende datastructuren benaderd moeten worden. REPORT Hiermee wordt de layout en de inhoud van een rapport vastgelegd. LINC (Logic and Information Network Compiler) Met LINC kunnen complete on-line, real-time systemen gegenereerd worden. Met behulp van specificaties worden programma's, data base definities en screen layouts gegenereerd inclusief bijbehorend transaction and network management. LINC is te vergelijken met ADS-ONLINE bij IDMS en met lag bij ORACLE. Voor gebruik van LINC zijn nodig: DMS II. COBOL74, GEMCOS, NDL en CANDE.

12 THE-RC biz SQL/OS van IBM Oit is een relational data base system dat de mogelijkheid biedt om interactief bestanden te definieren. te wijzigen en te onderzoeken. Enige eigenschappen Kolommen kunnen van de volgende typen zijn: integer. smallint. decimal(n.m). char(n) en varchar(n). Kolommen kunnen nill-waarden bevatten. tenzij ze NOT NILL gedefinieerd zijn. Oesondanks wordt er bij de selectie geen gebruik gemaakt van drie-waardige logica. Views kunnen gedefinieerd worden: CREATE VIEW AS SELECT FRO}! WHERE Queries kunnen geparametriseerd opgeslagen worden. Een bestaande tabel kan uitgebreid worden met een nieuwe kolom. Geneste SELECT's zijn mogelijk. Er zijn authorisatie faciliteiten met behulp van de commando's GRANT en REVOKE. De documentatie zegt niets over security faciliteiten. Het is mogelijk data van externe files over te brengen naar tabellen. Report generator Er zijn layout faciliteiten ten behoeve van uitvoer op het scherm. die tevens gebruikt kunnen worden voor de printer. Integrated data dictionary De SQL/DS SYSTEM CATALOGS bevatten tabellen. kolommen. programma's. opgeslagen queries. gegevens met betrekking tot gebruikers. tabel gebruik en Host language SQL/OS heeft een host language interface met COBOL. PL/1 en assembler. Gebruikers ervaringen l~t systeem is nog nergens in gebruik in Nederland (Philips ISA is test site).

13 THE-RC biz IDMS van Cullinane Database Systems, Inc. (onder andere in gebruik bij TH Delft) IDMS is een netwerk data base management systeem dat voldoet aan de Codasyl standaard. Bij een dergelijk systeem wordt er onderscheidt gemaakt tussen het definieren van een data base enerzijds en het manipuleren anderzijds. Het definieren van een data base geschiedt met behulp van de Data Description Language (DDL) en bijbehorende compilers. De logische structuur van de data base wordt gerealiseerd met behulp van het record type, relaties tussen records worden vast gelegd met behulp van het set type (owner member). De fysieke data base is opgebouwd uit pagina's, waarbij een pagina uit regels bestaat. Een record wordt opgeslagen op een regel van een pagina onder besturing van de gedefinieerde location mode (CALC, VIA, DIRECT of physical sequential). Een record bestaat uit de eigenlijke data en de pointers behorend bij aile sets waartoe dit record behoort. Een data base wordt in een of meerdere datasets opgeslagen en wei zodanig dat een block van zo'n dataset overeenkomt met een pagina. Het manipuleren van een data base gebeurt met behulp van de Data Manipulation Language die deei uit maakt van een host language (bijvoorbeeld COBOL). Functies van de DML: READY bij de start van een data base transactie (RETRIEVAL/ UPDATE, PROTECTED/EXCLUSIVE) en FINISH aan het einde. FIND beinvloedt de currents (run unit, record type, set type) en GET waardoor data overgebracht worden van data base naar werkgeheugen. Data modificatie geschiedt met STORE, ERASE, CONNECT (opnemen als member in een set), DISCONNECT en MODIFY. In verband met concurrent access en security bestaan er: KEEP om acces van of update door een ander te voorkomen, COMMIT om een checkpoint aan te geven en ROLLBACK om recovery te plegen. Integrated data dictionary (IDD) De data dictionary accepteert definities van entiteiten records, files, programma's, users etc. Verder wordt automatisch het gebruik van de data base bijgehouden en er allerlei rapporten geproduceerd worden. zoals: daarin kunnen Shared data base system (SDS) Dit systeem maakt het mogelijk dat applicatie programma's op verschillende machines een en dezelfde data base accesseren.

14 THE-RC b~. 14 Teleprocessing monitor IDMS-DC een teleprocessing monitor volledig geintegreerd met IDMS. Universal Communications Facility (UCF) een teleprocessing monitor met een gemeenschappelijke taal voor de DB en TP functies t hiermee kunnen reeds bestaande TP-applicaties worden uitgevoerd en nieuwe TP-applicaties kunnen met IDMS geintegreerd worden. Online Query (OLQ) Speciaal bedoeld als een tool tijdens het ontwikkelen van data base applicaties en voor de data base administrator. OLQ bezit een HELP-functie t report faciliteiten en multiple screen output waardoor browsing forward en backward mogelijk is. Culprit output processor (report generator) Een parameter gestuurd systeem om rapporten te genereren van IDMS data bases en conventionele files. Application Development System (ADS online) Hiermee kunnen menu gestuurde transacties ontwikkeld worden. Een applicatie wordt dan gezien als een verzameling dialogen t waarbij een dialoog een enkele interactie is met de persoon achter de terminal. 20'n dialoog bestaat uit de volgende onderdelen: data base view t before terminal output proces t screen layout t waarbij screenvelden en elementen uit records met elkaar geassocieerd worden t after terminal output proces t inter dialoog commando's. het aanroepen van niet-ads programma's. IDMS is geimplementeerd op IBM 360 t 370 t 303x en 4300 systemen.

15 THE-RC biz ORACLE van Relational Software Incorporated Oracle is een relational data base system met alle gewenste componenten. Vraagtaal (SQL) SQL vertoont erg veel overeenkomst met SQL van IBM en zal in de toekomst daarmee ook helemaal compatibel zijn. SQL van Oracle beschikt over enkele mogelijkheden die SQL van IBM (nog) niet biedt, waardoor Oracle de voor IBM problematische vragen wei kan beantwoorden. Enige eigenschappen Kolommen kunnen van de volgende typen zijn: number(n,m), char(l) en date, daarnaast kan eventueel nog NOT NULL gespecificeerd worden. Elke kolom kan van een zoek index voorzien worden. Zo'n index kan op elk gewenst moment toegevoegd en zonodig weer verwijderd worden. Tabellen kunnen worden uitgebreid met nieuwe kolommen. Geneste queries zijn (sinds release 3) ook mogelijk (nestingsdiepte =< 16). Oracle kan de occurrences van een tabel in een hierarchische volgorde (boomstructuur) aflopen. Naast de normale join operatie, waarbij 2 tabe11en als het ware worden samengevoegd op grond van een relatie tussen voorkomende kolomwaarden, kent Oracle ook een zogenaamde outer join waarbij tabellen worden samengevoegd op het niet voorkomen van overeenkomstige waarden. Toegangsbeveiliging (data privacy) Ret inloggen, creeren van tabellen en het toekennen van privileges kan afgeschermd worden. Op tabelniveau kunnen de volgende functies a1 dan niet afgeschermd worden: select, insert, update, delete, het uitbr'eiden van tabel1en en het creeren van indexen. Met behulp van views kan op kolom en waarde niveau afgeschermd worden. Integriteit van de data base Een logical unit of work wordt geheel of geheel niet uitgevoerd op de data base. De gebruiker geeft een logical unit of work aan met behulp van een COMMIT WORK (auto COMMIT is mogelijk). Concurrent access De gebruiker kan dit op 2 manieren garanderen, ofwel door een hele tabel te LOCK-en danwel door bij een SELECT de clause FOR UPDATE te samen met CO~lliIT WORK toe te voegen. Er vindt deadlock detectie plaats??? Backup en recovery Er worden before images gelogged en er zijn recovery faciliteiten. Aborted users worden ge-"roll back"-ed.

16 THE-RC biz. 16 User Friendly Interface (UFI) Het interactief bespelen van Oracle vindt plaats via UFI (CANOE van ORACLE). UFI beschikt over editing faciliteiten, uitgebreide HELP-functie en mogelijkheden om scherm uitvoer te formatteren (inclusief sommatie over kolommen). Via UFI kan scherm uitvoer eventueel ook naar een printer gestuurd worden. Interactive Application Generator en Processor ~~t behulp van de lag kunnen interactief (menu-gestuurde) transactie applicaties gedefinieerd worden, die met behulp van de lap worden uitgevoerd. Binnen de lag heeft de "programmeur" de volledige beschikking over SQL. Kant en klare definities zijn ook met lag weer te wijzigen. Men definieert een scherm met velden. waarbij velden (tijdens executie) door de gebruiker gevuld kunnen worden. of. met behulp van door de gebruiker opgegeven waarden. door SQL queries. Report Writer (RPT) Hiermee kan vaste tekst met informatie uit een data base worden samengevoegd. RPT beschikt over aile SQL-mogelijkheden en daarnaast bevat het reken en sequentieringsfaciliteiten. Oracle Data Loader (ODL) Hiermee kan men data uit externe files overhevelen in tabellen. Host language Host language interface met COBOL. PL/1. FORTRAN. assembler. c en Integrated data dictionary Er bestaan tabellen. die met SQL geraadpleegd waarin namen van tabellen, kolommen. views. indexen automatisch bijgehouden worden. kunnen worden, privileges en Data base administrator De DBA creeert tabellen in overleg met een ORACLE beheerder en draagt zorg voor de toegangsbeveiliging. Gebruikers ervaringen fret systeem is in gebruik bij onder andere Gasunie en Ministerie van Landbouw en Visserij. ORACLE is geimplementeerd op IBM-, PDP 11- en VAX-systemen.

17 THE-RC biz RAPPORT van LOGICA Dit systeem is geschreven in FORTRAN 66 en daardoor op vele systemen operationeel. Ondanks de aanwezigheid van een interactive query facility lijkt het systeem sterk batch georienteerd. Het essentiele mechanisme van RAPPORT is de SEARCH ENDSEARCH constructie waarbij de tussenliggende operaties op elk record dat aan het search criterium voldoet, wordt uitgevoerd. Enige eigenschappen Nesting van SEARCHes is mogelijk. Ret aantal records in 1 file moet < max(integer)/2 zijn. Velden kunnen van het type real of integer zijn (scalar of vector); zonodig kunnen integer velden speciaal voor opslag van karakters dienen. Gewone integer velden kunnen gepacked worden. Meerdere indexen op meerdere velden zijn mogelijk. Volgens de opvatting van LOGICA heeft elke data base een data base administrator nodig die verantwoordelijk is voor de creatie van de tabellen en de performance van het geheel. Er bestaan nogal wat foutcondities, waarmee de programmeur rekening moet houden. Het is mogelijk tabellen te herstructureren, maar dat moet separaat gebeuren, waarna aile programma's opnieuw gecompileerd moe ten worden. Indien het systeem geen reentrant code kent heeft iedere gebruiker zijn eigen nucleus in gebruik. Data privacy: Er kunnen wachtwoorden gekoppeld worden aan de combinatie van een of meerdere velden en een of meerdere waarden. Ret systeem kent dus geen gebruikers. Concurrent access en data security De programmeur moet hiervoor zeif zorgdragen door het gebruik van TRANSACT COMMIT. Zowel after images alsook before images kunnen gelogged worden. Bij deadlock detectie wordt een van de schuldigen ge-"backed out" en het is de verantwoordelijkheid van de gebruiker om te testen of hem dat is overkomen. Recovery operaties herstellen de toestand van de data base. maar niet van het programma. Interactive query facility Lijkt erg veel op een programmeertaal met FORTRAN invloeden. Deze taal kent IF THEN ELSE en WlIILE DO ENDWHILE constructies. formatteringsmogelijkheden voor velden en faciliteiten voor page headers en footers. Zo'n query-programma wordt bij het intikken uitsluitend op syntax gecontroleerd en pas bij het EXECUTE commando uitgevoerd Ret systeem is bij

18 THE-RC biz. 18 PHILIPS (ISA/TIS) in gebruik voor technisch/wetenschappeiijke toepassingen. Host language interface Rapport heeft aileen met FORTRAN t maar in de toekomst ook met COBOL een interface. Gebruikerservaringen Het systeem is bij Philips in gebruik. Ontwikkelingen in release 4 (medio '83) Host language interface met COBOL en PASCAL. Er komt een nieuwe vraagtaal t die volledig compatible is met SQL/nS van IBH t genaamd RASQL. Er komen screen definitie faciliteiten binnen IQL. Er komt een micro-rapport voor 8 en 16 bits micro's. RAPPORT is geimplementeerd op: IBN Burroughs VAX PDP Prime ICL CDC Perkin Elmer Honeywell etc.

19 THE-RC biz TOTAL van Cincom Systems. Inc. TOTAL is een non-codasyl netwerk data base management system van Cincom Systems. Inc. te Cincinnati. Ohio U.S. TOTAL is op een veelheid van machines geimplementeerd. zowel. maniframes als mini's. Eigenschappen Een TOTAL data base is opgebouwd uit Master files en Variable entry files. Op een Master file is direct acces met behulp van een key mogelijk. waarna via kettingen gerelateerde records in Variable entry files benaderd kunnen worden. Met behulp van de Data Dictionary wordt onder andere het user acces veld-niveau geregeld. TOTAL kent zelf geen I/O operaties en maakt uitsluitend gebruik van de standaard acces methoden van het betreffende computersysteem. Het is op een enigszins moeilijke manier mogelijk om bestaande records met nieuwe velden uit te breiden. Iedere file kan afzonderlijk gewijzigd worden, zonder invloed op andere files in de data base. Dankzij deze onderlinge onafhankelijkheid is de gebruiker in staat zijn data base geleidelijk aan op te bouwen. Na executie van een Data Management Language commando levert het systeem een Status Code aft waaruit de al dan niet succesvolle afloop van de opdracht is af te lezen. Het is de taak van de programmeur hierop te testen. Concurrent access wordt ofwei beveiligd door middel van file reservation. ofwei (in de multi task version) door record level reservation. Het is niet mogelijk een record uit een Master File te verwijderen als niet eerst aile daarmee gerelateerde records in de Variable Entry Files zijn verwijderd. SOCP~TES is het batch reporting system met retrieval language. Bij rapportage worden eerst de relevante data aan de data base onttrokken en in een temporary file gedumpt. Vervolgens worden deze data in de gewenste layout geprint. ENVIRON -1 is de TP monitor waarmee tevens recovery gerealiseerd wordt. T-ASK is de on line query faciliteit. Afwisselend commando en menu gestuurd kan men informatie aan de data base onttrekken. HOST

20 THE-RC biz. 20 language interfaces betstaan er voor COBOL, FORTRAN en PASCAL. MANTIS is het application development system (aileen operationeel op IBM sysytemen (7». Hiermee kunnen files, screens en programma's interactief gedefinieerd worden. MANTIS bezit een interface met standaard files en TOTAL data bases; interface met bestaande programma's is mogelijk. RAPPORT is geimplementeerd op: IBH Burroughs VAX PDP ICL CDC Perkin Elmer Honeywell etc.