Veilig Uitgaan in Stadshart Almere

Transcriptie

1 Veilig Uitgaan in Stadshart Almere Veiligheidsbeleving van ondernemers en uitgaanspubliek in het kader van de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan Juni 2006 Gemeente Almere SBB/Afdeling Onderzoek en Statistiek Carin Ogier Marian Huisman Dienst Stadscentrum Projectleider Veilig Stadshart Richard Telderman

2

3 Inhoudsopgave Samenvatting Veilig Uitgaan Conclusies uitgaanspubliek... 5 Conclusies horecaondernemers... 5 Conclusies Veiligheidsscan Aanbevelingen en speerpunten Inleiding Uitgaanspubliek Het uitgaansleven in Almere Veiligheidsbeleving buiten: de openbare ruimte Veiligheidsbeleving binnen: ín de uitgaansgelegenheden Veiligheid verhogende maatregelen Horecaondernemers Ondernemend Almere Veiligheidssituatie ondernemers Veiligheid buiten, in de openbare ruimte Veiligheidsmaatregelen Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan Beheer Openbare Ruimte Samenwerking externe partners Voornaamste problemen en mogelijke aanpak Veiligheidsscan Veilig Uitgaan Inleiding Overzicht en analyse van uitgaansgerelateerde politieregistraties Conclusies Veiligheidsscan Bijlage Opzet en uitvoering van het onderzoek... 45

4

5 Samenvatting Veilig Uitgaan 2006 In het voorjaar van 2006 werd voor de tweede maal een onderzoek gehouden onder uitgaanspubliek en horecaondernemers in het kader van de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan. Voor de enquête uitgaanspubliek werden ruim 400 personen geïnterviewd, daarmee zijn de uitkomsten representatief voor het uitgaanspubliek in Almere. De respons van horecaondernemers was minder dan in Belangrijke veranderingen in het uitgaansgebied sinds de vorige meting in 2003, zijn het toegenomen aantal uitgaansgelegenheden van 50 naar 60. De concentratie uitgaan cafés en disco s bevindt zich nog steeds op de Grote Markt. Het aantal cafés en disco s is daar ook toegenomen. Ook is er sprake van meer dan een verdubbeling van het uitgaanspubliek van naar schatting 2000 naar 4000 tot 4500 personen per uitgaansavond. 1 In lijn met deze ontwikkeling werd de politieinzet meer dan verdubbeld (van 2 naar 5 ingeroosterde agenten) en werden activiteiten in het kader van de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan ontwikkeld. Ondanks de toegenomen druk op het uitgaansgebied is de veiligheidsbeleving van het uitgaanspubliek niet verslechterd. Uitgaanspubliek bestempelt het uitgaan in Almere als veilig genoeg. Horecaondernemers voelen zich wel iets vaker onveilig, maar hebben geen hele grote problemen met de veiligheidssituatie. Toch zijn er enkele zaken die de aandacht vragen om te zorgen dat het uitgaansgebied ook in de toekomst een veilig en aantrekkelijk gebied blijft voor uitgaanspubliek en horecaondernemers. Uitgaanspubliek Het is vooral het jonge uitgaanspubliek tot 25 jaar dat in de nachtelijke weekenduren bars, cafés en disco s in Stadshart Almere bezoeken. 60% gaat tenminste één keer per week uit, vaak in groepsverband. Het merendeel van hen gaat vrijwel altijd uit in Almere, en zelden in een andere plaats. De jongste groep uitgaanders komt vooral per openbaar vervoer, de anderen ook per fiets of auto naar Stadshart Almere. De meesten hebben een voorkeur voor Top40- en andere gevarieerde muziek, maar er is er een groeiende groep HipHop aanhangers, terwijl slechts kleine groepen van bijzondere of alternatieve muziekstijlen houden. Significant méér uitgaanders (80%) dan in 2003 (70%) voelen zich veilig in de openbare ruimte van het uitgaansgebied. 20% voelt zich soms of vaker onveilig. Vrouwen voelen zich vaker onveilig dan mannen. De onveiligheidsgevoelens worden meestal veroorzaakt door het gedrag van groepen (allochtone) jongeren (met name op het Stationsplein), dronken mensen en drugsgebruikers (met name op de Grote Markt). Overigens is het merendeel van het uitgaanspubliek van mening dat er voldoende politie op straat is tijdens de uitgaansuren. Bijna de helft (43%) denkt dat cameratoezicht het gebied veiliger zal maken, iets meer dan de helft (53%) denkt dat niet. Ook binnen, ín de uitgaansgelegenheden voelt het merendeel van het publiek (87%) zich veilig, wat een verbetering is t.o.v (80%). De onveiligheidsgevoelens die er zijn worden vooral veroorzaakt door de sfeer of door negatief gedrag van bezoekers, zoals agressief gedrag, intimidatie, bedreiging, ruzie, vechtpartijen en handtastelijk of opdringerig gedrag. De portier speelt een belangrijke rol voor de veiligheid in het uitgaansgebied. Evenals in 2003, is het merendeel tevreden over het gedrag van de portiers. Net als in 2003 maakte eenderde van de uitgaanders wel mee dat de toegang geweigerd bij een uitgaansgelegenheid (de persoon zelf of iemand waarmee men uitging). De reden voor weigering was de leeftijd, huidskleur en zich niet kunnen legitimeren. Weigeren om leeftijdsredenen kwam het vaakst voor en weigering om de huidskleur kwam nu iets minder vaak voor dan in Schattingen op basis van observaties van politie en horecaondernemers. 1

6 Uitgaanders met een Nederlandse cultuur werden veel minder geweigerd dan uitgaanders met een andere culturele achtergrond. Om de eigen veiligheid te vergroten zegt de helft bewust niet alléén, maar met meerdere personen uit te gaan en ook goed op te letten en agressie uit de weg te gaan. Horecaondernemers De horecaondernemers deden deze keer minder enthousiast mee in het onderzoek. Slechts 58% van hen vulde de enquête in. Verschillen met de vorige meting kunnen daarmee een mogelijke trend of ontwikkeling weergeven, maar significante verschillen tussen de twee metingen kunnen niet weergegeven worden. Iets meer ondernemers (of hun personeel) zeggen zich wel eens onveilig te voelen, en dan vooral in de omgeving van het bedrijf, en niet ín het bedrijf zelf. Ondernemers zagen een toename van fysiek geweld. Soms was er sprake van directe bedreigingen. Ondanks dat achten zij de kans om slachtoffer te worden echter niet groter dan in De veiligheid wordt volgens ondernemers vooral beïnvloed door incidenten zoals vechtpartijen, bedreigingen, intimidatie, discriminatie en diefstal, waarbij zij de eerste vier nu vaker noemen dan in Ondernemers zien de sfeer in de openbare ruimte, iets meer dan 2003, bedreigd worden door schelden, vechten en bedreigen. Seksueel geweld en wapengebruik komt volgens hen (iets) minder vaak voor. Overlast wordt, evenals in 2003, vooral veroorzaakt door overmatig drankgebruik, en in mindere mate door drugsoverlast. Veroorzakers van de overlast zijn vooral jongeren, voor een deel betreft dit allochtone (en dan met name Marokkaanse) jongeren. Ondernemers geven aan dat er meer politie op straat moet zijn in de nanacht, tussen uur en uur. Een groot deel van de ondernemers is van mening dat het uitgaansgebied door cameratoezicht veiliger zal worden. Meer dan in 2003 worden veiligheidsmaatregelen in het bedrijf getroffen. Het gaat dan vooral om een overzichtelijke en veilige inrichting en getraind personeel. Ook camerabewaking en interne paniekmelders worden vaker ingezet dan in Brandveiligheid staat, evenals in 2003, hoog in het vaandel van alle horecaondernemers. Een andere belangrijke maatregel is de toegangscontrole door portiers(in 2006 vaker dan in 2003), die vrijwel allemaal gekwalificeerd zijn. Ook regels voor toelating (over kleding, gedrag, leeftijd, drank-en drugsgebruik) zijn nu een gebruikelijke preventiemaatregel. Selectie bij de ingang gaat dan ook vooral over deze zaken, maar daarnaast ook over de groepsgrootte, gedrag, (geen) legitimatie en geslacht. Vrijwel al deze onderwerpen (behalve drugsgebruik) zijn nu méér een selectie-item dan in Ontzeggen van de toegang wordt door driekwart van de ondernemers wel eens toegepast (idem als in 2003), om reden van agressief gedrag, bedreiging, overmatig alcohol gebruik en in mindere mate ook om discriminerend gedrag, (seksuele)intimidatie of drugsgebruik. Driekwart van de café, bar en disco-eigenaren staat positief tegenover een gezamenlijke aanpak van horecaontzegging en een nog grotere groep staat positief tegenover een gebiedsverbod van overlastveroorzakers. Een meerderheid van de ondernemers is (nog steeds) ontevreden over de schoonmaak en het onderhoud van de openbare ruimte, waaronder het aanbrengen van voldoende verlichting rond de bedrijven. Vervuiling en bekladding van muren (met name graffiti en aanplak) maken het uitgaansgebied minder aantrekkelijk. Vernielingen en fietsendiefstal komt volgens hen inmiddels minder vaak voor. De activiteiten van de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan in de afgelopen 3 jaar werden vooral gericht op discotheken, bars en cafés. Deze activiteiten zijn bij 82% van deze ondernemers bekend en 73% deed op een of andere manier mee aan de activiteiten. Deze bestonden uit een 2

7 training voor portiers, een training voor horecapersoneel, het ophangen van de huisregels van Horeca Nederland en interne audits (controles) in de horecabedrijven. Contacten met de politie en brandweer verliepen naar tevredenheid (evenals in 2003). Tweederde van de horecaondernemers pleit voor een regelmatig overleg met politie, brandweer en gemeente over de veiligheid in het Stadshart Almere. De gevolgen van de ontwikkeling van het Stadshart, de veiligheid tijdens festivals, toezicht op kwetsbare plekken, cameratoezicht, beheer openbare ruimte, bereikbaarheid, etc kunnen daarbij agendapunten zijn. Aangiftecijfers stadscentrum De laatste twee jaar is er sprake van een flinke stijging van aangiftes van incidenten en criminaliteit tijdens uitgaansuren en in het stadscentrum (gemiddeld +23% tussen 2003 en 2005). De stijging komt vooral voor rekening van het jaar 2004, in 2005 was er daarna sprake van een lichte daling. Direct uitgaansgerelateerde delicten, zoals geweld en agressie zijn de laatste twee jaar zelfs gestegen met gemiddeld 31%. In dezelfde periode is het aanbod van horecagelegenheden toegenomen, met name op de Grote Markt, en de omvang van het uitgaanspubliek minstens verdubbeld. Ook werd de politie-inzet tijdens uitgaansuren meer dan verdubbeld van 2 naar 5 agenten. De criminaliteit in het stadscentrum vindt redelijk verspreid over de maanden van het jaar plaats. De meeste incidenten zijn op de vrijdag en zaterdag tussen en uur. Op de Grote Markt vinden de meeste incidenten plaats, doordat zich hier verreweg de grootste concentratie horecagelegenheden bevindt. Ook op het Stationsplein is een stijging waar te nemen van het aantal uitgaansgerelateerde incidenten (+46%), waardoor weer extra aandacht voor dit gebied noodzakelijk is. Een daling van incidenten was echter te zien op het Festivalplein, in de Metropolestraat en op het Busplein. Dit is wellicht het resultaat van de inzet van preventieve activiteiten vanuit het project KVU, in het bijzonder door extra inzet van politie, horeca en jongerenwerkers, zullen hier aan bijgedragen hebben. De daling van de criminaliteit op het Deventerpad van ruim 30% is toe te schrijven aan de sluiting van de nieuwe popzaal/discotheek in de Brouwerstraat. Het aantal zakkenrollerij is tijdens het uitgaan fors gestegen. In de horecagelegenheden worden met name geld, paspoorten en gsm s gerold. Inbraken in winkels en andere bedrijven komen nauwelijks voor in het stadscentrum. Ook aangiftes die voortkomen uit agressief gedrag, zoals bedreiging, mishandeling, openbare geweldpleging etc maken een belangrijk deel van de aangiftes uit. Bij deze delicten, die verband houden met uitgaan, is de afgelopen twee jaren een stijging van 26% te constateren t.o.v Er zijn minder meldingen van overlast. Over het algemeen wordt deze vooral door de oudere jeugd veroorzaakt. Opvallend is een sterke daling van incidenten en criminaliteit tussen uur en uur. De meeste incidenten (2/3 deel) vinden plaats tussen en uur. Slotopmerking Hoewel uit de politiecijfers opgemaakt kan worden dat er in de afgelopen twee jaar sprake is van aanzienlijk meer aangiften van incidenten en criminaliteit in het uitgaansgebied, is de veiligheidsbeleving van het uitgaanspubliek daarentegen niet verslechterd. Zij voelen zich in 2006 zelfs iets veiliger dan in De horecaondernemers voelen zich in 2006 wel iets onveiliger, maar dan vooral in de openbare ruimte, na sluitingstijden en veroorzaakt door incidenten zoals vechtpartijen, bedreigingen, intimidatie, discriminatie en diefstal. Deze incidenten vormen ook een belangrijk deel van de incidenten en criminaliteit waarvan aangifte wordt gedaan bij de politie. 3

8 4

9 Conclusies uitgaanspubliek Het uitgaanspubliek voelt zich in 2006 t.o.v veiliger in de openbare ruimte van het uitgaansgebied én veiliger in de uitgaansgelegenheden. De meest onveilige plekken zijn het Stationsplein en Grote Markt. Onveiligheidsgevoelens in de openbare ruimte worden vooral veroorzaakt door groepen (allochtone) jongeren (Stationsplein) en groepen dronken mensen en een agressieve sfeer (Grote Markt). Er is volgens het uitgaanspubliek voldoende politietoezicht. De belangrijkste preventieve maatregel om veilig uit te gaan is uitgaan in groepsverband. Onveiligheidsgevoelens ín de uitgaansgelegenheden worden vooral veroorzaakt door agressieve sfeer of gedrag, intimidatie, bedreiging, ruzie en vechtpartijen en handtastelijk of opdringerig gedrag. Groepen (allochtone) jongeren worden het meest genoemd als veroorzakers van onveiligheidsgevoelens. Het uitgaansgebied is nog niet voor iedereen leuk genoeg. Het ontbreekt nog aan diversiteit in aanbod voor specifieke groepen. Dit betreft zowel leeftijdsgroepen, bijvoorbeeld juist voor oudere of hele jonge uitgaanders, als specifieke culturele subculturen, zoals bijvoorbeeld bijzondere muziekstijlen. Vooral de wat oudere uitgaanders vinden cameratoezicht een goede manier om de veiligheid te vergroten. Daarnaast zijn er ten opzichte van 2003 enkele ontwikkelingen waar te nemen: Er zijn significant meer uitgaanders die voornamelijk uitgaan in Almere (door groter en aantrekkelijker aanbod?). Het uitgaanspubliek gaat vaker uit in groepsverband, vaker naar een discotheek en er gaan ook meer stappers op de fiets naar het uitgaansgebied, maar minder met het openbaar vervoer. De veiligheidssituatie is volgens de respondenten verbeterd: in het uitgaansgebied en in de uitgaansgelegenheden is het volgens het uitgaanspubliek veilig genoeg. De groep die wel eens wordt geweigerd is ten opzichte van 2003 even groot, maar zij maakten het in 2006 wel vaker mee. Reden voor weigering is meestal de leeftijd, maar ook op grond van huidskleur wordt soms de toegang geweigerd. De reden voor weigering wordt vaak niet als een terechte reden ervaren. Conclusies horecaondernemers Onveiligheid wordt vooral ervaren in de omgeving van het bedrijf, en vooral na sluitingstijd. De sfeer in het uitgaansgebied wordt negatief beïnvloed door regelmatig voorkomende incidenten in de openbare ruimte, zoals vechtpartijen, schelden, bedreigingen. Dit gedrag wordt vooral veroorzaakt door groepen jongeren (allochtonen, met name Marokkanen). Drank- en drugsgebruik dragen bij aan het agressieve gedrag van groepen jongeren. Discriminatie en vernielingen in het openbaar gebied komen in vergelijking met 2003 vaker voor. Horecaondernemers en personeel krijgen ook vaker te maken met fysiek geweld. Portiers helpen bij een kwart van de bedrijven de veiligheid te vergroten door selectie aan de deur op leeftijd, legitimatie, drank en drugsgebruik en gedrag. Ook huisregels helpen bij het vergroten van veiligheid: het merendeel van de cafés en discotheken hanteert huisregels. Ontzeggingen vinden vooral plaats op grond van ongewenst gedrag. Driekwart van de ondernemers is positief over het plan voor een gezamenlijke aanpak van ontzeggingen. Ondernemers nemen meer dan in 2003 voorzorgsmaatregelen in verband met veiligheid. Nagenoeg alle horecaondernemers staan positief over het instellen van een gebiedsverbod in een deel van het uitgaansgebied voor bepaalde personen. 5

10 Vooral door training van personeel (hoewel minder vaak dan in 2003) en het paraat hebben van het speciale telefoonnummer van de politie (horecatelefoon). Horecaondernemers nemen evenals in 2003 voldoende voorzorg op het gebied van brandveiligheid. Er is tevredenheid over de controles van en de samenwerking met de brandweer. KVU activiteiten zijn nog niet bij iedereen bekend. De agressietrainingen en het ophangen van huisregels Horeca Nederland zijn het meeste bekend. Trainingen dragen meer bij aan veiligheid dan het ophangen van de huisregels. Het uitgaansgebied is (nog steeds) niet schoon genoeg en de verlichting is niet optimaal, vooral in de zijstraten of aan de achterzijde van horecaondernemingen. Vervuiling van de openbare ruimte en onvoldoende verlichting dragen bij aan een onveilige omgeving. Volgens horecaondernemers zijn minder fietsendiefstallen en vernielingen. Er zijn meer contacten met de politie. Dit betreft vooral aangiften en meldingen van ongewenst gedrag in het bedrijf. De politie was over het algemeen snel ter plekke. Een grote meerderheid van de horecaondernemers is principieel vóór en staat positief tegenover de invoering van cameratoezicht. De meeste ondernemers willen overleg over horecazaken. Onderwerpen voor overleg zijn: (1) samenwerking over de ontwikkeling van het Stadshart; (2) veiligheid, ook tijdens evenementen; (3) toezicht, zoals het inzetten van camera s; (4) beheer openbare ruimte (schoonmaak, verlichting, beleid); (5) bereikbaarheid van het stadshart. In tegenstelling tot 2003, toen rond het uitgaan in Almere veelsoortige problemen gesignaleerd werden, zijn de grootste problemen in 2006 toegespitst op enkele punten, namelijk hangjongeren, gedrag van het uitgaanspubliek, te weinig toezicht tussen 05:00 en 07:00 uur en te weinig verlichting in het openbaar gebied. Conclusies Veiligheidsscan 2005 De criminaliteit in het stadscentrum vindt redelijk verspreid over de maanden van het jaar plaats. De meeste incidenten zijn op de vrijdag en zaterdag tussen en uur. Over een periode van twee jaren ( ) is er een stijging van de totale criminaliteit in het stadscentrum tijdens uitgaanstijden waar te nemen van gemiddeld 23%. Criminaliteit die rechtstreeks met uitgaan te maken heeft, is gestegen met gemiddeld 31%. Een eerste indruk over de eerste helft van 2006 laat zien dat er sprake is van een stijging van uitgaansgerelateerde delicten. De toename van horecagelegenheden en uitgaanspubliek spelen hierbij een rol. Het aantal zakkenrollerij tijdens het uitgaan is fors gestegen. In horecagelegenheden worden met name geld, paspoorten en gsm s gerold. Inbraken in winkels en andere bedrijven komen nauwelijks voor in het stadscentrum. Op de Grote Markt vinden de meeste incidenten plaats, doordat zich hier verreweg de grootste concentratie horecagelegenheden bevinden. De daling van incidenten op het Festivalplein, Metropolestraat en Busplein zijn vooral bereikt door preventieve activiteiten, extra inzet van politie, horeca en jongerenwerkers. Op het Stationsplein is een stijging waar te nemen van het aantal incidenten van 46% tijdens uitgaanstijden, waardoor weer extra aandacht voor dit gebied noodzakelijk is. De daling van de criminaliteit op het Deventerpad van ruim 30% is opvallend. 6

11 Aanbevelingen en speerpunten De beleidsgroep KVU Stadshart Almere heeft in begin 2006 de actiepunten voor het komende jaar vastgesteld. Afzonderlijke werkgroepen zullen namens de beleidsgroep KVU de verschillende activiteiten verder uitwerken om te komen tot concrete uitvoeringsvoorstellen. Inmiddels is een werkgroep deurpanel, een werkgroep uitleg horeca op scholen en een werkgroep horecatrainingen benoemd een is met de verschillende uitwerkingen aan de slag. Tevens zijn eerdere activiteiten in het kader van het project KVU Stadshart Almere nu structureel als activiteiten Veilig Uitgaan vastgesteld. Belangrijkste besluiten hierover zijn het structureel monitoren in het stadscentrum, het instellen van een jaarlijkse interne audit (controle) in de horeca en de jaarlijkse schouw door alle samenwerkende partijen in het openbaar gebied. Samenvattend kan gesteld worden, dat een aantal activiteiten op het gebied van Veilig Uitgaan in het Stadshart inmiddels door de beleidsgroep KVU dit jaar zijn vastgesteld en deze sluiten naadloos aan op de conclusies uit dit verslag. Vanuit de conclusies van dit herhaald onderzoek Veilig Uitgaan, zijn de volgende speerpunten voor de komende jaren benoemd: Speerpunten Veilig Uitgaan o o o o o o o o o o o o o Structureel uitvoeren van: - monitoren afgebakend gebied stadscentrum - interne audit (controle) in de horeca door de politie - schouw voor het openbare gebied vanuit alle disciplines - instellen deurpanel t.b.v. transparant toelatingsbeleid in de horeca Aanpak van overlast gevende (groepen) jongeren in de uitgaanscentra in het Stadshart Extra maatregelen tegen bedreiging en agressie in het openbaar uitgaansgebied Tegengaan van seksuele intimidatie/geweld in de horeca In nauw overleg met de horeca vaststellen welke huisregels van toepassing zijn Actief communiceren naar publiek van de huisregels in de horeca Uitleg door horeca op middelbare scholen over regels in uitgaan Cameratoezicht openbaar gebied stadscentrum Onderzoek doen naar het plaatsen van camera s bij entrees cafés en discotheken Vervolg van de agressietrainingen horecagelegenheden voor portiers, horecapersoneel en horecaondernemers (ook aanbod van opfristraining) Tegengaan wildplak (plakker en vervuiler betaalt, nieuw in APV) Tegengaan en verwijderen van wildplak en graffiti Inrichting jongerenontmoetingsplekken (JOP s) om overlast te verminderen Andere actiepunten n.a.v. dit herhaald onderzoek zijn: o o o o o o o o o Instellen gebiedverbod (uitgaansgebied) voor bepaalde personen door de gemeente Afspraken over gezamenlijk ontzeggingenbeleid horecagelegenheden Maatregelen treffen om geluidsoverlast voor omwonenden te verminderen Snelle uitvoering reparaties in openbaar gebied, onder meer n.a.v. meldingen Veiligheid in parkeergarages vergroten, o.a. door meer toezicht (bijv. met camera s) Spoedige afhandeling van strafbare feiten in verband met uitgaansleven Aanpak van onveilige fietspaden en bushaltes, m.n. in het centrumgebied Inrichten van sociaal veilige abri s en tegengaan oneigenlijk gebruik door jongeren Extra inzet en begeleiding tijdens het reizen van en naar het uitgaansgebied 7

12 8

13 1. Inleiding Als onderdeel van het integraal veiligheidsbeleid van de Gemeente Almere is in het kader van de Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan een herhalingsonderzoek verricht naar de veiligheidssituatie in het Almeerse uitgaansgebied. Om ervoor te zorgen dat het Stadshart Almere bekend staat als een gezellig en veilig uitgaanscentrum is het noodzakelijk de veiligheidssituatie in kaart te brengen en ontwikkelingen te monitoren. Samen met het al lopende Keurmerk Veilig Ondernemen vormt het project Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan de basis voor een Veilig Stadshart Almere. Gemeente Almere heeft besloten het onderzoek structureel elke drie jaar te herhalen. In 2003 is voor de eerste keer de veiligheid in het uitgaansgebied onderzocht. Hierbij is niet alleen gekeken naar de veiligheidsbeleving onder gebruikers van en horecaondernemers in het Stadscentrum, maar ook naar uitgaansgerelateerde overtredingen of criminele activiteiten die bij de politie bekend zijn. Op basis van de resultaten van het onderzoek zijn een aantal maatregelen genomen om de situatie te verbeteren. In de afgelopen jaren zijn een aantal specifieke KVU-activiteiten ontwikkeld, te weten de agressietrainingen voor horecaondernemers en personeel; de portierstrainingen; het ophangen van huisregels van Horeca Nederland aan de gevels en de interne audits in horecagelegenheden en het openbaar gebied met regelmaat schouwen. Het uitgaansgebied heeft ook een ontwikkeling ondergaan. Er zijn meer horecagelegenheden dan in 2003 (+10), vooral in de café en disco-sfeer zijn er uitgaansgelegenheden bij gekomen. Het straatbeeld tijdens de uitgaansuren laat zien dat het uitgaanspubliek in omvang fors is toegenomen. Samenhangend daarmee is er een flinke toename van het aantal bezoekers dat met de fiets komt, een lichte toename van het nachtvervoer per bus, evenals een toename van het aantal taxi s. Het politietoezicht in het gebied is in de afgelopen twee jaar meer dan verdubbeld. Nu, in 2006, is opnieuw gekeken naar de veiligheidsbeleving in het uitgaansgebied van Stadshart Almere. Onder gebruikers en horecaondernemers is een enquête afgenomen en opnieuw zijn politiegegevens verzameld. Dit rapport brengt de stand van zaken rondom de veiligheidssituatie in het uitgaansgebied in kaart en schetst de ontwikkelingen ten opzichte van De centrale vraag van het onderzoek is: Hoe veilig is het uitgaansgebied van het Stadshart Almere en hoe is de veiligheid in de afgelopen jaren veranderd? De vraag zal worden beantwoord aan de hand van de volgende onderzoeksvragen: Hoeveel incidenten en overtredingen vinden plaats tijdens de uitgaansuren? Voelen Almeerders en bezoekers van elders zich veilig als zij uitgaan in het Stadshart Almere? Voelen horecaondernemers en hun personeel zich veilig tijdens hun werk in het uitgaansgebied van het Stadshart Almere? In hoeverre is de veiligheidssituatie veranderd ten opzichte van 2003? Leeswijzer In hoofdstuk twee wordt de beleving van het uitgaanspubliek weergegeven, terwijl in hoofdstuk drie wordt ingegaan op de beleving van horecaondernemers en hun personeel in het Stadshart. Vervolgens worden in hoofdstuk vier de gegevens met betrekking tot uitgaansgerelateerde overtredingen of criminaliteit uiteengezet. 9

14 10

15 2. Uitgaanspubliek In dit hoofdstuk worden de resultaten uit de enquête gepresenteerd die onder het uitgaanspubliek in Almere is gehouden in het voorjaar van Wie zijn de uitgaanders in Almere, hoe en waar gaan ze op stap en hoe ervaren zij het uitgaansleven in deze stad met betrekking tot veiligheid? Tevens komen eventuele ontwikkelingen ten opzichte van 2003 aan bod. In 2006 zijn meer uitgaanders ondervraagd (441), dan in 2003 (311). De opzet en het verloop van het onderzoek wordt uiteengezet in bijlage I. 2.1 Het uitgaansleven in Almere In 2006 blijkt het uitgaansleven later op gang te komen dan een aantal jaren terug. Het stappen begint pas rond middernacht, terwijl het in 2003 om elf uur s avonds al flink druk werd. Het uitgaanspubliek is met name te vinden op en rond de Grote Markt van Almere. Hieronder zal nader worden ingegaan op de kenmerken van het uitgaanspubliek en waar, hoe en met wie zij op stap gaan. Achtergrond uitgaanspubliek Het ondervraagde Almeerse uitgaanspubliek dat in beide jaren uit iets meer mannen en jongens (2003: 60%, 2006: 67%) dan vrouwen en meisjes (2003: 40%, 2006: 33%) bestaat, is voor het merendeel onder de 25 jaar oud. De gemiddelde leeftijd van het uitgaanspubliek ligt in beide jaren op 21. De groep van 25 jaar of ouder die uitgaat is zowel in 2003 als in 2006 relatief klein. Dit wordt eveneens bevestigd door de Stadsenquête uit Hieruit blijkt dat de echte café- en barbezoekers in Almere jongeren in de leeftijd van 16 tot 25 jaar zijn. Jongeren tot 16 jaar en bezoekers boven de 25 jaar bezoeken aanzienlijk minder vaak een café of bar. Dit hangt samen met de verschillende levensfasen: de 25 - plussers gaan behoren tot de startende gezinnen en gezinnen met jonge kinderen. Ontmoetingen met anderen in de familie- of vriendenkring in de huiselijke sfeer nemen een belangrijker plaats in. 3 Uitgaanspatronen veranderen dus voor deze groep. Ook blijkt deze groep niet persé aangewezen op uitgaansgelegenheden in Almere. Als zij uitgaan, reizen zij hiervoor net zo gemakkelijk naar Amsterdam, Utrecht of elders. 4 Woonplaats De uitgaanders wonen vrijwel allemaal in Almere. Zowel in 2003 als in 2006 komt slechts 8% van het uitgaanspubliek uit een andere stad en dan met name uit Amsterdam. Het is niet bekend of de mensen die vanuit een andere plaats naar Almere komen om uit te gaan binding met Almere hebben in de vorm van familie of vrienden die hier wonen, of dat zij om andere redenen hier uitgaan. Zij vormen echter een klein deel van het uitgaanspubliek. Afkomst Bijna drie kwart (2003: 72% en 2006: 74%) van de ondervraagden rekent zich tot de Nederlandse cultuur (figuur 2.1). In beide jaren is ongeveer een tiende naar eigen zeggen van Surinaamse of Hindoestaanse komaf. Er zijn in 2006 wat minder respondenten die aangeven dat zij zich tot de Antilliaanse cultuur rekenen. Een klein deel (2%) behoort tot de Marokkaanse cultuur. Het betreft overigens alleen mannen. 2 Gemeente Almere: Almere in de Peiling C.Vooren (2000): De stedelijke identiteit van Almere, Bindingen in een nieuwe stad. Afstudeerscriptie in het kader van het project Sociale Cohesie. Amsterdam: Universiteit van Amsterdam, Gemeente Almere: Almere in de Peiling

16 Figuur 2.1 Culturele achtergrond respondenten, 2003 en Nederlands Surinaams Antiliaans Marokkaans Turks anders 0% 20% 40% 60% 80% 100% Om een idee te krijgen of de respondenten qua culturele achtergrond een afspiegeling zijn van de Almeerse bevolking in die leeftijdsgroep, zijn bovenstaande gegevens vergeleken met gegevens uit de gemeentelijke basisadministratie (GBA) 5. In beide jaren zijn de Nederlanders in het uitgaanspubliek oververtegenwoordigd. In 2006 is dit verschil nog iets groter (74% tegen 59% in de bevolking) dan in 2003 (72% tegen 63% in de bevolking) 6. Verder komt de verdeling naar de verschillende culturen in 2003 redelijk overeen, terwijl in 2006 de Surinamers, Marokkanen en Antillianen in het uitgaanspubliek licht zijn ondervertegenwoordigd. School en werk Gezien de leeftijd van de respondenten is het niet verwonderlijk dat de helft van het ondervraagde uitgaanspubliek (2003: 51%, 2006: 53%) overdag een studie volgt of op school zit. Sommigen combineren dit met een bijbaan of stage. Minder dan de helft (2003: 44%, 2006: 43%) werkt overdag en een kleine 4% is werkloos. Van de uitgaanders die op school zitten of studeren volgt in beide jaren het merendeel (2003: 53%, 2006: 70%) een opleiding op middelbaar niveau (havo, vwo of mbo). Dit zijn er in 2006 echter significant meer dan in 2003 (figuur 2.2). In 2003 volgden meer respondenten een opleiding op VMBO-niveau. Logisch aangezien er toen meer jongeren onder de 16 jaar zijn ondervraagd (zie bijlage 1). In 2006 gaan significant meer uitgaanders naar het hbo of de universiteit. Dit betekent dat het ondervraagde uitgaanspubliek hoger is opgeleid. Wellicht is er sprake van een veranderend uitgaanspubliek door meer diversiteit in horecagelegenheden. 5 In het GBA wordt bij de afkomst van de bevolking uitgegaan van het geboorteland van een persoon en van het geboorteland van zijn of haar ouders. In de enquête is gevraagd naar de cultuur waar men zichzelf toe rekent. Het is goed mogelijk dat personen die volgens het GBA niet de Nederlandse etniciteit hebben, zichzelf wel tot de Nederlandse cultuur voelen behoren. De gegevens zijn daarom niet één op één vergelijkbaar. 6 Bron: Gemeentelijke Basisadministratie, gemeente Almere 12

17 Figuur 2.2 Gevolgde opleiding van schoolgaande respondenten, 2003 en 2006, in % HBO of universiteit * HAVO of VWO MBO (ROC) * VMBO * Anders * Verschil is statistisch significant, p < 0.05 Muziekstijl Nog steeds geeft het merendeel van de respondenten aan geen specifieke muziekvoorkeur te hebben. Top 40, geen voorkeur of van alles zijn net als in 2003 de meest gegeven antwoorden. Verder lijkt de muzieksmaak van de Almeerse uitgaanders ten opzichte van drie jaar geleden toch enigszins te zijn verschoven. Gaf in 2003 meer dan éénderde (36%) de voorkeur aan R&B, in 2006 gaf ruim 42% dit aan. HipHop wordt bovendien significant vaker genoemd als favoriete muziekstijl (2003: 7%, 2006: 21%). In 2003 wordt door een deel van de ondervraagden nog bubbeling als favoriete muziekstijl genoemd, terwijl dit door niemand in 2006 wordt genoemd. Daarentegen zijn er in 2006 een aantal andere muziekstijlen die favoriet zijn, zoals hardcore, rock, dance, après-ski en urban. Uitgaan in Almere Ten opzichte van 2003 geven in 2006 significant meer ondervraagden aan dat Almere de plaats is waar zij meestal uitgaan. Ging in 2003 nog een tiende meestal uit in Amsterdam, in 2006 is dit afgenomen tot 2%. Wel geven nu meer respondenten aan dat zij zowel in Almere als in Amsterdam het meeste uitgaan (7%). Vervoer De fiets als vervoersmiddel lijkt aan populariteit te winnen, terwijl het openbaar vervoer onder het uitgaanspubliek juist minder populair is geworden (figuur 2.3). In 2003 werd de fiets door een kleine 15% gebruikt, terwijl dit in 2006 significant is gestegen tot bijna een kwart (23%). Ook komen de respondenten wat meer met de auto dan in Hoewel inmiddels enkele nachtbussen extra zijn ingezet en het openbaar vervoer nog steeds door een groot deel van de stappers wordt gebruikt, is dit in 2006 (25%) toch significant minder dan in 2003 (39%). In 2003 stonden regelmatig grote groepen te wachten op de nachtbus op het Busplein. De afvoer van het uitgaanspubliek lijkt nu soepeler te verlopen. Rond vier uur s nachts wordt het meest gebruik gemaakt van het nachtnet. Afgezien van het feit dat vrouwen iets meer met het openbaar vervoer en iets minder te voet gaan, is er geen verschil in vervoersgebruik tussen mannen en vrouwen. Wel blijkt dat hoe jonger de respondent, hoe meer gebruik wordt gemaakt van het openbaar vervoer. Niet verwonderlijk aangezien jongere mensen minder snel een auto tot hun beschikking zullen hebben. Een derde (32%) van de geënquêteerden tot en met 18 jaar gaat met de bus of trein naar de stad om uit te gaan, terwijl slechts 15% van de jongeren van 25 jaar of ouder dit aangeeft. De helft (53%) van de wat oudere groep gaat met de auto, ten opzichte van 20% van de jongeren onder de 19 jaar. 13

18 Dat niet meer dan 23% van het uitgaanspubliek met de fiets naar de stad komt, heeft wellicht te maken met het feit dat de fietspaden tussen de stadsdelen worden ervaren als onveilige plekken. Vooral jonge vrouwen blijken zich s nachts onveilig te voelen en daarom de fietspaden tussen de stadsdelen te mijden. 7 Figuur 2.3 Gebruikt vervoersmiddel door het uitgaanspubliek, 2003 en 2006, in % Lopend Fiets * Auto Openbaar vervoer * * Verschil is statistisch significant, p < 0.05 Overigens worden de brommer of scooter nauwelijks gebruikt als vervoersmiddel naar het uitgaansgebied. Ondanks dat sinds 2003 het taxiaanbod is toegenomen van één naar zeven taxi s, geven weinig respondenten in 2006 aan dat zij hier weinig gebruik van maken. Frequentie Nagenoeg alle ondervraagden gaan één of meerdere keren per maand uit, terwijl een ruime meerderheid zelfs één of meerdere keren per week s avonds de stad in gaat. Tussen de jaren 2003 en 2006 verschilt dit nauwelijks (figuur 2.4). Figuur 2.4 Het aantal keer dat men uitgaat, 2003 en 2006, in % Minder vaak 1x per maand 2-3x per maand 1-2 x per week Vaker dan 2x per week In 2006 gaan in vergelijking met 2003 jongeren tot en met 18 jaar minder vaak op stap, terwijl de groep van 25 jaar of ouder vaker op stap gaat. In 2003 gaf meer dan de helft (57%) van de 7 Gemeente Almere: Wijkpeiling

19 jongeren tot en met 18 jaar aan één tot twee maal per week uit te gaan, terwijl in 2006 minder dan de helft van deze jongeren dit aangaf (48%). In 2006 geeft 29% van de oudere groep stappers aan sporadisch uit te gaan, drie jaar eerder was dit nog 37%. Er blijken in beide jaren nauwelijks verschillen in uitgaansfrequentie tussen de ondervraagde uitgaanders met een westerse en die met een niet-westerse culturele achtergrond. Uitgaansgelegenheden De meest populaire plaatsen om uit te gaan blijven cafés en discotheken (zie tabel 2.1). Men gaat hier vooral heen vanwege de goede sfeer en de muziek. In 2006 geven wel significant meer respondenten aan naar de discotheek te gaan. Er zijn in de afgelopen 3 jaar dan ook 2 discotheken en enkele cafés bijgekomen in het Stadshart Almere. Daarentegen zijn er nauwelijks respondenten die naar een restaurant, jongerencentrum of poolcentrum gaan op hun uitgaansavond. Dit kan ook te maken hebben met het tijdstip waarop de enquête is gehouden. Wellicht was het te laat om het publiek te treffen dat bijvoorbeeld alleen naar een restaurant gaat. Tabel 2.1 Plaats van uitgaan, 2003 en 2006, in % Discotheek 52 71* Café of bar Restaurant 4 1 Jongerencentrum 4 1 Poolcentrum of speelhal 3 1 Coffeeshop 1 1 * Verschil is statistisch significant, p < 0.05 Uitgaansgezelschap Veruit de meeste ondervraagden zijn op stap in groepen van meer dan twee personen (2003: 56%, 2006: 69%). Daarnaast gaat men vooral samen met iemand anders uit: met een vriend of vriendin (2003: 26%, 2006: 20%) of met de eigen partner (2003: 12%, 2006: 5%). In beide jaren is slechts 6% alleen uit. In 2006 zijn significant meer ondervraagden in groepsverband op stap, terwijl significant minder ondervraagden uit zijn met hun partner (zie figuur 2.5). Figuur 2.5 Uitgaansgezelschap in 2003 en 2006, in % Alleen Partner * Vriend/vriendin Met een groep * * Verschil is statistisch significant, p < Omdat sommige mensen meerdere soorten uitgaansgelegenheden op een avond bezoeken is het totaalpercentage hier hoger dan 100%. 15

20 Niet alleen zijn er in 2006 meer respondenten op stap in groepsverband, de groepen zijn ook significant groter dan in De groepen bestaan in 2003 voor ruim de helft (52%) en in 2006 voor meer dan een derde (38%) uit 3 of 4 personen. Daarentegen gaat 19% respectievelijk 37% met zeven personen of meer uit. In hoeverre dit invloed heeft op de veiligheidsbeleving komt in de volgende paragraaf aan de orde. De groepen zijn in beide jaren merendeels gemengd van samenstelling (2003: 60%, 2006: 53%). Een derde (2003: 30%, 2006: 33%) van de groepen bestaat slechts uit mannen en ongeveer een tiende (2003: 10%, 2006: 14%) van de groepen slechts uit vrouwen. Oordeel uitgaansleven in Almere Om een beeld te krijgen hoe het publiek denkt over het Almeerse uitgaansleven is gevraagd hoe tevreden zij zijn over het aanbod in Almere. Bijna twee derde (61%) van de respondenten vindt het uitgaanscentrum in Almere leuk en plezierig genoeg, terwijl 39% deze mening niet is toegedaan. Deze laatste groep vindt met name dat het aanbod te beperkt is. Er zijn te weinig gelegenheden, waaronder grote discotheken, en er is te weinig variatie in het huidige aanbod. Ook vinden zij dat het in Almere ontbreekt aan gezelligheid en een goede sfeer. Daarnaast noemen een aantal respondenten specifiek dat er meer gelegenheden moeten komen voor bepaalde leeftijdsgroepen: meer voor jongeren onder de 18 jaar en meer voor stappers van 30 jaar of ouder. 2.2 Veiligheidsbeleving buiten: de openbare ruimte Wanneer bezoekers zich naar de uitgaansgelegenheden begeven en daar weer van weggaan, krijgen zij te maken met de openbare ruimte die rondom de gelegenheden liggen. In deze paragraaf wordt dieper ingegaan op gevoelens omtrent veiligheid en onveiligheid in deze openbare ruimte. Hoe beleven de bezoekers dit gebied en hoe veilig voelen zij zich daar tijdens het uitgaan? Onveiligheidsgevoelens De meeste respondenten die uitgaan in het centrum van Almere Stad hebben zich hier de afgelopen 3 maanden nooit onveilig gevoeld. Dit percentage is in 2006 ten opzichte van 2003 significant toegenomen: in 2003 voelde 70% zich nooit onveilig, terwijl in 2006 dit percentages 80% is (figuur 2.6). Ook het aandeel respondenten dat zich soms tot altijd onveilig voelt is significant gedaald van 26% naar 14%. Dat het hier om significante verschillen gaat, wil zeggen dat de subjectieve veiligheidsbeleving in het uitgaansgebied echt is verbeterd. Figuur 2.6 Onveiligheidsgevoelens tijdens uitgaan in de afgelopen drie maanden, 2003 en 2006, in % Altijd Meestal w el Soms Meestal niet Nooit * * Verschil is statistisch significant, p < 0.05 Het aandeel bezoekers dat zich meestal of altijd onveilig voelt is afgenomen van 8% naar 3%. Deze daling is terug te vinden bij alle leeftijdsgroepen en zowel bij mannen als vrouwen. De daling is echter het sterkst bij jongeren tussen 19 en 24 jaar en bij vrouwen. 16

21 Gaf in 2003 nog 11% van de vrouwen (en 5% van de mannen) aan zich meestal tot altijd onveilig te voelen, in 2006 was dit nog 4% (mannen 2%). Het percentage mannen en vrouwen dat zich nooit onveilig voelt was in % respectievelijk 58% en in % respectievelijk 69%. Het overgrote deel van het uitgaanspubliek voelt zich dus veilig in het uitgaansgebied in Almere. Bovendien laten de cijfers met betrekking tot de veiligheidsbeleving positieve ontwikkelingen zien. Desondanks moet in het oog worden gehouden dat nog 14% van de respondenten zich soms, meestal of altijd onveilig voelt. Het gaat hier dan om een vijfde (20%) van de vrouwen en een tiende (11%) van de mannen. Relatief gezien geven iets meer respondenten die alleen of met zijn tweeën op stap gaan aan, dat zij zich soms tot altijd onveilig voelen in het uitgaansgebied. Dat in 2006 meer respondenten in groepen uitgaan, heeft een gunstig effect op de veiligheidsbeleving. Onveilige plekken Om meer zicht te krijgen op de aanleiding van de onveiligheidsgevoelens is aan de respondenten die zich onveilig voelen gevraagd op welke plekken in het uitgaansgebied zij zich zo voelen en waarom. Dit kan de aard en de betekenis van de veiligheidsbeleving verhelderen. Het Station(-splein) wordt in beide jaren door ongeveer de helft van de respondenten genoemd als onveilige plek. Ook de Grote Markt wordt door een groot deel (2003: 34% en 2006: 42%) genoemd als plaats waar men zich wel eens onveilig voelt. Het Busplein wordt in 2006 (9%) door significant minder respondenten aangeduid als onveilige plek dan in 2003 (24%). Overige plekken die in mindere mate worden genoemd zijn de tussenstraten van het uitgaansgebied, het Deventerpad en het Festivalplein. Het blijkt dat het Station(-splein) zowel door geënquêteerden die met de trein zijn, als door geënquêteerden die met de auto of fiets zijn als onveilige plek wordt genoemd. De beoordeling van onveilige plek hangt dus niet af van het vervoersmiddel dat men gebruikt. Oorzaken onveiligheidsgevoelens Van de respondenten die zich niet altijd veilig voelen in het uitgaansgebied, geeft in beide jaren het merendeel aan dat dit komt door groepen mensen in het algemeen en groepen jongeren in het bijzonder. Met name in 2006 worden specifiek groepen allochtone jongeren genoemd als reden waarom men zich niet veilig voelt. Het blijkt dat van de respondenten die dit aangeven, de helft 18 jaar of jonger is. Dus met name de jongste groep uitgaanders beschouwt groepen allochtone jongeren die zich op straat ophouden als bedreigend. Verder worden onveiligheidsgevoelens in 2006 vaker veroorzaakt door dronken mensen (of druggebruikers) op straat dan in Sommige respondenten noemen ook agressieve sfeer, negatieve ervaringen in het verleden, vechtpartijen of donker en stil als oorzaak voor onveiligheidsgevoelens. Het blijkt dat de respondenten die groepen (allochtone) jongeren als oorzaak zien van hun onveiligheidsgevoelens, zich met name onveilig voelen op het Station of het Stationsplein en in mindere mate op de Grote Markt. Daarentegen is voor de respondenten die zich vooral onveilig voelen door dronken mensen op straat de voornaamste locatie waar men zich niet veilig voelt de Grote Markt. De rol van de politie Het merendeel van het uitgaanspubliek (2003: 69%, 2006: 78%) vindt dat er voldoende politie aanwezig is tijdens de uitgaansuren. In 2006 zijn significant minder respondenten (12%) van mening dat er onvoldoende toezicht is dan in 2003 (27%). Er zijn zelfs een aantal respondenten van mening dat er te veel politietoezicht is. De politie-inzet groeit dan ook mee met de groei in het uitgaanspubliek. In 2003 werden er twee politiemensen ingezet, terwijl dit in 2006 is toegenomen tot vijf. Twee politieagenten op de mobiele post en drie in een fietsteam. Spelen onveiligheidsgevoelens alleen in de openbare ruimte? Is het vooral op straat en op de pleinen waar men zich onveilig voelt als men uitgaat? Het is onvermijdelijk om daarmee in contact te komen als men uitgaat, van de ene uitgaansgelegenheid naar de andere gaat of aan het eind van de uitgaansavond weer naar huis vertrekt. Zelfs al komt men per auto naar het 17

22 uitgaansgebied, dan nog is er de weg van de parkeergarage naar de discotheek of café of bar. Maar naast de aspecten die in de openbare ruimte een rol spelen voor het gevoel van veiligheid is er ook gevraagd naar onveiligheidsgevoelens binnen, in de uitgaansgelegenheden. Hieronder wordt daar nader op ingegaan. 2.3 Veiligheidsbeleving binnen: ín de uitgaansgelegenheden Het uitgaanspubliek voelt zich dus redelijk veilig in het openbaar gebied rondom de uitgaansgelegenheden. Maar voelen zij zich ook veilig in de uitgaansgelegenheden? In deze paragraaf wordt ingegaan op de veiligheidsbeleving, de rol van de portier en het deurbeleid. Veruit het grootste deel van de respondenten (2003: 80%, 2006: 87%) heeft zich in de afgelopen drie maanden veilig gevoeld in een uitgaansgelegenheid. Niet alleen de veiligheidsbeleving in het uitgaansgebied is significant verbeterd ten opzichte van 2003, ook zijn er significant meer respondenten die zich veilig voelen ín de uitgaansgelegenheden. Gaf in 2003 nog 15% van de respondenten aan zich soms tot meestal onveilig te voelen, in 2006 was dit 8%. Figuur 2.7 Gevoel van onveiligheid in uitgaansgelegenheden, 2003 en 2006, in % 2003 soms wel tot meestal * meestal niet tot nooit * Verschil is statistisch significant, p < 0.05 Het is een goed teken dat veruit de meeste mensen zich veilig voelen in de uitgaansgelegenheden en dat deze groep groeit. Het deel van het publiek dat zich niet altijd veilig voelt bestaat uit iets meer vrouwen dan mannen en uit iets meer jongere dan oudere respondenten. Er blijken geen verschillen te zijn in onveiligheidsgevoelens tussen verschillende culturen. Het gevoel van onveiligheid wordt met name veroorzaakt door negatief gedrag of sfeer binnen de uitgaansgelegenheid. Groepen (allochtone) jongeren worden het meest genoemd als veroorzakers van onveiligheidsgevoelens. Daarnaast wordt genoemd: agressieve sfeer of gedrag, intimidatie, bedreiging, ruzie en vechtpartijen en handtastelijk of opdringerig gedrag. In 2003 gaf slechts 1% aan zich wel eens onveilig te voelen door handtastelijk of opdringerig gedrag, terwijl dit in 2006 is toegenomen tot 13%. Overigens noemen niet alleen vrouwen (78%) deze oorzaak, maar ook een aantal mannen (22%). De rol van de portier De portier speelt een belangrijke rol in het gevoel van veiligheid bij het uitgaanspubliek, maar dit is in 2006 ten opzichte van 2003 wel minder geworden (tabel 2.2). In 2003 vond 86% van het uitgaanspubliek de aanwezigheid van een portier belangrijk tot heel belangrijk voor de veiligheid in een uitgaansgelegenheid, in 2006 is dit 79%. Daarentegen is de groep die de portier in het 18

23 kader van veiligheid niet zo belangrijk vindt groter geworden. Deze verschillen zijn echter niet statistisch significant. Tabel 2.2 Belangrijkheid aanwezigheid portier voor veiligheidsbeleving, 2003 en 2006, in % Belangrijk of heel belangrijk Neutraal en geen mening 5 8 Niet zo belangrijk of niet belangrijk 9 14 Het optreden van de portier stemt bij velen tot tevredenheid. Door ruim twee derde (2003: 69% en 2006: 71%) van de respondenten wordt dit optreden als correct en vriendelijk tot zeer correct en vriendelijk beoordeeld. Daartegenover staat dat minder dan een derde van de respondenten niet zo tevreden is over het optreden van de portier. Een tiende (2003: 13% en 2006: 10%) noemt het optreden van de portier zelfs helemaal niet correct en zeer onvriendelijk. De toegang geweigerd In beide jaren heeft een derde deel van de respondenten in de drie maanden voorafgaand aan het onderzoek meegemaakt dat hem of haar persoonlijk, of iemand waarmee zij uitgaan, de toegang tot een uitgaansgelegenheid werd geweigerd. Ten opzichte van 2003 geven significant minder respondenten aan dat dit bij één keer is gebleven. Het weigeren van de toegang tot uitgaansgelegenheden lijkt dus stelselmatiger te gebeuren. In 2003 gaf ruim de helft (56%) van de respondenten die zoiets had meegemaakt (zelf of één van de uitgaansvrienden) aan dat het één weigering betrof, 33% twee tot vijf weigeringen en 10% is naar eigen zegge meer dan vijf keer geweigerd (figuur 2.8). In 2006 is 46% van de geweigerden dit één keer overkomen, 40% twee tot vijf keer en 14% meer dan vijf keer. Figuur 2.8 Aantal keer geweigerd, in 2003 en 2006, in % keer * 2 t/m 5 keer meer dan 5 keer * verschil is statistisch significant, p < 0.05 In beide jaren hebben meer mannen dan vrouwen de drie maanden voorafgaand aan het onderzoek wel eens een weigering meegemaakt. De leeftijdsgroep tot en met 18 jaar maakt dit ook vaker mee dan de oudere groepen. De leeftijdsgroep tussen 19 en 24 jaar maakt weliswaar minder vaak mee dat zij bij de deur worden geweigerd dan mensen van 18 jaar en jonger, maar wel meer dan de groep van 25 jaar en ouder. Leeftijd speelt dus een rol in het deurbeleid. Opvallend is ook dat respondenten die zich tot Nederlandse cultuur rekenen naar eigen zeggen veel minder vaak zijn geweigerd (2003 en 2006: 28% is wel eens geweigerd) in de afgelopen drie maanden dan respondenten van Marokkaanse, Turkse, Antilliaanse of Surinaamse afkomt 19

24 (2003: 55% en 2006: 62%). Tevens blijkt dat de respondenten die met zijn tweeën uitgaan minder vaak worden geweigerd, dan respondenten die alleen op stap zijn of juist met een groep. De voornaamste redenen die de respondenten noemen waarom zij zijn geweigerd zijn leeftijd, huidskleur en het zich niet kunnen legitimeren (tabel 2.3). Stond in 2003 het niet hebben van een geldig legitimatiebewijs nog bovenaan als meest genoemde reden, in 2006 wordt dit significant minder vaak genoemd. Niet verwonderlijk aangezien door de invoering van de legitimatieplicht op 1 januari 2005 meer mensen deze bij zich zullen dragen. In 2006 is de leeftijd de voornaamste reden van weigering. Een aspect dat door de legitimatieplicht ook beter is te controleren. Het aandeel uitgaanders dat denkt te zijn geweigerd vanwege de huidskleur is ten opzichte van 2003 gedaald, al betreft het hier geen significant verschil. Overigens is 89% van deze groep met drie of meer mensen op stap en rekent 39% van hen zich tot de Nederlandse, 22% tot de Surinaamse en 17% tot de Marokkaanse cultuur. Tabel 2.3 Voornaamste redenen voor weigering tot een uitgaansgelegenheid 9, 2003 en 2006, in % Leeftijd (te jong of te oud) 20 41* Huidskleur / discriminatie Geen legitimatie, lidmaatschap (pasje of ID) 27 14* Kleding 15 9 * verschil is statistisch significant, p < 0.05 Andere redenen die in minder mate werden aangedragen zijn luidruchtig of onbeleefd, het is vol en discriminatie op basis van geslacht. Daarnaast werd bij ongeveer een tiende geen reden opgegeven. Volgens het merendeel van de betreffende respondenten (2003: 75% en 2006: 72%) was de reden die gegeven werd voor de weigering een onterechte reden, maar een kwart kon zich wel in het besluit vinden. 2.4 Veiligheid verhogende maatregelen Tevens is het uitgaanspubliek gevraagd naar hun ideeën hoe de veiligheid tijdens het uitgaan vergroot kan worden. In deze paragraaf wordt ingegaan op zowel het zelf voorkomen van onveiligheid, als op maatregelen die door de politie of gemeente genomen zouden kunnen worden. Preventief gedrag Bij het uitgaan wordt meer of minder bewust rekening gehouden met risico s die men mogelijkerwijs loopt. In beide jaren neemt ongeveer de helft van het uitgaanspubliek (2003: 51%, 2006: 57%) zelf voorzorgsmaatregelen om de eigen veiligheid te vergroten (figuur 2.9). Meer vrouwen dan mannen en meer jongere dan oudere respondenten nemen voorzorgsmaatregelen. 9 Volgens opgave van het uitgaanspubliek 20