Dia 1. Dia 2. Dia 3. Verzorgenden/zorgkundigen: meesters in comfortzorg. Overzicht. De ouderenzorg: een foto

Transcriptie

1 Dia 1 Verzorgenden/zorgkundigen: meesters in comfortzorg 06/02/2015 St. Niklaas Lon Holtzer, zorgambassadeur, Vlaamse Overheid 1 Dia 2 Overzicht De zorg: waarover spreken we? Aantallen Kenmerken Wat zijn de veranderende kenmerken? Maatschappelijk Voor de zorg Wat zijn de uitdagingen? Globaal BSO 7 e specialisatiejaar Comfortzorg Besluit Waarom is werken in de zorg noodzakelijk maar ook een privilege? 2 Dia 3 De ouderenzorg: een foto Mantelzorg Arbeidsvreugde Dementie ThuisZORG Foto s: Leo De Bock 3

2 Aantal Miljoenen Dia 4 Ook nog andere mogelijkheden 4 Dia 5 Cijfers en letters 5 Dia 6 De demografische projectie van het planbureau 4,00 3,50 3,00 Project bevolking per leeftijdscategorie Evolutie vanaf ,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0, (obs.) tot 19 jaar tot 39 jaar tot 59 jaar jaar en ouder Bron: Planbureau: % 3 % 11 % 157 % 6

3 Dia 7 Vergrijzing Tegen 2020: plussers meer dan nu! (Vlaanderen alleen) +20% mensen met dementie Stijging zorgvraag Dia 8 Ouderenzorg: sectorfoto PC 330 Subsector (2 e trim. 2012) Werkgevers: 1067 en 44,4% in Vlaanderen (n= 474) Vlaanderen: 73% niet commercieel, 27% commercieel Wallonië: omgekeerd: 20% versus 80% Werknemers: VTE Waarvan 55% in Vlaanderen (n= ) Vlaanderen: 89% niet commercieel 11% commercieel Wallonië: 42% niet commercieel 58% commercieel In Vlaanderen 12,5% mannen 32% fulltime (gemiddelde tewerkstellings% =65%) Bron: 8 Dia 9 Ouderenzorg: sectorfoto PC 330 Subsector (2 e trim. 2012) Leeftijd van het personeel Vlaanderen Wallonië Brussel < 25 j 13% 8% 8% j 65% 74% 71% >49 j 22% 18% 21% 9

4 Aantal Dia 10 Ouderenzorg: sectorfoto PC 330 Subsector (2 e trim. 2012) Functiecategorie (analyse België) Zorgkundigen: 38% Verpleegkundigen: 19% Onderhoudspersoneel: 13% Keukenpersoneel: 7% Paramedisch personeel: 6% Leidinggevenden: 6,5% Animatoren, maatschappelijk werk, opvoeders: 2,7% Logistieke hulp: 2,4% Administratief: 3% 10 Dia 11 Ouderenzorg: sectorfoto PC 330 Subsector (2 e trim. 2012) Studieniveau (analyse België) Lager secundair: 15% Hoger secundair: 28% 7 e jaar BSO: 20% HBO5 verpleegkunde: 14% Bachelor verpleegkunde: 18% Universitair: 1,6% 11 Dia 12 Synthese van de evolutie van de vraag naar arbeidskrachten in de sector Ziekenhuizen WZC Thuiszorg Kind & Gezin Voorzieningen PmB

5 Dia 13 Inleefmomenten De voordelen Getuigenissen Zij-instromers Test jezelf Agenda Verschillende jobs Vacatures Link naar website voor professionals 13 Dia 14 Filmpjes Download Input Vacatures Informatie 14 Dia 15 Campagnebeelden 15

6 Aantal Dia 16 Een filmpje om de smaak te pakken te krijgen 16 Dia 17 En nog eentje maar niet alleen voor de fun 17 Dia 18 Openstaande vacatures VDAB dec. Jaar X dec/07 dec/08 dec/09 dec/10 dec/11 dec/12 dec/13 dec/ Verpleegkundigen Zorgkundigen (beschikbaar sinds 2013) Gekwalificeerd verzorgenden Kindbegeleiders Opvoeders Kinesitherapeuten Ergotherapeuten TOTAAL Bron: VDAB studiedienst, Paul Poels 18

7 Aantal Percentage tav. acad. jaar Aantal Dia 19 VDAB cursisten voor de opleidingen verzorgende, zorgkundige en verpleegkundige Bron: VDAB Aantal cursisten gestart met VDAB contract Verpleegkunde Verzorgende Zorgkundige vs % + 10 % + 12 % 19 Stijging in % sinds 2009: + 64% Dia 20 Evolutie sinds start campagne Relatieve stijging van de opleidingen sinds start campagne 150% 140% 130% 120% 110% 100% Verschil in absolute # 90% sinds Personenzorg 100% 101% 102% 104% 105% Verpleegkunde (incl. HBO5) 100% 107% 113% 120% 124% Vroedkunde 100% 106% 105% 97% 99% -13 Med. BV 100% 111% 113% 132% 145% 86 Ergotherapie 100% 107% 114% 129% 143% 742 MLT 100% 110% 119% 132% 142% 623 Orthopedagogie 100% 109% 109% 114% 118% 712 Toegepaste psycho 100% 104% 100% 101% 107% 137 Bron: VLHORA-telling 4/10/2014 en VSKO (An Van Grieken) en HBO5 VK via bevraging Dia 21 Evolutie studenten personenzorg VVKSO Evolutie studenten personenzorg BSO en TSO, VVKSO vs % + 2 % BSO totaal (VVKSO) TSO totaal (VVKSO) Bron: VVKSO, An Van Grieken Stijging in % sinds 2004: %

8 Aantal Aantal Aantal Dia 22 Aantrekkingskracht Evolutie 3e jaar kinderzorg versus thuis- en bejaardenzorg (Cijfers VSKO) /08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/ de jaar kinderzorg e jaar Thuis en Bej. Zorg Dia 23 Evolutie # studenten verpleegkunde Evolutie # studenten HBO5 en Bachelor Verpleegkunde vs /10/ 4/10/ 4/10/ 4/10/ 4/10/ 4/10/ 4/10/ 4/10/ 4/10/ 4/10/ 4/10/ TOTAAL % Bron: VVSKO, VLHORA en POV Stijging in % sinds 2004: + 83% 23 Dia 24 Aantal geregistreerde verzorgenden in Vlaanderen Aantal geregistreerde verzorgden, Agentschap Zorg en Gezondheid Vlaanderen Koppen VTE Koppen VTE Koppen VTE Koppen VTE 31/12/ /06/ /12/ /06/ GESCO, Soc. Maribel en andere Regulier geregistreerde verzorgenden *Bron: Ilse Goossens, Vlaams agentschap zorg en gezondheid

9 Aantal Aantal Dia 25 # Geregistreerde zorgkundigen Totaal # geregistreerde zorgkundigen in Vlaanderen + BHG (+ 25 %) /12/2013 Totaal Bron: FOD, Jaarstatistieken van de beoefenaars van gezondheidszorgberoepen in België, Dia 26 # geregistreerde verpleegkundigen Totaal # verpleegkundigen in Vlaanderen + BHG /12/2013 Totaal Bron: FOD, Jaarstatistieken van de beoefenaars van gezondheidszorgberoepen in België, 2013 Stijging in % sinds 2011: + 5,7 26 % Dia 27 Veranderende kenmerken 27

10 Dia 28 Omgevingsanalyse Maatschappij in beweging Zorg in beweging Visie op zorg en welzijn Vermaatschappelijking van de zorg Accent op chronische zorg en eerstelijnszorg Blijvend accent op ouderenzorg en GGZ Sector onder financiële druk Arbeidsmarkt in beweging Langer werken Gedeelde aanstellingen Nauwere samenwerking tussen arbeidsmarkt en opleiding Meer en meer ondernemerschap in de social profit 28 Dia 29 Uitgangspunten 5 jaar tijd om inzet van menselijk potentieel in zorg en welzijn kwantitatief en kwalitief op peil te houden en te reorganiseren om ook in de toekomst kwaliteitsvolle zorg te kunnen blijven garanderen. 29 Dia 30 Kernelementen in missie en visie Missie Blijven werken op het voorzien van voldoende menselijk kapitaal in zorg- en welzijn om een kwantitatief én kwalitatief antwoord te blijven bieden op een snel evoluerend zorglandschap Visie Elke cliënt ontvangt de maatschappelijk verantwoorde zorg of ondersteuning op een kwaliteitsvolle wijze Elke openstaande vacature in zorg of welzijn is er 1 teveel We hebben oog voor de juiste competenties op elk niveau van zorg en het subsidiariteitsbeginsel Aandacht voor de vermaatschappelijking van de zorg 30

11 Dia 31 Waarden normen en strategie Waarden en normen Oog voor de eigen arbeidsmarktreserve Oog voor doelgroepenbeleid Oog voor kwaliteit van zorg en welzijn Oog voor ondernemerschap Strategie Openminded acties ontwikkelen Over koepels en sectoren heen In overleg tussen werkgevers werknemers In overleg tussen werkveld opleiding In overleg met de betrokken kabinetten (WVG, onderwijs, werk en volksgezondheid federaal ) En in vraag durven stellen van tradities regelgevingen 31 Dia 32 Patiënt 2.0 Informeren, delen, helpen Beschikt over steeds meer informatie Over zichzelf Over zijn zorgproces Wil grotere betrokkenheid in zijn zorgproces En kan bijdragen aan dat van anderen Patiënten weten wat patiënten willen weten Dia 33 Behoefteverschuiving Chronische ziekten Artrose, ademhalingsstoornissen, cardiovasculaire ziekten, diabetes, kanker, reuma, zwaarlijvigheid, depressie WHO: 47% van ziektelast (2002) 60% in 2020(1) 2/3 middelen chronisch zieken(2) Multimorbiditeit 50% van de 65-plussers heeft minstens 3 chronische aandoeningen, 20% heeft er minstens 5 50% van ziekenhuispatiënten heeft multimorbiditeit (1) WHO. The world health report 2003: shaping the future. Geneva WHO (2) Snyderman R. The AAP and the transformation of medicine. J Clin Invest :

12 Dia 34 Multimorbiditeit per leeftijdsgroep 34 Dia 35 Uitdagingen 35 Dia 36 Chronische aandoeningen en multimorbiditeit Superspecialisatie

13 Dia 37 Een nieuw zorgmodel Van gefragmenteerde zorg naar geïntegreerde zorg lokale en klinische zorgnetwerken 37 Dia 38 Dia 39 Zorgverstrekkers: rolverschuiving Enkele voorbeelden Meer mogelijkheden voor preventie via persoonlijke monitoring Zorgregierol eerste lijn neemt toe via EMD en telemonitoring Zorg op afstand Via ICT mogelijkheden

14 Dia 40 ICT en medische technologie Communicatie Coördinatie Planning 40 Dia 41 Wat is de uitdaging voor de zorg- en welzijnssector? VOLDOENDE COMPETENT personeel vinden voor de ouderenzorg, om KWALITEITSVOLLE zorg te kunnen verlenen in continu evoluerende en budgettair krappe omstandigheden. 41 Dia Anticiperen op verzilvering personeel 2. Aantrekkelijkere stageplaatsen voorzien 3. Sector aantrekkelijker maken voor mannen en etnisch culturele minderheden 4. Onvrijwillige deeltijdse arbeid verminderen 5. Leermogelijkheden vergroten Meer concreet 1. We blijven ervoor gaan! Leeftijdsvriendelijk personeelsbeleid (VIVO, HR-wijs) 2. Charter stages ondertekenen, leerwerkplaatsen, 3. Getuigenissen werken Werken aan cultuursensitieve zorg als vorm van echte geïndividualiseerde zorg 4. Gedeelde aanstellingen: personele unie maken, loopbaanplatformen, schaalvergroting maar juridisch niet evident 5. Schaalvergroting samenwerking met andere voorzieningen en (hoge)scholen, stimul,. 42

15 Dia 43 Aanvullingen voor ouderenzorg 6. Welbevinden (verder) 6. HR-beleid met aandacht voor verhogen de persoon 7. Discussiepunt: niveau 7. Stem laten horen instroom verhogen? 8. Kwalificatiemix veranderen? 8. Stem laten horen innoveren Organisatiemodel? - experimenteren 9. Arbeidswetgeving onder 9. Stem laten horen ogen nemen 10. Samenwerkingsverbanden 10. Cf. hoger: ziekenhuizen, aangaan thuisverpleegkunde, thuiszorg, scholen,. Verder kijken dan eigen instelling, over de (sub)sector heen 43 Dia 44 Accenten voor 7 e jaar BSO Thuis- en bejaardenzorg Aantrekkelijkheid sector en stages Functioneren binnen een multidisciplinaire team Met technologie leren werken Functioneren in een superdiverse samenleving Netwerkzorg Vermaatschappelijking van de zorg Zelfwaardering Loskomen van routine Bejegening van cliënten Accent op goede COMFORTZORG (géén mini VK) 44 Dia 45 Basicprofile verpleegkunde versus zorg Grote verschillen schuilen in Remmen, Denken en Doen. Zorgkundigen zijn meer uitvoerend (instructies-volgend & fysieke arbeid), ingesteld. Verpleegkundigen hebben iets meer affiniteit met abstractie. 45

16 Dia 46 Verpleegkunde en zorgkunde blijven grootste knelpunten Zorgkunde Graag voor mensen zorgen Dicht bij mensen zijn Ouderenzorg maar ook thuiszorg Uitvoeren van taken Verpleegkunde Verantwoordelijkheid nemen Zorgplanning Klinisch redeneren Autonoom Technischer Sociaalvoelend, respectvol, empathisch, geduldig, communicatief, persoonlijk betrokken,. 46 Dia 47 VPK Handelingen ADL Verpleegkunde vroeger 1960 Toenemend belang van aandacht voor zorg 55 jaar Thuiszorg - ouderenzorg VPK handelingen en casemanagement ADL Verpleegkunde vandaag 2015 Ontstaan zorgkundigen Dia 48 Getuigenis uit de thuiszorg Ik kan mijn job als verzorgende perfect samenvatten, zegt Ellen, 31. Er zijn voor mijn cliënten. Ik beperk me niet tot het louter uitvoeren van mijn taken zoals helpen wassen, aankleden,. Ik probeer ook hun vaak moeilijke thuissituatie een stukje aangenamer te maken, met hen praten, hun leed verzachten. Vaak zijn het kleine dingen, maar de dankbaarheid die je ervoor in de plaats krijgt is des te groter. Ik zou mijn job niet meer kunnen missen. Als verzorgende ondersteun je de cliënten in hun thuissituatie met hun persoonlijke verzorging en bied je hulp bij de dagelijkse activiteiten, zoals eten maken, wassen, boodschappen doen, poetsen en strijken. Zo zorg je ervoor dat de cliënten zolang mogelijk thuis in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven of dat ze ondersteund worden gedurende een bepaalde periode. Verzorgenden kunnen in heel wat uiteenlopende gezinssituaties aan de slag. Je komt zowel bij ouderen als bij jonge gezinnen over de vloer, bvb. als er een kindje bijkomt in het gezin of na een hospitalisatie. Je bent best sociaal ingesteld, want heel veel cliënten hebben de behoefte om hun situatie met jou te delen. Dit maakt je job intensief en leidt soms tot mentale druk. Je moet dus sterk in je schoenen staan, want bij de cliënt thuis sta je er alleen voor. Gelukkig kan je terugvallen op een team met fijne collega's en word je gecoacht door een verantwoordelijke. BRON:

17 Dia 49 Verzorgende als beroepskeuze Waarom kiezen mensen om verzorgende te zijn: Graag mensen willen helpen Graag in de verzorging gaan Mogelijkheid om met veel mensen om te gaan Combinatie arbeid / gezin Beroep met veel zelfstandigheid (Bron: Proxima onderzoeksproject FOD, 2006) 49 Dia 50 Belang van zorg voor patiënten / cliënten GEEN GOEDE MEDISCHE GESPECIALISEERDE ZORGEN ZONDER GOEDE PROFESSIONELE BASISZORG 50 Dia 51 Belang van goede basiszorg Zelfverwezenlijking Erkenningsbehoeften Sociale behoeften Behoeften aan veiligheid en zekerheid Fysieke behoeften 51

18 Dia 52 Voorbeelden van comfortzorg Fysieke behoeften Mondtoilet bij een post-chirurgische patiënt Voetmassage bij een bedlegerige patiënt Behoeften aan veiligheid en zekerheid Babbeltje met een angstige demente patiënt Sociale behoeften Net iets meer tijd geven aan een geïsoleerde patiënt Erkenningsbehoeften Nagelverzorging bij een kankerpatiënte Zelfverwezenlijking Educatie bij ADL-training 52 Dia 53 Comfortzorg: een specifieke zorgbenadering Comfortzorg gaat uit van Respect voor elke keuze van de cliënt/patiënt Nabij zijn en bejegenen Tijd nemen en tijd geven Respect voor de levensgeschiedenis van de patiënt/cliënt Een vorm van zorg naast therapie en revalidatie 53 Dia 54 Comfortzorg biedt kwaliteit aan de patiënt / cliënt MINDER Pijn Spanning Complicaties Angst MEER Comfort Rust Tevredenheid Persoonlijke band met de hulpverlener 54

19 Dia 55 Besluit Werkgelegenheid in zorg neemt toe omwille van de toenemende vergrijzing Werken aan de beeldvorming van zorg omwille van basisrecht van cliënten op goede zorg Werken in de zorg omwille van de privileges die dit met zich meebrengt 55 Dia 56 De 7 privileges van de zorg Mensen aan zichzelf terug geven Meebouwen aan de vermaatschappelijking van de zorg Het privilege in de huid van de cliënt te kruipen, maar ook weer los te laten Grondige en professionele interpersoonlijke relaties aangaan met de bewoner en zijn naasten. Mensen aanraken in al hun kwetsbare naaktheid Het eigen waardenpatroon aanscherpen door in contact te komen met anderen en andere culturen Beseffen wat de essentie van het leven is door de dagelijkse confrontatie met verdriet, lijden, pijn en dood 56 Dia 57 De 7 privileges van de zorg De 7 privileges van de zorg. Over uitdagingen en opportuniteiten en het immense voorrecht in zorg en welzijn te mogen werken. Ontdek hem hier: Vanaf 27 februari bij Acco. 57

20 Dia 58 Hartelijke dank voor uw aandacht Eleonora (Lon) Holtzer Zorgambassadeur GSM: Facebook: facebook.com/zorgjob én 58