Woonbegeleiding en de WMO

Transcriptie

1 Visie/discussienota voor gemeenten, andere zorginkopers, zorgverleners concept 1 juli 01 Woonbegeleiding en de WMO Een visie op doelgerichte en effectieve WMO-begeleiding van zelfstandig wonende burgers met VG- en/of GGZ-problematiek. augustus 01 Stichting De Linde Haarlem Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz 1

2 Inhoud INLEIDING... 1 DE DOELGROEP... Uit de instellingen, in de samenleving Kwetsbare mede-burgers Cliënten met een verstandelijke handicap Cliënten met psychiatrische problematiek Onzichtbare cliënten Gemeenschappelijke kenmerken De begeleidingsdoelen Vooruitblik Meer cliënten met zwaardere problematiek Groeiende doelgroep, minder geld VG/GGZ-BEGELEIDING NAAR DE WMO... Naar een nieuw sociaal domein Samen voor elkaar Eigen kracht - sociaal netwerk - professional Uitgangspunten voor het WMO-gebouw Doelen en opgaven VG/GGZ-begeleiding in de WMO Versterken rol sociale omgeving Meer begeleidng via algemene voorzieningen Afstemming en samenwerking in de regionale zorgstructuur Kosten verminderen en flexibiliteit vergroten WOONBEGELEIDING DOOR DE LINDE... Missie Mens- en zorgvisie De organisatie De woonbegeleiding in de praktijk Aanmelding Oriëntatie en intake Quickscan Financiën Risico-analyse GGZ Zorgleefplan Uitvoering zorgleefplan door woonbegeleider Evaluatie zorgleefplan Collegiale en specialistische ondersteuning Kwaliteitszorg Kosten TOT SLOT... Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz

3 INLEIDING In het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) gaan er op diverse gebieden verantwoordelijkheden en taken over naar gemeenten. Eén van die gebieden is de begeleiding van zelfstandig wonende burgers met een verstandelijk beperking en/of psychiatrische problematiek. Deze begeleiding wordt momenteel gefinancierd uit de AW BZ. De overheveling van deze begeleiding van de AW BZ naar W MO heeft - samengevat - twee hoofddoelen: 1) kosten besparen en ) het verbeteren van de maatschappelijke participatie van deze doelgroep, e.e.a. binnen de bredere visie en methoden van de WMO. Over hoe deze doelen in de praktijk het best gerealiseerd kunnen worden, zijn gemeenten en zorgleveranciers momenteel intensief met elkaar in gesprek. Stichting De Linde is een relatief kleine gespecialiseerde zorgverlener, werkzaam in de regio Haarlem en omstreken. Sinds de oprichting in 00 biedt De Linde onder meer woonbegeleiding aan zelfstandig wonende cliënten met een VG- en/of GGZgrondslag. De kern van de woonbegeleiding van De Linde wordt gevormd door enkele uren per week begeleiding aan huis. De woonbegeleiders van De Linde zijn in veel gevallen 0-plussers die zich na of naast hun reguliere arbeid enkele dagdelen per week voor de doelgroep willen inzetten. In de praktijk is gebleken dat deze betrokken burgers met levenservaring en een flexibele agenda - mits voorzien van goede ondersteuning en professionele back-up - bij uitstek geschikt zijn om zelfstandig wonende VG/GGZcliënten adequaat te ondersteunen. In verband met de aanstaande transitie naar de WMO heeft De Linde zijn organisatie en werkwijzen onder de loep genomen. Dat heeft geleid tot een nieuw model voor de eigen organisatie, de werkwijze van de woonbegeleiders én voor de samenwerking met andere zorgverleners. In deze notitie presenteren wij u dat nieuwe model. Graag gaan wij erover met u in gesprek, om aldus gezamenlijk gestalte te kunnen geven aan onze opgave om deze kwetsbare burgers in onze samenleving de vanzelfsprekende plek te bieden die ons voor ogen staat. Tjeerd de Jong, Bestuurder Stichting De Linde Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz

4 DE DOELGROEP: ZELFSTANDIG WONENDE BURGERS MET VG/GGZ-PROBLEMATIEK Uit de instellingen, in de samenleving In het begin van de deze eeuw voltrokken zich grote veranderingen in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Onder invloed van het in die periode dominant geworden burgerschapsmodel, worden mensen met een verstandelijke beperking nadrukkelijk beschouwd als gewone burgers, met dezelfde rechten als alle anderen; en dus ook met het recht op een zo gewoon mogelijk leven, wonend in gewone huizen in gewone wijken tussen alle andere burgers. Veel cliënten zijn in de achterliggende vijftien jaar verhuisd uit de instellingen naar woningen in de wijken. Een vergelijkbare ontwikkeling heeft zich voorgedaan in de zorg voor mensen met een psychiatrische stoornis. Lichte of matige VG/GGZ-problematiek leidt over het algemeen tot matige en zelfs zware beperkingen in de sociale redzaamheid en het aangaan van sociale contacten en werk/onderwijs. Deze mede-burgers slagen er bijna nooit in om op eigen kracht prettig en verantwoord vorm te geven aan hun leven. Zonder adequate begeleiding zijn de kansen op ernstige persoonlijke en sociale ontwrichting groot. Velen van hen ontvangen ambulante begeleiding (al dan niet in combinatie met dagbesteding), over het algemeen verzorgd door zorg-professionals, vaak verbonden aan de oorspronkelijke intramurale zorginstelling en betaald via de AWBZ. Deze begeleiding verhuist in 01 van de AW BZ naar de WMO. Kwetsbare mede-burgers AWBZ-gefinancierde begeleiding is momenteel beschikbaar voor verschillende categorieën cliënten*. In het nu volgende beperken we ons tot burgers met een verstandelijke handicap of/en een psychiatrische stoornis. We schrijven of/en omdat een combinatie dikwijls voorkomt. Een tweede beperking is dat we het hier alleen zullen hebben over mensen die zelfstandig wonen, in een reguliere woning (en dus niet in of onder de vleugels van een instelling). Binnen het geheel aan WMOdoelgroepen is de groep zelfstandig wonende VG- en GGZ-cliënten weliswaar klein, maar tegelijk een groep met hoge risico s. In een stad als Haarlem met ca..000 inwoners gaat het om ca. # mensen; dat is ca. 0,#% van de bevolking. * mensen met 1) een verstandelijke handicap, ) psychiatrische stoornis, ) somatische problemen, ) psychogeriatrische problematiek, ) lichamelijke handicap, ) zintuiglijke handicap. Cliënten met een verstandelijke handicap Binnen het verzamelbegrip verstandelijke handicap worden in de regel vijf categorieën onderscheiden, van licht naar steeds zwaardere handicap. Zelfstandig wonenden vallen in de regel in de categorieën laagbegaafd (IQ 0-) en licht verstandelijk gehandicapt (IQ 0-). Bij een ernstiger handicap is zelfstandig wonen in de regel niet mogelijk. Veel voorkomende kenmerken van deze cliënten zijn leerproblemen verstoord begrip van tijd (tijdstip, dag in de week) gemis aan sociale relaties, geen aansluiting bij leeftijdgenoten (kinderen) vergroot risico op depressie en andere psychische stoornissen zakelijke en financiële wanorde; schulden problemen met het voeren van de huishouding verminderde zelfzorg (kleding; persoonlijke hygiëne) en ongezond eten Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz

5 Cliënten met psychiatrische problematiek Binnen het verzamelbegrip psychiatrische problematiek vallen diverse meer specifiek te diagnosticeren stoornissen (depressie, schizofrenie, autisme, ADHD/ADD, PTSS), maar voor een belangrijk deel is de dagelijkse problematiek vergelijkbaar. Veel voorkomende kenmerken van deze cliënten zijn: inactief; geen regulier werk of bezigheden geen normaal dag- en nachtritme geen regie vaak bijkomend: verslaving zakelijke en financiële wanorde; schulden problemen met het voeren van de huishouding verminderde zelfzorg (kleding; persoonlijke hygiëne) en ongezond eten Onzichtbare cliënten De meeste van de hiervoor beschreven burgers met VG/GGZ-problematiek zijn als zodanig bekend en ontvangen op basis van een indicatie (door het CIZ) begeleiding. Hiernaast zijn er in elke stad ook mensen met deze problematiek die geen indicatie hebben en geen begeleiding ontvangen. Nogal eens zijn dit zorgmijders en/of daklozen. Hun aantal wordt geschat op ca. 0% van de bij het CIZ bekende cliënten. Gemeenschappelijke kenmerken Ondanks de uiteenlopende achterliggende oorzaken, zijn de problemen waarmee onze cliënten in het dagelijks leven kampen grotendeels dezelfde. In de meeste gevallen hebben ze een zwak of geen sociaal netwerk. Bij psychiatrische cliënten is ten gevolge van hun problematiek het contact met familie, vrienden en buren vaak verstoord. Omwonenden ervaren hen vaak als ronduit vervelend. Bij verstandelijk gehandicapten zien we dat zij door hun beperking zelf te weinig inbreng hebben in sociale relaties, waardoor deze verschralen. Van reguliere voorzieningen in de buurt maken beide groepen nauwelijks gebruik; omdat het aanbod niet voldoende op hen is toegesneden, omdat ze zich er niet thuis voelen of omdat ze er niet (meer) welkom zijn. Zo raken deze mensen in een neerwaarste spiraal naar steeds groter isolement en maatschappelijk disfunctioneren. Zonder adequate begeleiding ontstaan er snel grote problemen; zowel voor de betrokkene persoonlijk als voor de omgeving. De begeleidingsdoelen Een belangrijk doel van de begeleiding is de neerwaartse spiraal te doorbreken en om te buigen. Bij deze cliënten is er meestal sprake van een wankel evenwicht tussen de verschillende levensterreinen. Een op zichzelf geringe verstoring op een van die terreinen, bedreigt ook alle andere. Adequate begeleiding werkt zodoende sterk preventief; het voorkomt escalatie en daarmee de inzet van dure specialistische zorg. Daarvoor is het belangrijk dat het contact voldoende frequent is, zodat er een vertrouwensband ontstaat, de begeleider opdoemende problematiek vroegtijdig signaleert en er direct wat aan kan doen. De begeleiding richt zich op: verminderen van het stress-niveau stabiliseren van het dagelijks leven aanbrengen van structuur in dag, leven en huishouding doorbreken isolement; helpen met aangaan van contacten ondersteunen bij administratie, geldzaken bemiddelen naar zinvolle dagbesteding sturing bij zelfzorg en huishouding en in voorkomende gevallen Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz

6 crisisbestrijding Vooruitblik Meer cliënten met zwaardere problematiek De beweging uit de instelling, in de samenleving is nog altijd gaande, waarbij ook nadrukkelijk naar cliënten met zwaardere problematiek wordt gekeken. De gedachte hierachter is dat ook mensen met zwaardere beperkingen in beginsel zelfstandig in de samenleving zouden moeten wonen. Opname zou pas aan de orde moeten komen als het echt niet anders kan, waarbij dan bovendien de opname zo kort mogelijk dient te zijn. De verschuiving van intra- naar extramurale zorg moet ook leiden tot aanzienlijke kostenbesparingen. Daarvoor is nodig dat er een verschuiving optreedt van dure naar goedkopere zorg en begeleiding. Dit betekent dat ook de zwaardere cliënten straks zoveel mogelijk binnen de kaders van de WMO hun begeleiding/ondersteuning zullen moeten ontvangen. Groeiende doelgroep, minder geld De begeleiding van VG/GGZ-cliënten valt na 01 binnen de kaders van de WMO. De totale doelgroep bedraagt 0% van het huidig aantal AWBZ-geïndiceerden (de zichtbare plus 0% onzichtbare cliënten). Het voor gemeenten beschikbare budget bedraagt echter naar verwachting slechts % van het huidige. Daar komt bij dat ook doelgroepen met nog zwaardere problematiek (deels) binnen de WMO-kaders ondersteund moeten worden. Naar verwachting zullen ook voor deze doelgroepen de beschikbare budgetten afnemen. De opgaven zijn dus fors. In het kort Mensen met een verstandelijke beperking en/of psychiatrische stoornis beschouwen we nadrukkelijk als gewone burgers, met dezelfde rechten als alle anderen; en dus ook met het recht op een zo gewoon mogelijk leven, wonend in gewone huizen in gewone wijken tussen alle andere burgers. Mede-burgers met VG- en/of GGZ-problematiek hebben begeleiding nodig om prettig en verantwoord in de samenleving te kunnen participeren (wonen, werken, vrije tijd). Hun beperkingen bij het aangaan en onderhouden van sociale relaties spelen hierbij een grote rol Adequate begeleiding werkt sterk preventief; het voorkomt escalatie en daarmee de inzet van dure specialistische zorg. De doelgroep groeit, en wordt complexer In 01 wordt de gemeente verantwoordelijk voor de begeleiding Het beschikbare budget voor begeleiding wordt (fors) minder 1 Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz

7 VG/GGZ-BEGELEIDING NAAR DE WMO Over de achtergronden en doelen van de overgang van diverse regelingen naar de WMO is al veel geschreven en gesproken. We memoreren hieronder beknopt de - in het kader van deze notitie - meest relevante elementen. Vervolgens schetsen we hoe binnen de kaders van de WMO de VG/GGZ-begeleiding gestalte zou kunnen krijgen. Naar een nieuw sociaal domein Iedereen volwaardig laten participeren in onze samenleving is het centrale doel van de in [jaar] tot stand gekomen Wet maatschappelijke ondersteuning. De WMO wil dat doel primair bereiken door de zelf- en samenredzaamheid in onze samenleving te vergroten en pas in tweede instantie een beroep te doen op professionele zorg. Op deze manier worden kosten bespaard en - zo is de algemeen gedeelde overtuiging - vergroten we de kwaliteit van onze samenleving, waarin het gewoon is iets voor elkaar te doen en elkaar wat te vragen. Samen voor elkaar Samen voor elkaar is het motto van de gemeente Haarlem in de actuele transitie van het sociaal domein. W ij citeren hier dit motto, omdat het de essentie van het doel van de WMO kort en krachtig verwoordt. Het doel is met elkaar - burgers en organisaties - een samenleving te creëren waarin iedereen, inclusief kwetsbare groepen, een vanzelfsprekende plek heeft. Voor maatschappelijke vraagstukken ontwikkelen burgers en organisaties zoveel mogelijk zelf oplossingen. De overheid faciliteert en ondersteunt. Eigen kracht - sociaal netwerk - professional De WMO is mede een antwoord op te ver doorgevoerde professionalisering van zorg en welzijn, waardoor kosten onbeheersbaar dreigen te worden en directe sociale verbanden te weinig tot ontwikkeling komen. De leidende gedachte achter de WMO is de balans weer te herstellen. De WMO is daarbij het wettelijk instrument, binnen een fundamentele omslag in het sociale domein in brede zin. Het perspectief is een samenleving waarin mensen zelf doen wat ze zelf kunnen, waarin het gewoon is iets voor een ander te doen en ook om iets aan een ander te vragen. Een samenleving met een breed aanbod van algemeen toegankelijke sociale voorzieningen; waar mensen elkaar ontmoeten en terecht kunnen voor advies en hulp. Een samenleving kortom waarin we samen leven voor elkaar. Uiteraard kunnen niet alle problemen in het maatschappelijk functioneren op eigen kracht of in het sociaal netwerk kunnen worden opgelost. Daarom blijft er een vangnet van professionele zorg. Met een goed functionerend sociaal netwerk zal het beroep daarop echter veel geringer worden. Voor het welslagen van de WMO is de invulling, kwaliteit en de toegang tot het netwerk van sociale voorzieningen en het onderliggende professionele vangnet cruciaal. We gebruiken hier de termen invulling, kwaliteit en toegang als verzamelbegrippen voor een zeer breed scala aan mogelijke inhoudelijke invullingen en procedurele varianten waarover momenteel in heel ons land gemeenten, welzijnsen zorginstellingen intensief met elkaar in gesprek zijn. Uitgangspunten voor het WMO-gebouw Hoe het WMO-gebouw er precies uit komt te zien is nog niet te zeggen; bovendien zal dat per gemeente kunnen verschillen. Maar de uitgangspunten zijn in de meeste gevallen ongeveer dezelfde. De gemeente Haarlem verwoordt ze in acht leidende patronen, die we hier als volgt parafraseren: Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz

8 De burger staat centraal. Dat betekent meer burger, minder cliënt, meer maatwerk. Het gaat niet alleen om compenseren van beperkingen, maar ook om activeren. De burger die in staat is zelf een oplossing te organiseren voor zijn situatie, doet dat ook. Ondersteuning is er mede op gericht de mogelijkheden hiertoe (de eigen kracht, de kracht van het buurtnetwerk enz) te vergroten. Ondersteuning is te vinden in het sociale - of buurtnetwerk; voor iedereen is voldoende en goede informatie beschikbaar over oplossingsmogelijkheden. Aanvullend is er een vangnet van professionele zorg. Samenhang en afstemming in de aanpak Alle betrokkenen - familie, vrienden, vrijwilligers, en professionals - rond iemand die ondersteuning krijgt, dienen hun inzet goed af te stemmen 1 Actief burgerschap door vrijwillige inzet en wederkerigheid. Mensen gaan meer voor elkaar betekenen. Via vrijwilligerswerk doen we iets terug voor de 1 samenleving 1 Preventief en tijdig ingrijpen. Voorkomen is beter dan genezen; tijdig ingrijpen 1 voorkomt verergering en escalatie (met alle narigheid en kosten van dien). 1 Integrale oplossingen vanuit leefsituaties van burgers. Mensen blijven zo lang 1 mogelijk in hun eigen omgeving wonen 0 Opdrachtgeverschap van de overheid op basis van resultaat en functionele 1 eisen. Niet het aanbod van de zorgverlener is leidend, maar de vraag van de cliënt. Contracten in beginsel per cliënt (en dus niet per leverancier) Doelen en opgaven VG/GGZ-begeleiding in de WMO Van de huidige cliënten met AWBZ-gefinancierde VG/GGZ-begeleiding zullen verreweg de meesten vanwege hun stoornis straks niet alle noodzakelijke ondersteuning kunnen vinden in hun eigen sociale kring en/of de algemene collectieve voorzieningen. Professionele individuele begeleiding blijft nodig. Die begeleiding valt binnen de kaders en doelen van de WMO. Hieronder gaan we nader 0 in op die doelen, brengen we in beeld voor welke opgaven we staan om ze te kunnen 1 realiseren en hoe De Linde daaraan denkt te kunnen bijdragen. Versterken rol sociale omgeving Een belangrijk aspect van de problematiek van VG/GGZ-cliënten is het (nagenoeg) ontbreken van een sociaal netwerk; niet omdat mensen in hun omgeving niet van goede wil zouden zijn, maar omdat sociale omgang met deze cliënten vaak erg lastig is en de nodige professionaliteit vereist. Bij familie en buren ontbreekt die profesionaliteit veelal. Het is niet reëel te verwachten dat dit straks anders zal zijn. Het vergroten van de rol van het sociale netwerk kan bij deze groep WMO-cliënten 0 zodoende geen opdracht aan het sociale netwerk zelf zijn, maar dient deel uit te 1 maken van de professionele begeleiding. Van begin af aan heeft De Linde bij woonbegelding altijd nadrukkelijk aandacht besteed aan relatie tussen cliënt en familie/buren. In de praktijk blijkt het vaak al een hele opgave om deze relatie te normaliseren; dat wil zeggen te zorgen voor een acceptabele omgang met elkaar. Verdergaand betekenisvol contact is in de meeste gevallen een brug te ver. Meer begeleidng via algemene voorzieningen 0 Het is de bedoeling dat aanvullend advies, steun en/of begeleiding straks zoveel 1 mogelijk geboden zal worden via algemeen toegankelijke voorzieningen; bij voorkeur in de directe leefomgeving. De gedachte hierachter is dit goedkoper is dan individuele begeleiding en bovendien dat het bijdraagt aan het versterken van het sociale netwerk. Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz

9 Hoe het beoogde collectieve aanbod er in de prakijk uit moet zien, is een vraag die de meeste gemeenten momenteel nog niet hebben beantwoord. In de zoektocht naar adequate antwoorden en werkbare oplossingen dienen de volgende zaken in beschouwing te worden genomen: Collectief aanbod niet voor iedereen geschikt Van de huidige VG/GGZ-cliënten die indididuele begeleiding ontvangen zal een deel adequaat begeleid kunnen worden via collectieve arrangementen. Dat lukt uiteraard alleen als de betrokken cliënt voldoende sociaal vaardig en stabiel is om in een collectief aanbod mee te doen. Op basis van onze ervaring met de doelgroep verwachten we dat dit maximaal 0% van de huidige doelgroep zal kunnen zijn. Dit op voorwaarde dat het collectieve aanbod voldoende op hen is toegesneden en dat de begeleiders over de vereiste professionaliteit beschikken. We wijzen er nogmaals op dat VG/GGZ-cliënten een complexe doelgroep vormen. Een verstoring van het wankele evenwicht bij deze kwetsbare mensen kan gemakkelijk leiden tot escalatie. Dat is niet alleen vervelend voor de betrokkene zelf maar ook voor alle anderen die van de voorziening gebruik maken en/of er werken (vaak vrijwilligers!). Individuele begeleiding blijft nodig Hiervoor (p#) rekenden wij uit dat het totaal aantal begeleidingscliënten ca. 0% van het aantal huidige AWBZ-cliënten is. Als straks maximaal 0% collectief bediend kan worden, heeft dus minimaal 0% van het huidige aantal bekende cliënten nog steeds individuele begeleiding nodig. Het uit de AWBZ naar gemeenten overkomende begeleidingsbudget bedraagt naar verwachting % van het huidige. Voor de financiering van de nieuwe collectieve arrangementen zullen andere bronnen gevonden moeten worden. Besparen door flexibiler te werken Is de genoemde % voldoende om de noodzakelijke begeleiding te financieren? Wij zien geen mogelijkheden om onze organisatiekosten en tarieven substantieel te verlagen, zonder de kwaliteit in gevaar te brengen. Wel zien wij mogelijkheden om te besparen door in de duur van de begeleiding flexibeler te zijn en deze waar mogelijk te beperken. Meer hierover in het volgende hoofdstuk. Aanbevelingen Op grond van deze overwegingen bevelen wij het volgende aan: Formuleer zo concreet mogelijke kwalitatieve en kwantitatieve doelen voor het collectieve begeleidingsaanbod Betrek VG/GGZ-deskundigen het ontwikkelen van dat aanbod, dat deels zal moeten bestaan uit sociale arrangementen op maat (welzijn/begeleiding/dagbesteding/zorg) Zorg voor goed toegeruste medewerkers/vrijwilligers; werken met deze doelgroepen vereist specifieke professionaliteit; Maak een reële begroting van de kosten van collectieve en individuele begeleiding Afstemming en samenwerking in de regionale zorgstructuur Als gevolg van de doorzettende extramuralisering in de VG en GGZ, zullen meer cliënten met zwaardere problematiek een beroep doen op ambulante begeleiding, die deels ook binnen de kaders van de W MO ingevuld zal moeten worden. Momenteel wordt door de VG- en GGZ-instellingen, in samenwerking met praktijkondersteuners, FAQT-teams, gemeentelijke crisisdiensten en OOGZ gewerkt aan de invulling van de toekomstige ambulante begeleiding van deze cliënten, waarbij allerlei nieuwe vormen van samenwerking en innovatieve combinaties van professionele, semi-professionele en vrijwillige ondersteuning en begeleiding worden verkend. Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz

10 In de praktijk van De Linde is gebleken dat in de dagelijkse begeleiding door semiprofessionals zeer goede resultaten kunnen worden behaald, ook bij moeilijke cliënten. Een belangrijke voorwaarde hierbij is een goede afstemming en e e samenwerking met specialistische GGZ-zorg (behandelaars in de 1 of lijn). Concreet gaat het hierbij om professionele diagnoses, gezamenlijke behandel- en ondersteuningsplannen, goede collegiale contacten en ondersteuning, en betrouwbare rugdekking van specialisten en instellingen bij dreigende escalatie. Goede afstemming, heldere taakverdeling en tijdige overdracht is ook van belang om de toerekening van de kosten zuiver te houden. Specialistische zorg valt niet binnen de kaders van de WMO. Praktijkondersteuner GGZ Naar ons idee is in afstemming en overdracht een belangrijke rol weggelegd voor de GGZ-praktijkondersteuner in de huisartspraktijk. Wij stellen voor om reeds aan het begin van onze begeleidingstraject via een preventieve aanmelding de problematiek van de cliënt en de mogelijke risico s op escalatie bij de praktijkondersteuner (c.q. de huisarts) onder de aandacht te brengen, zodat deze alvast de nodige acties kan ondernemen en de vereiste diagnoses voor eventuele aanvullende begeleiding/behandeling in gang kan zetten. Zo zorgen we ervoor dat er bij mogelijke escalatie geen tijd verloren gaat. Voor de woonbegeleider - een semi-professionele 0-plusser - is een dergelijke professionele en slagvaardige rugdekking van wezenlijk belang. POH/GGZ via De Linde Via de hiervoor speciaal in het leven geroepen coöperatie LindePOH detacheert De Linde professionele praktijkondersteuners GGZ bij huisartsen. Die krijgen hiermee de mogelijkheid deze functie in hun praktijk flexibel en naar behoefte in te vullen. Kosten verminderen en flexibiliteit vergroten De overgang van de begeleiding van de AWBZ naar de WMO gaat gepaard met een forse vermindering van het budget. Besparingen moeten worden gerealiseerd door minder een beroep te doen op dure professionele zorg. Professionele zorg blijft uiteraard beschikbaar, maar alleen als het echt nodig is en zo kort mogelijk. Dit vereist een flexibel aanbod, eenvoudiger procedures en een flexibel financieringsmodel zonder kostenopdrijvende prikkels. Nu: niet flexibel en kostenopdrijvend Het huidige financieringsmodel is voor een belangrijk deel gebaseerd op productieafspraken tussen financier en zorgleverancier. Dat systeem heeft belangrijke nadelen. Zorgverleners willen doen wat nodig is en zullen dus altijd streven naar minimaal toereikende productieafpsraken. Als de productieafspraak eenmaal gemaakt is, zal het streven erop gericht zijn de productie vol te maken, ook als dat misschien niet nodig is. Het systeem is niet flexibel en kostenopdrijvend.. Gewenst: flexibel en beheersbaar Financiering op basis van reëel bestede uren is wel flexibel en lijkt daarom voor opdrachtgevende gemeenten het aantrekkelijkst. De vraag is echter of dat ook zo is. De algemene kosten van de zorgverlener zijn in deze constructie versleuteld in het uurtarief. Deze algemene kosten stijgen of dalen echter niet evenredig met de te declareren uren. Dit betekent dat bij extra inzet van uren de opdrachtgever naar verhouding te veel betaalt. Bij minder uren kan de dekking van de algemene kosten bij de zorgverlener in gevaar komen, waarmee de kwaliteit en continuïteit van de geboden zorg onder druk komt te staan. De Linde heeft daarom een voorkeur voor een model dat flexibiliteit combineert met zekerheid. Concreet stellen wij voor met Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz

11 gemeenten afspraken te maken over een vaste bijdrage voor onze algemene kosten in combinatie met een uurtarief voor de per cliënt geleverde diensten De Linde is een kleinschalige efficiënt werkende organisatie. De Linde werkt in meerdere gemeenten. De vaste bijdrage aan de algemene kosten zal per gemeente dus bescheiden zijn. Een bijkomend voordeel is dat er veel minder kostenverhogende en aandachtvragende marketing-inspanningen nodig zijn. Voor opdrachtgevende gemeenten is van belang dat in dit model de uurtarieven voor begeleiding substantieel lager zijn. Dat vergroot de flexibiliteit. In dit financieringsmodel zijn er gemakkelijker afspraken te maken over flexibele inzet van begeleidingsuren. Bijvoorbeeld een korte periode intensief, en daarna op afroep. Op deze manier kan per cliënt invulling worden gegeven aan de beoogde eigen regie van de cliënt. Raamovereenkomsten Het huidige systeem van indicatiestelling en toewijzing van begeleidingsuren werkt met verschillende zwaarte-klasses. Dat is administratief complex. Nog ingewikkelder wordt het als de begeleidingsbehoefte varieert. De Linde wil het anders doen. In de achterliggende tien jaar hebben wij ervaren dat de begeleidingsbehoefte van cliënten sterk kan variëren. Kijken we echter naar onze cliëntengroep als geheel, dan zien we dat we gemiddeld drie uur per week per cliënt besteden. Op basis van deze praktijkervaring zou De Linde het liefst werken met normcontracten van uur per cliënt per week en deze te vertalen in raam-overeenkomsten per cliënt en/of groep cliënten. Dit is administratief veel eenvoudiger en goedkoper dan de huidige werkzijze van financiering en verantwoording per cliënt per maand. Omdat De Linde alle uren zorgvuldig registreert, kunnen we op elk moment specificaties per cliënt en/of cliëntgroep verstrekken; bedoeld om achteraf onze inzet te verantwoorden en de afspraken voor de toekomst zo nodig aan te passen. In het kort Via de WMO werken we aan een samenleving, waarin iedereen mee doet en het gewoon is iets voor elkaar te doen en elkaar wat te vragen. We willen de inzet van professionals beperken en die van de sociale omgeving versterken. De WMO heeft een dubbel doel: meer participatie en minder kosten. Voor het welslagen van de WMO is de invulling, kwaliteit en de toegang tot het sociale netwerk cruciaal. Maximaal 0% van de huidige VG-/GGZ-cliënten zouden mogelijk bediend kunnen worden via collectieve voorzieningen. Daarvoor is het nodig bij de inrichting en invulling van de lokale sociale infrastructuur rekening te houden met deze kwetsbare mensen Ca 0% van het huidige aantal VG-/GGZ-cliënten zal straks nog steeds individuele begeleiding nodig hebben. Ten gevolge van de voortgaande extramuralisering in de VG/GGZ-zorg zullen in de komende jaren ook cliënten met zwaardere/complexere problematiek een beroep doen op WMO-begeleiding. Om de WMO-doelen te kunnen realiseren is een samenhangende regionale zorgstructuur vereist, waarin alle betrokkenen cliëntgericht en op basis van vertrouwen samenwerken. Een gemengd financieringsmodel (vaste bijdrage in combinatie met lager uurtarief) biedt opdrachtgever en zorgverlener de beste garanties voor continuïteit en flexibiliteit. Met raamovereenkomsten en verantwoording achteraf kunnen we veel administratief werk en kosten besparen. Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz

12 WOONBEGELEIDING DOOR DE LINDE De Linde is opgericht in 00, toen veel cliënten uit traditionele instellingen vertrokken en zelfstandig in de samenleving gingen wonen. In de ruim tien jaar die sindsdien zijn verstreken heeft De Linde een bewezen effectief begeleidingsconcept voor deze cliënten ontwikkeld. In het kader van de overheveling van deze begeleiding naar de WMO en de beoogde transitie van het sociale domein in bredere zin, heeft De Linde de eigen organisatie en werkwijze kritisch tegen het licht gehouden en aangepast. Dat heeft geleid tot een vernieuwend, flexibel en effectief begeleidingsmodel, dat we op de nu volgende pagina s aan u presenteren. In het kort De Linde is een bovenregionaal opererende gespecialiseerde zorginstelling. De Linde biedt zelfstandig wonende VG/GGZ-cliënten praktische woonbegeleiding op maat. De kern van de woonbegeleiding van De Linde wordt gevormd door enkele uren per week begeleiding aan huis. Aanvullend biedt De Linde zo nodig bewindvoering, dagbesteding en andere vormen van gespecialiseerde ondersteuning. De begeleiding van De Linde is altijd gericht op stabilisatie van het dagelijks leven in al zijn facetten, met familie, collega s en buren. Een tweede kerntaak van de woonbegeleider is de eventuele inzet van andere betrokken zorg- en dienstverleners te coördineren. Dit verhoogt de effectiviteit en verlaagt de kosten. Woonbegeleiding door De Linde onderscheidt zich door: integrale benadering van VG- en GGZ-problematiek begeleiding èn coördinatie; integrale benadering van alle levensterreinen; inclusief het huishoudboekje ter zake en effectief; gemiddelde inzet drie uur per client/week verzorgd door goed opgeleide, betrokken 0-plussers met levenservaring persoonlijk en flexibel; nooit meer dan vijf cliënten per begeleider zo nodig aanvullende diensten, specialistische expertise en inzet vrijwilligers zelfstandig werken op basis van gedeelde waarden Woonbegeleiding van De Linde is gericht op het centrale doel van de WMO: alle burgers in staat stellen actief deel te nemen aan onze samenleving, en de inzet van (dure) professionals te beperken. Missie De Linde zet zich in voor mensen die zich door een verstandelijke en/of sociale beperking niet voldoende staande kunnen houden op school, op het werk of in de buurt. Dat doen we vanuit de overtuiging dat problemen die onze cliënten ervaren en/of veroorzaken voortkomen uit onvermogen en niet uit onwil. Het doel van De Linde is cliënten zodanig te ondersteunen dat ze - binnen onze maatschappelijke kaders - een plezierig leven hebben, zoals ze zelf verkiezen. De basis van onze ondersteuning is persoonlijke woonbegeleiding, meestal enkele uren per week. Aanvullend op de woonbegeleiding biedt De Linde budgetbeheer, kleinschalige dagbesteding en specialistische ondersteuning. Extra ondersteuning wordt geboden door vrijwilligers. Mens- en zorgvisie De Linde beschouwt een persoon met een verstandelijke handicap of psychiatrische stoornis als een mens met mogelijkheden en beperkingen, net als ieder ander. Hij/zij Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz

13 maakt deel uit van onze samenleving en doet daar zoveel mogelijk volwaardig aan mee. Hij/zij is een burger met rechten en plichten, met te respecteren wensen en een eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van zijn persoonlijke levensinvulling. Hij/zij mag wonen, werken en recreëren waar hij of zij dat wil en krijgt ondersteuning om zijn/haar wensen zoveel mogelijk in de gemeenschap te realiseren. De Linde vindt het belangrijk dat cliënten ondersteuning (zorg-en dienstverlening) krijgen op maat, zo gewoon mogelijk en speciaal waar nodig. Zoals de cliënt dat wil, bereikbaar en toegankelijk. De ondersteuning via Woonbegeleiding De Linde is vraaggestuurd, cliëntgericht en ondersteunt het sociale netwerk van de cliënt en vergroot de invloed van de cliënt op zijn/haar eigen leven. Woonbegeleiders van De Linde hebben oprecht aandacht voor de cliënt. Ze zijn geduldig en vriendelijk en zorgen voor een goede sfeer. Zo onstaat de vertrouwensbasis die nodig is om - als dat nodig is - ook doortastend en beslist te kunnen zijn. De organisatie De Linde is de werknaam van een groep zelfstandige kleinschalige organisaties, die, op basis van een gemeenschappelijk doel en gedeelde waarden, intensief met elkaar samenwerken en een keten vormen. [plaatje/kaartje werkgebied 01] De Linde is actief in de gemeenten Haarlem, Haarlemmermeer, IJmond, Kennemerland,... en... [organogram] LindeZorg Woonbegeleiding W oonbegeleiding is de kern van onze dienstverlening. De woonbegeleiding wordt geboden vanuit # zelfstandige regionale zorgcoöperaties. Algemene en ondersteunende werkzaamheden hebben de coöperaties uitbesteed aan het dienstencentrum van Stichting De Linde. De zorgcoöperaties De woonbegeleiding wordt in de praktijk geboden door zelfstandige woonbegeleiders, verbonden aan één van de vier aan Stichting De Linde gelieerde regionale zorgcoöperaties: LindeZorg Noord Holland Noord LindeZorg Haarlemmermeer LindeZorg IJmond LindeZorg Kennemerland Elke zorgcoöperatie is een zelfstandige rechtsvorm. Elke zorgcoöperatie heeft een eigen werkgebied. De zorgcoöperaties hebben gemiddeld leden, die gezamenlijk ongeveer 0 cliënten begeleiden. Als het aantal cliënten toeneemt, splitst de coöperatie op. Zo wordt het team nooit te groot. De leden van de zorgcoöperatie verdelen de algemene en organisatorische taken binnen de eigen coöperatie in onderling overleg. Algemene taken zoals marketing, administratie, intake, gespecialiseerde dienstverlening, kwaliteitszorg en deskundigheidsbevordering zijn door de regionale zorgcoöperaties uitbesteed aan Stichting De Linde. Door deze taakverdeling kunnen de woonbegeleiders zich concentreren op hun kerntaak: het bieden van woonbegeleiding op maat. Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz 1

14 De zelfstandige woonbegeleider De woonbegeleiders - de leden van de zorgcoöperaties - zijn in de meeste gevallen 0-plussers die zich een aantal dagdelen in de week willen inzetten voor onze doelgroep. In de praktijk is gebleken dat deze betrokken burgers met hun levenservaring en flexibele agenda bij uitstek geschikt zijn voor dit werk. Alle woonbegeleiders hebben een interne training gevolgd. De woonbegeleiders doen hun werk als zelfstandige zonder personeel. Zij werken zelfstandig, maar wel binnen de gezamenlijke ontwikkelde procedures en kwaliteitskaders van De Linde. Waar nodig is ondersteuning door LindeAdvies. LindeActief Dagbesteding Aanvullend op de woonbegeleiding biedt De Linde kleinschalige dagbesteding op diverse locaties met een prettige, afwisselende en zinvolle bezigheid. Van restaurant tot manege en van keuken tot kennel. De dagbesteding vindt altijd plaats bij een bestaande lokale maatschappelijke ondernemer. LindeActief is een zelfstandige coöperatie, met de aanbieders van dagbesteding als leden. Enkele voorbeelden: Stichting Zorgmanege, [plaats]; Eetlokaal In Den Swarten Hondt, [plaats]; Ovidifarm, [plaats]; Restaurant Long Island, [plaats]; Grand Café Milarca, [plaats]; Sportbrasserie De Aanloop, [plaats]; [nog meer?] LindeBudget Budgetbeheer Een overzichtelijk en sluitend huishoudboekje is bij het zelfstandig wonen van het grootste belang. Daarbij komt dat financiële problemen een adequate begeleiding op andere levensterreinen ernstig kunnen belemmeren. Budgetbeheer is daarom volledig geïntegreerd in ons zorgaanbod. Om verrassingen te voorkomen wordt tijdens de intake bij iedereen een Quickscan van de financiën afgenomen. LindeBudget biedt beschermbewind voor cliënten die dat nodig hebben. LindeBudget is erkend door de branchevereniging PBI. LindeAdvies Consult en therapie (onderdeel van Stichting De Linde) Stichting De Linde werkt samen met orthopedagogen, psychologen en andere experts en therapeuten, gespecialiseerd in onze doelgroep. Deze deskundigen verzorgen de intake en diagnose en zijn verantwoordelijk voor het begeleidingsplan. Gedurende het begeleidingstraject bieden ze zo nodig aanvullende therapie aan onze cliënten en ondersteuning en advies aan de woonbegeleiders. LindePOH GGZ-praktijkondersteuniers voor huisartsen LindePOH detacheert professionele praktijkondersteuners GGZ bij huisartsen. Die krijgen hiermee de mogelijkheid deze functie in hun praktijk flexibel en naar behoefte in te vullen. LindePOH is een zelfstandige zorgcoöperatie. Dienstencentrum De Linde (onderdeel van Stichting De Linde) Het dienstencentrum verzorgt in opdracht van de zorgcoöperaties gemeenschappelijke taken zoals marketing en communicatie, contracten met gemeenten en zorgkantoor, administratie, deskundigheidsbevordering, kwaliteitszorg en andere algemene werkzaamheden. LindePlus Extra ondersteuning door vrijwilligers (zelfstandige vereniging) Vrijwilligers die in de zorg werken doen dat omdat zij graag iets voor anderen doen en willen betekenen. De Linde waardeert dit. Vrijwilligers zijn bij De Linde van harte welkom. De vrijwilligers zorgen voor extra ondersteuning op tal van terreinen. Werken met onze doelgroep is niet altijd eenvoudig. LindePlus selecteert de vrijwilligers zorgvuldig en zorgt ervoor dat ze voor hun werk goed zijn toegerust en hun werk doen op basis van gezamenlijke waarden. Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz

15 De vrijwilligers die zich voor cliënten van De Linde inzetten, zijn verenigd in de vrijwilligersvereniging LindePlus, een zelfstandige vereniging met een eigen bestuur. LindePlus zet zich in voor de cliënten van De Linde en behartigt tegelijkertijd de belangen van de leden, waarbij steeds een scherp oog is voor de juiste taakverdeling tussen vrijwilliger en professional. Als dat goed geregeld is, leidt samenwerken tot meerwaarde voor iedereen. Bestuur en directie De tweehoofdige Raad van Bestuur is eindverantwoordelijk voor Stichting De Linde. De dagelijkse leiding berust bij twee directeuren. De twee leden van de RvB en de twee directeuren vormen gevieren het managementteam. Raad van Toezicht Als zorginstelling heeft De Linde een Raad van Toezicht, die zijn werkzaamheden verricht volgens de Zorgbrede Governancecode. Cliëntenraad Alle bij de De Linde aangesloten zorg- en dienstverleners hebben een gezamenlijke cliëntenraad. Daarin zitten onafhankelijke cliëntvertegenwoordigers. [Terzijde] Van medewerker naar zelfstandige Het hier geschetste beeld van onze organisatie moet in 01 en 0 gestalte krijgen. Ten opzichte van de huidige structuur (met reguliere dienstverbanden) leidt het tot aanzienlijke besparingen op personeelskosten en daarmee tot lagere tarieven voor onze opdrachtgevers in combinatie met een netto hoger uurtarief voor de woonbegeleiders. Het wegvallen van een aantal sociale zekerheden is voor de woonbegeleiders (meestal 0-plussers met een (pre)pensioen) over het algemeen geen enkel probleem. Bij De Linde hebben woonbegeleiders nooit meer dan vijf cliënten met een werkdruk van maximaal 1 uren per week. Dit is een voorwaarde om in de begeleiding - zowel wat betreft mentale belasting als wat betreft de agenda - echt goed rekening te kunnen houden met de wensen en mogelijkheden van de cliënt. Bij dergelijke kleine contracten past een ZZP-constructie alle betrokkenen over het algemeen beter dan een dienstverband. De voorgenomen overgang van werknemer naar zelfstandige is niet alleen ingegeven door financiële motieven. Deze constructie draagt ook bij aan de in het kader van de WMO gewenste intensivering van ondersteuning uit de lokale omgeving. Met de ZZP-constructie zijn kleine, tijdelijke en flexibele dienstverleningsovereenkomsten met betrokken buurt/dorpsgenoten eenvoudig en goed te regelen, waarmee er meer mogelijkheden ontstaan voor echte vraaggestuurde zorg. Tot slot merken we op dat met de flexibele ZZP-constructie ook andere WMOdoelen worden gediend: namelijk betrokken senioren gelegenheid bieden zich maatschappelijk in te blijven zetten, en kleinschalig vraaggestuurd zorgondernemerschap te stimuleren. De woonbegeleiding in de praktijk Aanmelding Cliënten die baat zouden kunnen hebben bij woonbegeleiding worden in de meeste gevallen via het Wmo loket in hun gemeente naar De Linde doorverwezen. Er kan ook worden afgesproken dat cliënten zich rechtstreeks bij De Linde kunnen melden. Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz 1

16 Oriëntatie en intake Als een potentiële cliënt bij De Linde is aangemeld, beoordeelt de zorgadviseur van Stichting De Linde of de cliënt inderdaad bij De Linde aan het goede adres is. Zo nodig doet een extern bureau een niveauonderzoek. Als de conclusie is dat de cliënt bij De Linde aan het goede adres is, dan volgt een intakegesprek bij de cliënt thuis. Vaste onderdelen van de intakeprocedure zijn verder de Quickscan Financiën en de Risico-analyse GGZ. Quickscan Financiën In de praktijk is gebleken dat onze cliënten bijna altijd ook financiële begeleiding nodig hebben. Een stabiele financiële huishouding is een absolute voorwaarde om maatschappelijk te kunnen functioneren. Bij de intake onderzoeken we daarom standaard hoe het hiermee gesteld is. De Linde heeft hiervoor een semigeautomatiseerd diagnose-instrument ontwikkeld, dat op basis van een download van bankafschriften betrouwbare informatie geeft over de financiële huishouding van cliënt. Risico-analyse GGZ Cliënten met een primaire VG-indicatie hebben in veel gevallen ook een (latente) GGZ-problematiek. Bij alle cliënten besteden we hieraan bij de intake zorgvuldig aandacht. Het doel hiervan is allereerst om er in onze begeleiding zo goed mogelijk rekening mee te kunnen houden. Een tweede doel is om reeds bij de start van onze begeleiding contact te kunnen leggen met de GGZ-praktijkondersteuner van de huisarts, zodat deze zo nodig zaken (voorbereidend) alvast in gang kan zetten en er bij een mogelijke escalatie geen tijd verloren gaat met voorgeschreven intake- en indicatie-procedures. Zorgleefplan Voor elke cliënt maakt de zorgadviseur een zorgleefplan; afgestemd op de specifieke wensen en mogelijkheden van de cliënt. In dat zorgleefplan beschrijven we zo nauwkeurig mogelijk wat de cliënt aan begeleiding nodig heeft en zal ontvangen. Omdat elke cliënt anders is, is elk zorgleefplan dat ook. De begeleding varieert van levenslang en levensbreed voor stabiele VG-cliënten, tot kortdurend en specfiek voor GGZ-cliënten; een vast aantal uren per week, of flexibel... Steeds afgestemd op de behoefte van de cliënt, en niet meer dan nodig is. Het zorgleefplan bevat altijd de volgende vijf elementen: 1) Uitwerking van de hulpvraag; met voorstel invulling reguliere woonbegeleiding ) Uitkomst Quickscan Financiën; met eventueel voorstel budgetbeheer/bewindvoering; alsmede een plan hoe deze te verankeren in de reguliere woonbegeleiding ) Risicoanalyse GGZ-problematiek; met eventueel voorstel samenwerking met e behandelaars in de lijn. ) Voorstel inzet sociale kring en vrijwilligers; met aanbod inzet vrijwillgers van LindePlus ) Voorstel dagstructuur; met eventueel voorstel dagbesteding bij LindeActief of reïntegratie. Op basis van het zorgleefplan (tevens te beschouwen als onze offerte voor de opdrachtgever) regelen we eventuele noodzakelijke formaliteiten met de afdeling W mo van de betreffende gemeente en/of andere instanties (zoals het CIZ, ZVW ). W e vragen de cliënt (of zijn/haar wettelijk vertegenwoordiger) het zorgleefplan te ondertekenen. Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz 1

17 Alle communicatie en verantwoording verloopt via het zorgleefplan. Het zorgleefplan is voor de cliënt, de woonbegeleider en de opdrachtgever het enige document waar ze mee te maken krijgen. Alle achterliggende administratieve procedures en documenten worden verzorgd en geregeld door De Linde. Uitvoering zorgleefplan door woonbegeleider Zo snel mogelijk na de intake en afhandeling van de formele zaken, starten we met de daadwerkelijke begeleiding (of al eerder als dat nodig is). De cliënt krijgt een elektronisch cliëntendossier, waarin ook het zorgleefplan wordt opgenomen. De zorgadviseur van Stichting De Linde legt contact met de zorgcoöperatie in de woonplaats van de cliënt en met eventueel andere betrokken zorgverleners/instanties. Zorgadviseur en woonbegeleider gaan samen op kennismakingsbezoek bij de cliënt, waarna de woonbegeleider het stokje overneemt. De woonbegeleider heeft twee kerntaken: 1) het opbouwen van een vertrouwensband en het bieden van de reguliere woonbegeleiding; en ) het coördineren van de overige ondersteuning, zoals in het zorgleefplan beschreven. De woonbegeleiding krijgt over het algemeen gestalte in één of meerdere wekelijkse huisbezoeken van de woonbegeleider aan de cliënt. De woonbegeleider spreekt met de cliënt de dagen en tijdstippen af. Ook alle andere werkzaamheden plant de woonbegeleider zelf. Elektronisch cliëntvolgsysteem Van elk begeleidingsbezoek en van andere werkzaamheden doet de woonbegeleider kort verslag in het elektronisch cliëntvolgsysteem. Ook bij de cliënt betrokken medewerkers van andere instanties kunnen - na toestemming van de cliënt - het elektronisch cliëntvolgsysteem raadplegen en aanvullen. Voor de cliënt en ook voor de andere betrokken ondersteuners en hulpverleners is de woonbegeleider het centrale aanspreekpunt. Zo zorgen we ervoor dat de ondersteuning en hulp rond de cliënt overzichtelijk en effectief blijft. Het elektronisch cliëntvolgsysteem is hierbij onmisbaar. Evaluatie zorgleefplan Twee maal per jaar krijgt elke cliënt een huisbezoek van een andere dan zijn vaste woonbegeleider, waarbij de begeleiding wordt geëvalueerd. Eens per jaar gebeurt dat met alle betrokkenen; de cliënt, de vaste woonbegeleider en eventueel anderen bij de cliënt betrokken hulpverleners, werkgevers, familie enz. Op basis van deze evaluatie sluiten we het oude zorgleefplan af en stellen we in een nieuw zorgleefplan indien nodig de werkwijze bij. Samenwerken in een regionaal zorgnetwerk Een vast onderdeel van het zorgleefplan is de risicoanalyse GGZ-problematiek, als e basis voor samenwerking met behandelaars in de lijn. Als gevolg van de verdere extramuralisering in de VG/GGZ-zorg verwachten we een toename van het aantal cliënten met complexere problematiek, waarbij dergelijke samenwerking geboden is. Hoe die samenwerking er precies uit zal zien, zal per cliënt verschillen. Voorwaarden zijn goede contacten en korte communicatielijnen. Daaraan zal De Linde de komende jaren nadrukkelijk aandacht besteden. Collegiale en specialistische ondersteuning De woonbegeleiders van De Linde hebben minimaal een MBO-plus opleiding; maar over het algemeen niet specifiek gericht op zorg/begeleiding. Algemene ontwikkeling, Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz 1

18 betrokkenheid en levenservaring vormen de basis. In de praktijk is gebleken dat dit voldoende is, op voorwaarde van goede ondersteuning door collega s en gespecialiseerde professionals. Daaraan besteedt De Linde veel aandacht. On-line communicatieplatform Een essentiële voorwaarde voor adequate begeleiding door onze semi-professionele woonbegeleiders is dat zij bij vragen of problemen gemakkelijk kunnen overleggen met collega s, advies kunnen inwinnen bij experts en in voorkomende gevallen snel e kunnen opschalen naar behandelaars in de lijn. Onze woonbegeleiders doen hun werk bij de cliënten thuis, werken verspreid in de regio, in contracten van maximaal 1 uur/week. Traditionele vormen van (werk)overleg kosten in deze context naar verhouding erg veel tijd (en geld). Bovendien hebben ze niet de gewenste flexibiliteit en voorzien ze ook inhoudelijk lang niet altijd in de behoefte. De Linde heeft daarom besloten vergaderingen en werkoverleggen zoveel mogelijk te beperken en op een andere, moderne manier te voorzien in de noodzakelijke collegiale en professionele contacten en informatieuitwisseling. Dat gaan we doen via LindeNet, een nieuw digitaal informatie- en communicatieplatform. Via LindeNet is de in de organisatie beschikbare kennis uur per dag, zeven dagen per week zonder reistijd voor iedereen beschikbaar is. Zo draagt LindeNet bij aan meer kwaliteit tegen minder kosten. Naast de on-line contacten via LindeNet zijn persoonlijke ontmoetingen met collega s belangrijk. Daartoe organiseren we regelmatig intervisie- en scholingsbijeenkomsten, vaak met medewerking van gespecialiseerde zorgverleners van LindeAdvies of onze samenwerkingspartners. [Terzijde] Digitaal informatie- en communicatieplatform LindeNet De ontwikkeling van LindeNet is momenteel in voorbereiding. In het najaar van 01 lanceren we een eerste operationele versie. In het voorjaar van 0 zal het platform volledig functioneren. LindeNet biedt onder meer: elektronisch cliëntendossier, inclusief zorgleefplan kwaliteitshandboek, handelingsprotocollen toegankelijke achtergrondinfo over beperkingen, stoornissen sociale kaart per gemeente/buurt e e alle relevante info over 1 en lijnszorgverleners, contactgegevens kennisplatform; forum, vraagbaak (collegiaal, met specialisten) doelgericht zoeken naar collegiale kennis en ervaring directe doorgeleiding van expert-vragen naar de juiste expert altijd antwoord binnen de afgesproken termijn social communities rond de cliënt (woonbegeleider, familie, vrienden, vrijwilligers andere betrokkenen) ruimte voor sociale collegiale contacten urenregistratie praktische info over/van de Linde enzovoort Het is nadrukkelijk de bedoeling dat LindeNet niet alleen gebruikt gaat worden door de medewerkers van De Linde, maar ook door alle andere betrokkenen uit de sociale en professionele kring rond de cliënt. Wij verwachten dat we langs deze innovatieve weg - met gebruikmaking van wat de moderne communicatietechnologie te bieden Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz 1

19 heeft - de kwaliteit en effectiviteit van de ondersteuning een grote impuls kunnen geven en tegelijk substantieel kosten kunnen besparen. Kwaliteitszorg Om de kwaliteit van de geboden begeleiding en andere dienstverlening te waarborgen heeft De Linde een programma education permanente voor alle medewerkers en aangesloten begeleiders. In veel gevallen vullen we dit programma in samen met onze VG/GGZ-samenwerkingspartners in de regio. De zorg en begeleiding van De Linde vallen binnen de wettelijke kaders van AW BZ, W MO en financiers. Minimaal tweemaal per jaar bekijken we op cliëntniveau of alle protocollen, procedures en interne afspraken worden nageleefd en eventueel kunnen worden verbeterd. We controleren ook periodiek of de zelfstandige woonbegeleiders aan de gestelde eisen voldoen. Elke twee jaar onderzoeken we de cliënttevredenheid. De Linde is aangesloten bij de Regionale Klachtencommissie [?] Een belangrijk element in het kwaliteitsbeleid van De Linde is aandacht voor veiligheid in de directe leefomgeving van de cliënt. Alle begeleiders zijn alert op signalen van huiselijk geweld of kindermishandeling en nemen in voorkomende gevallen direct contact op met betrokken meldpunten en instanties. Het kwaliteitssysteem van Stichting De Linde heeft een ketencertificering volgens de Europese Healthcare norm NEN. LindeBudget is gecertificeerd door de branchevereniging PBI. Kosten In de achterliggende tien jaar hebben wij ervaren dat de begeleidingsbehoefte van cliënten sterk kan variëren. Kijken we echter naar onze cliëntengroep als geheel, dan zien we dat we gemiddeld drie uur per week per cliënt besteden. Op basis van deze praktijkervaring zou De Linde het liefst werken met raamovereenkomsten op basis van een genormeerde inzet van uur per cliënt per week. Dit is administratief een stuk eenvoudiger en goedkoper dan het huidige systeem met begroting en verantwoording per cliënt/per maand. Omdat De Linde alle uren zorgvuldig registreert, kunnen we desgewenst op elk moment specificaties per cliënt en/of cliëntgroep verstrekken; bedoeld om achteraf onze inzet te verantwoorden en de afspraken voor de toekomst zo nodig aan te passen. Bij een uurtarief van 0,- bedragen de kosten van de woonbegeleiding per cliënt op jaarbasis ongeveer zevenduizend euro. Deze bedragen zijn gebaseerd op onze ervaringen uit het verleden en versleuteling van de algemene kosten in het uurtarief. Zoals hiervoor reeds uiteengezet, geven wij echter de voorkeur aan een vaste bijdage aan de algemene kosten in combinatie met lagere uurtarieven. Voor intake, inclusief Quickscan financiën, Risico-analyse GGZ en opstellen zorgleefplan geldt een vast tarief van 1.000,- per cliënt. Aanvullende en overige diensten aan de cliënt worden in rekening gebracht tegen tarieven zoals gebruikelijk voor de betreffende vorm van begeleiding/dienstverlening; e.e.a. volgens de richtlijnen en normen van AW BZ, CIZ en WMO. Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz 1

20 Samen goedkoper werken Het begeleidingsmodel van De Linde leidt langs verschillende wegen tot kostenbesparingen: een eenvoudiger zorgstructuur daadwerkelijke vraaggestuurde begeleiding; niet meer dan nodig goede afsteming en samenwerking met specialisten zuivere toedeling van kosten WMO/ZVW een flexibel inkoopmodel, zonder kostenopdrijvende prikkels financiering op basis van genormeerde inzet en raamcontracten administratieve eenvoud Visienota Woonbegeleiding en de WMO - Stichting De Linde Haarlem (concept 1 juli 01) Blz 0