RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN VOORTGEZET ONDERWIJS

Transcriptie

1 RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN VOORTGEZET ONDERWIJS

2 BESTE DOCENT, Komend schooljaar kunt u weer terecht in het Rijksmuseum van Oudheden voor een onvergetelijke museumles. In deze folder vindt u informatie over onze lessen, rondleidingen en workshops inclusief een nieuwe les over de Egypte-afdeling die in oktober heropent. Onze docenten kunnen bij u op school ook een les verzorgen. Bijvoorbeeld een introductieles bij de start van een projectweek of nieuw tijdvak, een verdiepende les over een kenmerkend aspect van een tijdvak of een les ter voorbereiding op een reisweek. Hierover vindt u meer informatie op pagina 9. Heeft u vragen? Neemt u dan contact op met onze Servicedesk (t / info@rmo.nl). Wij denken graag met u mee. Marieke Peters en Timo Epping Afdeling Educatie 3 ONS AANBOD

3 ONS AANBOD WAT OPMERKINGEN GESCHIEDENIS Alle niveaus Rondleiding Zie pagina 7 Onderbouw vmbo, havo, vwo Museumles Archeologie van Nederland Zie pagina 11 Onderbouw vmbo, havo, vwo Museumles Egypte Zie pagina 12 Onderbouw vmbo, havo, vwo Museumles Romeinen Zie pagina 12 Onderbouw havo, vwo Museumles Grieken Zie pagina 13 Vmbo, havo, vwo, gymnasium Schervenworkshop In Kabinet der Klassieken of in uw klas. Zie pagina 14 Bovenbouw havo, vwo Tijdvakkenrondleiding Zie pagina 15 Alle niveaus Online lesmateriaal en bronnen Zie pagina 15 KLASSIEKE TALEN Alle leerjaren Rondleiding Zie pagina 7 Alle leerjaren Schervenworkshop In Kabinet der Klassieken of in uw klas. Zie pagina 14 1 en 2 gymnasium Museumles Kennismaking met de klassieken Zie pagina gymnasium Epigrafieworkshop In Kabinet der Klassieken of in uw klas. Zie pagina gymnasium Museumles Herodotos Egypte Zie pagina gymnasium Grote Ken-Je-Klassieken Quiz Zie pagina 21 6 gymnasium Examenworkshop Grieks of Latijn Zie pagina 20 Docenten Ken-Uw-Klassieken Pubquiz Zie pagina 21 SPECIAAL ONDERWIJS Het museum ontvangt regelmatig leerlingen uit het speciaal onderwijs. In overleg met u passen we bestaande programma s aan, zodat ze geschikt zijn voor uw leerlingen. U kunt hiervoor contact opnemen met de Servicedesk: Alle museumlessen en de Schervenworkshop kunnen geboekt worden als Museumdocent in de klas-les (zie pagina 9). ONS AANBOD

4 ONS AANBOD U kunt kiezen voor een museumles, rondleiding of workshop of het museum bezoeken met een eigen programma. MUSEUMLES De museumlessen worden gegeven door ervaren museumdocenten en zijn speciaal ontwikkeld voor diverse leerlagen en -jaren voor de vakken Geschiedenis en Klassieke Talen. De lessen sluiten aan bij de verschillende lesmethoden en bevatten materiaal voor in de klas. RONDLEIDING Tijdens een rondleiding stemt de museumdocent zijn verhaal af op het niveau van de groep. U kunt kiezen voor een Tijdvakkenrondleiding (zie pagina 15) of een rondleiding langs de topstukken, over een tijdelijke tentoonstelling of over de afdeling Egypte, Grieken, Romeinen, Archeologie van Nederland of Nabije Oosten. Ook is er een UNESCO-rondleiding over cultureel erfgoed. Bij een rondleiding zijn geen opdrachten voor in het museum of de klas. WORKSHOPS IN HET KABINET DER KLASSIEKEN Tijdens een workshop gaan de handen uit de mouwen. Er kan gekozen worden voor een Schervenworkshop (pagina 14), Workshop Epigrafie (pagina 21) en Examenworkshop Grieks of Latijn (pagina 20). De workshops staan onder leiding van een ervaren museumdocent en vinden plaats in het Kabinet der Klassieken. Aangekleed met prachtige Griekse en Romeinse objecten en unieke gipsen afgietsels in een monumentaal pand aan het Rapenburg, mag dit met recht het mooiste klaslokaal van Nederland worden genoemd. 6 7 ONS AANBOD

5 MUSEUMDOCENT IN DE KLAS Haal eens een specialist van het Rijksmuseum van Oudheden in de klas voor een gastles. Bijvoorbeeld een introducerende les bij de start van een projectweek of nieuw tijdvak, een verdiepingsles over een kenmerkend aspect of een les ter voorbereiding op een reisweek. Bij de prikkelende, activerende lessen maakt de museumdocent gebruik van beeldmateriaal en replica s. Het museum biedt lessen die aansluiten bij Klassieke Talen en de tijdvakken Jagers en boeren, Grieken en Romeinen, Monniken en ridders en Steden en staten. Alle lessen sluiten aan bij de kerndoelen en kunnen voor elk leerjaar en niveau gegeven worden. Lessen voor de onderbouw en het vmbo zijn praktischer en interactiever. Alle in deze folder beschreven museumlessen en de Schervenworkshop zijn te boeken als Museumdocent in de klas-les. Een overzicht van alle lessen staat op Wilt u een les over een ander onderwerp? Bel dan met de Servicedesk van het museum, ONS AANBOD

6 SPECIAAL VOOR GESCHIEDENIS MUSEUMLES ARCHEOLOGIE VAN NEDERLAND In deze les maken de leerlingen aan de hand van archeologische vondsten kennis met ruim jaar geschiedenis van Nederland. Ze onderzoeken op de afdeling Archeologie van Nederland voorwerpen uit de prehistorie, Romeinse tijd, Middeleeuwen en moderne tijd, zoals de zilveren Vikingschat uit Wieringen en de fibula van Dorestad. Kennismaking met archeologie en het dagelijks leven in Nederland in de prehistorie, Romeinse tijd en Middeleeuwen. Het is mogelijk de nadruk te leggen op de prehistorie of de Middeleeuwen. 10 Onderbouw vmbo, havo en vwo. WERKVORM Introductie, opdrachtkaarten, evaluatie met quiz. De vmbo-opdrachten zijn praktisch en minder tekstueel. KERN De les sluit aan bij de kerndoelen van het leergebied Mens en maatschappij en bij de tijdvakken Jagers en boeren, Grieken en Romeinen, Monniken en ridders en Steden en staten. 11 SPECIAAL VOOR GESCHIEDENIS

7 MUSEUMLES EGYPTE -NIEUW- VANAF 1 NOVEMBER 2016 IN MUSEUM, HELE JAAR ALS MUSEUMDOCENT IN DE KLAS In deze les ontdekken de leerlingen met opdrachten en een tas vol replica s, foto s en eigentijdse voorwerpen de Egyptische collectie van het museum, één van de belangrijkste Egyptische verzamelingen ter wereld. De leerlingen doen onder andere onderzoek naar het mummificatieproces, de Egyptische godenwereld en de rol van het schrift in het oude Egypte. Zo komen ze oog in oog te staan met het imposante beeld van Maya en Merit, maken ze kennis met de priester Anchhor en betreden ze de grafkapel van Hetepherachet. WERKVORM KERN Kennismaken met de tastbare overblijfselen van een cultuur die jaar geleden in ons land dominant aanwezig was. Onderbouw vmbo, havo en vwo. Introductiefilm, onderzoeksopdrachten met bronnentas, afsluiting met mysterie. De les sluit aan bij de verschillende lesmethoden voor het vak Geschiedenis en de kerndoelen van het domein Mens en maatschappij. De museumles sluit aan bij het tijdvak Grieken en Romeinen. 12 WERKVORM KERN Kennismaken met voorwerpen uit het oude Egypte en de verhalen die daarbij horen. Onderbouw vmbo, havo en vwo. Introductie, onderzoeksopdrachten met bronnentas, afsluiting met replica s. De les sluit aan bij de verschillende lesmethoden voor het vak Geschiedenis en de kerndoelen van het domein Mens en maatschappij. De museumles sluit aan bij de tijdvakken Jagers en boeren en Grieken en Romeinen. MUSEUMLES ROMEINEN In deze les maken de leerlingen kennis met de Romeinse collectie van het museum. Na een introductiefilm gaan de leerlingen met een tas vol bronnen en opdrachten aan de slag. Ze onderzoeken onder andere een kolossaal standbeeld van keizer Trajanus, een fraai gedecoreerde Etruskische askist en de sarcofaag van een rijke Romeinse dame. Tot slot ontrafelen ze het mysterie van de gouden ruiterhelm. MUSEUMLES GRIEKEN In deze les maken leerlingen kennis met de leef- en denkwereld van de oude Grieken. Gekozen is voor een thematische benadering waarbij de Griekse samenleving is opgedeeld in twaalf beroepen. De leerlingen specialiseren zich in één van deze beroepen. Ze presenteren de opgedane kennis op een interactieve manier aan hun klasgenoten, door middel van interviewfilmpjes die ze met hun mobiele telefoons opnemen in het museum. WERKVORM KERN Kennismaken met voorwerpen uit het leven van de oude Grieken en de verhalen die daarbij horen. Kennismaken met een museum als een plek om wetenschappelijke kennis te vergaren. Onderbouw havo en vwo. Introductiefilm, onderzoeksopdrachten, presentatie. De les sluit aan bij de verschillende lesmethoden voor het vak Geschiedenis en de kerndoelen van het domein Mens en maatschappij. De museumles sluit aan bij de tijdvakken Jagers en boeren en Grieken en Romeinen. 13 SPECIAAL VOOR GESCHIEDENIS

8 SCHERVENWORKSHOP IN HET KABINET DER KLASSIEKEN OF IN DE KLAS Met een berg originele scherven, een ervaren museumdocent en een onderzoeksopdracht kruipen de leerlingen in de huid van een archeoloog. Scherven uit verschillende regio s rondom de Middellandse Zee vormen het uitgangspunt: zijn er grote verschillen waar te nemen, kunnen we achterhalen waar een scherf vandaan komt en hoe oud het is? Het tweede deel van de workshop staat in het teken van reconstrueren: wat is er allemaal te zien, zijn de fragmenten wellicht aan te vullen, kunnen we op basis van een paar scherven een hele vaas reconstrueren? Aan het eind van de workshop presenteren de leerlingen hun bevindingen. Kennismaken met archeologie en met een museum als een plek om wetenschappelijke kennis te vergaren. Vmbo, havo, vwo, gymnasium (alle leerjaren). TIJDVAKKENRONDLEIDING De tijdvakkenrondleidingen zijn speciaal ontwikkeld voor het examenprogramma Geschiedenis in de bovenbouw van het havo en vwo. De collectie van het Rijksmuseum van Oudheden sluit met name aan bij de eerste vier tijdvakken. Door in de tijdvakkenrondleidingen de lesstof en kenmerkende aspecten te koppelen aan de voorwerpen in het museum, wordt geschiedenis tastbaarder voor de leerlingen en wordt verdieping en extra informatie geboden. In de rondleidingen wordt ingegaan op zowel de kenmerkende aspecten, als op de begrippen die de leerlingen moeten kennen. Inleiding op en verdieping van de eerste vier tijdvakken en bijbehorende kenmerkende aspecten, aan de hand van materiële cultuur. De rondleidingen sluiten aan bij Domein a. historisch denken en redeneren en de eindtermen 1, 2 en 3 van het Examenprogramma Geschiedenis. Bovenbouw havo en vwo. 14 ONLINE LESMATERIAAL EN BRONNEN Het museum heeft diverse digitale lessen ontwikkeld. Op vindt u o.a. een les over erfgoed, beeldvorming en de Vroege Middeleeuwen. Leerlingen die voor een opdracht of profielwerkstuk meer willen weten over een onderwerp uit de oudheid, Nederlandse archeologie of opgravingen, kunnen een kijkje nemen op of langskomen in de wetenschappelijke bibliotheek van het museum (pagina 27). 15 SPECIAAL VOOR GESCHIEDENIS

9 16 17 SPECIAAL VOOR GESCHIEDENIS

10 SPECIAAL VOOR KLASSIEKE TALEN MUSEUMLES KENNISMAKING MET DE KLASSIEKEN Sculpturen, vazen, reliëfs: in een museum genieten mensen vooral van de vele objecten. Maar ieder object is ook een belangrijke bron van informatie. In deze uitdagende museumles doen leerlingen in groepjes onderzoek naar een specifiek thema uit de Klassieke Oudheid, aan de hand van voorwerpen uit de museumcollectie en aanvullend (digitaal) bronnenmateriaal. Aan het einde van de les presenteren ze hun bevindingen in groepsverband aan de klas. WERKVORM Kennismaking met voorwerpen en inscripties uit de Klassieke Oudheid. 1 en 2 gymnasium. Introductierondleiding, onderzoeksopdrachten, presenteren onderzoeksresultaten KERN Het programma sluit aan bij de kerndoelen 37, 39 en 40 van Klassieke Talen en vormt een introductie op het vak epigrafie voor onderbouw leerlingen Grieks en Latijn. MUSEUMLES HERODOTOS EGYPTE: MYTHE EN WERKELIJKHEID TOT 31 OKTOBER IN KABINET DER KLASSIEKEN, 18 VANAF 1 NOVEMBER IN HET MUSEUM In deze museumles wagen leerlingen zich aan kritisch wetenschappelijk onderzoek naar tekst en object. Ze doen aan de hand van enkele citaten uit boek 2 van Herodotos Historiën onderzoek naar de geloofwaardigheid van de beweringen: spreekt Herodotos de waarheid over het oude Egypte? In groepjes bereiden ze een presentatie voor. Ze maken daarbij gebruik van objecten, replica s en een speciale bronnentas met aanvullend materiaal en citaten van Herodotos (in vertaling). In de presentaties poneren de leerlingen een stelling over Herodotos: verkondigde hij mythes of gaf hij een accurate representatie van de werkelijkheid? 19 SPECIAAL VOOR KLASSIEKE TALEN

11 WERKVORM KERN Ontdekken hoe archeologen en classici tekst en object proberen te koppelen of juist scheiden. De begrippen interpreteren, contextualiseren en actualiseren staan centraal. 4, 5 en 6 gymnasium, methodiek sluit aan bij zowel GTC als LTC. Introductiefilm, (bronnen)onderzoek, samenwerken, presenteren aan medeleerlingen en discussiëren. Kritisch kijken naar verschillende soorten bronnen en leren selecteren. WORKSHOP EPIGRAFIE IN KABINET DER KLASSIEKEN Wat kunnen inscripties ons leren? Hoe herken je een inscriptie uit een bepaalde periode? Wat zeggen inscripties over cultuur, samenleving, rijkdom en armoede? Met een aantal inscripties, een ervaren museumdocent en activerende onderzoeksopdrachten kruipen de leerlingen in de huid van een epigraaf. Kennismaken met het vak epigrafie en met een museum als een plek om wetenschappelijke kennis te vergaren. Er kan gekozen worden voor inscripties in het Latijn, Grieks, of een combinatie van beide. EXAMENWORKSHOP GRIEKS EN/OF LATIJN CE 2017 IN HET KABINET DER KLASSIEKEN EN HET MUSEUM De examenworkshops sluiten aan bij de teksten die de leerlingen lezen voor de eindexamens Grieks en Latijn. In het Kabinet der Klassieken voeren de leerlingen in groepjes uitdagende onderzoeken uit naar tekst en relevante thematiek uit de beide pensa. Aan de hand van zowel primaire, secundaire als materiële bronnen, die ze zelf moeten selecteren, kunnen ze hun eigen conclusies trekken over de aangeleverde onderzoeksvragen. Aan het eind van de workshops presenteren de leerlingen hun onderzoeksresultaten aan elkaar. Op deze manier krijgen de examenteksten een (materiële) context en komt de wereld achter tekst en auteur tot leven. De workshop wordt afgesloten met een kort gezamenlijk bezoek aan het museum, waar een aantal in de workshops besproken objecten worden bekeken. 20 Verlevendigen van en een (materiële) context geven aan de examenteksten. Leerlingen leren bronnen bekritiseren, selecteren en in te zetten voor eigen onderzoek. 6 gymnasium. 3, 4, 5 en 6 gymnasium. GROTE KEN-JE-KLASSIEKEN QUIZ VOOR GYMNASIASTEN, VOORJAAR 2017 Hebben uw leerlingen al eens meegedaan aan de Grote Ken-Je- Klassiekenquiz? In deze quiz testen derde-, vierde-,vijfde- en zesdeklas gymnasiasten hun kennis over de meest uiteenlopende onderwerpen van de Klassieke Wereld. De voorrondes zijn in februari in onder andere het Rijksmuseum van Oudheden. De finale vindt plaats in de Week van de Klassieken in het Rijksmuseum van Oudheden. WEEK VAN DE KLASSIEKEN: KEN-UW-KLASSIEKEN PUBQUIZ VOORJAAR 2017 Tijdens de Week van de Klassieken organiseert het Rijksmuseum van Oudheden studiemiddagen, lezingen en rondleidingen voor docenten én leerlingen. De week wordt ieder jaar afgetrapt met de gezellige, maar fanatieke Ken-Uw-Klassieken Pubquiz SPECIAAL VOOR KLASSIEKE TALEN

12 ONLINE GAME In de online game kunnen uw leerlingen kennismaken met de mythen van de Grieken. Ze moeten slimmer, sneller en stoerder zijn dan de Griekse goden en helden. Onderweg is het oppassen geblazen om niet verzeild te raken in de mythische onderwereld van de oude Grieken. VIA LATINA Vanaf april 2016 bieden het Rijksmuseum van Oudheden en Uitgeverij Hermaion een bijzonder museumprogramma bij de lesmethode Via Latina 1. Gebruikers van deze methode kunnen hun leerlingen individueel of klassikaal met het programma het museum laten ontdekken, aan de hand van de thema s en karakters die welbekend zijn uit de lesmethode. Welke voorwerpen zag Quintus bijvoorbeeld in het badhuis? En met welke materialen schreef Flavia aan Quintus? Een museumbezoek is in dit geval dus niet extra, maar onderdeel van de lesstof. WERKVORM Kennismaking met voorwerpen uit de Klassieke Oudheid en met de materiële bronnen uit de cultuurblokken van Via Latina 1. 1 en 2 gymnasium Ontvangst in museum, onderzoeksopdrachten. KERN Het programma sluit aan bij de lesmethode Via Latina 1 van Uitgeverij Hermaion SPECIAAL VOOR KLASSIEKE TALEN

13 24 25 SPECIAAL VOOR KLASSIEKE TALEN

14 PRIJZEN EN TIJDEN PRODUCT PRIJS LEERLINGEN DUUR Museumles 75 max kwartier Rondleiding tot 15 leerlingen 50 max uur RESERVEREN Museumlessen en rondleidingen kunt u reserveren op reserveren. Voor Museumdocent in de klas kunt u bellen met de Servicedesk van het museum op telefoonnummer Wilt u met een grotere groep of op een afwijkend tijdstip komen? Of heeft u een ander verzoek? Neemt u gerust contact met ons op, we denken graag mee. Rondleiding tot 30 leerlingen Workshop epigrafie of scherven Examenworkshop Grieks en/of Latijn Bezoek met eigen programma* Museumdocent in de klas max uur 50 max uur 75 max kwartier 3 per leerling (t/m 17 jaar) of 9,50 per leerling (v.a. 18 jaar) 75 per uur (min. 2 u) + reisvergoeding In overleg In overleg ** In overleg In overleg * Bij een bezoek met een eigen programma is er geen begeleiding door een museumdocent. ** De lessen kunnen in een lokaal of de aula aan een of meerdere groepen tegelijk gegeven worden. De kosten voor een museumbezoek met school kunt u per pin of contant aan de kassa betalen, maar ook met de Cultuurkaart. Kijk voor de voorwaarden voor betalen met de Cultuurkaart op Voor Museumdocent in de klas ontvangt u een factuur. De rondleidingen kunnen op elk gewenst tijdstip worden geboekt. De museumlessen worden aangeboden van dinsdag tot en met vrijdag binnen vier tijdsblokken: 1e blok u / 2e blok u / 3e blok u / 4e blok u SPELREGELS IN HET MUSEUM - Er geldt een minimum van 1 begeleider per 10 leerlingen. Deze begeleiders hebben gratis toegang. - Indien u een reservering tot 7 dagen vóór de geplande bezoekdatum annuleert of wijzigt, betaalt u 25. Bij annulering of wijziging binnen deze termijn van 7 dagen zijn we helaas genoodzaakt het volledige bedrag in rekening te brengen. - Er is een speciale (afsluitbare) ruimte voor jassen en tassen. BIBLIOTHEEK In de wetenschappelijke bibliotheek van het museum zijn ruim boeken en tijdschriften in te zien over de Romeinen, Grieken, Egyptenaren, het oude Nabije Oosten en Nederland in de prehistorie en Middeleeuwen. Medewerkers helpen de leerlingen graag verder. Gebruik van de bibliotheek is gratis. Omdat veel boeken kostbaar of zeldzaam zijn, mogen ze niet mee naar huis genomen worden. In de bibliotheek is gratis wifi en er zijn laptopaansluitingen en een kopieer- en scanapparaat. OPENINGSTIJDEN ADRES VOORAF AANMELDEN Dinsdag t/m vrijdag, uur. Papengracht 30 (achter het museum). Is gewenst, bel of stuur een naar bibliotheek@rmo.nl 27 PRAKTISCHE INFORMATIE

15 KLANKBORDGROEP Het museum ontwikkelt haar museumlessen in nauwe samenwerking met docenten. Ook de activiteiten voor het onderwijs worden bij een team van docenten getoetst. Heeft u interesse om plaats te nemen in deze klankbordgroep, stuur dan een naar educatie@rmo.nl BON VOOR GRATIS ENTREE Vooraf het museum bekijken? Dat kan! Tegen inlevering van deze bon bij de kassa van het museum ontvangt u een gratis entreebewijs. Eén gratis entreebewijs per bon. Deze bon is geldig t/m 31 december Naam docent Functie School Stad school adres m / v 28 Houd mij op de hoogte van uw aanbod voor geschiedenis. Houd mij op de hoogte van uw aanbod voor klassieke talen en KCV. (Aankruisen indien van toepassing) 29 PRAKTISCHE INFORMATIE

16 30 vormgeving Ankie Stoutjesdijk / fotografie Rob Overmeer

17 op de hoogte blijven? Meld u aan voor de nieuwsbrief op bezoekadres Rapenburg 28, Leiden / Rijksmuseum van Oudheden 2016, wijzigingen voorbehouden