Niet op barcode schriijen!! Reg. Dat urn: Eenheid: GRlFF 1.58

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Niet op barcode schriijen!! Reg. Dat urn: Eenheid: GRlFF 1.58"

Transcriptie

1 NV REWIN West-Brabont Mozortloon 7, Postbus 3182, 4800 DD Bredo tel , fax Niet op barcode schriijen!! WEST-BRABANI Gemeente Bergen op Zoom T.a.v. de heer F.P. de Vos Postbus AA BERGEN OP ZOOM Reg. Dat urn: Eenheid: GRlFF REGIONALE ONTWIKKELINGSUAAKCHAPPIJ datum: k kenmerk betreft: 25 mei 2009 jaarverslag 2008 NV REWlN West-Brabant Geachte heerlmevrouw, Hierbij bied ik u het jaarverslag 2008 aan van NV REWlN West-Brabant. De regionale ontwikkelingsmaatschappij NV REWlN West-Brabant heeft als taak de West-Brabantse bedrijvigheid te stimuleren via het aantrekken van nieuwe bedrijfsvestigingen, begeleiding van West-Brabantse bedrijven bij uitbreidingsinvesteringen en de ontwikkeling van structuurversterkende projecten. Het jaar 2008 stond ook voor REWlN in het teken van de wereldwijde economische crisis. Ondanks die neergang werd medio 2008 West-Brabant verkozen tot logistieke hotspot nr. 1 van Nederland! Dat was een grote opsteker. De resultaten zijn in 2008 op een behoorlijk niveau gebleven met name door een goed eerste halfjaar: - In 2008 zijn er 77 nieuwe vestigers gerealiseerd, waaronder 5 Chinese bedrijven. In totaal vertegenwoordigen deze vestigers arbeidsplaatsen en 321 mln. investering. - Begeleiding van West-Brabantse bedrijven heeft geresulteerd in 31 uitbreidingsinvesteringen, met een totaal investeringsvolume van 493 mln. - Er is een enorme stijging van het aantal projecten gerealiseerd; van 7 in 2003 naar 27 in De totale subsidie die zo beschikbaar is gekomen voor West-Brabant bedroeg in ,9 mln. NV REWlN West-Brabant werkt hierbij intensief samen met Kamer van Koophandel, Economische lmpuls Zeeland, BOM, SES, de West-Brabantse gemeenten, Syntens, kennisinstellingen en het bedrijfsleven. Door bundeling van krachten bereiken we in West-Brabant goede resultaten. In dit jaarverslag 2008 vindt u diverse informatie over de uitgevoerde activiteiten van REWlN in het afgelopen jaar. Ik hoop dat u hier met plezier kennis van zult nemen. Voor meer achtergrondinformatie over de bereikte resultaten kunt u ook terecht op mi Hoogachtend, NV REWlN West Brabant &' Drs. P.P.H. Niiskens Directeur WF Bank 5% nr , H. R , BTW NL B.01

2 REWIN REPORT 08 Procesindustr Infrastructuur MKB Innovatie Bedrijvigheid Stratos Werkgelegenheid a banen Financiering Structuurversterking sskansen maatwerk West TOP Duurzame En ie Biogebaseerde Economie investeringsbereid rastructuur Logistieke hotspot Nr.1 Onder ers Impuls tot investering Clustering Bun n vervoersstromen Projectontwikkeling Pi de Delta Maatwerk 27 projecten Investeringe West-Brabant Ondernemers leren van onderneme World Class Maintenance Bedrijfsleven B 3,9 mln. subsidie voor West-Brabant inve gsvolume financieringsplannen Herstructurer edrijventerreinen Groei Maintenance Com ce Center Chinese bedrijven Zeeuws promotie sitieteam Beneluxeerders Personeel Aviation P olanda 77 nieuwe vestigers 142 nieuwe arbe ten, producten, dienste sen nnovatie Samenwerking Nieuwe

3 REWIN REPORT 08 Inhoudsopgave Inleiding 2 Algemene info NV REWIN West-Brabant 4 Resultaten 2008 Nieuwe vestigers 5 Groei en Financiering 7 Structuurversterkende projecten 8 Maatwerk 14 Financieel verslag 15 Inleiding Voor de verslaglegging van 2008 heeft REWIN gekozen voor een andere aanpak. Niet meer een uitgebreide gedrukte versie van het jaarverslag, maar een beknoptere presentatie van enkele hoogtepunten, waarbij u op de website nog veel aanvullende informatie over de resultaten kunt vinden. Gedurende het verslagjaar 2008 is het economisch snel bergafwaarts gegaan, resulterend in een groei van werkloosheid en afnemende investeringsbereidheid. In het najaar van 2008 heeft REWIN in de Raad van Commissarissen bij de presentatie van de halfjaarcijfers een winstwaarschuwing gegeven. Sindsdien heeft de kredietcrisis en de economische recessie zich verdiept. Onzekerheid over hoe het nu verder gaat, speelt alle partijen parten. De resultaten van REWIN op het gebied van bedrijfsvestigingen zijn sterk gerelateerd aan de economische situatie. Het eerste half jaar scoorde REWIN nog goede resultaten qua aantal vestigers, in het bijzonder in de zakelijke dienstverlening en de logistieke sector. Bovendien was er ook nog een enorme opsteker, want medio 2008 werd West-Brabant uitverkoren tot logistieke hotspot van Nederland. Het vakblad Logistiek publiceert jaarlijks de logistieke kaart van Nederland, waarbij een panel van 30 deskundigen de logistieke hotspots van Nederland uitkiest. West-Brabant, vorig jaar nog runner up achter de regio Venlo, heeft in 2008 die regio ver achter zich gelaten en is door de logistieke branche uitgeroepen tot Logistieke hotspot nummer 1 van Nederland. Al snel na deze eervolle uitverkiezing manifesteert in het tweede half jaar de economische crisis zich in alle heftigheid op alle taakvelden. Hoewel het aantal acquisitiecontacten in eerste instantie nog niet dramatisch daalde, gold dit wel voor het aantal gerealiseerde vestigers in West-Brabant. Vorig jaar werd nog de topscore van 92 nieuwe vestigers gehaald en tot medio 2008 was er nog een voortzetting van deze trend, met 56 nieuwe vestigers in het eerste half jaar. Vervolgens kwam er echter een enorme rem op de investeringsbeslissingen. Bedrijven die niet direct negatieve gevolgen ondervinden, stellen de besluitvorming i.v.m. onzekere tijden toch maar uit, terwijl voor andere bedrijven geldt dat juist alles ingezet moet worden op de overlevingsstrategie, waarbij er zeker geen ruimte is voor extra investeringsuitgaven. REWIN is ook actief in de ondersteuning van groei en financiering van West-Brabantse bedrijven. Ook hierbij geldt dat de resultaten van de eerste helft van 2008 goed zijn te noemen, en dat in het tweede halfjaar van 2008 de kredietcrisis zich echt inzette met een verminderde investeringbereidheid bij bedrijven. In de resultaten van 2008 komt dit minder tot uiting, omdat het eerste halfjaar van 2008 nog goed liep. Daardoor is het aantal realisaties (20) en het investeringsvolume (44,3 miljoen euro) nog hoog. Het tweede halfjaar telde slechts 11 realisaties en er werd voor 5,1 miljoen euro geïnvesteerd. De vooruitzichten voor 2009 zijn niet rooskleurig. REWIN zet echter alle zeilen bij door o.a. deelname aan projecten als Actieplan Groei en Innovatie Zuid om ondernemers in de regio blijvend te ondersteunen en impulsen tot investering te geven. Dit jaar is ook gekozen voor een andere manier van verslaglegging van de structuurversterkende projecten, omdat het aantal projecten in 5 jaar sterk is toegenomen van 7 projecten in 2003 naar maar liefst 27 projecten in Aan deze projecten nemen 435 bedrijven deel. De 27 projecten omvatten samen 3,9 miljoen euro subsidie per jaar! De toename kon plaatsvinden door de samenstelling van een REWIN ontwikkelteam dat sinds 2006 is opgebouwd. Daarnaast heeft REWIN in 2008 een additionele bijdrage ontvangen om extra slagkracht te ontwikkelen bij het binnenhalen van subsidiegelden van Pieken in de Delta, OP Zuid, Interreg en REAP. De 27 projecten worden in dit jaarverslag niet allemaal meer uitgeschreven, maar de projectbeschrijvingen zijn te vinden op Tot slot heeft REWIN in 2008 acht keer maatwerk geleverd voor in totaal acht gemeenten in het landelijk gebied. Dit betreft lokaal economische vraagstukken in het kader van bijvoorbeeld nieuwe bedrijventerreinen, bestemmingsplannen buitengebied en de vormgeving van het economisch en uitgiftebeleid. Als we de blik richten op de directe toekomst van West-Brabant, dan is dit met gepaste zorg. Vanwege het open karakter van de West-Brabantse economie heeft de huidige krimp direct gevolgen voor de orderportefeuille van bedrijven en de werkgelegenheid. Naar verwachting zal de recessie de komende periode aanhouden, zich verdiepen en stevig doorwerken in de regionale economie en arbeidsmarkt. Extra inspanningen zijn de komende jaren dan ook vereist van alle partijen in West-Brabant. REWIN zal daarbij actief uitvoering geven aan de plannen van het rijk, Logistieke 1 HOTSPOT Nr

4 08Logistieke kaart2008.qxp :52 Pagina : : : : : : : : 1 Logistieke kaart is een bijlage bij Logistiek nr september 2008 HET VAKBLAD VOOR LOGISTIEK NEDERLAND Logistieke kaart van Nederland 2008 Den Helder Leeuwarden 9 Groningen Heerenveen Assen Delfzijl West-Brabant is dit jaar vóór Venlo uitgekozen tot populairste logistieke hotspot van Nederland. Winnaar West-Brabant wist op maar liefst vier van de in totaal zes criteria de meeste punten te scoren voor Venlo, dat de afgelopen jaren een abonnement had op de eerste plaats. West-Brabant werd door een panel experts als beste gewaardeerd op zes criteria (zie verantwoording). 10 Almere Amsterdam-Haven 4 Lelystad Almere-Zeewolde Emmeloord Kampen Meppel Zwolle Hoogeveen Emmen Almelo Oldenzaal Zie ook Logistiek nummer 14 en het dossier Logistieke kaart van Nederland op voor meer achtergrondinformatie over deprestaties van de overige hotspots. Noordwijk Wassenaar Den Haag Den Haag - Westland Maasvlakte Rotterdam Leiden 5 Bussum Schiphol Hilversum Alphen a/d Rijn / Waddinxveen Utrecht Nieuwegein Zeist 8 Nijkerk Amersfoort Veenendaal Tiel Culemborg Ede Deventer Apeldoorn 6 Arnhem Arnhem-Nijmegen Doetinchem Hengelo Winterswijk Enschede Haven Rotterdam s-heerenberg Tiel-Geldermalsen Hellevoetsluis Spijkenisse Zierikzee Hoekse waard : 2 Dordrecht Moerdijk 3 Oss 2007: 3 7 Nijmegen Breda s-hertogenbosch Veghel Middelburg Vlissingen Goes Roosendaal Bergen op Zoom Etten-Leur West-Brabant Tilburg Eindhoven-Veghel Helmond Venray 2 Eindhoven Venlo Terneuzen Hulst Weert Toptien hotspots 1. West-Brabant 2. Venlo 3. Tilburg 4. Almere-Zeewolde 5. Haven-Rotterdam 6. Arnhem-Nijmegen 7. Eindhoven-Veghel 8. Tiel-Geldermalsen 9. Heerenveen 10. Amsterdam-Haven Overige hotspots Legenda 11. Zwolle-Kampen 20. Waddinxveen/ Autosnelwegen 12. Hengelo-Enschede Alphen aan den Rijn Hoofdwegen 13. Schiphol 21. Maasvlakte Spoorwegen 14. Vlissingen-Terneuzen 22. Lelystad Vaarwegen 15. Born 23. Helmond Betuwelijn 16. Hoogeveen 24. Heerlen HSL 17. Utrecht 25. Groningen Luchthaven 18. Roermond 26. Den Haag/Westland 19. Delfzijl Verantwoording Voor het bepalen van de 26 belangrijkste logistieke hotspots van Nederland heeft vakblad Logistiek diverse regio s vergeleken op basis van zes criteria: (1) beschikbaarheid grond en panden, (2) aanwezigheid goede infrastructuur, (3) bereikbaarheid logistieke knooppunten, (4) medewerking overheid/gemeenten, (5) beschikbaarheid personeel en opleidingen en (6) inzetbaarheid/motivatie medewerkers. Per criteria heeft een panel van meer dan dertig logistieke experts op een stemformulier zijn drie favoriete regio s ingevuld. Daaruit kwam de lijst van 26 logistieke hotspots tot stand. Roermond Sittard Born Geleen Heerlen Maastricht Mevr. C.J.M. Aarts President-commissaris NV REWIN West-Brabant de provincie en de regio om de economische crisis te bestrijden. Behoud van banen en de creatie van extra banen door het ondersteunen van West-Brabantse bedrijven bij hun innovatie- en financieringsplannen en door het binnenhalen van nieuw vestigingen is daarbij erg belangrijk. REWIN zal zich bijzonder inspannen om de resultaten op een aanvaardbaar peil te houden. Daarvoor is ook extra inzet nodig om de innovatie inspanningen van West-Brabantse bedrijven op peil te houden en het optuigen van een soort oorlogskas om potentiële vestigers naar West-Brabant te halen. We hopen dat samen met u te kunnen realiseren en hopen dat u verder met belangstelling kennis zult nemen van de verschillende activiteiten van REWIN gedurende het verslagjaar Mevr. C.J.M. Aarts President-commissaris NV REWIN West-Brabant

5 ALGEMENE INFO NV REWIN WEST-BRABANT NV REWIN West-Brabant De regionale ontwikkelingsmaatschappij NV REWIN West-Brabant heeft als doel het bevorderen van de werkgelegenheid in de regio West-Brabant en het versterken van de economische structuur, door bedrijven te stimuleren en in West-Brabant te investeren. REWIN informeert bedrijven bij kantoor- en bedrijfsvestiging, adviseert bij groei en financiering en ontwikkelt regionale projecten. REWIN is de uitvoeringsorganisatie van 18 West-Brabantse gemeenten, Tholen, SES West-Brabant en de Kamer van Koophandel. Deze aandeelhouders dragen bestuurders voor die plaats hebben in de Raad van Commissarissen. Aandeelhouders Gemeente Aalburg Gemeente Alphen-Chaam Gemeente Baarle-Nassau Gemeente Bergen op Zoom Gemeente Breda Gemeente Drimmelen Gemeente Etten-Leur Gemeente Geertruidenberg Gemeente Halderberge Gemeente Moerdijk Gemeente Oosterhout Gemeente Roosendaal Gemeente Rucphen Gemeente Steenbergen Gemeente Tholen Gemeente Werkendam Gemeente Woensdrecht Gemeente Woudrichem Gemeente Zundert Kamer van Koophandel Zuidwest-Nederland SES West-Brabant Beneluxeerder GE Global Business Services, vestiging in Breda Onder leiding van de directeur, drs. P.P.H. Nijskens, werken 10 personen in vaste dienst bij REWIN, waarvan 4 in deeltijdfunctie. Daarnaast waren in personen als extern adviseur of projectmedewerker werkzaam voor REWIN via REWIN projecten NV. De regio West-Brabant telt per inwoners en bedrijfsvestigingen. Het omvat de gemeenten Aalburg, Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Bergen op Zoom, Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Halderberge, Moerdijk, Oosterhout, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Werkendam, Woensdrecht, Woudrichem en Zundert. Tevens is REWIN actief voor de gemeente Tholen. REWIN heeft een samenwerkingsovereenkomst gesloten met NV Impuls Zeeland voor het aantrekken van (inter)nationale investeerders voor vestiging in Zeeland. Vanuit Middelburg is een Zeeuws promotie & acquisitieteam operationeel, dat door REWIN wordt ondersteund. Arts impression van het districenter van De Rooij Transport, vestiging in Roosendaal

6 NIEUWE VESTIGERS Nieuwe vestigers in West-Brabant Ondanks de terugval in vestigingskandidaten heeft REWIN over geheel 2008 nog redelijk gescoord. In totaal besloten 77 bedrijven met begeleiding van REWIN tot vestiging in de regio West-Brabant, met een totaal investeringsvolume van ruim 320 miljoen euro. Deze nieuwe vestigers zijn goed voor in totaal arbeidsplaatsen. Opvallend is het hoge aantal buitenlandse bedrijven onder deze nieuwe vestigers. Maar liefst 33 bedrijven zijn afkomstig uit het buitenland, samen goed voor in totaal bijna 800 arbeidsplaatsen en ruim 160 miljoen euro investering. Een groot aantal van de buitenlandse vestigers is afkomstig uit België (18 bedrijven), terwijl in totaal 5 Chinese bedrijven tot vestiging in West-Brabant hebben besloten. De verdeling naar vestigingsplaats is als volgt: Vestigingsplaats # bedrijven inv. volume w.p. Bergen op Zoom Breda Etten-Leur Geertruidenberg Halderberge Moerdijk Oosterhout Roosendaal Rucphen Steenbergen Woensdrecht Totaal Voor meer informatie over de acquisitiecontacten en nieuwe vestigers in 2008, met onder meer de verdeling naar aard van contact en de herkomst en bedrijfsactiviteit, zie Promotie & acquisitie voor Zeeland Vanuit Middelburg is een Zeeuws promotie & acquisitieteam operationeel, dat door REWIN wordt ondersteund, op basis van een samenwerkingsovereenkomst met NV Economische Impuls Zeeland. In 2008 resulteerde dit in de vestiging van 3 bedrijven in Goes, Breskens en Terneuzen. Deze bedrijven waren afkomstig uit respectievelijk Harderwijk, België en het Verenigd Koninkrijk. Logistieke hotspot nummer 1 West-Brabant is in 2008 uitgeroepen tot de logistieke hotspot nummer 1 van Nederland. West-Brabant werd door een panel van circa 30 experts als beste gewaardeerd op zes criteria. In totaal zijn 25 regio s beoordeeld. Van de zes criteria scoorde West-Brabant maar liefst vier keer een eerste positie. Het beste werd deze regio beoordeeld op de onderdelen beschikbaarheid grond, aanwezigheid personeel, de rol van de gemeente en de regio en tot slot de motivatie van het personeel. Op de onderdelen bereikbaarheid en aanwezige infrastructuur scoorde West-Brabant de tweede plaats. De verkiezing van West-Brabant tot logistieke hotspot nummer 1 van Nederland duidt op een goede basis voor bedrijvigheid en volop kansen mits goed ingespeeld wordt op huidige economische omstandigheden. De grootste aantrekkingskracht van West-Brabant voor logistieke ondernemers is de uitstekende ligging, pal tussen de wereldhavens Rotterdam en Antwerpen. De regio kiest er bewust voor om de gunstige geografische ligging optimaal te benutten. REWIN ziet de gunstige uitgangssituatie als een stimulans om het beter te doen dan andere regio s als het gaat om het aantrekken van logistieke activiteiten. Het vakblad Logistiek noemt REWIN nadrukkelijk als de aanjager van het succes van West-Brabant, logistieke hotspot nummer 1. Daarbij horen ook duidelijke keuzes van de regio. Bewust wordt niet gekozen voor alleen de grote volumes, maar wordt nadrukkelijk gekeken naar kwaliteit en toegevoegde waarde. Favoriet zijn nieuwe logistieke vestigers die value added actief zijn, bijvoorbeeld met het assembleren van componenten die elders gefabriceerd zijn, en voor het aantrekken van duurzame logistieke centra met bijvoorbeeld meerlaagse opslag en duurzame bedrijfsmiddelen. In 2008 is REWIN onder meer betrokken geweest bij de vestiging in Halderberge op bedrijventerrein Borchwerf van CEVA Logistics (155 arbeidsplaatsen) en G.M. de Rooy Transport (250 arbeidsplaatsen). Bij elkaar zijn de verschillende logistieke bedrijven die besloten tot vestiging in West-Brabant goed voor een investeringssom van ruim 200 miljoen euro en bijna 600 arbeidsplaatsen. Beneluxeerders REWIN heeft destijds de term Beneluxeerders geïntroduceerd om bedrijven aan te duiden die voordeel kunnen behalen uit het samenvoegen van Beneluxvestigingen. Zij vormen een belangrijke doelgroep voor REWIN bij het aantrekken van potentiële vestigers naar West-Brabant. Internationale bedrijven die meerdere Beneluxvestigingen hebben, kunnen door samenvoeging van deze vestigingen op een nieuwe locatie aanzienlijke kostenreducties realiseren. Nog los van het feit van de kostenreductie door samenvoeging gelden ook de voordelen van het centraal aansturen van de organisatie met 1 strategie en vanuit 1 cultuur, terwijl ook efficiencyverhoging plaatsvindt en doublures in het personeelsbestand geëlimineerd kunnen worden. In 2008 heeft REWIN vijf bedrijven begeleid die hun Benelux-kantoren samenvoegden, waaronder aansprekende namen als GE Global Business Services (samenvoeging vanuit Antwerpen, Brussel en Bergen op Zoom) Texaco (samenvoeging Brussel en Rotterdam) en Scania (samenvoeging Brussel en Den Haag). In totaal betrof dit ruim 400 nieuwe arbeidsplaatsen die in West-Brabant gerealiseerd zijn en een investeringsvolume van 23,5 miljoen euro. Een bijzonder welkom aan Scania

7 De ontvangst van de delegatie van Zuidwest Nederland in Jiangdu city hall Chinese bedrijven REWIN richt haar acquisitie ook op de bijzondere doelgroep Chinese bedrijven. De aandeelhouders van REWIN hebben in 2008 hiervoor een extra budget beschikbaar gesteld in het kader van de slagkrachtbevordering. Van 12 tot en met 20 april 2008 bezocht een zware bestuurlijke en handelsdelegatie van West-Brabant en Zeeland de regio Yangzhou. De delegatie, die onder leiding stond van burgemeester Peter van der Velden van de gemeente Breda, omvatte in totaal 78 personen uit overheid, bedrijfsleven en onderwijs. De regio Yangzhou, waarmee in september 2007 een samenwerkingsconvenant is gesloten, is een zeer bedrijvige stadsregio met 5 miljoen inwoners, die 200 kilometer ten westen van Sjanghai gelegen is. Eind mei en begin juni is deze bestuurlijke handelsdelegatie gevolgd door een acquisitiereis van medewerkers van REWIN en Impuls Zeeland. Hieraan namen ook medewerkers van de gemeenten Breda en Roosendaal deel. Diverse bedrijfsbezoeken hebben plaatsgevonden naar bestaande en nieuwe contacten die interesse hebben voor vestiging in de regio West-Brabant. Verscheidene Chinese partijen kijken momenteel serieus naar de regio West-Brabant als springplank voor de West-Europese markt. Diverse delegaties van Chinese bedrijven met belangstelling voor vestiging in West-Europa, West-Brabant of Zeeland, hebben de regio bezocht en zijn door REWIN begeleid bij fact finding trips. Om de Chinese contacten goed te kunnen faciliteren, heeft REWIN de website opgezet en worden Chinese bedrijven ondersteund bij het opstarten van een vestiging. Verder is speciaal voor werving van Chinese bedrijven een DVD ontwikkeld, getiteld Let s make it in Southwest Netherlands! In 2008 besloten 5 Chinese bedrijven tot vestiging in de regio met begeleiding van REWIN. Deze bedrijven bieden werk aan 115 personen en het investeringsvolume bedraagt daarbij het aanzienlijke bedrag van ruim 18 miljoen euro. Samenvatting resultaten nieuwe vestigers 2008 Arbeidsplaatsen Investeringsvolume (miljoen euro) 321,6 Nieuwe vestigers 77 waarvan kennisintensieve bedrijven 23 waarvan Beneluxeerders 5 Meer informatie Voor meer informatie over de nieuwe vestigers in West-Brabant, zie Met overzichten van de resultaten van de afgelopen jaren, foto s en statements van bedrijven die in 2008 met begeleiding van REWIN besloten tot vestiging in de regio en grafieken met verdeling naar herkomst, bedrijfsactiviteit en aard van contact van de acquisitiecontacten en de vestigers.

8 GROEI EN FINANCIERING West-Brabantse ondernemers die willen groeien, innoveren, uitbreiden en investeren kunnen bij NV REWIN West-Brabant terecht voor ondersteuning. REWIN helpt deze bedrijven bij hun ontwikkeling en het realiseren van benodigde investeringen. Doel van de ondersteuning is het aantal investeringen te vergroten en extra bedrijvigheid en arbeidsplaatsen te creëren. Resultaten naar gemeenten in 2008 Stratos bedrijven Uitbr. bedrijven TOTAAL bedrijven Aantal uitbr. invest. Gereal. uitbr. invest. x Behoud werkgel. in pers. Nieuwe werkgel. in pers. Aalburg Alphen-Chaam Baarle-Nassau Bergen op Zoom Breda Drimmelen Etten-Leur Geertruidenberg Halderberge Moerdijk Oosterhout Roosendaal Rucphen Steenbergen Werkendam Woensdrecht Woudrichem Zundert buiten de regio Totaal Hoewel in begin 2008 de resultaten nog goed te noemen waren, zette in het tweede halfjaar van 2008 de kredietcrisis echt in. Dit vertaalde zich in verminderde investeringbereidheid bij bedrijven. In de resultaten van 2008 is dit echter nog niet duidelijk terug te zien. Dit is te verklaren uit het feit dat in het eerste halfjaar van 2008 we nog konden spreken van een overloop van projecten uit 2007 naar Daardoor is het aantal realisaties (20) en het investeringsvolume (44,3 miljoen euro) nog hoog. Het tweede halfjaar telde slechts 11 realisaties en er werd voor 5,1 miljoen euro geïnvesteerd. De vooruitzichten voor 2009 zijn niet rooskleurig. REWIN zet echter alle zeilen bij door o.a. deelname aan projecten als Actieplan Groei en Innovatie Zuid om ondernemers in de regio blijvend te ondersteunen en impulsen tot investering te geven. Financiering: realisatie van uitbreidingsplannen Eén manier om de bedrijven te ondersteunen is begeleiding bij het realiseren van een financiering. REWIN ondersteunt bedrijven die plannen hebben om te groeien en te investeren maar waarbij het realiseren van de financiering niet gemakkelijk is. Dit kan komen doordat de plannen te weinig informatie bevatten voor de financiers, het eigen vermogen te gering is, de plannen nieuwe activiteiten omvatten of de zekerheden voor de financiers te gering zijn. Door jarenlange ervaring is REWIN echter bekend met alle eisen die financiers stellen en kan daardoor de ondernemers gericht assisteren bij het onderbouwen van de uitbreidingsplannen, het zoeken van financiers en zelfs bemiddelen naar kapitaalverstrekkers. REWIN levert daarmee een actieve bijdrage aan de daadwerkelijke realisatie van de uitbreidingsinvestering en daarmee verbonden arbeidsplaatsen. sterk te noemen. 150 MKB-ondernemers kwamen eind november samen in conferentiecentrum Bovendonk om over de na Stratos doorgemaakte stappen en ontwikkelingen te discussiëren. Ruud en Monique Overes van Semperflorens over Stratos Uitbreidingsinvesteringen Stratos Financiële begeleiding Stratos leert je strategisch denken. Waar liggen onze uitdagingen en kansen en hoe pakken we dat zo op dat we onze bedrijfsfilosofie overeind houden en verder groeien? Wij hebben bijvoorbeeld gekozen voor buitenproducten. Maar wat doe je als er ineens meerdere klanten vragen om snijbloemen? Vasthouden aan je strategie of meegaan met de vraag? De coaches en collegaondernemers prikkelen je na te denken en je richting te bepalen. Stratos Door deelname aan Stratos ontwikkelen MKB-ondernemers ideeën op het gebied van nieuwe markten, producten en diensten die ze kunnen toetsen aan de kennis en ervaring van collegaondernemers. Dat Stratos werkt is wel bekend, na de zestien jaar dat dit programma in de markt is. Het aantal oud-deelnemers heeft de 500 inmiddels overschreden. In 2008 zijn 6 nieuwe Stratosgroepen van start gegaan, waaronder een themagroep Stratos Marketing & Verkoop. Ook het Stratos netwerk is Samenvatting resultaten groei en financiering in 2008 Stratos (aantal bedrijven) 115 Financiële begeleiding (aantal bedrijven) 133 Uitbreidingsinvesteringen (aantal bedrijven) 31 Arbeidsplaatsen (behoud & uitbreiding) 214 Investeringsvolume (miljoen euro) 49,5

9 STRUCTUURVERSTERKende projecten NV REWIN West-Brabant ontwikkelt projecten die de economische structuur van West-Brabant versterken. De projecten dragen bij aan een gezond ondernemersklimaat, ondersteuning van MKB ondernemers en zorgen voor een goede concurrentiepositie van West-Brabant, zodat de werkgelegenheid behouden én uitgebreid wordt. In de komende periode wordt versterking van het bestaande bedrijfsleven belangrijker dan ooit. Alleen door de bestaande bedrijven in West-Brabant blijvend te ondersteunen via kennisimpulsen, innovatie, ruimte voor bedrijven, financiering etc. kunnen de ondernemingen de toenemende economische druk van de kredietcrisis weerstaan en kunnen deze bedrijven behouden blijven voor West-Brabant. West-Brabant kan hierbij profiteren van de dynamiek die door Pieken in de Delta (PiD) van het ministerie van Economische Zaken tot stand komt. De regio Zuidwest-Nederland wordt door PiD gekenschetst als een gebied dat sterk kan profiteren van de strategische ligging tussen twee wereldhavens, aan diep vaarwater en met uitstekende verbindingen met het achterland. Deze voordelen moeten verder uitgebouwd worden in de sterke sectoren van dit gebied; procesindustrie, logistiek en (kust)toerisme. REWIN ondersteunt de pieken procesindustrie en logistiek. REWIN neemt het initiatief tot een project, onderzoekt de haalbaarheid, gaat op zoek naar partners en financiers en levert een actieve bijdrage aan de realisatie. Sinds 2006 is binnen REWIN een eigen ontwikkelteam actief. Volgens een vast format worden projecten ontwikkeld voor de regio. Dit format brengt het project van een eerste globaal idee (scout fase) naar een vastomlijnd project of programma dat kan worden ingediend bij Pieken in de Delta, Interreg, OP Zuid en REAP. De voornaamste partners in uitvoering zijn de BOM, Economische Impuls Zeeland, Kamer van Koophandel, SES, gemeenten, Syntens, kennisinstellingen en het bedrijfsleven. Dit jaar is gekozen voor een andere manier van verslaglegging van de structuurversterkende projecten. Het aantal projecten is in 5 jaar spectaculair toegenomen. In 2003 waren er 7 projecten met een subsidie van 3,3 miljoen euro over de gehele looptijd van de projecten. In 2008 waren er maar liefst 27 projecten met een subsidie van ruim 3,9 miljoen euro per jaar! Deze toename kon plaatsvinden door de samenstelling van een REWIN ontwikkelteam dat sinds 2006 is opgebouwd. Daarnaast heeft REWIN in 2008 een additionele bijdrage ontvangen om extra slagkracht te ont-wikkelen bij het binnenhalen van subsidiegelden van Pieken in de Delta, OP Zuid, Interreg en REAP. Om de leesbaarheid van het jaarverslag 2008 te waarborgen is ervoor gekozen de 27 projecten niet langer helemaal uit te schrijven. U vindt ze wel volledig op de site Directeuren Nijskens (REWIN) en Broos (POM Antwerpen) tijdens de afsluiting van het project Grensverleggend Parkmanagement 1 Bedrijventerreinen Een hoge kwaliteit van bedrijventerreinen draagt bij tot een beter economisch klimaat voor gevestigde bedrijven en de gemeenten waarin het bedrijventerrein zich bevindt. Daarnaast vormt een goed bedrijventerrein een aantrekkelijke vestigingsvoorwaarde voor bedrijven van buiten de regio. Instrumenten om tot een hoge kwaliteit van bedrijventerreinen te komen en deze te behouden zijn revitalisering en parkmanagement. Revitalisering zorgt voor een forse integrale verbetering en opwaardering van een verouderd terrein, met behoud van de economische functies. Parkmanagement wordt vaak gebruikt als synoniem voor het duurzame beheer van bedrijventerreinen. Het kan ook zijn dat een nieuw bedrijventerrein zodanig wordt ontwikkeld dat een duurzaam bedrijventerrein ontstaat. Er wordt dan bijvoorbeeld doelbewust aangestuurd op specifieke (combinaties van) bedrijven, duurzame infrastructuur enz. (Her)structurering van bedrijventerreinen is echter een grote opgave voor de individuele gemeenten. Daarnaast dwingt de schaarste van ruimte een strakkere regionale planning af. In september 2008 adviseerde de commissie Noordanus (Taskforce (her)structurering bedrijventerreinen) dan ook een regionale aanpak van de bedrijventerreinen. Daarnaast komt het opknappen van oude bedrijventerreinen steeds meer naar voren als antwoord op de recessie die eind 2008 inzette. REWIN versterkt de West-Brabantse economische structuur met betrekking tot: 1. Bedrijventerreinen 2. Buitengebied 3. MKB 4. Procesindustrie 5. Logistiek In 2008 heeft REWIN met het plan Regionale samenwerking herstructurering bedrijventerreinen West-Brabant een voorzet gegeven voor de bundeling van krachten in een regionale aanpak voor de ontwikkeling van nieuwe terreinen, het herstructureren van bestaande terreinen en het coördineren van regionale planologische ontwikkelingen. Hiermee is een belangrijke stap gemaakt naar de opvolging van het advies van de commissie Noordanus.

10 Op 11 december 2008 kwamen ruim 100 ondernemers, bestuurders en belangstellenden in de Menmoerhoeve in Etten-Leur bijeen om te discussiëren over Samenwerking op het Platteland 2 Buitengebied 3 MKB Het West-Brabantse platteland staat onder druk. Het aantal boerenbedrijven loopt sterk terug en lokale winkels, scholen en zorginstellingen verdwijnen. Hiermee loopt ook de werkgelegenheid terug en daarmee de dynamiek in het buitengebied. Vooral mensen die werkzaam waren bij boerenbedrijven (of hiervan afhankelijk waren), vrouwen en jongeren merken de negatieve gevolgen. Overigens zijn er ook nadrukkelijk groeisectoren in het landelijk gebied, waarvan toerisme en recreatie de belangrijkste zijn. Er komen steeds meer mensen met goede ideeën om banen te creëren: initiatieven die de nieuwe John van Driel: Door West TOP kregen we onze eerste opdracht voor het landschapsbeheer rondom Willemstad economische dragers van het landelijk gebied kunnen worden. Door ondersteuning te bieden aan deze (startende) ondernemers hebben ze meer slagingskans waardoor er meer bedrijvigheid komt op het West-Brabantse platteland. West-Brabantse ondernemers zijn doeners. Het zit niet in de cultuur van het MKB-bedrijfsleven om met andere partijen te gaan samenwerken. Hoewel er voldoende goede ideeën zijn voor nieuwe kansen en nieuwe markten, ontbreekt het vaak aan capaciteit en kennis om deze ideeën verder uit te werken. Dat is jammer, want het MKB wordt wel eens de motor van de economie genoemd. Een groot deel van de werkgelegenheid in Nederland wordt door MKB-ondernemingen gecreëerd. In deze tijd van recessie is daarom ondersteuning van het MKB meer dan ooit van groot belang. Door de ondernemers wegwijs te maken in financiële mogelijkheden zoals subsidies van OP Zuid (provincie) of Pieken in de Delta (EZ) hebben zij meer overlevingskans. REWIN heeft een uitgebreid MKBbedrijvennetwerk, kan bedrijven aan elkaar koppelen en/of doorverwijzen bij subsidiemogelijkheden. Hiervoor is in 2008 een extra projectmanager aangetrokken. Daarnaast is REWIN in 2008 aangesloten bij Actieplan Groei waarbij starters en groeiers effectief ondersteund worden. Elf partijen ondertekenden de samenwerking in Actieplan Groei Een succesvol project voor het buitengebied is West TOP, waarbij (startende) ondernemers worden begeleid door coaches en experts bij vraagstukken rondom businessplanning, financiering, huisvesting en ruimtelijke ordening. Daardoor hebben de ondernemers meer slagingskans bij de realisering van hun plannen zodat er meer bedrijvigheid en meer arbeidsplaatsen op het platteland worden gerealiseerd. In 2008 is een begin gemaakt met Innovatie Zuid, een project waarbij innovatief ondernemerschap wordt ondersteund door Europese subsidies. REWIN benadert actief MKB-ondernemers om hen te begeleiden bij het aanvragen van deze subsidies. Hierdoor wordt innovatie in de regio gestimuleerd en kunnen MKB-ers hun bedrijf verder versterken.

11 4 Procesindustrie In West-Brabant vormt de procesindustrie een sterk en succesvol onderdeel van de economie. Er zijn veel mensen werkzaam in deze sector en de procesindustrie zorgt voor een grote toegevoegde waarde voor de (nationale) economie. Grote bedrijven in de procesindustrie profiteren sterk van de unieke ligging van West-Brabant. Het maakt transport van grondstoffen en producten mogelijk via diep vaarwater, weg, spoor en pijpleiding. Om op internationaal topniveau te blijven functioneren, worden er nieuwe projecten ontwikkeld en daarmee nieuwe kansen gecreëerd. Duurzame Energie en Maintenance zijn hierin de speerpunten. Duurzame Energie Door CO2-uitstoot verandert het klimaat terwijl tegelijkertijd de vraag naar energie toeneemt. De biogebaseerde economie, waarbij men op zoek gaat naar nieuwe vormen van energie, doet zijn intrede. Gebruik van reststromen zoals biomassa, restwarmte en afvalwater speelt hierbij een belangrijke rol. In West-Brabant zijn deze volop aanwezig. Door reststromen decentraal te verwerken (opwekking energie) of te koppelen (bijv. restwarmte naar kassen) is er vermindering van transport, meer werkgelegenheid en raken bedrijven nog verder verankerd in de regio. Daarnaast gaan de ontwikkelingen verder in de richting van biobrandstoffen, van bioplastics die geproduceerd worden uit hernieuwbare (groene) grondstoffen en van bioraffinage waarbij biomassa zo wordt gesplitst dat het ingezet kan worden voor verschillende doelen waarbij het rendement aanzienlijk wordt verhoogd. Om al deze ontwikkelingen bij te houden is er behoefte aan goed opgeleid personeel, testinstallaties en investeringen in infrastructuur. Hierin liggen grote kansen voor de kennis- en onderwijsinstellingen én de bedrijvigheid in de regio. Een bijzonder onderdeel van Maintenance in West-Brabant is Maintenance Valley dat gericht is op onderhoud en gerelateerde dienstverlening aan vliegtuigen. Startpunt van deze ontwikkeling is de vliegbasis Woensdrecht. Gekoppeld aan de vestiging Stork/Fokker wordt hier Aviation Park Aviolanda ontwikkeld, een bedrijvenpark voor ondernemingen die luchtvaartgebonden activiteiten verrichten. Uitverkiezing Maintenance Competence Center (MCC) tot beste piekenproject Zuidwest-Nederland Het project Maintenance Competence Center (MCC) dat door REWIN wordt uitgevoerd, is een open platform van bedrijven en onderwijsinstellingen waar nieuwe samenwerkingsprojecten en kennisuitwisseling wordt gerealiseerd. Vanuit het MCC ontstaan kansrijke initiatieven zoals de samenwerking tussen o.a. Fokker Elmo en Avans in het project Autogeneration Wiring Diagrams; het automatisch tekenen van schema s voor onderhoud. In het samenwerkingsproject Energieweb West-Brabant wordt de mogelijkheid onderzocht om zogenaamde energiewebs (koppeling van reststromen) op te zetten rondom Bergen op Zoom, Roosendaal, Moerdijk, Halderberge, Etten-Leur, Breda, Oosterhout en Geertruidenberg. Bedrijven in deze gemeenten zouden bijvoorbeeld gebruik kunnen maken van de restwarmte van andere bedrijven. 5 Logistiek In 2008 is West-Brabant uitgeroepen tot logistieke hotspot nr. 1! De grootste aantrekkingkracht van de regio is de strategische ligging die internationale bedrijven een snelle afzet van producten garandeert. Logistiek is een belangrijke sector voor de Nederlandse economie en de groeicijfers zijn indrukwekkend. Zo is de voorspelling dat er tot 2020 nog een groei van 75% zal zijn van goederenvervoer vanuit de haven van Rotterdam! Om de logistieke bedrijven te binden aan de regio en hun kansen verder uit te bouwen is ondersteuning van de sector cruciaal. Innovatie, bundelen van vervoerstromen en voldoende gekwalificeerd personeel zijn hierbij de sleutelwoorden. Naast de ontwikkeling van projecten is in eind 2008 groot ingezet om een Logistiek Topinstituut en Supply Chain Campus naar West-Brabant te halen. Nieuwe vormen van energie zijn directe kansen voor de West-Brabantse economie Maintenance Het belang van maintenance voor West-Brabant wordt steeds meer onderschreven door de industrie, overheid en de kennisinstellingen. Niet voor niets bestaat de ambitie om in de periode tot 2013 uit te groeien tot World Class Maintenance regio. Om dit de bewerkstelligen is het belangrijk dat de concurrentiepositie van de industrie wordt versterkt in de vorm van verlaging van levensduurkosten en verhoging van beschikbaarheid van de installaties. Daarnaast moet nieuwe business ontstaan door de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten waarbij open innovatie het sleutelwoord is. Kennis- en onderwijsinstellingen leveren hieraan ook een bijdrage. Zij zijn de weg naar voldoende goed opgeleid personeel. De randvoorwaarde om de kansen in de toekomst veilig te stellen is samenwerking. Dit kan zowel geografisch in clusters als in communities. Robert van Wezel - De Graaf Logistics: We zijn erin geslaagd onze herstelkosten met 40% te verlagen! Met het project Vitale Logistiek worden ondernemers praktische instrumenten geboden om hun processen te optimaliseren waardoor men efficiënter kan werken. Dit komt de vitaliteit en levensverwachting van de MKB-er in de logistiek ten goede. 10

12 Overzicht projecten voor de structuurversterking van het bestaande bedrijfsleven 2008 Project Projectomschrijving Looptijd Doel / Resultaat Investeringsom in 2008 waarvan subsidie Bedrijventerreinen Grensverleggend Parkmanagement Revitalisering en opstarten van parkmanagement bedrijventerreinen gerevitaliseerd 4 x parkmanagement ingevoerd Kennis gebundeld in brochurereeks 11 juni 2008 eindseminar 80 deelnemers Beveiliging Bedrijventerreinen West Brabant (4 gemeenten) Aanpak van de beveiliging van bedrijventerreinen op generieke wijze 2008 Verbetering van de beveiliging op bedrijventerreinen Parkmanagement Bergen op Zoom Parkmanagement activiteiten op bedrijventerreinen ontwikkelen voor gemeentebreed en individueel 2008 Verbetering van de beveiliging Buitengebied West TOP Ondersteunen van (startende) ondernemers nieuwe bedrijven 22 ondernemingen met uitbreidingsinvesteringen 53 ondernemers in voorbereiding 1 gestopt MKB Zaken doen met het buurland Stimuleren van grensoverschrijdend ondernemen bedrijven afsluitend congres 19 maart 2008, 100 gasten Procesindustrie Energieweb West-Brabant Benutten restwarmte en koppelen reststromen bedrijven Minder uitstoot CO2 Stimuleren van bedrijvigheid in de keten Reststromen koppeling Zuidwest Delta Onderzoek naar vraag en aanbod reststromen bedrijven Uitvoeren businesscases Moerdijk en Roosendaal Biopolymeren Applicatie Centrum (BAC) Samenwerking bedrijven in bioplastics bedrijven 22 mei 2008 congres Bioplastics 70 deelnemers Opzet website Meer bedrijvigheid in de hele keten Platform Grensoverschrijdende Bio-energie Kennisuitwisseling, netwerkvorming en projectontwikkeling Nederland Vlaanderen 2008 Circa 200 leden Bijeenkomst financiering juni 2008, 70 gasten meer slagkracht en meer middelen voor Bio Energie Kenniscentrum Duurzame Technologie (KDT2) Businessplan proeffabriek biobrandstoffen bedrijven KD2 & EBIT zijn samen Bio Base Europe geworden (Proeffabriek in Gent, opleiding in Terneuzen) Expertisecentrum bioenergie Industriële Technieken (EBIT) Opleidingscentrum voor biotechnologie bedrijven EBIT &KD2 zijn samen Bio Base Europe geworden (Proeffabriek in Gent, opleiding in Terneuzen) Maintenance Competence Center / MCC1 (REWIN) Haalbaarheidsonderzoek naar oprichting Maintenance Community bedrijven vergroten van de dynamiek in de hele maintenance-keten Oprichting Maintenance Competence Center / MCC2 (REWIN) Oprichten en ondersteunen kennisplatform onderwijsinstellingen en bedrijven bedrijven 8 bijeenkomsten in 2008, gemiddeld 50 deelnemers opzet site Maintenance Valuepark Opzet maintenance- en service bedrijventerrein bedrijven Samenwerking bedrijven stimuleren Goede vestigingsvoorwaarden creëren

13 Project Projectomschrijving Looptijd Doel / Resultaat Investeringsom in 2008 waarvan subsidie Autogeneration Wiring Diagram Automatisering elektrische onderhoudshandboeken bedrijven Open innovatie in de regio Verbetering concurrentiekracht regionaal bedrijfsleven Best in Class Human Capital aanpak voor WCM Tekort aan maintenance-professionals aanpakken bedrijven Opzet bedrijfsschool Maintenance Business Awareness In kaart brengen maintenance sector Circa 1000 bedrijven in kaart gebracht 29 mei 2008 congres, 140 deelnemers Total Maintenance Innovatieproject om corrosie bij pijpleidingen te minimaliseren bedrijven Groot kostenvoordeel bedrijven en milieu Innovatie bij MKB WCM Programmbureau Het acquireren van luchtvaartgebonden onderhoudsbedrijven naar Woensdrecht stimuleren van komst MRO bedrijven en kennisinstellingen Actie Procesindustrie 2010 (REWIN) Bevordering van instroom en kennis in procestechniek bedrijven Kenniscentrum bij Avans Breda Lespakketten Mobiele werkplek voor v.o. Afsluitend congres 18 maart 2008, 150 gasten Logistiek Agroship (REWIN) Omzetten ladingstromen van weg naar water bedrijven Pilot in Bergen op Zoom Informatieve DVD Nieuwsbrieven en website Congres 18 juni, 40 deelnemers Vitale Logistiek Procesverbetering logistieke dienstverleners bedrijven Efficiëntere inzet logistieke dienstverleners Consortium Logistiek Onderwijs Trainingen studenten in praktijkcentra bedrijven Onderwijs en bedrijfsleven beter op elkaar laten aansluiten Logistieke Samenwerking en Vernieuwing (REWIN) In kaart brengen van logistieke sector bedrijven Twee rapportages opgesteld: marktaanbod en marktverkenning Move-it Samenwerking om personeel meer continuïteit te geven bedrijven Beter aanbod van personeel Effectievere inzet van personeel Flexwarehouse Vernieuwing en flexibilisering van werktijden, personeelsbezetting, werkprocessen bedrijven Benchmark uitgevoerd Werkstructureringsmethode ingevoerd SLC-HPL Procesverbetering in de logistiek, efficiëntere inzet logistieke dienstverleners bedrijven Haalbaarheidsonderzoek afgerond Pilot resulteerde in cd-rom Project verlengd tot mei 2009 ivm verdere testen aantal projecten: 27 aantal bedrijven:

14 Netwerken tijdens Maintenance bijeenkomsten zoals de plenaire meeting van het Maintenance Competence Center op 29 mei Projecten ingediend of in voorbereiding Naast de genoemde gehonoreerde projecten is REWIN continu bezig met het ontwikkelen van nieuwe projecten. In 2008 zijn er 14 projecten die in voorbereiding waren of al ingediend bij de subsidieverstrekkers. Bedrijventerreinen: Voor bedrijventerreinen zijn er twee nieuwe projecten waaronder CO2 Reductie; project waarbij men energiebesparende maatregelen op bedrijventerreinen onderzoekt en implementeert. Procesindustrie: In totaal zijn er negen projecten in voorbereiding/ ingediend waaronder het project Maintenance Game dat jongeren wil interesseren in het vak onderhoud door middel van een game. Logistiek: Voor logistiek werkt men momenteel aan een project waarbij het bundelen van goederenstromen in Zuidwest-Nederland centraal staat. Samenvatting resultaten structuurversterking van het bestaande bedrijfsleven 2008 Lopende projecten 27 Projecten in voorbereiding / ingediend 14 Deelnemende bedrijven 435 Totale investeringssom in West-Brabant in ,8 miljoen Waarvan subsidie 3,9 miljoen Resultaten structuurversterking van het bestaande bedrijfsleven Bij veel projecten levert het meten van de directe resultaten in de vorm van arbeidsplaatsen en investeringen problemen op. Deze kunnen immers pas op langere termijn vastgesteld worden wanneer de projecten uitgevoerd zijn. Daarom is het van belang om eenduidigheid te hebben over het al dan niet realiseren van de afgegeven resultaten. Dit gaat aan de hand van de spelregels die vanaf 1 januari 2008 zijn opgesteld: 1. Twee keer per jaar wordt er gerapporteerd in drie categorieën: gehonoreerde projecten, projecten ingediend en projecten in voorbereiding. 2. Alleen de gehonoreerde projecten dragen bij aan de resultaten; de beschikkingen van de subsidieverstrekkers worden gebruikt voor het bepalen van de totale financiële omvang en de totale subsidie. 3. De looptijd van een project wordt gebruikt om de financiële omvang en de subsidie proportioneel te verdelen over ieder jaar dat het project in uitvoering is. 4. Voor de deelnemende bedrijven wordt uitgegaan van de bedrijven die daadwerkelijk hebben deelgenomen aan projecten. Bij projecten waarbij de uitvoering over meerdere jaren loopt, tellen de deelnemende bedrijven mee over elk jaar van de looptijd. 5. Bij Interreg projecten wordt alleen het Nederlandse deel van de financiële omvang, van de subsidie en van het aantal bedrijven meegeteld. 6. Bij projecten die betrekking hebben op Zuidwest-Nederland tellen de totale financiële omvang, de totale subsidie en het totaal aantal bedrijven volledig. 7. Bij projecten die betrekking hebben op Zuid-Nederland telt alleen de financiële omvang, de subsidie en het aantal bedrijven mee waar REWIN verantwoordelijk voor is. 13

15 MAATWERK Luchtfoto van het geplande regionale bedrijventerrein bij Werkendam (gepland onder het reeds bestaande bedrijventerrein op deze foto) REWIN biedt ondersteuning voor de ontwikkeling van dit terrein NV REWIN West-Brabant levert op verzoek maatwerk aan 12 West-Brabantse gemeenten in het landelijk gebied. Het gaat hier voornamelijk over lokale economische vraagstukken. Vanuit de ervaring die is opgedaan, wordt het maatwerk ingedeeld volgens een aantal clusters: 1. Bedrijfsuitbreiding of -verplaatsing. 2. Nieuwe bedrijventerreinen: onderbouwing van de ruimtelijke behoefte aan nieuwe bedrijventerreinen en ondersteuning in realisatie. 3. Bestaande bedrijventerreinen: ondersteuning bij de selectie van uitgiftecriteria, het maken van grondprijsanalyses, haalbaarheidsonderzoeken of het opstellen van marketingplannen om de industriegrond te vermarkten. 4. Medewerking bij het opstellen van economische beleidsplannen. In 2008 heeft REWIN acht keer maatwerk geleverd voor totaal acht gemeenten. Baarle-Nassau Drimmelen Halderberge Steenbergen Werkendam, Woudrichem en Aalburg Zundert REWIN heeft gesprekken gevoerd met de gemeente ter voorbereiding van het uitgiftebeleid van een bedrijventerrein. Op verzoek van de gemeente Drimmelen heeft REWIN plaatsgenomen in de klankbordgroep herziening bestemmingsplan buitengebied. De gemeente Halderberge is bezig met de ontwikkeling van een nieuw economisch beleid. REWIN heeft hierbij ondersteuning gegeven, onder andere in de vorm van workshops. Er zijn door REWIN gesprekken gevoerd met de gemeente Steenbergen over een nieuw te ontwikkelen bedrijventerrein. Daarnaast neemt REWIN deel aan de klankbordgroep herziening bestemmingsplan buitengebied. REWIN is onderdeel van de klankbordgroep en heeft verschillende sessies bijgewoond om het economisch beleid mede te helpen vormgeven. REWIN heeft ondersteuning geleverd aan het economisch beleid. Daarnaast was REWIN de gesprekspartner bij het vormgeven van het uitgiftebeleid. 14

16 BALANS (VOOR WINSTBESTEMMING) ACTIEF PASSIEF Vaste activa Materiële vaste activa / overige bedrijfsmiddelen Financiële vaste activa/ Deelneming groepsmaatschappij Totaal vaste activa Eigen vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Agioreserve Egalisatiereserve aktiviteiten Overige reserves Onverdeeld resultaat Totaal eigen vermogen Voorzieningen Voorziening project risico s Vlottende activa Onderhanden werk projecten Debiteuren Overige vorderingen Liquide middelen Totaal vlottende activa TOTAAL Totaal voorzieningen Kortlopende schulden/ overlopende passiva Termijnen onderhanden werk projecten Crediteuren Groepsmaatschappij Overige kortlopende schulden Kortlopende schulden/ overlopende passiva TOTAAL Deze balans is ontleend aan de jaarrekening 2008 WINST- EN VERLIESREKENING 2008 ACTIEF Opbrengsten Nieuwe vestigers (arbeidsplaatsen) Uitbreiding (arbeidsplaatsen) Structuurversterking (concrete acties) Mutaties onderhanden werk Maatwerk Contracten Slagkracht Som der bedrijfsopbrengsten Kosten Nieuwe vestigers (arbeidsplaatsen) Uitbreiding (arbeidsplaatsen) Structuurversterking (concrete acties) Mutaties onderhanden werk Maatwerk Contracten Slagkracht Som der bedrijfslasten Resultaat uit gewone bedrijfsvoering Deze Winst- en Verliesrekening is ontleend aan de jaarrekening

MAAK T IN WEST-BRABANT! REWIN REPORT MAAK T IN WEST-BRABANT!

MAAK T IN WEST-BRABANT! REWIN REPORT MAAK T IN WEST-BRABANT! MAAK T IN WEST-BRABANT! REWIN REPORT 09 REWIN REPORT 09 CIJFERS 2009 Arbeidsplaatsen (nieuw en behoud van) per gemeente in 2009 Inhoudsopgave De regio West-Brabant doet het goed 2 Cijfers 2009 3 Algemene

Nadere informatie

Resultaten nieuwe bedrijfsinvesteringen

Resultaten nieuwe bedrijfsinvesteringen Resultaten nieuwe bedrijfsinvesteringen NV REWIN West-Brabant is de regionale ontwikkelingsmaatschappij voor West-Brabant. REWIN initieert, stimuleert en verbindt. REWIN versterkt de regionale economie

Nadere informatie

MAAK T IN WEST-BRABANT! REWIN REPORT 10 WWW.REWIN.NL/JAARVERSLAG - MAAK T IN WEST-BRABANT!

MAAK T IN WEST-BRABANT! REWIN REPORT 10 WWW.REWIN.NL/JAARVERSLAG - MAAK T IN WEST-BRABANT! MAAK T IN WEST-BRABANT! REWIN REPORT 10 REWIN REPORT 10 CIJFERS 2010 Inhoudsopgave Economie West-Brabant voorzichtig in de lift 2 Cijfers 2010 3 Algemene informatie NV REWIN West-Brabant 4 Nieuwe vestigers

Nadere informatie

2e Paasdag maandag 17 april

2e Paasdag maandag 17 april T-Shop 14 zondag 16 Alkmaar 10:00-18:00 gesloten gesloten gesloten gesloten gesloten gesloten Almelo 10:00-17:00 gesloten gesloten gesloten gesloten gesloten gesloten Almere Traverse 10:00-18:00 gesloten

Nadere informatie

Waar moeten we bouwen en waar (nog) niet. Gerard Marlet 11 oktober 2016

Waar moeten we bouwen en waar (nog) niet. Gerard Marlet 11 oktober 2016 Waar moeten we bouwen en waar (nog) niet Gerard Marlet 11 oktober 2016 De triomf van de stad... 400.000 Prijs standaardwoning (in euro's) 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000 Gemiddelde van

Nadere informatie

Wijziging Uitvoeringsregeling inkoop arbeidsvoorziening door gemeenten

Wijziging Uitvoeringsregeling inkoop arbeidsvoorziening door gemeenten Wijziging Uitvoeringsregeling inkoop arbeidsvoorziening door gemeenten SZW 2 december 1998/nr. AM/ARV/98/35644 Directie Arbeidsmarkt Werkgelegenheid Gelet op artikel 137a, tweede lid, van de Algemene bijstandswet,

Nadere informatie

Inleiding. Pieken in de Delta

Inleiding. Pieken in de Delta Halfjaarrapportage 2006 Inhoudsopgave Inleiding 1 Algemene info NV REWIN West-Brabant 2 Resultaten eerste half jaar 2006 Nieuwe vestigers 3 Uitbreidende bedrijven 7 Structuurversterkende projecten 9 Maatwerk

Nadere informatie

thema 1 Nederland en het water topografie

thema 1 Nederland en het water topografie thema 1 Nederland en het water topografie Argus Clou Aardrijkskunde groep 6 oefenkaart met antwoorden Malmberg s-hertogenbosch thema 1 Nederland en het water topografie Gebergten Vaalserberg Plaatsen Almere

Nadere informatie

Kiwanis International

Kiwanis International Page 1 of 7 Netherlands 02 Noord Oost K11755 Assen NLD 27 27 0.00 K14813 Drachten NLD 15 15 0.00 K13567 Groningen NLD 22 22 0.00 K17463 Heerenveen NLD 10 10 0.00 K14275 Leeuwarden NLD 13 13 0.00 K15171

Nadere informatie

West-Brabant gekozen tot logistieke hotspot nummer 1 van Nederland 2012

West-Brabant gekozen tot logistieke hotspot nummer 1 van Nederland 2012 West-Brabant gekozen tot logistieke hotspot nummer 1 van Nederland 2012 Het Vakblad Logistiek publiceert jaarlijks de Logistieke kaart van Nederland. Een panel van deskundigen kiest daarbij de belangrijkste

Nadere informatie

Kiwanis International

Kiwanis International Page 1 of 7 Netherlands 02 Noord Oost K11755 Assen NLD 27 27 27 27 0.00 K14813 Drachten NLD 15 15 15 15 0.00 K13567 Groningen NLD 22 22 22 22 0.00 K17463 Heerenveen NLD 10 10 10 10 0.00 K14275 Leeuwarden

Nadere informatie

Wijziging Regeling uitvoering en financiering Wet inschakeling werkzoekenden

Wijziging Regeling uitvoering en financiering Wet inschakeling werkzoekenden Wijziging Regeling uitvoering en financiering Wet inschakeling werkzoekenden SZW «Wet inschakeling werkzoekenden» Wijziging Regeling uitvoering en financiering Wet inschakeling werkzoekenden in verband

Nadere informatie

Dé ondernemingsvereniging van Brabant en Zeeland

Dé ondernemingsvereniging van Brabant en Zeeland Dé ondernemingsvereniging van Brabant en Zeeland VERBINDT VERSTERKT VERTEGENWOORDIGT BRABANT ZEELAND IS HET STERKSTE ONDERNEMINGSNETWERK VAN UW REGIO. We hebben een voortrekkersrol in vernieuwing en innovatie,

Nadere informatie

Halfjaarrapportage 2010

Halfjaarrapportage 2010 Halfjaarrapportage Inhoudsopgave Vertrouwen ontbreekt nog 2 Cijfers half jaar 3 Algemene info NV REWIN West-Brabant 5 Nieuwe vestigers 8 Ondersteuning MKB 10 Structuurversterkende projecten 11 Maatwerk

Nadere informatie

Alkmaar BCC BCC. Almere-Buiten BCC. Amersfoort BCC. Amsterdam BCC. Apeldoorn BCC. Arnhem BCC. Barendrecht BCC. Beek BCC. Bergen op Zoom BCC

Alkmaar BCC BCC. Almere-Buiten BCC. Amersfoort BCC. Amsterdam BCC. Apeldoorn BCC. Arnhem BCC. Barendrecht BCC. Beek BCC. Bergen op Zoom BCC Almere-Buiten Barendrecht Beek Bergen op Zoom Beverwijk Den Helder Ede Emmen Heerlen Helmond Hengelo Hilversum Hoogeveen Hoorn Leidschendam Lelystad Middelburg Muiden Oosterhout Oss Purmerend Roosendaal

Nadere informatie

IN EERSTE HALFJAAR 2002. Paula van der Brug en Robert Selten. April 2005. Het aantal gestarte trajecten in het eerste halfjaar van 2002.

IN EERSTE HALFJAAR 2002. Paula van der Brug en Robert Selten. April 2005. Het aantal gestarte trajecten in het eerste halfjaar van 2002. Centraal Bureau voor de Statistiek Centrum voor Beleidsstatistiek UITSTROOM UIT DE UITKERING NA START REÏNTEGRATIETRAJECT IN EERSTE HALFJAAR 2002 Paula van der Brug en Robert Selten April 2005 Op 1 januari

Nadere informatie

Bijlage 1: Uitwerking per regio

Bijlage 1: Uitwerking per regio De locatiekeuzes worden in deze bijlage per regio weergegeven. Daarbij volg ik de grenzen van het arrondissement / de politie-eenheid. 1. Regio Noord-Nederland eenheid Noord-Nederland leidt eenduidig tot

Nadere informatie

RESULTATEN REWIN BLIJVEN IN 2003 OP PEIL. afzonderlijke financiële administraties, marketing-,

RESULTATEN REWIN BLIJVEN IN 2003 OP PEIL. afzonderlijke financiële administraties, marketing-, Jaarverslag 2003 Wereldwijd is er sprake van een stagnerende economie. Ook West-Brabant ontkomt niet aan de gevolgen van de economische crisis. Omzetten lopen terug, de export neemt af en de investeringsbereidheid

Nadere informatie

Factsheets Nederland. Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt. medio 2015. www.dtz.nl

Factsheets Nederland. Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt. medio 2015. www.dtz.nl Factsheets Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt medio 215 www.dtz.nl 1 Factsheet kantorenmarkt medio 215 Kantoorbanen 2.236.85 214 t.o.v. 213,9% Aanbod 8.36 m 2,6% Voorraad 49.533. m 2,1% Opname 497. m 2 1

Nadere informatie

Na Amsterdam is Utrecht de stad met de meeste deelauto s. In deze stad staan meer auto s dan in Den Haag en Rotterdam samen.

Na Amsterdam is Utrecht de stad met de meeste deelauto s. In deze stad staan meer auto s dan in Den Haag en Rotterdam samen. Memo Van Datum Onderwerp Friso Metz Trends gedeeld autogebruik Doorkiesnummer Bijlage(n) 6-254 392 Opnieuw toename van deelauto s Het aantal deelauto s in Nederland is tussen september 28 en maart 29 met

Nadere informatie

Woningen Provincie/Gemeenten Marktgegevens en prognoses Prijzen en transacties. Prijs per m² GBO in mediaan 2017

Woningen Provincie/Gemeenten Marktgegevens en prognoses Prijzen en transacties. Prijs per m² GBO in mediaan 2017 Woningen Provincie/Gemeenten Marktgegevens en prognoses Prijzen en transacties woningen woningen. Provincie Drenthe Assen 67.700 31.400 Woningvoorraad 32.900 33.700 33.700 Tussenwoning 448 16,7 166.000

Nadere informatie

Urbanisatie-effecten en vastgoedwaardeontwikkeling: Human Capital = Capital Growth. Richard Buytendijk, MSc, MSRE

Urbanisatie-effecten en vastgoedwaardeontwikkeling: Human Capital = Capital Growth. Richard Buytendijk, MSc, MSRE Urbanisatie-effecten en vastgoedwaardeontwikkeling: Human Capital = Capital Growth Richard Buytendijk, MSc, MSRE Research, ASR Vastgoed Vermogensbeheer Even voorstellen.. - achtergrond sociale geografie

Nadere informatie

RDC Regio-indeling Nederland

RDC Regio-indeling Nederland RDC Regio-indeling Nederland De RDC Regio-indeling Nederland is gebaseerd op gebieden met een socio-demografische samenhang. Elke regio wordt in AutoMotive Dashboard verder uitgesplitst in Nederlandse

Nadere informatie

De vergaderdatum is: Woensdag, 28 april De locatie waar de vergadering plaatsvindt is: Politiebureau Altena te Nieuwendijk

De vergaderdatum is: Woensdag, 28 april De locatie waar de vergadering plaatsvindt is: Politiebureau Altena te Nieuwendijk District Oosterhout Team Altena Behandeld door E-mail MAAM de Brouwer marck.de.brouwer@mw-brabant.politie.nl Datum 28 april 2010 Blad 1 van 1 Raadsledenavond Politie team Altena Kopie aan Nieuwe raadsleden

Nadere informatie

Kaarten Sociale Veerkracht

Kaarten Sociale Veerkracht Kaarten Sociale Veerkracht Auteurs Drs. Wim Haarmann Ruben Smeets, MSc Tilburg, 30 april 2014 Documentnummer: 14.096 Warandelaan 2 5037 AB Tilburg Postbus 90153 5000 LE Tilburg T 013-466 87 12 F 013-466

Nadere informatie

Toiletreclame Regionale Tarieven Indoormedia

Toiletreclame Regionale Tarieven Indoormedia Volume netwerk Horeca Doelgroep 13-49 Alkmaar 1 2 weken 34 17 10 950,- 135,- 495,- 115,- Almere 1 2 weken 17 8 5 475,- 115,- 250,- 110,- Amersfoort 1 2 weken 50 25 15 1.425,- 150,- 745,- 125,- Amsterdam

Nadere informatie

De waarde van winkels

De waarde van winkels De waarde van winkels Gerard Marlet Nederlandse Raad Winkelcentra 20 januari 2015 Smart people, strong cities (Cpb) aandeel hoogopgeleiden 50,9% tot 79,2% 46,5% tot 50,9% 39,8% tot 46,5% 37,7% tot 39,8%

Nadere informatie

In deze halfjaarrapportage geeft REWIN kort de resultaten aan die we het eerste half jaar van 2005 bereikt hebben.

In deze halfjaarrapportage geeft REWIN kort de resultaten aan die we het eerste half jaar van 2005 bereikt hebben. Halfjaarrapportage 2005 Inhoudsopgave Inleiding 1 Algemene info NV REWIN West-Brabant 2 Resultaten eerste half jaar 2005 Nieuwe vestigers 3 Uitbreidende bedrijven 6 Structuurversterkende projecten 8 Maatwerk

Nadere informatie

Woningen. Prijzen en transacties. Provincie / Steden. Marktgegevens en prognoses. Transactieprijzen koopwoningen in mediaan 2016

Woningen. Prijzen en transacties. Provincie / Steden. Marktgegevens en prognoses. Transactieprijzen koopwoningen in mediaan 2016 Woningen 2017 Provincie / Steden Marktgegevens en prognoses Prijzen en transacties Aantal inwoners 2016 Aantal woningen 2016 Woningvoorraad/ huishoudens/inwoners 2020 2025 Koopwoningen Aantal verkochte

Nadere informatie

Van strategische ligging naar strategische positie. Henk Rosman directeur REWIN West Brabant

Van strategische ligging naar strategische positie. Henk Rosman directeur REWIN West Brabant Van strategische ligging naar strategische positie 17 mei 2017 Henk Rosman directeur REWIN West Brabant Context: de uitdaging Globalisering = internationale concurrentieslag Sleutel: innovatie en vernieuwing

Nadere informatie

Bankraad 11 maart 2016

Bankraad 11 maart 2016 13-Mar-16 1 Het Verdwijnende Midden (is overal?) Feiten, Analyse, Oplossingen Harry Garretsen (BuZa, 5 november 2015) Bankraad 11 maart 2016 www.inthelead.net Het Verdwijnende Midden (HVM) 13-Mar-16 2

Nadere informatie

Overijssel FRYSLÂN DRENTHE FLEVO- LAND DUITSLAND. Zwolle GELDERLAND. Steenwijk* Giethoorn* Hardenberg* Kampen* Vecht* Ommen* Nijverdal* Almelo

Overijssel FRYSLÂN DRENTHE FLEVO- LAND DUITSLAND. Zwolle GELDERLAND. Steenwijk* Giethoorn* Hardenberg* Kampen* Vecht* Ommen* Nijverdal* Almelo Vecht* 1 met namen Overijssel FRYSLÂN DRENTHE Steenwijk* Giethoorn* FLEVO- LAND Hardenberg* Kampen* DUITSLAND Zwolle Ommen* SALLAND* IJssel Deventer Nijverdal* Rijssen* Almelo Oldenzaal* TWENTE Hengelo

Nadere informatie

Bericht Raad van Commissarissen

Bericht Raad van Commissarissen Jaarverslag 2007 Bericht Raad van Commissarissen Het gaat goed met West-Brabant en het gaat goed met REWIN. In 2007 behaalt REWIN opnieuw een topscore met nieuwe vestigers. In totaal besloten 92 bedrijven,

Nadere informatie

Plannen Economische Agenda 20113-2014

Plannen Economische Agenda 20113-2014 Plannen Economische Agenda 20113-2014 Aanvalsplan 1: Marketing regio Amersfoort: be good and tell it Wat is het doel: Gerichte marketingcampagnes starten op het gebied van ondernemen in Amersfoort en de

Nadere informatie

Trickle down in de stad

Trickle down in de stad Trickle down in de stad Roderik Ponds (RUG/Atlas) ponds@atlasvoorgemeenten.nl Gerard Marlet (RUG/Atlas) Harry Garretsen (RUG) Clemens van Woerkens (Atlas) & de steden Arnhem, Delft, Haarlem, Leeuwarden

Nadere informatie

Robots houden groei arbeidsmarkt (nog) niet tegen

Robots houden groei arbeidsmarkt (nog) niet tegen Robots houden groei arbeidsmarkt (nog) niet tegen AMSTERDAM - Het aantal banen dat verloren gaat aan automatisatie is nog steeds kleiner dan de vraag naar werknemers van vlees en bloed. Het aantal vacatures

Nadere informatie

DocksNLD fase 2 - bijeenkomst 22 februari Contour van het in aanbouw zijnde distributiecentrum van DSV op DocksNLD fase 1 met rechts het

DocksNLD fase 2 - bijeenkomst 22 februari Contour van het in aanbouw zijnde distributiecentrum van DSV op DocksNLD fase 1 met rechts het - bijeenkomst 22 februari 2017 Contour van het in aanbouw zijnde distributiecentrum van DSV op INFORMATIEBIJEENKOMST DocksNLD fase 1 30 JANUARI met rechts het 2017 beoogde plangebied van fase 2 - informatiebijeenkomst

Nadere informatie

CRITERIA PRODUCTRATING OPSTALVERZEKERING PRIJS

CRITERIA PRODUCTRATING OPSTALVERZEKERING PRIJS CRITERIA PRODUCTRATING OPSTALVERZEKERING PRIJS Om tot de ProductRating Prijs te komen heeft MoneyView de gemiddelde marktpositie van elk product berekend over 28.368 fictieve klantprofielen. Deze klantprofielen

Nadere informatie

Commissie Economie, Mobiliteit en Grote Stedenbeleid

Commissie Economie, Mobiliteit en Grote Stedenbeleid Griffie Commissie Economie, Mobiliteit en Grote Stedenbeleid Datum commissievergadering : - DIS-stuknummer : 1292305 Behandelend ambtenaar : C.J.M. Korsten Directie/afdeling : Economie & Mobiliteit Nummer

Nadere informatie

Notitie StartersCampus Zeeland. 'Creëer je eigen job in Zeeland'

Notitie StartersCampus Zeeland. 'Creëer je eigen job in Zeeland' Notitie StartersCampus Zeeland 'Creëer je eigen job in Zeeland' COLOFON Partij: ChristenUnie Zeeland Fractievoorzitter: Jan Henk Verburg Opstellers notitie: Adrie Kodde en Jan Henk Verburg Datum: oktober

Nadere informatie

MAAK T IN WEST-BRABANT! REWIN REPORT MAAK T IN WEST-BRABANT!

MAAK T IN WEST-BRABANT! REWIN REPORT MAAK T IN WEST-BRABANT! MAAK T IN WEST-BRABANT! REWIN REPORT 11 REWIN REPORT 11 CIJFERS 2011 Investeringen (x 1.000) per gemeente in 2011 Inhoudsopgave Inleiding 2 Cijfers 2011 3 Algemene informatie NV REWIN West-Brabant 4 Nieuwe

Nadere informatie

Bijlage verzuimcijfers

Bijlage verzuimcijfers Bijlage cijfers 1. Landelijke cijfers De cijfers over het schooljaar - zijn afkomstig uit de leerplichttelling die jaarlijks onder de gemeenten wordt uitgevoerd. De respons van gemeenten bedroeg dit jaar

Nadere informatie

Factsheets Nederland. Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt. medio

Factsheets Nederland. Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt. medio Factsheets Nederland Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt medio 216 www.dtz.nl 1 Factsheets kantorenmarkt medio 216 Kantoorbanen 2.275. 215 t.o.v. 214 1,7% Aanbod 7.861. m 2 3,6% Voorraad 49.2. m 2,7% Opname

Nadere informatie

De waarde van de Academie. Gerard Marlet Antwerpen 7 november 2013

De waarde van de Academie. Gerard Marlet Antwerpen 7 november 2013 De waarde van de Academie Gerard Marlet Antwerpen 7 november 2013 Een stad met een Academie heeft meer 1,8% Aantal kunstenaars als percentage van de bevolking 18 Aanbod galerieën per 100.000 inwoners 1,6%

Nadere informatie

Vacatures West-Brabant 2009

Vacatures West-Brabant 2009 Vacatures West-Brabant 2009 Publicatienummer: 1569 Datum: Oktober 2009 In opdracht van: SES West-Brabant Uitgave: Gemeente Breda Afdeling Onderzoek en Informatie Projectnummer: 1218 Claudius Prinsenlaan

Nadere informatie

Factsheets Nederland. Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt

Factsheets Nederland. Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt Factsheets Nederland Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt medio 17 1 Factsheets kantorenmarkt medio 17 KANTOORBANEN 2.38.3 16 t.o.v. 15 4,6% AANBOD 7.92. m 2 medio 17 t.o.v. ultimo 16 7,2% VOORRAAD 48.612.

Nadere informatie

CRITERIA PRODUCTRATING INBOEDELVERZEKERING PRIJS

CRITERIA PRODUCTRATING INBOEDELVERZEKERING PRIJS CRITERIA PRODUCTRATING INBOEDELVERZEKERING PRIJS Om tot de ProductRating Prijs te komen heeft MoneyView de gemiddelde marktpositie van elk product berekend over 28.656 fictieve klantprofielen. Deze klantprofielen

Nadere informatie

Innovatiefinanciering in Zeeland

Innovatiefinanciering in Zeeland Innovatiefinanciering in Zeeland Ecosysteem onder regie van en coördinatie door Impuls Edwin van Houte 9 juli 2018 MKB Roadshow, Zeeuws-Vlaanderen Impuls Structuurversterking en ontwikkeling van de Zeeuwse

Nadere informatie

West-Brabant werkt aan morgen. Uitvoeringsprogramma

West-Brabant werkt aan morgen. Uitvoeringsprogramma West-Brabant werkt aan morgen Uitvoeringsprogramma 2016-2020 West-Brabant werkt aan morgen Uitvoeringsprogramma 2016-2020 4 west-brabant werkt aan morgen Het rpa West-Brabant Het regionaal platform Arbeidsmarktbeleid

Nadere informatie

Montferland. Voorwoord

Montferland. Voorwoord Montferland R U I M T E V O O R O N D E R N E M E N! Rob Visser, wethouder Economische Zaken Voorwoord De gemeente Montferland beschouwt werkgelegenheid als de motor van onze maatschappij. Het scheppen

Nadere informatie

Startende ondernemers in Moerdijk 2005

Startende ondernemers in Moerdijk 2005 Startende ondernemers in Moerdijk 2005 I. Ontwikkeling startende ondernemers Aantal startende ondernemers licht gedaald In 2005 zijn in Moerdijk 136 personen een onderneming gestart 1. Dit zijn er 6 minder

Nadere informatie

projecten Laanboompact

projecten Laanboompact Samenwerken aan gezonde groei Laanboompact projecten 2013 Het Laanboompact is een initiatief van de Boomkwekersvereniging Opheusden e.o., gemeente Neder-Betuwe, Provincie Gelderland, Rabobank West Betuwe

Nadere informatie

Vaatkeurmerk x x x x x x. x x x

Vaatkeurmerk x x x x x x. x x x PAV Academisch Medisch Centrum (AMC) Amsterdam Admiraal De Ruyter Ziekenhuis, Loc.Goes Loc. Zierikzee Loc. Vlissingen Albert Schweitzer Ziekenhuis (ASZ) Loc. Sliedrecht Loc. Zwijndrecht Alrijne Ziekenhuis,

Nadere informatie

Naam Plaats donderdag 20 dec vrijdag 21 dec Koopzondag 23 dec dinsdag 25 dec woensdag 26 december 1828 Alkmaar WC de Mare open tot 21 uur open tot 21

Naam Plaats donderdag 20 dec vrijdag 21 dec Koopzondag 23 dec dinsdag 25 dec woensdag 26 december 1828 Alkmaar WC de Mare open tot 21 uur open tot 21 Naam Plaats donderdag 20 dec vrijdag 21 dec Koopzondag 23 dec dinsdag 25 dec woensdag 26 december 1828 Alkmaar WC de Mare open tot 21 uur open tot 21 uur open van 09:00 tot 17:00 Gesloten Gesloten 1887

Nadere informatie

Bedrijfsruimtemarkt zuid-nederland Limburg en Noord-Brabant

Bedrijfsruimtemarkt zuid-nederland Limburg en Noord-Brabant Landelijke marktontwikkelingen Na een korte opleving in 2011 viel de opname van bedrijfsruimte in 2012 opnieuw terug. Tegen de verwachting in bleef het aanbod echter redelijk stabiel. Wel wordt een steeds

Nadere informatie

Programma uur Inloop

Programma uur Inloop Programma 19.30 19.40 uur Inloop 19.40 19.50 uur Welkom en introductie, door Dennis Straat 19.50 20.20 uur De strategische agenda werkgelegenheid, door Christian Verberne en Lodewijk Kleijn 20.20 20.30

Nadere informatie

BAVELSE BERG - BREDA. Een keuze voor de toekomst

BAVELSE BERG - BREDA. Een keuze voor de toekomst BAVELSE BERG - BREDA Een keuze voor de toekomst ONTDEK DE NIEUWE MANIER VAN DENKEN IN LOGISTIEK VASTGOED. 2 Facts & figures 40.000 m² logistiek centrum Business Park Bavelse Berg Zichtbaar vanaf de snelweg

Nadere informatie

Ondernemen in. Moerdijk

Ondernemen in. Moerdijk Ondernemen in Moerdijk Colofon Gemaakt in opdracht van gemeente Moerdijk, d.d. maart 2009 Tekst: gemeente Moerdijk Ontwerp, opmaak en lay-out: afdeling Informatievoorziening en Facilitair, cluster Repro,

Nadere informatie

Absoluut verzuim. Absoluut verzuim totaal verzuim. > 3 maanden. Opgelost in schooljaar

Absoluut verzuim. Absoluut verzuim totaal verzuim. > 3 maanden. Opgelost in schooljaar Bijlage 1. Landelijke gegevens De gegevens over het schooljaar 2014-2015 zijn afkomstig uit de leerplichttelling die jaarlijks onder de gemeenten wordt uitgevoerd. De respons op de leerplichttelling bedroeg

Nadere informatie

Factsheets Nederland. Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt

Factsheets Nederland. Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt Factsheets Nederland Kantoren- en bedrijfsruimtemarkt december 16 1 Factsheets kantorenmarkt december 16 KANTOORBANEN 2.2. t.o.v. 14 1,7% AANBOD 7.643. m 2 16 t.o.v. 6,2% VOORRAAD 48.9. m 2 16 t.o.v. 1,3%

Nadere informatie

Toekomst Europese programma s. Ivka Orbon Commissie Europa 13 oktober 2006

Toekomst Europese programma s. Ivka Orbon Commissie Europa 13 oktober 2006 Toekomst Europese programma s Ivka Orbon Commissie Europa 13 oktober 2006 Inhoud - Operationeel Programma Zuid (doelstelling 2, EFRO) - Stand van zaken andere Europese programma s: - Doelstelling 3, grensoverschrijdende

Nadere informatie

T-Mobile Netherlands.

T-Mobile Netherlands. T-Mobile Netherlands. Vergelijkend kwalitatief onderzoek naar de Nederlandse GSM netwerken door KEMA, periode januari - juli 2007. TMNL 2007 Monday, 15 October 2007 1 KEMA Drive Test. Gebruikte methode.

Nadere informatie

Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB

Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB High Tech Systems & Materials Life Sciences & Health Agro-Food Logistiek BEDRIJVEN Water Topsectoren en de Samenwerkingsagenda EZ-provincies-MKB Creatieve Industrie Energie Meer geld en betere dienstverlening

Nadere informatie

Het bedrijfsleven in de regio centraal. Detail Ontwerp nieuwe Kamer van Koophandel

Het bedrijfsleven in de regio centraal. Detail Ontwerp nieuwe Kamer van Koophandel Het bedrijfsleven in de regio centraal Detail Ontwerp nieuwe Kamer van Koophandel KvK Den Haag, KvK Rotterdam, KvK Zuidwest Nederland & Syntens maart 2013 KvK verandert mee met maatschappij Samenleving

Nadere informatie

Economische visie. Gemeente Cranendonck

Economische visie. Gemeente Cranendonck Economische visie Gemeente Cranendonck Economische visie voor en door ondernemers Om in de toekomst de kansen en mogelijkheden op economisch gebied optimaal kunnen benutten, is een gezamenlijke koers en

Nadere informatie

Gemeente ñ Bergen op Zoom

Gemeente ñ Bergen op Zoom Gemeente ñ Bergen op Zoom Aan de leden en duoburgerleden van de gemeenteraad van Bergen op Zoom 3 0 SEP 2015 Uw kenmerk Ons kenmerk U15-015951 Datum Uw brief Beh. door P.C.C. van de Watering Doorkiesnr.

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 8942 14 juni 2010 Regeling van de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid van 7 juni 2010, nr. R&P/RA/2010/11430,

Nadere informatie

Presentatie halfjaarcijfers 2012

Presentatie halfjaarcijfers 2012 Logistics Healthcare Automotive Industrial Automation Machine & Systems Energy & Utilities Presentatie halfjaarcijfers 2012 Amsterdam, 27 augustus 2012 Agenda Kerncijfers eerste helft 2012 Operationele

Nadere informatie

De staatssecretaris van Volksgezondheid Welzijn en Sport, Mevrouw drs. C.I.J.M Ross-van Dorp, Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG

De staatssecretaris van Volksgezondheid Welzijn en Sport, Mevrouw drs. C.I.J.M Ross-van Dorp, Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG De staatssecretaris van Volksgezondheid Welzijn en Sport, Mevrouw drs. C.I.J.M Ross-van Dorp, Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG Bijlagen 3 Inlichtingen bij Uw kenmerk GVM2522185 Dossier/volgnummer 55807A-051

Nadere informatie

TOPSCORE IN WEST-BRABANT. Bericht Raad van Commissarissen INHOUDSOPGAVE

TOPSCORE IN WEST-BRABANT. Bericht Raad van Commissarissen INHOUDSOPGAVE Jaarverslag 2006 Bericht Raad van Commissarissen De economie trekt stevig aan in West-Brabant. Voor het tweede achtereenvolgende jaar bedraagt de economische groei circa 3 %. Op de arbeidsmarkt heeft deze

Nadere informatie

C O N V E N A N T R E G I O N A A L D E T A I L H A N D E L S B E L E I D W E S T B R A B A N T

C O N V E N A N T R E G I O N A A L D E T A I L H A N D E L S B E L E I D W E S T B R A B A N T C O N V E N A N T R E G I O N A A L D E T A I L H A N D E L S B E L E I D W E S T B R A B A N T CONVENANT REGIONAAL DETAILHANDELSBELEID WEST-BRABANT december 2009 Pagina 1 De colleges van Burgemeester

Nadere informatie

Economische Beleidsvisie Gemeente Berg en Dal. Uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Berg en Dal

Economische Beleidsvisie Gemeente Berg en Dal. Uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Berg en Dal Economische Beleidsvisie Gemeente Berg en Dal Uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Berg en Dal Berry Roelofs Millingen aan de Rijn, 5 oktober 2016 Inhoudsopgave 1 Economische foto 2 Missie en doelen 3

Nadere informatie

Huis van de Logistiek Noordoost-Brabant Op zoek naar een fysieke locatie

Huis van de Logistiek Noordoost-Brabant Op zoek naar een fysieke locatie Huis van de Logistiek Noordoost-Brabant Op zoek naar een fysieke locatie De sector logistiek groeit; internationaal, nationaal en zeker ook regionaal. Dat biedt kansen voor Noordoost-Brabant. Met sterke

Nadere informatie

Logistics Community Brabant

Logistics Community Brabant Logistics Community Brabant Door bedrijven getekende Letter of Intends Breda, 13 september 2017 Logistics Community Brabant Gedurende de afgelopen maanden is het bedrijfsleven geconsulteerd over het initiatief

Nadere informatie

BCC AMSTERDAM BUITENVELDERT MEDIA MARKT AMSTERDAM NOORD

BCC AMSTERDAM BUITENVELDERT MEDIA MARKT AMSTERDAM NOORD ALKMAAR ALKMAAR ALKMAAR ALKMAAR ALMERE ALMERE ALMERE ALMERE-BUITEN ALPHEN A/D RIJN AMSTELVEEN AMSTELVEEN AMSTELVEEN ASSEN ASSEN BARENDRECHT BARENDRECHT BARNEVELD BEEK BERGEN OP ZOOM BERGEN OP ZOOM BERKEL

Nadere informatie

Nieuwe perspectieven voor HEAD Landelijke Themadag Sociaal domein

Nieuwe perspectieven voor HEAD Landelijke Themadag Sociaal domein Nieuwe perspectieven voor HEAD Landelijke Themadag Sociaal domein 2 mei 2017 Workshop Maatschappelijke vraagstukken in het sociale domein het hoofd bieden Introductie De transitiedriehoek en de aanpak

Nadere informatie

Tabellenboek klantcontacten arbeidsadviseur

Tabellenboek klantcontacten arbeidsadviseur Tabellenboek klantcontacten arbeidsadviseur Registraties 2 e 2008 per regio en vestiging TNO-rapport Percentages zijn kolompercentages. Elk percentage is getoetst met de Pearson Chi-kwadraat toets. Elk

Nadere informatie

TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2009

TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2009 Materiële vaste activa 31.12.2009 31.12.2008 a. Gronden en terreinen - - b. Woonruimten - - c. Gebouwen - - d. Grond-, weg- en waterbouwkundige werken - - e. Vervoermiddelen - - f. Machines, apparaten

Nadere informatie

Aan het College van Burgemeester en Wethouders Postbus LV Den Haag Parnassusplein 5 T

Aan het College van Burgemeester en Wethouders Postbus LV Den Haag Parnassusplein 5 T > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag Aan het College van Burgemeester en Wethouders Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333 44 44 www.rijksoverheid.nl Contactpersoon dhr. drs.

Nadere informatie

llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll

llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Gemeente f Bergen op Zoom Aan de leden en duoburgerleden van de gemeenteraad van Bergen op Zoom llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Uw kenmerk Uw brief Onderwerp: Jaarverslag 2016 StartersCentra

Nadere informatie

Ruimte is schaars en de ontwikkeling van bedrijventerreinen en havengebieden in samenhangende clusters als economische

Ruimte is schaars en de ontwikkeling van bedrijventerreinen en havengebieden in samenhangende clusters als economische Op 20 maart 2019 zijn de verkiezingen voor de Provinciale Staten. De Provincie Zeeland staat voor belangrijke keuzes. Op het terrein van energie, gebiedsontwikkeling, economie en infrastructuur liggen

Nadere informatie

BEGROTING WEST BRABANT, (FEBRUARI 2011)

BEGROTING WEST BRABANT, (FEBRUARI 2011) BEGROTING WEST BRABANT, (FEBRUARI 2011) De uiteindelijke programmabegroting is afhankelijk van de keuzes voor het uitvoeringsniveau van de deelnemende gemeenten. De inkomsten in de begroting worden samengesteld

Nadere informatie

Innovatief ondernemerschap in recreatie en toerisme

Innovatief ondernemerschap in recreatie en toerisme Innovatief ondernemerschap in recreatie en toerisme Van idee tot realisatie van innovatie 100,- korting bij inschrijving vóór 1 mei Leergang September - December 2010 Locatie: KvK Eindhoven Innovatief

Nadere informatie

Clear Channel lanceert permanent interactief netwerk. Outdoor gaat mobiel

Clear Channel lanceert permanent interactief netwerk. Outdoor gaat mobiel Clear Channel lanceert permanent interactief netwerk. Outdoor gaat mobiel 2 3 Waarom een interactief netwerk? Outdoor gaat mobiel Het nieuw gelanceerde netwerk maakt outdoor interactief. Het maakt het

Nadere informatie

DORDRECHT. Aan. de gemeenteraad

DORDRECHT. Aan. de gemeenteraad *P DORDRECHT Retouradres: Postbus 8 3300 AA DORDRECHT Aan de gemeenteraad Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT T 14 078 F (078) 770 8080 www.dordrecht.nl Datum 4 december 2012 Begrotingsprogramma

Nadere informatie

ZUIDWEST-NEDERLAND DE NATIONALE KOPLOPER (OP WEG NAAR DE BIOBASED DELTA) Biobased Business Cases

ZUIDWEST-NEDERLAND DE NATIONALE KOPLOPER (OP WEG NAAR DE BIOBASED DELTA) Biobased Business Cases ZUIDWEST-NEDERLAND DE NATIONALE KOPLOPER (OP WEG NAAR DE BIOBASED DELTA) Biobased Business Cases Mei 18, 2011 Waarom koploper? Zuidwest-Nederland: Aanwezigheid grondstoffen Hoogwaardige bedrijven in agro,

Nadere informatie

Zeven weken lang acties met Allure

Zeven weken lang acties met Allure Zeven weken lang acties met Allure 13 april t/m 29 mei 2015 * Mits toegepast en onderhouden volgens voorgeschreven verfsysteem. Kijk op sigma.nl/voorjarenklaar voor de voorwaarden. Met 10 jaar garantie*

Nadere informatie

Zuidwest-Nederland Een geweldige plek om zaken te doen

Zuidwest-Nederland Een geweldige plek om zaken te doen Zuidwest-Nederland Een geweldige plek om zaken te doen Zuidwest-Nederland omvat de provincie Zeeland en het westen van de provincie Noord-Brabant. Als veelbelovende regio met ongeveer 100.000 bedrijven

Nadere informatie

Topsectoren. Hoe & Waarom

Topsectoren. Hoe & Waarom Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van

Nadere informatie

Helmond, stad van het doen. Programmabegroting gemeente Helmond HELMOND

Helmond, stad van het doen. Programmabegroting gemeente Helmond HELMOND Helmond, stad van het doen Het Helmond dat we voor ogen hebben is aantrekkelijk om te wonen, te leven en te werken. Er is plaats voor iedereen, ook voor hen die minder makkelijk meedoen in een samenleving

Nadere informatie

Samen werken aan lokale bereikbaarheid

Samen werken aan lokale bereikbaarheid Samen werken aan lokale bereikbaarheid Aanbod van de VOC aan gemeenten voor een gezamenlijk geluid in het beleidsveld mobiliteit en infrastructuur. Doet u mee? 1 Wat is de VOC? De Vereniging Openbaar Vervoer

Nadere informatie

MAAK T IN DE TOPREGIO. WEST-BRABANT REWIN initieert, stimuleert & verbindt REWIN REPORT 12

MAAK T IN DE TOPREGIO. WEST-BRABANT REWIN initieert, stimuleert & verbindt REWIN REPORT 12 MAAK T IN DE TOPREGIO WEST-BRABANT REWIN initieert, stimuleert & verbindt REWIN REPORT 2 2 VOORWOORD Flexibiliteit is het kernbegrip voor vestiging in bestaande kantoor- en bedrijfsruimte, kortom, meebewegen

Nadere informatie

College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Aan Provinciale Staten, PS2008MME13-1 -

College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel. Aan Provinciale Staten, PS2008MME13-1 - PS2008MME13-1 - College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel Datum : 6 mei 2008 Nummer PS : PS2008MME13 Afdeling : ECV Commissie : MME Registratienummer : 2008int221948 Portefeuillehouder : Ekkers Titel

Nadere informatie

Den Haag, 17 mei 2000

Den Haag, 17 mei 2000 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 17 mei 2000 Hierbij leg ik aan uw Kamer over, conform artikel 10a, lid 6 van de Welzijnswet 1994, de tekst van de algemene maatregel

Nadere informatie

Maak t in West-Brabant!

Maak t in West-Brabant! Maak t in West-Brabant! West-Brabant; een kansrijke regio voor bedrijven die het willen maken. Een topregio in meerdere opzichten. West-Brabant wordt gekenmerkt door een uitstekende ligging en zeer goede

Nadere informatie

Oosterhout EEN STAD MET VISIE

Oosterhout EEN STAD MET VISIE Oosterhout EEN STAD MET VISIE Oosterhout is een bruisende stad vol ambitie. De stad onderscheidt zich door haar uitstekende geografische ligging, haar prachtige winkel- en uitgaanscentrum, het vele groen

Nadere informatie

Zuid-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod

Zuid-Nederland REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT. Marktstructuur. Vraag. Aanbod REGIONALE MARKTONTWIKKELINGEN KANTORENMARKT Zuid-Nederland Marktstructuur Voorraad kantoorruimte in Zuid-Nederland (*1. m²) 42.2 2.15 5.518 Overig Nederland Het totale oppervlak aan kantoormeters in en

Nadere informatie

ECONOMISCHE STIMULANS

ECONOMISCHE STIMULANS DE ZZP ER CENTRAAL Arnhem is een ondernemende stad. Met name het aantal ZZP ers is de afgelopen jaren spectaculair toegenomen. Bij elkaar opgeteld zijn het meer mensen dan het grootste bedrijf in Arnhem

Nadere informatie

Amsterdam, 14 januari 2019 P e r s b e r i c h t

Amsterdam, 14 januari 2019 P e r s b e r i c h t Hoeveel van je eerste maandsalaris geef je uit aan afval? Cijfers Adzuna: In Hoorn geeft men gemiddeld 14,9% van een maandsalaris uit aan afvalstoffenheffing AMSTERDAM - Het percentage salaris dat huishoudens

Nadere informatie