Juryrapport. Brood en rozen diaconieprijs bisdom Rotterdam 2008

Transcriptie

1 Juryrapport Brood en rozen diaconieprijs bisdom Rotterdam 2008 Inleiding In het voormalige dekenaat Delflanden zijn in de jaren 2005, 2006 en 2007 goede ervaringen opgedaan met een jaarlijkse diaconieprijs. Naar aanleiding van die goede ervaringen heeft het bisdombestuur besloten om, nu de dekenaten zijn gereorganiseerd, met ingang van 2008 een diaconieprijs in te stellen voor het hele bisdom. De diocesane prijs heeft, met een verwijzing naar de heilige Elisabeth van Thüringen ( 1231) 1, als naam meegekregen Brood en rozen. De jury is van mening dat alle geselecteerde projecten lof verdienen, en daarmee een plaats in de brochure. Er is een grote diversiteit in de aanmeldingen: in onderwerp en omvang, van klein- tot grootschalig en van vredeswandeling tot rouwbegeleiding. De aanmeldingen zijn afkomstig uit alle kringen (voorheen de dekenaten) van het bisdom, en bestrijken een breed diaconaal werkveld. Daarmee biedt de brochure waarin de geselecteerde 30 activiteiten en projecten worden beschreven een kleurrijke en indrukwekkende staalkaart van diaconale activiteiten in het bisdom Rotterdam. 1 Elisabeth van Thüringen is bekend vanwege de vele gaven die zij deed aan de armen, en haar belangeloze persoonlijke inzet voor zieken en gewonden. Een bekende legende verhaalt hoe zij met broden in haar rokken onderweg is naar arme mensen in het naburige dorp, als haar man haar achterop komt rijden. Gestuurd door zijn moeder die bang is dat de landgravin alle bezittingen van haar man en zijn familie aan het wegschenken is. Als zij desgevraagd haar rokken opent, vallen er geen broden uit maar prachtige rozen. Zij geldt als patrones van de caritas. Op 17 november wordt zij herdacht. 3

2 De projecten en activiteiten die worden beschreven in de brochure zijn de aandacht van parochies, van PCI-en en van diaconale- en MOV-groepen meer dan waard. Sommige zijn makkelijk na te volgen; andere konden tot bloei komen door een gelukkige samenloop van omstandigheden. Graag wijst de jury parochies er op dat de brochure kan helpen om de betekenis van het kerkelijk werk in de samenleving te laten zien aan de buitenwereld. Bijvoorbeeld aan de gemeentelijke overheid, al dan niet in het kader van de WMO. De brochure toont de betekenis van het kerkelijke diaconale werk nu eens niet in de vorm van cijfers en statistieken aan, maar juist inhoudelijk. Van harte nodigt de jury de besturen van (I)PCI-en in het bisdom Rotterdam uit om de in de brochure beschreven projecten te steunen, geldelijk of anderszins. Jury De jury was als volgt samengesteld: Paul Bergmans, werkzaam bij het Oude Wijken Pastoraat in Rotterdam Jan Lamberts, diaken in het samenwerkingsverband Katwijk, Oegstgeest en Leiden Merenwijk, onafhankelijk voorzitter van de jury Kees Langeveld, jarenlang actief geweest in de IPCI van Hillegom Lieke Steinmeijer, directeur van Stichting Mara (instelling voor maatschappelijk activeringswerk) Truus Wüts, medewerker van de Sectie Dienen van de afdeling Pastorale Dienstverlening van het bisdom Rotterdam Bij enkele aangemelde projecten of activiteiten was een jurylid rechtstreeks of indirect betrokken. Bij het vaststellen van de score voor deze aanmeldingen, zoals verderop wordt uitgelegd, onthield het betrokken jurylid zich van stemming. 4

3 Beoordeling aanmeldingen De algemene indruk was dat in het bisdom heel veel wordt ondernomen op diaconaal gebied. De jury was dan ook blij verrast. Sommige aangemelde projecten en activiteiten zijn jonge initiatieven die naar het oordeel van de jury veelbelovend zijn voor de toekomst, maar die nog moeten groeien. Andere initiatieven bestaan al heel lang en hebben hun waarde lang en breed bewezen. Lang bestaande activiteiten en nieuwe initiatieven zijn allemaal op dezelfde manier beoordeeld. Daarbij heeft de jury alle aanmeldingen getoetst aan de definitie van het begrip diaconie in de beleidsnota diaconie van het bisdom: Diaconie is de christelijke dienst van zorg, solidariteit en verzet ten behoeve van mensen in nood. In de verdere uitwerking van deze drieslag wordt geconcludeerd dat daarvoor drie perspectiefwisselingen nodig zijn, te weten 1) van binnen naar buiten 2, 2) van zelf naar samen 3 en 3) van de marge naar het hart 4. 2 Een gastvrije kerk heet noodlijdenden die bij haar aankloppen welkom, en beperkt zich niet tot individuele leden uit eigen kring. Daarvoor is nodig dat het oog gericht blijft op de sociale nood in de maatschappij en op zoek gegaan wordt naar de mensen in nood die gewoonlijk niet in het vizier van de kerken komen. Dat impliceert de bereidheid ook zelf te gast willen zijn bij vreemder en ongebruikelijker volk. 3 In dit verband is het woord bondgenootschap van betekenis. God zelf immers heeft zich tot bondgenoot gemaakt, met name van de armen. In de diaconie wordt beoogd bondgenoot te worden van de zwakkeren door zorgzame en gelijkwaardige solidariteit te beoefenen. Naast zorg en solidariteit vergt de christelijke dienst ten behoeve van mensen in nood ook verzet tegen onrecht en inzet voor de verandering van de mentaliteit, regels en structuren die onrecht veroorzaken of in stand houden. Ten bate van een kerk die bondgenootschap met de armen zoekt en hun pleitbezorgster wil zijn, moet de diaconie het hebben van samenwerking. Intern: tussen gelovigen die over een bepaalde deskundigheid beschikken en tussen parochies en andere kerkelijke groepen. Extern: met zelfhulpgroepen en organisaties voor belangenbehartiging, in oecumenisch, interreligieus of maatschappelijk verband. 4 Te zeer nog wordt diaconie beleefd als een bijzaak. Ze is niet het hart, maar de hand van de kerk en wordt gezien als een taak van doeners. Door zich te verdiepen in Schrift en Traditie kan de kerk zich weer te binnen brengen wat haar uiteindelijk beweegt. Zo kan de bron voor een spiritualiteit worden gevonden, die richting geeft aan het diaconaal handelen. Daarbij is het van belang de ervaringen die mensen in de diaconie opdoen te koesteren als een kostbare schat. Diaconale vrijwilligers zouden binnen de kerk meer ruimte mogen krijgen om hun ervaringen, inzichten en vragen in het licht van het geloof uit te diepen en met de geloofsgemeenschap te delen in de liturgie, de catechese en de gemeenschapsvorming. 5

4 De jury heeft zich bij de beoordeling van elke aanmelding mede afgevraagd tot in hoeverre een of meerdere van deze perspectiefwisselingen zijn te herkennen in de activiteit of het project. Met andere woorden: wat heeft de activiteit teweeggebracht? Heeft het deuren opengezet, mensen samengebracht, hulp aan de medemens voorop gesteld, of misschien wel dit alles tegelijk? De jury heeft dit mee laten wegen bij de uiteindelijke bepaling van de prijswinnaars. De jury heeft in alle rust de tijd genomen om zorgvuldig alle projecten te bespreken en te beoordelen. In een eerste ronde zijn alle aanmeldingen gewaardeerd op basis van een puntensysteem. Daarbij hebben juryleden die rechtstreeks of indirect bij een project betrokken waren, zich in die gevallen van stemming onthouden. Dit leverde een groep van 7 projecten op die de hoogste score hadden behaald. De jury heeft deze projecten in een tweede ronde op basis van argumenten nader beoordeeld en besproken. Eervolle vermeldingen De diocesane diaconieprijs beoogt om activiteiten (of initiatieven) in de schijnwerper te plaatsen en te belonen die liggen op het vlak van zorg, solidariteit of verzet - dichtbij dan wel veraf. De activiteiten (of initiatieven) vallen te scharen onder een van de noemers caritas, MOV of diaconie en hebben een binding met een parochie of r.k. kerkelijke instelling. Die activiteiten worden verricht, dan wel de initiatieven worden ontplooid, binnen de kaders die de Kerk daartoe, in sociale leer en moraal, aanreikt. Een en ander vindt plaats in georganiseerd verband. De jury is van mening dat alle in de brochure opgenomen activiteiten en projecten hieraan voldoen. Zij zijn prijzenswaardig, en verdienen het om in de schijnwerpers geplaatst te worden. De brochure biedt hiertoe het platform. Enkele activiteiten en projecten springen er echter extra uit, en verdienen daarom een eervolle juryvermelding: 6

5 a) Een deel van de aanmeldingen heeft betrekking op activiteiten die liggen op het grensvlak van diaconie en pastoraat. Het betreft bezoekwerk aan zieken, ouderen en eenzamen, en aandacht voor rouwenden. De jury spreekt grote waardering uit voor de belangeloze inzet en het goede en belangrijke werk dat wordt verzet door de vele vrijwilligers op dit terrein. Hun werk is van onschatbare waarde. De jury oordeelt dat deze activiteiten tot de basisuitrusting van de parochie behoren: een parochie die op dit vlak nog niets ontplooit, kan een voorbeeld nemen aan de in de brochure beschreven projecten en activiteiten op dit vlak. b) Het project noodopvang voor mensen met hiv/aids is buiten mededinging voor de prijs beoordeeld. De jury vindt dit een zeer professioneel opgezet en uitgevoerd project, waarin belangrijk werk wordt verricht ten bate van vooral dak- en thuisloze moeders met kinderen; het is een voorbeeld van een project waaraan (parochies en) parochianen als vrijwilliger kunnen bijdragen en in kunnen participeren. De prijzen Het selecteren van prijswinnaars uit een groep die je allemaal stuk voor stuk een prijs gunt is moeilijk. Het is daarom goed dat alle projecten zonder onderscheid een plaats in de brochure hebben gekregen. De aandacht die dat wekt is op zich al te beschouwen als een prijs. Als jury moesten we toch een keuze maken. Prijzen worden toegekend voor uitzonderlijke prestaties en dat is in de tweede ronde onze leidraad geweest. Tussen alle projecten die voor de prijs in aanmerking kwamen heeft de jury er drie gevonden die in bepaalde opzichten uitzonderlijk zijn. Deze zullen hier de revue passeren. We laten van deze projecten graag weten wat de overwegingen zijn geweest om ze uiteindelijk een prijs toe te kennen. 7

6 De derde prijs gaat naar het project vrouwen over de drempel van de Adrianusparochie in Naaldwijk. De jury is onder de indruk van deze activiteit, waarbij vrouwen van allerlei culturen en religies op een simpele en laagdrempelige manier met elkaar in contact komen. De jury besprak dit project in termen van inspirerend, simpel, krachtig, belangrijk en multicultureel. Het is goed navolgbaar. Andere parochies kunnen er een voorbeeld aan nemen en iets vergelijkbaars opzetten. Het is ook maatschappelijk relevant, en biedt op simpele wijze een tegenstem aan de politieke stromingen die groepen mensen uitsluiten op grond van geloof of afkomst. Door de onderlinge ontmoetingen, door samen leuke dingen te doen, ontstaan blijvende contacten, vallen verschillen weg en worden vreemden bekenden van elkaar. Verwijzend naar de definitie van diaconie herkent de jury in deze activiteit: Solidariteit Van binnen naar buiten Van zelf naar samen De tweede prijs gaat naar de Werkgroep Financiële Ondersteuning van de PCI in Zoetermeer. Namens de PCI, waartoe de werkgroep behoort, verleent de werkgroep noodhulp aan inwoners van Zoetermeer, ongeacht ras, cultuur en/of levensbeschouwing van de aanvrager. Maar de werkgroep doet meer dan dat. Zij biedt een luisterend oor, probeert mensen te begeleiden bij budgetproblemen en verwijst door indien dit nodig is. Zij maakt mensen wegwijs in de doolhof van sociale voorzieningen en helpt bij het invullen van formulieren of het schrijven van brieven. Soms wordt een cliënt begeleid naar de sociale dienst of het kantongerecht. De aard van dit werk is zodanig dat het eigenlijk nooit in de schijnwerpers staat. De jury spreekt waardering uit voor het moeilijke werk dat de leden van deze werkgroep verrichten. Deskundigheid, vasthoudendheid, een warm kloppend hart en people skills zijn vereist om dit werk goed te kunnen verrichten. 8

7 De jury vindt het een goede opzet dat een aparte werkgroep is ingezet voor deze taken. Op deze wijze kan gericht deskundigheid worden ingeschakeld, en is continuïteit te verwezenlijken. Vanwege de bijzondere prestatie verdient deze werkgroep naar het oordeel van de jury de tweede prijs. Verwijzend naar de definitie van diaconie herkent de jury in deze activiteit: Zorg en verzet (en verschilt hierin dus van mening met de redactie van de brochure) Van binnen naar buiten Van zelf naar samen De eerste prijs keert de jury uit aan twee projecten die een grote gelijkenis met elkaar vertonen, al zijn er ook wel verschillen aan te wijzen in opzet en werkwijze. Het betreft de Kindervakantieweek van de parochie De Heilige Drie Eenheid in Rotterdam Zuid en het Kinderkamp van het wijkpastoraat Het Oude Noorden en Crooswijk. Beide projecten hebben betrekking op Rotterdamse kinderen, verschillend in nationaliteit, cultuur, religie, leeftijd en status (d.w.z. ook kinderen van ouders zonder geldige verblijfsdocumenten). Het zijn vooral kinderen uit gezinnen die niet met vakantie kunnen omdat het geld daarvoor ontbreekt of door de sociale omstandigheden in het gezin. Ouders die verslaafd zijn, denken doorgaans niet aan gezellig met zijn allen weg gaan. In de zomervakantie zwerven deze kinderen de volle zes weken wat doelloos over straat, of hangen voor de televisie. De vakantieweek, respectievelijk het kinderkamp, biedt ze een weeklang een goede tijd vol spelletjes, knutselen, voetballen, zwemmen, fijne vriendjes en een toffe leiding. Bij het Kinderkamp in Rotterdam Zuid bestaat die leiding mede uit een groep HBO studenten. De jury vindt het een goede vondst van de organiserende Werkgroep Diaconie van De Heilige Drie Eenheid parochie om deze activiteit op een sta- 9

8 gemarkt voor Hbo-studenten aan te bieden. Dit bleek een gouden greep te zijn. Bij de Kindervakantieweek in het Oude Noorden bestaat de leiding onder andere uit mensen die werkzaam zijn in het speciaal onderwijs. Dat maakt het mogelijk om ook enkele kinderen uit die groep mee te nemen. De jury waardeert de enorme inzet van de vrijwilligers, en de grote betrokkenheid vanuit de parochies. Die betrokkenheid uit zich niet alleen in giften in geld en in natura, en in artikelen in de parochiebladen, maar ook in nazorg voor de Hbostudenten door vrijwilligers van de parochies, respectievelijk onderlinge nazorg door ervaren leden van de leiding. Verwijzend naar de definitie van diaconie herkent de jury in deze activiteit: Zorg Van binnen naar buiten Van zelf naar samen Van de marge naar het hart Namens de jury, Jan Lamberts Voorzitter 10