IKEA had nooit op Westermaat mogen komen. Ondanks pest en BSE: Aldo van der Laan houdt vertrouwen in vlees

Transcriptie

1 M a g a z i n e v o o r o n d e r n e m e n d w e n t e Business en 14 februari Bezoek Twentevisie, stand 63 Twentevisie Jaargang 13 Nummer 1 Januari 2001 Ondanks pest en BSE: Aldo van der Laan houdt vertrouwen in vlees Ook fusiekoorts in deftige notariswereld: SuwijnLedeboer in top 10 Hoogleraar Schenk: Fusiegolven eindigen in recessie Het huishoudboekje van Heracles Gerard van Houweninge: IKEA had nooit op Westermaat mogen komen Twentevisie Jaargang 13 Nummer 1 Januari 2001

2

3 Colofon Twentevisie is een onafhankelijk economisch magazine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor ondernemers in Twente. In dit blad zijn onder meer verhalen opgenomen van interviews die hebben plaatsgehad in het economische radioprogramma Memphis dat elke eerste zaterdag van de maand wordt uitgezonden via Radio Oost. De opnames vinden op dinsdag daaraan voorafgaand plaats in de TOS-ruimte van het Arke Stadion in Enschede. Daarnaast fungeert Twentevisie als officieel mededelingenorgaan voor deelnemers van de Industriële Kring Twente. UITGEVER MediaSales Nederland bv. Anninksweg 50, Hengelo Postbus 702, 7550 AS Hengelo Telefoon Fax Website: Directie Robert Staal Blad manager Anno Oude Engberink Han Bruggink (assistent) Redactie Jan Medendorp (hoofdredacteur) Pascal Jacobs Bert Eeftink Martin Steenbeeke Eddy van der Ley Marti ten Kate Eric Brinkhorst (fotografie) Redactie IKT Niko Wind Saskia Rikhof-Slot H.C. de Jonge (fotografie) Secretariaat IKT Hengelosestraat 585 Postbus 5501, Enschede 7500 GM Enschede Telefoon Fax Advertentie-exploitatie MediaSales Nederland bv. Jeroen Achterberg, Lidy Busscher en Aleid Kluivers Telefoon Fax Advertentiemateriaal aan MediaSales Nederland bv. Postbus 702, 7550 AS Hengelo Privé-abonnementen Kosten: ƒ75,- per jaar (10 nummers). Opgave: uitsluitend per fax of Basis lay-out & vormgeving TerZake. reclameadvies, Hengelo Lithografie Laserline, Hengelo Druk Roelofs, Enschede Directeur Gerard van Houweninge: Tennisster Lotty Seelen De OOM heeft nog wél bestaansrecht 2 naar de top dankzij sponsors 47 Meatpoints Aldo van der Laan richt zijn blik ver over de grens Nico Schiphorst van Cogas denkt nog lang niet aan fuseren SuwijnLedeboer Notarissen: met stip in de landelijke top tien Professor Hans Schenk: Fusiegolven eindigen in recessies Business 2001 niet meer weg te denken Rubrieken/columns Financieel Accent Pensioenen Nieuws & Feiten Juridisch Gezien Online Strategie Notarieel Advies Onroerend Goed IKTvisie op Het huishoudboekje van Heracles: vinger aan de pols blijft noodzaak 49 Eastborn als sponsor: van volleybal tot sterkste man Hoogleraar Stef Joosten wil automatiseringsleed voorkomen ROC Oost-Nederland: leren ondernemen als taak Nico Schraag over acquisitie: Neem afscheid van slechte klanten Directeur Jan Moolenaar mikt met DCW op grote klanten Jan Medendorp Als je maar vaak genoeg gezegd dat we een recessie krijgen, komt die vanzelf. Maar de voortekenen bedriegen niet. De beurs heeft het slechtste jaar achter de rug sinds tijden, winstwaarschuwingen zijn aan de orde van de dag en de uitspraak van professor Schenk in deze uitgave is veelzeggend: fusiegolven eindigen in recessie. In dit blad laat de baas van de Metaalunie weten dat het met de industrie goed gaat, de metaalbedrijven staan er beter voor dan ooit, omdat de regio niet langer afhankelijk is van een vijf, zes grote bedrijven. Juist de afgestoten bedrijven van Stork draaien bijvoorbeeld als een lier. Ook een sector als de textiel staat er beter voor dan ooit. Enerzijds is het maar goed dat er in Twente zoveel behoudende ondernemers zijn, gelukkig maar dat zij zich niet als een gek op de nieuwe economie hebben gestort. Anderzijds is het onbegrijpelijk dat juist in het Euregio-gebied zo ontzettend weinig bedrijven (absoluut en in vergelijking met andere delen van het land) verder kijken dan de eigen regio. 1 Inhoud Coverfoto Eric Brinkhorst, Beckum De oplage bedraagt ongeveer exemplaren en wordt verspreid onder IKT-deelnemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zogenoemde decision makers. Artikelen uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. MediaSales Nederland bv Scope IKT Nieuws Twente Agenda Van Houweninge (van de OOM) zei het mooi op zijn eigen feestje ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan: De Twentse ondernemers houden elkaar vast, maar staan met de gezichten naar elkaar toegekeerd. Twentevisie. 1/2001

4 OOM-topman Gerard van Houweninge: altijd afhankelijk van anderen IKEA had nooit 2 Er zijn momenten van onoplettendheid dat Gerard van Houweninge wel zegt wat hij precies bedoelt en wat hij graag zou willen. En waar hij het niet mee eens is. Hij is directeur van de Overijsselse Ontwikkelingsen Investerings Maatschappij, zoals zijn club officieel heet. De OOM stamt uit een tijd (1975) dat er nog beleid gevoerd werd (door met name de PvdA) voor een maakbare samenleving; de ontwikkelingsmaatschappijen komt uit de koker van de vroegere Enschedese burgemeester Wierenga (toen kamerlid). Toch durft ook VVD-staatssecretaris Ybema het een kwart eeuw later niet aan de circa dertig dames en heren van de OOM vriendelijk te bedanken en de tent op te heffen. Daarvoor in de plaats moet de OOM onder meer een kennisverzamelpunt worden voor publieke private samenwerking in Overijssel. Gerard van Houweninge, directeur van de jubilerende OOM zou graag zien dat een apart instituut de bedrijventerreinen in Twente gaat runnen. IKEA in Hengelo is hem een gruwel. (door Jan Medendorp) Twentevisie. 01/2001 Op zijn minst is een interview met Van Houweninge erg vermoeiend. Even bijbabbelen is er niet bij. Hij is verpolitiekt tot in zijn teennagels, denkt bij alles na of hij niemand tegen de schenen schopt. De OOM doet veel onzichtbare dingen voor de provincie. Als het lukt, eisen de politici graag de credits op. En als de zaken fout gaan, is de OOM een dankbaar slachtoffer. Als een OOM-functionaris al eens zegt wat hij denkt, wordt hij bij de eerste beste gelegenheid weer in zijn hok geschopt. Aan de andere kant doen veel overheden (rijk, provincie en gemeenten) en het bedrijfsleven veel een beroep op de kennis en de netwerken van de OOM. De nieuwe taak van de OOM, het stimuleren en begeleiden van publieke private samenwerking, moet nog echt goed van de grond komen. Zoals bij de bouw van een tunnel onder Nijverdal, de aanleg van de Zuiderzeehaven in Kampen. Daar wordt samengewerkt. En als het project af is, waar blijft dan de kennis? De OOM moet het bundelpunt worden. OPM In februari vorig jaar zei staatssecretaris Ybema in Twentevisie twee dingen: De OOM moet uit de OPM en ik wil een fusie tussen de OOM en de GOM (Gelderland). Eerst begint Van Houweninge een discussie over wat Ybema volgens hem precies heeft gezegd en vervolgens wat hij heeft bedoeld. Na enige getouwtrek: Ik heb de Overijsselse Participatiemaatschappij OPM opgericht en daar de goedlopende participaties van de OOM in onder gebracht. Later zijn er nog twee banken en twee verzekeringsmaatschappijen bijgekomen waardoor we nu nog 26% van het aandelenkapitaal hebben. We hebben een begroting van zes miljoen, ruim de helft (3,2 miljoen) komt van het ministerie van EZ en de provincie. We dus een extra geldstroom nodig om te kunnen draaien. Andere ontwikkelingsmaat-

5 op Westermaat mogen komen 3 schappijen hebben hun participaties intern, wij zijn transparanter. En daarvoor word ik gestraft, lijkt hij te denken. Met die aantekening dat de OPM inmiddels volledig vervreemd is van de OOM en absoluut geen ideëel doel nastreeft, maar puur commercieel opereert met dus voor een deel publiek geld. Bovendien heeft de OOM nog geen gulden dividend ontvangen en dat kan nog wel even duren ook. Dat klopt, maar de participaties op zich zijn wel meer waard geworden. Nee, ik verkoop pas als mijn aandeelhouders dat willen. IKEA De opbrengst van de OPM-aandelen (geschat op tientallen miljoenen guldens) zou bijvoorbeeld (net als in Limburg) gestopt kunnen worden in bedrijventerreinen waardoor de OOM meer greep krijgt op de ontwikkelingen en invulling van bedrijventerrein. De gemeenten werken elkaar soms tegen en maken er vaak in de ogen van de OOM een potje van. Zo is Van Houweninge het er absoluut niet mee eens dat Hengelo op de A-locatie Westermaat ruimte heeft geboden aan de Zweedse woonwarengigant IKEA. Dat is een slechte zaak. Ik ben er ook van overtuigd dat over een aantal jaren een apart instituut de bedrijventerreinen zal runnen. Twente raakt langzaam maar zeker vol. We moeten selectief groeien en dat betekent dus dat bedrijven die hier niet passen, die veel hectare nodig hebben en weinig werkgelegenheid bieden, moeten weigeren. Van Houweninge gaat steeds zachter praten. Ja, want het moeilijk om nee te verkopen. En daarom is het maar goed dat het takenpakket van de OOM drastisch verandert. En dus kan Van Houweninge zeggen dat Twente bijna vol is na de aanleg van het bedrijventerrein bij Bornerbroek. Daarna zou er ten noorden van Almelo nog ruimte zijn, maar dat is het laatste stuk. Ik zou niet graag hier een soort Brabantse stedenband zien ontstaan. Dan tast je de waardevolle elementen van de regio aan. Eén van de redenen waarom hoogopgeleide mensen hier naar toe komen is de plezierige woon- en werkomgeving. Dan moet je dat dus ook in stand laten. Gemeenten moeten ook meer gaan kijken naar verdichting van de stad, betere invulling van de bedrijventerreinen. Daar is nog veel winst te halen. GOM Alles kan altijd beter, Overijssel is niet klaar, maar de taak van de OOM zit er op. Van Houweninge is het daar niet meer eens. Je moet je realiseren dat er in onze provincie gepraat wordt over een uitstoot van arbeidsplaatsen in de agrarische sector de komende jaren. Dat is een kwart van het aantal arbeidsplaatsen dat in Twente teloor ging in de textielcrisis. Wij zouden als OOM, waar mogelijk in samenwerking met de GOM, ook graag worden betrokken bij de verdere uitwerking van het regioconvenant Oost Nederland dat onlangs ondertekend. Het ziet ernaar uit dat dit bij de thema s kennis en bedrijvigheid en bereikbaarheid en infrastructuur het geval zal zijn. Ik zou de GOM dan ook willen aansporen niet in de pot te blijven kieken, maar er samen met ons in te roeren. Dan brouwen we wat moois voor Oost-Nederland. Nog niet zo lang geleden hield de OOM de collega uit Gelderland op afstand omdat de GOM de financiën niet op orde had. Ik heb het over samenwerking, niet over een fusie. Wel op de lange termijn, dan denk ik dat er drie ontwikkelingenmaatschappijen over blijven, één voor het noorden die nu al voor de drie noordelijke provincies werkt, één in het zuiden en één in het oosten. Subsidies De OOM voerde ook tal van regelingen uit waarvan de Investeringspremieregeling misschien wel de bekendste is. De IPR heeft in Overijssel in de periode veel resultaten opgeleverd. We hebben het dan in die periode ook over in totaal ruim 1500 bedrijven, die een subsidie kregen van bijna 750 miljoen. Dit resulteerde in 6,3 miljard aan investeringen en ruim arbeidsplaatsen. De OOM heeft verder een belangrijke rol gespeeld bij de uitvoering van Europese stimuleringsprogramma s voor Twente en Noord-Overijssel. Het ging daarbij om 270 projecten met een totale EFRO-bijdrage van f 230 miljoen. Dit heeft geresulteerd in een investeringsimpuls van om en nabij de 1 miljard. Dat er ook misbruik van dergelijke potjes wordt gemaakt, bewijst Eurodis in Haaksbergen waarover Twentevisie eerder uitvoerig schreef. Van Houweninge weigert daarover zijn mening te geven, behalve een algemeen statement: Het ligt voor de hand dat met de toetreding van Oost-Europese landen de subsidie zal stoppen. Je kan niet eindeloos doorgaan. Op dit moment gaat het om gerichte nationale doelen te bereiken, geen generieke subsidies meer. Het wordt meer thematisch aangepakt, zoals voor de natte terminal in Hengelo. En dat is ook een goede zaak, want die Betuwelijn is natuurlijk een misser van de eerste orde. In Twente ligt de subsidiegrens inmiddels erg hoog (minimale investering van 30 miljoen), alleen in Hardenberg en Steenwijk ligt die grens op een paar ton. De Oom heeft de laatste jaren het ICTimago vooral uitgebuit door callcenters naar Overijssel te halen. Dat was een speerpunt in de afgelopen jaren, de werkgelegenheid groeide de afgelopen twee jaar met 2500 arbeidsplaatsen. Het past hier goed, veel mensen op een paar vierkante meter en het arbeidsaanbod in het oosten is toegesneden op callcenters, vooral dankzij de lage vrouwenparticipatie in het arbeidsproces. Twentevisie. 01/2001

6 Aldo van der Laan heeft gemengde gevoelens over landbouwminister Brinkhorst: In de BSE-crisis heeft hij zich goed geweerd, maar zijn beleid van sanering in de varkenssector begrijp ik niet. 4 Ondanks Meatpoint heeft de afgelopen jaren in Nederland verschillende bedrijven overgenomen. Nog vers in het geheugen ligt de overname van vleeswarenonderneming Offerman uit Aalsmeer (400 werknemers, 200 miljoen gulden omzet) en de voormalige AH-slagerij in Groenlo. Het heeft de rol van Meatpoint als één van de grote nationale spelers op de markt van varkensvlees bevestigd. Als je in het buitenland een rol wilt spelen, schetst Van der Laan de achterliggende filosofie, zul je eerst in het thuisland de zaken goed voor mekaar moeten hebben. Grote overnames of fusies met vergelijkbare, concurrerende bedrijven zijn in de toekomst welhaast onmogelijk zonder de aandacht van de Nederlandse Mededingings Autoriteit te trekken. Om toch te kunnen groeien richt Meatpoint haar aandacht meer en meer op het buitenland. Twentevisie. 01/2001 In de Nederlandse vleessector, waar eten of gegeten worden ook voor bedrijven jarenlang het parool was, is de honger van Meatpoint zo zoetjesaan wel gestild. Tal van overnames hebben het buikje rond gemaakt maar de wil om te groeien blijft. En net zoals de gemiddelde consument steeds meer exotische gerechten op tafel zet, zo verlegt ook Meatpoint haar blik naar verre oorden. Oost-Europa en het Midden-Oosten zijn de markten waar Meatpoint voet aan de grond wil krijgen. In die landen ligt voor ons de groei, zegt directeur Aldo van der Laan. (door Martin Steenbeeke) Aanbieding Midden jaren negentig exporteerde Meatpoint grote hoeveelheden vlees in blik naar Rusland. Die export is vrijwel tot nul gereduceerd door een combinatie van hoge invoerrechten en opkomende lokale productie van vleesproducten. Toch bieden kleinere landen in het voormalige Oostblok nog goede kansen. Alle grote multinationals zijn op Polen gedoken. Om daar de concurrentie te kunnen aangaan, moet je groter zijn. Wij denken daarom aan landen als Tsjechië en Slovenië. In Tsjechië hebben westerse supermarktketens als Albert Heyn en Carrefour al voet aan de grond gezet, maar volgens Van der Laan hebben zij problemen met de aanvoer van lokaal vlees en vleeswaren. De reguliere stroom vlees is er wel, maar zodra ze de karbonades in de aanbieding willen doen, zijn er niet voldoende. Tweede speerpunt van Zwanenberg is het Midden-Oosten. Zwanenberg levert nu al veel vleesconserven met rund- en pluimveevlees aan landen zoals Jordanië. Het vlees wordt in Nederland volgens Islamitische voorschriften verwerkt en op de boot gezet. In de komende jaren wil Zwanenberg eventueel in enkele landen in het Midden-Oosten gaan produceren, zodat ook producten die sneller bederven daar afgezet kunnen worden. Het grote voordeel van het Midden- Oosten is dat daar nog zeer grote families worden geboren, weet Van der Laan. Bovendien eten ze veel van onze ingeblikte producten omdat de koelketen zeer gebrekkig is.

7 Meatpoint verlegt aandacht en productie naar verre landen pest en BSE: vertrouwen in vlees Als mogelijke productielocatie komen de modernere landen als Libanon, Verenigde Arabische Emiraten, Koeweit, Saoedi- Arabië in beeld; voor de afzet hoopt Van der Laan ook op de traditionele, meer geïsoleerde landen als Irak en Syrië. Van der Laan: In Syrië ontstaan door de machtswisseling nieuwe kansen, bovendien wil het land toetreden tot de WTO. Hoogwaardig vlees In Nederland heeft het vertrouwen in (rund)vlees door de recente BSE-crisis een forse deuk opgelopen. Meatpoint, dat zich niet bezig houdt met runderslacht, ondervond geen schade, maar is er uiteraard niet blij mee. In zijn algemeenheid, stelt Van der Laan droogjes vast, draagt dit soort incidenten niet bij tot de feestvreugde in onze sector. Ik denk dat de BSE-crisis teveel door de politiek bepaald is, met de Fransen voorop. Zij huilen krokodillentranen omdat ze eerst het Engelse vlees buiten de deur hebben gehouden en nu merken dat ze zelf ook niet helemaal brandschoon zijn. Van der Laan is positief over het optreden van de Nederlandse minister Brinkhorst. Vaak ben ik het met hem oneens, maar deze keer heeft hij zich uitstekend geweerd. Alleen het verbod op het gebruik van diermeel vind ik overdreven want uiteindelijk komt de rekening wel weer bij de boer te liggen. De onenigheid tussen Brinkhorst en Van der Laan betreft, uiteraard, de sanering in de varkenshouderij. Iedereen ziet wel in dat de sector moet krimpen, maar wat ik niet goed vind is dat er teveel aandacht wordt gelegd op een biologische manier van produceren. Brinkhorst wil dat er hoogwaardig vlees wordt gemaakt maar hij moet mij maar eens uitleggen wat hij daar mee bedoelt. De achterkant van ons varken gaat grotendeels naar Italië, daar maken ze er bijvoorbeeld Parmaham van. Wij hoeven daar in Nederland niets aan toe te voegen. Convenience In Nederland vraagt de consument steeds meer om gemaksproducten, vlees dat snel te bereiden is en daarmee verandert de rol van slachterijen. Twintig jaar geleden werd een varken in twee stukken geslacht en ging het in karkas-vorm naar de winkel. Nu leveren we bij wijze van spreken twee karbonaadjes op een schaaltje en kunnen ze ook de kleur van het schaaltje nog bepalen, zegt Van der Laan. Eerder dan de coöperatieve ondernemingen in de markt, die door hun structuur minder slagvaardig kunnen werken, is Meatpoint deze weg ingeslagen. Zo heeft SturkoMeat speciaal voor de convenience-markt zo n zestig verschillende consumentenproducten ontwikkeld die zij zelf op de markt brengt onder de naam Q-Linesse. Het zijn voornamelijk producten die een korte bereidingstijd nodig hebben. De recentelijk overgenomen slagerij van Albert Heijn in Groenlo speelt hier een belangrijke rol in. We hebben bijvoorbeeld roerbakgehakt ontwikkeld. Roerbakken is heel populair en dat bewijst dat we met vlees in kunnen spelen op trends. Zelf probeert Meatpoint in Nederland nog steeds op allerlei manieren om meer uit een varken te halen. Cru gezegd kun je niet alleen schnitzels uit een varken snijden en de rest weggooien. Zo gaan de buiken naar Korea, de hammen massaal naar Italië, de bacon naar Engeland en de schouders voornamelijk naar Duitsland en Frankrijk. SturkoMeat probeert in Nederland meer met de hammen te doen door er verschillende vleesproducten van te maken. Het gaat om optimalisatie van het varken. Als een ham tot dusver vier gulden per kilo opleverde, proberen wij er nu vijf gulden van te maken, zegt Van der Laan. Het is bijna de enige manier om meer winst te maken, want een uitbreiding van het aantal slachtingen is in de sector niet waarschijnlijk. De sector heeft in 1995, het jaar waarin een fusie tussen de vers-vleesactiviteiten van Coveco en Meatpoint afketste, fors gesaneerd waardoor overcapaciteit tot het verleden behoort. Spekreepjes Meatpoint is een particuliere onderneming waarbij directeur Van der Laan de enige van de familie is die nog werkzaam is in het bedrijf. Zus Annette, die jarenlang in de top van het bedrijf gewerkt heeft, is nog commissaris. Los van de vraag of zijn kinderen de wil en capaciteiten hebben om de zaak voort te zetten, staat het voor Van der Laan niet vast dat Meatpoint altijd een familiebedrijf zal blijven. Ik ben sowieso al een rationeel mens en word doorgaans niet gehinderd door emoties. Op het moment dat zo n beslissing zou vallen, weet ik alleen niet hoe ik zou reageren. Zelfstandigheid heeft onze voorkeur maar het zou best kunnen zijn dat je de schaalgrootte mist om in het geweld mee te kunnen. Van der Laan praat dan niet over Nederland, waar iedereen zijn posities wel heeft ingenomen, maar over Europa. De verschillende landen hebben ieder nu nog hun eigen voorkeur voor vlees en eetgewoontes. Bundeling biedt op dit moment dan ook weinig voordelen, maar je ziet dat die grenzen langzaam vervagen. Onze spekreepjes bijvoorbeeld liggen in Engeland in de winkel en Duitsland wilde lange tijd alleen maar dikke, vette speklappen maar daar is nu ook vraag naar magere reepjes. Die tendens hou je niet tegen. Als je vraagt of wij Europees gezien groot genoeg zijn mee te doen zeg ik nee, maar dat geldt voor bijna iedereen. Ooit, zo besluit Van der Laan, zullen wij als aandeelhouders een ei moeten leggen over wat wij met deze onderneming willen. Maar de eerste jaren is dat nog niet aan de orde. Meatpoint is een vleesverwerkend en producerend bedrijf dat haar hoofdkantoor in Almelo heeft. Onder de Meatpoint-holding hangen drie businessgroups. SturkoMeat (productie van vers varkensvlees), Zwanenberg Food Group (productie en verkoop van vleeswaren en vleesconserven) en Zwanenberg Food UK (de Engelse equivalent van Zwanenberg). SturkoMeat en Zwanenberg staan geheel los van elkaar maar functioneren als twee communicerende vaten. Bij een lage prijs van het varkensvlees lijdt SturkoMeat weliswaar pijn, maar profiteert Zwanenberg door een goedkopere prijs van de grondstof. En omdat het omgekeerd ook zo werkt, gaat het Meatpoint als geheel per definitie goed. Het merendeel van de productielocaties bevindt zich in Oost-Nederland. Zo heeft SturkoMeat productiebedrijven in Twello, Apeldoorn en Lichtenvoorde en tot de Zwanenberg Food Group behoren onder meer Lupack Raalte, De Leeuw Borne en Van der Laan Almelo. Bij Meatpoint werken in totaal 2700 mensen. De omzet (grotendeels bepaald door de varkensprijs) bedraagt 1.7 miljard gulden. De onderneming wordt al jaren geleid door Aldo van der Laan, een van de kleinzonen van oprichter Theo van der Laan die in 1929 in Leidschendam een worstenfabriek begon. Midden jaren tachtig kwam de onderneming, gelokt door een investeringssubsidie, naar Almelo. Een dieptepunt beleefde het bedrijf in 1995 toen het na verdachtmakingen van collega-bedrijven in opspraak kwam door vermeende fraude met EG-subsidies. Justitie startte een groot onderzoek maar tot een aanklacht is het nooit gekomen. Dat heb ik toch ervaren als een beetje eerherstel, zegt Aldo van der Laan (46), die wordt omschreven als keihard, creatief, eerlijk en recht door zee. 5

8

9 c o l u m n f i n a n c i e e l a c c e n t De auto van de zaak - hoe duur rijdt u in 2001? Per 1 januari jongstleden zijn nog al wat veranderingen op belastinggebied ingevoerd. Ook de auto van de zaak is hierbij niet buiten schot gebleven. In dit artikel aandacht voor de hoofdlijnen van de gewijzigde wetgeving voor auto s van de zaak. Bijtelling voor privé-gebruik auto s Indien een werknemer of ondernemer een auto van de zaak ter beschikking staat, wordt het inkomen verhoogd met een bijtelling voor het privé-voordeel van deze auto. Deze bijtelling bedroeg tot en met vorig jaar in beginsel 20% van de cataloguswaarde van de auto. Met ingang van 1 januari jl. is de regeling, anders dan voorheen, ook van toepassing op auto s met een grijs kenteken. Daarnaast wordt het percentage van de cataloguswaarde op andere wijze vastgesteld. Voor welke auto s? Tot en met vorig jaar gold de regeling van bijtelling voor privé-gebruik van auto s alleen voor personenauto s (geel kenteken). Vanaf 2001 vindt ook voor auto s met een grijs kenteken (bestelauto s) een bijtelling in de inkomstenbelasting plaats. Alleen een bestelauto met een grijs kenteken, die uitsluitend of nagenoeg uitsluitend geschikt is voor vervoer van goederen, valt niet onder de bijtelling. Het gaat hier dan om bijvoorbeeld een service-auto waarin naast de bestuurder alleen plaats is voor gereedschappen en reserveonderdelen. Hoogte van de bijtelling Evenals vorige jaren wordt de bijtelling berekend door een percentage van de cataloguswaarde van de auto te nemen. Het percentage wordt berekend op grond van onderstaande tabel: Is een escape mogelijk? Indien geen tegenbewijs wordt geleverd gaat de fiscus er van uit dat u meer dan kilometers privé heeft verreden en wordt 25% van de cataloguswaarde van de auto bijgeteld. De bewijslast dat minder dan 7000 kilometer is gereden rust bij u als belastingplichtige. Kilometeradministratie Een tegenbewijs, bestaande uit een zogenaamde sluitende kilometeradministratie, wordt in ieder geval door de fiscus geaccepteerd. De eisen aan deze kilometeradministratie zullen niet wijzigen. Dit betekent dat een rittenstaat moet worden bijgehouden, waaruit per dag voor elke rit de begin- en eindstand van de kilometerteller, de gereden route, het zakelijke bezoekadres of de aanduiding privé moet blijken. Aanpassing arbeidsovereenkomst Voor werknemers kan de bijtelling ook worden voorkomen door in het arbeidscontract met een werknemer op te nemen dat, op Aantal privé-kilometers per jaar Percentage bijtelling tot 500 kilometer 0% indien aangetoond % % of meer 25% Naam: Datum Kenteken Rit nr. Beginstand Eindstand Blz. Van/naar Indien van verschillende bestelauto s gebruik wordt gemaakt moet de belanghebbende voor elk kenteken een dergelijk overzicht bijhouden. straffe van een boete, de ter beschikking gestelde auto niet voor privé-doeleinden gebruikt mag worden. Kilometers voor woonwerkverkeer zijn hierbij geen privé kilometers. Het is noodzakelijk dat aan deze contractuele bepaling aantoonbaar de hand wordt gehouden. Voor directeur groot aandeelhouders en personenauto s kan een zwaardere bewijslast rusten. Vereenvoudigde kilometeradministratie voor grijs kentekens Voor bestelauto s (grijs kenteken) zijn vereenvoudigde regels gesteld. Indien het privé-gebruik ligt tussen de 500 en kilometer per jaar kan worden volstaan met een vereenvoudigde rittenadministratie. Deze rittenadministratie kan er als volgt uit zien, waarbij wordt aangetekend dat het hier slechts gaat om een registratie van de privé-ritten. Is de Black-Box-rapportage een rittenadministratie? Met de technologische ontwikkelingen wordt steeds vaker de vraag gesteld of en in hoeverre een black-box een bijdrage kan leveren aan het inperken van de administratieve inspanningen van een kilometeradministratie. Met een black-box worden immers automatisch ritgegevens vastgelegd. Daarnaast kan door de bestuurder worden aangegeven of het een zakelijke of privé-rit betreft. De black-box kan inderdaad een vereenvoudiging teweeg brengen, echter, net als bij een handmatig bijgehouden rittenadministratie blijft een relatie tussen de black-box-rapportage en bijvoorbeeld agenda s nodig. Ten slotte Zoals u in dit artikel heeft kunnen lezen wordt het vermijden van een bijtelling niet eenvoudiger. Daarnaast wordt het, indien u geen maatregelingen treft, zeker niet voordeliger. Indien u op jaarbasis minder dan kilometer privé rijdt is het van belang uw maatregelingen te treffen om de hoge bijtelling te voorkomen. Uiteraard kan uw belastingadviseur u hierbij van hulp zijn. Mevrouw mr. S. Remeijer FB. De auteur is als belastingadviseur verbonden aan Ten Kate & Huizinga te Enschede 7 Twentevisie. 1/2001

10 De zware verantwoordelijkheid van Cogas-directeur Nico Schiphorst De overlevingsdrang 8 Nico Schiphorst wil voorlopig niets weten van verkopen van Cogas, zijn mensen verstaan het vak van verkopen van energie aan bedrijven. In Engeland loopt de liberalisatie van de energiemarkt voor op Nederland. En daar blijkt dat 80% van de consumenten gewoon bij hun oude, vertrouwde energieleverancier is gebleven. Dat gegeven kan wel eens het geluk zijn voor Cogas, dankzij alle fusies in den lande inmiddels het op vijf na grootste energiebedrijf van Nederland. Want met aardgasaansluitingen, aansluiting op elektriciteit en kabelaansluitingen moet je in Nederland met giganten als Essent en Nuon niet echt een grote mond hebben. Stroom is stroom, gas is gas, daar zit de winst niet. Met behulp van rapporten van Deloitte & Touche houdt de directie van Cogas stand; de muis die roept: wat stampen we lekker. Drie jaar geleden werd het laatste overnamebod van Essent honend in het ronde archief gegooid. En daarmee namen Schiphorst en de zeventien gemeentelijke aandeelhouders een zware verantwoordelijkheid op zich. Ondernemen met gemeenschapsgeld. (door Jan Medendorp) Twentevisie. 01/2001 Eén ding verstaan ze wel, daar in dat fraaie pand aan de Rohofstraat in Almelo, en dat is hun PR. Onder de verlokking van exclusiviteit en nieuwe onderzoeksrapporten wordt de redactie van Twentevisie uitgenodigd om de successtory aan te horen. Flauwekul natuurlijk. Want het verhaal van Cogas is bekend en wordt minstens een paar keer per jaar afgedraaid via jaarverslagen, persberichten en krantenartikelen. De waarheid is dat de liberalisatie van de middelgrote bedrijven volgend jaar van start gaat en dus wil Nico Schiphorst graag zijn verhaal kwijt, want die groep ondernemers is wel de achterban van Twentevisie. En dus moet de redacteur vooral luisteren en schrijven en niet te veel vragen stellen. En al helemaal niet in vergelijkende zin de naam Essent noemen, want dat wordt niet op

11 van een muis Volgens prijs gesteld. Als Schiphorst zijn praatje heeft gehouden, zakt hij lichtjes onderuit en glijdt zijn hand tevreden tussen broek en hemd. Essent-aanbod Schiphorst werkt al een tiental jaren bij Cogas, Ruim anderhalf jaar geleden volgde hij De Keuninck op als allerhoogste baas. En als je eenmaal aan de touwtjes trekt is het moeilijk om ze uit bedrijfsbelang weer uit handen te geven. Nee, zo werkt het natuurlijk niet. We kijken naar de belangen van alle stakeholders : aandeelhouders, werknemers en klanten. Het huidige beleid heeft voor alle partijen een meerwaarde. We hebben voldoende schaalgrootte en we werken indien dat nodig is samen met grote marktpartijen. Het allerlaatste Essent-aanbod dateert al wat van langer geleden, maar hij verdedigt de beslissing van zijn voorganger met verve ( het is maar goed dat het afgewezen is, Cogas is inmiddels veel meer waard ) en het was zeker geen allerlaatste kans, want Europese energieboeren nemen nog regelmatig contact met hem op, verzekert Schiphorst. Essent laat weten dat ze geen interesse meer heeft in Cogas nadat het laatste bod was verworpen. Blijkbaar is men daar van mening dat Cogas in de komende tijd vermalen zal worden. U zegt steeds dat we klein zijn, maar we zijn volgens CBS-statistieken een grote structuur NV met een omzet van 400 miljoen en 230 mensen in dienst. Tien keer groter Niet alleen is de jacht op grootgebruikers en sinds kort ook middelgrootgebruikers geopend door de energiebedrijven, ook mogen de distributeurs zelf uitmaken waar ze hun stroom inkopen. Tot voor kort was Cogas verplicht dat bij Essent te doen. Maar zijn inkopers wisten een mooie deal te maken met de EPON, onlangs verkocht aan een Frans bedrijf. En dat scheelt een slok op een borrel. En dat terwijl de stroomprijs momenteel hoger en hoger wordt, heeft Cogas al in september vorig jaar grote blokken voor de gebonden kopers (zoals de consumenten) ingekocht. En alleen voor de grote jongens wordt één-op-één (via de stroombeurs, trading of brookers) ingekocht, en met een toeslag doorgegeven aan de klanten. Maar dankzij dat slimme inkopen konden een paar leuke vissen worden binnengehaald. Natuurlijk verloor Cogas ook klanten, maar met nieuwe klanten als KPN, Connexxion, ABN en Fuji Film kan je natuurlijk voor de dag komen. En onlangs werd ook het waterschap Regge en Dinkel aan de lijst toegevoegd. In dezelfde week contracteerde Essent overigens zes waterschappen in het westen van het land. In één ding heeft Schiphorst absoluut gelijk: Essent is tien keer groter, wij hebben dus veel meer kans een klant van hen over te nemen dan zij van ons. Mensenwerk Schiphorst denkt dat het succes (tijdelijk of structurele?) van Cogas te danken is aan zijn mensen. In de afgelopen jaren hebben we dertig nieuwe, goede mensen kunnen aannemen. We hebben kunnen warmlopen in het nieuwe vak, want het blijkt dat in de praktijk verkopen van stroom aan de zakelijke markt toch een kwestie van relaties is. En dat kunnen wij goed. Wij zijn met dat nieuwe vak vroeg begonnen en hebben dus een voorsprong op de andere bedrijven. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat Cogas het spel professioneel speelt. Toch ook wel tot verbazing van Schiphorst die zich op een bepaald moment laat ontvallen: Wij zijn een Twents-Salands bedrijf en we zijn verbaasd dat we het zo goed doen. Onder de noemer zonder verleden geen toekomst, vertelt Schiphorst met graagte dat Cogas pakweg tien jaar geleden met niks is begonnen en nu al 130 miljoen op de bank heeft staan, wat een solvabiliteit inhoudt van meer dan 30%. En hij herhaalt maar weer eens dat Cogas de laagste gastarieven hanteert van Nederland. Cogas-topman Schiphorst blijft verkoop van stroom aan grote bedrijven toch vooral relatiebusiness. Verkoop via internet staat bij Cogas nog in de kinderschoenen. Ik verwacht wel dat de consumenten op die markt gaan neuzen. Ex-Cogas-medewerker Donkervoort heeft de geweldige internetdomeinnaam energiebedrijf.com op zijn eigen naam laten registeren. Met een paar grote investeerders is hij nu bezig een nieuw bedrijf op te zetten. Cogas is naar de rechter gestapt om de naam terug te krijgen, dat is niet gelukt. Cogas is in hoger beroep gegaan. Het is een kwestie van integriteit van mijn ex-werknemer, aldus Schiphorst. Ik ben wel eens verbaasd dat we het zo goed doen Melkboer Cogas kan zelf verder privatiseren over twee jaar. Dan kan elke individuele gemeente zijn aandelen verkopen. Van de zeventien gemeenten zullen een paar zeker gaan cashen, ondanks een dividend pay-out van 40%. Schiphorst is daar luchtigjes over: Ach, de beste aandeelhouder is die aandeelhouder die steeds op het punt staat zijn aandelen te verkopen. Cogas is op het eerste gezicht de melkboer bij wie je op de pof kon kopen, buiten kantoortijden om, maar de kleine middenstander ging ten langen leste wel kapot. Ja, met dat verschil dat wij naast het verkopen van stroom ook geld verdienen als eigenaar van het netwerk aan buizen en leidingen. Sterker nog, daar zit 80% van de winst. En Schiphorst is waarschijnlijk terecht niet bang dat in 2004 de consumenten in grote getale naar een andere energieboer zullen overlopen. Van alleen stroom en gas kan je niet leven. Cogas doet daarom wat aan warmtekrachtkoppeling en stortgas, maar dat zet financieel voorlopig nog geen zoden aan de dijk. Net als Essent gokt Cogas op de (glas)kabel (via dochter KTMO aansluitingen) waarin in de afgelopen jaren voor maar liefst 40 miljoen is geïnvesteerd. We hebben de bandbreedte verhuurd aan Castel, daarmee verdienen we dit jaar vijf miljoen. Als we niet hadden kunnen verhuren, dan hadden we verkocht. 9 Twentevisie. 01/2001

12

13 c o l u m n p e n s i o e n e n Het antieke theekastje 11 De jaarwisseling ligt alweer achter ons. Afgezien van een verschrikkelijk incident in Volendam is de rutsch in het nieuwe jaar voor ons allen waarschijnlijk plezierig verlopen. Hoe anders waren de (gespannen) verwachtingen bij de overgang van het jaar 1999 naar het magische jaar Grote investeringen zijn gedaan om onze westerse maatschappij in te richten naar een nieuw tijdperk. In een wereld waarin bijna alles mogelijk is, waren we bang voor een jaar met drie nullen. Calamiteiten bleven gelukkig uit. Waar de meesten niet bij stil staan is het feit dat per 1 januari 2001 wederom een nieuw tijdperk is aangebroken. Weliswaar een nieuw fiscaal tijdperk, maar toch niet minder memorabel. Per genoemde datum is de nieuwe wet op de inkomstenbelasting 2001 van kracht geworden. De oude wetgeving dateerde reeds van De grote lijnen van de nieuwe wetgeving waren al bekend sedert het kabinet Paars I in december 1997 de nota Belastingen in de 21ste eeuw uitbracht. Dat de nota daadwerkelijk tot een wetsvoorstel zou leiden, was duidelijk vanaf het moment waarop de grondgedachten werden opgenomen in het regeerakkoord Paars II. Op 14 september 1999 is het wetsvoorstel ingediend en heeft per 1 januari jongstleden kracht van wet gekregen. Inmiddels derhalve een voldongen feit en u zult anders moeten leren denken en anticiperen op uw inkomens- en oudedagsvoorzieningen. Salaris Wat staat ons in de eerste plaats te wachten bij de salarisafrekening van januari? De Oort-operatie (op voorstel van de commissie Oort dienden werknemers vanaf 1990 zelf de premies AWBZ en AAW te betalen) heeft een grote schrikgolf teweeggebracht bij de eerste salarisafrekening. Dit heeft tot grotere problemen geleid dan in eerste instantie was verwacht. Vanaf januari betalen we andere inkomenstarieven; de overhevelingstoeslag verdwijnt en voor de tariefgroepen komen heffingskortingen in de plaats. Ik persoonlijk ben benieuwd naar de eerste afrekening in dit het nieuwe jaar. Heeft u zelf voldoende geanticipeerd op de veranderingen in de sfeer van oudedags- en vermogensvoorzieningen? Dient uw antieke theekastje of het recht van vruchtgebruik nu wel of niet tot het vermogen van box III te worden gerekend? Bent u zich bewust van het versoberde fiscale klimaat van lijfrentevoorzieningen en: o ja, ik heb nog een lijfrentepolis van voor 16 oktober Welke consequenties heeft de overgang naar het nieuwe fiscale stelsel voor mijn (collectieve) pensioenregeling? Advies Er zullen de komende tijd nog de nodige vragen op ieder willekeurig niveau worden gesteld. Gaat u daar alstublieft op de juiste wijze mee om. Raadpleeg uw accountant voor vragen in het kader van de fiscale boxen; raadpleeg uw notaris terzake van vermogensoverheveling en de specifieke meritus ervan. Raadpleeg uw pensioenadviseur dan ook voor specifieke vraagstukken in de sfeer uw oudedagsvoorziening en de consequenties met betrekking tot de (collectieve) pensioenregeling. Met andere woorden, investeer tijd in de specifieke adviesaspecten waar u vanaf 1 januari 2001 hoe dan ook mee te maken krijgt. Ieders specialisme is immers niet voor niets gecreëerd. Mijns inziens is dit het beste zakelijke voornemen voor 2001! De beste wensen. Zijn de salarissystemen voorbereid op deze belangrijke wijzigingen? Bent u voorbereid op vragen van uw werknemers? W.H.H. Horck De auteur is als manager werkzaam bij TSA Pensioenen Twentevisie. 01/2001

14 n i e u w s & f e i t e n 12 Nieuws & feiten De nieuwe vestiging van PNO in Arnhem. Twentevisie. 01/2001 De netto inkomens zullen in het nieuwe belastingstelsel per 1 januari 2001, zoals verwacht, aanzienlijk stijgen. Met name de hogere inkomens zullen er flink op vooruitgaan. Dit blijkt uit berekeningen van CMG Personeels- en Salarissystemen in Amstelveen. De berekeningen hebben betrekking op de effecten die in januari op het loonstrookje te zien zullen zijn. Andere wijzigingen, zoals de stijging van het BTW-tarief van 17,5 procent naar 19 procent in 2001, wijzigingen in de ziektekostenpremies en het vervallen van aftrekposten voor de inkomensbelasting zijn buiten beschouwing gelaten. De Commissaris van de Koningin in Overijssel (mr. J.A.M. Hendrikx) en Gelderland (J. Kamminga) en het Kabinet hebben op 8 december jl. in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag met de ondertekening van een regioconvenant, de afspraken die tussen het Rijk en Oost-Nederland zijn gemaakt, bekrachtigd. In het regioconvenant zijn afspraken opgenomen om de ontwikkeling die Oost-Nederland de laatste jaren heeft doorgemaakt met van tal van kennisinstituten niet verloren te laten gaan. Ook het beter benutten van bestaande en voor de toekomst investeringen in nieuwe infrastructuur staan hoog op de prioriteitenlijst. Het tweede deel van het regioconvenant, waarin onder meer gesproken gaat worden over meerjarige investeringsafspraken kan naar verwachting in 2002 worden afgerond. PNO Consultants (subsidieadvies en -bemiddeling, hoofdkantoor te Hengelo) heeft op 2 januari jl een nieuwe vestiging geopend op het Business Park in in Arnhem. Deze locatie is gekozen om de regio Arnhem/Nijmegen technisch beter te kunnen bedienen. PNO startte haar dienstverlening in 1983 vanuit de Universiteit Twente. De organisatie bestrijkt het complete subsidiegebied op Neerlands en Europees niveau. Daarnaast ondersteunt zij bedrijven en instellingen met advisering rond kennis, innovatie, technologie en strategie. Op 13 en 14 maart a.s. wordt in het Expo Center in Hengelo de eerste ICT in Business georganiseerd. De Provincie Overijssel en Expo Center Hengelo hebben het mogelijk gemaakt dat startende ICT bedrijven deel kunnen nemen aan ICT in Business. In een speciaal daarvoor ingerichte Starterscorner kunnen deze bedrijven, die niet ouder zijn dan drie jaar, volledig gesubsidieerd deelnemen aan ICT Business. Woensdag 14 maart zullen, gedurende het middagprogramma, ongeveer 600 ICT-studenten (eindejaars) van ROC Oost-Nederland, Saxion Hogeschool Enschede en Universiteit Twente uitgenodigd worden de beurs te bezoeken. De 100% KLM-dochter Cygnific opent op 1 april 2001 een nieuw Customer Care Center in Enschede. Cygnific handelt voor KLM alle telefonische contacten met relaties af die betrekking hebben op verzoeken om informatie, reserveringen en het Flying Dutchman loyaliteitsprogramma. Vanuit Enschede zal de Duitse markt worden bediend met circa veertig in de Nederlands/ Duitse regio rond Enschede te werven nieuwe medewerkers. De gunstige ligging van Enschede t.o.v. Duitsland biedt uitstekende mogelijkheden Duitsers aan te trekken. Een vestiging van de KLM-dochter in Enschede betekent opnieuw een aanwinst voor de regio Twente. De gunstige arbeidsmarkt, opleidingsmogelijkheden, uitstekende infrastructuur en de Universiteit Twente hebben de doorslag gegeven. Cygnific heeft vestigingen in Amsterdam en Norwich (UK). Locoburgemeester E. Helder van de Gemeente Enschede en bestuursvoorzitter A. Peters van de Saxion Hogeschool Enschede hebben een samenwerkingsovereenkomst ondertekend op het gebied van het uitwisselen van kennis en het ontwikkelen van strategisch beleid. Zo zal er intensieve samenwerking via het inschakelen van afgestudeerden/stagiaires bij de uitvoering van de meerjarige ontwikkelingsplannen van het Grote Stedenbeleid plaatsvinden. Het ontwikkelen van kenniscentra op het gebied van kennisintensieve bedrijvigheid is een derde aandachtsgebied. Per 18 december jl. werkt Deloitte & Touche vanuit een nieuw onderkomen aan de Twentepoort Oost 14 op het Twentepoortterrein te Almelo. De verhuizing betreft de accountants en belastingadviseurs van het Schouwburgplein te Almelo, de Ondernemingsadviseurs, Juridische Dienstverlening en Subsidieadviseurs. In het nieuwe pand wordt gewerkt naar het flexwerkconcept. Dit houdt in dat het grootste deel van de werknemers geen vaste werkplek meer heeft, er centraal wordt gearchiveerd en er optimale bereikbaarheid wordt gecreëerd. Deloitte & Touche is met 6000 medewerkers verspreid over 90 kantoren één van de grootste organisaties in Nederland. Over 1999 is een jaaromzet behaald van 1.08 miljard gulden. Internationaal maakt de organisatie deel uit van Deloitte Touche Tohmatsu, met vestigingen in 130 landen en circa medewerkers. De wereldwijde omzet over het op 31 augustus 1999 afgesloten boekjaar bedraagt 10,6 miljard US Dollar. Op 18 december 2000 sloten het Nederlandse makelaarskantoor Leverink & Assen makelaars o.g. en het Duitse makelaarskantoor Immobilien Kamphorst GmbH een samenwerkingsovereenkomst. Aanleiding voor de samenwerking is de in Nederland sterk toegenomen vraag naar onroerend goed in Duitsland. Beide familiebedrijven zijn al meer dan 30 jaar aan weerszijden van de Euregiogrens actief en beschikken over meerdere vestigingen. Zowel Leverink & Assen als Kamphorst beweegt zich op het gebied van aan- en verkoop van woningen als bedrijfsmatig onroerend goed, nieuwbouwprojecten, hypotheebemiddeling, taxaties en (bouw)projectbegeleiding. De ondertekening in Denekamp van het samenwerkingsverband tussen Leverink & Assen makelaars en Immobilien Kamphorst. De heer ir. H. Smidt, voorzitter van de Raad van Bestuur van NV Twentsche Kabel Holding te Haaksbergen, heeft besloten om persoonlijke redenen met ingang van 31 december 2000 zijn functie neer te leggen. De Raad van Commissarissen van TKH heeft besloten om per dezelfde datum de heer J.M.A. van der Lof MBA te benoemen tot voorzitter van de Raad van Bestuur. De heer van der Lof maakt sedert 1998 deel uit van de Raad van Bestuur van TKH. Tevens heeft de Raad van Commissarissen het voornemen om de heer drs. C.L.F. Vrins te benoemen tot gedelegeerd commissaris tot het moment dat de Raad van Bestuur weer is aangevuld. De heer Vrins is tot medio 1995 voorzitter geweest van de Raad van Bestuur van TKH. Enschede Airport Twente wil met de regio een overeenkomst sluiten voor de komende vijftien jaar. Dit is noodzakelijk voor een verantwoorde ontwikkeling naar een rendabele luchthaven. Eind 2001 beëindigt het rijk de subsidie voor de luchthaven-

15 n i e u w s & f e i t e n exploitatie en wordt de luchthaven een normaal bedrijf. In een overleg op 1 december jl. met de wettelijke milieucommissie COVM presenteerde interimdirecteur Henk Bos het geactualiseerde ondernemingsplan en een voorstel voor meerjarenafspraken van de burgerluchthaven met zijn omgeving. Directeur G.H. Kobes van Kobes Plastics te Almelo mocht uit handen van Hans Ouwerkerk, juryvoorzitter van het Afval Overleg Orgaan, de Convenantsprijs 2000 in de categorie hergebruik in ontvangst nemen. Deze prijs, ingesteld door SVM-Pact, wil ondernemingen en ondernemers aanmoedigen om de doelstellingen van het Convenant Verpakkingen II (reductie van de afvalstroom) in 2002 te halen. Met ingang van 1 januari 2000 zijn Van der Sijs de Vlieger & Holsbrink Advocaten te Enschede gefuseerd met Damsté/Spoor, Sanders & Vermeulen Advocaten te Almelo en Hengelo. De nieuwe naam van het kantoor luidt: Damsté Advocaten. Met deze fusie werd Damsté Advocaten het grootste advocatenkantoor van Twente. Aan het nieuwe kantoor, met vestigingen in Enschede, Hengelo en Almelo zijn circa 80 medewerkers verbonden, van wie 35 advocaten. Wadinko CV, de participatiemaatschappij van de Waterleiding Maatschappij Overijssel, heeft 60% van de aandelen van de Zwolse TT\Groep overgenomen. Bij deze participatie zijn naast TT\Beheer drie dochterbedrijven betrokken: TT\Engineering, Technical Team en TT\CAD. De groep telt in totaal ruim 50 medewerkers (veelal ingenieurs), die werkzaam zijn voor gerenommeerde, over het hele land verspreide opdrachtgevers in de automotive, scheepsbouw, lucht- en ruimtevaart en speciaal machinebouw. Na de participatie in de TT\Groep is Wadinko betrokken bij de werkgelegenheid van ruim 1850 mensen in Overijssel, de Noord-Oostpolder en Zuidwest Drenthe. NV Twentsche Kabel Holding in Haaksbergen heeft per 1 december 2000 Javocom BV overgenomen. Javocom is actief op het terrein van technische computer supplies en computerverbruiksartikelen. De onderneming is gevestigd in Geleen, heeft 25 medewerkers en verwacht in 2000 een omzet van circa EUR 15 miljoen. Javocom is met deze acquisitie een dochteronderneming geworden van Intronics, een werkmaatschappij van TKH, en zal zich vooral richten op de detailhandel. In december jl. is de Best Western Quality Award 1999 uitgereikt aan het Best Western Dish Hotel Enschede. Het hotel scoorde in de kwaliteitsbeoordeling van Best Western evenveel punten als Best Western Hotel Os Heem in Epen. Ten gevolge van de treurige omstandigheden in Enschede in mei 2000 kon de directie toen niet aanwezig zijn bij de officiële uitreiking. Het Best Western Dish Hotel Enschede won deze Award ook al in 1994, 1995 en De heren D. Vollenga en F.J.G. Meijer, directeuren van het Best Western Hotel Enschede, ontvangen de Best Quality Award uit handen van de heer H.A. Smit, voorzitter van Best Western Hotels Nederland. Aangezien er veel vraag is van Twentse ondernemingen naar een vaste internetaansluiting is er onder de naam Wireless Internet een samenwerkingsverband ontwikkeld met het ICT bedrijf V-tel en internet provider Introweb. Vanaf de Internet Service Provider zijn straalverbindingen aangelegd naar de industrieterreinen Westermaat in Hengelo, centrum Hengelo, Twentepoort Almelo en Business & Science Park Enschede. Draadloos internetten is in de praktijk vooral aantrekkelijk voor bedrijven vanaf 15 medewerkers, die frequent gebruik maken van het internet en veel en en gaat sneller dan via de kabel of via ISDN/ADSL. In november 2000 startte Timmerfabriek ter Huurne met de bouw van haar nieuwe pand aan de Metaalstraat op het industrieterrein de Veldmaat te Haaksbergen. Het bebouwde oppervlak wordt daarbij uitgebreid van circa naar circa m_. Ter Huurne hoopt hiermee voor de toekomst haar productie met 60% te verhogen. De hal zal in de zomer van 2001 worden opgeleverd. Begin december 2000 heeft de minister van Economische Zaken, mevrouw Jorritsma, uit handen van gedeputeerde G. van Klaveren van de provincie Fryslan het einddocument van de Stuurgroep Certificerings Makelaars (SCM) in ontvangst genomen. De SCM werd op 6 juli 1999 officieel geïnstalleerd door de minister, met als opdracht het ontwikkelen van een branchebrede, door de makelaardij gedragen vertificeringsregeling. In de SCM zijn de volgende partijen vertegenwoordigd: de Nederlandse Vereniging van Makelaars o.g. en vastgoeddeskundigen (NVM), de Landelijke Makelaars Vereniging LMV, de Vereniging Bemiddeling, Branche Organisatie voor Vastgoedadviseurs & Makelaars (VBO) en de Vereniging Eigen Huis. Koninklijke Textielgroep Twenthe NV heeft per 4 december 2000 bij haar werkmaatschappij Summerset BV te Weerselo, fabrikant in tuinmeubelkussens, mr. Carel Boomkamp benoemd tot algemeen directeur. De heer Boomkamp heeft diverse functies bekleed in het nationale en internationale bedrijfsleven, onder meer bij Sara Lee/ Douwe Egberts en Rothmans International. Koninklijk Horeca Nederland en afvalinzamelaar Dusseldorp met het centrale kantoor te Lichtenvoorde en vestigingen in onder meer Ermelo, Nijmegen en Zutphen, hebben een inzamelactie op touw gezet voor de kaarsenmakerij van Stichting De Losser Hof te Losser. Concreet gaat het om het inzamelen van gebruikte kaarsen en kaarsenstompjes bij horecabedrijven. Deze kunnen volledig als grondstof voor nieuwe kaarsen worden hergebruikt in genoemde kaarsenmakerij. Medio december 2000 betrok reclamebureau Checkpoint in Oldenzaal haar nieuwe pand in hartje stad. Het nieuwe adres is Zuidwal 82. Per 1 januari jl. is Pinksterprint Copy-Service in Enschede overgenomen door vier personeelsleden. De kopieerwinkel werd in 1985 gestart door de heer en mevrouw Pinkster en groeide in vijftien jaar uit tot één van de modernste kopieer- en printinrichtingen van Nederland. Op 1 januari jl. ging Twence BV Afvalverwerking in Hengelo van start. Vanaf die datum werden de verbrandingsactiviteiten van avitwente BV samengevoegd met de afvalverwerkingsactiviteiten van de sector Milieu van de Regio Twente (o.a. stort en compostering). De nieuwe onderneming telt 140 medewerkers en verwacht voor 2001 een omzet van meer dan ƒ 100 miljoen. 13 Nieuws & feiten Naast het inzamelen van afval is Dusseldorp onder andere actief geweest met een (kerst)inzamelactie voor de Losserhof. Twentevisie. 01/2001

16

17 c o l u m n j u r i d i s c h g e z i e n De kantonrechtersformule: Hoe zeker is de factor C? Het gaat goed met de economie. Bedrijven groeien maar gezien de krapte op de arbeidsmarkt is het vaak moeilijk om personeel te vinden. Desondanks kom je als werkgever soms in een situatie dat er een werknemer uit moet. Als er een duidelijke financiële noodzaak voor een reorganisatie is of er moet bijvoorbeeld een afdeling dicht, dan wordt doorgaans de weg via het arbeidsbureau gekozen. Er kunnen ook andere redenen voor een ontslag zijn. Een werknemer wil niet mee als het bedrijf gaat verhuizen, hij ligt niet meer zo goed binnen het team of hij kan niet mee in de ontwikkelingen binnen het bedrijf. Ik zo n geval wordt vaak de keus gemaakt om naar de kantonrechter te gaan. Ik krijg regelmatig de vraag voorgelegd of dat niet erg veel kost omdat er dan betaald moet worden. De omgekeerde situatie doet zich ook voor. Een werknemer heeft het gevoel dat hij wordt tegengewerkt en wil weten of hij naar de kantonrechter kan gaan en dan recht heeft op een vergoeding. Sinds jaar en dag staat in de wet dat de kantonrechter de werknemer of de werkgever bij een ontbinding van de arbeidsovereenkomst een financiële vergoeding kan toekennen. Rechters deden dat ook maar hadden een eigen beleid. Soms werden er binnen een kantongerecht wel afspraken gemaakt maar het bleef afwachten wat er in een bepaalde zaak zou worden vastgesteld. A x B x C Om hierin verbetering te brengen en tegelijkertijd de rechtsgelijkheid te bevorderen is de kantonrechtersformule ingevoerd. De beroemde formule A x B x C. Waarbij A staat voor het aantal (gewogen) dienstjaren, B voor het salaris van de werknemer en C voor de correctiefactor. A en B zijn eenvoudig te bepalen. A: de dienstjaren van een werknemer jonger dan 40 tellen voor 1. Tussen 40 en 50 jaar voor 1,5 en vanaf 50 voor 2. B: het salaris per maand inclusief vakantietoeslag en andere vaste bestanddelen bijvoorbeeld een dertiende maand. De onzekere factor is C: de correctiefactor. Bij een zogenaamde neutrale ontbinding is de factor 1. De kantonrechter kan de factor verhogen of verlagen als de ontbinding meer aan de werkgever of aan de werknemer te wijten is. Hier komt goed personeelsbeleid om de hoek kijken Naar de kantonrechter gaan met een vaag verhaal dat een werknemer na 20 jaar niet meer functioneert, is op zijn zachts gezegd niet verstandig. De rechter vertrouwt niet op uw mooie ogen, maar wil stukken zien waaruit blijkt dat er functioneringsgesprekken zijn gevoerd. Is er met de werknemer gepraat over diens functioneren en is hij gewaarschuwd dat er iets moest veranderen? Bij een groter bedrijf zal bij de beoordeling bekeken worden of er wellicht een andere functie is. Een werkgever die slecht voorbereid naar de rechter stapt, haalt zich de problemen zelf op de hals. De verhouding met de werknemer zal door de aanvraag verslechterd zijn en tijdens een zitting nemen partijen vaak extreme standpunten in, het zogenaamde moddergooien. De kantonrechter kan het verzoek afwijzen omdat er onvoldoende bewijzen zijn waaruit blijkt dat de werknemer niet functioneert. Als werkgever zit u dan met een werknemer die u kort daarvoor bij de rechter zwart heeft zitten maken. Dat is niet echt bevorderlijk voor de werkverhouding. De kantonrechter kan ook beslissen dat de verhouding zo verstoord is door het ongemotiveerde verzoek dat hij de arbeidsovereenkomst moet ontbinden. Hij zal de verantwoordelijkheid daarvoor bij de werkgever leggen en de correctiefactor verhogen naar bijvoorbeeld 1,5 of 2. Bij een oudere werknemer die lang in dienst is kan dat aardig in de papieren lopen. De goede weg Maar het kan ook anders. Onlangs hadden wij een zaak waarbij ontbinding werd gevraagd omdat de functie van een werknemer wegens reorganisatie was vervallen. Hij was begin 40 maar werkte al 23 jaar bij het bedrijf. De werknemer kon binnen het bedrijf een functie krijgen die beter betaalde. Hij wilde dat niet omdat de werktijden ongunstig waren. De werknemer weigerde ook een tweede aanbod. Vervolgens bood de werkgever hem outplacement aan. De werknemer maakte wel een afspraak met het bureau maar zegde die op het laatste moment af. Ook het voorstel om bij een collega-bedrijf op detacheringsbasis te gaan werken, wees de werknemer af. De werkgever diende een ontbindingsverzoek in en in de procedure verzocht de werknemer om een vergoeding van ƒ ,-. De kantonrechter besliste dat de werkgever al het mogelijke had gedaan om een ontslag te vermijden. Omdat de werknemer zolang bij het bedrijf had gewerkt, wilde de werkgever nog wel een vergoeding van ƒ ,- betalen en dit is door de rechter overgenomen. Het zou best zo kunnen zijn dat de rechter niets had toegewezen als de werkgever dit aanbod niet had gedaan. De kantonrechtersformule bestaat, maar is niet zo eenduidig als vaak wordt gedacht. De correctiefactor C geeft de rechter de speelruimte waar hij gebruik van kan en zal maken. Goed personeelsbeleid en een goede verslaglegging voorkomen een teleurstellende afloop van een procedure en kunnen u als werkgever veel geld besparen. Jacobs Kranenburg Advocaten Mr. Gabrielle Kerkhof 15 Twentevisie. 01/2001

18 Egbert Willems leidt grootste notariskantoor van Twente: Fusie was geen noodzaak, 16 De tien notarissen die op 1 januari samengingen (van links naar rechts): J. Swerms Suwijn, J. Derkman, J. Hölscher, J. Hordijk, D. ter Braak, E(gbert) Willems, R. Marres, Mw. M. Plaggemars, H. Ledeboer en G. Numan. Twentevisie. 01/2001 Schaalvergroting, specialisatie en kwaliteitsverbetering zijn sinds 1 januari gevleugelde begrippen in de gefuseerde kantoren van SuwijnLedeboer Notarissen. Tien notarissen gaven hun onafhankelijkheid op om deel uit te kunnen maken van het grootste notariskantoor van Twente. De omvang van het kantoor, waar naast de notarissen nog eens 66 mensen werken, is zo groot, dat het met stip in de landelijke top 10 terechtkomt. En het einde is nog niet in zicht, want fusiegesprekken met kantoren die iets kunnen toevoegen aan het dienstenpakket van de notariële gigant, worden zeker niet uitgesloten. En dat is een eufemisme. (door Mario van Santen) Egbert Willems was met zijn 33 jaar ooit de jongste notaris van Nederland. Nu (dertien jaar later), zijn de ogen opnieuw op hem gericht: Het is op zich geen prestatie de grootste te zijn. Al zo n tien jaar geleden werd er op het kantoor van Lambrechtsen en Willems in Almelo nagedacht over de toenemende complexiteit van de samenleving. Specialisatie was noodzakelijk. De nieuwe Wet op het Notariaat (per 1 oktober 1999) bracht die zoektocht in een stroomversnelling. In februari zocht Willems contact met de collega s van de kantoren Swerms Suwijn Marres en Numan & Ledeboer uit Hengelo en met die van De Rooij, Derkman Hordijk uit Enschede. Ik was eigenlijk best verbaasd over het enthousiasme dat de collega s toonden. Bij elke nieuwe wet die geschreven wordt in Nederland, wordt de materie complexer, zegt Willems. En hoe complexer de materie, hoe langer werk de notaris heeft om alles goed uit te kunnen zoeken.

19 maar een strategische keuze Dat betekent dat je steeds opnieuw met je neus in de studieboeken zat. Voortaan willen we specialisaties aanbrengen. Dat betekent niet dat een klant uit Almelo voor een testament naar Enschede moet, maar dat we in elk van de drie kantoren één notaris hebben die zich vooral bemoeit met familiezaken, een tweede sterk is in onroerend goed en een derde vooral het bedrijfsleven bedient. Door die efficiencyverbetering hoeven de tarieven niet omhoog. Ook besparen we veel kosten door er maar één administratie en één boekhouding op na te hoeven houden, die allemaal centraal worden gevoerd. Je moet er absoluut zeker van zijn dat je geen fouten maakt. Voor een grote Vinexopdracht bijvoorbeeld, waarbij in korte tijd voor vele honderden woningen de akte passeert, is een fout gauw gemaakt als je voor elke woning contact moet onderhouden met banken, verzekeraars, kadaster, koper en verkoper. En in ons werk gaat het voornamelijk om grote bedragen. Concurrentie Een van de uitgangspunten van de nieuwe Notariswet was de onderlinge concurrentie tussen de notarissen te bevorderen. Daartoe werd onder meer een bandbreedte afgesproken, waarbinnen de tarieven van de notaris zich dienden te bevinden. Als uitleg werd daarbij gegeven dat die bandbreedte nodig was om het schokeffect binnen de wereld van het notariaat, dat zich jarenlang had vastgehouden aan de van overheidswege vastgestelde tarieven, uit te bannen. De notarissen konden zo een beetje wennen aan de harde wereld van de vrije markt. Maar het is de vraag of met alle fusies die de notariswereld de afgelopen tijd achter de rug heeft, het uitgangspunt van de onderlinge concurrentie geen pootje wordt gelicht. Want hoeveel notariskantoren blijven er over om onderling te vergelijken als de een na de ander fuseert? Een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken laat weten dat wat hem betreft de fusies binnen het notariaat een niet te voorziene bijkomstigheid zijn geweest van de nieuwe Notariswet, maar dat het niet aan het ministerie is om controle op deze wet uit te oefenen. Daarvoor heeft EZ de Nederlandse Mededingingsautoriteit (Nma). Die moet erop toezien of de marktpositie van de nieuwe organisaties niet al te dominant is en er een monopoliepositie ontstaat. De Nma echter duikt pas in een zaak als er sprake is van een fusie, waarbij elk afzonderlijk bedrijf goed is voor een jaaromzet van meer dan tien miljoen gulden. En dat is bij de meeste van de nu betrokken notariskantoren niet het geval, hoewel Willems zijn cijfers niet op tafel wil leggen. Hij bestrijdt de opvatting dat de concurrentie verdwijnt: In Almelo blijven, net als nu, twee andere kantoren waar klanten prijsopgave kunnen doen. Dat gebeurt nu ook al. Ik zie het probleem dan ook niet. Daar komt bij dat ik me oprecht afvraag of het rechtssysteem in Nederland er bij gebaat is dat er volledige concurrentie komt. Neemt de rechtszekerheid toe als er meer concurrentie is? Ik durf te stellen dat de klant niet alleen beslist op basis van het tarief. Die beslist ook op basis van kwaliteit en imago van zo n aanbieder. Je hebt nou eenmaal mensen die liever winkelen bij Albert Heijn dan bij de Aldi. De keuze die zij maken, maken zij bewust. Groei De keuze voor een fusie tussen notariskantoren uit de stedenband Enschede- Een notaris blijft door de Koningin benoemd en kan, ook al maakt hij deel uit van een groter geheel, altijd weer ergens anders opnieuw beginnen Bij een Vinex-opdracht passeren aktes van honderden woningen; dan is een fout gauw gemaakt Hengelo-Almelo is bewust gemaakt, omdat de notarissen verwachten dat juist in die stedenband de economische groei het grootst zal zijn. Vooral binnen het MKB zijn de verwachtingen hoog gespannen en daar willen zij van profiteren. Daarom zijn er geen notarissen uit de kleinere steden en dorpen betrokken bij dit samengaan. Toch zullen zij zich binnen afzienbare tijd ook moeten beraden op de toekomst, anders dreigen zij de boot te missen. Om zich staande te houden moeten zij zich gaan presenteren in een niche markt of zich specialiseren in bijvoorbeeld de agrarische sector. Daar waar zij traditioneel gezien ook de meeste ervaring in hebben. Voor hen is een fusie absoluut noodzakelijk om te kunnen overleven, voor ons was het een strategische keuze, aldus Willems. Alle tien notarissen geven hun onafhankelijkheid op en treden juridisch gezien allemaal in loondienst. Voor de meeste van hen een hele ommezwaai: We gaan in feite elkaars portemonnee beheren, door een gezamenlijke administratie en boekhouding te voeren. Dat zal vast nog wel op wat wrijvingen stuiten, maar we hebben onderling afgesproken dat we alles op alles zullen zetten om ons over die weerstanden heen te zetten en te streven naar dat wat goed is voor de onderneming. En mocht een van de partners onverhoeds toch zodanig met zichzelf in de knoop raken dat hij het niet meer ziet zitten, dan kan hij altijd weer uittreden. Een notaris blijft door de Koningin benoemd en kan, ook al maakt hij deel uit van een groter geheel, altijd weer ergens anders opnieuw beginnen. 17 Twentevisie. 01/2001

20