Grietje en Jan en hun verkleedkist

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Grietje en Jan en hun verkleedkist"

Nathalie Baert
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Grietje en Jan en hun verkleedkist Educatief programma voor groep 3

2 INHOUD Introductie blz. 3 Voorwoord Inleiding Kleding blz. 4 Werkblad 1 blz. 7 Werkblad 2 blz. 8 Werkblad 3 blz. 9 Werkblad 4 blz. 10 Werkblad 5 blz. 11 Werkblad 6 blz. 12 Werkblad 7 blz. 13 2

3 INTRODUCTIE Voorwoord Het Honig Breet Huis is een museum dat de historie van het leven van het gezin Jacob Cornelisz. Breet ( ) papierfabrikant in het familiebedrijf C & J Honig Breet vertelt, bewaart en presenteert. Het HBH is met zijn collectie voorwerpen en verhalen van de bewoners en zijn manier van presenteren dichtbij de bezoekers van jong en oud. Het HBH gelooft dat kennis over het verleden belangrijk is, omdat dit helpt de wereld om ons heen beter te begrijpen leren over hoe de mensen vroeger leefden in andere omstandigheden en met soms andere waarden en normen. Daarom biedt het HBH dit programma aan. Inleiding Binnenkort komen museumdocenten van het Honig Breet Huis naar uw school voor het Educatieve programma Grietje en Jan en hun verkleedkist in het kader van het erfgoedmenu Zaanstreek. Niet langer blijven Trijntje Bij en haar zus en broertje in het Honig Breet Huis op de Lagedijk te Zaandijk. Zij wonen daar tussen de mooie spulletjes waar zij goede herinneringen aan hebben. En zij willen nu weleens wat van de wereld gaan zien. Ze komen ook naar jou toe omdat ze hebben gemerkt dat niet alle kinderen naar het Honig Breet Huis kunnen komen. Daarom laten zij aan de hand van foto s hun huis zien. De keuken met daarin een smuiger, dat is de mooie betegelde schoorsteen boven de plaats waar gekookt werd. De tuinkamer met het beschilderde behang en in de zaankamer, waar je een mooi uitzicht hebt op de Zaan, staan het staand horloge en het tentjachtje een plezierjachtje, dat door één of twee roeiers werd voortbewogen en waarmee de rijke koopmansfamilies zich op mooie dagen lieten rondvaren. Vroeger werd in de Zaanstreek, vooral door de koopmansvrouwen, bijzondere kleding gedragen. We noemen dat nu klederdracht. Wij gaan ook liedjes zingen die over poppen en kleding gaan. Welke herinneringen Grietje en Jan nog hebben? Ze vertellen er graag over. Natuurlijk gaan we ook iets creatiefs doen. We gaan onze eigen aankleedpoppen net zo mooi aankleden met kleding zoals vroeger werd dragen. 3

4 PRAKTISCHE ZAKEN Verloop bezoek Start in de klas met gebruik van het digibord / introductie Opdracht Afronding 20 minuten 20 minuten 20 minuten Het programma wordt door drie museumdocenten begeleid. Onderwerpen uit het dagelijks leven die behandeld worden: Wonen Werken Kleding Spelen Mocht, om welke reden dan ook, het bezoek niet uitkomen, wilt u dit dan zo spoedig mogelijk doorgeven aan Mevr. Joke Fieseler, tel / , joke.fieseler@upcmail.nl Verantwoording Het educatief project wordt gerealiseerd door de afdeling educatie van het Honig- Breethuis. Fluxus adviseert en draagt zorg voor het contact met de scholen, verspreiding van deze lesbrief en de planning van het bezoek. HONIG-BREETHUIS, 2015 LESBRIEF GRIETJE EN JAN 4

5 KLEDING Er is maar één klederdracht bekend die specifiek Zaans genoemd mag worden, en dat is de kleding die hier eind 18 e, begin 19 e eeuw in zwang was. Een van de Kostbaarste van Nederland. Niet zo vreemd, want juist in die tijd waren er veel Zaankanters die graag wilden laten zien hoe welgesteld zij waren. Kenmerkend aan de Zaanse kledij waren vooral de stoffen én de speciale hoofdtooi, bestaande uit kap en kaper. De stoffen (sits) die kwamen van ver, zoals India, China of Japan. Deze stof is met de hand beschilderd. Er staan grote bloemen, bomen en takken op de stof die met een penseel werden geschilderd. Het Zaans kostuum was voor vrouwen. Het vrouwenkostuum had veel verschillende onderdelen. Een vrouw had meerdere rokken over elkaar aan. Ook droeg ze verschillende mutsen. Voor je aangekleed was duurde het wel twee uur. Bij het aankleden moest je dan ook geholpen worden. Mannen droegen kleding die in de mode was. KINDEREN Was het meisje tot schoolkind gegroeid en ging het mee ter kerke met platenbijbeltje of prentenboek, dan droeg het een: - Wit geborduurde jurk, - Italiaanse ronde hoed met een guirlande van roosjes en vergeet-mij-nietjes versierd, - Een zwart zijden pelerine met slippers, - Bij de gekleurde kousen behoorden gekleurde everlast schoenen Maar in de week geen wit goed!!! Wel: een bruin of paars katoenen jurk, - Rood bont schort - Gele nankische broek (?), - Zwarte of blauwe gesprenkelde kousen, - Vetleren rijglaarzen, - Hoofddeksel, pet van groen of bruin leder (!) versierd met een katoenen lintje, een knoop boven op, en van model als een kolenschepper. Dit was de algemene dracht, niet elegant, maar sterk! Jongens: blauw met wit gestreepte kiel en broek, een witte boord met rode das, en een leren gordel om het midden, en een pet. Gegevens uit: Uit den goeden ouden tijd, Jeugdherinneringen van Neeltje Mulder 5

6 HET MATROZENPAKJE Het matrozenpakje ligt aan de oorsprong van alle kinderkleding en het is van omstreeks Sinds die tijd heeft het matrozenpakje een ingrijpende gedaanteverandering ondergaan. Het pakje zoals wij dat nu kennen schouderkraag (braniekraag) met witte strepen en een V- hals. In Engeland nam het matrozenpakje, nadat twee kinderen van koning Edward in matrozenpakjes werden gekleed, in populariteit toe. Eind 19 e eeuw raakte het matrozenpakje met de schouderkraag ook elders op het continent mode mede doordat de meeste Europese vorsten- Huizen aan de nieuwe kindermode meededen. In Nederland speelde de familie Boissevain, generaties lang, een toonaangevende rol in het economische en culturele leven van Amsterdam. De oudste, vrij nauwkeurige te dateren foto van kinderen Boissevain in een matrozenpakje, is van ongeveer De 18 e en vroeg 19 e eeuwse matrozenpakjes waren uitsluitend bestemd voor jongens, dit i.t.t. de latere pakjes met een braniekraag. In Japan wordt matrozenkleding alleen gedragen door meisjes, en wel als schooluniform. Elders op de wereld was het een dracht voor zowel jongens als meisjes. Denk aan de familie Trapp in de musical Sound of Music. De vertedering die een matrozenpakje opwekte was voor een belangrijk deel te danken aan het contrast tussen de kinderlijke onschuld van de drager en de stoerheid van matrozen. 6

7 Werkblad 1 Een smuiger is een betegelde schoorsteen ja / nee Bloemetjes en bijtjes op het beschilderd behang ja / nee Het staand horloge staat in de slaapkamer ja / nee Deze schooltas is gemaakt van papier ja / nee 7

8 Werkblad 2 Een..voor. Een voor Een.voor.. Een. voor. Een. voor 8

9 Werkblad 3 Geef de clown een hoed! 9

10 Werkblad 4 10

11 Werkblad 5 Zaanse klederdracht omstreeks Kijk goed naar de foto en streep door wat er niet bij hoort: Mode voor mannen Mode voor vrouwen papieren feestmuts pofbroek schoenen met strikken lange broek stropdas kousen met strikken grote hoed kort plooirokje jurk van glimmende stof haar in paardenstaart lange mouwen parasol 11

12 Werkblad 6 Leerlingen leren liedjes voor het slapen gaan zodat zij tijdens het programma mee kunnen zingen. Kleertjes uit, pyjamaatjes aan; Naar bed naar bed Maantje tuurt maantje gluurt. Ik stond laatst voor een poppekraam. * Kleertjes uit, pyjamaatjes aan. * Naar bed, naar bed.. Kleertjes uit, pyjamaatjes aan Hoogste tijd om naar bed te gaan Kijk eens op de klok Alle kippetjes zijn al op stok Kom, we moeten slapen nu slapen gaan Kleertjes uit en pyjamaatjes aan. Naar bed, naar bed, zei Duimelot Eerst nog wat eten zei likkepot Waar zal ik het halen zei lange Jaap Uit grootvaderskastje zei Ringeling Dat zal ik verklappen zei t Kleine Ding. * Maantje tuurt, maantje gluurt. Maantje tuurt maantje gluurt, al door onze vensterruiten, Weet je wat het je vragen wil, t is in de kamer zo stil, zo stil. Zijn de kindertjes al naar bed, of spelen ze nu nog buiten? Zijn de kindertjes al naar bed, of spelen ze nu nog buiten? Lieve Maan, kijk er eens aan. Ze liggen al lang in de veren. Mooi zegt t Maantje en lacht en lacht. k wens jullie allen een goede nacht. Morgen heb je weer nieuwe pret, dan kun je weer spelen en leren. Morgen heb je weer nieuwe pret, dan kun je weer spelen en leren. 12

13 * Ik stond laatst voor een poppenkraam. Ik stond laatst voor een poppenkraam, oh, oh, oh, Daar zag ik mooie poppen staan, zo, zo, zo, De poppen raakten van de wijs Ze deden allemaal zo, Ze deden allemaal zo, Ze deden allemaal zo. 13

Vergelijkbare documenten

Mooie muts! gemeente Kampen

Mooie muts! gemeente Kampen De meeste mensen in de kleedden zich vroeger in de traditionele streekdracht. Dat deze kleding heel anders was dan de kleding van nu, ontdekken de leerlingen in dit thema. erst inventariseren de leerlingen