Moties AOV/Ouderenunie

Transcriptie

1 Onderzoek naar aanleiding van twee ingediende moties met betrekking tot voorzieningen voor gehandicapten Sociale Dienst Dordrecht Afdeling Zorg Piet van der Meijden maart 2004

2 11 Inleiding In de gemeenteraad van 3 maart 2004 heeft de fractie van AOV/Ouderenunie twee moties ingediend naar aanleiding van het gemeentelijke beleid in Dordrecht met betrekking tot voorzieningen voor gehandicapten. Het verlenen van voorzieningen aan gehandicapten is in de eerste plaats geregeld in de Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg). Vervolgens zijn de regels voor het verlenen van voorzieningen vastgelegd in de gemeentelijke Verordening voorzieningen gehandicapten. Tenslotte zijn nadere beleidsregels vastgelegd in het Handboek Wvg. De Raad heeft op 6 januari 2004 de nieuwe 'Verordening voorzieningen gehandicapten 2004' vastgesteld, verder in deze notitie genoemd: de Verordening. De twee moties van AOV/Ouderenunie vragen om uitbreiding en verruiming van een tweetal specifieke voorzieningen voor gehandicapten in Dordrecht, en om een rapportage aan de Raad over de kosten van uitbreiding en verruiming van deze voorzieningen. Deze notitie bevat een weergave van het Dordtse beleid, en een kort onderzoek naar de gevolgen en mogelijke kosten van beide moties. 21 Motie 1: verruiming subsidiemogelijkheden woningaanpassing gehandicapten Het gemeentebestuur heeft een zorgplicht voor het verlenen van in de Wvg omschreven voorzieningen aan in de gemeente woonachtige gehandicapten. Dit is vastgelegd in artikel 2 lid 1 van de Wvg: 1. Het gemeentebestuur draagt zorg voor de verlening van woonvoorzieningen, vervoersvoorzieningen en rolstoelen ten behoeve van de deelneming aan het maatschappelijk verkeer van in de gemeente woonachtige gehandicapten en stelt met inachtneming van het bepaalde bij of krachtens deze wet daartoe regels vast bij verordening. Het gaat er om dat mensen met behulp van deze voorzieningen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen en niet in een (AWBZ) instelling hoeven te worden opgenomen. Mensen die in een AWBZ instelling verblijven zijn n.l. uitgesloten van Wvg-voorzieningen. Dit is vastgelegd in artikel 2 lid 2 van de Wvg: 2. Het eerste lid is niet van toepassing op gehandicapten die verblijven in een instelling die ingevolge artikel 8 van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (Stb. 1992, 392) is toegelaten. Het gemeentebestuur heeft vervolgens een redelijke beleidsvrijheid om in de Verordening het lokale verstrekkingenpakket vast te stellen. In de Verordening is m.b.t. woningaanpassingen o.a. het volgende geregeld: opheffen of verminderen van beperkingen die een gehandicapte bij het normale gebruik van zijn woonruimte ondervindt het moet gaan om voorzieningen die op het individu gericht zijn en langdurig noodzakelijk de gemeente mag kiezen voor de goedkoopst adequate voorziening uitsluitend aanpassing van de woonruimte waar de gehandicapte zijn hoofdverblijf heeft. V** De motie van AOV/Ouderunie richt zich op de inhoud van artikel 2.4, lid 2 tot en met 5, van de Verordening. De tekst van het volledige artikel 2.4. van de Verordening luidt: "1. Burgemeester en wethouders verlenen slechts een financiële tegemoetkoming in de gemaakte kosten indien de gehandicapte zijn hoofdverblijf heeft of zal hebben in de woonruimte waaraan de voorziening wordt getroffen. 2. In afwijking van het gestelde in het eerste lid kan een financiële tegemoetkoming worden verleend voor het aanpassen van één woonruimte indien de gehandicapte zijn hoofdverblijf heeft in een AWBZ-inrichting.

3 3. De aanvraag wordt ingediend in de gemeente waar de aan te passen woning staat. 4. De financiële tegemoetkoming, bedoeld in lid 2, betreft slechts een tegemoetkoming in de kosten van het bezoekbaar maken van de in het tweede lid bedoelde woonruimte. 5. Onder bezoekbaar maken wordt uitsluitend verstaan dat de gehandicapte de woonruimte, de woonkamer en een toilet kan bereiken en gebruiken. 6. Indien een gehandicapt kind in het weekeinde en of de gebruikelijke schoolvakanties thuis wordt opgevangen, kunnen tevens de slaapverdieping en de natte cel bezoekbaar en bruikbaar worden gemaakt." Volgens het huidige beleid is een financiële tegemoetkoming voor een woningaanpassing dus alleen mogelijk indien de gehandicapte zijn hoofdverblijf heeft in de woning waaraan de voorzieningen worden getroffen. Het gaat er om dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen in hun woning. De gemeente heeft geen zorgplicht om andere woningen, bijv. tweede woningen, vakantiewoningen, woningen van ouders, familie, vrienden etc. aan te passen. Veel Nederlandse gemeenten, ook wij, hebben echter een uitzondering gemaakt voor gehandicapten die hun hoofdverblijf in een AWBZ-instelling hebben en regelmatig een bepaalde woning bezoeken. We hebben deze uitzondering gemaakt zodat een gehandicapte, die zijn hoofdverblijf heeft in een AWBZ-inrichting, toch regelmatig één bepaalde woning kan bezoeken, bijv. de woning van de ouders, aangezien een gehandicapte over het algemeen weinig privacy in een AWBZ-instelling heeft. In AWBZ-instellingen hebben gehandicapten vaak minder mogelijkheden om zelf langduriger bezoek te ontvangen (i.t.t. zelfstandig wonende gehandicapten). We willen het daarom voor deze gehandicapten gemakkelijker maken om bij een ouder of familielid op bezoek te gaan. Voor gehandicapte kinderen hebben we de regeling met ingang van de nieuwe Verordening zelfs verruimd. Als een gehandicapt kind in het weekeinde en de schoolvakanties thuis wordt opgevangen, kunnen tevens de slaapverdieping en de badkamer bezoekbaar en bruikbaar worden gemaakt. Overigens blijkt ook uit vaste jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep dat het bij het 'bezoekbaar maken' om een buitenwettelijke taak gaat, die gemeenten tot niets verplicht. AOV/Ouderenunie wil verruiming van de regeling voor het bezoekbaar maken van een woning van ouders, en/of familie voor zelfstandig wonende gehandicapten. Er is op dit moment geen enkele gemeente in Nederland die deze regeling kent. De gevolgen en mogelijke kosten van de verruiming die de AOV/Ouderenunie wenst: Een woning van ouders of familieleden wordt 'bezoekbaar 7 gemaakt. Het kan gaan om een aanvraag van zowel een gehandicapte die in Dordrecht woont als om een gehandicapte die buiten Dordrecht woont; immers de aanvraag wordt ingediend waar de aan te passen woning staat! De gewenste verruiming betekent dat iedere gehandicapte in Nederland die familie in Dordrecht heeft een aanvraag kan doen voor het 'bezoekbaar maken' van de woning van zijn familie. Het aantal gehandicapten met familie in Dordrecht is volledig onduidelijk. De woningeigenaren spelen ook een rol. Niet iedere woningeigenaar zal toestemming geven om de woning van ouders of familieleden aan te laten passen. De kosten van het bezoekbaar maken van een woning zijn aan een maximum gebonden van 2.269,-. Dit is vastgelegd in het 'Besluit financiële tegemoetkomingen voorzieningen gehandicapten 2004'. Bij het 'bezoekbaar maken' gaat het om kosten van: - Verwijderen van drempels en herstelwerk Hellingbaan of oprit naar de voordeur Verbreden van deuren, incl. nieuwe Toiletverhoger of verhoogd toilet x wandgrepen 100 Afhankelijk van de situatie in de te bezoeken woning en de beperkingen van de gehandicapte kunnen deze kosten variëren.

4 De kosten van het 'bezoekbaar maken' worden in de praktijk niet afzonderlijk geregistreerd, maar worden mee genomen in de registratie van alle woningaanpassingen. Tot nu toe leert de ervaring in de Dordtse praktijk dat we moeten uitgaan van een gemiddeld bedrag groot ca.: 1.135,- De kosten van een dergelijke verruiming kunnen dus enorm oplopen, vooral gezien het 'open eind' karakter van de Wvg. Dordrecht zelf heeft op dit moment ca Wvggerechtigden; stel dat in Dordrecht 1000 gehandicapten een beroep doen op deze regeling en vanuit andere gemeenten ook 1000, dan zijn de extra lasten voor de gemeente: 2000 x 1.135,- = Bij een groter beroep op de regeling en/of hogere gemiddelde kosten van het 'bezoekbaar maken' kunnen de kosten zelfs oplopen tot Conclusie naar aanleiding van motie 1: Dordrecht kent een ruimhartig beleid met betrekking tot de subsidiëring van het 'bezoekbaar maken' van woningen ten behoeve van gehandicapten die in een AWBZ-instelling wonen. We doen al veel meer dan wettelijk noodzakelijk is volgens de Wvg, en wat bovendien bevestigd wordt door vaste jurisprudentie van de Centrale Raad voor Beroep. De regeling verruimen naar zelfstandig wonende gehandicapten heeft forse financiële gevolgen, die gezien het 'open eind' karakter van de Wvg enorm kunnen oplopen. Bij een aantal van bijvoorbeeld 2000 aanvragen bedragen de extra kosten voor de gemeente: Bij een een groter beroep op de regeling kunnen de kosten oplopen tot Motie 2: uitbreiding vervoersvoorziening voor kinderen onder de 12 jaar In de Wvg is vastgelegd dat de gemeente een zorgplicht heeft voor vervoersvoorzieningen ten behoeve van de deelneming aan het maatschappelijk verkeer van de in de gemeente woonachtige gehandicapten. Het gaat om vervoer in het kader van sociale activiteiten, bezoek aan familie, vrienden, etc. Het gaat niet om het vervoer naar school (leerlingenvervoer) of naar een medisch specialist (ziekenvervoer). In de Verordening is het beleid met betrekking tot vervoersvoorzieningen in Dordrecht nader vastgelegd. Iemand komt voor een vervoersvoorziening in aanmerking, als aantoonbare beperkingen als gevolg van ziekte of handicap het gebruik of het bereiken van openbaar vervoer onmogelijk maken en andere algemeen gebruikelijke middelen als fiets of bromfiets geen oplossing bieden. Het gaat om vervoersvoorzieningen, die nodig zijn om zich te verplaatsen in de directe woonomgeving. In principe is er geen leeftijdsgrens gesteld bij het recht op vervoersvoorzieningen. De volgende vervoersvoorzieningen worden vooral ten behoeve van of aan kinderen jonger dan 12 jaar toegekend: aangepaste driewielfiets aangepast of aankoppelbaar fietsdeel aangepast autostoeltje specifieke autoaanpassingen aangepaste buggy's Kinderen jonger dan 12 jaar reizen bijna altijd met de ouder(s) of verzorger(s) mee en reizen meestal nog niet zelfstandig. Deze kinderen reizen bijna altijd samen met de ouder(s) of verzorger(s) naar familie, de bioscoop, de sportvereniging, etc. De leefwereld van kinderen, jonger dan 12 jaar, speelt zich vooral af in hun directe woonomgeving. Wij verstrekken via de Wvg dan ook vervoersvoorzieningen die er vooral op gericht zijn hun directe woonomgeving te ontdekken, bijvoorbeeld door middel van een aangepaste driewielfiets.

5 Aangezien kinderen jonger dan 12 jaar meestal nog niet zelfstandig reizen verstrekken we daarom in de regel geen collectieve vervoersvoorziening in de vorm van een eigen pas voor de Drechthopper. Het toekennen van Wvg-voorzieningen blijft echter maatwerk. In bijzondere gevallen wordt soms toch een collectieve vervoersvoorziening toegekend aan een gehandicapt kind jonger dan 12 jaar. Deze wordt dan via de zogenoemde hardheidsclausule, artikel 8.1. van de Verordening, toegekend. In Dordrecht hebben op dit moment 82 gehandicapte kinderen, jongeren dan 12 jaar, een Wvgvoorziening. Van deze 82 kinderen hebben er 47 een vervoersvoorziening, zoals bovengenoemde driewielfiets, autostoeltje, buggy, etc. AOV/Ouderenunie wil het huidige beleid gewijzigd zien en verzoekt om alle gehandicapte kinderen jonger dan 12 jaar gebruik te laten maken van de collectieve vervoersvoorziening, in dit geval de Drechthopper. Overigens erkent AOV/Ouderenunie in de overwegingen voor hun motie dat deze kinderen niet zelfstandig kunnen reizen. In het collectieve vervoerssysteem de Drechthopper reizen gehandicapten zelfstandig. Alleen indien dit gezien de beperkingen van een gehandicapte medisch noodzakelijk is, reist een begeleider mee. Een 'sociale' begeleider wordt vanwege de hoge extra kosten niet toegelaten binnen het systeem van de Drechthopper. Begeleiding van een kind jonger dan 12 jaar in de Drechthopper, moet dan ook medisch noodzakelijk zijn. Een pashouder van de Drechthopper kost de gemeente gemiddeld ca. 450 per jaar. Conclusie naar aanleiding van motie 2: Een collectieve vervoersvoorziening, in de vorm van een pas voor de Drechthopper, wordt volgens het huidige beleid niet aan kinderen jonger dan 12 jaar verstrekt, aangezien zij bijna altijd met de ouder(s) of verzorger(s) mee reizen en meestal niet zelfstandig reizen. Deze kinderen reizen bijna altijd samen met de ouder(s) of verzorger(s) naar familie, de bioscoop, de sportvereniging, etc. Uitzonderingen zijn echter mogelijk. In het collectieve vervoerssysteem de Drechthopper moeten gehandicapten zelfstandig kunnen reizen, tenzij begeleiding medisch noodzakelijk is. Deze uitgangspunten gelden ook voor kinderen jonger dan 12 jaar. Een pashouder van de Drechthopper kost de gemeente gemiddeld ca. 450 per jaar. De medisch noodzakelijke begeleider kost de gemeente eveneens 450. De extra kosten van de gevraagde uitbreiding ten laste van het Wvg-budget zijn, uitgaande van het huidige aantal kinderen met een Wvg-voorziening: 82 kinderen + indien medisch noodzakelijk 82 begeleiders x 450 = per jaar maximaal. Over het totaal aantal gehandicapte kinderen jonger dan 12 jaar in Dordrecht zijn geen gegevens bekend, vandaar dat we moeten uitgaan van het huidige aantal dat een beroep op de Wvg doet. Het is echter niet uit te sluiten dat als het beleid gewijzigd wordt en alle gehandicapte kinderen, jonger dan 12 jaar, met de Drechthopper kunnen gaan reizen het aantal aanspraken zal toenemen. 41 Beslispunten: 1. Kennis te nemen van het onderzoek naar de gevolgen en de mogelijke kosten van de twee door AOV/Ouderenunie ingediende moties in de Raad van 3 maart In te stemmen met het handhaven van het huidige Wvg-beleid en de ingediende moties van AOV/Ouderenunie te ontraden.

6 -u.ex.cxkl Motie AOV/Ouderenunie over verruiming subsidiemogelijkheden woningaanpassing gehandicapten De gemeenteraad van Dordrecht, in vergadering bijeen op 3 maart 2004, spreekt uit: Kennis te hebben genomen van: de bepalingen in artike!2.4,lid 2 tot en met 5, van de Verordening voorzieningen gehandicapten 2004 Gemeente Dordrecht, op grond waarvan een financiële tegemoetkoming kan worden verleend voor het aanpassen van een woonruimte indien de gehandicapte zijn hoofdverblijf heeft in een AWBZ-inrichting. Overwegende: dat bovenvermelde regeling bedoeld is om bewoners van een AWBZJnstelling de mogelijkheid te bieden op bezoek te gaan bij ouders of familie _ dat het argument van ouder- of familiebezoek evenzeer geldt voor gehandicapten, die niet in een AWBZ-instelling verblijven, maar zelfstandig wonen, dat het daarom uit oogpunt van gelijkberechtiging gewenst is de regeling ook op hen van toepassing te verklaren, xjraagt het college op; te onderzoeken wat de kosten zijn en uit welk budget ze betaald zouden kunnen worden en dit aan de raad te rapporteren: en gaat over tot de orde van de dag. AOV/ouderenunie.SM.Wemmers-Wanrooy p ^~ *&co.. vv^e»

7 nu. Motie AOV/Ouderenunie over uitbreiding vervoersvoorziening voor kinderen onder de 12 jaar fm De gemeenteraad van Dordrecht, in vergadering bijeen op 3 maart 2004, spreekt uit: Kennis te hebben genomen van: Het gemeentelijk beleid om gehandicapte kinderen onder de 12 jaar geen gebruik te laten maken van een collectieve vervoersvoorziening, vanwege de opvatting dat deze kinderen geen vervoersbehoefte zouden hebben. Overwegende; dat mensen met een handicap zoveel mogelijk gelijke reismogelijkheden moeten hebben als mensen zonder handicap en dat dit ook geldt voor kinderen onder 12 jaar; _ dat deze kinderen niet zelfstandig kunnen reizen en niet altijd gebruik kunnen maken van eigen vervoersvoorzieningen; dat het van belang is dat deze kinderen zich oriënteren op de maatschappij en hun leefwereld verbreden en vanuit dit oogpunt een eigen vervoersbehoefte hebben draagt het college op; te onderzoeken, wat de kosten zijn en uit welk budget ze betaald zouden kunnen worden en dit te rapporteren aan de raad. en gaat over tot de orde van de dag. De AOV/ouderenunie,H. Tazelaar ëco CV