Sportfunctionaris als copiloot van jeugdsportcoördinator Werkgroep sportbeleid (dag 1)

Transcriptie

1 Bij de opmaak van de cursus jeugdcongres in woord WERKGROEPEN DAG 1 - SPORTBELEID Sportfunctionaris als copiloot van jeugdsportcoördinator Werkgroep sportbeleid (dag 1) Volgens het uitvoeringsbesluit van de impulssubsidies is een jeugdsportcoördinator een sportgekwalificeerde jeugdsportbegeleider die het jeugdsportbeleid in de erkende sportvereniging coördineert op het sporttechnische, beleidsmatige en organisatorische vlak. Met deze definitie ging de Vlaamse Trainersschool aan de slag om de cursus jeugdsportcoördinator uit te werken en vorm te geven. Zij kwamen reeds vroeg in dit proces tot de conclusie dat het takenpakket van een jeugdsportcoördinator zeer divers is en dat de kwaliteit in elk onderdeel van belang is. miek, vooral op vlak van kwaliteit. Via de cursus jeugdsportcoördinator wil men informatie en tools aanreiken die de lokale jeugdsportcoördinator kunnen vormen en inspireren bij de uitoefening van zijn/haar taken. Verder wil men deze functie erkennen om zo het belang en de positie van de jeugdsportcoördinator binnen de club te garanderen. Tijdens de werkgroep kregen de deelnemers de visie en een stand van zaken over de cursus jeugdsportcoördinator. Verder werden binnen het diverse takenpakket van de jeugdsportcoördinator volgende praktijkvoorbeelden toegelicht door de experts van op het veld met als doel de deelnemers meer inzicht te geven in het takenpakket van de jeugdsportcoördinator: de organisatie en structuur van Basket Groot Leuven door Freddy Hernou; het jeugdopleidingsplan van Knack Randstad Roeselare door Erwin Everaert; de opstart van een nieuwe jeugdwerking bij Club Brugge door Henk Mariman; interne en externe communicatie bij K Bilzerse VV door Bart Caubergh. Cursus jeugdsportcoördinator van de Vlaamse Trainersschool sportcoördinator vertrekt de Vlaamse Trainersschool (VTS) vanuit een aantal vaststellingen. Ten eerste willen sportclubs een kwaliteitsvolle omkadering van hun jeugdsport. Verder vragen de gemeenten naar een invulling van het begrip jeugdsportcoördinator in het kader van de impulssubsidies. Tot slot onderscheiden we in het sportlandschap verschillende sportclubs, allen met hun eigen sportfederaties en een divers sportaanbod. Dit leidt ertoe dat de huidige invulling van het begrip jeugdsportwerking en de daarbij horende jeugdsportcoördinator zeer divers is. Binnen deze diversiteit wil VTS een algemeen kader creëren voor de jeugdsportcoördinator. VTS wil een toegevoegde waarde leveren aan de bestaande dyna- Taken van de jeugdsportcoördinator Op het veld stellen we vast dat de taken van een jeugdsportcoördinator vaak zeer divers zijn. Het is eveneens niet altijd dezelfde persoon die al deze taken uitoefent. Toch kunnen we hierin zes clusters of domeinen onderscheiden (zie figuur 1): jeugdsportbeleid, jeugdsportorganisatie, communicatie, sporttechnisch aanbod en sociaal-pedagogische aanpak. Al deze domeinen staan in relatie met elkaar en moeten op een kwalitatieve manier tot stand komen (kwaliteitsbewaking). Per domein kunnen we een aantal kerntaken formuleren (zie tabel 1). figuur 1: Takenpakket van de jeugdsportcoördinator 42

2 tabel 1: Kerntaken van de jeugdsportcoördinator per domein Jeugdsportbeleid Ken je de missie van de jeugdsportwerking? Hoe formuleer je een visie over jeugdsportwerking? Hoe creëer je een draagvlak voor de jeugdsportwerking? Hoe veranker je de jeugdwerking in de totale structuur van de sportclub? Hoe stel je een jeugdsportbeleidsplan op? Hoe werk je een sportgezondheidsbeleid uit? Sporttechnisch jeugdsportaanbod Hoe kan je als jeugdsportcoördinator de opleidingsvisie en -methode implementeren en bewaken? Hoe stel je een recrutering- en scoutingsplan op? Hoe kan je de sporttechnische opvolging analyseren en optimaliseren? Hoe kan je jeugdsportbegeleiders aanwerven, opvolgen en coachen? Communicatie Hoe communiceer je met jeugdsportbegeleiders, sporters, ouders en clubbestuur? Hoe zet je een communicatiesysteem op tussen jeugdsportbegeleiders, sporters, ouders, clubbestuur? Hoe organiseer en leid je overleg met externen? Hoe leg je jeugdaccenten in de communicatievormen van de club? Organisatie jeugdsport Hoe coördineer je de organisatorische begeleiding van de jeugdtrainingen en wedstrijden? Hoe volg je het clubbeleid inzake sportmateriaal voor de jeugdwerking op? Sociaal pedagogische aanpak Hoe tref je maatregelen die de jeugdgerichtheid van het sportaanbod vergroten? Hoe implementeer en volg je die op? Hoe stimuleer je jeugdsportbegeleiders tot het opnemen van hun voorbeeldfunctie? Hoe veranker je structureel de jeugdparticipatie? Kwaliteit Hoe kan je de kwaliteit van de jeugdsportwerking in de sportclub bewaken en evalueren? We kunnen stellen dat de jeugdsportcoördinator verantwoordelijk is voor de coördinatie van het jeugdsportbeleid. Op een gestructureerde en systematische wijze coördineert hij de sporttechnische, beleidsmatige, sociaal-pedagogische, communicatieve en organisatorische aspecten van de jeugdwerking zodat de kwaliteit van de jeugdsport in de sportclub verhoogt. Cursus jeugdsportcoördinator De opleiding belicht de verschillende competenties die je als jeugdsportcoördinator nodig hebt om het takenpakket in te vullen. Per kerntaak werden de bijhorende competenties (kennis, vaardigheden en attitude) besproken en geduid. De opleiding zal twee niveaus kennen: de instap- en de vervolgmodule. In de instapmodule wordt een referentiekader aangereikt waarbij de jeugdsport- coördinator zijn eigen functioneren in de jeugdsportclub kan toetsen. Aan de hand van de verschillende cases leert men stap voor stap hoe men als jeugdsportcoördinator de kerntaken effectief en onderbouwd kan invullen. De cursus is sterk praktijkgericht en sluit nauw aan bij de specifieke situatie van de sportclubs, zodat de vertaalslag gemakkelijk kan worden gemaakt. Naast de cursusmomenten zullen de deelnemers ook opdrachten krijgen om zelfstandig uit te voeren. Aan de hand van deze opdrachten zullen de cursisten een portfolio samenstellen. De eindevaluatie zal bestaan uit de bespreking van het portfolio en de permanente beoordeling tijdens de cursus. Toelatingsvoorwaarde voor het volgen van de instapmodule is het diploma initiator of gelijkgesteld. De eerste opleidingen worden in het najaar van 2009 in elke provincie georganiseerd. Men betaalt voor deze opleiding (24 lesuren) 75. In de vervolgmodule (start 2010) wordt dieper ingegaan op het ontwikkelen van de competenties. Deze module staat open voor sportbegeleiders die minstens het diploma Instructeur B of Trainer B bezitten en de instapmodule jeugdsportcoördinator gevolgd hebben. Om in aanmerking te komen voor de impulssubsidies moet een jeugdsportcoördinator beschikken over een diploma initiator of gelijkgesteld en moet men actief zijn als jeugdsportcoördinator in de betrokken sportclub. Via gemeentelijke subsidiereglementen kan men op twee manieren subsidies ontvangen. Ten eerste kan men een éénmalige tussenkomst ontvangen voor het volgen van een hogere of aanvullende opleiding of bijscholing. Vervolgens kan men deze jeugdsportcoördinatoren jaarlijks belonen voor hun behaalde kwalificaties. Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 43 N 211

3 BE INSPIRED Een sportveld dat zomer en winter kan bespeeld worden... Desso kunstgras Een natuurgrasveld verstevigd met 20 miljoen kunstgrasvezels... Desso GrassMaster Contacteer ons en ontdek zelf onze passie voor sport. Hockeyclub Braxgata Sporting Lokeren RSC Anderlecht T: F: T: F:

4 Praktijkvoorbeeld De jeugdsportcoördinator binnen de organisatie en structuur van Basket Groot Leuven Vooraleer een jeugdsportcoördinator kan starten met de opmaak van een structuur voor de jeugdwerking moet men, in overleg met het team van medewerkers, een missie trachten te formuleren. Bij Basket Groot Leuven deed men dat aan de hand van volgende kernpunten: de sport primeert; financieel gezond zijn; kwalitatieve jeugdwerking; met respect voor ieders kunnen; waarin doorstroming belangrijk is. Het is tevens belangrijk een domein af te bakenen. Je kan als sportclub niet alles aanbieden en toch binnen elk onderdeel topkwaliteit behouden. Toch kunnen en moeten kwantiteit en kwaliteit soms samengaan. Zonder voldoende jeugdspelers kan je bijvoorbeeld onmogelijk een goede doorstroming realiseren. Tot slot bakent men de doelstellingen af door ze op korte en lange termijn te formuleren en ze meetbaar te maken. Organisatie en structuur van jeugdwerking Basket Groot Leuven De organisatie en structuur van de vereniging is afhankelijk van de omvang van het geheel. Hoe groter de club, hoe meer leden, hoe meer trainers, hoe uitgebreider de werking hoe meer nood aan structuur. De gehele jeugdwerking van Basket Groot Leuven zit vervat in een matrixstructuur. Bij Basket Groot Leuven kent de functie jeugdsportcoördinator een dubbele lading; een administratieve en een sporttechnische figuur 2: Dubbele functie jeugdsportcoördinator (figuur 2). Toch is er overlap tussen de twee domeinen. Een goede communicatie en samenwerking tussen beide medewerkers is daarom van essentieel belang. Om deze belangrijke functies in te vullen, stelde Basket Groot Leuven enkele basiscriteria voorop. Zo moet men voor de functie sporttechnisch coördinator beschikken over een trainer A diploma basket, een pedagogische opleiding en minstens drie jaar ervaring als jeugdcoach binnen de club. Voor de functie administratief coördinator moet men vooral over een aantal organisatorische competenties (communicatief vaardig, stressbestendig, PC-gerichte vaardigheden ) beschikken. Ter informatie geven wij schematisch het takenpakket van zowel de sporttechnische als de administratieve coördinator van Basket Groot Leuven (zie tabel 2). tabel 2: Takenpakket sporttechnische en administratieve coördinator van Basket Groot Leuven Administratief coördinator Voorzitter van het Jeugddepartement; Interne en externe vertegenwoordiging van het Jeugddepartement; Samenstellen van omkadering; Opmaken en opvolgen van de globale jaarplanning en de begroting (budget); Opvolgen van de gemaakte afspraken op sportief en administratief vlak; Woont de vergaderingen bij van de sportief coördinatoren; Lid van het Management Team; Woont de vergaderingen bij aangaande de lopende projecten en/of evenementen; Verantwoordelijk voor de globale Jeugdwerking, inclusief doorstroming; Bemiddelaar bij conflicten; Participatie in de oplossing; Communicatie. Sportief coördinator Stelt samen met zijn collega s een opleidingsplan op dat tegemoet komt aan de noden van de club; Ondersteunt zijn ploegjes op sporttechnisch gebied; Steunt de organisatie van competitie van de teams; Coördinatie van het jeugdbeleid in zijn departement (ontwikkeling van de leerlijn, vorming, controle en opvolging van spelers en trainers); Afstemming van het sportbeleid in samenwerking met de Algemeen Jeugdcoördinator; Permanente bijscholing op tactisch, medisch en technisch vlak via vakliteratuur en vormingssessies; Aanstellen en begeleiden van de coaching staff van de verschillende ploegen volgens de clubfilosofie; Begeleiden van stages, trainingen en wedstrijden; Scouting van individuele spelers; Opvolging van tendensen in het basketbal, eventueel via aanwezigheid op topmanifestaties en clinics; Vertegenwoordiging in de vergaderingen van de coördinatoren of trainers. Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 45 N 211

5 KUNSTGRAS VOETBAL HOCKEY TENNIS RUGBY GOLF A POWERFUL EXPERIEN CE DOMO Sports Grass is een pionier op het gebied van kunstgras voor sport. Onze passie voor topprestaties en onze bewondering voor sporthelden drijven ons ertoe om het perfecte speeloppervlak te ontwikkelen. Wereldwijd is DOMO Sports Grass verantwoordelijk voor meer dan 50 miljoen m 2 geïnstalleerd kunstgras voor voetbal, hockey, tennis, Amerikaans voetbal, rugby, golf, ski en multifunctionele sporttoepassingen. Ruim 25 jaar ervaring en nauwe samenwerking met lokale besturen, gemeenteraden, scholen en sportfederaties maakt DOMO Sports Grass tot expert in het ontwikkelen en plaatsen van duurzame en makkelijk te onderhouden kunstgrasterreinen. Onze sportkwaliteiten beantwoorden aan de hoogste normen van veeleisende sportfederaties zoals de FIFA, UEFA, IRB, ITF en FIH. CONTACT: DOMO SPORTS GRASS T sportsgrass@domo.org

6 Ondersteuning van de jeugdsportcoördinator: praktijkvoorbeeld Pro²Jeugdsportcoördinator PRO²Jeugdsportcoördinator is een kant en klaar ondersteuningspakket voor jeudsportcoördinatoren dat perfect past binnen de doelstellingen en richtlijnen van de impulssubsidie. Deze professionele ondersteuning is volledig gericht op jeugdsportcoördinatoren in sportclubs, doch wordt voornamelijk aangeboden via de gemeenten. Voor meer informatie verwijzen we naar de website van Dubbelpas vzw: Praktijkvoorbeeld Een opleidingsplan voor de jeugdwerking van Knack Randstad Roeselare Knack Randstad Roeselare, beter bekend van hun herenploeg volleybal in ereklasse, werkt aan een doelgerichte kwalitatieve jeugdwerking waarin jongens vanaf zes jaar optimaal begeleid en ontplooid worden tot volwassen spelers. Het intern systeem voor het meten en opvolgen van de motorische en sporttechnische ontwikkeling van de jeugdleden is hierin een belangrijke schakel. Het systeem bestaat uit een opsomming van de technische en tactische eindtermen verbonden aan elk onderdeel van het volleybalspel en een opvolgsysteem voor de motorische eigenschappen. Elk systeem werd in samenspraak met de trainers en sporttechnisch verantwoordelijken opgemaakt en besproken. Verder werd eveneens een beroep gedaan op de informatie van de Vlaamse Volleybalbond en Voltis 1. Deze opvolgsystemen stellen de trainers in staat doelgericht en op een objectieve manier te werken. Verder biedt het de mogelijkheid om in niveaugroepen (i.p.v. leeftijdsgroepen) te werken. Eens de eindtermen bereikt, kan een speler onafhankelijk van zijn leeftijd doorschuiven naar een volgende groep. Een ander groot voordeel is dat men van elke speler objectieve gegevens ter beschikking heeft. Deze gegevens worden dan ook benut bij de communicatie naar de speler en zijn ouders. Technische en tactische eindtermen: voorbeeld aanval Per techniek werden er door de Vlaamse Volleybalbond een aantal concrete en vooral evalueerbare technische en tactische eindtermen vooropgesteld. Voor de techniek aanval zijn dit voor C-jeugd bijvoorbeeld; een tipbal kunnen geven, over een blok slaan (bij grote spelers) en verschillende slagrichtingen aankunnen. De controle van deze eindtermen gebeurt tweejaarlijks via individuele scouting. Dit kan tijdens de training door te turven, maar gebeurt vooral via videoscouting tijdens de wedstrijden. Hier wordt de abstracte noemer presteren onder druk in het verhaal gebracht. De lijsten die de progressie per speler bevatten, zijn aanwezig op training. De spelers kunnen zelf voor een bepaalde eindterm trainen en beslissen een test af te leggen. De datum waarop de test met succes werd beëindigd, wordt dan genoteerd op hun scoutingfiche. Voor de tactische eindtermen moet men op een gelijkaardige manier de eindtermen bereiken. Motorische basiseigenschappen Sinds 2006 beschikt Knack Randstad Roeselare over een draaiboek met standaardtesten en streefdoelen om de motorische basiseigenschappen te meten. Het bevat bijvoorbeeld de reikhoogte uit stand en na sprong, BMI, aanvalsaanloop, 3x6 meter sprint, tennisbal gooien uit halve kniestand en de légèrtest. Deze tests worden twee maal per jaar afgenomen. Na twee jaar worden de tests herbekeken en worden aanpassingen gemaakt waar nodig. De afname van dergelijke tests geeft je de mogelijkheid de motorische evolutie van elke speler op een objectieve manier te volgen. Via analyse van de gegevens komen soms opvallende knelpunten aan het licht. Zo toonde de légèrtest aan dat de uithouding van de kinderen van Knack Randstad Roeselare onvoldoende was. Op basis van deze resultaten werden, in samenspraak met alle trainers, alle trainingen aangepast. Bij de volgende testafname waren de resultaten opvallend beter. Vanaf B-jeugd (16-17j) wordt de fysieke basiseigenschap kracht verder uitgewerkt in het Reebok Wellness Center te Roeselare. Dit gebeurt onder begeleiding van de kinesist van de club. Dankzij de topploeg Knack Randstad 1 kunnen dertig jeugdspelers gratis fitnessen. De meest gedreven spelers verteren per week vier trainingen, twee matchen en één fysieke training. Ook voor deze fitnesstraining werd een individueel fysiek programma opgemaakt. Dit is gebaseerd op een combinatie van preventieoefeningen en krachtoefeningen tegen eigen gewicht. 1 Voltis (Volleybal Talent Identificatie Systeem) is een project dat de fysiek en biometrie meet van alle volleybalspelers en -speelsters in Vlaanderen. Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 47 N 211

7 Praktijkvoorbeeld Opstart van een jeugdsportbeleid bij Club Brugge Een jeugdopleiding is zeer clubgebonden. Elke vereniging beschikt over een eigen cultuur die telkens een andere aanpak vergt. Deze cultuur is vaak streekgebonden en het totale budget van de club kan deze cultuur eveneens sterk beïnvloeden. Bij de opstart van een nieuwe jeugdwerking is het daarom zeer belangrijk voeling te krijgen met de cultuur van de club. De logische eerste stap voor het hervormen van een jeugdwerking is de opmaak van een sterkte-zwakte-analyse. Henk Mariman, hoofd opleidingen Club Brugge, startte met individuele gesprekken, de oprichting van verschillende werkgroepen en werkvergaderingen om de gegevens voor deze analyse te verzamelen. Alle vaststellingen werden schematisch neergezet. Naar aanleiding van deze analyse stelde men vast dat het bestaande organogram niet voldeed aan de verwachtingen. Het organogram was een klassieke benadering waarbij het sportieve niet centraal stond en de afstand tussen leiding en werkveld te groot was. Daarom koos men voor een nieuw organogram (figuur 3) waarin het sportieve ondersteund wordt door acht departementen. Per departement is er één hoofd en vergadert men één keer per maand. Deze vergaderingen zijn vooral sturend, maar de praktische problemen halen wel eens de bovenhand. Elk departement heeft een eigen organogram. De missie en visie van Club Brugge sluit nauw aan bij de praktijk. Voetbal staat centraal en doorstroming is belangrijk. Ook een goede samenwerking en verankering met Vlaamse clubs is een prioriteit. Een visie moet vooral gedragen worden door de club. Bij de opmaak van de doelstellingen werd rekening gehouden met de mankracht en de middelen. Men besteedde veel tijd aan het in kaart brengen van de competenties van elke medewerker. Zo bepaalde men welke medewerker in aanmerking kwam voor welke functie. Daarnaast werd een vormingsplan opgemaakt om de medewerkers verder bij te scholen. Voor de realisatie en opvolging van de doelstellingen werd een draaiboek opgemaakt. Dit document bevat alle doelstellingen, profielen, organogrammen en alle procedures voor de uitvoering van de doelstellingen. Zo werd bijvoorbeeld uitgeschreven hoe een thuisbezoek gebeurt, hoe de aanwerving gebeurt en wat de verwachtingen zijn ten aanzien van de scouts. Je kan als vereniging natuurlijk wel mooie plannen schrijven, maar als deze niet gecommuniceerd worden naar alle geldingen van de club, zullen deze een teleurstellend resultaat genereren. Daarom is een goede communicatie cruciaal, zowel bij de opmaak als bij de realisatie van het jeugdsportbeleid. Administratief departement figuur 3: 8 departementen ondersteunen het sportieve departement 48

8 Praktijkvoorbeeld Interne en externe communicatie bij K Bilzerse VV De Koninklijke Bilzerse voetbalvereniging beschikt sinds 2007 over het zilveren kwaliteitslabel van Dexia FootPass. Net als bij een grote club kan een goede interne en externe communicatie ook in een kleine club problemen vermijden en de werking optimaliseren. Om alle relevante informatie, met betrekking tot de interne werking van de vereniging, te communiceren naar de leden en de medewerkers werkt KBVV met een informatiemoment bij de aanvang van elk seizoen. Elk lid ontvangt dan een informatiebrochure met de missie en doelstellingen van de club, de organisatiestructuur met foto s van elke medewerker, een activiteitenkalender, de principes met betrekking tot speelgelegenheid, het intern reglement en andere praktische informatie. De communicatie tussen trainers en leden wordt gestimuleerd via een postbakje in het clublokaal en de vermelding van de adressen. De communicatie met de ouders gebeurt één keer per jaar, meestal in april, voor de aanvang van het nieuwe seizoen. Ook hier worden alle afspraken duidelijk vermeld om in de loop van het seizoen misverstanden en problemen te vermijden. Voor de nieuwe spelers volgt een extra informatiemoment voor aanvang van de competitie. Andere mededelingen worden tijdens de loop van het seizoen ad valvas geplaatst of bij spoed doorg d. Vooral bij een kleine club is de sociale betrokkenheid van elke medewerker zeer belangrijk. Deze wordt dan ook gestimuleerd via teambuilding en andere extrasportieve activiteiten. Bij KBVV is het principe van het peterschap zeker een meerwaarde. Elke speler van het eerste elftal is peter over een jeugdspeler. Eens per jaar komt de peter een wedstrijd bijwonen. Dit verhoogt de betrokkenheid van de topspeler en zorgt voor een positieve motivatie bij de jeugdspeler. De communicatie tussen de trainers waakt over de begeleiding en doorstroming van jonge talenten. De samenwerking tussen de medewerkers wordt bevorderd via een jeugdparticipatieraad waarin alle teamkapiteins in zetelen. Ook de sporttechnische commissies, maandelijkse trainersvergaderingen en (in)formele functioneringsgesprekken zijn belangrijke samenkomsten voor een optimale afstemming. De vorming van de technische staf gebeurt onder leiding van de jeugdsportcoördinator via verschillende trainersvergaderingen, demonstratietrainingen en de communicatie van het opleidingsplan. Een goede externe communicatie is van essentieel belang om de club zowel binnen als buiten de gemeente te promoten. KBVV beschikt hiervoor over een website en organiseert (extra)sportieve activiteiten. Verder worden de contacten met de pers en media natuurlijk benut waar mogelijk. Tot slot tracht men via samenwerkingsverbanden met de andere Bilzerse clubs, de omliggende sportscholen en de lokale sportdienst, de club verder uit te bouwen. Met dank aan de sprekers Nicole Bossaerts medewerkster en docent Vlaamse Trainersschool Freddy Hernou algemeen coördinator Spotter Leuven Erwin Everaert jeugdcoördinator Knack Roeselare Henk Mariman hoofd opleidingen Club Brugge Bart Caubergh coördinator jeugdopleiding K. Bilzerse VV en docent VTS Jo Van Hoecke professor Sportmanagement en voorzitter Dubbelpas vzw Met dank aan de moderator Helena Van Remoortel stafmedewerker ISB Verslag: Helena Van Remoortel, stafmedewerker ISB Trefwoord(en): jeugdsport, coördinator, sportbeleid, sportdienst Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 49 N 211