Integraal Handhavingsbeleid Sint-Michielsgestel Vergunningen, Toezicht en Handhaving

Transcriptie

1 Integraal Handhavingsbeleid Sint-Michielsgestel Vergunningen, Toezicht en Handhaving Vaststellingsdatum door het college van burgemeester en wethouders: 24 november 2015

2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding Aanleiding Verplichtingen vanuit de Wet Algemene bepalingen omgevingsrecht Reikwijdte en doelstelling Ontwikkelingen 5 Hoofdstuk 2 Visie en Handhaving Programmatisch handhaven Uitgangspunten Verantwoordelijkheid 8 Hoofdstuk 3 Nalevingsstrategie Handhavingstrategie Verhouding Landelijke Handhavingstrategie en nalevingsstrategie Toezichtstrategie Sanctiestrategie Gedoogstrategie Strategie bij handhavingsverzoeken en klachten 14 Hoofdstuk 4 Risicoanalyse en prioritering (keuzes maken) Inleiding De risicoanalyse De risicoanalyse in het kort Prioritering handhavingstaken op grond van risicoanalyse Verzoeken tot handhaving Prioritering in relatie tot toetsing en toezicht kwaliteitsplan Drank- en Horecawet en APV (Boa-pool s-hertogenbosch) Bijzondere gevallen en speerpunten Bestuurlijk Platform Omgevingsrecht Wat heeft hoge prioriteit? Doelen bepalen Doelen uitgewerkt per speerpunt Aanpak overige taken Tot slot 28 Hoofdstuk 5 Uitvoeren beleidsplan Communicatie Samenwerking met andere organisaties Monitoring, rapportage en evaluatie 30 Hoofdstuk 6 Verantwoording en afsluiting Financiële verantwoording Juridische verantwoording Hardheidsclausule Afsluiting 32 Bijlagen (3) Integraal Handhavingsbeleid Gemeente Sint-Michielsgestel

3 1. Inleiding Het onderhavig Integraal Handhavingsbeleid met de taakvelden: bouwen, ruimtelijke ordening, milieu, werken/werkzaamheden, brandveiligheid, kappen, Algemene Plaatselijke Verordening (hierna: APV) en Drank- en Horecawet, is opgesteld ter vervanging van het meerjarig handhavingsbeleid, genaamd Integrale Strategie en Visie op Toezicht en Handhaving (ISVTH). Het ISVTH was tot 1 januari 2016 geldig. In het ISVTH is een risicoanalyse opgenomen die sterk gedateerd is (2005), waardoor een nieuwe risicoanalyse noodzakelijk is. Deze nieuwe risicoanalyse en de daaruit voortkomende prioritering is in het onderhavig handhavingsbeleid opgenomen. Er wordt gestreefd om het onderhavig Integraal Handhavingsbeleid zodanig op te schrijven dat het voor een ieder (met name de burgers) leesbaar is. Verder is naast de (theoretische) zuiver juridische benadering, dit Integraal Handhavingsbeleid ook opgesteld vanuit een pragmatische invalshoek. Echter, het Integraal Handhavingsbeleid moet uiteraard wel aan de wettelijke eisen voldoen. Dit Integraal Handhavingsbeleid wordt gebaseerd op de kwaliteitscriteria voor handhaving uit de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (hierna: Wabo) en het daaruit voortgekomen Besluit omgevingsrecht (hierna: Bor). Bij de uitvoering van toezicht en handhaving dient aan deze kwaliteitscriteria te worden voldaan. De afzonderlijke kwaliteitscriteria worden nader uitgewerkt in paragraaf 1.2. Grondslag voor professionaliteit en kwaliteit binnen toezicht en handhaving op de Wabo is de dubbele regelkring: de Big Eight. De afzonderlijke kwaliteitscriteria zijn via deze procescyclus, met elkaar verweven. Het model van de Big Eight berust op de theorie van het continue verbeterproces: Plan Do Check Act. Hieronder is het proces schematisch weergegeven. Dit Integraal Handhavingsbeleid komt voort uit de verplichting van artikel 7.2 van het Bor. De borging van middelen (artikel 7.5 Bor) en de uitvoeringsorganisatie (artikel 7.4 Bor) zijn verankerd in de gemeentelijke begroting en het afdelingsplan. Het Integraal Handhavingsbeleid vormt weer de basis voor het jaarlijks Handhaving Uitvoeringsprogramma toezicht en handhaving waarmee wordt voldaan aan kwaliteitscriteria van artikel 7.3 van het Bor. Dit Integrale Handhavingsbeleid beschrijft de keuzes die het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Sint-Michielsgestel maakt over de handhaving van regels voor de (leef)omgeving. Het geeft invulling aan de wens en aan de taak om overeenkomstig de Wabo te handhaven. Daarbij zijn keuzes gemaakt wat meer of minder aandacht verdient. Integraal Handhavingsbeleid VTH Gemeente Sint-Michielsgestel

4 Ook is beschreven op welke verschillende manieren toezicht wordt gehouden en welke instrumenten er beschikbaar zijn voor de handhaving. Het Integraal Handhavingsbeleid schept bovendien duidelijkheid naar burgers en bedrijven: toezicht op en handhaving van wet- en regelgeving wordt consequent en transparant uitgevoerd. Door het beleid op een uniforme en toetsbare manier uit te voeren, wordt de handhaving effectiever en tegelijkertijd klantgerichter. Door tegen overtredingen eenduidig en consequent op te treden en uitleg te geven over het waarom van deze wettelijke voorschriften, groeit de geloofwaardigheid en het gezag van de gemeente. Op deze manier wordt de rechtszekerheid en rechtsgelijkheid voor burgers en bedrijven in de gemeente gewaarborgd: een daadkrachtig bestuur pakt door volgens het principe gelijke monniken, gelijke kappen. Dit is een belangrijke schakel in het streven naar een mooie en veilige leefomgeving, omdat het naleving van wet- en regelgeving stimuleert. Het beleid wordt intern voornamelijk uitgevoerd door de medewerkers van Vergunningen, Toezicht en Handhaving. Extern kunnen ook medewerkers van de ODBN en de Buitengewoon opsporingsambtenaren te maken krijgen met dit Integraal Handhavingsbeleid. De concrete uitvoering van het handhavingsbeleid wordt uitgewerkt in het jaarlijks Handhaving Uitvoeringsprogramma. Het Handhaving Uitvoeringsprogramma wordt apart vastgesteld en beschrijft de uitvoering op een meer gedetailleerd niveau. Het beleid wordt vastgesteld door het college en wordt bekend gemaakt aan de gemeenteraad en de provincie Noord-Brabant (Interbestuurlijk Toezicht). 1.1 Aanleiding Mede door de invoering van de Wabo worden overheden aangezet om burgers en bedrijven meer centraal te stellen. Er wordt onder andere gestreefd naar een uniform en eenduidig overheidsoptreden in het toezicht en de handhaving van het omgevingsrecht. Ter bevordering van de kwaliteit van de uitvoering van de handhavingstaken worden kwaliteitseisen gesteld aan de handhaving. 1 Een van deze eisen is, zoals hierboven reeds is beschreven, het opstellen van handhavingsbeleid waarin wordt aangegeven welke doelen het zichzelf stelt bij de handhaving en welke activiteiten het daartoe zal uitvoeren. 1.2 Verplichtingen vanuit de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht Met de komst van de Wabo zijn de kwaliteitscriteria, die voorheen alleen voor milieuwetten van toepassing waren, gaan gelden voor alle toezicht- en handhavingstaken die binnen de reikwijdte van de Wabo vallen. Dit betekent een verbreding van de kwalitatieve en integrale aanpak van alle toezichten handhavingstaken, ook als deze buiten het takenpakket van het team VTH vallen. In bijlage 1 wordt een beknopt beeld gegeven van de verplichtingen op grond van de Wabo en de daaruit voortkomende regelingen ten aanzien van toezicht en handhaving. 1.3 Reikwijdte en doelstelling Dit Integraal Handhavingsbeleid is opgesteld binnen de beleidsvrijheid en kwaliteitseisen die het Bor aan het handhavingsbeleid stelt en in bijlage 1 ook zijn benoemd. Alle binnen de reikwijdte van de Wabo vallende taken zijn opgenomen. In hoofdstuk 4 zijn deze handhavingstaken binnen het omgevingsrecht weergegeven met daarbij een prioriteitsbepaling en te realiseren doelen. Naast de Wabo-taken zijn ook de toezicht- en handhavingstaken die voortvloeien uit de APV en de Drank- en Horecawet opgenomen in dit Integraal Handhavingsbeleid. Hier wordt in dit beleid wel afzonderlijk aandacht aan besteed, omdat deze taken buiten de reikwijdte van de kwaliteitseisen van de Wabo en het Bor vallen. Voor de goede orde wordt ook nog opgemerkt dat dit Integraal Handhavingsbeleid niet van toepassing is op het sociaal domein, fraudebestrijding, leerplicht etc. 1 Deze kwaliteitseisen worden nader geregeld in het Bor en de Ministeriele regeling omgevingsrecht (Mor). Integraal Handhavingsbeleid Gemeente Sint-Michielsgestel

5 Het Integraal Handhavingsbeleid wordt vastgesteld voor de periode 2016 t/m Dit sluit aan bij de lopende collegeperiode, omdat in 2018 gemeenteraadsverkiezingen zijn. Ook loopt de geldigheidsduur van dit beleid synchroon met dat van de gemeente Boxtel, zodat gelet op de ambtelijke fusie in 2018 mogelijk een uniform Integraal Handhavingsbeleid voor beide gemeenten kan worden opgesteld. Daarnaast zal jaarlijks een Handhaving Uitvoeringsprogramma worden opgesteld. Hierin wordt aangegeven wat de tijdsbesteding en capaciteit is voor dat jaar, welke handhavingszaken prioriteit hebben en welke handhavingszaken projectmatig opgepakt worden. Dit Integraal Handhavingsbeleid heeft als doel om de handhavingskwaliteit te verhogen en te waarborgen om zo de veiligheid en leefbaarheid binnen de gemeente te verbeteren. Tevens heeft dit beleid als doel om te komen tot een transparante, effectieve en efficiënte inzet van middelen leidende tot een situatie waarbij het voor een ieder duidelijk is hoe de gemeente Sint-Michielsgestel haar middelen inzet om naleving van de regels te bereiken en/of te bevorderen. Dit doel willen wij bereiken door programmatisch en integraal te handhaven. Het uitvoeren van controles en opleggen van sancties is geen doel op zich. Veiligheid en leefbaarheid worden bevorderd door een strategische benadering, waarbij repressie met name gericht wordt op de slechte nalevers (lees: overtreders) en nalevers met vertrouwen worden benaderd. Dit bespaart tijd en geld en leidt tot minder toezichtlast bij burgers en bedrijven. Deze beleidskeuze uit zich in de volgende punten: - toezicht vindt risicogericht op basis van een risicoanalyse plaats; - toezicht wordt zoveel mogelijk integraal uitgevoerd; - het uitbreiden van communicatie als preventief handhavingsinstrument; - sancties worden doelgericht ingezet: nalevers worden beloond 2, overtreders bestraft ; - het verder ontwikkelen van programmatisch handhaven om te komen tot een effectievere en efficiëntere handhaving. 1.4 Ontwikkelingen De wet- en regelgeving zal in de periode ingrijpende wijzigingen ondergaan. De meest Ingrijpende wijzigingen zijn de Omgevingswet en de Wet VTH. Wet kwaliteitsborging voor het bouwen Met het wetsvoorstel Kwaliteitsborging voor het bouwen beoogt de wetgever de verantwoordelijkheid voor de toetsing en het toezicht op de bouw te leggen daar waar ze hoort, bij de bouwsector. Dit komt neer op het privatiseren van het bouw- en woningtoezicht. Uitgangspunt van het wetsvoorstel is dat de markt zelf de verantwoordelijkheid draagt voor de kwaliteitsborging in de bouw en dat de overheid de kaders stelt. De wet is momenteel in voorbereiding en naar verwachting treedt deze in 2017 in werking. De invoering van deze wet zal naar verwachting gefaseerd gaan plaatsvinden. Gestart wordt waarschijnlijk met de minst risicovolle gebouwen, zoals grondgebonden woningen, agrarische gebouwen en licht industriële gebouwen. De invoering van deze wet kan gevolgen hebben voor de manier van toezicht bij nieuwbouw. Wet verbetering vergunningverlening, toezicht en handhaving Naar aanleiding van onder meer het advies De tijd is rijp van de commissie Mans hebben het interprovinciaal overleg (IPO), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Rijk in 2009 afspraken gemaakt om de uitvoering van de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving (hierna genoemd: VTH-taken) op het gebied van het omgevingsrecht structureel te verbeteren. Deze verbeteringen worden wettelijk geborgd door een verdere invulling van de Wabo. Het wetsvoorstel voor de Wet verbetering Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (Wet VTH) is in februari 2014 naar de tweede kamer gezonden. Belangrijkste ontwikkeling binnen het voorstel van de wet VTH voor de gemeente Sint-Michielsgestel was de wettelijke verankering van een set kwaliteitscriteria waar de 2 Bijvoorbeeld door alleen zichtcontroles uit te voeren of niet jaarlijks maar tweejaarlijks te controleren. Integraal Handhavingsbeleid VTH Gemeente Sint-Michielsgestel

6 uitvoering van VTH-taken moet voldoen. Eind 2014 werd echter bekend dat het wetsvoorstel is aangepast. Gemeenten moeten voor een deel van de taken zelf kwaliteitscriteria gaan opstellen en vastleggen in een verordening 3. Op dit moment dient de verordening voor 1 juli 2016 vastgesteld te zijn door de gemeenteraad. Ook voor de andere taken krijgt de gemeente een kwaliteitszorgplicht. De voornoemde wet zal waarschijnlijk tijdens de looptijd van dit Integraal Handhavingsbeleid in werking treden. De Omgevingswet Het kabinet wil het omgevingsrecht makkelijker maken en samenvoegen in één Omgevingswet. Voorlopig vervangt de Omgevingswet 15 bestaande wetten, waaronder de Wabo, de Wet ruimtelijke ordening en de Waterwet. Van ongeveer 8 andere wetten, waaronder de Woningwet, gaan onderdelen over omgevingsrecht naar de Omgevingswet. Naar verwachting treedt de wet niet voor 1 januari 2018 in werking. De Omgevingswet brengt een omvangrijke stelselherziening met zich mee, die niet van de ene op de andere dag ingevoerd kan worden. Het duurt een aantal jaren voordat alle regelingen en instrumenten zodanig zijn ingericht dat er goed mee gewerkt kan worden. 3 In het regionaal samenwerkingsverband ODBN en binnen een Brabantbrede werkgroep (waarin alle drie de Brabantse omgevingsdiensten zijn vertegenwoordigd) vindt op dit moment overleg/afstemming plaats over de inhoud van de lokaal vast te stellen verordening VTH. Integraal Handhavingsbeleid Gemeente Sint-Michielsgestel

7 2. Visie op handhaving 2.1 Programmatisch handhaven Een uitgangspunt van het handhavingsbeleid is dat het onderdeel uitmaakt van een beleidcyclus waarbij er sprake is van een onlosmakelijke verbinding tussen visie (beleid), programmering en uitvoering. Hiermee wordt gestreefd naar een optimale afstemming binnen deze cyclus. Met het opstellen van een Integraal Handhavingsbeleid en een Handhaving Uitvoeringsprogramma beoogt het college te komen tot een beleid en een uitvoeringsprogramma dat een cyclisch karakter heeft. Gedurende de cyclus kan worden bepaald of de doelstellingen nog worden behaald en of er bijsturing in het beleid en de uitvoering plaats dient te vinden. Evaluatie maakt daarom een wezenlijk onderdeel uit van deze cyclus. Na de evaluatie kan worden bekeken of het beleid dient te worden aangepast. In de beleidscyclus voor handhaving worden de volgende fasen onderscheiden: Fase 1 Met het opstellen van dit Integraal Handhavingsbeleid worden in ieder geval de volgende zaken vastgelegd: - een visie op handhaving met vastgestelde doelen en prioriteitstelling (speerpunten); - de nalevingstrategie (preventie-, toezicht-, handhaving- en gedoogstrategie); - de wijze van monitoren en evalueren; Met dit Integraal Handhavingsbeleid wordt aan fase 1 gestalte gegeven. Fase 2 Dit is de uitvoeringsfase. In deze fase wordt het beleid concreet omgezet naar een programma voor het komende jaar. Hierin wordt vastgelegd hoe de beschikbare capaciteit aan de hand van de in het beleid vastgestelde prioriteiten wordt ingezet op de verschillende taken. Met het opstellen van een Handhaving Uitvoeringsprogramma wordt aan fase 2 gestalte gegeven. Het de bedoeling om in de maand december het Handhaving Uitvoeringsprogramma voor het volgende jaar vast te stellen. Fase 3 In fase drie worden de resultaten uit de eerste twee fasen geëvalueerd 4. In deze fase wordt een rapportage opgesteld, waarin uiteindelijk conclusies worden getrokken en aanbevelingen worden gedaan over de vragen of het beleid op een juiste wijze wordt uitgevoerd, of de beoogde resultaten zijn behaald en of er bijsturing plaats dient te vinden. Evaluatie vindt halfjaarlijks plaats, zodat tussentijds van een lopend jaar nog het één en ander in de planning kan worden gewijzigd. In het eerste kwartaal van een opvolgend jaar wordt een jaarverslag opgesteld. Uiteraard wordt eerst geëvalueerd voordat een (nieuw) handhavingsuitvoeringsprogramma wordt vastgesteld. Van de ervaringen moet geleerd worden en daar moet in de uitvoering rekening mee worden gehouden. Fase 4 In de laatste fase worden aan de hand van de uitkomsten van de rapportage uit fase 3 de in het beleid en uitvoeringsprogramma genoemde aspecten uit fase 1 waar nodig bijgestuurd en/of uitgebreid. Ieder jaar kan een evaluatie en een rapportage van het uitvoeringsprogramma leiden tot bijstelling van de gestelde prioriteiten. Ook de verantwoordelijkheid vanuit het college evenals voortschrijdende inzichten kunnen aan bijstelling bijdragen. De bijsturing naar aanleiding van de evaluatie uit fase 3 vindt plaats nadat is geëvalueerd en de eventuele bijsturing wordt vertaald in het beleid en het uitvoeringsprogramma voor het daaropvolgende jaar. 4 Het jaarlijks evalueren is een verplichting die voortvloeit uit de Wabo (artikel 7.2 en artikel 7.7 Bor.). Integraal Handhavingsbeleid VTH Gemeente Sint-Michielsgestel

8 Dit Integraal Handhavingsbeleid bevat een fase binnen de structurele beleidscyclus die geldt voor de lopende collegeperiode, die moet leiden tot een duurzame kwaliteit van de handhaving en een effectieve en efficiënte inzet van capaciteit en middelen om de optimale afstemming tussen visie (beleid), programmering en uitvoering te bereiken. 2.2 Uitgangspunten Het Integraal Handhavingsbeleid heeft betrekking op het omgevingsrecht waarbij de behoeften van Sint-Michielsgestel primair staan. Hierbij wordt op een eenduidige en transparante wijze uitvoering gegeven aan wettelijke regels en vastgesteld beleid. Bij de uitvoering wordt uitdrukkelijk gekeken naar rechtszekerheid en effectiviteit van de gemeentelijke handhaving. Een adequate handhaving is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeente en inwoners. De verantwoordelijkheden worden daar gelegd waar deze thuis horen. Voor zover er sprake is van een gedoogbeleid is passief gedogen niet aan de orde. Alleen bij hoge uitzondering en dan nog slechts indien van een overgangsperiode kan worden gesproken, waarbij uitzicht op legalisering bestaat, wordt actief gedogen in overweging genomen. Als visie op handhaving worden de volgende uitgangspunten gehanteerd: de doelen die worden nagestreefd zijn realistische doelen; handhaving dient ter voorkoming van gevaar, hinder en overlast; bij handhaving dient het zelfcontrolerend vermogen van de burger (eigen verantwoordelijkheid) te worden gerespecteerd en bevorderd; handhaving wordt zo efficiënt en effectief mogelijk uitgevoerd voor algemeen belang; handhaving geschiedt zoveel mogelijk gestandaardiseerd (uniforme handhavingstrategie); handhaving vindt in redelijkheid, dat wil zeggen proportioneel, plaats; overtredingen worden zoveel mogelijk voorkomen door actieve communicatie; getroffen maatregelen worden geëffectueerd (door bijvoorbeeld het daadwerkelijk innen van een dwangsom en de kosten verhalen bij een last onder bestuursdwang) 5 ; handhavingsacties worden afgemaakt: (spreekwoordelijk) wie A zegt, zegt ook B (consequente handhaving draagt bij aan de bestuurlijke geloofwaardigheid); er wordt zoveel mogelijk planmatig gewerkt waarbij monitoring, evaluatie en bijsturing plaats vindt (PDCA-cirkel 6 ); gedogen volgens de nota Gedogen in Nederland van de rijksoverheid. het bevorderen van samenwerking, afstemming en eenduidigheid wordt gestimuleerd (zowel intern als met externe partners); Deze uitgangspunten worden vertaald naar het jaarlijkse handhavingsuitvoeringsprogramma waarin de concrete toezicht- en handhavingsactiviteiten worden beschreven Verantwoordelijkheid Een goede integrale samenwerking staat voor de gemeente Sint-Michielsgestel centraal bij het uitvoeren van haar doelstellingen en beleidskeuzes. Gelet op ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving is het belangrijk te investeren in een goede coördinatie tussen verschillende taakvelden. Op deze manier worden transparantie en uniformiteit van de dienstverlening naar burgers en bedrijven bevorderd. Dit leidt tot een grotere mate van efficiency in de uitvoering van de verschillende gemeentelijke taken. 5 Gelet op de wetsgeschiedenis bij de hierop van toepassing zijnde wettelijke bepalingen mag slechts bij bijzondere omstandigheden geheel of gedeeltelijk van invordering worden afgezien. 6 Plan-Do-Check-Act/Adapt cirkel. 7 Uit het handhavingsuitvoeringsprogramma kan blijken dat niet alle uitgangspunten in dat jaar gerealiseerd kunnen worden, vanwege een gebrek aan capaciteit of andere omstandigheden. Integraal Handhavingsbeleid Gemeente Sint-Michielsgestel

9 Verder dienen werkprocessen nog beter afgestemd te worden en dient de uitvoering op zodanige wijze gecoördineerd te worden dat de uitgangspunten van de onderlinge beleidsvelden integraal kunnen worden gerealiseerd. Een dergelijke afstemming moet te zijner tijd ook plaatsvinden met de gemeente Boxtel in verband met de ambtelijke fusie, zodat er een uniform werkproces/aanpak ontstaat. Dit zal resulteren in een betere en klantgerichtere dienstverlening. Dit heeft als gevolg dat het draagvlak voor het beleid zich uitbreidt, buiten de organisatie naar andere overheidsdiensten, maar ook naar burgers en bedrijven. Op deze manier wordt zowel een hoge mate van kwalitatief hoogstaande en klantgerichte dienstverlening aan burgers en bedrijven geboden, als het effectief uitvoeren van omgevingstaken gerealiseerd. De volgende uitgangspunten staan hierbij centraal: Transparant handhaven: De gemeente Sint-Michielsgestel maakt door haar beleidsstrategie in dit plan uiteen te zetten, inzichtelijk welke overtredingen op welke wijze worden voorkomen, opgespoord en gehandhaafd. Dit is een uiting van het rechtszekerheidsprincipe: er is geen willekeur in de handhaving. Consequent handhaven: De gemeente Sint-Michielsgestel maakt door haar beleidsstrategie in dit plan uiteen te zetten, duidelijk dat overtredingen in principe altijd en op dezelfde wijze worden gehandhaafd. Dit is een uiting van het rechtsgelijkheidprincipe: gelijke monniken, gelijke kappen. Hierbij wordt rekening gehouden met de gestelde prioriteiten. Het organisatiebreed bevorderen van de integraliteit is een belangrijk speerpunt voor de gemeente Sint-Michielsgestel. Team Vergunningen, Toezicht en Handhaving geeft hier mede uiting aan, door betrokken te zijn bij het afstemmen van werkprocessen, kennisoverdracht, het integreren van de digitale infrastructuur en het adequaat reageren op vragen en verzoeken van binnen en buiten de organisatie. Daarnaast worden burgers en bedrijven door de rijksoverheid steeds meer gewezen op hun eigen verantwoordelijkheid. Dit uit zich met name in het met toenemende mate opstellen van algemene regels en het terugbrengen van activiteiten waarvoor een vergunningplicht geldt. Bewustwording van de relevantie van regulering en de wettelijke maatstaven wordt daardoor steeds belangrijker. Gemeente Sint-Michielsgestel zal hier waar mogelijk aan bijdragen zodat een ieder zijn verantwoordelijkheid hierin kan nemen (hierover meer in paragraaf 5.1). Integraal Handhavingsbeleid VTH Gemeente Sint-Michielsgestel

10 3. Nalevingsstrategie Het doel van goede handhaving is de naleving van wetten en regels te bevorderen. Handhavingsinstanties moeten dan ook op grond van het Bor een nalevingsstrategie hebben, bevattende een toezicht-, sanctie- en gedoogstrategie. De nalevingsstrategie geeft aan op welke wijze en met de inzet van welke instrumenten naleving van de regelgeving en de gestelde doelen worden bereikt. 3.1 Handhavingstrategie De voorbije jaren was er een Brabant brede regionale handhavingstrategie. Deze strategie was bekend onder de naam Zó handhaven we in Brabant. Deze handhavingstrategie was een onderdeel van het hiervoor geldende handhavingsbeleid ISVTH. Inmiddels is er een landelijke handhavingstrategie ontwikkeld. De actuele versie van de Landelijke Handhavingstrategie (versie 1.7) is als bijlage 1 toegevoegd bij dit beleidsstuk en is als zodanig met dit beleidsstuk vastgesteld. Zodra een nieuwe versie beschikbaar is, wordt gewerkt overeenkomstig de vernieuwde versie, tenzij het college daar anders over beslist Verhouding Landelijke handhavingstrategie en nalevingsstrategie Zoals hierboven is opgenomen bestaat een nalevingsstrategie uit een toezichtstrategie, sanctiestrategie en gedoogstrategie. Door het vaststellen van de landelijke handhavingstrategie wordt deze Landelijke handhavingstrategie de sanctiestrategie van deze gemeente. Daarnaast bevat de landelijke handhavingstrategie ook interventies die formeel gezien geen sancties zijn en die tijdens het toezicht wel worden ingezet, waardoor de Landelijke handhavingstrategie ook een klein deel van de toezichtstrategie aanraakt. Ook raakt de Landelijke handhavingstrategie de gedoogstrategie aan. Dit betekent dat de Landelijke handhavingstrategie erkent dat er omstandigheden kunnen zijn om van (bestuursrechtelijk) handhaven af te zien. Dit laat eventuele strafvervolging door het OM onverlet. In de onderstaande figuur is de positionering van de Landelijke handhavingstrategie weergegeven. Verder wordt in de volgende paragrafen aandacht besteed aan de toezichtstrategie, sanctiestrategie en gedoogstrategie. Integraal Handhavingsbeleid Gemeente Sint-Michielsgestel

11 3.2 Toezichtstrategie Onder toezicht wordt verstaan het controleren of, en in hoeverre, wettelijke bepalingen worden nageleefd. Tijdens het uitoefenen van toezicht worden eventuele overtredingen van regels en voorschriften gesignaleerd waarop dan gereageerd kan worden. Het toezicht valt uiteen in twee vormen, te weten preventief toezicht en repressief toezicht. Preventief toezicht is toezicht dat is gebaseerd op een jaarlijks uitvoeringsprogramma, is thematisch- dan wel gebiedsgericht en kan onderverdeeld worden in vergunning gebonden toezicht en niet-vergunning gebonden toezicht. Preventief toezicht heeft als doel om te voorkomen dat strijdigheden ontstaan. Er wordt actief en fysiek door de betreffende toezichthouder gecontroleerd, waarbij de nadruk ligt op voorkomen is beter dan genezen. Repressief toezicht vindt plaats op basis van een geconstateerde overtreding, klacht en/of verzoek om handhaving. Het heeft een incidenteel karakter en wordt ingezet ter herstel van een illegale situatie. Bij de programmering van het toezicht worden de taken die in hoofdstuk 4 zijn benoemd als uitgangspunt gehanteerd (risicoanalyse en speerpunten). Daarbij wordt de programmering van de toezichtstaken direct gerelateerd aan de risicoperceptie die uit de prioritering blijkt. Als een specifieke toezichtstaak laag scoort in de risicoanalyse zal dat zijn doorwerking moeten krijgen in de intensiteit van het toezicht. Uiteraard moet daarbij ook rekening worden gehouden met het toetsing en toezicht kwaliteitsplan bij de controle van een verleende omgevingsvergunning. Het kan namelijk niet zo zijn dat repressief toezicht in het kader van de controles van een verleende omgevingsvergunning verder gaat dan de preventieve toetsing ten aanzien van het afhandelen van een aanvraag omgevingsvergunning. In het voornoemd kwaliteitsplan zijn ook de momenten van toezicht bepaald. Zie met betrekking tot het toetsing en toezicht kwaliteitsplan ook hoofdstuk van dit beleid. Bij het bepalen van de toezichtstrategie is er sprake van een zekere beleidsvrijheid. Daarbij dient een zekere ondergrens in het oog te worden gehouden. Immers, het college heeft een groot aantal wettelijke toezichtstaken uit te voeren en kan die taken niet verwaarlozen. Om te voorkomen dat taken die een lage prioriteit krijgen niet worden uitgevoerd wordt jaarlijks één of enkele van deze taken opgepakt (preventief en repressief). Het kan voorkomen dat een overtreding wordt geconstateerd waarbij op basis van de prioritering niet direct actie wordt ondernomen bijvoorbeeld door gebrek aan beschikbare capaciteit. In dat geval kan een wrakingsbrief worden gestuurd. Hierin wordt de overtreder in kennis gesteld van de overtreding waarbij hij op zijn eigen verantwoordelijkheid wordt gewezen om de overtreding ongedaan te maken. Tevens wordt hiermee het recht uitgesproken om in de toekomst alsnog sanctionerend op te treden. Zodra in de uitvoering of beleidsmatig aan deze overtredingen meer prioriteit wordt gegeven, dan wordt bepaald of tegen die overtredingen alsnog wordt opgetreden. Preventief toezicht bij inrichtingen (slim handhaven) De controlefrequentie bij inrichtingen wordt gebaseerd op het aantal en zwaarte van activiteiten die door een inrichting worden uitgevoerd (zie het uitvoeringsprogramma). De controlefrequentie hangt daarnaast af van hoe het bedrijf met de regels omgaat. Na elke controle kunnen de factoren wijzigen waardoor het bedrijf in een andere controlefrequentie terecht kan komen. Het voordeel van dit alles is dat de bedrijven die zich altijd netjes aan de regels houden, hiervoor beloond worden. Deze bedrijven worden minder vaak bezocht. Bedrijven die meer moeite hebben met het naleven van de regels zullen vaker bezocht worden. Toezicht eigen inrichtingen De gemeente Sint-Michielsgestel heeft de ambitie om op haar eigen inrichtingen consequent toezicht uit te oefenen. Hierin heeft de gemeente een voorbeeldfunctie naar burgers en bedrijven. Van een gemeente mag worden verwacht dat zij zich aan haar eigen regels houdt. De inrichtingen van de gemeente Sint-Michielsgestel worden daarom in de reguliere controlecyclus meegenomen. Integraal Handhavingsbeleid VTH Gemeente Sint-Michielsgestel

12 Gemeentelijke inrichtingen worden niet anders benaderd dan externe. Er wordt op dezelfde wijze toezicht gehouden. Uitzondering hierop vormt de communicatie naar het betrokken team, waaronder het beheer van de desbetreffende inrichting valt: afschriften van correspondentie betreffende overtredingen worden naar de leidinggevenden en de betrokken portefeuillehouders gezonden indien overtredingen worden geconstateerd. Vrije veld controles In het jaarlijks Handhaving Uitvoeringsprogramma wordt ook capaciteit begroot voor het vrije veld toezicht. Dit vrije veld toezicht is met name noodzakelijk om te beoordelen of vergunningsvrij bouwwerken krachtens bijlage II van het Bor ook daadwerkelijk vergunningsvrij zijn. De vrije veldcontroles kunnen zowel een preventief als een repressief karakter hebben. Het voornoemde is afhankelijk op welk tijdsstip binnen het bouwproces de controle plaatsvindt. Als de bouwwerkzaamheden nog in een beginnende fase zitten, kan preventieve bijsturing plaatsvinden, zodat vooraf bewerkstelligd wordt dat er geen overtreding ontstaat. Ook zijn de vrije veld controles noodzakelijk voor het up-to-date houden van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). 3.3 Sanctiestrategie Op het moment dat eenmaal een overtreding is geconstateerd, komt de sanctiestrategie aan de orde. De sanctiestrategie geeft inzicht in het bestuursrechtelijk optreden door de gemeente Sint- Michielsgestel. Op basis van de strategie treedt de gemeente passend op door middel van het opleggen van een sanctie of het juist expliciet achterwege laten van handhaving (zie de volgende paragraaf). De bestuursrechtelijke sancties bestaan uit het uitvoeren van beschikkingen tot het toepassen van bestuursdwang, het opleggen van een last onder dwangsom, het geheel of gedeeltelijk intrekken van een vergunning of ontheffing. Daarnaast kan strafrechtelijk worden opgetreden. Voor deze sanctiestrategie is één op één aansluiting gezocht bij de Landelijke Handhavingstrategie. Met betrekking tot de begunstigingstermijn en de zwaarte van de sanctie (hoogte dwangsommen) wordt verwezen naar de gemeentelijke beleidsregels Dwangsomhoogte en invordering verbeurde dwangsommen. Strafrechtelijke handhaving Om de landelijke handhavingstrategie goed en volledig te kunnen toepassen moeten nog afspraken worden gemaakt over de afstemming met betrekking tot strafrechtelijk optreden. Hiervoor loopt een provincie breed implementatietraject. Zodra dit traject gereed is, wordt de besluitvorming daarover toegevoegd aan dit beleidsplan. Tot die tijd wordt gewerkt conform de afspraken die zijn gemaakt in relatie tot de provincie brede sanctiestrategie Zó handhaven we in Brabant. Eigen organisatie als overtreder De gemeente is belast met toezicht en handhaving, maar is daarnaast ook zelf eigenaar van objecten en gebruiker van de openbare ruimte. Daarom behoort zij ter behoud van haar eigen geloofwaardigheid, zelf de regelgeving na te leven en daarmee een voorbeeldfunctie te vervullen. Deze voorbeeldfunctie kan enkel worden waargemaakt door zelf géén overtredingen te begaan. Mocht het toch voorkomen dat een overtreding binnen de eigen organisatie wordt geconstateerd, dan dient hiertegen te worden opgetreden. In de toezichtfase en in de handhavingsfase dient er geen verschil te zijn tussen het optreden naar derden en naar de eigen organisatie. Dezelfde sanctiestrategie hanteren tegen de eigen organisatie stuit echter op praktische bezwaren. Het bevoegd gezag kan wel tegen zichzelf de gebruikelijke sanctiemiddelen aanwenden, maar deze zijn rechtens niet afdwingbaar. Integraal Handhavingsbeleid Gemeente Sint-Michielsgestel

13 Hoe te handelen De bevindingen van het toezicht worden altijd schriftelijk ter kennis gesteld van degenen die het beheer of de directie voeren over de gecontroleerde activiteit. In de gevallen, waarin een overtreding wordt geconstateerd, wordt dezelfde sanctiestrategie gehanteerd als bij overtredingen van derden. Het college van burgemeester en wethouders wordt in kennis gesteld van de bevindingen van het toezicht. De kern van het toezicht en de handhaving van de eigen bedrijfsvoering bestaat uit de onderstaande stappen: 1. Het opstellen van een toezichtprogramma (jaarlijks Handhaving Uitvoeringsprogramma) van de eigen bedrijfsvoering en activiteiten; 2. Na het toezichtbezoek altijd een rapportage opstellen (zie ook toezichtstrategie toezicht eigen inrichtingen ; 3. Bij geconstateerde gebreken en/of overtredingen volgens de sanctiestrategie uit dit handhavingsbeleid afhandelen. De aankondiging dat bestuursrechtelijk wordt opgetreden is een formele actie van het college of diens gemandateerde aan het adres van degene die namens het bestuur een bepaalde activiteit uitvoert of beheert. De eventueel te verbeuren dwangsom wordt betaald uit het budget van de afdeling waar de overtreding plaatsvindt en in ieder geval niet uit de algemene middelen. 3.4 Gedoogstrategie Gedogen is het bewust, passief dan wel actief (schriftelijk en onder voorwaarden), niet handhavend optreden door het bevoegde bestuursorgaan tegen overtredingen van wetten en/of regels. Van bewust niet handhavend optreden kan alleen sprake zijn als het bestuur bekend is, dan wel bekend had kunnen zijn met een overtreding. De doelstelling bij het gedogen is het streven naar een situatie waarin op termijn een gewenste situatie wordt gecreëerd; met andere woorden: op termijn zal de situatie weer in overeenstemming met de regelgeving moeten zijn. Gedogen betreft daarom per definitie een tijdelijke situatie. In de kabinetsnota Gedogen in Nederland (ook bekend als de nota Grenzen aan gedogen ) is gedoogbeleid vastgelegd. Daarnaast geldt ook nog de notitie Gezamenlijk beleidskader inzake het terugdringen van het gedogen van milieuovertredingen. In het rapport van de commissie Oosting dat is verschenen na de ramp in Enschede wordt dit rijksbeleid expliciet bevestigd. Dit beleid houdt in dat gedogen van wet- en regelgeving aan strenge voorschriften is gebonden, waarbij alleen in de volgende situaties gedoogd mag worden: situaties waarin handhaving zou leiden tot onmiskenbare onbillijkheden (hieronder vallen overmacht-, nood- en overgangssituaties); situaties waarin het algemeen belang evident beter is gediend met gedogen; situaties waarin een zwaarder belang het gedogen rechtvaardigt. Op basis van de notitie is bij milieuovertredingen specifiek bepaald dat gedogen aanvaardbaar is in de volgende gevallen: overmacht situaties. Het handhaven van wettelijke regels heeft ongewenste consequenties voor het milieu; overgangssituaties I. Gevallen waarin gewerkt wordt zonder vergunning, omdat door omstandigheden die buiten de macht van de vergunninghouder liggen, de nieuwe vergunning niet aansluitend op de oude geëxpireerde- vergunning kan worden verleend; overgangssituaties II. Gevallen waarin wel wordt gewerkt met een vergunning, maar deze niet meer juist blijkt te zijn omdat, door nieuwe technische inzichten ten aanzien van bepaalde stoffen of door nieuwe jurisprudentie voor bepaalde soorten inrichtingen, plotseling een vergunning ingevolge een andere wet vereist blijkt te zijn; Integraal Handhavingsbeleid VTH Gemeente Sint-Michielsgestel

14 overgangssituaties III. Gevallen waarin door het alvast starten van een activiteit, vooruitlopend op vergunningverlening, een bestaande voor het milieu schadelijke situatie kan worden beëindigd, verminderd of gereguleerd. Hierbij moet aan elk van de volgende voorwaarden zijn voldaan: o er zijn geen alternatieven voorhanden waarmee hetzelfde effect kan worden bereikt; o de aanvrager van de vergunning treft geen verwijt ten aanzien van het tijdstip van indiening van de vergunningaanvraag; o de gerede verwachting bestaat dat positief op de vergunningsaanvraag zal worden beslist; overgangssituaties IV. Gevallen waarin een vergunning van een bestaand bedrijf om formele redenen is vernietigd, maar (met in essentie dezelfde inhoud) opnieuw kan worden verleend; gevallen waarin de technisch onmogelijk blijkt de voorschriften na te leven waardoor het nodig is de voorschriften aan te passen (mits uit het milieuoogpunt aanvaardbaar); gevallen waarin onderzocht moet worden hoe een overtreding van bepaalde voorschriften kan worden beëindigd, en waarvoor het nodig is de handeling in kwestie nog enige tijd uit te voeren; gevallen waarin overtreding plaatsvindt van regelgeving, terwijl soepelere regelgeving in voorbereiding is. Bij de toepassing van de nota en de notitie worden door het college tevens de volgende voorwaarden gehanteerd: gedogen vindt uitsluitend actief (dus schriftelijk en onder voorwaarden) plaats; in de voorwaarden is de omvang en periode van gedogen bepaald; er wordt uitsluitend gedoogd zolang de gedoogvoorwaarden zelf niet overtreden worden. Dit betekent dat het overtreden van deze voorwaarden leidt tot intrekken van de gedoogbeschikking en het handhaven van de oorspronkelijke norm. Het is niet vanzelfsprekend dat vanuit de genoemde situaties altijd een gedoogbeschikking wordt genomen. Elke gedoogbeslissing wordt expliciet en na zorgvuldige belangenafweging genomen en gemotiveerd. Alleen dan weten alle betrokkenen waar zij aan toe zijn en kunnen eventuele derde belanghebbenden in staat worden gesteld om hun rechtsmiddelen aan te wenden. Een gedoogbeschikking (positief besluit op een verzoek om te gedogen) is immers een besluit waartegen bezwaar en beroep openstaat. Daarentegen is het afwijzend besluit op een verzoek om te gedogen geen besluit. 3.5 Strategie bij handhavingsverzoeken en klachten Overtredingen of mogelijke overtredingen kunnen ook door derden onder de aandacht worden gebracht. Dit kan op twee manieren gebeuren: 1. er wordt een klacht ingediend; 2. er wordt een verzoek tot handhaving ingediend. Bij een verzoek of klacht van een burger wordt zo snel mogelijk persoonlijk contact (indien mogelijk telefonisch i.v.m. efficiëntie) opgenomen met deze burger. Dan wordt besproken wat het belang en doel van het verzoek of klacht is en wat kan worden verwacht van de gemeente. Vervolgens wordt de situatie op locatie beoordeeld door een toezichthouder en worden alle belanghebbenden actief geïnformeerd over de afhandeling en de verdere procedure. Dit kan zowel mondeling als schriftelijk gebeuren. In samenspraak met de betrokkenen wordt gezocht naar een snelle en informele oplossing van het probleem (zo nodig met behulp van buurtbemiddeling, mediation technieken). Wordt hiermee geen oplossing bereikt, dan zal bij een geconstateerde overtreding verder worden afgewogen hoe hiermee wordt omgegaan. Daarbij wordt de prioritering zoals deze is vastgelegd in hoofdstuk 4 van dit beleid in acht genomen en dan met name paragraaf , waarin is opgenomen om een verzoek tot handhaving af te wijzen wanneer er geen belang wordt geschonden die voortvloeit uit de norm die wordt overtreden. Integraal Handhavingsbeleid Gemeente Sint-Michielsgestel

15 Bij verzoeken van een gemachtigde of van bedrijven wordt in eerste instantie voornamelijk schriftelijk gecommuniceerd. Bij anonieme verzoeken of klachten vindt er binnen 8 weken een controle plaats wanneer er sprake is van een mogelijke overtreding die de prioriteit hoog heeft op grond van de risicoanalyse (zie hiervoor hoofdstuk 4.3 van dit beleid). Indien een klager of een verzoeker om handhaving anoniem wil blijven wordt hij op het voornoemde gewezen, zodat de verzoeker kan afwegen om toch af te zien van anonimiteit. Op dat moment krijgt hij eerder een besluit op zijn verzoek. Bij het nemen van dat besluit dient uiteraard eveneens rekening te worden gehouden met hetgeen in hoofdstuk 4 is opgenomen en dan met name paragraaf Integraal Handhavingsbeleid VTH Gemeente Sint-Michielsgestel

16 4. Risicoanalyse en prioritering (keuzes maken) 4.1 Inleiding De gemeente is verantwoordelijk voor de handhaving van een groot aantal wetten en regels op het gebied van de fysieke leefomgeving (denk onder meer aan: bouw-, milieu en ruimtelijke ordening). Echter, niet alle regels zijn op dezelfde intensieve manier te handhaven. Daarnaast is het met de huidige beschikbare capaciteit onmogelijk om álle wettelijke handhavingstaken uit te voeren. Voor een duidelijk en weloverwogen handhavingsbeleid is daarom een prioriteitstelling noodzakelijk, wat maakt dat er bestuurlijke keuzes moeten worden gemaakt. Onder meer de volgende vragen spelen een rol bij de totstandkoming van een weloverwogen handhavingsbeleid: Wat zijn de risico s van bepaalde overtredingen? Wat gaan we handhaven? Hoe gaan we handhaven? Wat heeft prioriteit en wat heeft minder prioriteit? Met behulp van een risicoanalyse kunnen prioriteiten gesteld worden, zodat de beschikbare capaciteit zo effectief mogelijk kan worden ingezet. 4.2 De risicoanalyse Bij de risicoanalyse wordt gebruik gemaakt van een risicomatrix 8. In de risicomatrix worden de verschillende reguliere toezichts- en handhavingstaken van de afdeling tegen elkaar gezet. Vervolgens worden de taken tegen elkaar afgewogen door deze te koppelen aan een aantal wegingsfactoren. Uit de risicoanalyse vloeit niet expliciet voort wat de gemeente moet handhaven, maar stelt een rangorde binnen de handhavingstaken vast, de prioriteitstelling. Aan de hand van voornoemde rangorde wordt tenslotte beoordeeld welke taken prioriteit moeten krijgen. De risicoanalyse wordt uitgevoerd met behulp van de taakstelling die voortkomt uit de ruimtelijke weten regelgeving. De analyse vindt dus niet plaats op branches of individuele bedrijven/inrichtingen. Hiermee wordt bereikt dat deze analyse hanteerbaar en overzichtelijk blijft en dat er geen onevenredig grote inzet moet worden gegeven om elke inrichting of activiteit afzonderlijk te analyseren. Op deze wijze kunnen nieuwe handhavingstaken eenvoudig worden opgenomen in de analyse De risicoanalyse in het kort Zoals in de vorige paragraaf al werd aangegeven is de risicoanalyse gebaseerd op een inschatting van de risico s die aan de verschillende handhavingstaken zijn verbonden. Om die risico s te kunnen inschatten is een analyse gemaakt op basis van een systematiek die veelvuldig is toegepast bij verschillende gemeenten 9. Bij deze systematiek wordt risico gedefinieerd als: Risico= Kans x Effect. Uit de gehanteerde formule komt een getal: het zogenaamde risicogetal. Dit getal kan het beste als volgt worden beschreven: hoe groter de mogelijke consequenties van een overtreding en hoe groter de kans op overtreding is des te groter zal het risico dan zijn. De Effecten geven inzicht in de vraag: wat is het effect van het niet naleven van de regels voor de verschillende handhavingstaken? Deze effecten zijn daarbij gespecificeerd naar vijf criteria welke aangeven op welk aspect het effect betrekking heeft. Deze criteria vloeien voort uit het negatieve effect dat de gemeente met het stellen van voorschriften kan beïnvloeden of trachten te voorkomen. 8 De risicomatrix is ontwikkeld door het Expertisecentrum Rechtspleging en Rechtshandhaving, onderdeel van het Ministerie van Justitie, in opdracht van de Stuurgroep Handhaven op Niveau. De risicomatrix wordt gebruikt in de Gids Programmatisch Handhaven voor decentrale overheden, uitgegeven in het kader van het programma Handhaven met effect. 9 De gemeente Sint-Michielsgestel hanteert ook deze systematiek. Deze systematiek is tevens terug te vinden in de Gids Programmatisch Handhaven voor decentrale overheden. De gemeente Boxtel hanteert deze systematiek ook. Integraal Handhavingsbeleid Gemeente Sint-Michielsgestel

17 De vijf criteria in willekeurige volgorde zijn: 1. Fysieke veiligheid Er is direct gevaar voor de veiligheid, bijvoorbeeld als gevolg van brand, instorting of explosie. Het gaat daarbij om de mate waarin sprake kan zijn van persoonlijk letsel, al dan niet met dodelijk gevolg. 2. Sociale kwaliteit De leefbaarheid van de burgers wordt aangetast als gevolg van verloedering en verpaupering van de leefomgeving. Dit kan komen door o.a. uitzicht belemmerende activiteiten, stankoverlast, geluidshinder, strijdig gebruik van bouwwerken en bouwen zonder vergunning. Ook kan er een afname zijn van het veiligheidsgevoel. 3. Financieel economisch De mate waarin schade wordt veroorzaakt die op de gemeente kan worden afgewenteld en het economisch voordeel dat wordt behaald door de overtreding. 4. Natuur De natuur en omgeving wordt aangetast als gevolg van bijvoorbeeld bodemverontreiniging, luchtverontreiniging en aanlegactiviteiten die onomkeerbaar zijn. 5. Volksgezondheid Mensen kunnen ziek worden als gevolg van bijvoorbeeld schadelijke stoffen. Hier gaat het vaak niet op een direct gevaar, maar op gezondheidsklachten die naar enige tijd ontstaan. De bovenstaande effecten zijn opgenomen in een risicomatrix (Bijlage 2). Voor iedere taak wordt aan de hiervoor genoemde effecten een score toegekend. Hoe groter de consequenties des te hoger de score. Bij het toekennen van de score wordt een puntenschaal van 0,5-5 (score wordt toegekend per halve getallen) gehanteerd. Daarna wordt het totaal effect berekend door de afzonderlijke scores per effect op te tellen. Vanuit de methodiek komt de Kans voort uit het begrip naleving. De kans wordt gescoord op grond van de verwachte overtredingskans van die regels bij de huidige handhavingsinspanning. Op deze manier wegen wij onze opvatting over het belang dat de regel beschermt tegen de mate waarin wij verwachten dat mensen die regel overtreden. Behalve door handhaving kunnen mensen ook spontaan regels naleven. Er zijn vijf categorieën van spontane naleving, welke zijn ontleend aan de Tafel van Elf 10. Bij beoordeling van deze aspecten gaat het om de mate waarin de doelgroep deze percipieert (inschat/aan de orde is). De vijf beoordelingsaspecten worden hieronder weergegeven. 1. Kennis van regels: Hoe meer regels, hoe ingewikkelder en onduidelijker, hoe kleiner de kans op spontane naleving. 2. Kosten/baten: Hoge kosten, weinig baten, kleine kans op spontane naleving; lage kosten, veel baten, grotere kans op spontane naleving. 3. Mate van acceptatie bij de doelgroep: Hoge acceptatie leidt tot een grotere kans op spontane naleving, lage acceptatie leidt tot een kleinere kans op spontane naleving. 4. Gezagsgetrouwheid doelgroep: Hoe meer vertrouwen in het gezag, hoe groter de kans op spontane naleving; hoe minder vertrouwen, hoe kleiner de kans op spontane naleving. 10 Tafel van Elf, Gids programmatisch handhaven / handhaven met effect, Ministerie van Justitie. Integraal Handhavingsbeleid VTH Gemeente Sint-Michielsgestel

18 5. Informele controle: Hoe meer informele controle, hoe groter de kans op spontane naleving, mits er in het algemeen sprake is van acceptatie van de regels bij de doelgroep In de analyse wordt voor iedere handhavingstaak een overall inschatting gemaakt van de kans. Er wordt dus geen inschatting gemaakt per beoordelingsaspect. Uiteraard wordt met de bovengenoemde beoordelingsaspecten wel rekening gehouden bij het toekennen van de score. De kans is ook opgenomen in de risicomatrix (Bijlage 2). Voor iedere taak is ten aanzien van de kans op de overtreding een score toegekend op een schaal van 1 t/m 5 (hele cijfers) en daarmee is ook de mate van het naleefgedrag aangegeven. De schaalverdeling is hierbij als volgt: 1= zeer kleine kans op overtreding / naleefgedrag zeer goed 2= kleine kans op overtreding / goed naleefgedrag 3= gemiddelde kans op overtreding / middelmatig naleefgedrag 4= grote kans op overtreding / slecht naleefgedrag 5= zeer grote kans op overtreding / zeer slecht naleefgedrag Om bij het invullen van de risicomatrix, waarin de effecten en de kans is beoordeeld, tot een zo objectief mogelijke weergave van de werkelijkheid te komen, zijn de vakinhoudelijke personen die te maken hebben met de handhaving van de fysieke leefomgeving (denk aan: bouw-, milieu en ruimtelijke ordening) gevraagd de matrix in te vullen, zodat de risicomatrix geen theoretisch verhaal is, maar echt is gebaseerd op grond van hetgeen in de praktijk gebeurd. Nu het effect en de kans is bepaald, kan het risico berekend worden volgens de hiervoor genoemde formule (Risico = Kans x Effect). In de onderstaande tabel zijn de resultaten van deze formule weergegeven. De tabel is op chronologische volgorde beschreven. De overtredingen met de hoogste prioriteit staan bovenaan en de overtredingen met de laagste prioriteit staan onderaan. Handhavingstaken Taakveld Kans Effect Resultaat Sloop zonder melding, asbest Slopen overig 4 14,5 58 aanwezig 11 Categorie C (GPBV-installatie, voorheen IPPC) Inrichtingen 4 13,5 54 Uitvoeren werk(zaamheden) zonder vergunning Uitvoeren van een werk Gebruik meldingsplichtig (o.a.vanaf 50 personen aanwezig) Illegale bewoning (inclusief arbeidsmigranten) Brandveilig gebruik bouwwerken Strijdig gebruik 4 10,5 42 Sloop in afwijking van de Slopen overig 3 13,5 40,5 melding, asbest aanwezig Bij constatering stilleggen door gemeente, daarna ODBN 12 Bij constatering stilleggen door gemeente, daarna ODBN Integraal Handhavingsbeleid Gemeente Sint-Michielsgestel