Fortis Bank nv. Jaarverslag 2009

Transcriptie

1 Fortis Bank nv Jaarverslag 2009

2

3 Inleiding Het Jaarverslag 2009 van Fortis Bank omvat zowel de Geconsolideerde als de Niet-geconsolideerde Jaarrekeningen, voorafgegaan door het verslag van de Raad van Bestuur, het Bericht van de Raad van Bestuur en een hoofdstuk Corporate Governance, inclusief de samenstelling van de Raad van Bestuur. De geauditeerde Geconsolideerde Jaarrekening 2009 van Fortis Bank, met de vergelijkende cijfers over 2008, en opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (IFRS) zoals die zijn aanvaard binnen de Europese Unie, worden gevolgd door de geauditeerde Niet-geconsolideerde jaarrekening 2009 van Fortis Bank NV, opgesteld in overeenstemming met het (Belgisch) Koninklijk Besluit van 23 september 1992 op de jaarrekeningen van kredietinstellingen. Fortis Bank wordt als geïntegreerd geheel bestuurd. In het verslag van de Raad van Bestuur worden de belangrijkste ontwikkelingen en gebeurtenissen bij Fortis Bank dan ook op geconsolideerd niveau beschreven. Het jaarverslag omvat een overzicht van de gebeurtenissen van 2009, waarna de kernactiviteiten van Fortis Bank kort in herinnering worden gebracht. Vervolgens wordt een nadere toelichting gegeven op de winst- en verlies- en op de balansevolutie ( Toelichting bij de geconsolideerde financiële resultaten en financiële positie van Fortis Bank in 2009 ). Alle bedragen in de tabellen van deze jaarrekening luiden in miljoenen euro, tenzij anders aangegeven. Omdat de cijfers afgerond zijn, kunnen er geringe verschillen optreden met al eerder gepubliceerde cijfers. Voor een betere vergelijking met de jaarrekeningen van het voorgaande jaar zijn er bepaalde herrubriceringen doorgevoerd. Fortis Bank NV is de juridische benaming van de onderneming. De commerciële activiteiten gebeuren onder de merknaam BNP Paribas Fortis. In de Geconsolideerde Jaarrekening verwijst Fortis Bank naar de geconsolideerde situatie van Fortis Bank NV, tenzij anders aangegeven. In de Niet-geconsolideerde Jaarrekening verwijst Fortis Bank naar de niet-geconsolideerde situatie van Fortis Bank NV, tenzij anders aangegeven. Alle informatie in het Jaarverslag 2009 van Fortis Bank heeft betrekking op de statutaire geconsolideerde en Niet-geconsolideerde Jaarrekening en bevat niet de contributie van Fortis Bank aan de BNP Paribas Groep geconsolideerde resultaten, die te vinden zijn op de BNP Parisbas website: Het Jaarverslag 2009 van Fortis Bank is ook beschikbaar op de website: 3

4 Inhoudsopgave Inleiding 3 Fortis Bank Geconsolideerd Jaarverslag Verslag van de Raad van Bestuur 12 Inleiding door de Voorzitter en de CEO 12 BNP Paribas Fortis herpakt zich 13 Kernactiviteiten van Fortis Bank 15 Toelichtingen bij de geconsolideerde financiële resultaten en de financiële positie van Fortis Bank Toelichtingen bij de evolutie van de resultatenrekening 24 Toelichtingen bij de evolutie van de balans 26 Bericht van de Raad van Bestuur 30 Corporate Governance 31 Raad van Bestuur 31 Commissies van de Raad 36 Executive Committee 39 College van geaccrediteerde statutaire auditeurs 39 Fortis Bank Geconsolideerde Jaarrekening Geconsolideerde balans 42 Geconsolideerde resultatenrekening 43 Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten 44 Geconsolideerd overzicht van wijzigingen in het eigen vermogen 45 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 46 Algemene toelichtingen Belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving Grondslagen voor financiële verslaggeving: Algemeen Schattingen en beoordelingen Wijzigingen in grondslagen voor financiële verslaggeving, schattingen en classificaties Gesegmenteerde informatie Consolidatiegrondslagen Vreemde valuta Transactie- en afwikkelingsdatum Saldering Verantwoording en waardering van financiële activa en verplichtingen Reële waarde van financiële instrumenten 60 4

5 1.11. Waardering van activa met bijzondere waardeverminderingen Geldmiddelen en kasequivalenten Vorderingen op banken en vorderingen op klanten Verkoop- en terugkoopovereenkomsten en uitlenen/lenen van effecten Activa en verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden Beleggingen Lease-overeenkomsten Overige vorderingen Materiële vaste activa Goodwill en overige immateriële vaste activa Vaste activa aangehouden voor verkoop en beëindigde bedrijfsactiviteiten Derivaten en afdekking Effectiseringen Schuldbewijzen, achtergestelde schulden en overige financieringen Personeelsvoordelen Voorzieningen, voorwaardelijke gebeurtenissen, verbintenissen en financiële garanties Eigen vermogen Rentebaten en -lasten Gerealiseerde en ongerealiseerde winsten en verliezen Commissiebaten Transactiekosten Financieringskosten Winstbelastingen Specifieke grondslagen voor financiële verslaggeving voor de verzekeringsactiviteit Wijziging in consolidatiemethode voor joint ventures Overnames en desinvesteringen Overname van AG Insurance Overige overnames Desinvesteringen Activa en verplichtingen van acquisities en desinvesteringen Vaste activa aangehouden voor verkoop en beëindigde bedrijfsactiviteiten Beëindigde bedrijfsactiviteiten Belangrijkste categorieën van activa en verplichtingen aangehouden voor verkoop Nettoresultaat van beëindigde bedrijfsactiviteiten Kasstroomoverzicht Eigen vermogen Aandelenkapitaal en agioreserve Overige reserves Koersverschillenreserve Ongerealiseerde winsten en verliezen begrepen in het eigen vermogen toewijsbaar aan de aandeelhouders Minderheidsbelangen Risicomanagement 107 5

6 7.1. Inleiding Organisatie van risicomanagement Risicometing Financiële risico s Liquiditeitsrisico Operationeel risico Toezicht en solvabiliteit Beoordeling solvabiliteit Doelstellingen kapitaalbeheer Vergoedingen na uitdiensttreding en andere lange-termijn personeelsvoordelen en ontslagvergoedingen Vergoedingen na uitdiensttreding Andere lange-termijn personeelsvoordelen Ontslagvergoedingen Bezoldiging van de Raad van Bestuur en het Executive Committee Auditkosten Verbonden partijen Segmentinformatie Algemene informatie Operationele segmenten Balans per operationeel segment Resultatenrekeningen per operationeel segment Geografische segmentatie 179 Toelichting op de balans 181 Geconsolideerde balans Geldmiddelen en kasequivalenten Activa en verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden Activa aangehouden voor handelsdoeleinden Verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden Vorderingen op banken Vorderingen op klanten Beleggingen Beleggingen aangehouden tot einde looptijd Voor verkoop beschikbare beleggingen Beleggingen tegen reële waarde met waardeveranderingen in de resultatenrekening 196 6

7 18.4. Gestructureerde kredietinstrumenten Beleggingen geherclassificeerd als leningen en vorderingen Vastgoed Beleggingen in geassocieerde deelnemingen en joint ventures Handelsvorderingen en overige vorderingen Materiële vaste activa Goodwill en overige immateriële vaste activa Overlopende rente en overige activa Activa en verplichtingen geclassificeerd als aangehouden voor verkoop Schulden aan banken Schulden aan klanten Schuldbewijzen Achtergestelde schulden Hybride niet-innovatieve Tier 1-leningen Hybride innovatieve Tier 1-leningen rechtstreeks door Fortis Bank uitgegeven Overige achtergestelde schulden Overige achtergestelde verplichtingen tegen reële waarde met waardeveranderingen in de resultatenrekening Overige financieringen Voorzieningen Actuele en uitgestelde belastingen vorderingen en verplichtingen Overlopende rente en overige verplichtingen Derivaten Derivaten aangehouden voor handelsdoeleinden Derivaten aangehouden voor afdekking ( hedging ) Reële waarde van financiële activa en financiële verplichtingen Reële waarde van activa gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs Waarderingstechnieken toegepast voor de bepaling van de reële waarde Waarderingsmethodes van financiële instrumenten die gewaardeerd worden tegen reële waarde 236 Toelichting op de resultatenrekening 241 Geconsolideerde resultatenrekening 242 7

8 34. Rentebaten Rentelasten Commissiebaten Commissielasten Dividenden, aandeel in het resultaat van geassocieerde deelnemingen en joint ventures Gerealiseerde winsten en verliezen op beleggingen Overige gerealiseerde en ongerealiseerde winsten en verliezen Overige baten Wijzigingen in de bijzondere waardeverminderingen Personeelskosten Afschrijving van materiële en immateriële vaste activa Overige lasten Winstbelastingen Nettoresultaat van beëindigde bedrijfsactiviteiten 256 Toelichting op transacties buiten de balans Verbintenissen en garanties Voorwaardelijke activa en verplichtingen Lease-overeenkomsten Vermogen onder beheer 263 Overige informatie met betrekking tot de geconsolideerde cijfers 265 Gebeurtenissen na de verslagperiode 266 Consolidatiekring 267 Aanvullende informatie over Bass en Esmée securitisatie- transacties 279 8

9 Verslag van het college van erkende commissarissen 283 Fortis Bank jaarverslag 2009 (niet-geconsolideerd) 287 Verslag van de Raad van Bestuur 288 Bericht van de Raad van Bestuur 298 Corporate Governance 299 Voorstel tot bestemming van het resultaat van het boekjaar 308 Bedrijfsrevisoren: speciale opdrachten 310 Informatie met betrekking tot Artikel 523 van het wetboek van vennootschappen 311 Informatie met betrekking tot Artikel 524 van het wetboek van vennootschappen 317 Fortis Bank Jaarrekening 2009 (niet-geconsolideerde) 355 Balans na resultaatbestemming 356 Schema van de Resultatenrekening 359 Toelichtingen 362 Samenvatting van de grondslagen voor financiële verslaggeving voor de nietgeconsolideerde jaarrekening 397 Verslag van het college van erkende commissarissen 401 Overige informatie Aandeelhouderschap Uiterste koersen per maand van het aandeel Fortis Bank op de wekelijkse veilingen in Externe functies uitgeoefend door de bestuurders en effectieve leiders, waarvan de openbaarmaking wettelijk verplicht is 408 Begrippenlijst en afkortingen 413 9

10

11 Fortis Bank Geconsolideerd Jaarverslag

12 Verslag van de Raad van Bestuur Inleiding door de Voorzitter en de CEO Het afgelopen jaar was er één van grote veranderingen voor Fortis Bank. De eerste maanden was er voortdurend onzekerheid over wie de eigenaar van de bank zou worden, die toen nog steeds opereerde onder de merknaam Fortis Bank, en dit tijdens moeilijke markt- en economische omstandigheden. Sinds 12 mei maakt de bank, met de nieuwe merknaam BNP Paribas Fortis, deel uit van de BNP Paribas Groep. BNP Paribas Fortis is volop bezig met het uitrollen van zijn nieuwe strategie en ambities om de belangrijkste bankpartner van zijn klanten, een aantrekkelijke werkgever en een maatschappelijk verantwoorde ondernemer te worden. Er werden meer dan integratieprojecten op stapel gezet en nieuwe bestuursprocedures ingevoerd. Tijdens de tweede helft van 2009 werd BNP Paribas Fortis gereorganiseerd rond vier kernactiviteiten: Retail & Private Banking, Corporate & Public Banking Belgium, Corporate & Investment Banking en Investment Solutions. Daarnaast zullen vier competence centers een reeks wereldwijde bankdiensten aanbieden, die een belangrijke rol spelen bij het ondersteunen van de uitgebreide BNP Paribas Groep. Deze diensten zullen Corporate & Transaction Banking Europe (CTBE), Global Cash Management, Trade Services en Global Factoring bestrijken, en zullen middelgrote en grote, internationaal actieve bedrijven bedienen met hun bankactiviteiten. Op het gebied van Investment Solutions zal Fortis Investments sterker uit dit verhaal komen door de krachten te bundelen met BNP Paribas Investment Partners. Het volledige jaar 2009 stond in het teken van goede commerciële prestaties en sterke resultaten op de kapitaalmarkt, hoewel deze ongunstig werden beïnvloed door een hoog niveau van waardeverminderingen, die de gevolgen van de economische crisis weerspiegelden. Daardoor is het onderliggende resultaat, met EUR 56 miljoen, lichtjes positief. Zoals verderop zal worden toegelicht hadden uitzonderlijke gebeurtenissen die geen verband hielden met de dagelijkse bankwerkzaamheden en verrichtingen uitgevoerd in 2008 en 2009, ook een negatieve invloed op de winst van In 2010 is onze eerste prioriteit het volledig implementeren van de nieuwe businessmodellen en ons nieuwe aanbod tot bij de klanten brengen. De bank concentreert zich op haar kernactiviteiten, het verzekeren van haar huidige marktpositie en het vergroten van de klantentevredenheid. Retail Banking zal een tandje bijsteken, door te investeren in werknemers, distributiekanalen en locaties. De multichannel distributiestrategie blijft de hoeksteen van de klantenbenadering. Wij danken de werknemers van BNP Paribas Fortis die in 2009 hard hebben gewerkt om de bank om te vormen en ze tot een onderdeel van een internationale groep te maken. Wij grijpen deze gelegenheid ook aan om onze klanten te danken voor hun vertrouwen en loyaliteit tijdens het hele afgelopen jaar. Wij kijken de toekomst tegemoet met vertrouwen in wat wij doen en trots op wat wij verwezenlijkt hebben. Naar onze aandeelhouders toe willen wij ons engagement benadrukken om BNP Paribas Fortis te vestigen als de grootste Belgische bank met een internationale dimensie. Dat zal ze worden door aan de behoeften van haar klanten tegemoet te komen. Jean-Laurent Bonnafé Chief Executive Officer (CEO) Herman Daems Voorzitter van de Raad van Bestuur 12 Verslag van de Raad van Bestuur

13 BNP Paribas Fortis herpakt zich In 2009 werd de Belgische economie getroffen door de sterkste daling van de economische activiteit sinds de Tweede Wereldoorlog. Het hoogtepunt van de recessie kwam er in het begin van het jaar, toen de financiële crisis nog volop woedde. Een uitgebreide overheidstussenkomst stabiliseerde de situatie en tijdens de tweede helft van het jaar groeide de Belgische economie aan ongeveer hetzelfde tempo als in de rest van de wereld. De crisis heeft de Belgische bedrijven en consumenten echter zware klappen toegebracht, en dat heeft geleid tot een forse toename van het aantal faillissementen van bedrijven en van de werkloosheidscijfers. Verwacht wordt dat de gevolgen daarvan nog lang voelbaar zullen zijn. De resultaten in de Belgische banksector weerspiegelden deze economische trends. De winst was voornamelijk te danken aan een steilere rentecurve en aan het algemene herstel van de financiële markten. De voorzieningen voor leningverliezen en andere risico s bleven hoog. Het afgelopen jaar was er ook één van grote veranderingen voor BNP Paribas Fortis. De eerste maanden was er voortdurend onzekerheid over wie de eigenaar van de bank zou worden, die toen nog steeds actief was onder de merknaam Fortis Bank, en dit tijdens moeilijke markt- en economische omstandigheden. In dezelfde periode werd de afscheiding van de Nederlandse Fortis activiteiten, Fortis Holding en AG Insurance, voltrokken na het uiteenvallen van de Fortis Groep in oktober Ondanks alles is de bank erin geslaagd haar miljoenen klanten een onberispelijke service te blijven aanbieden gedurende deze hele periode. BNP Paribas nam op 12 mei 2009 de controle over Fortis Bank over en trok op 13 mei 2009 zijn aandeel in Fortis Bank op naar 74,93%. De Belgische staat is nu, via zijn participatie- en investeringsarm, FPIM (de Federale Participatie- en Investeringsmaatschappij), voor 25% eigenaar van Fortis Bank, terwijl de resterende aandelen in handen zijn van de bevolking. Onder de nieuwe eigenaar hebben Fortis Bank, die verder werkt onder de merknaam BNP Paribas Fortis, en haar werknemers allemaal het beste van zichzelf gegeven om van de bank de grootste financiële dienstverlener in de Eurozone te maken. Onder leiding van een Integration Team werden meer dan geslaagde integratieprojecten uitgevoerd, en werden er nieuwe bestuursprocedures uitgewerkt en maatregelen genomen. Dat alles heeft nieuw vertrouwen in BNP Paribas Fortis ingeboezemd en ook de performance in alle businesses verbeterd. Een greep uit de genomen maatregelen: totstandbrenging van nieuw bestuur, met de benoeming van enkele nieuwe bestuurders en leidinggevenden, verfijning van de businesses-segmentatie en integratie van risicobeheer verbetering van het risicoprofiel met verminderde blootstelling aan risico s (controle van naar risico gewogen activa krediet- en marktrisico) en liquiditeitsrisico, waarbij de financiering volledig naar de normale toestand terugkeert heropbouw van de handelsfranchise met een herstel van de netto-instroom van activa van klanten naar retailnetwerken, de stabilisatie van activa in beheer, geslaagde rebranding- en commerciële campagnes versterking van maatregelen voor operationele efficiëntie Verslag van de Raad van Bestuur 13

14 Al deze maatregelen samen leiden tot synergieën waarvan wordt verwacht dat ze tegen 2012 jaarlijks EUR 900 miljoen zullen opbrengen. EUR 850 miljoen daarvan heeft betrekking op kostensynergieën als gevolg van maatregelen op het vlak van organisatie, IT, facility en inkoop, en human resources. De personeelsinkrimping zal voornamelijk het gevolg zijn van natuurlijke afvloeiing en vrijwillig ontslag. Tijdens de tweede helft van 2009 werd een begin gemaakt met de reorganisatie van BNP Paribas Fortis, rond vier kernactiviteiten: Retail & Private Banking, Corporate & Public Bank Belgium, Corporate & Investment Banking en Investment Solutions. Ook de rebranding van aanzienlijke delen van de business in België, Polen en andere landen waar BNP Paribas Fortis een aanwezigheid heeft, ging in de tweede helft van 2009 van start. In het verzekeringswezen ging BNP Paribas Fortis een strategisch partnerschap aan met de Belgische marktleider AG Insurance, waarin het een aandeel van 25% heeft. De overeenkomst die bepaalt dat de AG Insurance-producten uitsluitend worden verdeeld door de filialen van BNP Paribas Fortis en Fintro-tussenpersonen zal ten vroegste in 2020 verstrijken. BNP Paribas Fortis biedt nu een allesomvattend pakket van financiële diensten aan aan retail-, professionele en vermogende klanten in België, en ook in Polen en Turkije. De bank verstrekt ook oplossingen op maat aan bedrijven en aan overheids- en financiële instellingen. Daarvoor kan ze een beroep doen op de know-how en het internationale netwerk van BNP Paribas. Vanaf 2010 zullen de activiteiten van BNP Paribas Fortis CIB en Investment Solutions worden samengevoegd met die van BNP Paribas CIB en Investment Solutions. De Retail Banking-activiteiten, inclusief Retail & Private Banking en Corporate & Public Banking België zullen dan weer een specifieke operationele entiteit vormen. De Raad van Bestuur van Fortis Bank SA/NV zal aan de Jaarlijkse Algemene Vergadering in april 2010 voorstellen geen dividend uit te keren voor het jaar De rest van dit gedeelte Kernactiviteiten van Fortis bank bevat een beschrijving van de activiteiten van elke business line van BNP Paribas Fortis. De volgende hoofdstukken zullen dit aanvullen door de geconsolideerde financiële resultaten van 2009 te beschrijven. 14 Verslag van de Raad van Bestuur

15 Kernactiviteiten van Fortis Bank Retail & Private Banking Belgium De afdeling Retail & Private Banking van BNP Paribas Fortis bekleedt een leidinggevende positie in België, met personeelsleden die 3,6 miljoen klanten bedienen (een derde van de Belgische bevolking). De filialen die opereren onder de merknaam BNP Paribas Fortis worden aangevuld met 322 franchises onder de merknaam Fintro en met 650 verkooppunten van de 50/50-joint venture met de Bank van de Post. Een netwerk van ATM s (afhalingen en stortingen van contant geld) plus non-cashtoestellen (bankoverschrijvingen) en 646 toestellen voor het afdrukken van bankafschriften, voorzieningen voor onlinebankieren (1,3 miljoen gebruikers) en telefonisch bankieren zijn verbonden met het client relationship management (CRM) platform van BNP Paribas Fortis. Op die manier kunnen alle systemen langs alle kanalen worden ontplooid. Het langetermijnpartnerschap met AG Insurance optimaliseert de distributiekracht van het retailnetwerk en bouwt verder op de ervaring die doorheen de jaren is opgebouwd op het gebied van bankverzekering. De economische omgeving waarin Retail Banking actief is, is sinds het begin van de crisis sterk veranderd. Tegelijkertijd blijft de concurrentie in het Belgische banklandschap bikkelhard, met lage rentevoeten, een agressieve prijszetting op spaarproducten, veranderde verwachtingen van de klant en een overvloed aan nichebanken. De zaken in Retail Banking gingen in 2009 opnieuw beter na de zeer moeilijke tweede helft van De uitstroom van fondsen werd in april 2009 omgekeerd en de verbetering van de netto-opname (+ EUR 3,17 miljard) bracht de netto-opname voor het volledige jaar op EUR 1,47 miljard. Dat was voornamelijk te danken aan het aanbod van BNP Paribas Fortis op spaarrekeningen en terugwinacties. Retail Banking komt zijn klanten tegemoet door middel van een multichannel distributiestrategie waarvan het Focus Project, dat in 2007 werd gelanceerd, de hoeksteen blijft. Focus combineert een gesegmenteerde benadering van de markt met een prestatiegerichte verkooporganisatie. Het filialennetwerk is opgesplitst in 82 markten, die elk gemiddeld 12 filialen omvatten. Filialen die actief zijn op dezelfde markt werken nauw samen. De noden van de klant moeten daarbij de doorslaggevende factor zijn: als het nodig is worden er specialisten bijgeroepen, ongeacht de grootte van het filiaal. Alle bekwaamheden zijn beschikbaar voor klanten overal in het netwerk en aan alle retailklanten wordt dezelfde service aangeboden, ongeacht het kanaal waarlangs zij met de bank communiceren. Verder bouwend op de sterkte en steun van BNP Paribas Group streeft Retail Banking ernaar marktaandeel terug te winnen dat het tijdens de crisis is kwijtgespeeld, en de klantentevredenheid te verhogen door te investeren in werknemers, distributiekanalen en locaties. De prioriteiten op lange termijn omvatten: verbetering van het filialennetwerk (investering van EUR 150 miljoen tot 2012), waarbij het filiaal dienst doet als het enige plaatselijke toegangspunt voor alle diensten, en dat nabijheid en deskundigheid combineert betere kennis van de klant en betere informatiedeling via CRM, wat leidt tot de volledige toepassing van het multichannel model tijd vrijmaken voor de adviserende rol en maximalisatie van persoonlijke contacten om het vertrouwen en een duurzame rendabiliteit te onderbouwen Verslag van de Raad van Bestuur 15

16 Met EUR 44 miljard aan beheerde activa, is de nieuwe Private Bank de grootste aanbieder van private bankdiensten op de Belgische markt. De huidige reorganisatie van de Private Bank leidt tot een verbeterde dienstverlening aan de klant dankzij de ingebedde samenwerking tussen Retail Banking en Private Banking, en brengt een nieuwe segmentatie met zich mee. Individuele klanten met activa van meer dan EUR komen nu in aanmerking voor Private Banking-diensten, waardoor een bredere klantenbasis ontstaat. Een uitgebreid netwerk van 35 Private Banking-centra die in 2010 en 2011 de deuren zullen openen, zullen de klanten in dit segment gemakkelijke toegang geven tot gepersonaliseerde diensten. Wealth Management bedient zo n klanten met potentiële activa van meer dan EUR 4 miljoen. Deze klanten maken gebruik van een servicemodel dat speciaal voor hen in het leven werd geroepen en hebben toegang tot het internationale netwerk van BNP Paribas Groep. Ze worden voornamelijk bediend via twee Wealth Management Centers, één in Antwerpen en één in Brussel. De belangrijkste commerciële hoogtepunten van Retail & Private Banking voor 2009 zijn: James Direct Personal Banking, een dienst die klanten buiten de normale kantooruren toegang geeft tot een personal banker via telefoon, en webcam. James is gericht op rijke klanten die op zoek zijn naar flexibiliteit in wanneer en hoe zij met de bank communiceren. De personal bankers die het James-team vormen, bieden met name deskundigheid op gebieden als belastingen en verzekeringen, realtime marktinformatie en proactief portefeuillebeheer. BNP Paribas Fortis is de grootste bank voor het jeugdsegment in België (marktaandeel van 32%), een markt waar de concurrentie op het scherp van de snee wordt gevoerd. Om de concurrentie voor te blijven heeft de bank in september 2009 Mine Pack gelanceerd. Dat is een rekeningpakket voor jonge mensen waarin een elektronische nieuwsbrief en een magazine zitten. De website Mine.be kreeg ook een opknapbeurt, met nieuwe interactieve eigenschappen zoals een Money Coach, die jonge mensen helpt hun geld te beheren. De grootschalige reclamecampagne Een miljard euro werd op 1 juni 2009 in België gelanceerd. Ze was gericht op zelfstandigen, professionals en bedrijven. In plaats van te kiezen voor een campagne rond het bedrijfsimago werd in de advertenties en in de tv- en radiospots de nadruk gelegd op een concreet voorstel, werd het engagement en de toegewijdheid van BNP Paribas Fortis bij zijn klanten en zijn betrokkenheid bij het financieren van de reële economie in de verf gezet en werd meegedeeld dat er één miljard euro ter beschikking was om deze doelgroep te helpen hun activiteiten te ontwikkelen. BNP Paribas Fortis heeft zijn sponsoring van de Belgische eersteklasser RSC Anderlecht verlengd tot het seizoen 2013/2014. De bank is al sponsor van de club sinds Lancering van de nieuwe BNP Paribas Private Banking op 10 december 2009, vergezeld van een groots opgezette mediacampagne met een nieuwe website, brochures en evenementen. Corporate & Public Bank Belgium BNPP Fortis Corporate & Public Bank Belgium biedt een allesomvattend gamma plaatselijke en internationale financiële diensten aan aan Belgische ondernemingen, overheidsinstellingen en plaatselijke overheden. Met 457 bedrijfsklanten en midcap -klanten is de bank de marktleider in deze categorieën, en is ze ook een belangrijke speler in Public Banking (1.300 klanten). Het aanbod omvat binnenlandse bankproducten, gespecialiseerde financiële vaardigheden, en effecten-, verzekerings- en vastgoeddiensten. Vaardigheden omvatten gespecialiseerde vaardigheden zoals handelsdiensten, cash management, factoring en leasing, en ook M&A- en kapitaalmarkten. Een centraal team van meer dan 60 bedrijfsbankiers, 200 relatiebeheerders in 24 business centers, en kaderleden die zich bezighouden met vaardigheden, zorgen ervoor dat BNP Paribas Fortis dicht bij de markt blijft. Dit team, gecombineerd met het Europese netwerk van business centers dat beheerd wordt binnen Corporate & Investment Banking, stelt BNP Paribas Fortis in staat zijn Belgische klanten, plaatselijk en in het buitenland, een ééngemaakt commercieel beheer te bieden. Het competence center Global Factoring zal Retail, Commercial Banking en Corporate-klanten bedienen door hen binnenlandse en multi-domestic factoringoplossingen aan te bieden in heel Europa, inclusief financiering, incasso van schuldvorderingen en debiteurenbeheer. 16 Verslag van de Raad van Bestuur

17 Corporate & Investment Banking BNP Paribas Fortis Corporate & Investment Banking biedt zijn klanten (in België en in Europa) een volledige toegang tot de productportefeuille van CIB van BNP Paribas. BNP Paribas Fortis CIB bestaat uit zes business lines: Global Markets, Structured Finance, Corporate Finance & Equity Capital Markets, Private Equity, Institutional Banking Group Europe, en Corporate & Transaction Banking Europe. Global Markets, een duurzaam Capital Markets-platform dat gericht is op klantgedreven activiteiten, is gevestigd in Brussel, met de doelstelling een uitgebreid productgamma aan te bieden via toegang tot BNP Paribas-platforms. In het onderdeel Fixed Income bedient Global Markets voornamelijk Belgische klanten, waarbij Fixed Income Trading-desks ook stromen van Europese Midcaps noteren (klanten van Corporate & Transaction Banking Europe). Bij Equity Derivatives ligt de nadruk op het bedienen van de Belgische klanten, terwijl er enige handelsactiviteit wordt behouden. Structured Finance groepeert de activiteiten van Corporate Acquisition Finance, Leveraged Finance, Export Finance en Project Finance. Een nieuw regionaal platform voor CIB wordt opgezet in België, om klanten in de Beneluxlanden, Noord- en Midden-Europa (met inbegrip van Griekenland) en Turkije (BNCET-platform) te bedienen. Het team in Brussel beheert ook de financiering van publiek-private partnerschappen voor heel Europa, waarbij het de deskundigheid van BNP Paribas Fortis op dit gebied ten volle benut. Corporate Finance is actief in Merger & Acquisition Advisory en in Equity Capital Markets. Corporate Finance is toegespitst op Belgische klanten. Private Equity blijft de Belgische economie steunen door aan kapitaal- en mezzaninefinanciering te doen, waardoor BNP Paribas Fortis zijn klanten kan helpen bij hun externe ontwikkeling. Institutional Banking Group Europe is verantwoordelijk voor het beheer van de relaties met financiële instellingen. Deze afdeling promoot bank- en plain vanilla-producten. Corporate & Transaction Banking Europe is een geïntegreerd banknetwerk dat gericht is op het bedienen van grote midcaps en internationale klanten, en met name dochterondernemingen van CIB-klanten over heel Europa. CTBE levert dagelijkse bankproducten en diensten (plain vanilla-leningen, Cash Management, Trade-diensten, Flowhedging-producten en, wanneer beschikbaar, Leasing-, Factoring- en Investment Solutions- products) aan bekende bedrijfsklanten en financiële instellingen op 16 markten buiten de vier thuismarkten in Europa, via een netwerk van meer dan 30 business centers voor nabijheid met klanten. Corporate & Transaction Banking Europe zal opereren in nauwe samenwerking met twee in België gevestigde competence centers en actief zijn voor de hele BNP Paribasgroep: Cash Management en Global Trade Solutions. Cash Management verleent diensten inzake liquiditeitsbeheer aan bedrijven. Die zijn immers steeds meer op zoek naar globale en homogene oplossingen op Europees niveau (bijv., SEPA-oplossingen, cash pooling, payment factories). Ondertussen blijven deze bedrijven behoefte hebben aan een allesomvattend plaatselijk aanbod. Global Trade Solutions helpt bedrijven bij hun internationale handelsactiviteiten, en verstrekken bijvoorbeeld internationale garanties voor commerciële overeenkomsten tussen partijen in verschillende landen Belangrijke deals die in 2009 door Corporate & Investment Banking en Corporate & Public Bank Belgium werden gesloten: BNP Paribas Fortis trad op als Joint Mandated Lead Arranger met een club van banken, om met succes de 690 miljoen EUR aan senior secured facilities te onderschrijven die vereist zijn om de aankoop door CVC van de Midden- en Oost-Europese activiteiten van StarBev, Anheuser-Busch InBev (ABInBev) te ondersteunen. De transactie staat voor één van de grootste buyouts in Europa in In België tekende BNP Paribas Fortis voor de grootste leveraged buyouttransactie die in de loop van 2009 werd uitgevoerd; de bank trad op als mandated lead arranger voor de senior club deal van EUR 73 miljoen, om de overname van de ADB Group door Montagu Private Equity en management te financieren. ADB Group is de belangrijkste wereldwijde fabrikant van grondverlichtingssystemen voor luchthavens. BNP Paribas Fortis was één van slechts drie deelnemende banken en de enige niet-britse bank in het bemiddeld leningschema van de Europese Investeringsbank (EIB) voor windenergie langs de kust, die streeft naar het lenen van een bedrag tot 1 miljard GBP voor windmolenparken langs de kust de komende drie jaar. Dit is een programma dat door de Britse regering wordt gesponsord om windenergie Verslag van de Raad van Bestuur 17

18 te ontwikkelen. Het feit dat BNP Paribas Fortis werd geselecteerd, toont aan dat wij consequent de leider van het topsegment zijn voor de Britse en internationale markten voor hernieuwbare energie. BNP Paribas Fortis werd door Aquafin uitgekozen als de enige bookrunner voor de uitgifte van een Belgische retailobligatie van EUR 150 miljoen, rechtstreeks gericht op de investeerdersbasis van Retail en Private Banking. Door te kiezen voor de uitgifte van zo n retailobligatie heeft Aquafin een aanzienlijk voordeel gerealiseerd op het gebied van de diversifiëring en de kost van de financieringsbasis. Aquafin ontwerpt, financiert, bouwt en exploiteert de supragemeentelijke infrastructuur die nodig is om huishoudelijk afvalwater te behandelen en optimaliseert belangrijke riolen en afvalwaterbehandelingsinstallaties in Vlaanderen. Fluxys, de onafhankelijke exploitant van zowel het aardgasvervoer, het doorvoernet en de opslaginfrastructuur in België, heeft BNP Paribas Fortis aangesteld als enige bookrunner en co-leidende bank voor zijn uitgifte van een retailobligatie. Het mandaat van enige bookrunner werd toegewezen aan BNP Paris Fortis, omwille van zijn deskundigheid en duidelijke marktleiderschap inzake de uitgifte van retailobligaties. Deze deal benadrukt het langetermijnengagement voor Fluxys en onze positie als kernbank voor Fluxys die Fluxys al sinds 1971 bijstaat. BNP Paribas Fortis trad op als co-bookrunner bij de obligatie-emissie met dubbele tranche van Elia voor EUR 1 miljard. Elia, de monopoliehouder met vaste tarieven die het Belgische hoogspanningsnet exploiteert, besliste EUR 1 miljard in te zamelen door zijn pijlen te richten op de markt van de institutionele benchmarkobligaties om korte termijnleningen te herfinancieren en langetermijnleningen te voltooien en te anticiperen op de verwachte tarieftekorten. Na een uitgebreide roadshow was de emissie met dubbele tranche een overdonderend succes. BNP Paribas Fortis is een cruciale partner geweest van het vooraanstaande biofarmaceutische bedrijf UCB dat zijn kredietfaciliteit, aangegaan om Schwarz Pharma in 2006 over te nemen, wilde herschikken. BNP Paribas Fortis trad in het vierde kwartaal van 2009 voor UCB op als joint bookrunner van een in aandelen omzetbare obligatielening van EUR 500 miljoen en van een obligatielening voor het publiek van EUR 750 miljoen, en als co-manager van een institutionele obligatie van EUR 500 miljoen. Het succes van deze drie kapitaalmarkttransacties voor een totaal bedrag van EUR 1,75 miljard met verschillende looptijden laat UCB toe zijn kredietverstrekkers te diversifiëren en de terugbetalingstermijn te verlengen. De rest van de schuld werd geherfinancierd met een nieuwe gesyndiceerde wentelfaciliteit (revolving facility) van EUR 1,5 miljard waarvoor BNP Paribas Fortis optrad als joint coordinator en bookrunner. Investment Solutions Fortis Investments, de afdeling van BNP Paribas Fortis die zich met activabeheer bezighoudt, heeft activa in beheer ter waarde van EUR 161 miljard. 65% van de opbrengst daarvan wordt gegenereerd door externe klanten. Fortis Investments heeft een wereldwijde aanwezigheid, met verkoopkantoren en 40 gespecialiseerde beleggingscentra in Europa, de VS en Azië. Als klantgedreven organisatie biedt het internationale beleggingsoplossingen, terwijl het voldoet aan de vereisten en behoeften van plaatselijke beleggers, zowel institutionele als wholesale-/retailbeleggers. Als gediversifieerde activabeheerder geeft zijn oplossingsgerichte benadering zijn teams de vrijheid en middelen om ideeën en kansen te onderzoeken op elke markt en in elke activaklasse. Fortis Investments is één van de meest gediversifieerde activabeheersbedrijven ter wereld als het gaat om de soorten oplossingen die het kan aanbieden, met een wereldwijde voetafdruk. Het is de op vier na grootste activabeheerder voor Europese gedomicilieerde fondsen, met uitzondering van de geldmarkt (bron: Feri). Enkele belangrijke ontwikkelingen in 2009: De uitstroom van activa en de daling in activa in de eerste helft van het jaar werd omgekeerd tijdens de tweede helft van het jaar. Synergieën van de consolidatie van ABN AMRO Asset Management leidden tot lagere kosten. De overgang van alle 256 voormalige ABN AMRO-fondsen en -mandaten (die EUR 55 miljard waard zijn) naar het Fortis Investments platform werd werd voltooid. Nieuwe oplossingen voor klanten Fortis Investments lanceerde 93 nieuwe fondsen en mandaten. De start van de integratie met BNP Paribas Investment Partners, die klanten zo n 60 gespecialiseerde beleggingsmogelijkheden zal bieden en het mogelijk zal maken plaatselijke diensten te verlenen aan klanten in 45 landen. Fortis Investments en BNP Paribas Investment Partners heeft zijn eerste fonds met twee merknamen gelanceerd, specifiek voor klanten in Nederland. Het BNP Paribas Convertible Bond Fund bracht tijdens de intekentermijn EUR 82,9 miljoen bij elkaar. 18 Verslag van de Raad van Bestuur

19 Fortis Investments zal in 2010 zijn naam veranderen in BNP Paribas Investment Partners, na de juridische fusie met deze entiteit, die naar verwachting zal plaatsvinden tijdens de eerste helft van De nieuwe, gecombineerde organisatie zal zich blijven ontwikkelen, met de nadruk op de volgende gebieden: een breed gamma aan beleggingsproducten en -diensten, die worden aangeboden via een reeks beleggingscentra met deskundigheid op vele gebieden, gespecialiseerde partners en aanbieders van plaatselijke oplossingen gespecialiseerde global business lines die toegespitst zijn op specifieke klantensegmenten, ondersteund door wereldwijde en plaatselijke marketingfuncties vier regionale afdelingen in de belangrijkste zakelijke gebieden ter wereld, om stuwkracht, coördinatie en oplossingen te bieden gedeelde ondersteuningsfuncties in alle onderdelen van BNP Paribas Investment Partners, om onze klanten hoogwaardige en samenhangende diensten te verlenen BNP Paribas Fortis in Polen In Polen is BNP Paribas Fortis een universele bank die spaar- en beleggingsproducten en leningen verstrekt aan individuele klanten, en geïntegreerde oplossingen aan ondernemingen om hun bedrijf op de plaatselijke en internationale markten te financieren. De bank heeft meer dan klanten, die bediend worden door bedienden in 250 filialen en 8 business centers. De bank staat op de 11de plaats van de banken in Polen. De Poolse economie presteerde relatief goed in 2009, en heeft de status van Europese groeileider verworven. De groei vertraagde echter naar 1,6%, tegenover 5% een jaar eerder het zwakste resultaat in tien jaar. De verslechtering van de bedrijfsomstandigheden beïnvloedde de banksector: het netto financieel resultaat van de sector voor de eerste drie kwartalen van 2009 lag 44,6% lager dan in 2008, voornamelijk door afschrijvingen in verband met leningen van lagere kwaliteit en portefeuilles van FX derivaten. Voor BNP Paribas Fortis werd het jaar gedomineerd door de gelijktijdige juridische en operationele fusie met Dominet Bank, die eind juli met succes werd afgerond. Alle filialen kunnen nu de klanten van beide banken verwelkomen en de gezamenlijke systemen voor elektronisch bankieren zijn volledig operationeel. De klanten van de nieuwe bank kunnen basisbanktransacties uitvoeren in elk van de 258 filialen. 39 daarvan bieden ook persoonlijke bankproducten (bijv. spaar- en beleggingsproducten) en oplossingen voor kleine en middelgrote ondernemingen aan. De bedrijfsklanten worden bediend door acht business centers. BNP Paribas Fortis heeft ook zijn benadering tot rekeningpakketten voor retail- en KMO-klanten herzien. Voor retailklanten werden er nieuwe, eenvoudige pakketten met de naam S, M, L en XL op de markt gebracht. Naast standaarddiensten biedt elk pakket aanvullende oplossingen, bijv. een spaarrekening met dagelijkse rentekapitalisatie. Fortis Bank Turkije BNP Paribas Fortis is in Turkije actief via Fortis Bank Turkije, waarvan het met 94,11% van de aandelen de grootste aandeelhouder is. Het aanbod van Retail Banking bestaat uit debet- en kredietkaarten, persoonlijke leningen en beleggings- en verzekeringsproducten die verspreid worden via 297 filialen en via internet- en telefoonbankieren. Bankdiensten aan ondernemingen omvatten internationale handelsfinanciën, activa- en kasbeheer, kredietdiensten, factoring en leasing. Via zijn afdelingen commercieel bankieren en bankieren voor kleine bedrijven biedt de bank verscheidene beleggingsdiensten aan aan kleine en middelgrote ondernemingen. In een moeilijke economische omgeving is Fortis Bank Turkije erin geslaagd zijn franchise in goede vorm te houden, heel het jaar 2009 lang. De Turkse banksector werd over het algemeen minder getroffen door de internationale financiële crisis, omdat hij niet was blootgesteld aan slechte activa en degelijke criteria hanteerde bij het toekennen van leningen. Fortis Bank Turkije bleef krediet verstrekken, zowel aan individuele personen als aan bedrijven, aan een langzamer tempo overeenkomstig de stijgende vraag terwijl ze het risico nauwlettend in de gaten hield. De leningverliezen namen weliswaar toe, maar bleven binnen aanvaardbare niveaus. De marktactiviteiten profiteerden van dalende rentevoeten. De verzameling van klantendeposito s was een voortdurend aandachtspunt, dat bijvoorbeeld leidde tot de verwerving van nieuwe klanten van wie het loon wordt betaald op rekeningen van Fortis Bank Turkije. Er werd een nieuwe segmentatie voor kredietkaarten gelanceerd, met specifieke nadruk op rijke klanten. Verslag van de Raad van Bestuur 19

20 De bankverzekeringsactiviteiten van Fortis Bank Turkije bleven aan sneltempo groeien, dankzij het partnerschap van de bank met verscheidene aanbieders, waaronder Fortis Insurance en Cardiff. Er werden efficiëntere en klantvriendelijker maatregelen ingevoerd, zoals de toename van het aantal cash-in ATM s en de mogelijkheid om kredietkaartapplicaties te verwerken via BlackBerry. In 2010 zal Fortis Bank Turkije naar verwachting de vruchten plukken van de geleidelijk verbeterende economie en vooral van hogere groeipercentages die vergelijkbaar zijn met de percentages die Turkije liet zien in de periode BGL BNP Paribas De bank, die in 1919 werd opgericht en nu bekend staat als BGL BNP Paribas, heeft actief bijgedragen tot de opkomst van Luxemburg als internationaal financieel centrum. De bank, die een internationale aanbieder van financiële diensten is, is één van de grootste werkgevers van het land en bekleedt een leidinggevende positie op haar thuismarkt, waar ze op de eerste plaats staat voor professionele klanten en KMO s en op de tweede voor particuliere klanten. Ondertussen breidt ze haar actieradius uit naar de omliggende regio, die de grensgebieden van Luxemburg omvat. In 2009 werd de bank georganiseerd op basis van drie business lines, die onderverdeeld zijn in activiteiten sectoren en/of segmenten. Private Banking & Asset Management De business line Private Banking levert geïntegreerde oplossingen voor het beheer van activa en passiva voor rijke privépersonen, zowel ingezetenen als niet-ingezetenen, hun bedrijven en adviseurs. Om deze klanten met hoog potentieel zo goed mogelijk te bedienen omvat het gamma een ruim assortiment aan gepaste bankdiensten, waaronder het beheer van structuren, investeringen, trust- en bedrijfsdiensten, vastgoedbeheer en verzekeringen. Merchant Banking Merchant Banking biedt een allesomvattend gamma bankproducten en financiële diensten aan bedoeld voor grote, multinationale bedrijven en institutionele klanten, inclusief beleggingsfondsen in Luxemburg. De financiële periode 2009 stond in het teken van het proces van integratie met BNP Paribas en de goedkeuring van de Raad van Bestuur, op 25 november 2009, van het Luxemburgse gedeelte van het industrieel plan. Dat verzekerde de bank een ambitieuze ontwikkelings- en groeistrategie voor zowel de nationale als de regionale markten en voor wat bepaalde internationale activiteiten betreft. De bank, die wordt gesteund door de kwaliteit van haar aandeelhouders, de Luxemburgse overheid (34%) en BNP Paribas (rechtstreeks en onrechtstreeks 65,96%) streeft ernaar marktaandeel terug te winnen door haar commerciële dynamisme en voorbeeldige kwaliteit van de dienstverlening ter beschikking te stellen van haar klanten. Retail Banking Via zijn netwerk van 37 filialen biedt Retail Banking financiële diensten aan aan retailklanten, waaronder privépersonen, zelfstandigen, beoefenaars van vrije beroepen en kleine ondernemingen. Retail Banking past een gedifferentieerde benadering toe op klanten om zijn gamma van diensten en advies te optimaliseren op alle gebieden van dagelijks beheer, sparen, investeren, krediet en verzekeringen. 20 Verslag van de Raad van Bestuur