In Nederland verkregen Entamoeba histolytica-colitis

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "In Nederland verkregen Entamoeba histolytica-colitis"

Transcriptie

1 O v e r z C i ac sh ut ïs sa t ri te ik k e l e n In Nederland verkregen Entamoeba histolytica-colitis Entamoeba histolytica colitis acquired in the Netherlands Auteurs Trefwoorden Key words Th.F. Veneman, H.J.G. Lagerweij, L. Naudin ten Cate, L. van Bergeijk, J. van Baarlen en B. Mulder colitis, colonoscopie, Entamoeba histolytica colitis, colonoscopy, Entamoeba histolytica Samenvatting Amoebiasis wordt veroorzaakt door een infectie met de protozoaire parasiet Entamoeba histolytica. Deze parasiet is niet endemisch in Nederland, in tegenstelling tot Entamoeba dispar, een microscopisch identieke, maar niet-pathogene amoebenspeciës. Ongeveer 10% van de wereldbevolking is geïnfecteerd met een Entamoebasoort, vooral met E. dispar. Colitis als gevolg van een infectie met E. histolytica kan zich in twee tot zes weken na ingestie van een cyste ontwikkelen. Minder dan 40% van de geïnfecteerde patiënten krijgt koorts. De trofozoïeten kunnen zich via de bloedbaan verspreiden en diverse extra-intestinale verschijnselen, waaronder leverabcessen, veroorzaken. In dit artikel worden twee patiënten met bloedige diarree en gewichtsverlies beschreven. Zij hadden beiden de afgelopen jaren geen bezoek gebracht aan een gebied waar E. histolytica endemisch is. Er waren geen andere risicofactoren bekend. Beide patiënten ondergingen een colonoscopie. Patiënt A had een ernstige sigmoïditis en patiënt B een ernstige pancolitis. Histologisch onderzoek van biopten van beide patiënten liet chronisch actieve ontstekingen met ovale parasietachtige structuren, die overeenkomen met E. histolytica, zien. Beide patiënten werden gedurende tien dagen behandeld met metronidazol in combinatie met clioquinol ter eliminatie van de cysten. Patiënt A herstelde volledig en werd in goede conditie ontslagen. Patiënt B herstelde eerst goed, maar ontwikkelde enkele weken later sepsis met multiorgaanfalen. Hij overleed na vijf dagen op de intensive care. De diagnose van deze potentieel dodelijke infectie werd in deze gevallen gesteld met behulp van histologisch onderzoek. Om vertraging te voorkomen dient in een vroeg ziektestadium een fecesonderzoek te worden verricht. Het fecesonderzoek dient te bestaan uit microscopie, met een bevestiging door PCR. Zelfs bij patiënten die niet in een gebied zijn geweest waar Entamoeba endemisch is en bij wie geen risicofactoren bekend zijn, moet gedacht worden aan parasitaire colitis, bijvoorbeeld als gevolg van E. histolytica. (Tijdschr Infect 2006;1:122-6) Summary Amoebiasis is caused by an infection with the parasite Entamoeba histolytica. This parasite is non-endemic in the Netherlands. Approximately 10% of the world population is infected with an Entamoeba species, mostly with E. dispar. E. histolyica colitis can develop in two to six weeks after ingestion of a cyst. Less than 40% of the infected patients is suffering from fever. Trophozoites can 122

2 spread hematogenously, causing different extraintestinal symptoms such as liver abcesses. In this article two patients with bloody diarrhoea and significant weight loss are described. They both had not visited a country in which E. histolytica is endemic. Other risk factors were not known either. Both patients underwent colonoscopy. Patient A showed severe sigmoiditis and patient B severe pancolitis. Histological investigation of biopsy specimens showed chronic active inflammations with oval parasite-like structures in both patients, highly suggestive of trophozoites of E. histolytica. Both patients were treated with metronidazol for ten days in combination with clioquinol to eliminate the cysts. Patient A fully recovered and could be discharged in good condition. Patient B seemed to recover, but after a few weeks he developed sepsis with multi-organ failure. He died after five days on the intensive care. The diagnosis of this potentially lethal infection in these cases was made by histological investigation. In order to prevent doctor s delay investigation of faeces for protozoa through microscopy, confirmed by PCR, should be performed at an early stage in the development of the disease. Even in patients who have not visited endemic regions and in whom no other risk factors are known, one should think of parasitic causes of colitis, for example caused by E. histolytica. Inleiding Amoebiasis is een protozoaire infectie die veroorzaakt wordt door de parasiet Entamoeba histolytica. Ongeveer 10% van de wereldbevolking is geïnfecteerd met een Entamoeba-speciës, het merendeel met de niet-pathogene Entamoeba dispar. 1 In Nederland is alleen E. dispar endemisch, E. histolytica wordt beschouwd als importziekte. In de derde wereld is amoebiasis endemisch en komt op de tweede plaats van doodsoorzaken als gevolg van parasitaire infecties. 1 Infectie met E. histolytica vindt plaats via fecaal-orale besmetting, met name na het innemen van fecaal verontreinigd water of voedsel dat de cystevorm van de parasiet bevat. Overdracht via anaal seksueel contact is ook mogelijk. Vanwege de goede hygiënische omstandigheden is het ziektebeeld in de westerse wereld zeldzaam geworden. Reizigers naar risicogebieden met slechte sanitaire omstandigheden, immigranten uit risicogebieden en homoseksuele mannen hebben een verhoogd risico. 2 Na de infectie ontstaan in het terminale ileum trofozoïeten uit de cysten die, nadat het colon is bereikt, een colitis kunnen veroorzaken door invasie van de darmwand. Daarbij kunnen ulceraties ontstaan, evenals necrose van de darmwand, al dan niet met perforaties. Een op een tumor lijkende laesie kan ook ontstaan, een zogenoemd amoeboom. 2 Colitis kan twee tot zes weken na de ingestie van een cyste ontstaan en begint meestal met buikkrampen en milde diarree, gevolgd door frequente bloederige diarree. Minder dan 40% van de patiënten krijgt koorts. Slechts 4-10% van de E. histolytica-cystendragers ontwikkelt klinische symptomen. 1 De trofozoïeten kunnen via de bloedbaan worden verspreid, wat kan leiden tot extra-intestinale verschijnselen, zoals een leverabces. 3 In dit artikel worden twee casussen beschreven van mannen met de Nederlandse nationaliteit met een E. histolytica-colitis, die niet in het buitenland zijn geweest en waarbij de diagnose op onverwachte wijze werd gesteld. Ziektegeschiedenissen Patiënt A, een 35-jarige man, presenteerde zich op de polikliniek Interne Geneeskunde met sinds acht weken bestaande klachten van diarree. Hij had tot zevenmaal daags waterdunne ontlasting met bloedbijmenging, die voorafgegaan werd door buikkrampen. Anamnestisch bleek hij geen koorts te hebben bemerkt. De eetlust was goed en er was geen gewichtsverlies. De patiënt was niet in het buitenland geweest en gebruikte geen medicatie. Homoseksuele contacten werden ontkend. De voorgeschiedenis was, behoudens een status na appendectomie en een hernia nuclei pulposi waarvoor een conservatief beleid werd gevoerd, blanco. Hij had een Indonesische vriendin, die inmiddels vier jaar in Nederland woonde. De familieanamnese vermeldde een broer met een niet nader geduide chronische darmaandoening. Lichamelijk onderzoek toonde een niet-zieke man met een normaal postuur. De lichaamstemperatuur bedroeg 37,2 C. Het abdomen was soepel met een normale peristaltiek zonder drukpijn. Bij rectaal toucher werd een lege ampul met een klein sliertje bloed gevonden. Het overige lichamelijke onderzoek 123

3 C a s u ï s t i e k Figuur 1. PAS-kleuring van het rectumbiopt met chronischactieve en erosieve ontsteking door infectie met Entamoeba histolytica (vergroting 100x). PAS= periodic-acid -Schiff. Figuur 2. HE-kleuring van het rectumbiopt, waarbij de gefagocyteerde erytrocyten in de Entamoeba histolyticatrofozoïeten duidelijk zichtbaar zijn (vergroting 400x). HE=hematoxyline-eosine. was niet afwijkend. Laboratoriumonderzoek toonde een Hb-gehalte van 9,8 mmol/l (normaalwaarde 8,2-11,0 mmol/l), BSE 2 mm/h (normaalwaarde <15 mm/h), leukocytenaantal 8,9 x 10 9 /l (4,0-10,0 x 10 9 /l) met een normale differentiatie. De serumtransaminasewaarden en de nierfunctie waren eveneens niet afwijkend. Sigmoïdoscopie liet een ontstoken rectosigmoïd zien. Histologisch onderzoek van de sigmoïdbiopten toonde een chronisch actief ontstekingsbeeld met oppervlakkig plaatselijk een erosief aspect van slijm en necrotisch materiaal met karakteristieke rondovale trofozoïeten met duidelijke kernen en gefagocyteerde erytrocyten in het cytoplasma (zie Figuur 1 en 2). Vervolgens werd met ELISA een IgG-bepaling uitgevoerd op E. histolytica, die een positieve uitkomst had. In de ontlasting werden met een triple-fecestest geen darmpathogenen aangetroffen. De patiënt werd behandeld met metronidazol 750 mg 3 dd gedurende tien dagen, gevolgd door clioquinol om de cysten te elimineren. Na enkele dagen had de patiënt geen diarree meer en bleef verder klachtenvrij. Patiënt B betreft een 69-jarige man met in de voorgeschiedenis een atrium-septumdefect en een cerebrovasculair accident. Hij meldde zich op de Eerste Hulp in verband met progressieve diarree met bloedbijmenging sinds twee maanden. In die periode was hij tien kilo afgevallen. Sedert twee weken was de patiënt zelfs bedlegerig. Hij had eveneens geen bezoek aan het buitenland gebracht en homoseksuele contacten werden ontkend. Lichamelijk onderzoek toonde een zieke patiënt met een lichaamstemperatuur van 38,4 o C. De buik was hypertympaan en bij rectaal toucher werd dunne bruine ontlasting met een spoor bloed gevonden. Laboratoriumonderzoek toonde een Hb-gehalte van 7,4 mmol/l. Tevens werd een leukocytose (15,4 x 10 9 /l) en een hypoalbuminemie van 23 mmol/l (normaalwaarde mmol/l) gevonden. De serumtransaminasewaarden en de nierfunctieparameters waren niet afwijkend. De patiënt werd in eerste instantie voor analyse en vochttoediening op de afdeling Gastro-enterologie opgenomen, maar na één dag werd hij in verband met respiratoire insufficiëntie overgeplaatst naar de afdeling Intensive Care. Daar werd een colonoscopie verricht, waarbij sprake bleek te zijn van een ernstige pancolitis. Histologisch onderzoek van colonbiopten toonde dezelfde karakteristieke rond-ovale trofozoïeten met duidelijke kernen en gefagocyteerde erytrocyten in het cytoplasma, die bewijzend zijn voor de diagnose E. histolytica-colitis. Een behandeling met metronidazol werd gestart, gevolgd door clioquinol. Na enige dagen werd ter controle een colonoscopie verricht, waarmee een sterke vermindering van de colitis waarneembaar was. Desondanks overleed de patiënt enkele weken later als gevolg van multiorgaanfalen, wat veroorzaakt werd door een Streptococcus mitis-bacteriëmie. Bespreking Amoebiasis, door een infectie met E. histolytica, komt in Nederland niet endemisch voor en is niet aangif- 124

4 Aanwijzingen voor de praktijk 1. Infecties met Entamoeba histolytica kunnen in Nederland bij patiënten waargenomen worden, ook als er geen direct verband is met tropenbezoek en risicofactoren niet duidelijk aanwezig zijn. 2. Infectie met Entamoeba histolytica kan leiden tot potentieel letaal verlopende colitis en diverse complicaties, met name in de lever. 3. Om vertraging te voorkomen, dient in een vroeg stadium van dysenterie aan de mogelijkheid van een parasitaire infectie te worden gedacht, en adequate diagnostiek met fecesonderzoek te worden verricht. 4. Om brononderzoek door de GGD te vergemakkelijken, dient overwogen te worden om amoebendysenterie, analoog aan bacillaire dysenterie, toe te voegen aan de lijst van aangifteplichtige ziekten, of ten minste een LCI-protocol voor amoebiasis te ontwikkelen. teplichtig. Wereldwijd zijn echter miljoenen mensen geïnfecteerd, en jaarlijks overlijden patiënten aan amoebiasis. 4 De ziektegeschiedenissen van de beschreven patiënten tonen dat amoebiasis ook kan voorkomen in gebieden waar die niet endemisch is. Overdracht van een E. histolytica-infectie kan ook onder westerse hygiënische omstandigheden plaatsvinden via personen die zijn besmet in gebieden waar E. histolytica endemisch is. 5 Ondanks het feit dat de twee patiënten met E. histolytica zich kort na elkaar presenteerden, leek er geen verband tussen beide gevallen te bestaan, temeer daar de patiënten verschillende woonplaatsen hadden. Parasitologisch onderzoek bij naaste familieleden was niet mogelijk. Indien bij familieleden dezelfde parasiet aangetoond zou worden, is te overwegen de familieleden ook te behandelen om de kans op herinfectie, en mogelijk opnieuw ontstaan van ziekte bij de patiënt, te verkleinen. Het aantonen van de parasiet bij een familielid sluit een andere gemeenschappelijke besmettingsbron, bijvoorbeeld in de kennissenkring of de horeca, echter niet uit. Anamnestisch bleek dat beide patiënten niet in de tropen waren geweest, hetgeen in veel gevallen een aanwijzing kan zijn die leidt tot de diagnose amoebiasis. De diagnose werd daarom in eerste instantie niet overwogen, wat een geprotraheerd beloop veroorzaakte. Fecesonderzoek op protozoën, wormeieren en cysten dient in een vroeg stadium te worden ingezet. 4 De meeste infecties worden gediagnosticeerd doordat E. histolytica- en E. dispar-cysten in de feces worden aangetoond. De cysten van E. histolytica en E. dispar zijn overigens microscopisch niet te onderscheiden. Onderscheid is wel van klinisch belang, omdat een infectie met E. dispar, verantwoordelijk voor meer dan 90% van de patiënten die cysten uitscheiden, niet behandeld hoeft te worden. Met PCR op DNA-materiaal dat wordt verkregen uit feces kan het onderscheid wel gemaakt worden. Met immunologisch onderzoek kunnen specifieke antigenen tegen E. histolytica en E. dispar ook worden aangetoond. De sensitiviteit van deze technieken is echter mogelijk lager. In de hierboven beschreven gevallen werd de diagnose met enteroscopisch onderzoek gesteld en bij patiënt A bevestigd met serologisch onderzoek. Als er direct fecesonderzoek op parasieten was uitgevoerd, had dat tot vroegere diagnostiek en behandeling kunnen leiden. Bij patiënten van Nederlandse afkomst die niet naar de tropen zijn geweest, moet men ook bedacht zijn op de mogelijkheid van een parasitaire colitis, als gevolg van een E. histolytica-infectie. 5 Behandeling van een invasieve E. histolytica-infectie dient te bestaan uit twee delen. In eerste instantie dient te worden gestart met een weefselamoebicide, bijvoorbeeld metronidazol of tinidazol. Daarna volgt een contactamoebicide middel, zoals diloxanide, clioquinol of paromomycine, om herinfectie te voorkomen. De voorkeur gaat in principe uit naar diloxanide vanwege de effectiviteit, maar dat middel is in Nederland om commerciële redenen uit de handel genomen. Derhalve is clioquinol het middel van keuze. Paromomycine is een aminoglycoside dat in Nederland niet geregistreerd is. 125

5 O v e r z i c h t s a r t i k e l e n Conclusie Het is belangrijk dat men zich realiseert dat in zeldzame gevallen amoebiasis en dysenterie ook zonder tropenbezoek kunnen ontstaan in een gebied waar die aandoeningen niet endemisch zijn. Vroege diagnostiek en behandeling is van essentieel belang om een gecompliceerd beloop te voorkomen. Derhalve dient feces in een vroeg stadium onderzocht te worden op darmparasieten. Bij dysenterie kan het laboratorium met direct microscopisch onderzoek de diagnose stellen op verse feces of na afname met de triple-fecestest, waarbij de trofozoïeten worden gefixeerd. Bij aanwezigheid van cysten van een parasiet kan met PCR of antigeendetectie het onderscheid tussen E. histolytica en E. dispar vastgesteld worden. Referenties 1. Stanley SL. Amoebiasis. Lancet 2003;361: Tanyuksel M, Petri WA. Laboratory diagnosis of Amebiasis. Clin Microbiol Rev 2003;16: Haque R, Huston CD, Hughes M, Houpt E, Petri WA. Amebiasis. N Engl J Med 2003;348: Polderman AM, Rijpstra AC. Medische parasitologie. 2e druk. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum; Edeling WM, Verweij JJ, Ponsioen CI, Visser LG. Uitbraak van amoebiasis in een Nederlands gezin. Ned Tijdschr Geneeskd 2004;148: Ontvangen 10 maart 2006, geaccepteerd 13 juni C o r r e s p o n d e n t i e a d r e s Dr. Th.F. Veneman, internist-intensivist-vasculair geneeskundige Drs. H.J.G. Lagerweij, arts-assistent in opleiding tot internist Dr. L. van Bergeijk, internist Twenteborg Ziekenhuis Afdeling Interne Geneeskunde Postbus SZ Almelo Tel.: adres: t.veneman@zgt.nl Dr. L. Naudin ten Cate, patholoog Dr. J. van Baarlen, patholoog Laboratorium Pathologie Oost-Nederland Postbus AJ Enschede Dr. B. Mulder, arts-microbioloog Laboratorium Microbiologie Twente Achterhoek Postbus AJ Enschede Correspondentie graag richten aan de eerste auteur. Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. 126

E. histolytica / dispar. in de routine laboratoriumpraktijk. Manfred van Kerckhoven, analist LabMicTA, Hengelo

E. histolytica / dispar. in de routine laboratoriumpraktijk. Manfred van Kerckhoven, analist LabMicTA, Hengelo E. histolytica / dispar in de routine laboratoriumpraktijk Manfred van Kerckhoven, analist LabMicTA, Hengelo 3-2-2014 1 Hengelo 2 Regio T&A - ZKH: ZGT, MST, SKB - Alle zorginstellingen - Groot deel huisartsen

Nadere informatie

Een 36 jarige waterbouwkundig ingenieur wordt in Bangladesh acuut ziek met koorts tot 39 C en 10-15 x per dag waterdunne diarree.

Een 36 jarige waterbouwkundig ingenieur wordt in Bangladesh acuut ziek met koorts tot 39 C en 10-15 x per dag waterdunne diarree. Diarree na tropen Een 36 jarige waterbouwkundig ingenieur wordt in Bangladesh acuut ziek met koorts tot 39 C en 10-15 x per dag waterdunne diarree. Hij behandelt zichzelf met imodium en ORS. Na 48 uur

Nadere informatie

Uitbraak van amoebiasis in een Nederlands gezin; tropen onverwacht dichtbij

Uitbraak van amoebiasis in een Nederlands gezin; tropen onverwacht dichtbij Casuïstische mededelingen Uitbraak van amoebiasis in een Nederlands gezin; tropen onverwacht dichtbij w.m.edeling, j.j.verweij, c.ij.ponsioen en l.g.visser Entamoeba histolytica en Entamoeba dispar zijn

Nadere informatie

SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 21 november Ronde 88 Parasitologie

SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 21 november Ronde 88 Parasitologie Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 21 november 2007 Ronde 88 Parasitologie 2007-3 Rondecommentaar In het invulformulier zijn voor de fecesmonsters

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/48644

Nadere informatie

Cursus moleculaire diagnostiek van parasitaire infecties

Cursus moleculaire diagnostiek van parasitaire infecties Cursus moleculaire diagnostiek van parasitaire infecties De cursus wordt gegeven door de Afdeling Parasitologie van het Leids Universitair Medisch Centrum op de Hogeschool Leiden, afdeling Hoger Laboratorium

Nadere informatie

Dierenkliniek Goeree Overflakkee

Dierenkliniek Goeree Overflakkee Dierenkliniek Goeree Overflakkee De teksten van onze artikelen worden geschreven aan de hand van wetenschappelijke literatuur, maar ook op basis van onze eigen inzichten en ervaringen. Daarom kan de informatie

Nadere informatie

Aanvraag feces diagnostiek: Hoe en wat?

Aanvraag feces diagnostiek: Hoe en wat? Aanvraag feces diagnostiek: Hoe en wat? Alje van Dam, arts-microbioloog, Amsterdam UMC en Streeklaboratorium, GGD René Vork, relatiebeheerder, Streeklaboratorium, GGD Amsterdam 18 december 2018 Fecal swab

Nadere informatie

De behandeling van Dientamoeba fragilis. Thecla A.M. Hekker, arts-microbioloog NVMM, 2 april 2008

De behandeling van Dientamoeba fragilis. Thecla A.M. Hekker, arts-microbioloog NVMM, 2 april 2008 De behandeling van Dientamoeba fragilis Thecla A.M. Hekker, arts-microbioloog NVMM, 2 april 2008 Dientamoeba fragilis Inleiding Klinische verschijnselen Diagnose Therapie Vervolg 2 Inleiding bekend sinds

Nadere informatie

Q-koorts, een complexe diagnostiek! (the JBZ experience!)

Q-koorts, een complexe diagnostiek! (the JBZ experience!) Q-koorts, een complexe diagnostiek! (the JBZ experience!) De microbiologen zagen zieke mensen. In hun ogen waren dat er veel meer dan normaal en zij spraken van een epidemie. ( ) We hebben de epidemie

Nadere informatie

Expert waarden in microscopische diagnostiek van de parasitologie.

Expert waarden in microscopische diagnostiek van de parasitologie. Expert waarden in microscopische diagnostiek van de parasitologie. Foekje F. Stelma 1, Jaap van Hellemond 2 1) Dept. Medische Microbiologie, Radboudumc, Postbus 9101, 6500 HB Nijmegen. 2) Dept. Medische

Nadere informatie

SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie

SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie 166 Samenvatting SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie Deel I Introductie In de introductie van dit proefschrift (Hoofdstuk

Nadere informatie

Laboratoria Nieuwsbrief oktober 2014 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium

Laboratoria Nieuwsbrief oktober 2014 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium Laboratoria Nieuwsbrief oktober 2014 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium Medisch Microbiologisch Laboratorium In dit nummer: - Aanvraagformulier medicijnspiegel bepaling - Dientamoeba fragilis

Nadere informatie

Een hoestende longarts. Beroepsziekte? (werkte 3 maanden geleden kortdurend in Zuid Afrika!) Extensive Drug Resistant Tuberculosis (XDR-TB)???

Een hoestende longarts. Beroepsziekte? (werkte 3 maanden geleden kortdurend in Zuid Afrika!) Extensive Drug Resistant Tuberculosis (XDR-TB)??? spreekuur Een hoestende longarts Een secretaresse met kinkhoest op de kinderafdeling De verpleegkundige van een kind op de IC met shock en vlekjes Een verpleegkundige met een voedselvergiftiging Een radioloog

Nadere informatie

Gastro-enteritis. Ziektebeeld. Incubatieperiode

Gastro-enteritis. Ziektebeeld. Incubatieperiode DRAAIBOEK INFECTIEZIEKTEN CLB GASTRO-ENTERITIS 73 Gastro-enteritis Voor meer achtergrondinformatie over een individuele kiem, zie ook volgende fiches: Calicivirusinfecties Campylobacteriose Escherichia

Nadere informatie

Lente. Winter. Sectie Parasitologie. Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek

Lente. Winter. Sectie Parasitologie. Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek Lente Winter Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek Sectie Parasitologie Messi Maxima Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek Sectie Parasitologie Patient met

Nadere informatie

Sectie Infectieziekten

Sectie Infectieziekten Sectie Infectieziekten 1 December 2015 U kunt helpen de HIV / AIDS epidemie te beëindigen You can help to end the HIV / AIDS epidemic Sectie Infectieziekten Weet uw HIV status Know your HIV status by 2020

Nadere informatie

Hepatitis E, wat moet je ermee?

Hepatitis E, wat moet je ermee? Hepatitis E, wat moet je ermee? Caroline Swanink, arts-microbioloog Rijnstate 11 oktober 2016 Wanneer verricht u diagnostiek naar hepatitis E virus? A. Altijd bij een acuut hepatitis beeld B. Bij een acuut

Nadere informatie

Cursus moleculaire diagnostiek van parasitaire infecties

Cursus moleculaire diagnostiek van parasitaire infecties Cursus moleculaire diagnostiek van parasitaire infecties De cursus wordt gegeven door de Afdeling Parasitologie van het Leids Universitair Medisch Centrum op de Hogeschool Leiden, afdeling Hoger Laboratorium

Nadere informatie

Koorts na tropenreis. Epidemiologie van reizigersziekten. Epidemiologie van reizigersziekten. Epidemiologie van reizigersziekten

Koorts na tropenreis. Epidemiologie van reizigersziekten. Epidemiologie van reizigersziekten. Epidemiologie van reizigersziekten Koorts na tropenreis Les ASO 22 november 2017 EuroTravNet studie (2011) : 5965 ill-returned travellers in Western-Europe Acute diarrhea 35% Dermatologic syndrome 18% Respiratory syndrome 11% Systemic febrile

Nadere informatie

Familiaire Mediterrane Koorts

Familiaire Mediterrane Koorts https://www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Familiaire Mediterrane Koorts Versie 2016 2. DIAGNOSE EN BEHANDELING 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd? Over het algemeen wordt de volgende aanpak

Nadere informatie

Dientamoeba fragilis: een mogelijk belangrijke oorzaak van persisterende buikpijn bij kinderen

Dientamoeba fragilis: een mogelijk belangrijke oorzaak van persisterende buikpijn bij kinderen Oorspronkelijke stukken Dientamoeba fragilis: een mogelijk belangrijke oorzaak van persisterende buikpijn bij kinderen d.k.bosman, m.a.benninga, p.van de berg, g.c.l.kooijman en t.van gool Dientamoeba

Nadere informatie

Acute graft-versus-host ziekte na een levertransplantatie: wat te doen? T.J.F. Snijders

Acute graft-versus-host ziekte na een levertransplantatie: wat te doen? T.J.F. Snijders Acute graft-versus-host ziekte na een levertransplantatie: wat te doen? T.J.F. Snijders Casus 47 jarige vrouw Voorgeschiedenis 2004 Primair scleroserende cholangitis 2012 Eindstadium primair scleroserende

Nadere informatie

Giardia Een echte bedreiging

Giardia Een echte bedreiging Giardia Giardia Een echte bedreiging Inleiding Giardia uit de groep Giardia duodenalis (syn. G. lamblia) komen wereldwijd bij vele diersoorten voor, met inbegrip van hond, kat en mens. Giardia is, na Toxocara,

Nadere informatie

Geschreven door Diernet Team zaterdag, 11 december 2010 15:44 - Laatst aangepast vrijdag, 17 december 2010 13:16

Geschreven door Diernet Team zaterdag, 11 december 2010 15:44 - Laatst aangepast vrijdag, 17 december 2010 13:16 Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Chronische diarree is een verandering in de frequentie, consistentie, of het volume van de stoelgang (ontlasting) voor meer

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Molecular tools in the diagnosis of. intestinal parasitic infections

Molecular tools in the diagnosis of. intestinal parasitic infections Molecular tools in the diagnosis of intestinal parasitic infections Proefschrift ter verkrijging van de graad van Doctor aan de Universiteit Leiden, op gezag van de Rector Magnificus Dr. D. D. Breimer,

Nadere informatie

Antwoordformulieren open vragen

Antwoordformulieren open vragen Antwoordformulieren open vragen Bloktoets : 5O0 Datum : 9 juli 009 Aanvang : Studentnummer : Studentnaam :. BLOKTOETS STOFWISSELING 5O0 9 juli 009 Sint Radboud. Het uitvragen van de pijnklachten is van

Nadere informatie

chemotherapie, en ook bij eventuele chirurgische behandeling, is een pre-operatieve diagnose van groot belang.

chemotherapie, en ook bij eventuele chirurgische behandeling, is een pre-operatieve diagnose van groot belang. SAMENVATTING In 1986 stellen Polderman en Gigase na een bezoek aan noordelijk Togo en Ghana vast dat Oesophagostomum wormen zich bij geïnfecteerde mensen volledig ontwikkelen kunnen en dat infectieuze

Nadere informatie

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope

The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope The relationship between social support and loneliness and depressive symptoms in Turkish elderly: the mediating role of the ability to cope Een onderzoek naar de relatie tussen sociale steun en depressieve-

Nadere informatie

VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties

VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties Doel Het doel van dit protocol is preventie, herkenning, optimalisering van diagnostiek en behandeling van early-onset

Nadere informatie

De nieuwe meldingsplicht voor tien ziekten Hans van Vliet RIVM-CIb 7 oktober 2008

De nieuwe meldingsplicht voor tien ziekten Hans van Vliet RIVM-CIb 7 oktober 2008 De nieuwe meldingsplicht voor tien ziekten Hans van Vliet RIVM-CIb 7 oktober 2008 Wat bespreken Iets over meldingscriteria De nieuwe ziekten (2 minuten per ziekte!) - Wat is de reden om het te melden -

Nadere informatie

Faecesonderzoek op parasieten

Faecesonderzoek op parasieten Faecesonderzoek op parasieten overzicht 2013 Titia Kortbeek Theo Mank overzicht resultaten 2013 transitie CCKL praktijkrichtlijn naar ISO 15189-2012 stof tot nadenken overzicht resultaten 2013 transitie

Nadere informatie

Periodieke Koorts Met Afteuze Faryngitis En Adenitis (PFAPA)

Periodieke Koorts Met Afteuze Faryngitis En Adenitis (PFAPA) www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Periodieke Koorts Met Afteuze Faryngitis En Adenitis (PFAPA) Versie 2016 1. WAT IS PFAPA 1.1 Wat is het? PFAPA staat voor Periodic Fever Adenitis Pharyngitis

Nadere informatie

Familiaire Mediterrane Koorts

Familiaire Mediterrane Koorts www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Familiaire Mediterrane Koorts Versie 2016 2. DIAGNOSE EN BEHANDELING 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd? Over het algemeen wordt de volgende aanpak gehanteerd:

Nadere informatie

Ronde 92 Parasitologie

Ronde 92 Parasitologie Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 13 oktober 2008 Ronde 92 Parasitologie 2008-3 Ronde commentaar Opmerkingen van deelnemers over de inhoud

Nadere informatie

Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht

Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht Disclosures Gilead, Pfizer, ViiV Eliminatie van infectie: Incidentie

Nadere informatie

RICHTLIJN VOOR DE DIAGNOSTIEK VAN MALARIA VOOR LABORATORIA IN DE GEZONDHEIDSZORG IN NEDERLAND

RICHTLIJN VOOR DE DIAGNOSTIEK VAN MALARIA VOOR LABORATORIA IN DE GEZONDHEIDSZORG IN NEDERLAND RICHTLIJN VOOR DE DIAGNOSTIEK VAN MALARIA VOOR LABORATORIA IN DE GEZONDHEIDSZORG IN NEDERLAND Deze richtlijn is opgesteld door de sectie Parasitologie van de Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoria

Nadere informatie

Icterus na tropenbezoek. Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum

Icterus na tropenbezoek. Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Icterus na tropenbezoek Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Casus 1 Man, 51 jaar Voorgeschiedenis Niertransplantatie prednison, cellcept en tacrolimus M. Bechterew etanercept

Nadere informatie

Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 25 oktober 2006

Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 25 oktober 2006 Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 25 oktober 2006 Ronde 84 Parasitologie 2006-3 Algemene evaluatie 94 deelnemers stuurden een geldig resultaat

Nadere informatie

Palliatieve zorg en dementie zorg Stellingen

Palliatieve zorg en dementie zorg Stellingen Palliatieve zorg en dementie zorg Stellingen prof.dr. Cees Hertogh en dr.ir. Jenny van der Steen EMGO Instituut voor onderzoek naar gezondheid en zorg afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

Nadere informatie

Acute infectieuze diarree bij reizigers en thuisblijvers. Martijn Bauer, internist-infectioloog en internist acute geneeskunde

Acute infectieuze diarree bij reizigers en thuisblijvers. Martijn Bauer, internist-infectioloog en internist acute geneeskunde Acute infectieuze diarree bij reizigers en thuisblijvers Martijn Bauer, internist-infectioloog en internist acute geneeskunde CURSORISCH ONDERWIJS MDL 21-3-2018 Wat is de verwekker? Hoe snel heb ik een

Nadere informatie

SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 1 februari 2008. Ronde 89 Parasitologie 2007-4

SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 1 februari 2008. Ronde 89 Parasitologie 2007-4 Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 1 februari 2008 Ronde 89 Parasitologie 2007-4 Ronde commentaar Nogmaals willen wij erop wijzen dat het

Nadere informatie

SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 17 juni 2009. Ronde 95 Parasitologie 2009-2

SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 17 juni 2009. Ronde 95 Parasitologie 2009-2 Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 17 juni 2009 Ronde 95 Parasitologie 2009-2 Evaluatie Ronde commentaar - enkele foute etiketten op monster

Nadere informatie

LCI-richtlijn Tularemie Bijlage 3. Vragenlijst Osiris

LCI-richtlijn Tularemie Bijlage 3. Vragenlijst Osiris LCI-richtlijn Tularemie Bijlage 3. Vragenlijst Osiris Voldoet de casus aan de klinische EN diagnostische criteria? Indien de casus niet aan de definitie voldoet van bevestigde tularemie, wat is dan de

Nadere informatie

NRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts

NRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro NRLP-12 Gerelateerde Terugkerende Koorts Versie 2016 1. WAT IS NRLP-12 GERELATEERDE TERUGKERENDE KOORTS 1.1 Wat is het? NRLP-12 gerelateerde terugkerende

Nadere informatie

Detectie van pneumocystis in broncheoalveolaire lavage. Rafke Schoffelen 15-12-2015 IC Radboudumc

Detectie van pneumocystis in broncheoalveolaire lavage. Rafke Schoffelen 15-12-2015 IC Radboudumc Detectie van pneumocystis in broncheoalveolaire lavage Rafke Schoffelen 15-12-2015 IC Radboudumc Casus Man, 78 jaar Behandeld met rituximab en prednison Verdenking pneumocystis pneumonie(pcp) Start cotrimoxazol

Nadere informatie

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darm Inleiding Zwanger worden als je een chronische ontstekingsziekte van de darm (IBD = inflammatory Bowel disease) hebt zoals de ziekte van Crohn

Nadere informatie

Trichomonas vaginalis, ontmaskering van een onderschatte pathogeen? Philippe Willems Promotor: Dr. R. Cartuyvels

Trichomonas vaginalis, ontmaskering van een onderschatte pathogeen? Philippe Willems Promotor: Dr. R. Cartuyvels Trichomonas vaginalis, ontmaskering van een onderschatte pathogeen? Philippe Willems Promotor: Dr. R. Cartuyvels Laboratoriumdiagnostiek T. vaginalis Inleiding Literatuurstudie: opties laboratoriumdiagnostiek

Nadere informatie

Bent u na -het lezen van de informatie- nog steeds geïnteresseerd om feces donor te worden?

Bent u na -het lezen van de informatie- nog steeds geïnteresseerd om feces donor te worden? Initiële screening Vragenlijst donoren Feces Bank Bent u na -het lezen van de informatie- nog steeds geïnteresseerd om feces donor te worden? Indien nee: Zou u willen aangeven waarom u niet meer geïnteresseerd

Nadere informatie

Infectieuze diarree. Marjolein Deege, arts-microbioloog UMCU/Saltro

Infectieuze diarree. Marjolein Deege, arts-microbioloog UMCU/Saltro Infectieuze diarree Marjolein Deege, arts-microbioloog UMCU/Saltro Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Relevante relaties met bedrijven Sponsoring / onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

Parasitologie PH-3095 4, 5, 6, 13, 14 en 15 november 2013

Parasitologie PH-3095 4, 5, 6, 13, 14 en 15 november 2013 Parasitologie PH-3095 4, 5, 6, 13, 14 en 15 november 2013 Samenstellers: Lisette van Lieshout Hogeschool Leiden Centrum Bioscience en Diagnostiek Zernikedreef 11 2333 CK Leiden Postbus 382 2300 AJ Leiden

Nadere informatie

Een pouch in plaats van de dikke darm (IPAA)

Een pouch in plaats van de dikke darm (IPAA) Afdeling: Onderwerp: Chirurgie Een pouch in plaats van de dikke darm () Inleiding Deze folder geeft u informatie over de ileo pouch anale anastomose (), die aangelegd kan worden na het verwijderen van

Nadere informatie

Enterovirussen & het Centraal Zenuwstelsel. Coretta Van Leer Arts-microbioloog/viroloog Universitair Medisch Centrum Groningen

Enterovirussen & het Centraal Zenuwstelsel. Coretta Van Leer Arts-microbioloog/viroloog Universitair Medisch Centrum Groningen Enterovirussen & het Centraal Zenuwstelsel Coretta Van Leer Arts-microbioloog/viroloog Universitair Medisch Centrum Groningen Enterovirusen: gecompliceerde familie Name origineel gegeven door kweek en

Nadere informatie

Legionella. Annemarie Essink Longziekten 05-03-2014

Legionella. Annemarie Essink Longziekten 05-03-2014 Legionella Annemarie Essink Longziekten 05-03-2014 Indeling Historie Epidemiologie en pathogenese Klinische presentatie en beloop Microbiologische diagnose Behandeling Maatregelen naar aanleiding van een

Nadere informatie

Een poging tot interactieve parasitologie met behulp van een laboratoriuminformatiesysteem

Een poging tot interactieve parasitologie met behulp van een laboratoriuminformatiesysteem Ned Tijdschr Klin Chem 1999; 24: 29-33 Een poging tot interactieve parasitologie met behulp van een laboratoriuminformatiesysteem J.J.M. CATS, H. HOFWEGEN, R. KOELEWIJN, C.A.M. WOUTERS, R.M. de GROOT,

Nadere informatie

TB zonder positieve kweek: hoe hard is de diagnose? Cecile Magis-Escurra, longarts Consulent klinische tuberulose KNCV/NVALT NTDD 20 juni 2013

TB zonder positieve kweek: hoe hard is de diagnose? Cecile Magis-Escurra, longarts Consulent klinische tuberulose KNCV/NVALT NTDD 20 juni 2013 TB zonder positieve kweek: hoe hard is de diagnose? Cecile Magis-Escurra, longarts Consulent klinische tuberulose KNCV/NVALT NTDD 20 juni 2013 Gouden standaard TB diagnose: positieve kweek Mycobacterium

Nadere informatie

Hepatitis B Inleiding Hepatitis A Preventie hepatitis B Preventie hepatitis A

Hepatitis B Inleiding Hepatitis A Preventie hepatitis B Preventie hepatitis A Naast deze infokaart over hepatitis zijn er ook infokaarten beschikbaar over: infectieziekten algemeen, tuberculose, seksueel overdraagbare aandoeningen, jeugd en onveilig vrijen en jeugd en vaccinatie.

Nadere informatie

De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior

De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior Martin. W. van Duijn Student: 838797266 Eerste begeleider:

Nadere informatie

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme

Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effecten van contactgericht spelen en leren op de ouder-kindrelatie bij autisme Effects of Contact-oriented Play and Learning in the Relationship between parent and child with autism Kristel Stes Studentnummer:

Nadere informatie

Hepatitis A.

Hepatitis A. Hepatitis A www.hepatitisinfo.nl Hepatitis A Epidemiologie Transmissie Virologie Symptomen van een infectie met hepatitis A Diagnostiek Behandeling Preventie Hepatitis A epidemiologie http://wwwnc.cdc.gov/travel/pdf/yellowbook-2012-map-03-03-estimated-prevalence-hepatitis-a.pdf

Nadere informatie

Slakken en benauwde kittens

Slakken en benauwde kittens Utrecht University Slakken en benauwde kittens NVP Najaar symposium 20 nov 2015 Paul A.M. Overgaauw DVM PhD Dipl. ACVM Institute for Risk Assessment Sciences Division Veterinary Public Health Casus In

Nadere informatie

Wormen. Faecesonderzoek op parasieten. Protozoa. Rondzending darmparasieten (microscopie)

Wormen. Faecesonderzoek op parasieten. Protozoa. Rondzending darmparasieten (microscopie) Faecesonderzoek op parasieten overzicht 2012 Titia Kortbeek Theo Mank Protozoa Cryptosporidium sp Cyclospora cayetanensis Cystoisospora belli Dientamoeba fragilis Entamoeba histolytica Giardia lamblia

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

Ontremd Dement. Seksueel Ontremd Gedrag in Verpleeghuizen bij Mensen met Dementie. Een Verstoorde Impulscontrole? Inhibited in Dementia

Ontremd Dement. Seksueel Ontremd Gedrag in Verpleeghuizen bij Mensen met Dementie. Een Verstoorde Impulscontrole? Inhibited in Dementia Ontremd Dement Seksueel Ontremd Gedrag in Verpleeghuizen bij Mensen met Dementie. Een Verstoorde Impulscontrole? Inhibited in Dementia Sexual Disinhibited Behaviour on people with Dementia Living in Nursinghomes.

Nadere informatie

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen

Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Zwangerschap bij chronische ontstekingsziekten van de darmen Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zwangerschap 2 Erfelijkheid 2 Vruchtbaarheid 2 Invloed chronische darmziekte op de zwangerschap

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies Samenvatting en conclusies 8 Chapter 8 74 Samenvatting Hoofdstuk 1 geeft een algemene inleiding op dit proefschrift. De belangrijkste doelen van dit proefschrift waren achtereenvolgens: het beschrijven

Nadere informatie

Mobiel/telefoon : /. Wat is uw gewicht? Wat is uw lengte? BMI cm/kg 2. Bent u ooit bij een keuring (als donor of anderszins) afgekeurd? zo ja, waarom?

Mobiel/telefoon : /. Wat is uw gewicht? Wat is uw lengte? BMI cm/kg 2. Bent u ooit bij een keuring (als donor of anderszins) afgekeurd? zo ja, waarom? Initiele screening Vragenlijst donoren Feces Bank NAAM : Patientnummer / ziekenhuis : Geboortedatum : Datum invullen : Mobiel/telefoon : /. Email : Intake dd.. /.. /. Door : Wat is uw geslacht? Wat is

Nadere informatie

SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 16 augustus Ronde 87 Parasitologie

SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 16 augustus Ronde 87 Parasitologie Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 16 augustus 2007 Ronde 87 Parasitologie 2007-2 Algemene evaluatie Rondzending 2007-2 werd met goed resultaat

Nadere informatie

Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014. Disclosure belangen Anke Bruns. Geen (potentiële) belangenverstrengeling

Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014. Disclosure belangen Anke Bruns. Geen (potentiële) belangenverstrengeling Klinische Dag NVvH 2 oktober 2014 Disclosure belangen Anke Bruns Geen (potentiële) belangenverstrengeling Diarree na cord blood transplantatie 2 oktober 2014 Klinische dag NVvH Anke Bruns, Moniek de Witte,

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Dikkedarmkanker is een groot gezondheidsprobleem in Nederland. Het is de derde meest voorkomende vorm van kanker bij mannen en de tweede meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. In 2008

Nadere informatie

HAL Bulletin. Nummer 2, December 2008 MFB/KC/HAL HO/DH/AH 2008.004

HAL Bulletin. Nummer 2, December 2008 MFB/KC/HAL HO/DH/AH 2008.004 Onderwerpen: 1. Bloedafname door huisartsen 2. Aanvragen diagnostiek/consultatie 3. Kwaliteitscontrole glucosemeters 4. Aanleveren urines 5. LVF wetenswaardigheden 6. Coeliakie onderzoek 7. Website 8.

Nadere informatie

Casus koorts uit tropen

Casus koorts uit tropen Casus koorts uit tropen Het is zaterdagavond 21.30 uur, de heer Theunissen, 38 jaar,meldt zich op uw 1 ste hulp met koorts en algemene malaise sinds 2 dagen. Hij kwam 10 dagen geleden terug uit Sierra

Nadere informatie

Ronde 93 Parasitologie Evaluatie

Ronde 93 Parasitologie Evaluatie Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 12 februari 2009 Ronde 93 Parasitologie 2008-4 Evaluatie Ronde commentaar Naar aanleiding van het functioneren

Nadere informatie

SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 9 mei 2007. Ronde 86 Parasitologie 2007-1

SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 9 mei 2007. Ronde 86 Parasitologie 2007-1 Stichting Kwaliteitsbewaking Medische Laboratoriumdiagnostiek SKML-sectie Parasitologie Nijmegen, 9 mei 2007 Ronde 86 Parasitologie 2007-1 Algemene evaluatie Ronde 2007-1 is kennelijk als zeer moeilijk

Nadere informatie

Acute diarree. 2.1 Inleiding 8. 2.2 Klachten en achtergronden 8. 2.3 Anamnese 9. 2.4 Beleid 10

Acute diarree. 2.1 Inleiding 8. 2.2 Klachten en achtergronden 8. 2.3 Anamnese 9. 2.4 Beleid 10 7 Acute diarree.1 Inleiding 8. Klachten en achtergronden 8.3 Anamnese 9.4 Beleid 10 S.G. van Gunst, V.G. Pigmans, NHG-Standaarden voor de praktijkassistente 014, DOI 10.1007/978-90-368-0485-1_, 014 Bohn

Nadere informatie

Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. Informatiemap Leptospirosen. Map voor professionals. A.P. Nauta, bedrijfsarts juli 1997 ACHTERGROND DIAGNOSE

Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. Informatiemap Leptospirosen. Map voor professionals. A.P. Nauta, bedrijfsarts juli 1997 ACHTERGROND DIAGNOSE Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Informatiemap Leptospirosen Map voor professionals A.P. Nauta, bedrijfsarts juli 1997 ACHTERGROND DIAGNOSE PREVENTIE Referenties en nuttige adressen ACHTERGROND Inleiding

Nadere informatie

Inflammatoire darmontsteking (IBD), maagdarmontsteking bij honden en katten

Inflammatoire darmontsteking (IBD), maagdarmontsteking bij honden en katten Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Inflammatoire (ontsteking) van darmziekten (IBD) is een groep van gastro-intestinale (maagdarm) ziekten waarbij ontstekingen

Nadere informatie

DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM

DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst het spijsverteringsstelsel en de werking van de spijsvertering uitgelegd. Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst

Nadere informatie

Darmparasieten bij Afrikaanse asielzoekers: prevalentie en risicofactoren

Darmparasieten bij Afrikaanse asielzoekers: prevalentie en risicofactoren Oorspronkelijke stukken Darmparasieten bij Afrikaanse asielzoekers: prevalentie en risicofactoren j.b.westerhuis en t.g.mank Mw.J.B.Westerhuis (tot maart 2002 werkzaam als arts voor de Stichting Medische

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20942 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20942 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20942 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wammes, Linda Judith Title: Immune regulation during parasitic infections : from

Nadere informatie

Het Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive

Het Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive Gender, Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive 1 Het Effect van Gender op de Relatie tussen Persoonlijkheidskenmerken en Seksdrive Gender Effect on the Relationship between Personality Traits and Sex Drive

Nadere informatie

Flash: chemotherapie en allergie

Flash: chemotherapie en allergie Flash: chemotherapie en allergie Karen Geboes UZ Gent 4 december 2015 Opbouw Herkennen/graderen Bij welke producten/wanneer Behandeling Preventie? 2 Herkennen/graderen 3 4 5 6 Allergy 2013 7 Bij welke

Nadere informatie

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL Inhoudsopgave Algemeen...4 Werking...4 Gebruik...5 Bijwerkingen...6 Foliumzuur...6 Aanvullende informatie...7 Zwangerschap en borstvoeding...7 Tot slot...8

Nadere informatie

*** Jaar Metaanalyse

*** Jaar Metaanalyse 1. Alvleesklierontsteking (Post-ERCP Pancreatitis) Bij een alvleesklierontsteking ontstaat meestal (hevige) pijn boven in de buik die vaak recht doorstraalt naar de rug. Ziekenhuisopname is dan noodzakelijk.

Nadere informatie

Acute ontsteking van de alvleesklier. Acute pancreatitis

Acute ontsteking van de alvleesklier. Acute pancreatitis Acute ontsteking van de alvleesklier Acute pancreatitis Uw behandelend arts heeft met u besproken dat een u een acute otsteking van de alvleesklier (pancreatitis) hebt. Deze folder geeft u informatie over

Nadere informatie

INFECTIES VOORKOMEN KANKERCENTRUM UZ GENT. Onco_hemato_015

INFECTIES VOORKOMEN KANKERCENTRUM UZ GENT. Onco_hemato_015 INFECTIES VOORKOMEN KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_hemato_015 INHOUDSTAFEL 01 Wat is een infectie? 3 02 Verhoogd risico op infectie 3 03 U beschermen tegen infecties 4 04 Belangrijke aandachtspunten bij het

Nadere informatie

Laboratoriumdiagnostiek van parasieten in faecesop basis van microscopie en antigentesten THOMAS MAENHOUT

Laboratoriumdiagnostiek van parasieten in faecesop basis van microscopie en antigentesten THOMAS MAENHOUT Laboratoriumdiagnostiek van parasieten in faecesop basis van microscopie en antigentesten THOMAS MAENHOUT LABORATORIUMDIAGNOSTIEK INLEIDING Microscopie Direct of na concentratietechniek Specifieke kleuringen

Nadere informatie

27 januari-7 februari Medisch parasitologische diagnostiek

27 januari-7 februari Medisch parasitologische diagnostiek 27 januari-7 februari 2014 Medisch parasitologische diagnostiek Sprekers vanuit de Afdeling Parasitologie, Leids Universitair Medisch Centrum: - Dhr. E.A.T. Brienen - prof.dr. A.M. Deelder - dr. - Prof.

Nadere informatie

Summary Samenvatting. Chapter 9

Summary Samenvatting. Chapter 9 Summary Samenvatting Chapter 9 Chapter 9 Summary In this thesis we describe the clinical spectrum of Enterovirus (EV) and Human Parechovirus (HPeV) infection in children, with the focus on clinical symptoms,

Nadere informatie

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A.

Bent u gemotiveerd? L.E.J. Gerretsen Studentnummer: Eerste begeleider: prof. dr. L. Lechner Tweede begeleider: Dr. A. Bent u gemotiveerd? Een Experimenteel Onderzoek naar de Invloed van een op het Transtheoretisch Model Gebaseerde Interventie op de Compliance bij de Fysiotherapeutische Behandeling van Psychiatrische Patiënten

Nadere informatie

Transitie in de geneeskunde 6 Handen op 1 buik. Topzorg 2018

Transitie in de geneeskunde 6 Handen op 1 buik. Topzorg 2018 Transitie in de geneeskunde 6 Handen op 1 buik Groot worden met een chronische darmziekte Topzorg 2018 Dr. Elvira George Kinderarts MDL Noordwest Ziekenhuisgroep Alkmaar IBD bij kinderen Kinderen zijn

Nadere informatie

Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5)

Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometrische Eigenschappen van de Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Psychometric Properties of the Youth Anxiety Measure for DSM-5 (YAM-5) Hester A. Lijphart Eerste begeleider: Dr. E. Simon Tweede

Nadere informatie

Manifestaties van Ziekte van Lyme. Albert Vollaard Afd. Infectieziekten LUMC 17 nov 2014

Manifestaties van Ziekte van Lyme. Albert Vollaard Afd. Infectieziekten LUMC 17 nov 2014 Manifestaties van Ziekte van Lyme Albert Vollaard Afd. Infectieziekten LUMC 17 nov 2014 Casus bespreking 1. Aanloop van enkele weken van malaise en progressieve spierpijn (uitgebreide DD) 2. Geen verhaal

Nadere informatie

Amoebiasis: de consequenties van een taxonomische vergissing

Amoebiasis: de consequenties van een taxonomische vergissing - Wanneer geen 24-uurs service geboden kan worden, moet een deskundig laboratorium zijn geïdentificeerd, waarnaar preparaten (minimaal een set ongekleurd) met spoed kunnen worden opgestuurd en beoordeeld;

Nadere informatie

Dientamoeba fragilis, de case-control studie en hoe verder?

Dientamoeba fragilis, de case-control studie en hoe verder? Clinical microbioloy and infection 2015 Dientamoeba fragilis, de case-control studie en hoe verder? Maria Dullaert-de Boer 1 4 deelnemende laboratoria Design: Multi Center 1545 cases : patiënten die bij

Nadere informatie

Jaarverslag Sectie Parasitologie SKML

Jaarverslag Sectie Parasitologie SKML Jaarverslag 2017 Sectie Parasitologie SKML Rondzending Bloed en darmparasieten De rondzending bloed en darmparasieten kent een jaarlijks langzaam teruglopend aantal deelnemers, mede omdat steeds meer laboratoria

Nadere informatie

INVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren

INVLOED VAN CHRONISCHE PIJN OP ERVAREN SOCIALE STEUN. De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren De Invloed van Chronische Pijn en de Modererende Invloed van Geslacht op de Ervaren Sociale Steun The Effect of Chronic Pain and the Moderating Effect of Gender on Perceived Social Support Studentnummer:

Nadere informatie

Kwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing

Kwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing Kwaliteit van Leven en Depressieve Symptomen van Mensen met Multiple Sclerose: De Modererende Invloed van Coping en Doelaanpassing Quality of Life and Depressive Symptoms of People with Multiple Sclerosis:

Nadere informatie