UWV en SVB mogen in de toekomst meewerken aan schuldsanering

Transcriptie

1 DD-NR Regelingen en voorzieningen CODE verwachte wijzigingen UWV en SVB mogen in de toekomst meewerken aan schuldsanering bronnen Persbericht ministerie van SZW, , nr. 08/92, Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) en de Sociale Verzekeringsbank (SVB) krijgen binnenkort de wettelijke mogelijkheid om mee te werken aan het oplossen van schulden van cliënten. Het wetsvoorstel is vandaag door staatssecretaris Aboutaleb van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ingediend bij de Tweede Kamer. Het voorstel past in het kabinetsbeleid om problematische schulden aan te pakken omdat die vaak een belemmering vormen voor mensen om (weer) te gaan werken. Op dit moment is het voor beide instellingen vrijwel onmogelijk mee te werken aan het saneren van schulden van cliënten die met een minnelijk schuldhulpverleningstraject starten. Schulden die zijn ontstaan als gevolg van frauduleus handelen van cliënten vallen buiten de regeling. De Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet heeft om meewerking aan de schuldregeling gevraagd. Het kabinet vindt het belangrijk dat mensen met problematische schulden goed geholpen worden. Naast het tegengaan van problematische schulden is het belangrijk dat ook schuldhulpverlening de mensen bereikt. Deze nieuwe aanpak komt ook tegemoet aan de wensen van UWV, SVB, gemeenten en de kredietbanken.

2 Voorstel van wet tot wijziging van enkele socialezekerheidswetten teneinde de Sociale verzekeringsbank en het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen de mogelijkheid te geven om van terugvordering af te zien door medewerking aan voorstellen tot schuldregeling Allen die deze zullen zien of horen lezen, saluut! doen te weten: Alzo Wij in overweging genomen hebben, dat het wenselijk is om in de socialezekerheidswetten de mogelijkheid te creëren voor de Sociale verzekeringsbank en het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen om van een vordering af te zien door medewerking aan voorstellen tot schuldregeling; Zo is het dat Wij, de Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze: Artikel I Wijziging van de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering Na artikel 57b van de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering worden twee artikelen ingevoegd, luidende: Artikel In afwijking van artikel 57, eerste lid, kan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen, op verzoek van de belanghebbende of zijn wettelijke vertegenwoordiger, besluiten gedeeltelijk van terugvordering of gedeeltelijk van verdere terugvordering af te zien door medewerking aan een schuldregeling, indien: a. redelijkerwijs te voorzien is dat de belanghebbende niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen; b. redelijkerwijs te voorzien is dat een schuldregeling met betrekking tot alle vorderingen, behoudens de in het tweede lid bedoelde vorderingen, van de overige schuldeisers zonder een zodanig besluit niet tot stand zal komen; c. de vordering van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen wegens onverschuldigde betaling ten minste zal worden voldaan naar evenredigheid met de vorderingen van de schuldeisers van gelijke rang; d. een naar het oordeel van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen betrouwbare schuldregeling tot stand is gekomen door tussenkomst van een schuldhulpverlener als bedoeld in artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet; e. aannemelijk is dat medewerking aan een schuldregeling niet concurrentieverstorend werkt; en f. uitdeling in het kader van de schuldregeling plaatsvindt overeenkomstig artikel 349 van de Faillissementswet. 2. Het eerste lid is niet van toepassing indien een vordering is ontstaan door het niet nakomen door de belanghebbende van de verplichting, bedoeld in artikel 80, en hiervoor een boete als

3 bedoeld in artikel 29a is opgelegd, dan wel indien hiervoor aangifte is gedaan op grond van het Wetboek van Strafrecht. 3. Het besluit tot het afzien van terugvordering of van verdere terugvordering wordt ingetrokken of ten nadele van belanghebbende gewijzigd indien: a. niet binnen twaalf maanden nadat dat besluit is bekendgemaakt, een schuldregeling tot stand is gekomen die voldoet aan de eisen, bedoeld in het eerste lid; b. de belanghebbende zijn schuld aan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen niet overeenkomstig de schuldregeling voldoet; of c. onjuiste of onvolledige gegevens zijn verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een ander besluit zou hebben geleid. 4. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot dit artikel nadere regels worden gesteld ten aanzien van de bevoegdheid om mee te werken aan schuldregelingen. Artikel 59 Een vordering van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen als bedoeld in artikel 57 en 58 van deze wet is bevoorrecht en volgt onmiddellijk na de vorderingen uit artikel 288 van Boek 3 van het Burgerlijk Wetboek. Artikel II Wijziging van de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen Na artikel 65 van de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen worden twee artikelen ingevoegd, luidende: Artikel 65a Schuldregeling 1. In afwijking van artikel 63, eerste lid, kan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen, op verzoek van de belanghebbende, besluiten gedeeltelijk van terugvordering of gedeeltelijk van verdere terugvordering af te zien door medewerking aan een schuldregeling, indien: a. redelijkerwijs te voorzien is dat de belanghebbende niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen; b. redelijkerwijs te voorzien is dat een schuldregeling met betrekking tot alle vorderingen, behoudens de in het tweede lid bedoelde vorderingen, van de overige schuldeisers zonder een zodanig besluit niet tot stand zal komen; c. de vordering van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen wegens onverschuldigd betaalde uitkering ten minste zal worden voldaan naar evenredigheid met de vorderingen van de schuldeisers van gelijke rang; d. een naar het oordeel van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen betrouwbare schuldregeling tot stand is gekomen door tussenkomst van een schuldhulpverlener als bedoeld in artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet; e. aannemelijk is dat medewerking aan een schuldregeling niet concurrentieverstorend werkt; en f. uitdeling in het kader van de schuldregeling plaatsvindt overeenkomstig artikel 349 van de Faillissementswet. 2. Het eerste lid is niet van toepassing indien een vordering is ontstaan door het niet nakomen door de belanghebbende van de verplichting, bedoeld in artikel 70, en hiervoor een boete als bedoeld in artikel 48 is opgelegd, dan wel indien hiervoor aangifte is gedaan op grond van het Wetboek van Strafrecht. 2

4 3. Het besluit tot het afzien van terugvordering of van verdere terugvordering wordt ingetrokken of ten nadele van belanghebbende gewijzigd indien: a. niet binnen twaalf maanden nadat dat besluit is bekendgemaakt, een schuldregeling tot stand is gekomen die voldoet aan de eisen, bedoeld in het eerste lid; b. de belanghebbende zijn schuld aan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen niet overeenkomstig de schuldregeling voldoet; of c. onjuiste of onvolledige gegevens zijn verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een ander besluit zou hebben geleid. 4. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot dit artikel nadere regels worden gesteld ten aanzien van de bevoegdheid om mee te werken aan schuldregelingen. Artikel 65b Preferentie Een vordering van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen als bedoeld in artikel 63 en 65a van deze wet is bevoorrecht en volgt onmiddellijk na de vorderingen uit artikel 288 van Boek 3 van het Burgerlijk Wetboek. Artikel III Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten Na artikel 57 van de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten worden twee artikelen ingevoegd, luidende: Artikel 57a Schuldregeling 1. In afwijking van artikel 55, eerste lid, kan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen, op verzoek van de jonggehandicapte, besluiten gedeeltelijk van terugvordering of gedeeltelijk van verdere terugvordering af te zien door medewerking aan een schuldregeling, indien: a. redelijkerwijs te voorzien is dat de jonggehandicapte niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen; b. redelijkerwijs te voorzien is dat een schuldregeling met betrekking tot alle vorderingen, behoudens de in het tweede lid bedoelde vorderingen, van de overige schuldeisers zonder een zodanig besluit niet tot stand zal komen; c. de vordering van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen wegens onverschuldigd betaalde uitkering ten minste zal worden voldaan naar evenredigheid met de vorderingen van de schuldeisers van gelijke rang; d. een naar het oordeel van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen betrouwbare schuldregeling tot stand is gekomen door tussenkomst van een schuldhulpverlener als bedoeld in artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet; e. aannemelijk is dat medewerking aan een schuldregeling niet concurrentieverstorend werkt; en f. uitdeling in het kader van de schuldregeling plaatsvindt overeenkomstig artikel 349 van de Faillissementswet. 2. Het eerste lid is niet van toepassing indien een vordering is ontstaan door het niet nakomen door de jonggehandicapte van de verplichting, bedoeld in artikel 62, en hiervoor een boete als bedoeld in artikel 40 is opgelegd, dan wel indien hiervoor aangifte is gedaan op grond van het Wetboek van Strafrecht. 3. Het besluit tot het afzien van terugvordering of van verdere terugvordering wordt ingetrokken of ten nadele van de jonggehandicapte gewijzigd indien: 3

5 a. niet binnen twaalf maanden nadat dat besluit is bekendgemaakt, een schuldregeling tot stand is gekomen die voldoet aan de eisen, bedoeld in het eerste lid; b. de jonggehandicapte zijn schuld aan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen niet overeenkomstig de schuldregeling voldoet; of c. onjuiste of onvolledige gegevens zijn verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een ander besluit zou hebben geleid. 4. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot dit artikel nadere regels worden gesteld ten aanzien van de bevoegdheid om mee te werken aan schuldregelingen. Artikel 57b Preferentie Een vordering van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen als bedoeld in artikel 55 en 57a van deze wet is bevoorrecht en volgt onmiddellijk na de vorderingen uit artikel 288 van Boek 3 van het Burgerlijk Wetboek. Artikel IV Wijziging van de Werkloosheidswet Na artikel 36b van de Werkloosheidswet worden twee artikelen ingevoegd, luidende: Artikel 36c 1. In afwijking van artikel 36, eerste lid, kan het UWV, op verzoek van de werknemer, besluiten gedeeltelijk van terugvordering of gedeeltelijk van verdere terugvordering af te zien door medewerking aan een schuldregeling, indien: a. redelijkerwijs te voorzien is dat de werknemer niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen; b. redelijkerwijs te voorzien is dat een schuldregeling met betrekking tot alle vorderingen, behoudens de in het tweede lid bedoelde vorderingen, van de overige schuldeisers zonder een zodanig besluit niet tot stand zal komen; c. de vordering van het UWV wegens onverschuldigd betaalde uitkering ten minste zal worden voldaan naar evenredigheid met de vorderingen van de schuldeisers van gelijke rang; d. een naar het oordeel van het UWV betrouwbare schuldregeling tot stand is gekomen door tussenkomst van een schuldhulpverlener als bedoeld in artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet; e. aannemelijk is dat medewerking aan een schuldregeling niet concurrentieverstorend werkt; en f. uitdeling in het kader van de schuldregeling plaatsvindt overeenkomstig artikel 349 van de Faillissementswet. 2. Het eerste lid is niet van toepassing, indien een vordering is ontstaan door het niet nakomen door de werknemer van de verplichting, bedoeld in artikel 25, en hiervoor een boete als bedoeld in artikel 27a is opgelegd, dan wel met betrekking tot het niet naleven van die verplichting aangifte is gedaan op grond van het Wetboek van Strafrecht. 3. Het besluit tot afzien van terugvordering of verdere terugvordering wordt ingetrokken of ten nadele van de werknemer gewijzigd indien: a. niet binnen twaalf maanden nadat dat besluit is bekendgemaakt, een schuldregeling tot stand is gekomen die voldoet aan de eisen, bedoeld in het eerste lid; b. de werknemer zijn schuld aan het UWV niet overeenkomstig de schuldregeling voldoet; of c. onjuiste of onvolledige gegevens zijn verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een ander besluit zou hebben geleid. 4. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot dit artikel nadere regels worden gesteld ten aanzien van de bevoegdheid om mee te werken aan schuldregelingen. 4

6 Artikel 36d Een vordering van het UWV als bedoeld in artikel 36 en 36c van deze wet bevoorrecht en volgt onmiddellijk na de vorderingen uit artikel 288 van Boek 3 van het Burgerlijk Wetboek. Artikel V Wijziging van de Algemene Ouderdomswet Na artikel 24b van de Algemene Ouderdomswet worden twee artikelen ingevoegd, luidende: Artikel In afwijking van artikel 24, eerste lid, kan de Sociale verzekeringsbank, op verzoek van de pensioengerechtigde, of zijn wettelijke vertegenwoordiger, besluiten gedeeltelijk van terugvordering of gedeeltelijk van verdere terugvordering af te zien door medewerking aan een schuldregeling, indien: a. redelijkerwijs te voorzien is dat de pensioengerechtigde niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen; b. redelijkerwijs te voorzien is dat een schuldregeling met betrekking tot alle vorderingen, behoudens de in het tweede lid bedoelde vorderingen, van de overige schuldeisers zonder een zodanig besluit niet tot stand zal komen; c. de vordering van de Sociale verzekeringsbank wegens onverschuldigde betaling ten minste zal worden voldaan naar evenredigheid met de vorderingen van de schuldeisers van gelijke rang; d. een naar het oordeel van de Sociale verzekeringsbank betrouwbare schuldregeling tot stand is gekomen door tussenkomst van een schuldhulpverlener als bedoeld in artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet; e. aannemelijk is dat medewerking aan een schuldregeling niet concurrentieverstorend werkt; en f. uitdeling in het kader van de schuldregeling plaatsvindt overeenkomstig artikel 349 van de Faillissementswet. 2. Het eerste lid is niet van toepassing indien een vordering is ontstaan door het niet nakomen door de pensioengerechtigde van de verplichting, bedoeld in artikel 49, en met betrekking tot het niet naleven van die verplichting een boete als bedoeld in artikel 17c is opgelegd, dan wel indien hiervoor aangifte is gedaan op grond van het Wetboek van Strafrecht. 3. Het besluit tot het afzien van terugvordering of van verdere terugvordering wordt ingetrokken of ten nadele van de belanghebbende gewijzigd indien: a. niet binnen twaalf maanden nadat dat besluit is bekendgemaakt, een schuldregeling tot stand is gekomen die voldoet aan de eisen, bedoeld in het eerste lid; b. de pensioengerechtigde, of zijn wettelijke vertegenwoordiger, zijn schuld aan de Sociale verzekeringsbank niet overeenkomstig de schuldregeling voldoet; of c. onjuiste of onvolledige gegevens zijn verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een ander besluit zou hebben geleid. 4. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot dit artikel nadere regels worden gesteld ten aanzien van de bevoegdheid om mee te werken aan schuldregelingen. Artikel 25a Een vordering van de Sociale verzekeringsbank als bedoeld in de artikelen 24 en 25 van deze wet is bevoorrecht en volgt onmiddellijk na de vorderingen uit artikel 288 van Boek 3 van het Burgerlijk Wetboek. 5

7 Artikel VI Wijziging van de Algemene nabestaandenwet Na artikel 55 van de Algemene nabestaandenwet worden twee artikelen ingevoegd, luidende: Artikel 55a 1. In afwijking van artikel 53, eerste lid, kan de Sociale verzekeringsbank, op verzoek van de nabestaande of het ouderloos kind of zijn wettelijke vertegenwoordiger, of de instelling aan welke ingevolge artikel 49 of 57 de uitkering wordt uitbetaald, besluiten gedeeltelijk van terugvordering of gedeeltelijk van verdere terugvordering af te zien door medewerking aan een schuldregeling, indien: a. redelijkerwijs te voorzien is dat de nabestaande, het ouderloos kind of zijn wettelijke vertegenwoordiger, respectievelijk de instelling aan welke ingevolge artikel 49 of 57 de uitkering wordt uitbetaald, niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen; b. redelijkerwijs te voorzien is dat een schuldregeling met betrekking tot alle vorderingen, behoudens de in het tweede lid bedoelde vorderingen, van de overige schuldeisers zonder een zodanig besluit niet tot stand zal komen; c. de vordering van de Sociale verzekeringsbank wegens onverschuldigde betaling ten minste zal worden voldaan naar evenredigheid met de vorderingen van de schuldeisers van gelijke rang; d. een naar het oordeel van de Sociale verzekeringsbank betrouwbare schuldregeling tot stand is gekomen door tussenkomst van een schuldhulpverlener als bedoeld in artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet; e. aannemelijk is dat medewerking aan een schuldregeling niet concurrentieverstorend werkt; en f. uitdeling in het kader van de schuldregeling plaatsvindt overeenkomstig artikel 349 van de Faillissementswet. 2. Het eerste lid is niet van toepassing indien een vordering is ontstaan door het niet nakomen door de nabestaande, het ouderloos kind of zijn wettelijke vertegenwoordiger, respectievelijk de instelling aan welke ingevolge artikel 49 of 37 de uitkering wordt uitbetaald, van de verplichting, bedoeld in artikel 35, en hiervoor een boete als bedoeld in artikel 39 is opgelegd, dan wel met betrekking tot het niet naleven van die verplichting aangifte is gedaan op grond van het Wetboek van Strafrecht. 3. Het besluit tot het afzien van terugvordering of van verdere terugvordering wordt ingetrokken of ten nadele van de belanghebbende gewijzigd indien: a. niet binnen twaalf maanden nadat dat besluit is bekendgemaakt, een schuldregeling tot stand is gekomen die voldoet aan de eisen, bedoeld in het eerste lid; b. de nabestaande, het ouderloos kind of zijn wettelijke vertegenwoordiger, respectievelijk de instelling aan welke ingevolge artikel 49 of 37 de uitkering wordt uitbetaald zijn schuld aan het de Sociale verzekeringsbank niet overeenkomstig de schuldregeling voldoet; of c. onjuiste of onvolledige gegevens zijn verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een ander besluit zou hebben geleid. 4. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot dit artikel nadere regels worden gesteld ten aanzien van de bevoegdheid om mee te werken aan schuldregelingen. Artikel 55b 6

8 Een vordering van de Sociale verzekeringsbank als bedoeld in de artikelen 53 en 55a van deze wet is bevoorrecht en volgt onmiddellijk na de vorderingen uit artikel 288 van Boek 3 van het Burgerlijk Wetboek. Artikel VII Wijziging van de Algemene Kinderbijslagwet Na artikel 24b van de Algemene Kinderbijslagwet worden twee artikelen ingevoegd, luidende: Artikel 24c 1. In afwijking van artikel 24, eerste lid, kan de Sociale verzekeringsbank, op verzoek van de verzekerde, dan wel degene met wie hij een huishouding vormt, of de persoon aan wie op grond van de artikelen 7c of 21 kinderbijslag wordt betaald, besluiten gedeeltelijk van terugvordering of gedeeltelijk van verdere terugvordering af te zien bij medewerking aan een schuldregeling, indien: a. redelijkerwijs te voorzien is dat verzekerde, dan wel degene met wie hij een huishouding vormt, of de persoon aan wie op grond van de artikelen 7c of 21 kinderbijslag wordt betaald niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen; b. redelijkerwijs te voorzien is dat een schuldregeling met betrekking tot alle vorderingen, behoudens de in het tweede lid bedoelde vorderingen, van de overige schuldeisers zonder een zodanig besluit niet tot stand zal komen; c. de vordering van de Sociale verzekeringsbank wegens onverschuldigde betaling ten minste zal worden voldaan naar evenredigheid met de vorderingen van de schuldeisers van gelijke rang; d. een naar het oordeel van de Sociale verzekeringsbank betrouwbare schuldregeling tot stand is gekomen door tussenkomst van een schuldhulpverlener als bedoeld in artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet; e. aannemelijk is dat medewerking aan een schuldregeling niet concurrentieverstorend werkt; en f. uitdeling in het kader van de schuldregeling plaatsvindt overeenkomstig artikel 349 van de Faillissementswet. 2. Het eerste lid is niet van toepassing indien een vordering is ontstaan door het niet nakomen door de verzekerde, dan wel degene met wie hij een huishouding vormt, of de persoon aan wie op grond van artikel 21 kinderbijslag wordt betaald, van de verplichting, bedoeld in artikel 15, en hiervoor een boete als bedoeld in artikel 17a is opgelegd, dan wel met betrekking tot het niet naleven van die verplichting aangifte is gedaan op grond van het Wetboek van Strafrecht. 3. Het besluit tot het afzien van terugvordering of van verdere terugvordering wordt ingetrokken of ten nadele van de verzekerde, dan wel degene met wie hij een huishouding vormt, of de persoon aan wie op grond van de artikelen 7c of 21 kinderbijslag wordt betaald gewijzigd indien: a. niet binnen twaalf maanden nadat dat besluit is bekendgemaakt, een schuldregeling tot stand is gekomen die voldoet aan de eisen, bedoeld in het eerste lid; b. de verzekerde, dan wel degene met wie hij een huishouding vormt, of de persoon aan wie op grond van artikel 21 kinderbijslag wordt betaald zijn schuld aan de Sociale verzekeringsbank niet overeenkomstig de schuldregeling voldoet; of c. onjuiste of onvolledige gegevens zijn verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een ander besluit zou hebben geleid. 4. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot dit artikel nadere regels worden gesteld ten aanzien van de bevoegdheid om mee te werken aan schuldregelingen. 7

9 Artikel 24d Een vordering van de Sociale verzekeringsbank als bedoeld in de artikelen 24 en 24c van deze wet is bevoorrecht en volgt onmiddellijk na de vorderingen uit artikel 288 van Boek 3 van het Burgerlijk Wetboek. Artikel VIII Wijziging van de Ziektewet Na artikel 33b van de Ziektewet worden twee artikelen ingevoegd, luidende: Artikel In afwijking van artikel 33, eerste lid, kan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen, op verzoek van de werknemer, besluiten gedeeltelijk van terugvordering of gedeeltelijk van verdere terugvordering af te zien bij medewerking aan een schuldregeling, indien: a. redelijkerwijs te voorzien is dat de werknemer niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen; b. redelijkerwijs te voorzien is dat een schuldregeling met betrekking tot alle vorderingen, behoudens de in het tweede lid bedoelde vorderingen, van de overige schuldeisers zonder een zodanig besluit niet tot stand zal komen; c. de vordering van het Uitvoeringinstituut werknemersverzekeringen wegens onverschuldigde betaling ten minste zal worden voldaan naar evenredigheid met de vorderingen van de schuldeisers van gelijke rang; d. een naar het oordeel van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen betrouwbare schuldregeling tot stand is gekomen door tussenkomst van een schuldhulpverlener als bedoeld in artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet; e. aannemelijk is dat medewerking aan een schuldregeling niet concurrentieverstorend werkt; en f. uitdeling in het kader van de schuldregeling plaatsvindt overeenkomstig artikel 349 van de Faillissementswet. 2. Het eerste lid is niet van toepassing indien een vordering is ontstaan door het niet nakomen door de werknemer van de verplichting, bedoeld in artikel 31, en hiervoor een boete als bedoeld in artikel 45a is opgelegd, dan wel met betrekking tot het niet naleven van die verplichting aangifte is gedaan op grond van het Wetboek van Strafrecht. 3. Het besluit tot het afzien van terugvordering of van verdere terugvordering wordt ingetrokken of ten nadele van de werknemer gewijzigd indien: a. niet binnen twaalf maanden nadat dat besluit is bekendgemaakt, een schuldregeling tot stand is gekomen die voldoet aan de eisen, bedoeld in het eerste lid; b. de werknemer zijn schuld aan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen niet overeenkomstig de schuldregeling voldoet; of c. onjuiste of onvolledige gegevens zijn verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een ander besluit zou hebben geleid. 4. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot dit artikel nadere regels worden gesteld ten aanzien van de bevoegdheid om mee te werken aan schuldregelingen. Artikel 34a 8

10 Een vordering van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen als bedoeld in de artikelen 33 en 34 van deze wet is bevoorrecht en volgt onmiddellijk na de vorderingen uit artikel 288 van Boek 3 van het Burgerlijk Wetboek. Artikel IX Wijziging van de Toeslagenwet Na artikel 20b van de Toeslagenwet worden twee artikelen ingevoegd, luidende: Artikel In afwijking van artikel 20, eerste lid, kan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen, op verzoek van degene die aanspraak maakt op de toeslag, zijn echtgenoot of zijn wettelijke vertegenwoordiger, alsmede de instelling aan welke ingevolge artikel 22 toeslag wordt uitbetaald, besluiten gedeeltelijk van terugvordering of gedeeltelijk van verdere terugvordering af te zien bij medewerking aan een schuldregeling, indien: a. redelijkerwijs te voorzien is dat degene die aanspraak maakt op de toeslag, zijn echtgenoot of zijn wettelijke vertegenwoordiger, alsmede de instelling aan welke ingevolge artikel 22 toeslag wordt uitbetaald, niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen; b. redelijkerwijs te voorzien is dat een schuldregeling met betrekking tot alle vorderingen, behoudens de in het tweede lid bedoelde vorderingen, van de overige schuldeisers zonder een zodanig besluit niet tot stand zal komen; c. de vordering van het Uitvoeringinstituut werknemersverzekeringen wegens onverschuldigde betaling ten minste zal worden voldaan naar evenredigheid met de vorderingen van de schuldeisers van gelijke rang; d. een naar het oordeel van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen betrouwbare schuldregeling tot stand is gekomen door tussenkomst van een schuldhulpverlener als bedoeld in artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet; e. aannemelijk is dat medewerking aan een schuldregeling niet concurrentieverstorend werkt; en f. uitdeling in het kader van de schuldregeling plaatsvindt overeenkomstig artikel 349 van de Faillissementswet. 2. Het eerste lid is niet van toepassing indien een vordering is ontstaan door het niet nakomen door degene die aanspraak maakt op de toeslag, zijn echtgenoot of zijn wettelijke vertegenwoordiger, alsmede de instelling aan welke ingevolge artikel 22 toeslag wordt uitbetaald, van de verplichting, bedoeld in artikel 12, en hiervoor een boete als bedoeld in artikel 14a is opgelegd, dan wel met betrekking tot het niet naleven van die verplichting aangifte is gedaan op grond van het Wetboek van Strafrecht. 3. Het besluit tot het afzien van terugvordering of van verdere terugvordering wordt ingetrokken of ten nadele van degene die aanspraak maakt op de toeslag, zijn echtgenoot of zijn wettelijke vertegenwoordiger, alsmede de instelling aan welke ingevolge artikel 22 toeslag wordt uitbetaald, degene van wie wordt teruggevorderd gewijzigd indien: a. niet binnen twaalf maanden nadat dat besluit is bekendgemaakt, een schuldregeling tot stand is gekomen die voldoet aan de eisen, bedoeld in het eerste lid; b. degene die aanspraak maakt op de toeslag, zijn echtgenoot of zijn wettelijke vertegenwoordiger, alsmede de instelling aan welke ingevolge artikel 22 toeslag wordt uitbetaald, zijn schuld aan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen niet overeenkomstig de schuldregeling voldoet; of 9

11 c. onjuiste of onvolledige gegevens zijn verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een ander besluit zou hebben geleid. 4. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot dit artikel nadere regels worden gesteld ten aanzien van de bevoegdheid om mee te werken aan schuldregelingen. Artikel 21a Een vordering van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen als bedoeld in artikel 20 en 21van deze wet is bevoorrecht en volgt onmiddellijk na de vorderingen uit artikel 288 van Boek 3 van het Burgerlijk Wetboek. Artikel X Wijziging van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen Na artikel 79 van de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen worden twee artikelen ingevoegd, luidende: Artikel 79a Schuldregeling 1. In afwijking van artikel 77, eerste lid, kan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen, op verzoek van degene van wie wordt teruggevorderd, besluiten gedeeltelijk van terugvordering of gedeeltelijk van verdere terugvordering af te zien bij medewerking aan een schuldregeling, indien: a. redelijkerwijs te voorzien is dat degene van wie wordt teruggevorderd niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen; b. redelijkerwijs te voorzien is dat een schuldregeling met betrekking tot alle vorderingen, behoudens de in het tweede lid bedoelde vorderingen, van de overige schuldeisers zonder een zodanig besluit niet tot stand zal komen; c. de vordering van het Uitvoeringinstituut werknemersverzekeringen wegens onverschuldigd betaalde uitkering ten minste zal worden voldaan naar evenredigheid met de vorderingen van de schuldeisers van gelijke rang; d. een naar het oordeel van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen betrouwbare schuldregeling tot stand is gekomen door tussenkomst van een schuldhulpverlener als bedoeld in artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet; e. aannemelijk is dat medewerking aan een schuldregeling niet concurrentieverstorend werkt; en f. uitdeling in het kader van de schuldregeling plaatsvindt overeenkomstig artikel 349 van de Faillissementswet. 2. Het eerste lid is niet van toepassing indien een vordering is ontstaan door het niet nakomen door degene van wie wordt teruggevorderd van de verplichting, bedoeld in artikel 27, en hiervoor een boete als bedoeld in artikel 91 is opgelegd, dan wel met betrekking tot het niet naleven van die verplichting aangifte is gedaan op grond van het Wetboek van Strafrecht. 3. Het besluit tot het afzien van terugvordering of van verdere terugvordering wordt ingetrokken of ten nadele van degene van wie wordt teruggevorderd gewijzigd indien: a. niet binnen twaalf maanden nadat dat besluit is bekendgemaakt, een schuldregeling tot stand is gekomen die voldoet aan de eisen, bedoeld in het eerste lid; b. degene van wie wordt teruggevorderd zijn schuld aan het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen niet overeenkomstig de schuldregeling voldoet; of c. onjuiste of onvolledige gegevens zijn verstrekt en de verstrekking van juiste of volledige gegevens tot een ander besluit zou hebben geleid. 10

12 4. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot dit artikel nadere regels worden gesteld ten aanzien van de bevoegdheid om mee te werken aan schuldregelingen. Artikel 79b Preferentie Een vordering van het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen, als bedoeld in artikel 77 en 79a van deze wet is bevoorrecht en volgt onmiddellijk na de vorderingen uit artikel 288 van Boek 3 van het Burgerlijk Wetboek. Artikel XI Wijziging van de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers De Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers wordt als volgt gewijzigd: Artikel 25a wordt als volgt gewijzigd: 1. In het eerste lid, aanhef, wordt na gedeeltelijk van verdere terugvordering van de uitkering af te zien ingevoegd: bij medewerking aan een schuldregeling. 2. Aan het eerste lid, onderdeel a, wordt een zinsnede toegevoegd, luidende: of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen;. 3. Aan het slot van het eerste lid, onderdeel b, vervalt en. 4. Onder vervanging van de punt aan het slot van het eerste lid, onderdeel c, door een puntkomma, worden de volgende onderdelen toegevoegd, luidende: d. een naar het oordeel van het college betrouwbare schuldregeling tot stand is gekomen door tussenkomst van een schuldhulpverlener als bedoeld in artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet; en e. uitdeling in het kader van de schuldregeling plaatsvindt overeenkomstig artikel 349 van de Faillissementswet. 5. Het tweede lid komt te luiden: 2. Het eerste lid is niet van toepassing indien een vordering is ontstaan door het niet nakomen door de belanghebbende van de verplichting, bedoeld in artikel 13, en hiervoor een boete als bedoeld in artikel 20a is opgelegd, dan wel met betrekking tot het niet naleven van die verplichting aangifte is gedaan op grond van het Wetboek van Strafrecht. 6. In het derde lid wordt Het besluit tot het gedeeltelijk afzien van terugvordering of tot het gedeeltelijk afzien van verdere terugvordering vervangen door: Het besluit tot het afzien van terugvordering of van verdere terugvordering. 7. Het vijfde lid komt te luiden: 5. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot dit artikel nadere regels worden gesteld ten aanzien van de bevoegdheid om mee te werken aan schuldregelingen. 11

13 Artikel XII Wijziging van de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen De Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen wordt als volgt gewijzigd: Artikel 25a wordt als volgt gewijzigd: 1. In het eerste lid, aanhef, wordt na gedeeltelijk van verdere terugvordering van de uitkering af te zien ingevoegd: bij medewerking aan een schuldregeling. 2. Aan onderdeel a wordt een zinsnede toegevoegd, luidende: of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen;. 3. Aan het slot van het eerste lid, onderdeel b, vervalt en. 4. Onder vervanging van de punt aan het slot van onderdeel c door een puntkomma, worden de volgende onderdelen toegevoegd, luidende: d. een naar het oordeel van het college betrouwbare schuldregeling tot stand is gekomen door tussenkomst van een schuldhulpverlener als bedoeld in artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet; en e. uitdeling in het kader van de schuldregeling plaatsvindt overeenkomstig artikel 349 van de Faillissementswet. 5. Het tweede lid, onderdeel a, komt te luiden: a. de terugvordering die is ontstaan door het niet nakomen door de belanghebbende van de verplichting, bedoeld in artikel 13, en hiervoor een boete als bedoeld in artikel 20a is opgelegd, dan wel met betrekking tot het niet naleven van die verplichting aangifte is gedaan op grond van het Wetboek van Strafrecht;. 6. In het derde lid wordt Het besluit tot het gedeeltelijk afzien van terugvordering of tot het gedeeltelijk afzien van verdere terugvordering vervangen door: Het besluit tot het afzien van terugvordering of van verdere terugvordering. 7. Het vijfde lid komt te luiden: 5. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot dit artikel nadere regels worden gesteld ten aanzien van de bevoegdheid om mee te werken aan schuldregelingen. Artikel XIII Wijziging van de Wet werk en inkomen kunstenaars De Wet werk en inkomen kunstenaars wordt als volgt gewijzigd: Artikel 31 wordt als volgt gewijzigd: 1. In het eerste lid, aanhef, wordt na gedeeltelijke van verdere terugvordering af te zien ingevoegd: bij medewerking aan een schuldregeling. 2. Aan het slot van het eerste lid, onderdeel b, wordt, en vervangen door een puntkomma. 12

14 3. Onder vervanging van de punt aan het slot van onderdeel c door een puntkomma, worden de volgende onderdelen toegevoegd, luidende: d. een naar het oordeel van het college betrouwbare schuldregeling tot stand is gekomen door tussenkomst van een schuldhulpverlener als bedoeld in artikel 48 van de Wet op het consumentenkrediet; en e. uitdeling in het kader van de schuldregeling plaatsvindt overeenkomstig artikel 349 van de Faillissementswet. 4. Het tweede lid, onderdeel a, komt te luiden: a. een terugvordering als bedoeld in artikel 30 is ontstaan door het niet nakomen door de kunstenaar van de verplichting, bedoeld in artikel 20, dan wel met betrekking tot het niet naleven van die verplichting aangifte is gedaan op grond van het Wetboek van Strafrecht;. 5. In het derde lid wordt Het besluit tot het gedeeltelijk afzien van terugvordering of tot het gedeeltelijk afzien van verdere terugvordering vervangen door: Het besluit tot het afzien van terugvordering of van verdere terugvordering. 6. Het vijfde lid komt te luiden: 5. Bij ministeriële regeling kunnen met betrekking tot dit artikel nadere regels worden gesteld ten aanzien van de bevoegdheid om mee te werken aan schuldregelingen. Artikel XIV Wijziging van de Wet arbeid en zorg In artikel 3:16, eerste lid, onderdeel m, van de Wet arbeid en zorg wordt 33b vervangen door: 34a. 13

15 Artikel XV Deze wet treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van het Staatsblad waarin zij wordt geplaatst. Lasten en bevelen dat deze in het Staatsblad zal worden geplaatst en dat alle ministeries, autoriteiten, colleges en ambtenaren wie zulks aangaat, aan de nauwkeurige uitvoering de hand zullen houden. De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, (A. Aboutaleb) De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, (J.P.H. Donner) 14

16 Memorie van toelichting Algemeen De voorgestelde wijzigingen Het wetsvoorstel betreft invoering van de bevoegdheid voor het Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (hierna: UWV) en de Sociale verzekeringsbank (hierna: SVB) om onder bepaalde voorwaarden af te zien van het (verder) terugvorderen van onverschuldigd betaalde uitkering. De huidige regeling De bestaande socialezekerheidswetten hebben als doel om uitkeringsgerechtigden inkomensbescherming te verlenen bij ziekte, arbeidsongeschiktheid en werkloosheid en het bevorderen van arbeidsparticipatie. Deze doelstellingen zijn in de diverse socialezekerheidswet- en regelgeving uitgewerkt. Ter waarborging van het draagvlak voor de sociale zekerheid en de betaalbaarheid van het socialezekerheidsstelsel moeten vervolgens de publieke middelen gericht worden ingezet, bij die personen waarvoor deze middelen zijn bedoeld, voor zover deze personen tenminste aanspraak kunnen maken op een uitkering. Dit uitgangspunt heeft bijvoorbeeld tot gevolg dat oudere rechthebbenden voorzieningen voor de oude dag en nabestaande rechthebbenden inkomensondersteuning kunnen blijven ontvangen, evenals dat een tegemoetkoming in de kosten voor kinderen kan worden verstrekt. Sinds de inwerkingtreding per 1 januari 1997 van de Wet boeten, maatregelen en terug- en invordering sociale zekerheid (hierna: Wet BMTI) geldt in socialezekerheidswetten dat in beginsel het volledige bedrag aan onverschuldigd betaalde uitkering dient te worden teruggevorderd. Met het oog op de doelstellingen van de wet in de werknemers- en volksverzekeringswetten is een rechtsplicht tot terugvordering van ten onrechte betaalde uitkering geschapen. Terugvordering en in aansluiting daarop de invordering is immers niets meer dan het herstel van de rechtmatige situatie. Een adequaat handhavingsbeleid impliceert dat in beginsel alle onverschuldigd betaalde uitkering wordt teruggevorderd en dat de teruggevorderde bedragen ook daadwerkelijk ingevorderd worden: fraude mag immers niet lonen. De huidige rechtsplicht tot terugvordering is de meest geëigende vorm om te bewerkstelligen dat onverschuldigd betaalde uitkering wordt teruggevorderd. Het instrument van de terugvordering dient als waarborg om te bewerkstelligen dat een uitkeringsgerechtigde, na te veel uitkering te hebben ontvangen, in de juiste uitkeringssituatie wordt geplaatst door hem de te veel ontvangen uitkering te ontnemen. Het is van primair belang dat een ten onrechte genoten voordeel geheel ongedaan wordt gemaakt. Zelfs het feit dat de uitkeringsgerechtigde zelf geen rol heeft gespeeld in een foutieve toekenning is geen reden om hem eerder te vrijwaren van corrigerende terug- en invorderingsacties en hem dit ongerechtvaardigde voordeel te laten behouden. Op dit principe is sinds de invoering van de Wet BMTI een beperkte versoepeling aangebracht. Zo is in 1997 geregeld dat onder voorwaarden van terugvordering van geringe bedragen kan worden afgezien (Stb. 1997, 789). In 1999 is geregeld dat in bepaalde situaties van (verdere) terugvordering kan worden afgezien, bijvoorbeeld in de situatie waarin een debiteur gedurende vijf jaar dan wel drie jaar volledig aan zijn aflossingsverplichtingen heeft voldaan (Stb.1998, 278). In de huidige socialezekerheidswetgeving is echter geen expliciete mogelijkheid opgenomen voor het UWV en de SVB om mee te werken aan een (minnelijke) schuldregeling en daardoor af te zien van een (gedeelte van) een vordering. Dit betekent dat de debiteur of de bemiddelende schuldhulpverlener doorgaans de gang 15

17 naar de rechter moet maken voor een wettelijke schuldregeling. De rechter heeft echter geen mogelijkheden om de vordering van de SVB of het UWV bij een (minnelijke) schuldregeling te betrekken. Achtergrond van de voorgestelde wijzigingen Aanleiding De Nederlandse Vereniging van Volkskrediet (NVVK) heeft het UWV verzocht om mee te werken aan de totstandkoming van minnelijke schuldregelingen. Daarnaast is het kabinetsbeleid om de minnelijke schuldregeling waar mogelijk effectiever te maken. In 2004 verzocht het UWV om ruimere wettelijke mogelijkheden te krijgen in gevallen dat een algemeen erkende schuldhulpverleningsorganisatie het UWV, als één van de schuldeisers, verzoekt mee te werken aan een minnelijke schuldregeling en waarbij de vordering van het UWV niet is ontstaan vanwege het niet of onvoldoende verstrekken van informatie en de daarop volgende boete. In voorkomende gevallen worden pogingen om te komen tot een minnelijke schuldregeling doorgaans gefrustreerd door het ontbreken van een wettelijke mogelijkheid tot het meewerken daaraan. Het verzoek van het UWV is aangehouden in afwachting van de Wet van 24 mei 2007 tot wijziging van de Faillissementswet in verband met herziening van de schuldsaneringsregeling van natuurlijke personen (Stb. 2007, 192) (hierna: Wsnp) 1. De wijziging van de Wsnp is op 1 januari 2008 in werking getreden (Stb. 2007, 222). De Wsnp beoogt een vereenvoudiging van de procedures en het beoordelingssysteem bij schuldsanering door een eenvoudiger tussenkomst van de rechter in situaties waarin duidelijk is dat een goede schuldregeling getroffen kan worden én de schuldeisers geen goede gronden hebben om medewerking te weigeren (zie artikel 287a, lid 5, van de Faillissementswet). Er volgt dan niet meer een uitgebreide verificatievergadering, maar een rechtstreekse tussenkomst van de rechter is mogelijk om een schuldregeling vast te stellen. De Wsnp beoogt eveneens een verlichting van de werklast voor de rechterlijke macht en de bewindvoerders. De rechter toetst het belang van de onwillige schuldeiser tegenover de belangen van de debiteur en de overige schuldeisers. Zonodig dwingt de rechter onredelijke crediteuren tot medewerking aan de anders tot stand gekomen schuldregeling. Ook nu de wijziging van de Faillissementswet met de Wsnp in werking is getreden zullen het UWV en de SVB nog niet kunnen medewerken aan een minnelijk schuldsaneringstraject als de sociale zekerheidsregelgeving deze mogelijkheid niet biedt. Dit heeft tot gevolg dat de debiteur zich steeds tot de rechter moet wenden om het UWV en de SVB te dwingen tot medewerking. De rechter heeft daartoe echter maar beperkte mogelijkheden. Het kabinetsbeleid en de gewijzigde Faillissementswet zijn aanleiding om de socialezekerheidsregelgeving aan te passen opdat het UWV en de SVB - anders dan voorheen- onder voorwaarden kunnen meewerken aan een (minnelijke) schuldregeling. De voorgestelde wetswijzigingen dragen bij aan het effectiever maken van het minnelijke (schuldregelings)traject. Het UWV en de SVB kunnen op deze wijze flexibeler inspelen op de Wsnp. Daarnaast wordt een consistent, samenhangend beleid beoogd. Hierbij wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de ontwikkelingen in de Faillissementswet zonder dat afbreuk gedaan mag worden aan de uitgangspunten van het handhavingsbeleid in de socialezekerheidswetten dat misbruik moet worden voorkomen en dat waar misbruik zich desondanks voordoet, dat niet mag lonen. Wijze van uitvoering 1 Uit de evaluatie Wet Schuldsanering natuurlijke personen van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) Van schuld naar schone lei is gebleken dat met name overheidsschuldeisers flexibeler zouden moeten inspelen op de Wsnp. Een uitzondering hierop vormt de Belastingdienst, die al bij de voorbereiding van de wet actief was betrokken en die het beleid tijdig heeft afgestemd op de Wsnp. De Belastingdienst kan dan ook al meewerken aan een minnelijke schuldregeling. 16

18 De nieuwe regeling Met dit wetsvoorstel wordt voorgesteld dat het UWV en de SVB onder bepaalde voorwaarden kunnen meewerken aan een (minnelijke) schuldregeling en kunnen besluiten van terugvordering of van verdere terugvordering af te zien als de schuldregeling tot stand is gekomen. Ook wordt geregeld dat de vorderingen van het UWV en de SVB - al dan niet betrokken in een schuldregeling, schuldsanering of faillissement - voortaan bevoorrecht zijn op dezelfde wijze als de vorderingen van gemeenten op het gebied van sociale zekerheid. Voorwaarden voor medewerking aan schuldregelingen Het UWV en de SVB geven bij een schuldregeling een (groot) deel van hun vordering prijs. Aangezien het in deze gevallen steeds gaat om onterecht verstrekt publiek geld mag van de schuldenaar verwacht worden dat hij zich voor de duur van de schuldregeling tot het uiterste inspant om zijn schulden te voldoen. Daarbij is het van belang dat de schuldregeling met behulp van een erkende schuldhulpverlener tot stand is gekomen, die op deze inspanningen toeziet. Het UWV en de SVB moeten er daarbij op kunnen vertrouwen dat de schuldhulpverlener zijn werk goed doet. Aan de medewerking aan een schuldregeling worden daarom enkele voorwaarden gesteld. Zo moet de schuldhulpverlener onafhankelijk en deskundig zijn. Van de schuldhulpverlener mag verwacht worden dat hij vaststelt of er sprake is van een problematische schuldsituatie. De schuldhulpverlener stelt daarbij onderzoek in naar het bestaan van de ingediende vorderingen en onderzoekt of de ingediende vorderingen voldoende aannemelijk zijn. De schuldhulpverlener moet voorts een op betrouwbaarheid getoetst en zo nodig gedocumenteerd schuldregelingsvoorstel voorleggen. Hierbij wordt inzicht gegeven in de schuldpositie van de schuldenaar, waarbij een onderscheid wordt gemaakt tussen alle op dat moment bekende preferente en concurrente vorderingen. Het voorstel bevat voldoende informatie over de berekening van de aflossingscapaciteit van de schuldenaar, zo nodig voorzien van bewijsstukken. Hierbij kan de methode voor de berekening van het Vrij Te Laten Bedrag van de Vereniging van Rechterscommissarissen in faillissement een leidraad zijn. Indien het voorstel tot schuldregeling aantoont dat een schuldenaar gedurende een periode van 36 maanden zijn volledige aflossingscapaciteit inbrengt, kan dit één van de indicaties zijn dat sprake is van een betrouwbaar voorstel. Een voorstel tot schuldregeling kan echter ook van andere factoren afhankelijk zijn. Het UWV en de SVB kunnen voor de uitvoering van dit wetsvoorstel beleidsregels ontwikkelen. Gelet op de aard van de vorderingen zijn het UWV en de SVB gehouden om deze bevoegdheid prudent te hanteren. Uitgesloten vorderingen In dit wetsvoorstel worden vorderingen, ontstaan vanwege het niet of niet behoorlijk nakomen van de inlichtingenplicht en waarbij als gevolg van dit gedrag een boete is opgelegd of waarvan aangifte is gedaan bij het Openbaar Ministerie, expliciet uitgesloten van een buitengerechtelijke schuldregeling. Hieronder vallen naast de vordering zelf, in ieder geval de als gevolg van voornoemd gedrag opgelegde boetes en vorderingen ontstaan als gevolg van een vermoeden van opzet, misbruik of ander bedrieglijk handelen. In deze gevallen dient medewerking aan een buitengerechtelijke schuldregeling met finale kwijting niet aan de orde te komen. Bevoorrechting Een schuldeiser kan in principe eisen dat een debiteur een schuld aflost, waarbij geldt dat rechtmatige vorderingen dienen te worden betaald. Als er meerdere schuldeisers zijn, dan hebben zij bij onvoldoende middelen ter algehele voldoening in principe onderling gelijk recht op aflossing van hun vordering naar evenredigheid. De vorderingen van instanties als de Belastingdienst en gemeenten gaan op grond van de wet van oudsher voor boven de vorderingen van andere schuldeisers: zij hebben een bevoorrechte of preferente 17

19 vordering. De vorderingen van gemeenten op grond van de IOAW, IOAZ en Abw zijn preferent sinds de Wet BMTI en de nieuwe regeling voor terugvordering en verhaal van kosten van bijstand in de Abw 2. Na de invoering van de Wet BMTI hebben gemeenten vervolgens ruimte gekregen om in problematische schuldensituaties mee te kunnen werken aan minnelijke schuldregeling. Ten aanzien van zogenoemde fraudeschulden is er evenwel voor gekozen om de verplichting tot terugvordering onverkort te handhaven. In principe wordt bij het verlenen van uitkeringen door de overheid geen rekening gehouden met het aflossen van schulden. Een onverschuldigd betaalde bijstandsuitkering of andere uitkering is niet bedoeld om direct of indirect bij te dragen aan de aflossing van schulden ten behoeve van schuldeisers. Ook bij terugvordering is er in het algemeen geen aanleiding om met het aflossen van schulden rekening te houden ten nadele van de overheid, omdat onverschuldigd betaalde uitkeringen, zowel van gemeenten als van het UWV of de SVB, naar hun aard niet bedoeld zijn ter aflossing van vorderingen van andere crediteuren. Als compensatie voor medewerking door gemeenten aan schuldregeling is voor gemeenten geregeld dat de vorderingen van gemeenten een bevoorrechte positie innemen. De Abw is per 1 januari 2004 vervangen door de Wet Werk en Bijstand (WWB), waarbij de bestaande preferentie is gehandhaafd. Met de WWB is de terugvordering van bijstand niet langer een verplichting voor het college van burgemeester en wethouders, maar een bevoegdheid, waaraan door het college van een gemeente invulling zal moeten worden gegeven. Op vorderingen op grond van de IOAW en IOAZ is het terugvorderingsregime van de Wet BMTI van toepassing gebleven. De vorderingen op grond van de IOAW en IOAZ zijn derhalve preferent sinds 1 januari 1997 en de vorderingen op grond van de WWB sinds 1 januari De versoepeling van het terugvorderingsregime heeft zich destijds niet uitgestrekt tot de wet- en regelgeving op het gebied van sociale verzekeringen, omdat het aantal gevallen van medewerking aan minnelijke schuldregelingen op dit gebied als gering werd ingeschat. Thans wordt, naar aanleiding van verzoeken uit de praktijk en de wens om een structurele oplossing te bieden bij problematische schuldensituaties, voorgesteld eenzelfde versoepeling door te voeren in de socialeverzekeringswetten. In verband daarmee zullen de SVB en het UWV bij uitdeling dezelfde positie innemen als gemeenten. Zoals vermeld hebben schuldeisers een onderling gelijk recht om uit de netto opbrengst van de goederen van de schuldenaar te worden voldaan naar evenredigheid. In beginsel zijn daarbij alle schuldeisers gelijk. Slechts de wet kan op dit beginsel uitzondering maken. Destijds heeft de wet bij wijze van uitzondering op het terugvorderingsregime in socialezekerheidswetgeving aan gemeenten een voorrecht toegekend om medewerking te verlenen aan schuldregelingen in problematische schuldensituaties. Thans is het van belang om de vorderingen van het UWV en de SVB evenzeer een preferentie te verlenen bij diezelfde medewerking. Door medewerking aan schuldregelingen bij problematische schulden gaan het UWV en de SVB direct of indirect bijdragen aan de aflossing van schulden ten behoeve van schuldeisers. Hiervoor is noch een onverschuldigd betaalde bijstandsuitkering noch een onverschuldigd betaalde uitkering van het UWV of de SVB bedoeld. Ook hier geldt bij terugvordering dat er in het algemeen geen aanleiding is om ten nadele van de overheid rekening te houden met het aflossen van schulden. Hierbij komt dat bij medewerking aan schuldregeling het UWV en de SVB akkoord dienen te gaan met de Recofa richtlijnen, die uitgaan van een hogere beslagvrije voet dan de artikelen 475c en 475d, van het wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Het UWV en de SVB moeten dan akkoord gaan met een beduidend lager bedrag ter voldoening van hun vordering en uiteindelijk een hoger bedrag afboeken. Ook moeten het UWV en de SVB bij een buitengerechtelijke schuldregeling op het moment dat zij hieraan medewerking verlenen afzien van bijvoorbeeld de mogelijkheid de uitkering maandelijks te verrekenen met 2 TK 1987/88, 20598, nrs 1-2, 5 en 6. 18