Transcriptie

1 Werkblad beschrijving interventie L?! Gebruik de handleiding bij dit werkblad of Contact NJi Contact RIVM Gert van den Berg Sandra van Dijk

2 Achtergrondgegevens Ontwikkelaar / licentiehouder van de interventie Naam Tactus Verslavingszorg Adres Institutenweg 1 Postcode 7521 PH Plaats Enschede info@tactus.nl Telefoon Fax Website (geen specifieke site aanwezig) (van de interventie) Contactpersoon Vul hier de contactpersoon voor de interventie in, wanneer deze afwijkt van de ontwikkelaar of licentiehouder Naam Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Onderstaande in te vullen door Nederlands Jeugdinstituut /RIVM Documentatie voor de erkenningscommissie De volgende documentatie wordt in viervoud toegestuurd aan de erkenningscommissie: Aangekruiste documenten worden na de beoordeling geretourneerd. Deelcommissie Aankruisen welke deelcommissie de interventie zou moeten beoordelen. Documentnummer Interventiebeschrijving Deelcommissie I. jeugdzorg, psychosociale en pedagogische preventie Deelcommissie II. jeugdgezondheidszorg, preventie en gezondheidsbevordering Deelcommissie III. ontwikkelingsstimulering, onderwijsgerelateerde hulpverlening en jeugdwelzijn Deelcommissie IV. gezondheidsbevordering en preventie voor volwassenen en ouderen 2

3 Voor u begint Check met behulp van onderstaande lijst of u alle vereiste informatie op het werkblad kunt invullen. Als u één of meer vragen met nee moet beantwoorden, maakt uw interventie geen kans op erkenning door de erkenningscommissie. Uw interventie moet eerst verder ontwikkeld worden. Neem bij twijfel contact op met het Nederlands Jeugdinstituut of RIVM (zie voorblad). De vraagnummers in de checklist corresponderen met de onderdelen van de beschrijving op dit werkblad en met de erkenningscriteria. Op de websites van het Nederlands Jeugdinstituut en van RIVM vindt u een meer uitgebreide lijst van de criteria voor erkenning en een toelichting daarop. Criteria voor erkenning op Niveau I: theoretisch goed onderbouwd Vraag 1 Is de aard, ernst, omvang of spreiding van het probleem of risico waar de interventie zich op richt duidelijk omschreven? Ja Nee Vraag 2 Zijn er concrete doelen, zo nodig onderscheiden in einddoelen en voorwaardelijke doelen? Ja Nee Vraag 3.1 Bevat de documentatie een definitie van de doelgroep met relevante kenmerken? Ja Nee Vraag 4.1 Bevat de methodiek een handleiding of protocol waarin de benodigde handelingen, de volgorde ervan, de duur van de interventie, de frequentie en intensiteit van de contacten en materialen zijn vastgelegd? Ja Nee Vraag 4.2 Zijn de verschillende onderdelen van de interventie beschreven op het niveau van concrete activiteiten? Ja Nee Vraag 5 Is duidelijk wat de benodigde materialen, waaronder een Nederlandstalige handleiding of protocol, zijn en waar deze materialen verkrijgbaar zijn? Ja Nee Vraag 6 Is een analyse gemaakt van met het probleem samenhangende factoren (oorzaken, directe en indirecte risico- en beschermingsfactoren)? Ja Nee Is er een theoretische onderbouwing gegeven waarin de doelgroep, de doelen en de methodiek (de werkzame factoren) verantwoord worden op basis van de probleemanalyse? Ja Nee Is duidelijk hoe de doelgroep, doelen en methodiek onderling op elkaar aansluiten? Ja Nee Vraag 8 Is de interventie overdraagbaar, bijvoorbeeld door een systeem van trainingen, begeleiding, registratie, licenties, een overdrachtsprotocol, website, helpdesk of eerdere ervaringen? Ja Nee Overige Is bekend wie de ontwikkelaar, licentiehouder is en wie de uitvoerende en/of ondersteunende organisaties zijn? Ja Nee 3

4 Samenvatting Het is handig de samenvatting als laatste in te vullen. Gebruik voor de samenvatting als geheel maximaal 600 woorden. Beschrijf hoofddoel(en) of meest karakteristieke (sub)doelen van de interventie. Doel Nederlandse jongeren drinken op jonge leeftijd, te veel en te vaak. De draagt bij aan alcoholmatigingsprogramma s van Instellingen voor Verslavingszorg door de norm 18-? Geen alcohol erin! op de kaart te zetten (agendasetting). Het doel van de is dan ook om de norm 18-? Geen alcohol erin! en de achterliggende redenen van deze norm onder de aandacht te brengen bij jongeren (agendasetting). Doelgroep Noem de doelgroep waarop de interventie direct gericht is. Leerlingen van het voortgezet (speciaal) onderwijs. Aanpak Beschrijf de structuur en de inhoud van de interventie. De campagne vindt plaats in een vooraf afgesproken campagneperiode van vier weken. Tijdens de werving worden scholen benaderd voor deelname aan de campagne in deze periode. Bij deelname wordt een voorbereidend gesprek ingepland met de contactpersoon van de school waarin allerlei praktische zaken voor de uitvoering van de campagnedag worden besproken, zoals locatie, datum en PR. De campagneperiode wordt op de eerste campagnedag afgetrapt met een feestelijke opening met een wethouder of ander bekend persoon uit de regio. Vervolgens vindt de campagne plaats op andere deelnemende scholen in de regio. Tijdens een campagnedag zijn minimaal twee preventiewerkers van een Instelling voor Verslavingszorg vanaf de eerste pauze tot en met de tweede pauze aanwezig op een strategische plek in de school waar veel leerlingen voorbij lopen, bij voorkeur de aula. Voorafgaand aan deze dag zijn al posters opgehangen om jongeren nieuwsgierig te maken naar de campagne. Tijdens de pauzes op de campagnedag benaderen de aanwezige preventiewerkers de leerlingen van de school actief met campagneflyers. Aan de hand van verschillende werkvormen op deze flyer gaan zij persoonlijke gesprekken aan met de leerlingen over de norm 18-? Geen alcohol erin!. Het doel is dat de leerlingen de achterliggende redenen van deze norm leren kennen. De thema s hierbij zijn (1) hersenschade, (2) verslaving, (3) bingedrinken/alcoholvergiftiging en (4) dingen doen waar je spijt van krijgt. Tussen de pauzes door zijn langere gesprekken mogelijk. Uitvalsbasis is de campagnezuil, die tevens dient als aandachttrekker en informatiepunt. Tot slot worden jongeren uitgedaagd deel te nemen aan de foto opdracht en prijsvraag op een website. Met deze laatste opdracht is ook een prijs te winnen. Na afloop wordt de campagne geëvalueerd met zowel de school als preventiewerkers. Geef aan of er een handleiding en ander materiaal is. Materiaal Beschikbare materialen: Draaiboek Campagnezuil 4

5 Campagneflyer Campagneposters Promotiefilm Prijsvraag website Onderzoek Beschrijf concluderend de resultaten van Nederlands effectonderzoek, buitenlands effectonderzoek en procesevaluaties van de interventie in maximaal 200 woorden. Er zijn geen studies voorhanden. Meld als er geen onderzoek is: Er zijn geen studies voorhanden. 5

6 Beschrijving voor erkenning op niveau I: theoretisch goed onderbouwd 1. Risico- of probleemomschrijving Geef aan wat het probleem of het risico is waarop de interventie zich richt. Beschrijf de aard, ernst, omvang en spreiding van het probleem, en de gevolgen bij niet ingrijpen. Als deze informatie er niet is, geef dat dan ook aan. Maximaal 400 woorden. Nederlandse jongeren drinken veel, vaak en op jonge leeftijd. Van de 12-jarige jongeren geeft ongeveer een derde aan een keer alcohol te hebben gedronken. De gemiddelde startleeftijd van het drinken van alcohol ligt op 13,1 jaar. Gemiddeld twee jaar na deze leeftijd beginnen jongeren met het wekelijks drinken van alcohol. Het aantal jongeren van 15 dat zegt wel eens alcohol te hebben gedronken ligt dan ook op ongeveer 83 procent. Dit aantal stijgt naar 95 procent op 17/18 jarige leeftijd (Verdurmen, Monshouwer, Van Dorsselaer, Vermeulen-Smit & Vollebergh, 2012). Per 1 januari 2014 is de leeftijdsgrens voor alcohol verhoogd van 16 naar 18 jaar. Uit bovenstaande gegevens blijkt dat veel jongeren onder deze wettelijke leeftijdsgrens al in aanraking komen met alcohol. Deze jongeren lopen allen een verhoogd risico op verschillende schadelijke gevolgen van alcohol op het jonge lichaam. Uit onderzoek blijkt dat jongeren gevoeliger zijn voor de werking van alcohol dan volwassenen, omdat hun lichamelijke en geestelijke groei nog niet is voltooid. Hierdoor hebben jongeren een vergrote kans op een alcoholvergiftiging, maar ook op het ontwikkelen van een alcoholafhankelijkheid op latere leeftijd. Daarnaast is bekend dat alcohol een verminderde ontwikkeling van de hersenen tot gevolg heeft en dat jongeren meer kans hebben op onveilig vrijen, ongelukken en agressie door het verdoven van remmingen in de hersenen (Trimbosinstituut, 2013). Ondanks deze schadelijke gevolgen van alcohol voor jongeren is het in Nederland normaal om alcohol te drinken: het hoort er nu eenmaal bij, zowel bij volwassenen als jongeren. Daarnaast zijn nog een aantal maatschappelijke redenen te vinden die bijdragen aan het hoge alcoholgebruik van jongeren in Nederland. Zo stellen veel ouders te weinig regels als het gaat om het alcoholgebruik van hun kind(eren) (Verdurmen, Vermeulen-Smit, Van Dorsselaer, Monshouwer & Schulten, 2012) en blijkt uit onderzoek dat de beschikbaarheid van alcohol voor jongeren onder de 16 jaar op 100 procent ligt (Van Hoof, Gosselt & Baas, 2011). Daarnaast wordt intensief reclame gemaakt voor alcohol: per jaar ongeveer 100 miljoen aan inkoop van advertentieruimte (STAP, 2013). 2. Doel van de interventie Deze omstandigheden, het grote aantal jongeren dat drinkt onder de wettelijke leeftijdsgrens en de schadelijke gevolgen die dit oplevert, vragen om een interventie waarin het probleem van alcohol op jonge leeftijd aan de kaak wordt gesteld. Bewustwording van het probleem is hierin de eerste stap. Wat is het doel van de interventie? Beschrijf de einddoelen en eventuele subof voorwaardelijke doelen zo concreet mogelijk en bij voorkeur SMART (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden). Instellingen voor Verslavingszorg hebben op het gebied van alcoholmatiging het doel om alcoholgebruik onder jongeren zo lang mogelijk uit te stellen, in ieder geval tot 18 jaar. De draagt bij aan dit doel door de norm 18-? Geen alcohol erin! onder de aandacht te brengen (agendasetting). De campagne heeft als doel dat na afloop van de campagneperiode leerlingen van de deelnemende scholen de achterliggende redenen van de norm 18-? Geen alcohol erin! kennen en begrijpen. Deze redenen zijn (1) hersenschade, (2) verslaving, (3) bingedrinken/alcoholvergiftiging en (4) dingen doen waar je spijt van krijgt. 6

7 3. Doelgroep van de interventie Wat is de einddoelgroep van de hier beschreven interventie? Noem ook een eventuele intermediaire doelgroep. Geef een zo precies mogelijke beschrijving van relevante kenmerken van de doelgroep waarop de interventie zich direct richt. De doelgroep van de zijn leerlingen binnen het voortgezet (speciaal) onderwijs. 3.2 Indicatie- en contra-indicatiecriteria Beschrijf indicatie- en contraindicatiecriteria indien van toepassing (indien van toepassing kunnen deze criteria vereist zijn voor erkenning; zie handleiding). Meld ook hoe de doelgroep wordt geselecteerd. Noem eventueel gebruikte selectieinstrumenten en vereiste scores. Er zijn geen indicatie- en contra-indicatiecriteria. 3.3 Toepassing bij migranten Geef aan of de interventie uitsluitend, mede of niet bedoeld is voor (specifieke) migrantengroepen en voor welke. Geef ook aan De populatie jongeren op Nederlandse scholen heeft een diverse achtergrond. In de praktijk zijn geen belemmeringen voor migrantengroepen. 7

8 of er speciale aanpassingen of voorzieningen voor deze groepen zijn. Meld indien niet bekend of niet van toepassing: De interventie is niet speciaal ontwikkeld voor migrantengroepen. Meld indien niet bekend of niet van toepassing: Het programma heeft geen speciale faciliteiten (zoals vertaalde schriftelijke instructies of tolken) om migrantengroepen in het bijzonder te kunnen bedienen. 4. Aanpak van de interventie 4.1 Opzet van de interventie Beschrijf de structuur en de opbouw van de interventie. Denk aan de gebruikelijke duur, indien van toepassing de frequentie en intensiteit van de contacten, de volgorde van de onderdelen, handelingen of stappen, en de setting waarin de interventie wordt uitgevoerd. De start met de werving van scholen voor voorgezet (speciaal) onderwijs. Scholen worden mondeling, telefonisch of schriftelijk geïnformeerd over de inhoud van de campagne. Bij deelname worden een campagnedag en een voorbereidend gesprek voor praktische afstemming ingepland. Tijdens dit voorbereidend gesprek worden afspraken gemaakt over de campagnedag. Een week voorafgaand aan de campagnedag worden campagneposters opgehangen door de school heen en op de campagnedag zelf zijn minimaal twee preventiewerkers aanwezig in de aula van de school met een informatiezuil. Gedurende de dag, met de nadruk op de pauzes, delen zij campagneflyers uit aan leerlingen en knopen zij korte gesprekken aan met hen. De campagnedag loopt van de eerste pauze tot en met de laatste pauze. Na afloop van de campagnedag wordt deze geëvalueerd met de school. Campagneperiode De campagneperiode wordt vooraf vastgesteld door de Instelling voor Verslavingszorg voor de duur van een maand. Door te kiezen voor een afgebakende periode kunnen campagnedagen elkaar versterken en is de tijdsinvestering voor campagnebrede activiteiten, zoals het bijhouden van websites en materialen, effectiever. Daarnaast is het gemakkelijker om publiciteit te genereren voor een afgebakende periode, omdat het mogelijk is deze groots af te trappen. De campagneperiode begint dan ook met een feestelijke aftrap tijdens de eerste campagnedag. Tijdens de campagneperiode kunnen op iedere werkdag campagnedagen worden ingepland. Het aantal campagnedagen is daardoor afhankelijk van het aantal aanmeldingen van deelnemende scho- 8

9 len. Om het effect van de campagne te vergroten is het aan te raden om de campagne plaats te laten vinden voorafgaand aan een zogenoemd kwetsbaar moment. Gedacht kan worden aan de kerstperiode, carnaval of zomervakantie. 4.2 Inhoud van de interventie Wat gebeurt er concreet bij de uitvoering? Beschrijf hoe de onderdelen van de interventie worden ingevuld of uitgevoerd, zo nodig met enkele typerende voorbeelden. Werving Tijdens de werving van scholen voor voortgezet (speciaal) onderwijs voor de wordt de campagne aangeboden als laagdrempelige activiteit op het gebied van alcoholmatiging. Met deelname aan de campagne kan de school door middel van een kleine tijdsinvestering stelling nemen voor de norm 18-? Geen alcohol erin!. Bij deelname wordt tijdens de werving een datum gepland voor een voorbereidend gesprek en zo mogelijk een datum voor de campagnedag. Voorbereidend gesprek In het voorbereidend gesprek worden de praktische kanten van de campagnedag met een contactpersoon doorgesproken. Hierbij komen zaken zoals een definitieve datum voor de campagnedag, de locatie van de informatiezuil binnen de school, PR en andere ondersteunende diensten die van de school worden verwacht, aan bod. Afspraken worden vastgelegd in een document, welke de contactpersoon na afloop van het voorbereidend gesprek ontvangt. Tot slot wordt een afspraak gemaakt voor de evaluatie van de campagnedag. Campagneposters In de laatste week voorafgaand aan de campagnedag worden door de school heen campagneposters opgehangen. Deze posters op A3 formaat zorgen ervoor dat leerlingen op de hoogte zijn van de komst van de campagne op hun school en dat zij nieuwsgierig worden naar de inhoud hiervan. Om nieuwsgierigheid naar de campagne te vergroten, wordt op iedere poster één van de weetjes van de campagneflyer afgedrukt (zie Campagneflyer ). De weetjes prikkelen de leerlingen om alvast na te gaan denken en te gaan praten over het onderwerp alcohol. Naast het weetje wordt de datum van de campagnedag vermeld en komt het logo van de Instelling voor Verslavingzorg duidelijk in beeld. Dit om herkenning te bevorderen. Ook worden jongeren van harte uitgenodigd om de zuil te bezoeken op de locatie die in het voorbereidend gesprek is afgesproken. In totaal worden zes verschillende posters opgehangen in de school. Het aantal posters is afhankelijk van de grootte van de school: hoe groter de school, hoe meer posters worden opgehangen, zodat zoveel mogelijk jongeren in aanraking komen met de poster. Aftrap De eerste campagnedag binnen de campagneperiode is gelijk aan een reguliere campagnedag, maar heeft een feestelijk tintje. Op deze dag wordt voorafgaand aan de tweede pauze een aftrap georganiseerd om persaandacht voor de campagne te genereren. De media wordt uitgenodigd via een persbericht en zij krijgen een speciaal moment tijdens de aftrap voor vragen en foto s. De start van de campagne wordt gevierd door een opening namens de wethouder of een ander publiek persoon of bekendheid uit de regio. Het uitnodigen van deze persoon kan een impuls geven aan extra persaandacht. Vanaf de tweede pauze start de reguliere campagnedag. Campagnedag Tijdens een reguliere campagnedag staat de campagnezuil van de (zie Campagnezuil ) vanaf de eerste pauze tot en met de tweede pauze op een strategische locatie in de school. Een strategische locatie is een plek in de school waar veel leerlingen langs komen lopen, zoals de aula of kantine. In de ruimte waar de zuil wordt geplaatst, lopen preventiewerkers rond en spreken actief leerlingen aan met de campagneflyer (zie Campagneflyer ). Voor het aangaan van de gesprekken met de leerlingen gelden een aantal richtlijnen, die tevens op zijn genomen in het draaiboek in het gespreksprotocol. Deze richtlijnen zijn: Het aanknopen van het gesprek vraagt: Open houding, uitnodigend, niet veroordelend, vra- 9

10 gen stellen, doorvragen en concretiseren. Er moet worden aangesloten op de belevingswereld van de jongere maar ook op zijn/ haar niveau. Boodschap van de campagne is 18-? Geen alcohol erin!. Aan het einde van de gesprekken moeten leerlingen weten en begrijpen dat de norm 18 geen alcohol erin geldt, omdat het drinken op jonge leeftijd (1) voor hersenschade kan zorgen, (2) een verhoogde kans op verslaving geeft, (3) eerder leidt tot bingedrinken wat zorgt voor een verhoogde kans op een alcoholvergiftiging en (4) remmingen verdoofd waardoor je sneller dingen doet waar je spijt van krijgt (onveilig vrijen, ongelukken en agressie Het gebruik van illustraties en eenvoudig taalgebruik zijn aan te raden. De campagnezuil en de campagneflyer vormen hierbij aanknopingspunten. Het gesprek wordt gestuurd door antwoorden op vragen en aansluitend op de interesse/ belevingswereld van de leerling. Het doel is een informatief gesprek te houden dat voor de jongere een positieve ervaring is. Spontaan, waarin de jongere in elk geval niet het idee heeft dat het wordt ondervraagd of uitgehoord. Een dank voor het spontane gesprek kan een goede afsluiting van het gesprek zijn. Ook tussen de pauzes door worden jongeren actief aangesproken door de preventiewerkers en zijn wat langere gesprekken mogelijk. Tijdens de tweede pauze wordt eenzelfde werkwijze gehanteerd als tijdens de eerste pauze. Campagneflyer De campagneflyer dient als voorwerp om gesprekken met leerlingen te starten. De campagneflyer is een flyer op A5 formaat waarop allerlei informatie en werkvormen staan. De flyer is dubbelzijdig. Aan de voorkant staat het campagnelogo, het logo van de Instelling voor Verslavingszorg en een verwijzing naar een jongerenwebsite waar meer informatie te vinden is (bijvoorbeeld drankendrugs.nl). Op de achterzijde staan vier kennisvragen en zes weetjes over alcohol en jongeren. Zowel de kennisvragen als de weetjes zijn gerelateerd aan de risico s waar jongeren extra kans op hebben bij het consumeren van alcohol op jonge leeftijd: (1) hersenschade, (2) verslaving, (3) bingedrinken/alcoholvergiftiging en (4) dingen doen waar je spijt van krijgt. Daarnaast bevat de flyer een QR code met verwijzing naar de Ikken@lcoholprijsvraag op de drankendrugs website en een recept voor een alcoholvrije cocktail. Deze laatste onderdelen dagen jongeren uit om aan de campagne deel te nemen. Gespreksprotocol Leerlingen worden door de preventiewerker uitgenodigd voor een gesprekje over de vier thema s aan de hand van de campagneflyer. De flyer wordt overhandigd en leerlingen worden gevraagd een gesprek aan te gaan. Per thema is een weetje en een kennisvraag opgenomen. Leerlingen kunnen gevraagd worden om de kennisvragen te beantwoorden of om hun mening te geven over de weetjes. Hieronder volgen de stappen die genomen worden bij een gesprek met de jongere: Stap 1: Opening/uitnodigen tot gesprek De campagneflyer vormt de opening/uitnodiging tot gesprek. Eventuele vragen: o Wil je een testje invullen met vragen over alcohol? o Wil je een testje invullen met elkaar? (een groepje jongeren) o Wat vindt je van het weetje: wist je dat o Wil je over een stelling wat meer weten? Stap 2: Aankaarten van de thema s Het is belangrijk om alle vier de thema s kort aan te stippen in de gesprekken met de leerlingen. Hierbij vormen de weetjes en de stellingen over de thema s op de campagneflyer het uitgangspunt. Thema hersenschade Maak gebruik van de vraag en het weetje over dit onderwerp op de campagneflyer en de illustraties op de campagnezuil: o Informatie: Hersenen groeien tot 24 jaar. Voor die tijd verstoord alcohol de groei van de hersenen met als gevolg dat je gedrag en je karakter kunnen veranderen. Blijvende schade. 10

11 o Vraag: Tot welke leeftijd groeien je hersenen? o Weetje: Wist je dat alcoholgebruik op jonge leeftijd zorgt voor blijvende hersenschade? o Illustratie: Hersenscan bij jongeren: activiteit hersenen verlaagd. Thema verslaving Maak gebruik van de vraag en het weetje over dit onderwerp op de campagneflyer en de illustraties op de campagnezuil o Informatie: Wanneer je jong begint, heb een vergrote kans op verslaving op latere leeftijd doordat je gewend raakt aan de effecten van alcohol. o Vraag: Wat kan het gevolg zijn van regelmatig (teveel) alcohol drinken bij jongeren? o Weetje: Wist je dat de kans op verslaving 5 keer zo groot is als je jong begint met drinken? o Illustratie: - Thema bingedrinken/alcoholvergiftiging Maak gebruik van de vraag en het weetje over dit onderwerp op de campagneflyer en de illustraties op de campagnezuil: Informatie: Bingedrinken is het drinken van 5 of meer glazen per gelegenheid. Bingedrinken kan leiden tot een alcoholvergiftiging (comazuipen). Dit is het verdoven van de vitale centra in de hersenen door alcohol en kan de dood als gevolg hebben. Comadrinken is zeer schadelijk voor de hersenen. o Vraag: Wat is het gevolg van bingedrinken? o Weetje: Wist je dat in jongeren zijn opgenomen in het ziekenhuis met een alcoholvergiftiging? o Illustratie: Wat doet alcohol in de hersenen? Thema dingen waar je spijt van krijgt Maak gebruik van de vraag en het weetje over dit onderwerp op de campagneflyer en de illustraties op de campagnezuil o Informatie: Door het verdoven van de hersenen doe je eerder dingen waar je later spijt van krijgt. Voorbeelden zijn onveilig vrijen, ongelukken en agressie. o Vraag: Wat doet alcohol met je hersenen? o Weetje: Wist je dat je onder invloed van alcohol eerder dingen doet waar je later spijt van krijgt? o Illustratie: Wat doet alcohol in de hersenen? 11

12 5. Materialen en links Stap 3: Afsluiting Verwijs naar de mogelijkheden bij de campagnezuil: o Ken je alcoholvrije recepten? Heb je al eens alcoholvrije cocktails gedronken? o Doe je mee aan de quiz op de zuil? Dit kan met de QR Code. o Wil je ook een foto van jezelf met de zuil? De foto is te downloaden en te bekijken op facebook (drankendrugs). Dank de leerling(en) voor het gesprek: o Dank voor je spontane gesprek o Dank voor je medewerking o Vond je leuk om hier meer over te weten? Ikken@lcoholprijsvraag Om jongeren uit te dagen deel te nemen aan de kunnen zij tijdens de campagneperiode een prijs winnen via het internet. Door middel van een QR code kunnen zij een kennisquiz over alcohol op het internet invullen, de Ikken@lcoholprijsvraag. De vragen in deze kennisquiz zijn wederom gerelateerd aan de norm 18-? Geen alcohol erin! en achterliggende redenen voor deze norm. De QR code is te lezen met een smartphone en speelt daarmee erg in op de huidige jongerencultuur waarin het internet en de mobiele telefoon een belangrijke plek innemen. De kans op een waardebon zal tevens de deelname aan de campagne vergroten. Campagnezuil Het is belangrijk om zoveel mogelijk aandacht te trekken van de leerlingen voor de campagne op school. Daarom vormt de campagnezuil de eyecatcher van de campagne. Het is tevens de uitvalsbasis van preventiewerkers. Om kenbaar te maken dat de campagne gevoerd wordt door een Instelling van Verslavingszorg staat op de zuil een logo van deze instelling en het campagnelogo. Daarnaast is op de zuil de QR code opgenomen met een link naar de prijsvraag, een verwijzing naar drankendrugs.nl en een aantal aansprekende plaatjes en opmerkingen over alcohol, zoals een afbeelding van wat alcohol in de hersenen doet. Deze plaatjes worden door de preventiewerker gebruikt bij de toelichting op de risico s van alcohol en dienen als prikkeling voor leerlingen om het gesprek aan te gaan. Om zoveel mogelijk leerlingen naar de zuil te motiveren, biedt de zuil tot slot de mogelijkheid om op de foto te gaan met een stelling over alcohol op een tekstballon. De stellingen zijn positieve uitingen van jongeren over de norm 18-? Geen alcohol erin!. Leerlingen kunnen zelf een passende stelling kiezen en op de zuil plakken. De foto met deze stelling en henzelf wordt na afloop van de campagnedag op de facebookpagina van drankendrugs.nl geplaatst. Promotiefilm Naast de zuil dient ook de promotiefilm als eyecatcher. De film wordt afgespeeld bij de start van de eerste pauze en dus bij de start van de campagne op de school. De film brengt zowel de campagne als de problematiek rondom alcohol op jonge leeftijd aan de orde. Bij voorkeur wordt de film op grote schermen nabij de campagnezuil afgespeeld, waardoor de aandacht van de leerlingen naar de film en de campagne wordt getrokken. De film is een aandachtstrekker die jongeren aanspreekt. Het is een manier om jongeren uit te nodigen om naar de zuil en preventiewerkers te komen en om het onderwerp op een pakkende manier onder de aandacht te brengen. Welke materialen zijn er en waar zijn deze verkrijgbaar? Materialen Voor de uitvoering van de zijn de volgende materialen beschikbaar: 12

13 Noem ten minste de Nederlandse handleiding. Noem ook eventuele links naar relevante websites, rapporten of andere relevante bestanden. Vermeld eventueel ook of er aparte materialen zijn voor migranten en zo ja welke. Campagnezuil Campagneflyer Campagneposter Promotiefilm Prijsvraag internet Alle materialen zijn op te vragen bij Tactus Verslavingszorg, afdeling Preventie. De promotiefilm en de prijsvraag zijn te vinden op gedurende de campagneperiode. Draaiboek Preventiewerkers die de uitzetten in hun regio beschikken over een draaiboek. Deze is zowel digitaal als op papier verkrijgbaar bij Tactus Verslavingszorg. Het draaiboek beschrijft alle aspecten van de campagne, vanaf het eerste contact met de school tot de evaluatie van de campagne met de school. Een greep uit de inhoud: draaiboek van de campagnedag, tijdsinvestering, beschrijving van de campagnematerialen, voorbeeldpersberichten, beschrijving van het werken met de campagne, achtergrondinformatie campagne. 13

14 B. Onderbouwing van de interventie 6. Verantwoording: doelgroep, doelen en aanpak Geef aan hoe probleemanalyse, doel, doelgroep en methodiek op elkaar aansluiten. In uw betoog moet antwoord gegeven zijn op de volgende vragen (zie ook de handleiding bij dit werkblad): Probleemanalyse Wat zijn de factoren (determinanten) die het probleem beïnvloeden? Onderbouw dit met theorieen en/of onderzoeksliteratuur, een redenering (ratio) of een visie. Als u hiervoor gebruik maakt van een algemene theorie over gedragsverandering, maak dan aannemelijk dat deze van toepassing is op het probleem. Geef aan hoe deze factoren met elkaar samenhangen. Noem oorzakelijke, risico-, instandhoudende, verzachtende en /of beschermende factoren. Beïnvloedbare factoren Welke factoren zijn beïnvloedbaar? Laat dit alles zien met theorie/ studies of voorbeelden. Op welke veranderbare factoren richt de interventie zich? Verbinding probleemanalyse, doel, doelgroep en aanpak Kan het doel met de gekozen aanpak worden bereikt? Maak dit aannemelijk aan de hand van studies en /of ervaringen. Laat zien dat de doelgroep aansluit bij de probleemanalyse. Werkzame factoren /mechanismen Alcoholgebruik is in Nederland zeer geaccepteerd. Niet alleen onder volwassenen, maar ook onder jongeren heerst de norm dat het drinken van alcohol er nu eenmaal bij hoort. Uit cijfers van het Peilstationonderzoek van het Trimbosinstituut blijkt dan ook dat een grote groep jongeren voor de wettelijke leeftijdsgrens in aanraking komen met alcohol (Verdurmen et al., 2012). Deze groep jongeren zal per 1 januari 2014 alleen maar toenemen, omdat dan de leeftijdsgrens zal worden verhoogd van 16 naar 18 jaar. Het drinken op jonge leeftijd brengt verschillende gezondheidsrisico s met zich mee, waaronder beschadiging aan de hersenen, een vergrote kans op verslaving, meer risico op een alcoholvergiftiging, onveilig vrijen, ongelukken en agressie (Trimbosinstituut, 2013). Om het probleem van op jonge leeftijd alcohol drinken aan te kaarten, wordt in de gebruik gemaakt van agendasetting. Agendasetting houdt in dat wanneer nadruk word gelegd op een bepaald onderwerp, bijvoorbeeld in een campagne, het publiek meer belang gaat hechten aan dit onderwerp. De mate van aandacht in de omgeving van de doelgroep beïnvloedt dus het ervaren belang van het onderwerp (McCombs & Shaw, 1972). Om het onderwerp op de kaart te zetten binnen het voortgezet onderwijs wordt de boodschap van de campagne overgebracht door middel van succesvolle communicatie (McQuire, 1981). Communicatie is succesvol wanneer ontvangers (1) worden blootgesteld aan de boodschap, (2) aandacht hebben voor de boodschap en (3) de boodschap begrijpen. Blootstelling aan de boodschap De eerste stap in succesvolle communicatie is blootstelling aan de campagneboodschap. Leerlingen moeten in contact komen met de boodschap alvorens zij deze aandacht kunnen geven en kunnen gaan begrijpen. Voorafgaand aan de campagnedag worden dan ook door de school heen posters van de opgehangen. Daarnaast wordt bij de start van de campagnedag een promotiefilm gedraaid en zullen preventiewerkers van de Instelling voor Verslavingszorg zelf rondlopen om leerlingen actief aan te spreken. Aandacht voor de boodschap Blootstelling alleen is echter niet voldoende. Leerlingen moeten aan aandacht hebben voor de boodschap om deze te kunnen verwerken. Verwacht kan worden dat jongeren in eerste instantie weinig aandacht zullen besteden aan de norm 18-? Geen alcohol erin!. Door hun nog niet uitontwikkelde hersenen hebben jongeren in de leeftijd van 12 tot 18 jaar moeite met ordenen en vooruitkijken. Zij kenmerken zich dan ook door impulsieve en op emotie gebaseerde handelingen. Goed doordachte keuzes maken is daarom lastig. Daar komt nog eens bij dat jongeren tegenwoordig veel korte termijnprikkels krijgen door alle informatie die beschikbaar is (Nelis & Van Sark, 2010). Jongeren zullen daarom vooral gebruik maken van perifere informatieverwerking als het gaat om de boodschap van de (Petty & Cacioppo, 1986). Bij perifere informatieverwerking is de inhoud van argumenten haast niet van belang en richten mensen zich op de perifere aspecten van de boodschap, zoals de bron en het uiterlijk van de boodschap. Deze perifere informatieverwerking wordt ingezet wanneer de persoon weinig motivatie en mogelijkheden heeft om aandacht te schenken aan de boodschap. Om blootstelling en aandacht te genereren voor de norm 18-? Geen alcohol erin! en achterliggende redenen van deze norm is het dus belangrijk om te focussen op perifere aspecten van de boodschap. 14

15 Wat zijn de werkzame factoren /mechanismen? Welke elementen mogen bij aanpassing van de interventie niet ontbreken? Verantwoording Voor de verantwoording kan gebruik worden gemaakt van Nederlands en /of internationaal onderzoek naar de theorie achter de interventie, naar onderdelen van de interventie en /of naar soortgelijke interventies, en van onderzoek naar buitenlandse versies van de interventie. Perifere aspecten van een boodschap hebben te maken met de bron van de boodschap en de manier waarop de boodschap is vormgegeven. Er zal meer aandacht worden besteedt aan de boodschap wanneer de jongere overeenkomsten met zichzelf kan vinden in de boodschap of de bron van de boodschap (Cialdini & Sagarin, 2001). Daarnaast geven jongeren aan dat zij graag persoonlijk benaderd willen worden op een positieve manier (NCJ, 2012). Preventiewerkers zullen ook om deze reden actief afstappen op leerlingen en een persoonlijk en positief gesprek met hen aangaan die gericht is op de dingen die de jongeren al kunnen, de toekomst en kansen en mogelijkheden van de jongeren rondom de norm en alcohol. Door de uitingen in de campagne vrolijk en kleurrijk vorm te geven, zal dit het positieve en aantrekkelijke versterken. Jongeren zijn daarnaast erg gevoelig voor beloningen (Nelis & Van Sark, 2010). Na afloop van een gesprek of ander contact met de preventiewerker zullen alle jongeren dan ook een gadget ontvangen die verwijst naar een jongerenwebsite van de Instelling van Verslavingszorg (zoals drankendrugs.nl). Daarnaast kunnen zij deelnemen aan een prijsvraag op het internet, waar ook prijzen mee te winnen zijn. Dit benadrukt ook het positieve. Begrijpen van de boodschap Wanneer leerlingen dan aandacht voor de boodschap hebben, is het voor succesvolle communicatie belangrijk dat zij de boodschap ook begrijpen. Bij dit aspect is het belangrijk om rekening te houden met de health literacy van de doelgroep. Health literacy is de ervaring die mensen hebben met gezondheidsconcepten en kennis over gezondheid (Meppelink, 2013). Mensen met een hoge health literacy, zoals een arts, zal gezondheidsinformatie makkelijk verwerken, omdat deze persoon gemakkelijk overweg kan met de kennis en concepten die worden genoemd in voorlichting. Echter, mensen met een lage health literacy kunnen moeite hebben met de concepten en kennis die wordt genoemd in voorlichting, waardoor het lastig is de informatie te verwerken. Om succesvol te kunnen communiceren met deze mensen is het belangrijk de informatie zo eenvoudig mogelijk over te brengen en gebruik te maken van ondersteunende illustraties. Op het gebied van alcohol hebben veel jongeren nog weinig kennis over de achterliggende redenen van de norm 18-, geen alcohol erin. Zij hebben op dit gebied dus een lage health literacy. Het is daarom belangrijk om in de gesprekken met de jongeren gebruik te maken van eenvoudig taalgebruik en illustraties om de tekst te ondersteunen. Illustraties worden opgenomen in de uitingen van de campagne en op de informatiezuil. Deze laatste wordt ter ondersteuning van het gesprek met de preventiewerker gebruikt. 7. Samenvatting onderbouwing Beschrijf in één tot drie zinnen het verband tussen probleem, doelgroep, doel en methode. Nederlandse jongeren drinken op jonge leeftijd veel en vaak wat schadelijke effecten heeft op de gezondheid van deze jongeren. De wil dit probleem aankaarten door agendasetting. Door succesvolle communicatie wordt de boodschap 18-? Geen alcohol erin! op het voortgezet onderwijs op de kaart gezet. Hierbij wordt rekening gehouden met de manier van informatieverwerking, health literacy en interessegebieden van de doelgroep. C. Overdraagbaarheid 8. Randvoorwaarden voor uitvoering en kwaliteitsbewaking 8.1 Eisen ten aanzien van opleiding 15

16 Welke eisen zijn er ten aanzien van opleiding, training, certificering, licenties en/of supervisie van de uitvoerend werkers? Beschrijf deze randvoorwaarden voor de toepassing. Meld indien van toepassing: Er zijn geen specifieke eisen voor de uitvoering en begeleiding van de uitvoerend werkers. De uitvoerend werkers (preventiewerkers) dienen te beschikken over actuele kennis op het gebied van verslavingspreventie met betrekking tot alcohol en jongeren, gebruik en afhankelijkheid, sociale druk en inzicht in de leefwereld van pubers. Ook dient de uitvoerend werker te beschikken over goede mondelinge vaardigheden. Daarnaast is tact en kennis van de werkwijze van scholen nodig om een goede samenwerking met hen te realiseren. Aan de hand van het draaiboek en een checklist voor uitvoering kunnen preventiewerkers de uitvoering van een campagnedag voorbereiden. 8.2 Eisen ten aanzien van overdracht en implementatie Is er voor de overdracht van de interventie een handleiding of protocol? Zijn er eerdere ervaringen waaruit blijkt dat de interventie overdraagbaar is? Er is een draaiboek van de interventie beschikbaar. Meld indien van toepassing: Er is geen handleiding of protocol voor overdracht of implementatie. 8.3 Eisen ten aanzien van kwaliteitsbewaking Hoe wordt de kwaliteit van de interventie beoordeeld en bewaakt? Denk bijvoorbeeld aan registratie van activiteiten en resultaten. Om de kwaliteit van de campagne te kunnen bewaken, worden de campagnedagen door de uitvoerende preventiewerkers met zowel de school als met elkaar geëvalueerd. Deze bevindingen en ervaringen worden onderling uitgewisseld en gebundeld in aanbevelingen voor de volgende campagneperiode. Meld indien niet bekend of niet van toepassing: De wijze van kwaliteitsbewaking wordt bepaald door de uitvoerder. Wat zijn de kosten van de uitvoering? Noem zo mogelijk kosten van licentie, materiaal, trainingen, kwaliteitsbewaking, Vermeld het jaartal waarvoor de prijzen gelden. Noem ook de tijdinvestering van betrokken professionals (uitvoering en coördinatie). Meld indien van toepassing: Er zijn bij deze interventie geen gegevens bekend over de kosten en /of de tijdsinvestering van professionals. 8.4 Kosten van de interventie Tijdsinvestering Instelling voor Verslavingszorg Kosten per deelnemende gemeente (gehele campagneperiode) Werving gemeente 2 uur Kosten per deelnemende school (één campagnedag) Coördinatie Voorbereiding campagnedag Bijhouden websites en sociale media Uitvoer campagnedag (twee preventiewerkers) Indien aftrap (organisatie/afstemming) Tijdsinvestering school (één campagnedag) Voorbereidende gesprekken Interne afstemming 4 uur 2 uur 1 uur 8 uur 6 uur 1 uur 1 uur 16

17 Indien aftrap Kosten materialen Campagneflyer A5 ( stuks) Campagneposter A3 (250 stuks) Campagnezuil 4 uur 640 excl. btw 189 excl. btw 1675 excl. btw Is er onderzoek gedaan naar de uitvoering van de interventie? Beschrijf doel, type onderzoek (bijvoorbeeld procesevaluatie, behoefteanalyse, nul-meting, haalbaarheidonderzoek, tevredenheidmeting etc.), methode en relevante uitkomsten. Geef aan wat het bereik is, de succes- en faalfactoren en waardering door de doelgroep. Geef ook aan hoe de interventie, indien noodzakelijk, wordt aangepast. Meld indien van toepassing: Er is geen onderzoek gedaan naar de uitvoering van de interventie. Jaarlijks vindt een procesevaluatie van de plaats onder zowel deelnemende scholen als uitvoerende preventiewerkers. De evaluatieformulieren worden na afloop van de campagneperiode verzameld en met een stuurgroep bestaande uit coördinerende preventiewerkers besproken. De bevindingen met betrekking tot bereik en websitebezoek, ervaringen van preventiewerkers met de doelgroep en eventuele aanbevelingen ter verbetering van de campagne worden vastgelegd in een evaluatieverslag. Dit verslag vormt het uitgangspunt voor de volgende campagneperiode. Sinds 2005 is de op basis van het evaluatieverslag en aanbevelingen van zowel scholen als preventiewerkers doorontwikkeld. Op deze manier is de campagne steeds meer gaan aansluiten op de belevingswereld van leerlingen, is de campagne actueel gehouden en zijn verbeterslagen gemaakt met de werkvormen. Zo zijn sinds een aantal jaren werkvormen toegevoegd die gebruik maken van sociale media en worden actuele ontwikkelingen zoals de populariteit van indrinken opgenomen in de campagne. Gemiddeld hebben de afgelopen jaren zo n 15 scholen per jaar deelgenomen. Binnen het werkgebied van Tactus Verslavingszorg zijn hiermee zo n leerlingen per jaar bereikt. Evaluatie scholen Na uitvoering van iedere campagnedag wordt een evaluatieformulier door de contactpersoon van de school ingevuld of doorgesproken met de preventiewerker. In het formulier worden vragen gesteld over organisatorische zaken, hoe de school en leerlingen de campagne hebben ontvangen en wat eventuele verbeterpunten zijn. Uit de evaluatie van de afgelopen jaren blijkt dat scholen die deelnemen aan de de campagne als zeer zinvol en leuk ervaren. Zij vinden het een prettige campagne, omdat het weinig inzet vraagt van de school zelf. Door deelname aan de campagne kan de school op een laagdrempelige en leuke manier aandacht besteden aan alcoholmatiging. Leerlingen reageren op de reuring in de school en komen daardoor een kijkje nemen bij de stand om te zien wat er aan de hand is. Ook veel docenten bezoeken de stand en doen mee aan de werkvormen. Scholen zien dat jongeren niet alleen door de preventiewerkers worden aangesproken en in gesprek gaan met hen, maar benadrukken ook dat onderling enorm veel wordt gesproken over het onderwerp naar aanleiding van de campagne. Sommige docenten spelen hier ook op in door in de les werkvormen te kiezen die te maken hebben met alcoholmatiging. Denk hierbij aan een docent Nederlands die een tekst over alcoholmatiging laat analyseren of een docent Scheikunde die uitlegt hoe alcohol tot stand komt. Het onderwerp alcohol gaat dus echt leven binnen de scholen waar de campagne plaatsvindt. Evaluatie preventiewerkers Naast de evaluatie met de scholen vult ook iedere uitvoerende preventiewerker een intern evaluatieformulier in over de campagnedag. Dit evaluatieformulier gaat in op het bereik tijdens de dag, hoe leerlingen op de campagne hebben gereageerd en eventuele verbeterpunten. Uit de evaluatie van preventiewerkers blijkt dat zij de campagne als intensief, maar 17

18 erg leuk ervaren. In korte tijd kunnen preventiewerkers met veel jongeren gesprekken aanknopen. Dit zijn in de meeste gevallen nuttige en leuke gesprekken. Jongeren zijn geïnteresseerd in het waarom van de norm 18-? Geen alcohol erin! en staan open om hierover in gesprek te gaan. Het onderwerp speelt in hun leefwereld en dat sluit erg goed aan. Vooral bij de oudste groepen is heel duidelijk het groeiende besef van de risico s van alcohol voor henzelf te zien. Jongeren zijn erg open over hun gebruik en staan stil bij de gevolgen hiervan voor henzelf. Preventiewerkers zien daarnaast dat de campagne een erg goede introductie is op scholen die nog weinig doen op het gebied van alcoholmatiging. De ervaring is dat in bijna alle gevallen opvolging plaatsvindt door de inzet van intensievere preventieactiviteiten, zoals het aanbod van De Gezonde School en Genotmiddelen. Jongeren en docenten leren de verslavingszorg op een ongedwongen wijze kennen en weten waarvoor zij bij hen terecht kunnen. Daarnaast ervaren preventiewerkers de campagne als een goede manier om de publiciteit op te zoeken: de aftrap komt bijna altijd wel in de media. Dit wordt als zeer positief ervaren. 18

19 Voor u verder gaat Check met behulp van onderstaande lijst of u de vereiste informatie op het werkblad kunt invullen. De vraagnummers corresponderen met de desbetreffende onderdelen van de beschrijving op dit werkblad en met de criteria voor erkenning op Niveau II en III. Op de sites van het Nederlands Jeugdinstituut en van RIVM kunt u een meer uitgebreide lijst van de criteria voor erkenning en een toelichting daarop vinden. Neem bij twijfel contact op met het Nederlands Jeugdinstituut of RIVM (zie voorblad). Criteria voor erkenning op Niveau II-III: waarschijnlijk of bewezen effectief Vraag 10.1 Is de interventie via Nederlandse studies met een matige tot sterke bewijskracht onderzocht en maken deze studies het aannemelijk dat de interventie de gestelde doelen bij de doelgroep daadwerkelijk bereikt? (Voor een overzicht van de bewijskracht van onderzoek, zie de handleiding bij dit werkblad.) Ja Nee Vraag 11 Is er onderzoek naar buitenlandse versies van de interventies Ja Nee LET OP Indien vraag 10 met ja beantwoord wordt, vul dan ook Bijlage 1 in: Beschrijving kenmerken en resultaten onderzoek. Indien vraag 10 en 11 met nee beantwoord moeten worden, komt uw interventie niet in aanmerking voor een beoordeling op niveau II of III. Vul in dat geval paragraaf 10.1 en 11 op de gevraagde manier in en ga verder met paragraaf 12 onder Overige informatie. Vergeet niet het logboek in te vullen aan het einde van dit werkblad. 19

20 Beschrijving voor erkenning op niveau II-III: waarschijnlijk of bewezen effectief D. Effectiviteit 10. Nederlandse effectstudies Wat zijn de kenmerken en uitkomsten van onderzoek naar het effect van de interventie in Nederland? Noem per studie auteur(s) en publicatiejaar, onderzochte (primaire) doelen van de interventie, onderzoeksgroep, onderzoeksdesign en resultaten. Vermeld effectgroottes d of ES, of de gegevens om deze te berekenen (zie de handleiding bij dit werkblad) Studies naar de effectiviteit van de interventie in Nederland Beschrijf ook de kenmerken en resultaten van reviews en meta-analyses over de effectiviteit van de interventie in Nederland. Meld indien van toepassing: Er is geen Nederlands onderzoek naar de effectiviteit van de interventie. Vat elke studie in telegramstijl samen. Kies bij Bewijskracht voor: 1 zeer zwak; 2 zwak; 3 matig; 4 redelijk; 5 vrij sterk; 6 sterk; 7 zeer sterk. Kies bij Effectiviteit voor: 1 positieve resultaten 2 effectiviteit niet vastgesteld; 3 negatieve resultaten; 4. positieve en negatieve resultaten; of 5 effectiviteit onduidelijk of onbekend Samenvatting Nederlandse effectstudies Studie 1 Auteurs: Jaar: Onderzoekstype: Belangrijkste resultaten: Bewijskracht van het onderzoek: Resultaten effectiviteit: Studie 2 Etc. (Zie de handleiding bij dit werkblad.) 20

21 11. Buitenlandse effectstudies Wat zijn de kenmerken en uitkomsten van effectstudies, reviews of metaanalyses naar de effectiviteit van buitenlandse versies van de interventie? Noem per studie auteur(s) en publicatiejaar, onderzochte doelen van de interventie, methode en resultaten. Vermeld effectgroottes d of ES, of de gegevens om deze te berekenen (zie de handleiding bij dit werkblad). Gebruik per onderzoek niet meer dan 150 woorden. Meld indien van toepassing: Er zijn geen studies die de effectiviteit van buitenlandse versies van de interventie aantonen. 21

22 E. Overige informatie 12. Toelichting op de naam van de interventie Is de naam van de interventie helder? Noem de herkomst of diepere betekenis. Is de interventie bekend onder een andere naam? Noem de naam van de eventuele buitenlandse versie van de interventie. Meldt indien van toepassing: Over de naam van de interventie zijn geen bijzonderheden te vermelden. De naam van de interventie is op twee manieren op te vatten: ik kén alcohol en ik én alcohol. Ik kén alcohol De interventie richt zich op het verspreiden van de achterliggende gedachten van de norm 18-? Geen alcohol Deze norm moet bekend worden onder leerlingen en zij moeten zich bewust worden van de achterliggende red deze norm: ik kén alcohol. Ik én alcohol Daarnaast heeft de campagne ook een duidelijke persoonlijke inslag. Het gaat ook over de eigen mening van d rondom de norm 18-? Geen alcohol erin! en hun eigen gedrag hierin. De campagne laat de jongeren nadenke alcohol en zichzelf: wat betekent de norm voor mijzelf? Dus: ik én alcohol. Door deze twee samen te voegen, ontstaat de campagnenaam: Ikken@lcohol?! 13. Uitvoering (uitvoerende en/of ondersteunende organisaties en partners) Waar, door welk soort organisaties en op welke schaal wordt de interventie toegepast? Beschrijf op welke locatie de interventie wordt uitgevoerd. Noem eventueel lokale en/of regionale varianten. Noem eventueel ook samenwerkingspartners in de uitvoering. De is ontwikkeld en wordt uitgevoerd door Tactus Verslavingszorg. De regio s Flevo Zwolle, Stedendriehoek en Enschede voeren de campagne uit. Dit betekent dat scholen in het hele werkgebied tus worden bereikt door de campagne. In totaal zijn dit jaarlijks zo n vijftien scholen. Meld indien van toepassing: - De locatie waar de interventie dient te worden uitgevoerd is niet aangegeven. - Er zijn geen gegevens over de uitvoerende organisatie bekend. 22

23 14. Overeenkomsten met andere interventies Zijn er soortgelijke interventies? Noem relevante en in het oog springende overeenkomsten en /of verschillen; beperk dit tot sterk vergelijkbare interventies. Er zijn geen gegevens over soortgelijke interventies. Meld indien van toepassing: Er zijn geen gegevens over soortgelijke interventies. Aangehaalde literatuur Beschrijf de in dit document aangehaalde literatuur volgens APAnormen (zie de handleiding bij dit werkblad). Heerwaarden, Y. van, & Winnubst, P. (2012). Het vertrouwen krijgen van jongeren. Nederlands Centrum Jeug heid: Utrecht. Hoof, J. van, Gosselt, J., & Baas, N. (2011). Beschikbaarheid van alcohol voor jongeren onder de 16. Ensched versiteit Twente. McCombs, M.E., & Shaw, D.L. (1972). The agenda-setting function of mass media. Public Opinion Quaterly, Mepplink, C. (2013). Overtuigen in gezondheidsvoorlichting. Verkregen op 11 juli 2013 van Nelis, H., & Sark, Y. van, (2010). Puberbrein binnenstebuiten. Utrecht: Kosmos Uitgevers. Petty, R.E., & Cacioppo, J.T. (1986). The Elaboration Likelihood Model of Persuasion. In R.E. Petty & J.T. C (eds.), Communication and Persuasion (pp. 1-24). New York: Springer. Stichting Alcohol Preventie (2013). Bestedingen aan media inkoop voor alcoholreclame. Verkregen op 11 juli Trimbosinstituut (2013). Wat zijn de gevolgen van drinken op jonge leeftijd? De risico s. Verkregen op 11 juli Verdurmen, J., Monshouwer, K., Dorsselaer, S. de, Lokman, S., Vermeulen-Smit, E., & Vollebergh, W. (2012 en riskant gedrag. Utrecht: Trimbosinstituut. Verdurmen, J., Vermeulen-Smit, E., Dorsselaer, S. van, Monshouwer, K., & Schulten, I. (2012). Ouders over ten aanzien van roken, alcohol, cannabis en internet Utrecht: Trimbosinstituut. 23