MAGAZINE HET LEVEN IN SCHOONHOVEN NUMMER 11 DECEMBER ,95. Feest en Muziek. Uitgeverij Quadraat

Transcriptie

1 MAGAZINE HET LEVEN IN SCHOONHOVEN NUMMER 11 DECEMBER ,95 Feest en Muziek Uitgeverij Quadraat

2 COLOFON Het leven in Schoonhoven Nr. 11 Feest en Muziek REDACTIE Madelon Dijkstra, Hans Fokker, Piet Niestadt, Ad de Vaal en Marliese van der Wal. EINDREDACTIE Madelon Dijkstra VORMGEVING José van Hattem, Fecit Vormgevers, Vianen DRUKWERK Drukkerij De Groot, Goudriaan MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER André Bonthuis, Hans Breuer, Wim Carmiggelt, Ron Clason, Anke Codee-Kok, Joop van Dijk, Peet Faay, Nico den Haak, Wim Hage, Robert van der Hek, Bas de Hoop, Titia Hooykaas, René Kappers, Harrie Krens, Jan van Meerkerk, Leen Ouweneel, Trees Purnot, Gerard Scheer, Arie Trompetter, Iet Vermeij-Voorsluijs, Klaas Voorsluijs, Ron de Wit en Durk van der Zweep Viering Schoonhove Iedere Schoonhovenaar die het heeft meegemaakt, denkt er met veel genoegen aan terug: de viering van Schoonhoven 700 jaar in Foto ter gelegenheid van de opening feestjaar 'Schoonhoven 700' in het Bastion Fotografie De in dit magazine opgenomen foto s (tenzij anders aangegeven) zijn uit de Collectie Cock van Holten en eigendom van de Stichting Behoud Cultureel Erfgoed Schoonhoven. ISBN NUR 693 REDACTIE-ADRES Niestadt, Lopikerstraat 34, 2871 BX Schoonhoven leveninschoonhoven@live.nl UITGEVER Uitgeverij Quadraat, Bakkerstraat 6, 4132 VC Vianen AFBEELDING OMSLAG VOORZIJDE Koninginnedag 1981, op de voorste olifant burgemeester Schouwenaar, op de 2e olifant de heer Van der Zweep AFBEELDING OMSLAG ACHTERZIJDE Alle burgemeesters van Schoonhoven van 1874-heden COPYRIGHT Het auteursrecht van de in deze uitgave opgenomen artikelen berust - tenzij anders geregeld - bij de uitgever. Het auteursrecht op de in deze uitgave opgenomen afbeeldingen berust bij de rechthebbenden, zoals beschreven in de fotobijschriften. De uitgever heeft van alle hem bekende rechthebbenden op de in deze publicatie opgenomen teksten en afbeeldingen toestemming verkregen om deze af te drukken. Indien anderen menen zekere rechten te kunnen doen gelden, wordt hen verzocht zich in verbinding te stellen met de uitgever: p/a Uitgeverij Quadraat, Postbus 33, 4130 EA Vianen. Idee, concept en vormgeving, Uitgeverij Quadraat, Vianen. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/ of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Website met aanvullende informatie over het magazine. Elke maand nieuwe artikelen en foto s! Enkele succesvolle programmaonderdelen kwamen uit de koker van de siamese tweeling Jan van Meerkerk en Wim Hage. Rotterdammer Wim Hage, die eind jaren zeventig een tapijthandel begon in de Lopikerstraat, probeerde wat leven in de brouwerij van de Zilverstad te brengen. Schoonhoven was ingeslapen, vond ik. En dat terwijl dit zo n leuk vestingstadje is. Ik probeerde nieuwe activiteiten op te zetten en vond daarbij Jan van Meerkerk (van de schoenenzaak op de Haven) als medestander aan mijn zijde. Omdat we veel gezamenlijk optrokken, werden we ook wel de siamese tweeling genoemd. Schoonhoven 700 jaar was een uitgelezen mogelijkheid voor het duo om hun doel, promotie van het vestingstadje, te verwezenlijken. Jan van Meerkerk: Afgekeken van het succes in Buren, waar de braderie landelijke bekendheid had, organiseerden we een dergelijk evenement vanaf 1979 ook in Schoonhoven. Het bleek een schot in de roos, de mensen kwamen er van heinde en verre op af. Uiteraard was het feestjaar 1981 voor ons een reden om de braderie extra op te tuigen. Het sloeg aan, je kon op de dag zelf over de hoofden van de mensen lopen. Middenstandsbeurs Daar bleef het niet bij: speciaal voor Schoonhoven 700 organiseerden de twee een middenstandsbeurs, die plaatsvond in een grote tent op het Doelenplein. We kwamen eigenlijk op het idee toen we samen op een verjaardag waren, kijkt Wim Hage naar Jan van Meerkerk. In eerste instantie wilden we de beurs al in 1980 opzetten, maar vanwege het jubileumjaar hebben we dat een jaar uitgesteld. 286

3 n 700 jaar Het idee van een middenstandsbeurs op zich was niet uniek. In 1953 organiseerde de Schoonhovense winkeliersvereniging in het Nutsgebouw de eerste beurs. Het initiatief bleek in een behoefte te voorzien, zodat van lieverlee moest worden uitgeweken naar een tent op het Doelenplein. In 1957 ging de beurs echter ter ziele, maar Wim Hage en Jan van Meerkerk stoften het ooit zo succesvolle concept af. Het was meer dan een presentatie van ondernemers alleen, blikt Jan van Meerkerk terug. Er was een omvangrijk randprogramma met bijvoorbeeld bekende artiesten, zoals Lee Towers, Babe, Ronnie Tober en Bonnie St. Clair. Groot succes ondanks inzakkend podium De artiesten van toen waren nog benaderbaar en relaxt, vult Wim Hage aan. Bij het optreden van Lee Towers bijvoorbeeld ging er het één en ander mis met het opstarten van de geluidsband. Lee Towers, toen nog in zijn beginjaren als artiest, bleef er heel rustig onder en zei alleen maar: Dit lijkt me niet de bedoeling. Laten we het maar eens rustig overdoen. En zo geschiedde. Bij het optreden van Babe ging er meer mis.. Het achterste gedeelte van het podium zakte langzaam maar zeker in Slagerij Wooning tijdens Schoonhoven 700 elkaar, zegt Jan, die op dat moment zelf ook op het podium stond. De dames maakten heel professioneel hun nummer af, om zich vervolgens zo snel mogelijk uit de voeten te maken. Ze waren diep onder de indruk van het voorval en waren met geen mogelijkheid meer op het podium te krijgen, wat ik ook wel begreep. Het publiek had van alle consternatie overigens weinig meegekregen, ze vonden hooguit dat het optreden aan de korte kant was. De officiële opening van de beurs op woensdag 29 april 1981 werd verricht door burgemeester Schouwenaar. Een man van mijn hart, stelt Wim Hage. Die man was voor alles te porren en juichte nieuwe initiatieven toe. En waar mogelijk droeg hij er persoonlijk zijn steentje aan bij. De vier dagen durende beurs trok vele bezoekers naar het Doelenplein. Krantenfoto s uit die tijd geven een beeld van een afgeladen en feestelijke tent. Sfeerverhogend was het feit dat alle standhouders in Middeleeuwse kledij waren Beurs met onder andere Ronnie Tober en mevrouw Winkelman gehuld. Jan van Meerkerk: Diverse dames hadden hiervoor overuren gemaakt achter hun naaimachine. Zelf wist ik nog een partij themakleding over te nemen in Streefkerk, waar ze net een vergelijkbaar feest achter de rug hadden. Terugblik De Havenloods van donderdag 7 mei 1981 berichtte als volgt over de Middenstandsbeurs: De groots opgezette Beurs 700 te Schoonhoven zit er weer op. Men kan terugzien op een erg geslaagd evenement. De middenstandsbeurs, waar ook tal van bekende artiesten optraden, trok duizenden bezoekers. Het is te hopen dat dit evenement ook volgend jaar op poten kan worden gezet. Dat laatste lukte, maar daarna ging de beurs definitief ter ziele. Door Robert van der Hek Opening Middenstandbeurs 700 op 1 mei 1981 door burgemeester Schouwenaar 287

4 65 jaar Spomuza Bijna vijfenzestig jaar geleden is op 28 januari 1957 het comité Spomuza - sport, muziek en zang - opgericht en wordt het bestuur gevormd door Jan de Gruijter, Chris Wiezer en Willy Groenen. De Gruijter bekend van de bolhoed en sigaar - is de eerste voorzitter. Hiermee geeft de gemeente Schoonhoven de organisatie van de jaarlijkse kermis uit handen. Daar heeft zij goede reden voor. Schoonhoven is in deze jaren nog een streng orthodoxe gemeente en de komst van de kermis is vaak een heet hangijzer. De eerste twintig jaar Na de winterstop is de Schoonhovense kermis in april de eerste van het nieuwe jaar. Vanaf de oprichting tot heden is de exploitant de familie Verdonk, tegenwoordig de ruim zeventig jarige Martin Verdonk. De kermis heeft vooral een grote aantrekkingskracht op de nieuwsgierige jeugd. Spomuza is de eerste jaren alleen bezig met de organisatie van de kermis op het Doelenplein. Het pachtgeld dat hiermee wordt verdiend verdeelt het comité onder de aangesloten verenigingen voor sport, muziek en zang. Eén keer per jaar is er een jaarvergadering waar de 29 aangesloten verenigingen graag verschijnen want er valt geld te halen! Nico den Haak, vanaf 1966 lid en secretaris, herinnert zich ook de wekelijkse bijeenkomsten bij Jan de Gruijter. Daar wordt vooral gebabbeld en het is Nico die voorstelt de naam kermis te veranderen in Lunapark. Vooral de ouderen spreken hem vaak aan op zijn rol in Spomuza en dat hij als protestant toch niet bij zo n club hoort. Zijn vader 288 De heer Jan de Gruijter ontvangt een Koninklijke onderscheiding van burgemeester A.P. Schouwenaar. Fotocollectie Arie Trompetter. is ook al niet blij dat hij bestuurslid is want het kost het bedrijf klanten. Hij houdt zijn lidmaatschap wat op de achtergrond. Jan is vooral de regelaar die toekijkt hoe de anderen uitvoering geven aan het comité. In 1971 volgt Bep Veer voorzitter de Gruijter op. Een nieuwe wind In 1976 wordt Spomuza nieuw leven ingeblazen wanneer Veer de voorzittershamer doorgeeft aan Balt Hagens en Ron Clason en Wietse Jager aantreden als bestuurslid. Zij vinden dat Spomuza meer moet zijn dan de verstrekker van de jaarlijkse subsidies. Zo bedenken ze, ter stimulering van bijzondere verenigingsactiviteiten, de zogeheten "evenementsubsidies" terwijl daarnaast ook tal van eigen activiteiten worden ontwikkeld. De eerste is de Spomuza-week. Negenentwintig aangesloten verenigingen organiseren en presenteren zich aan de bevolking door diverse spelletjes en activiteiten. Er wordt een puzzeltocht en een feestavond georganiseerd waar Ben Cramer, Ria Valk en Bromsnor (van Swiebertje) te gast zijn. Op 4 mei 1981 wordt het comité een stichting en dit geeft meer mogelijkheden om ook zelf activiteiten te ontplooien. Zo is de Dag der Verenigingen de naam voor de Zeskamp waarbij teams van diverse clubs het sportief tegen elkaar opnemen in zwembad t Wilgerak. Hagens komt ook met het idee een taptoe te organiseren. De eerste vindt plaats in september 1982 op het terrein bij het Bastion. Het is noodweer en na afloop is het burgemeester Schouwenaar die voorstelt de taptoe naar mei te verplaatsen. De taptoe groeit uit tot een groot evenement, muziekkorpsen van naam komen graag voor een zacht prijsje vanwege de fantastische akoestiek van het Doelenplein en omdat het publiek gratis toegang heeft. De Zilverstadtaptoe wordt zelfs de derde taptoe van het land. Na 2003 gaat ze echter ten onder aan haar eigen succes omdat de kosten van de organisatie niet meer op te brengen zijn. Activiteiten willen behouden De organisatie van braderieën zoals de Schoonhovense dag en later de Bartholomeusdag is in handen van de stichting. Men wordt vaardig in het plaatsen van kramen en dranghekken of het regelen van verkeersregelaars. De zilverstadmars en de avondvierdaagse komen na het wegvallen van de wan-

5 Vaandel en penning voor zilveren Koning Willem III Het 25-jarig regeringsjubileum van Koning Willem III werd in 1874 uitgebreid gevierd. Centrum van dit zilveren jubileum was natuurlijk de hoofdstad Amsterdam waar de koning en de koningin luisterrijk ontvangen werden. Overal in ons land werden fraaie festiviteiten opgezet, unieke versieringen gemaakt en bijzondere geschenken voor Zijne Majesteit bedacht. Zo ook in Schoonhoven: onze goud- en zilversmeden maakten een bijzonder vaandel als speciale versiering en een gouden penning als geschenk. Van links naar rechts Wietse Jager, Wim Elbertse, Balt Hagens, Bas de Hoop, Ben Roelofs op 28 januari 1997 (tijdens het 40 jarig jubileum) delsportvereniging onder haar hoede. Ook organiseert ze paardenmarkten, oldtimershows, vuurwerkshows, vliegshows en autoshows. De collecte van Jantje Beton of het transport van het bevrijdingsvuur uit Wageningen regelt het bestuur. Als begin jaren tachtig de lokale Sinterklaas moet afhaken, komt Spomuza in actie en organiseert de intocht van de Goedheiligman, tot op heden. Hoogtepunt wordt de nationale intocht in 1987, een dieptepunt die keer dat Sinterklaas voorover van het paard valt en zijn wenkbrauwen verliest. Het filmpje haalt de uitzending van Jack Spijkerman. Wanneer in 1997 het onzeker is of er een kerstboom op de Stenenbrug zal staan, is het voorzitter Hagens die samen met kermisexploitant Verdonk voor een nieuwe kerstboom zorgt. In 2000 overlijdt voorzitter Balt Hagens en wordt Wim Carmiggelt voorzitter van Spomuza. Veranderingen in de wetgeving maken het tegenwoordig onmogelijk om de kermisgelden naar de drieëndertig aangesloten verenigingen te laten vloeien. Toch blijft Spomuza gelukkig nog voor tal van activiteiten en initiatieven verantwoordelijk en wordt zij daarbij door enthousiaste vrienden en sponsoren ondersteund. Met dank aan Nico den Haak, Bas de Hoop, Ron Clason en Wim Carmiggelt. Zie: Het feestcomité in Schoonhoven, met schoolhoofd Akkerhuis en gemeentesecretaris Geelhoed als president en secretaris, ging voortvarend met de voorbereidingen van start. De stad moest versierd. Ze nodigden de Ingezetenen der gemeente beleefdelijk uit, op 12 mei a.s. door eene algemeene illuminatie, de viering van het heuglijk Konings-feest te willen opluisteren. De te verlichten lengte van af de Vischbrug tot aan het Boterhuis was 453 meter, wat aan kosten 60 cent per strekkende meter opleverde. Stadsarchitect Redeker ging met een intekenlijst langs alle bewoners van de Haven om het benodigde bedrag naar rato bij elkaar te krijgen. Schoonhovense citymarketing van toen. Advertentie Konings-feest, Schoonhovensche Courant, 17 april 1874, met oproep van de Feestcommissie tot algemene illuminatie. Collectie HOP, Bibliotheek Schoonhoven. Op dinsdag 12 mei 1874 werd het feest geopend met 21 kanonschoten en een grote parade door het garnizoen en de schutterij. Er werden namens de burgerij aan HH. MM. den Koning en den Koningin telegrammen van gelukwensching [..] gezonden: Het feestvierende Schoonhoven heeft de eer Uwe Majesteit geluk te wenschen met deze heugelijke dag. Twee telegrammen, Koning Willem III ( ), Koning der Nederlanden en Groothertog van Luxemburg, Huwde 1e 1839 Sophie Prinses van Württemburg; huwde 2e 1879 Emma Prinses van Waldeck-Pyrmont. Foto www. paleizen.nl want koning Willem III en koningin Sophie van Württemburg, leefden al sinds 1851 gescheiden van tafel en bed. Optocht in twee delen Vanaf de Doelen werd een allegorische optocht georganiseerd. Deze bestond uit een algemeen gedeelte en een deel georganiseerd van wege de goud- en zilversmeden te dezer stede. Dit bijzondere deel van de optocht werd geopend door een Gildeknaap in costuum, dragende het gildeteken der Goud- en Zilversmeden en dan volgde een Banierdrager, dragende het schild der Goud- en Zilversmeden, begeleid door twee schildknapen... in zwartfluwelen costuums met zilver afgezet. Natuurlijk waren ook de bestuurders van de Nijverheidsver- 289

6 Koningin Sophie ( ), Koningin der Nederlanden , Prinses van Württemburg. Foto: com/2009/06/14/koningin-sophie eeniging present en delegaties van de verschillende geledingen: Tot Hulp in Lijden, een delegatie patroons, twintig gezellen, een aantal leerlingen van de Teekenschool, de vier oudste goud- en zilversmidsknechts, enzovoort. Ook de ambtenaren van het Waarborgkantoor waren aanwezig, maar die reden in een eigen rijtuig in de stoet. De Zegewagen die het vak der goud- en zilversmeden voorstelde, was versierd met de nationale kleuren, met wapenschilden en trofeeën. Op de wagen werd gedurende de optocht het vak aanschouwelijk voorgesteld. In een ingerichte werkplaats met alle vereiste gereedschappen zaten de gezellen met Advertentie Feestwagens, Schoonhovensche Courant, 10 mei 1874, de feestwagens van het algemene deel van de optocht- zijn zondag en maandag te bezichtigen tegen betaling van 10 cent. Collectie HOP, Bibliotheek Schoonhoven. hun patroon, Nicolaas Kooiman, het vak uit te oefenen. Het algemene gedeelte werd vooraf gegaan door een heraut te paard gevolgd door een lid van de feestcommissie te paard met de feestbanier begeleid door twee commissarissen te paard. Verder volgden onder meer de erewacht te paard, een peloton artillerie en het muziekgezelschap Apollo. Hierachter oud-strijders met banieren en een triomfwagen die Vrede voorstelde. Deze en drie andere zegewagens waren ieder bespannen met vier paarden. Dan volgde de feestcommissie en de stedelijke regering vergezeld van diverse officieren en commandanten. Een groep kinderen in verschillende klederdrachten stelden in dit deel van de optocht Wetenschap, Kunst, Handel en Nijverheid voor. Prachtige banier De Schoonhovensche Courant meldde over de banier - of het vaandel St.Eloy, zoals we de laatste jaren zeggen - het volgende. De banier bestaat uit blauw fluweel, waarop een cadre van wit satijn met gouddraad gestikt. In dit cadre staat in kloeke, net-gevormde letteren den naam van St.Eloy, welke naam, mede van wit satijn, op werkelijk verrassend smaakvolle wijze op het blauw fluweel uitkomt. Boven den naam vindt men, met vergulde pailletten, het jaartal 632 (het jaar waarin St.Eloy patroon der goud- en zilversmeden werd) en daaronder het jaartal Het wit satijnen cadre wordt omringd door vergulde sterren, en daarboven prijkt een goed geschilderd wapen van Schoonhoven, aan welks beide zijden Oudst bekende afbeelding van het Vaandel St.Eloy. Detail uit de foto ter gelegenheid van het leggen van de eerste steen voor de Teekenschool in Links naast het vaandel Nicolaas Kooiman (in 1874 voorzitter van de Feestcommissie van de Nijverheidsvereeniging van Goud- en Zilversmeden, in 1895 voorzitter van de Commissie der Teekenschool), voor het vaandel de zevenjarige Pieter Greup jr. met zilveren troffel; links naast het vaandel, deels schuil achter een jongeman, Cornelis Leendert van Willenswaard, rechts op de foto Pieter Greup sr. Twee jongens, schildknapen houden volgens traditioneel gebruik als symbool van de verbondenheid met de toekomst, de links en rechts afhangende oranje linten van het vaandel vast. Collectie van Holten, detail, bewerking RKa. 290

7 Zilveren jubileumpenning 1874, diam. 23 mm, gewicht ca. 3 gram. Beeldzijde, het borstbeeld van de koning met randschrift XXV jarige regeering v. Willem III, Koning d. Ned. Keerzijde, het wapen van Schoonhoven, met randschrift Hulde der goud- en zilversmeden. 12 mei Het Schoonhovense wapen is gedekt met een kroon met vijf fleurons; onderschrift Schoonhoven. Van deze penning zijn twee gouden exemplaren geslagen welke zich in het Geldmuseum te Utrecht bevinden. Collectie en foto RKa. zich zilveren ornamenten bevinden. De banier is omzoomd door gouden franje en aan de hoeken voorzien van gouden en zilveren kwasten. Ook de standaard waaraan zij is bevestigd verdient opmerking, om de smaakvolle ornamenten, die daaraan van boven zijn aangebracht. Ook de makers van de banier werden vol bewondering in de krant genoemd. Het ontwerp was van architect en tekenmeester Johannes Anthonie Smits. Mejuffrouw J.C. de Vos werd gecomplimenteerd met de zeer keurige bewerking, met haar vaardige vingeren en met haar goede smaak. Joh. de Jong vervaardigde de standaard en Abraham Corbijn van Willenswaard schilderde het wapen van de stad. Vaandel St.Eloy anno 2011 Na bijna honderd jaren trotse dienst bij de Nijverheidsvereeniging en na tentoonstelling in het oude Edelambachtshuijs in de jaren 1960, belandde het eens zo prachtige vaandel St.Eloy op de tochtige zolder van het stadhuis, terwijl een vandaal ook nog het stadswapen eraf pikte. Dankzij ingrijpen in 2000 en geld van het Gilde St.Eloy - de voortzetting van de Nijverheidsvereeniging, de eigenaar van het vaandel - en met subsidies van de Gemeente, dankzij Dorothé Wassenberg, subsidie van de Stichting Behoud Cultureel Erfgoed Schoonhoven en van het Vaandelfonds van de Historische Vereniging, kon het vaandel gerestaureerd worden. Totale kosten 5.600! Het pro deo werk van mevrouw De Vries-den Hartog, Jan Verhoeven, Dick Hageman en Gerrit de Jong voor de restauratie Het gerestaureerde Vaandel St.Eloy in Museumgalerij het Edelambachtshuijs van de firma Rikkoert, namens het Schoonhovens Goud- en Zilversmidsgilde St.Eloy. Foto RKa. van linten en rozetten en van het hout-, lof- en schilderwerk, niet meegerekend. Het vaandel prijkt sinds kort namens het Gilde St.Eloy weer trots in het Schoonhovens Edelambachtshuijs van de firma Rikkoert, te midden van het mooie oude werk van de Schoonhovense goud- en zilversmeden. Helaas is het blauw fluweel geheel verschoten. Gouden penning voor Zijne Majesteit Op woensdag 13 mei werd de tweede dag van het feest met kanonschoten ingeluid. Om elf uur werd een exemplaar van de door de Nijverheidsvereeniging geslagen gouden gedenkpenning plechtig naar het raadhuis gebracht, waar de gemeenteraad in vergadering bijeen was. De gemeente kreeg de gouden penning voor het archief; een ander gouden exemplaar was als geschenk reeds aan Zijne Majesteit verzonden. De penning werd in zilver in de handel gebracht bij het Koningsfeest van Hoeveel er zijn verkocht is onbekend. Het stempel werd na de aanbieding van de gouden penning vernietigd, zoodat geen meerdere exemplaren gemaakt kunnen worden zo meldde de Schoonhovensche Courant van 19 mei. De zilveren penning is anno 2011 zeldzaam. De twee gouden exemplaren bevinden zich in het Geldmuseum te Utrecht. Dankzij Cock van Holten is er in ieder geval nog één zilveren exemplaar bewaard in de zilverstad, zij het zeer sleets doordat hij als bedel aan een armband is gedragen. Afgaande op het gewicht van de zilveren penning heeft het gouden exemplaar vermoedelijk ongeveer 4 ½ gram gewogen. Als het gehalte van de penning 14 karaat was, was de goudwaarde in 1874 ongeveer ƒ 4,30. Naar de goudprijs van 2011 ongeveer 80 kostprijs voor het goud. Voorwaar, een vorstelijk geschenk van de ongeveer zeventig leden tellende Nijverheidsvereeniging? Door René Kappers Advertentie Schoonhovensche Courant, 10 mei 1874, van de Commissie der Gouden Zilvervakvereeniging. De Zegewagen en Gouden Penningen voor Z.M. den Koning en de Gemeente zijn voor een ieder te bezichtigen op zondag (d.i. 10 mei) van 12 tot 6 uur in de stal der Goudsche Post, ten voordele van een Zilversmidsknecht die leed aan een slepende ziekte. Collectie HOP, Bibliotheek Schoonhoven. 291

8 Popmuziek in Schoonhoven Gitaargroepen en Teenager sterren Begin jaren zestig luidde het tijdperk in van teenager muziek en teenager sterren. Ook waren gitaargroepen in de stijl van the Shadows enorm populair. Verschillende organisaties en verenigingen organiseerden Teenager concoursen en Shows. Er waren ook regelmatig optredens voor de in Schoonhoven gelegerde militairen. Schoonhoven had zelfs zijn eigen gitaargroepen en teenager sterren. Voorbeelden van Schoonhovense gitaargroepen en teenager sterren zijn the Silvertown Rythme Stars, bezetting: de broers Bas en Hans Zwijnenburg, Ad de Goei, Bep de Boer en Ton v/d Wekken. the Stowers (in het begin the Rocking Stowers) die al snel werden omgedoopt tot the Royal Diamonds, bezetting: Ron Bartels, Guus de Rooyen, Arie Oudshoorn (werd vervangen door John Knoten), Joop Sirre en Rob Remeeus,de zangers waren Harry Dilant = Harry Jongmans, Adrie Remeeus en Johnny Shark = Piet van den Dool, manager was Richard Wöhe en later Herman Loeve. The Spitfires, bezetting: Arie de Lange (zoon van slager de Lange uit de Lopikerstraat), Wim van Engelen en twee vakscholieren, Bavo Dekker en Thijs van Herwijnen. Duo the Wodo Boys, Ad de Wolf en Wim van Doornen, zij traden al op 12-jarige leeftijd op in de regio en wonnen veel prijzen bij de teenager concoursen. The Yellows, zingende tweeling Leny en Jeanette van Vliet die in 1963 de naam veranderde in The 292 v.l.n.r. staand: Ad de Goei, Bas Zwijnenburg en Willem Lensen, zittend: Hans Zwijnenburg, Ton v/d Wekken en Bep de Boer. Diamond Sisters, omdat The Royal Diamonds hun vaste begeleiders werden. In mei 1963 werd er een concours gehouden in Leiden waar vocalisten en bandjes uit heel Zuid-Holland aan meededen, hier werden zowel de dames als de band tweede. The Rianta's, Janny Dooreleyers en Ria van t Hullenaar, traden al op 11-jarige leeftijd op. Toni Mountain, de zanger Ton Berg ook wel bekend als Ton Augustinus, zong bij the Rocking Stowers en the Spitfires. Nicky Black, de zanger Willem Lensen (Rooie Willem) zong bij the Silvertown Rythme Stars en the Spitfires. Willem eindigde hoog bij een landelijke Cliff Richard verkiezing. Ton Berg vertrok later naar Zwolle om daar bij the Real Rollers te zingen, Willem Lensen gebruikte toen de naam Toni Mountain. Na enige tijd vertrok ook Willem naar the Real Rollers maar kwam in 1964 terug om zanger bij the Spitfires te worden. In november van dat jaar werd er door Trompetter in restaurant Tino een bandopname van de groep gemaakt die werd uitgezonden door radio Veronica. Arie de Lange zat toen in militaire dienst en werd vervangen door Ger v/d Lagemaat. Beat tijdperk Mede door toedoen van the Beatles brak er in de tweede helft van 1964 een beat manie los die vooral in de grote steden, met Den Haag voorop, een ware explosie aan beatgroepen voort- Ad de Wolf en Wim van Doornen.

9 1960 t/m 1975 bracht. In Schoonhoven werden vanaf 1965 de eerste beatgroepen opgericht. The Desolations, voortgekomen uit the Royal Diamonds, bezetting: Ron Bartels, Guus de Rooyen, Peter Ponsioen, Jan de Bliek vervangen door Toin Bokken, John Knoten vervangen door Ger v/d Lagemaat, manager was Herman Loeve. In de loop van 1966 veranderde Berkouwer waarna in september Ger v/d Lagemaat de groep kwam versterken en manager werd D.H. de Wit. De groep veranderde zijn naam in juni 1969 en werd Group Act werd Napoleons Thirth Regiment opgericht, bezetting: Koos van Oosterom, Albert Hollemans, Henk Seebolt en Aart Hagenaars vervangen door Wando Boevé. Frans Meeuws. Rob werd later vervangen door André Boesberg en Albert de Gruijter, Henny Melkert heeft ook nog even in de groep gezeten. Ook the Silvertown Rythme Stars overleefde het beat geweld, de bezetting in de tweede helft jaren zestig was: de broers Bas, Hans, Nico Zwijnenburg en Arie de Lange (een ander dan de Arie van the Spitfires). In 1966 werd de eerste beatsoos in Schoonhoven opgericht, El Toro. Na eerst drie avonden in de Havenkazerne, gingen zij naar het Jozefgebouw in de Koestraat. Hier kon de jeugd genieten van de vele beatgroepen die hier optraden. Begin 1969 opende jeugdsoos Acheron, die was gevestigd in het voormalige weeshuis in de Koestraat, zijn deuren. Enkele maanden later opende de heer Verbeek afkomstig uit Stolwijk, die al geruime tijd in die plaats de Star Dancing had, de Star Club in het Nutsgebouw in de koestraat. De eerste avond trad daar de bekende groep the Tee Set op. Er waren ongeveer vierhonderd tieners aanwezig. v.l.n.r. Guus de Rooyen, Ger v/d Lagemaat, Toin Bokken, Ron Bartels, Peter Ponsioen. de naam in St. Pete Set. Deze band had een grote fanclub, de voorzitter was zangeres Hanneke Kaasschieter uit Groot-Ammers. The Kettles, bezetting: Piet v/d Dool, André Boesberg, Ad van Stam en Jan van der Kleijn. In 1966 veranderde de naam in the Red Buttons, Jan van der Kleijn werd vervangen door Ad de Kovel. In 1967 werden zij the Visions, Jan de Kovel werd later vervangen door Teun Marbus, Huub de Goei kwam in de groep en werd later weer vervangen door Albert de Gruijter. In 1966 werd Boem 66 opgericht, bezetting: Dick Hegeman, Leon Berkouwer, Henny Brands, Ron de Wit, Koos van Buren vervangen door Ronald van Balen, manager was Herman Loeve en Roadmanager Kees Beekhuizen. In februari 1967 werd de naam Mesh-Set, Ronald van Balen werd vervangen door Dick van Dillen, in juli 1967 kwam Piet Kaan bij de groep, in juli 1968 stopte Leon De naam veranderde al snel in Flying Enterprice, Frank Roodhorst en zangeres Marian Murk kwamen de band versterken. In 1969 werd deze groep Free Selection, bezetting: Albert Hollemans, Henk Seebolt, Frank Roodhorst en Rob Beekhuizen, manager was : popmuziek Dit was de periode waarin de popmuziek volwassen werd en er meer eisen aan het geluid en apparatuur werden gesteld. Ook opende in april 1971 de v.l.n.r. staand: Leon Berkouwer, Dick van Dillen. Zittend: Ron de Wit, Dick Hegeman, Henny Brands. 293

10 Bastille op de zolder van de brandweerkazerne bij het Bastion, zijn deuren. Enkele bands uit die periode zijn: Tabuh, bezetting: Albert de Gruijter, André Boesberg, André Arends en Ad van stam vervangen door Sjoerd van Meerburg. Underdog, voortgekomen uit Free Selection, bezetting: Rob Beekhuizen, Ferry Ackx, Albert Hollemans en Frank Roodhorst. Deze groep werd Seatram, bezetting: Ferry, Albert, Willem Dekker, Frans Freeke en Hans Klip. In 1975 werd dit Slido, met Ferry, Albert, Frans en Teus van Meteren. In 1970 veranderde Group Act in Beautiful Garden wat een vrije vertaling is van Schoonhoven, schone hoven, mooie tuin. De bezetting was: Ger v/d Lagemaat, Dick van Dillen, Piet Kaan, Henny Brands, Dick Hegeman, Ron de Wit, manager Frans Naterop en roadmanager Aart van Dam (later Frans Meeuws en Leo Vrieselaar). Deze formatie heeft nog opnames gemaakt in de bekende GTB studio in Den Haag voor zanger/producer Jack de Nijs, deze opnames zijn niet uitgebracht op plaat. Hierna verlieten al snel Dick van Dillen en Henny Brands de groep en kwam Toin Bokken. De groep begon steeds meer landelijke bekendheid te krijgen en trad op in het hele land en soms ook in België en Duitsland. Er werd enorm in de installatie geïnvesteerd, hierover verscheen in 1972 een pagina groot artikel in het Algemeen Dagblad met de kop Pop duur betaald Beautiful Garden stond hier model voor. Na enkele wisselingen in de bezetting was deze begin 1972: Ger v/d Lagemaat, Dick Hegeman, Cor Gravestein (eind 73 vervangen door Joop Regoord), Gerrit Bohré en Ron de Wit. Deze bezetting bracht twee singles uit op het platenlabel Delta. Dear v.l.n.r. Dick Hegeman, Ron de Wit, Piet Kaan, Toin Bokken en Ger v/d Lagemaat Miss Mary / Dreaming in december 1972 en in april 1973 She Said, She Said / But that s not true. Rond het uitbrengen van de eerste single (geschreven door Alan Decker = Cor Veerman, bassist van George Baker Selection) werd een optreden verzorgd in het Nutsgebouw waar de eerste single werd uitgereikt aan burgemeester J. Aten. Door Ron de Wit Lofzang op Schoonhoven Veel dorpen, provincies en steden werden vroeger bij feestelijke en plechtige gelegenheden bezongen in een eigen lied. Helaas moest Schoonhoven het lange tijd zonder zo n lied doen. Dat werd vooral vlak na de Tweede Wereldoorlog als een groot gemis gevoeld. Maar in 1952 kwam daar een eind aan. Het Schoonhovens Gemengd Koor nam het initiatief om een Stedelied te maken. Mejuffrouw N. Vogel, in die tijd de secretaris van het bestuur van het koor, tekende voor de tekst en Gé van der Beek, de toenmalige dirigent componeerde de melodie. De tekst luidt: Gij zilverstadje aan de Lek Bekend bij klein en groot, Dat menig gast en vreemdeling Zo gul gastvrijheid bood. Ons lied klinkt nu ter eer van U, Gij stedeke in t groen, met wallen, singels, park en dijk en t aardige plantsoen. (2x) En als de zomer is in t land En alles baadt in zon, Klinkt langs de Haven fijn en teer Ons mooie carillon. De beiaardier speelt onvermoeid Op t oude instrument. De liederen van Holland t meest, die liederen wel bekend. (2x) O nijver stadje aan de Lek, Gij hebt een wereldfaam Door Uwe zilverindustrie Met mannen zeer bekwaam. Wij houden van ons stadje klein Met al zijn wel en wee. Wij willen goede burgers zijn, werkt allen daaraan mee. (2x) Zolang Gé van der Beek de aubade van de schooljeugd op Koninginnedag dirigeerde werd dit lied gezongen. Wel ging het altijd wat moeizaam. De kinderen hadden nogal moeite met de vele versieringen in de melodie. Er zijn daarom niet veel Schoonhovenaren meer die dit lied kunnen zingen. Maar misschien zijn er nog schoolkinderen uit het begin van de jaren vijftig, die zich na het lezen van de tekst, de melodie van het lied herinneren. Die kunnen het dan doorgeven aan hun kinderen en kleinkinderen, zodat dit stedelied niet verloren gaat. Door Ad de Vaal 294

11 Aubade en Oranjefeesten Vele jaren werden Koninginnedag en Bevrijdingsdag ingeluid door het klokkenspel van onder andere stadsbeiaardier Jaap v/d Ende met aansluitend hierop de aubade. Ongetwijfeld zien velen deze aubade, die elk jaar weer door de Oranjevereniging Oranje-Boven georganiseerd wordt, als het hoogtepunt van de Koninginnedag. Met natuurlijk na afloop het oranjegebak. in het stadhuis toespreken. Met speciale toestemming van Den Haag kreeg ik een geheime bewaker toegewezen, die mij na de aubade via de achterdeur naar binnen loodste. Lange tijd werd dezelfde dirigentenstoel gebruikt maar de dirigenten volgden elkaar op. Tot 1972 was de dirigent Gé van der Beek, van 1973 tot 1986 was dit de heer van der Zweep, van 1987 tot 1993 de heer Krens en ten slotte sinds 1994 is dit Boudewijn Zwart. De laatste jaren is de bekende stoel niet meer in gebruik. Beerenburg In 1973 werd Durk van der Zweep dirigent van de aubade. Durk van der Zweep herinnert zich dat het niet alleen dirigeren was, ook de organisatie had nogal wat voeten in de aarde. De liedkeuze deed Van der Zweep jaren samen met Harrie Krens van de Emmaschool. Durk: Meestal bij Harrie thuis na schooltijd. Met de fles Beerenburg op tafel, ik ben tenslotte Fries, begonnen we steeds uitbundiger te zingen. Blij dat het ook dit jaar weer gelukt was een leuk repertoire samen te stellen. De aubade begon altijd met het Wilhelmus. Het zesde couplet gaf wel eens problemen. Oude en nieuwe liedjes Werden vroeger overwegend vaderlandse liedjes gezongen, tegenwoordig worden er modernere liedjes gezongen. Toch overleefde één oud liedje elk jaar weer de keuze. Hoor de muzikanten hoorde er gewoon bij. Met zijn klas (Van der Zweep was onderwijzer aan de Sint Bartholomeus school) zongen zij de liederen in op de bandrecorder. Arie Trompetter verzorgde de opname en deze werd, voorzien van de teksten, verspreid over alle vijf lagere- en vijf kleuterscholen. Zo zong iedereen in hetzelfde tempo en op dezelfde toonhoogte. En de liederen zaten er zo bij de jeugd goed in. Omdat ze ook nog eens werden afgedrukt in het Oranjebovenboekje, leerden veel ouders de liederen van hun kinderen. Zeshonderd kinderkelen De muzikale begeleiding was in handen van het Hobby Trio (aubade begeleid van 1969 tot 1984) en T.A.V.E.N.U. De technische ondersteuning, microfoons, luidsprekers en een lijn naar boven naar het carillon werd verzorgd door Arie Trompetter. De beiaardier deed ook mee. Ondanks de muzikale problemen want het carillon en de fanfare speelden in verschillende toonsoorten. Wat een feest was het dan, als er op de dag zelf uit ruim zeshonderd kinderkelen, vaak begeleid door de stemmen van hun ouders en de leerkrachten, de liederen over Schoonhoven schalden. Koninklijk bezoek Van der Zweep is ook jarenlang de voorzitter van Oranje-Boven geweest. Deze dubbelfunctie zorgde in 1982 tijdens het bezoek van Koningen Beatrix aan Schoonhoven voor een bijzondere situatie. Durk vertelt: Alle genodigden moesten een half uur van te voren binnen zijn. Met de kinderen moest ik Hare Majesteit eerst toezingen en later Stokje Harrie Krens: Toen in 1987 mijn goede vriend Durk van der Zweep de aubade niet meer kon leiden, nam ik letterlijk en figuurlijk het stokje over. Ik heb de aubade veel jaren met plezier Hobbytrio: Vlnr. Koos van der Pauw (accordeon), Wil Kraster (gitaar en zang) en Herman Nolman (drums en zang) gedaan. Behalve die keer toen het goot van de regen en de kleuren van het crêpepapier van de mutsen op de kleding van de kinderen terecht kwamen. Arie Trompetter met geluidswagen, Trompetter heeft ca. 45 jaar tijdens de aubade het geluid verzorgd. 295

12 Harrie Krens dirigeert de aubade Toen heb ik heel wat boze moeders op mijn dak gehad. Bom onder aubade Er ontstond wat gemor bij de leerkrachten, omdat ze op hun vrije dag moesten opdraven. Ook al omdat er na 30 april soms een aantal vrije dagen aanbrak. Men vond het meer een zaak van de ouders. Het was een bom onder de aubade. Harrie: Toen het vrijblijvend werd, ben ik ermee gestopt. Men kende de liederen niet meer goed en er stond nog maar een handje vol kinderen voor het stadhuis te zingen. Dit ondanks de uitstekende leiding van mijn opvolger, stadsbeiaardier Boudewijn Zwart. De aubade is overigens niet het enige onderdeel dat op Koninginnedag door Oranje- Boven wordt georganiseerd. Het jaarlijkse programmaboekje getuigt elk jaar weer een gevarieerd programma. En dat al zoveel jaren. Ook de jaarlijkse dodenherdenking en de festiviteiten op 5 mei worden door deze vereniging georganiseerd. Met dank aan Harrie Krens, Arie Trompetter en Durk van der Zweep. Koninginnedag, wat een feest! Daar keken we weken van tevoren al naar uit. Op woensdagmiddag gingen we naar de boerderij van de familie Huisman aan de CG Roosweg om daar een boog te maken. Een twijg (later een pvc-buis) werd omgebogen met een touw ertussen en zo hadden we een boog. Dan kwam het leukste werk, versieren met crêpepapier. We maakt hier ook een rok en een kraag van en dan maar hopen dat het niet ging regenen `De muziek kwam ons ophalen bij de Ichthusschool en dan met onze prachtige zelfgemaakte versierde boog naar de Steenenburg waar we onze ingestudeerde koninginnedagliedjes uit volle borst meezongen. Door Anke Codee-Kok Vlnr. Anke, Henriet, Ineke Kok en Lia Hegeman 296

13 Zeepkistenrace bij het melkgat,

14 Een Fanfare van 105 jaar jong Muziekvereniging TAVENU uit Schoonhoven beleefde zaterdag 5 november jongsleden een werkelijk droomdebuut op het officiële Nationale Concertconcours, georganiseerd door de federatie van muziekverenigingen KNFM, in Terneuzen. Het fanfareorkest deed voor het eerst mee in de Eerste Divisie en wist de jury te imponeren. Met 86,25 punten behaalde het orkest een ruime eerste prijs, waarmee werd aangetoond dat TAVENU beslist thuishoort in deze hoogste afdeling in de amateurblaasmuziek. Tussen dit bericht en het volgende citaat uit een ingezonden bericht in de Schoonhovense Courant van 17 augustus 1906 zit 105 jaren muziekgeschiedenis in de Zilverstad. Mijnheer de redacteur, Het is een treurig verschijnsel dat wij Schoonhovenaars op t gebied van kunsten en wetenschappen zoo zeer misdeeld zijn. Niet iedereen heeft tijd en geld zijn zin voor het goede en schoone te gaan voldoen in een vreemde stad; dit moet gevonden kunnen worden in eigen woonplaats en het liefst bij de eigen stadgenooten. Hoevele kleinere plaatsen verkeeren in dit opzicht in veel betere conditie, al was het alleen maar op t gebied der Toonkunst! De ingezonden mededeling was geschreven door de muziekleraar J.A. Frommelt. Hij wist kennelijk niet dat er juni van dat jaar een muziekvereniging met de naam T.A.V.E.N.U. in Schoonhoven was opgericht. Dit werd hem in dezelfde krant fijntjes onder de neus gewreven door een van de oprichters. Wat de heer Frommelt ook niet kon weten was, dat deze vereniging na 105 jaar nog springlevend zou zijn. Een vereniging die, omdat er vrijwel geen evenement voorbij gaat zonder muziek van T.A.V.E.N.U., niet is weg te denken uit het muziekleven van de stad. Het is daarom interessant om iets te vertellen over de geschiedenis van deze vereniging. Oprichting Toen op 21 mei 1906 de noodlijdende muziekvereniging Apollo werd ontbonden, waren er verschillende jongere leden die onder een nieuwe leiding een andere vereniging wilden oprichten. In de al eerder genoemde Schoonhovense Courant verscheen een advertentie, waarop verschillende mensen reageerden. Tijdens een bijeenkomst op 8 juni 1906 werd T.A.V.E.N.U. opgericht. Hoewel de naam, uitgesproken als Tavenu en niet als afkorting, vertrouwd in de oren klinkt, kijken velen er toch vreemd tegenaan. Begin 20e eeuw was dit een gebruikelijke naam voor een vereniging; er bestaan er zelfs meer met deze naam. De afkorting staat voor: Tot Aangename Verpozing en Nuttige Uitspanning. De eerste dirigent dhr. Em van Wageningen De vereniging ging van start met 28 leden. De eerste dirigent was de heer Em. van Wageningen. De instrumenten werden met behulp van een lening overgenomen uit de boedel van Apollo. Voor de repetities werden allerlei meer of minder geschikte locaties gebruikt, zoals de kegelbaan van Van der Wolff, de werkplaats van zilversmid Gailard en zelfs de woonkamer van de dirigent. Al in het jaar van de oprichting verscheen de vereniging op straat. Bij de opening van de kermis maakte de heer Em. van Wageningen een muzikale wandeling door de stad. Optreden In het eerste verenigingsjaar werd nog vaker opgetreden. Bij de onderlinge wedstrijd van Schietvereniging Albrecht Beyling, gingen ze na afloop begeleid door de vroolijke muziek van T.A.V.E.N.U. onder de welwillende De eerste foto van Tavenu leiding van den heer Em van Wageningen naar de Stadsherberg voor de prijsuitreiking. In het stadsnieuws van 21 juni 1907 kunnen we lezen, dat de Muziekvereniging T.A.V.E.N.U. ter gelegenheid van de verjaardag van Hare Majesteit Koningin Emma een volksuitvoering gaf in het Boterhuis. Den ganschen avond bewoog zich een vroolijke, opgewekte menigte om de Haven en nabijgelegen straten, die volop genoot van de verschillende stukken, die ten gehoore werden gebracht. Ook de volgende avond werd gemusiceerd in de feestelijk verlichte tuin van het Herenlogement. Er werd ook veel vergaderd. Op 30 mei 1907 vergaderden donateurs, kunstlievende- en werkende-leden van de vereniging. Daar werd besloten een groot nationaal muziekfeest te houden, ter gelegenheid van het eenjarig bestaan. Zo staat het in de Schoonhovense Courant. Het verslag van de bestuursvergadering vermeldt een andere reden. Kennelijk was het de bedoeling met dit festival voldoende geld te verdienen om de lening voor 298

15 Tavenu speelt als eerste in de muziektent op de Dam (1925) de instrumenten af te lossen. Ondanks het enthousiasme waarover de krant schrijft, is het niet gelukt dit festival in 1907 te organiseren. Een jaar later lukt het wel. Succes Na drie jaren werd de dirigent de heer van Wageningen opgevolgd door de heer Frommelt (van die ingezonden mededeling). Onder zijn leiding nam T.A.V.E.N.U. deel aan concoursen. De eerste keer was in Vianen, was onmiddellijk prijs. De vereniging ging naar huis met een eerste prijs in de vierde afdeling. Dit succes werd een aantal keren herhaald. In deze succesvolle tijd werd een van de notabelen uit Schoonhoven, de heer Rechtdoorzee Tavenu brengt een serenade bij de familie Slager in de Koestraat Greup, beschermheer. Hij schonk de vereniging een aantal instrumenten en ook het eerste vaandel. T.A.V.E.N.U. heeft na de heer Rechtdoorzee Greup vele jaren geen beschermheer gehad, maar in 1967 werd mr. J Slager, verzocht het beschermheerschap op zich te nemen. Hij heeft dit graag aanvaard en dit is het begin geworden van een langdurige band met de familie Slager. Na het overlijden van mr. J.Slager in 1971, heeft zijn zoon mr. D.A. Slager dit bijzondere ambt op zich genomen en heeft dit tot zijn overlijden vervuld. Van beiden heeft T.A.V.E.N.U. veel steun mogen ontvangen. Oorlogsjaren De verenigingsactiviteiten werden vanwege de mobilisatie in 1914 stilgelegd. Een jaar later werden de repetities alweer hervat. In 1917 werd de heer B.A. Hoon dirigent. Hij bleef 42 lange en bewogen jaren, waarin hij T.A.V.E.N.U. tot in de op één na hoogste afdeling van de amateurmuziek Tavenu begeleidt een optocht op de verjaardag van Koningin Wilhelmina (ca. 1939) leidde. In die tijd was niet alles zo precies geregeld zoals nu en op concoursen ging het er anders toe. Men had ook een prijs voor het hoogste aantal punten van het concours. T.A.V.E.N.U. won deze prijs een aantal keren. Hoon was veel meer gecharmeerd van een andere prijs: voor de beste dirigent van het concours. Hieraan was meestal een aardige financiële beloning verbonden. Deze prijs wist hij een aantal keer in de wacht te slepen. Ook op een concours in Lexmond, waar de prijs, helaas voor hem, bestond uit een mandje kersen. Niet alles ging voorspoedig. Ons land werd getroffen door de crisis, ook in Schoonhoven. Ondanks de moeilijkheden werd er doorgewerkt. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden veel leden gedwongen om in Duitsland te werken. Toch bleef de vereniging bestaan en na de bevrijding was zij weer present bij de viering van onze vrijheid. Ontwikkelingen T.A.V.E.N.U. groeide en het was tijd voor nieuwe activiteiten zoals het Tavenu Amusements Orkest, dat eind jaren veertig, begin jaren vijftig optrad. Zij speelden Tiroler muziek, een repertoire dat in die tijd razend populair was. Hiervoor had het orkest zelfs twee zangeressen Jopie Boere en Jannie Stam. In 1952 werd de drumband opgericht. Bij de viering van het zeventigjarig jubileum in 1976 is de vereniging koninklijk onderscheiden met de EREPENNING VAN VER- DIENSTE. In dat jubileumjaar werden ook 'de Hazepoten' opgericht. In 1994 werden zij als blaasorkest kampioen van Zuid-Holland. Nu is het dweilorkest niet meer weg te denken bij de vele feesten en partijen in Schoonhoven. Uniform Ook verscheen T.A.V.E.N.U. in 1952 voor de eerste keer in uniform op straat, donkerblauw met smalle gouden biezen, gemaakt door de plaatselijke kleermaker Duël. Lange tijd was dit uniform het gezicht van de vereniging. Uniformen zijn ook aan mode onderworpen en vanaf 1996 wisselde T.A.V.E.N.U. meerdere keren van uiterlijk. Na het overlijden van Hoon in 1959, nam Wim Koen zijn plaats in. Hij dirigeerde de fanfare negentien jaar. Hij structureerde de opleiding van de jeugd. Er werd gestart met een blokfluitles, waarna een cursus op een blaasinstrument volgde. Vlak voor het aantreden van Koen, was de leiding over de drumband in handen gekomen van Janus de Vaal. Op zijn initiatief deed het showelement zijn intrede en werden taptoes georganiseerd. In 1965 vond de eerste internationale uitwisseling plaats. Die Musikgesellschaft Littau uit Zwitserland was bij T.A.V.E.N.U. te gast. Het contact was gelegd door een oud muzikant die naar Zwitserland was vertrokken. De gasten logeerden bij verschillende Schoonhovense families. Daarna reisde de 299

16 Carl de Heus aantrad en er weer een stijgende lijn merkbaar was. Ondanks alles ging het muziekleven door, T.A.V.E.N.U. ontbrak niet bij feesten en plechtigheden in de stad en in 1985 werd na vele jaren weer een festival georganiseerd. Nu is er ieder najaar een T.A.V.E.N.U.-festival. De Tavenu verzorgt een concert voor de bejaarden van Schoonhoven in het Bastion vereniging regelmatig naar Zwitserland en Duitsland en ontstonden er hechte vriendschapsbanden. Weinig animo Na Wim Koen kwam in 1978 Frans Klein als dirigent, in een moeilijke tijd. Het verenigingsleven stond op een laag pitje. Ook de muziekvereniging ontkwam niet aan die algemene tendens. Er was onder de jeugd weinig animo voor fanfaremuziek en concerten werden slecht bezocht. Het niveau van het orkest zakte in. Met grote inspanning is deze dalende lijn weer omgebogen. De drumband moest tijdens deze algemene malaise ook nog een tegenslag incasseren. In 1981 overleed onverwacht de instructeur Janus de Vaal. Hij had aan de wieg gestaan en lange tijd de leiding gehad. De drumband kon hierdoor het bereikte niveau niet handhaven. Er werd een aantal keren van instructeur gewisseld, tot in 2003 Tavenu op concours in 2008 promotie naar de hoogste afdeling in de Amateurmuziek grote promotor was Teus Stigter. Na zijn overlijden kwam de vereniging met de Teus Stigter stimuleringsprijs, voor de vereniging die muzikaal de meeste vooruitgang boekt. Nieuw leven In oktober 1995 kwam Dick-Jan Veerbeek als nieuwe dirigent bij de fanfare. Onder zijn leiding zijn twee CD s uitgebracht, werd het jeugdorkest nieuw leven in geblazen, begon men met de scholenprojecten en werd het Schoonhovense publiek verrast met bijzondere muzikale evenementen, zoals het concert met Danny de Munk. Het is ook onder zijn leiding dat het fanfareorkest De Hazepoten in de Carnavalsoptocht in Weil der Stadt in Duitsland naar de hoogste afdeling in de amateurmuziek is opgeklommen. Een stad kan niet zonder muziekvereniging, de heer Frommelt merkte dit terecht op. Schoonhoven kan niet zonder T.A.V.E.N.U. De muziekvereniging bouwde een hechte band op met de Schoonhovense gemeenschap en heeft altijd kunnen rekenen op steun van de Schoonhovenaren. De vereniging doet er ook iets voor terug. Behalve muziek maken is de vereniging door al die jaren een belangrijke organisator van feesten en evenementen en steunt zij andere verenigingen bij hun activiteiten, ontbreekt zij nooit als er iets te herdenken of te vieren valt en richtte de vereniging de stichting op die sinds 1995 eigenaar is van het cultureel centrum Het Bastion. Ten slotte nam T.A.V.E.N.U. het initiatief tot de oprichting van de Stichting Muziekopleidingen Schoonhoven. Door Ad de Vaal Van TOAGENO naar Brass Band Schoonhoven Op een herfstavond in 1921 in verenigingsgebouw Sint Jozef (Koestraat ), waar vaak veel jongeren te vinden zijn, komen Jan van Vliet, Arie Deerenberg en Jo Murk op het idee een katholieke fanfare op te richten. Er bestaat dan al een fanfare T.A.V.E.N.U (1906) maar het is ondenkbaar dat een katholiek lid wordt van een muziekvereniging met protestanten. Misschien is dit zelfs de belangrijkste reden voor de oprichting Vrij snel daarna wordt een oprichtingsvergadering belegd en schrijven direct dertig mannen zich in als lid. De eerste ledenvergadering vindt plaats op 1 oktober De contributie wordt vastgesteld op dertig cent en er wordt bij twee leden een lening afgesloten van ƒ 250,00. Hiervan wordt een compleet instrumentarium gekocht bij de firma Kessels in Tilburg dat op 13 oktober 1921 per boot in de stad arriveert. De muziekvereniging draagt voortaan de naam TOAGENO, Tot Ons Aller Cornettist Jo Murk met cornet en spoorwegpet,

17 Op concours in Wijk bij Duurstede begin jaren 50 1e rij van links naar rechts: Kees Faaij, A. Murk, Piet van Breukelen, Peet Faaij 2e rij: Murk (gehurkt), Jan Straver, Aart van Engelen, Henk Copier, Hoon sr., Antoon Moosen, Jo Murk, Drikus de Langen 3e rij: Peet den Hartog, Harrie Murk, Piet Murk, Henny van Breukelen, Jo Faaij, Bernard Hoon jr., Harry Murk Azn., Anton van Breukelen, Jan v/d Berg, Jo Straver, Jan van Schaik en daarvoor Koos en Wim van Engelen 4e rij: Jan Hoek, Johan v.d. Berg, Jo van Engelen, Dirk de Kruif, Arie van Breukelen,?, Arnold Murk, Joop Fetter Fotocollectie Peet Faaij Genoegen En Nuttige Ontspanning. Na het arriveren van de instrumenten wordt in het Sint Jozefgebouw begonnen met repeteren onder leiding van dirigent Jo Hoefnagel. Omdat deze eigenlijk violist is en geen ervaring heeft met koperen blaasinstrumenten, wordt hij door pistonblazer Jo Murk bijgestaan. Na zes maanden zijn de muzikanten zover gevorderd, dat zij hun eerste mars uit het aangeschafte leerboekje met de toepasselijke titel 'Recrutenmarsch' kunnen spelen. Met regelmaat gaan ze de straat op om het aan de Schoonhovense bevolking te laten horen. Hun beperkt repertoire maakt dat de Schoonhovenaren bij het horen van de eerste klanken al roepen: Daar komt ai-de-ru-tuut weer an! Successen en crisisjaren Een aantal jaren later gaat de fanfare ook deelnemen aan concoursen en in 1927 behaalt de jonge muziekvereniging haar eerste grote succes. Op een concours in Papendrecht worden onder leiding van de nieuwe dirigent Adrianus Lensen in de Tweede Afdeling maar liefst vijf eerste prijzen behaald en promoveert TOAGENO naar de Eerste Afdeling. Om dit te vieren wordt dirigent Lensen een dag later met de lauwerkrans om de schouders in een open landauer rondgereden door Schoonhoven, natuurlijk met de fanfare voorop! In 1930 is er een plan om de fanfare om te vormen tot een harmonie orkest maar de crisis van de jaren '30 bereikt ook Schoonhoven. Veel leden moeten bedanken als lid omdat ze de contributie, die al verlaagd wordt naar vijf cent, niet meer kunnen betalen of omdat ze naar elders vertrekken op zoek naar werk. Het plan om de fanfare om te vormen tot harmonie mislukt daardoor. TOAGENO speelt bij optochten, concerten en Oranjefeesten in Schoonhoven en omgeving. Bij zo n feest in Cabauw reist het gezelschap per trekschuit maar na een gezellig feest blijkt de terugreis een probleem als de voerman van het trekpaard spoorloos is. Herinneringen aan Bernard Hoon sr. Voor de Tweede Wereldoorlog stelt de vereniging Bernard Hoon sr. aan als dirigent. Peet Faay (1929) wordt als klein kereltje al lid maar komt pas vanaf 1940 in de contributieboeken voor. Een oom, broer Jo en later jongste broer Cees spelen er ook. Peet is uit een katholieke familie dus mag hij niet naar Tavenu, waar hij het liefst zou willen spelen omdat zij zo n prachtige bezetting met mooie uniforms hebben en van veel hoger niveau zijn. Om half acht s avonds krijgt hij les van Hoon, voordat een half uur later de volwassenen komen. Deze is een strenge leermeester maar zal er wel aan bij dragen dat Peet de rest van zijn leven muziek zal blijven maken. Hij is nu het enige nog levende (ere)lid van voor de oorlog. Tijdens de oorlogsjaren houdt de vereniging officieel op te bestaan vanwege het bisschoppelijk verbod om zich aan te sluiten bij de Duitse Kultuurkamer. Het bestuur vergadert wel door en contributies en donaties worden gewoon bij de mensen opgehaald. De muziekinstrumenten worden bij leden thuis verstopt en soms zelfs in de tuin begraven. Op de dag van de capitulatie viert Schoonhoven aarzelend de Majorettes van TOAGENO,