Concentratiestoornis of epilepsie?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Concentratiestoornis of epilepsie?"

Transcriptie

1 Klinische les Concentratiestoornis of epilepsie? Adolescenten met plotselinge gedragsveranderingen Shyrin C.A.T. Davis, Myrthe J. Willems, Herma H. Kiezebrink-Lindenhovius, Marlies A. van Houten en Marijke Eurelings Dames en Heren, Plotselinge gedragsveranderingen en concentratieproblemen bij adolescenten kunnen een uiting zijn van een non-convulsieve status epilepticus. Dit is een vorm van gegeneraliseerde status epilepticus die gemakkelijk over het hoofd gezien kan worden. Het klinisch beeld van de non-convulsieve status epilepticus wordt gekenmerkt door verminderd cognitief functioneren bij een patiënt die adequaat reageert op prikkels. Het testen van het geheugen en andere cognitieve functies is essentieel voor het stellen van de klinische diagnose. In deze klinische les beschrijven wij 3 adolescenten die zich korte tijd na elkaar presenteerden met plotselinge gedragsveranderingen, desoriëntatie en amnesie en bij wie elektro-encefalografisch onderzoek het vermoeden van een non-convulsieve status epilepticus bevestigde. De voorgeschiedenis vermeldde bij alle patiënten eerdere episoden van gedragsveranderingen of concentratiestoornissen. Na toediening van anticonvulsiva verdween de epileptiforme activiteit en herstelden de hogere cognitieve functies. Spaarne Ziekenhuis, Hoofddorp. Afd. Kindergeneeskunde: drs. S.C.A.T. Davis, anios kindergeneeskunde; drs. H.H. Kiezebrink-Lindenhovius en dr. M.A. van Houten, kinderartsen. Afd. Neurologie: drs. M. Willems, anios neurologie; dr. M. Eurelings, neuroloog. Contactpersoon: dr. M. Eurelings (MEurelings@spaarneziekenhuis.nl). Patiënt A, een 14-jarige jongen, kwam per ambulance naar het ziekenhuis na een doorgemaakt gegeneraliseerd tonisch-clonisch insult. Het insult had 10 min geduurd, waarna spontaan herstel was opgetreden. Vóór aanvang van het insult had patiënt televisie gekeken en een computerspel gespeeld. Ook had hij de nacht ervoor bij een vriendje gelogeerd en had hij daardoor weinig geslapen. Hij was niet ziek geweest en had geen geestverruimende middelen gebruikt. Zijn voorgeschiedenis vermeldde concentratiestoornissen sinds de leeftijd van 6 à 7 jaar, die werden geduid als ADHD, waarvoor hij methylfenidaat 36 mg/dag gebruikte. De familieanamnese was negatief voor epilepsie of andere neurologische afwijkingen. Bij onderzoek zagen wij een niet-zieke, heldere, maar trage jongen. Hij had geen koorts en was hemodynamisch stabiel. De traagheid interpreteerden wij in eerste instantie als een postictaal verschijnsel. Opvallend was echter dat hij bij aankomst zijn ouders niet herkende. Bij het neurologisch onderzoek was er sprake van bradyfrenie en desoriëntatie in plaats en persoon. Hij maakte wel contact, maar sprak alleen automatische zinnen en woorden en persevereerde; spontane spraak ontbrak. Hij maakte NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A8030 1

2 UITLEG Eeg-ritmes Op een eeg zijn golven in verschillende ritmes zichtbaar. We onderscheiden alfa-, bèta-, delta- en thètaritmes. Alfaritme: golven met een frequentie van 8-13 Hz. Deze golven maken deel uit van het niet-afwijkende eeg-grondpatroon zoals bij een ontspannen, wakkere volwassene met gesloten ogen. Bètaritme: snelle golven in het eeg van 14 Hz. Deze golven treden op bij het openen van de ogen. Deltaritme: golven van lage frequentie (< 4 Hz) in het eeg, zichtbaar bij diepe slaap. Thètaritme: golven in het eeg met een frequentie van 4-7 Hz. Deze worden gezien bij het inslapen. friemelende bewegingen met zijn handen. Toch was hij goed te instrueren en voerde hij alle opdrachten ongestoord uit. Bij oriënterend bloedonderzoek waren er geen aanwijzingen voor hypoglykemie, elektrolytstoornissen of metabole ontregeling. Vanwege het aanhoudend verminderd cognitief functioneren rees de verdenking op een non-convulsieve status epilepticus. Er werd een eeg verricht (figuur a); ter vergelijking met het eeg van patiënt laten wij in figuur b een niet-afwijkend eeg zien. Het eeg van patiënt toonde gegeneraliseerde, ritmische, bilateraal synchrone piekgolfcomplexen van 3Hz, passend bij een gegeneraliseerde status epilepticus. Onder continue eeg-monitoring dienden we eenmalig diazepam 10 mg rectaal toe, gevolgd door eenmalig midazolam intraveneus 4 mg, waarna de epileptiforme activiteit verdween en de oriëntatie en spontane spraak herstelden. Patiënt kreeg een oplaaddosis valproïnezuur 20 mg/kg intraveneus (totaal 900 mg), waarna een onderhoudsdosering valproïnezuur 500 mg 2 dd oraal werd gestart. Er deden zich geen bijzonderheden meer voor. Een MRIscan van de hersenen toonde geen afwijkingen. Patiënt verliet het ziekenhuis in goede klinische conditie. De uiteindelijke diagnose luidde 'idiopathische non-convulsieve status epilepticus'. Bij controle na enkele maanden bleek hij geen aanvallen meer gehad te hebben. Hij gebruikte naast de anti-epileptica nog steeds methylfenidaat vanwege hyperactiviteit. Patiënt B, een 13-jarige jongen met een blanco voorgeschiedenis, was door zijn buurman naar onze SEH gebracht vanwege 'vreemd gedrag'. Overdag had patiënt naakt in huis rondgelopen, maar hier had hij geen herin- a FIGUUR (a) Ictale eeg-registratie van patiënt A. De blauw gearceerde delen tonen gegeneraliseerde ritmische, bilateraal synchrone piekgolfcomplexen van 3Hz. De niet-gearceerde delen tonen paroxismen met scherpe golven van 8 Hz; deze paroxismen duren 1-2 s. Dit beeld past bij een gegeneraliseerde status epilepticus. 2 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A8030

3 nering aan. Hij beantwoordde elke vraag met 'ja'. Er waren geen aanwijzingen voor uitlokkende factoren; hij gaf geen lichamelijke klachten aan. Het afgelopen jaar had patiënt 3 maal een episode van gedragsverandering doorgemaakt, die uren tot dagen hadden geduurd en spontaan waren geëindigd. Hij had geen herinneringen aan deze episoden, maar gaf aan 'dat er iets niet klopte'. Hij gebruikte geen medicatie. Volgens de begeleider gebruikte patiënt geen geestverruimende middelen. Het was onbekend of in zijn familie epilepsie voorkwam. Bij lichamelijk onderzoek zagen wij een alerte, niet-zieke jongeman. Hij had een bloeddruk van 128/60 mmhg, een polsfrequentie van 56 slagen/min en ondertemperatuur (35,4 C). Bij neurologisch onderzoek maakte hij een matte indruk, maar voerde hij opdrachten ongestoord uit. Hij was gedesoriënteerd in tijd, plaats en persoon, en sprak niet spontaan. Toen hij sliep zagen we ritmische knipperbewegingen van de oogleden, waardoor we differentiaaldiagnostisch dachten aan een non-convulsieve status epilepticus. Ter beoordeling van onderliggende oorzaken werd oriënterend bloedonderzoek verricht. Hierbij vonden we geen aanwijzingen voor hypoglykemie, elektrolytstoornissen of metabole ontregeling. Een eeg toonde gegeneraliseerde, bilateraal synchrone piekgolfcomplexen met frontaal en parasagittaal een maximum van 2-4 Hz, passend bij een gegeneraliseerde status epilepticus met een frontaal maximum. Na eenmalige intraveneuze toediening van midazolam 4 mg verdween de epileptiforme activiteit en herstelden de oriëntatie en spontane spraak. Patiënt kreeg een oplaaddosis valproïnezuur 20 mg/kg intraveneus (totaal 1200 mg), waarna werd gestart met een onderhoudsdosering valproïnezuur 500 mg 2 dd oraal. De volgende dag herhaalden we het eeg. Hierop waren interictale polypiekgolfcomplexen en een frontaal maximum zichtbaar. Een MRI-scan van de hersenen toonde geen afwijkingen, waarop wij de diagnose 'idiopathische non-convulsieve status epilepticus' stelden. Patiënt C, een 17-jarige jongen, kwam met zijn gymleraar naar de SEH na een tonisch-clonisch insult, dat was voorafgegaan door gedragsverandering. Hij had zonder sportbroek de gymzaal in willen lopen. Vervolgens had hij een dwangstand van de ogen en mond naar rechts gekregen en gedurende 2 min trekkingen aan armen en benen vertoond, waarbij hij op de grond was gevallen en met een verminderd bewustzijn was blijven liggen. Toen wij patiënt zagen was zijn bewustzijn aan het her- b FIGUUR (b) Voorbeeld van een niet-afwijkend eeg. NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A8030 3

4 Leerpunten Non-convulsieve status epilepticus wordt gekenmerkt door verminderd cognitief functioneren bij een patiënt die wel op prikkels reageert, wat zich uit als traagheid in reactie, gedrag en cognitie. Bij een patiënt met non-convulsieve status epilepticus is er klinisch geen sprake van tonisch-clonische trekkingen maar worden wel soms subtiele motorische verschijnselen in de vorm van automatismen waargenomen; de verbale functies zijn vaak gereduceerd tot antwoorden in simpele, korte zinnen of woorden. Als de patiënt niet wordt behandeld voor non-convulsieve status epilepticus, kunnen de klachten 30 min tot enkele dagen aanhouden. Essentieel voor het stellen van de klinische diagnose 'non-convulsieve status epilepticus' is het testen van het geheugen en de hogere cognitieve functies tijdens registratie van gegeneraliseerde epileptiforme activiteit op het eeg. De stoornissen in de hogere cognitieve functies bij een patiënt die wel reageert op prikkels kunnen gemakkelijk worden geïnterpreteerd als gedrags- en concentratiestoornissen, met name ADD of ADHD. Overweeg bij het stellen van de diagnose 'ADD' of 'ADHD' differentiaaldiagnostisch ook de diagnose 'non-convulsieve status epilepticus' en verricht neurologisch onderzoek. stellen. Er waren geen uitlokkende factoren voor het consult geweest. De voorgeschiedenis vermeldde 2 maal een absence en een periode van vreemd gedrag gedurende een aantal uren. Patiënt gebruikte geen medicatie of geestverruimende middelen en de familieanamnese was negatief voor epilepsie. Bij lichamelijk onderzoek zagen wij een alerte, niet-zieke adolescent. Patiënt had geen koorts en was hemodynamisch stabiel. Bij neurologisch onderzoek was hij traag en gedesoriënteerd in tijd en plaats. Bij oriënterend bloedonderzoek waren er geen aanwijzingen voor hypoglykemie, elektrolytstoornissen of metabole ontregeling. Hij werd opgenomen ter observatie met verdenking op een postictale status. Gedurende de observatie bleef hij afwijkend gedrag vertonen. Hij lag zonder onderbroek aan in bed en bleef gedesoriënteerd. Er werd een eeg vervaardigd. Dit toonde achtergrondgolven in alfa- en thètaritme (zie uitlegkader) vermengd met gegeneraliseerde, bilateraal synchrone piekgolfcomplexen van grote amplitude, passend bij een gegeneraliseerde status epilepticus met een frontaal maximum. Na 3 toedieningen van midazolam 3 mg intraveneus verdween de frontaal gelokaliseerde epileptiforme activiteit en herstelden de oriëntatie en het gedrag. We startten met een onderhoudsdosering valproïnezuur 300 mg 2 dd. Tijdens de opname deden zich geen bijzonderheden meer voor. Een MRI-scan van de hersenen toonde geen afwijkingen. De diagnose luidde 'idiopathische focale status epilepticus'. Beschouwing Deze ziektegeschiedenissen laten overeenkomstige symptomen van stoornissen in de hogere cognitieve functies zien bij patiënten die wel adequaat reageerden op prikkels. Deze klachten bleken te berusten op nonconvulsieve gegeneraliseerde epilepsie, die werd bevestigd met ictale eeg-registratie. Non-convulsieve status epilepticus, ook wel absencestatus genoemd, is een vorm van gegeneraliseerde status epilepticus die gemakkelijk over het hoofd gezien kan worden. Het toestandsbeeld kenmerkt zich door verandering in het cognitief functioneren bij een op prikkels reagerende patiënt. 1 De veranderingen worden beschreven als traagheid in reactie en verandering in gedrag en cognitie. De verbale functies blijven meestal relatief gespaard, al bestaan antwoorden vaak uit simpele, korte zinnen of woorden. De motorische functies zijn over het algemeen ongestoord. Hoewel er klinisch geen tonischclonische trekkingen zichtbaar zijn, kunnen wel subtiele motorische verschijnselen automatismen worden waargenomen. Deze motorische verschijnselen uiten zich bijvoorbeeld in de vorm van trekkingen van de oogleden of de mondhoek, het likken langs de lippen of plukkerigheid. 1,2 Gezien deze kenmerken is het testen van het geheugen en andere cognitieve functies essentieel voor het stellen van de klinische diagnose. De diagnose wordt bevestigd door gegeneraliseerde epileptiforme activiteit op het eeg, die gekenmerkt wordt door regulaire, symmetrisch trage gegeneraliseerde piekgolfcomplexen van 1-4 Hz. 3 Het optreden van een non-convulsieve status epilepticus wordt vaak vooraf gegaan door een gegeneraliseerd tonisch-clonisch insult. Non-convulsieve status epilepticus kan worden verdeeld in 2 groepen: de typische of idiopathische non-convulsieve status epilepticus bij idiopathisch gegeneraliseerde epilepsie, en de atypische non-convulsieve status epilepticus bij symptomatisch gegeneraliseerde epilepsie. 4 De idiopathische variant zagen wij bij onze patiënten. De aanvallen kunnen 30 min tot enkele dagen aanhouden als er geen behandeling plaatsvindt. De gemiddelde leeftijd bij presentatie varieert van 9-56 jaar. 1 Ook bij ouderen kan een non-convulsieve status epilepticus diagnostische problemen geven, omdat het beeld soms lijkt op een delier. 5 4 NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A8030

5 Bij alle 3 de patiënten vonden we geen onderliggende oorzaken voor de epilepsie. In de literatuur vonden wij weinig beschrijvingen van patiënten met dit klinisch beeld, al lijkt het in de praktijk toch regelmatig voor te komen. Herkenning van deze klinische conditie kan niet alleen de ziekteduur per episode verkorten, maar ook het aantal episoden niet zelden beschreven als concentratiestoornissen beperken. Anamnestisch bleek bij onze patiënten al eerder sprake te zijn geweest van gedragsverandering. Bij patiënt B uitte dit zich in recidiverende episoden van gedragsverandering, bij patiënt C als gedragsverandering, zowel voorafgegaan als gevolgd door een tonisch-clonisch insult. Bij patiënt A werden de gedragsveranderingen beschreven als concentratiestoornis, waarop de diagnose 'ADHD' was gesteld en met therapie werd begonnen. Men kan zich afvragen of de diagnose 'ADHD' juist is bij patiënt A, of dat deze episoden berustten op absences. De diagnose 'ADHD' wordt frequent gesteld, bij circa 8-12% van de schoolgaande kinderen (leeftijd: 6-12 jaar). 6 De aandoening kenmerkt zich voornamelijk door hyperactiviteit en impulsiviteit, ofwel voornamelijk door aandachtsproblemen, die de dagelijkse activiteiten in grote mate hinderen. 7,8 Bij het stellen van de diagnose 'ADHD' verricht men vrijwel nooit neurologisch onderzoek en vaak ontbreekt observatie van de momenten waarop er sprake is van gedragsveranderingen of een stoornis in de concentratie. 8,9 Er kan dus veel vaker sprake zijn van absences of partieel complexe epileptische aanvallen. Omdat men vaak laagdrempelig start met medicatie bij de diagnose 'ADHD' of 'ADD' zou vooraf beoordeling door een kinderarts of kinderneuroloog wenselijk zijn. Andere mogelijke verklaringen voor gedragsverandering zouden dan overwogen moeten worden. 10,11 Dames en Heren, gedragsveranderingen en concentratieproblemen bij adolescenten kunnen een uiting zijn van een non-convulsieve status epilepticus. Het is denkbaar dat deze symptomen soms worden aangezien voor een uiting van ADHD of ADD. De eerste 2 auteurs droegen evenveel bij aan de totstandkoming van dit artikel. Dr. C.H. Ferrier, neuroloog (UMC Utrecht), heeft de eeg's mede beoordeeld en geïnterpreteerd. Belangenconflict en financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 12 oktober 2014 Citeer als: Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:A8030 > Kijk ook op Literatuur 1 Panayiotopoulos CP. A clinical guide to epileptic syndromes and their treatment. München: Springer Healthcare Ltd; Chapman K, Rho JM (red). Pediatric epilepsy case studies. Londen: CRC press; Thomas P. Typical and atypical absence status epilepticus in children. In: Panayiatopoulos CP, red. Volume 1: Apractical guide to childhood epilepsies. Oxford: Medicinae; 2006, p Berg AT, Berkovic SF, Brodie MJ, et al. Revised terminology and concepts for organization of seizures and epilepsies: report of the ILAE Commission on Classification and Terminology, Epilepsia. 2010;51: Storm A, Casteelen G. Acute verwardheid bij een oudere patiënt op basis van epilepsie. Ned Tijdschr Geneeskd. 1999;143: Pastor PN, Reuben CA. Diagnosed attention deficit hyperactivity disorder and learning disability: United States, Vital Health Stat ;10: Diagnostic and statistical manual of mental disorders, fifth edition (DSM- 5). Washington: American Psychiatric Association; Feldman HM, Reiff MI. Clinical practice. Attention deficit-hyperactivity disorder in children and adolescents. N Engl J Med. 2014;370: Wolraich M, Brown L, Brown RT, et al. Steering committee on quality improvement and management. ADHD: clinical practice guideline for the diagnosis, evaluation, and treatment of attention-deficit/hyperactivity disorder in children and adolescents. Pediatrics. 2011;128: Faraone SV, Short EJ, Biederman J, Findling RL, Roe C, Manos MJ. efficacy of adderall and methylphenidate in attention deficit hyperactivity disorder: a drug-placebo and drug-drug response curve analysis of a naturalistic study. Int J Neuropsychopharmacol. 2002;5: Biederman J, Quinn D, Weiss M, et al. Efficacy and safety of Ritalin LA, a new, once daily, extended-release dosage form of methylphenidate, in children with attention deficit hyperactivity disorder. Paediatr Drugs. 2003;5: NED TIJDSCHR GENEESKD. 2014;158: A8030 5

Een kind met een insult De stuipen op het lijf! Jolanda Schieving, kinderneuroloog Ties Eikendal, SEH arts

Een kind met een insult De stuipen op het lijf! Jolanda Schieving, kinderneuroloog Ties Eikendal, SEH arts Een kind met een insult De stuipen op het lijf! Jolanda Schieving, kinderneuroloog Ties Eikendal, SEH arts (potentiële) belangenverstrengeling Geen Disclosure belangenverstrengeling van de sprekers van

Nadere informatie

Epilepsie bij kinderen Voorstellen kind met aanvallen volgens de nieuwe classificatie en 1e stap in de behandeling. Symposium 2 juni 2018 sessie 1

Epilepsie bij kinderen Voorstellen kind met aanvallen volgens de nieuwe classificatie en 1e stap in de behandeling. Symposium 2 juni 2018 sessie 1 Epilepsie bij kinderen Voorstellen kind met aanvallen volgens de nieuwe classificatie en 1e stap in de behandeling. Symposium 2 juni 2018 sessie 1 Marleen Arends Epilepsieconsulent Martiniziekenhuis Groningen

Nadere informatie

Benigne infantiele focale epilepsie met piekgolven in de midline gedurende de slaap

Benigne infantiele focale epilepsie met piekgolven in de midline gedurende de slaap Benigne infantiele focale epilepsie met piekgolven in de midline gedurende de slaap Wat is een benigne infantiele focale epilepsie met piekgolven in de midline gedurende de slaap? Een benigne infantiele

Nadere informatie

Koortsconvulsies: hoe zat het ook al weer? Oebo Brouwer, kinderneuroloog UMCG

Koortsconvulsies: hoe zat het ook al weer? Oebo Brouwer, kinderneuroloog UMCG Koortsconvulsies: hoe zat het ook al weer? Oebo Brouwer, kinderneuroloog UMCG Definitie (Epileptische) aanvallen bij koorts zonder infectie van het centrale zenuwstelsel of een andere specifieke oorzaak

Nadere informatie

Kinderepilepsie in beeld. Nynke Doornebal Kinderarts - kinderneuroloog

Kinderepilepsie in beeld. Nynke Doornebal Kinderarts - kinderneuroloog Kinderepilepsie in beeld Nynke Doornebal Kinderarts - kinderneuroloog Kenmerken van epilepsie: 1. Excessieve ontlading van populatie neuronen 2. Onwillekeurige, aanvalsgewijs optredende motorische, sensibele,

Nadere informatie

Myoclonische absence epilepsie

Myoclonische absence epilepsie Myoclonische absence epilepsie Wat is myoclonische absence epilepsie? Myoclonische absence epilepsie is een vorm van epilepsie waarbij kinderen staaraanvalletjes hebben die samen gaan met een kortdurende

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. Epilepsie met voornamelijk tonisch clonische aanvallen

Kinderneurologie.eu.  Epilepsie met voornamelijk tonisch clonische aanvallen Epilepsie met voornamelijk tonisch clonische aanvallen Wat is epilepsie met voornamelijk tonisch clonische aanvallen? Epilepsie met voornamelijk tonisch clonische aanvallen is een verzamelnaam voor epilepsiesyndromen

Nadere informatie

Lokale handreiking epilepsie voor de specialist ouderengeneeskunde regio Arnhem-Nijmegen

Lokale handreiking epilepsie voor de specialist ouderengeneeskunde regio Arnhem-Nijmegen Lokale handreiking epilepsie voor de specialist ouderengeneeskunde regio Arnhem-Nijmegen DEFINITIE Epilepsie is een ziekte van de hersenen waarbij er sprake is van twee nietgeprovoceerde epileptische aanvallen

Nadere informatie

Epilepsie heeft gevolgen, voor het kind en gezin

Epilepsie heeft gevolgen, voor het kind en gezin Epilepsie heeft gevolgen, voor het kind en gezin Mevr. van Broekhoven, moeder van Matthijs Mieke Daamen, verpleegkundig specialist Kempenhaeghe Netwerk Epilepsie Zorg Huidige situatie Medicatie: Lamictal

Nadere informatie

Kinder epilepsie syndromen. Mieke Daamen Verpleegkundig specialist Kempenhaeghe

Kinder epilepsie syndromen. Mieke Daamen Verpleegkundig specialist Kempenhaeghe Kinder epilepsie syndromen Mieke Daamen Verpleegkundig specialist Kempenhaeghe Opbouw presentatie Korte kennistoets 3 casus Heb je vragen, stel ze gerust! Korte kennistoets Hoe vaak komt epilepsie bij

Nadere informatie

E-learningcursus Omgaan met epileptische aanvallen

E-learningcursus Omgaan met epileptische aanvallen E-learningcursus Omgaan met epileptische aanvallen Verdiepingsinformatie bij de cases Onderwerp Bron Te vinden via 1. Prikkeloverdracht Epilepsiefonds http://www.epilepsie.nl/informatie zie Wilt u uitgebreide

Nadere informatie

Postanoxische myoclonieën

Postanoxische myoclonieën Postanoxische myoclonieën Michaël Kuiper MOVEMENT DISORDER EMERGENCIES 5 februari 2015 Driebergen Medisch Centrum Leeuwarden Disclosure belangen spreker (poteniële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Internationaal nieuws

Internationaal nieuws Internationaal nieuws Epikrant jg.34 nr.1 jan-feb-mrt 2017) Herwerkte CLASSIFICATIE VAN EPILEPSIE-AANVALSTYPES Versie 2017 ILAE, the International League Against Epilepsy (vertaling uit 2017 Reviced Classification

Nadere informatie

Een verkeerde diagnose met vreselijke gevolgen. Marc Engelen (Kinder)neuroloog AMC

Een verkeerde diagnose met vreselijke gevolgen. Marc Engelen (Kinder)neuroloog AMC Een verkeerde diagnose met vreselijke gevolgen Marc Engelen (Kinder)neuroloog AMC Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Geen Opbouw van de presentatie 1. Feitelijke beschrijving

Nadere informatie

12 Langdurige epileptische aanvallen

12 Langdurige epileptische aanvallen 12 Langdurige epileptische aanvallen Definitie en etiologie Incidentie Anamnese Lichamelijk onderzoek Epileptische aanvallen duren van enkele seconden tot hooguit enkele minuten. In de literatuur wordt

Nadere informatie

ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015

ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015 ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015 Niet steeds dementie Vraagstelling: 1) Kan elke verwardheid voorkomen worden? 2) Wat kunnen we doen om te voorkomen? 3) Wat kunnen we doen bij acute

Nadere informatie

bij welk gedrag denken aan epilepsie?

bij welk gedrag denken aan epilepsie? bij welk gedrag denken aan epilepsie? Scenario Jongen bekend met aandacht, leer, taal, gedrag en interactie problematiek van jongs af aan. Loopt vast -> heranalyse -> afwezigheden, staren Epilepsie? Scenario

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. Hoofdbonken.

Kinderneurologie.eu. Hoofdbonken. Hoofdbonken Wat is hoofdbonken? Hoofdbonken is een bewegingsstoornis tijdens de slaap waarbij voornamelijk kinderen tijdens het inslapen of midden in de nacht met hun hoofd tegen de bedrand aanbonken.

Nadere informatie

De geriatrische patiënt op de SEH. SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie

De geriatrische patiënt op de SEH. SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie De geriatrische patiënt op de SEH SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie Relevante onderwerpen Delier Symptoomverarming Medicatie op de SEH Duur aanwezigheid patiënt op de SEH Delier

Nadere informatie

De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid

De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%

Nadere informatie

GIDS VOOR VOLWASSE N E N M E T A D H D HET T RA JECT VAN UW B E H A N D E L I N G

GIDS VOOR VOLWASSE N E N M E T A D H D HET T RA JECT VAN UW B E H A N D E L I N G GIDS VOOR VOLWASSE N E N M E T A D H D HET T RA JECT VAN UW B E H A N D E L I N G VOORAF Uw arts heeft u een medicamenteuze behandeling voorgeschreven als hulp bij het onder controle brengen van de symptomen

Nadere informatie

CONVULSIES BIJ KINDEREN: EEN GEWONE KOORTSSTUIP?

CONVULSIES BIJ KINDEREN: EEN GEWONE KOORTSSTUIP? CONVULSIES BIJ KINDEREN: EEN GEWONE KOORTSSTUIP? O. F. Brouwer Afdeling Neurologie Universitair Medisch Centrum Groningen EPILEPSIE Waarom ontstaat een epileptische aanval? Afwijkende prikkelbaarheid van

Nadere informatie

Zes - Traps Raket. Epidemiologie. Classificatie van aanvallen en epilepsiesyndromen. Epidemiologie. Epilepsie ja/nee

Zes - Traps Raket. Epidemiologie. Classificatie van aanvallen en epilepsiesyndromen. Epidemiologie. Epilepsie ja/nee Epidemiologie Classificatie van en epilepsiesyndromen Joost Nicolai Sepion 12 juni 2009 Incidentie epilepsie: 50 per 100.000 (NL 7.500 per jaar) Prevalentie epilepsie: 5-10 per 1.000 (NL: 75.000-150.000)

Nadere informatie

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Delier (acute verwardheid) rkz.nl

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Delier (acute verwardheid) rkz.nl Patiënteninformatie Delier (acute verwardheid) rkz.nl Inleiding Uw partner, familielid of iemand uit uw naaste omgeving is opgenomen in het. Zoals u gemerkt heeft, reageert uw naaste niet zoals u gewend

Nadere informatie

Epilepsie in cijfers.

Epilepsie in cijfers. Acute aanpak van een epileptische aanval. Dr. A. Meurs Neurologie Referentiecentrum voor Refractaire Epilepsie (RCRE) UZ Gent Epilepsie in cijfers. prevalentie in Vlaanderen: 5 / 1000 aantal patiënten

Nadere informatie

VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht

VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht GEDRAG: De wijze waarop iemand zich gedraagt, zijn wijze van doen, optreden

Nadere informatie

Epilepsie. C. Lafosse Revalidatieziekenhuis RevArte. Wat is epilepsie? Soorten epilepsie Gegeneraliseerde aanvallen Partiële aanvallen Behandeling

Epilepsie. C. Lafosse Revalidatieziekenhuis RevArte. Wat is epilepsie? Soorten epilepsie Gegeneraliseerde aanvallen Partiële aanvallen Behandeling Epilepsie Epilepsie C. Lafosse Revalidatieziekenhuis RevArte Wat is epilepsie? Soorten epilepsie Gegeneraliseerde aanvallen Partiële aanvallen Behandeling Wat is epilepsie? Bij epilepsie is er sprake van

Nadere informatie

Persbericht. Brussel, België, 23 november 2006-7:00 am CET: UCB kondigde vandaag aan

Persbericht. Brussel, België, 23 november 2006-7:00 am CET: UCB kondigde vandaag aan UCB S.A. Allée de la Recherche 60, B-1070 Brussels (Belgium) Persbericht CHMP geeft positief advies en beveelt goedkeuring aan van Keppra als adjuvante behandeling van primair veralgemeende tonisch-clonische

Nadere informatie

Epileptische aanvallen in het kraambed bij een patiënte met idiopathische gegeneraliseerde epilepsie

Epileptische aanvallen in het kraambed bij een patiënte met idiopathische gegeneraliseerde epilepsie casuïstische mededelingen Epileptische aanvallen in het kraambed bij een patiënte met idiopathische gegeneraliseerde epilepsie N.C.Voermans, M.J.Zwarts, W.O.Renier en B.R.Bloem Bij een 37-jarige primigravida

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu ADHD. www.kinderneurologie.eu

Kinderneurologie.eu ADHD. www.kinderneurologie.eu ADHD Waar staat de afkorting ADHD voor? De letters ADHD staan voor de engelse woorden Attention Deficit - Hyperactivity Disorder. In het Nederlands vertaald betekent dat een aandoening die gekenmerkt wordt

Nadere informatie

INHOUD Dit protocol is gebaseerd op de NVN richtlijn 2011 Prognose van post-anoxisch coma. 1 september 2012

INHOUD Dit protocol is gebaseerd op de NVN richtlijn 2011 Prognose van post-anoxisch coma. 1 september 2012 INHOUD Dit protocol is gebaseerd op de NVN richtlijn 2011 Prognose van post-anoxisch coma. 1 september 2012 Inleiding: Een post-anoxisch coma wordt veroorzaakt door globale anoxie of ischemie van de hersenen,

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)

Patiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 20140024 Delier.indd 1 1 24-01-17 14:02 Acuut optredende verwardheid (delier) Wat is acuut optredende verwardheid

Nadere informatie

Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis

Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Cognitief functioneren en de bipolaire stoornis Dr. Nienke Jabben Amsterdam 5 november 2011 Academische werkplaats Bipolaire Stoornissen GGZ ingeest n.jabben@ggzingeest.nl Overzicht Wat is cognitief functioneren?

Nadere informatie

Wisselend reageren, inadequaat Voorkeursstand ogen en hoofd naar rechts Verkramping linkerarm

Wisselend reageren, inadequaat Voorkeursstand ogen en hoofd naar rechts Verkramping linkerarm Neurologische valkuilen 9 oktober 2014 Elly Pouwels Neuroloog Informatie bekend bij neuroloog via Man uit 1948, blanco huisarts Aanmelding als trombolyse Sinds 30 min ogen naar rechts, in de war/ afasie

Nadere informatie

Wat u moet weten. over koortsstuipen

Wat u moet weten. over koortsstuipen Wat u moet weten over koortsstuipen Beste ouders Kinderen die ziek zijn, maken soms één of meer koortsstuipen door. In deze brochure vindt u algemene informatie over de symptomen, oorzaken en behandeling

Nadere informatie

Kinderen met ADHD. Inhoudsopgave. Wat is de oorzaak van ADHD? Wat zijn de verschijnselen van ADHD?

Kinderen met ADHD. Inhoudsopgave. Wat is de oorzaak van ADHD? Wat zijn de verschijnselen van ADHD? Kinderen met ADHD Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is de oorzaak van ADHD? 1 Wat zijn de verschijnselen van ADHD? 1 Hoe wordt de diagnose ADHD gesteld? 2 Behandeling van ADHD

Nadere informatie

Delirium op de Intensive Care (IC)

Delirium op de Intensive Care (IC) Deze folder is bedoeld voor de partners, familieleden, naasten of bekenden van op de Intensive Care (IC) afdeling opgenomen patiënten. Door middel van deze folder willen wij u als familie* uitleg geven

Nadere informatie

Case-report: Een vrouw met een onbegrepen coma...

Case-report: Een vrouw met een onbegrepen coma... Case-report: Een vrouw met een onbegrepen coma... H.J.Jansen, E.S. Louwerse, C.P.C. de Jager Intensive Care, Jeroen Bosch Ziekenhuis, lokatie: Groot Ziekengasthuis Nieuwstraat 34, 5211 NL, s-hertogenbosch

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid. (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)

Patiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid. (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 1 Acuut optredende verwardheid (delier) Intensive Care, route 3.3 Telefoon (050) 524 6540 Inleiding Uw familielid

Nadere informatie

Het zieke brein. Het epileptische brein & PNEA

Het zieke brein. Het epileptische brein & PNEA Het zieke brein Het epileptische brein & PNEA Geen Disclosures Epilepsie Wat is epilepsie? Epileptische aanvallen ontstaan door een plotselinge, tijdelijke verstoring van het elektrisch evenwicht in de

Nadere informatie

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Delier (acute verwardheid) rkz.nl

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Delier (acute verwardheid) rkz.nl Patiënteninformatie Delier (acute verwardheid) rkz.nl Inleiding Uw partner, familielid of iemand uit uw naaste omgeving is opgenomen in het. Zoals u gemerkt heeft, reageert uw naaste niet zoals u gewend

Nadere informatie

NASCHOLING EPILEPSIE INHOUD AANVALLEN HERKENNEN, REGISTREREN,TIPS EN TRUCS

NASCHOLING EPILEPSIE INHOUD AANVALLEN HERKENNEN, REGISTREREN,TIPS EN TRUCS Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION NASCHOLING EPILEPSIE AANVALLEN HERKENNEN, REGISTREREN,TIPS EN TRUCS OBSERVATIE VAN AANVALLEN BIJ VOLWASSENEN Inge Frumau verpleegkundig specialist SEPION

Nadere informatie

Status epilepticus bij kinderen 1 juni 2018

Status epilepticus bij kinderen 1 juni 2018 Status epilepticus bij kinderen 1 juni 2018 Marijke van Hees Epilepsieconsulent WKZ/UMCUtrecht Kinderverpleegkundige Netwerk Epilepsie Zorg Een status epilepticus geeft altijd schade? Je spreekt over een

Nadere informatie

Een leerling met narcolepsie in de klas

Een leerling met narcolepsie in de klas Een leerling met narcolepsie in de klas Informatie en advies voor leraren Inleiding In deze handleiding geven we uitleg over het ziektebeeld narcolepsie met daarbij extra aandacht voor de mogelijke gevolgen

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 137 138 Het ontrafelen van de klinische fenotypen van dementie op jonge leeftijd In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, komt dementie ook op jonge leeftijd voor. De diagnose

Nadere informatie

Wanneer is het epilepsie?

Wanneer is het epilepsie? Wanneer is het epilepsie? Vascular rounds 2018 Syncope: een multidisciplinaire aanpak Mariëlle Vlooswijk Disclosure potential conflicts of interest Geen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Eerste Hulp Bij Aanvallen

Eerste Hulp Bij Aanvallen Eerste Hulp Bij Aanvallen Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION M. van Buren MANP L. Rietveld J. Zwiers MSc MANP NASCHOLING EPILEPSIE Wat gaan we bespreken Terugblik epileptische aanvallen EHBA

Nadere informatie

Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van Atomoxetine

Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van Atomoxetine Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van Atomoxetine Atomoxetine is geïndiceerd voor de behandeling van aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit

Nadere informatie

To stuip or not to stuip Neurologisch maar toch Praktisch

To stuip or not to stuip Neurologisch maar toch Praktisch To stuip or not to stuip Neurologisch maar toch Praktisch Jan Braakhekke en Katinke van Dijk Neuroloog en Kinderarts/kinderneuroloog Isala kliniek, Zwolle en Rijnstate Ziekenhuis, Arnhem Arts et al., 1999

Nadere informatie

delier bij ouderen Delier bij ouderen Videofragment 1 De anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module

delier bij ouderen Delier bij ouderen Videofragment 1 De anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module Videofragment 1 De anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M77 van maart 2003. Om te kunnen begrijpen hoe de huisarts het beste kan omgaan

Nadere informatie

Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie. 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog

Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie. 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie 23 oktober 2012 Willem-Jan Hardon, Neuroloog Patiëntgerichte Zorg voor Epilepsie + Algemeen + Diagnostiek + Behandeling + StartPoliEpilepsie + Marjolein Kalse, Epilepsieconsulent

Nadere informatie

De jongsten van de klas hebben een grotere kans op een diagnose van ADHD

De jongsten van de klas hebben een grotere kans op een diagnose van ADHD Gezondheidszorgconsumptie De jongsten van de klas hebben een grotere kans op een diagnose van ADHD Lebbe Caroline, Ntahonganyira Rose-Marie, Vandenbergen Jan (LCM R&D MD) Samenvatting Problemen met de

Nadere informatie

Licht traumatisch hoofd- of hersenletsel

Licht traumatisch hoofd- of hersenletsel Licht traumatisch hoofd- of hersenletsel Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw kind heeft een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel opgelopen door een ongeval of een klap tegen zijn hoofd. Deze folder beschrijft

Nadere informatie

Depressie op latere leeftijd, kenmerken van de hersenen en ECT respons.

Depressie op latere leeftijd, kenmerken van de hersenen en ECT respons. NEDERLANDSTALIGE SAMENVATTING Nederlandstalige samenvatting Depressie op latere leeftijd, kenmerken van de hersenen en ECT respons. Inleiding Wereldwijd neemt het aantal mensen met een leeftijd ouder dan

Nadere informatie

Wat is slaapwandelen? Slaapwandelen is een slaapprobleem waarbij kinderen tijdens hun slaap uit bed komen en al slapend door het huis heen lopen.

Wat is slaapwandelen? Slaapwandelen is een slaapprobleem waarbij kinderen tijdens hun slaap uit bed komen en al slapend door het huis heen lopen. Slaapwandelen Wat is slaapwandelen? Slaapwandelen is een slaapprobleem waarbij kinderen tijdens hun slaap uit bed komen en al slapend door het huis heen lopen. Hoe wordt slaapwandelen ook wel genoemd?

Nadere informatie

Koortsstuipen bij kinderen

Koortsstuipen bij kinderen Koortsstuipen bij kinderen Afdeling kindergeneeskunde Jonge kinderen zijn bij koorts gevoelig voor stuipen. Ongeveer twee tot vijf procent van de kinderen tussen de drie maanden en vijf jaar heeft wel

Nadere informatie

Hoe vaak komen koortsstuipen voor bij kinderen? Eén op de twintig tot vijftig kinderen maakt ooit één of meerdere koortsstuipen door.

Hoe vaak komen koortsstuipen voor bij kinderen? Eén op de twintig tot vijftig kinderen maakt ooit één of meerdere koortsstuipen door. Koortsstuip Wat is een koortsstuip? Een koortsstuip is een aanval waarbij de hersenen tijdens koorts niet goed functioneren. Een koortsstuip ziet er hetzelfde uit als een epileptische aanval. Bij een epilepsieaanval

Nadere informatie

Epileptische aanvallen op de PICU

Epileptische aanvallen op de PICU Epileptische aanvallen op de PICU Astrid van der Heide Neuroloog/kinderneuroloog Inhoud Wat is epilepsie Status epilepticus Video s Take home message Wat is epilepsie? Wat is een epileptische aanval? Plotselinge

Nadere informatie

Diagnostiek Epilepsie ja / nee Beschrijving aanvallen Classificatie aanval Classificatie epilepsie syndroom Classificatie etiologie

Diagnostiek Epilepsie ja / nee Beschrijving aanvallen Classificatie aanval Classificatie epilepsie syndroom Classificatie etiologie De veel voorkomende kinderepilepsie-syndromen:. Diagnostiek Epilepsie ja / nee Beschrijving aanvallen Classificatie aanval Classificatie epilepsie syndroom Classificatie etiologie Sepion, 12 juni 2009

Nadere informatie

2

2 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Vergelijkende studie om de effectiviteit van natuurlijke enzymen oraal versus injectiepreparaat en valproïnezuur te vergelijken in tonisch clonische aanvallen bij primaire systemische

Nadere informatie

Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar. Het ADHD-team

Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar. Het ADHD-team Informatie voor patiënten van Ziekenhuis Rijnstate/Zevenaar Het ADHD-team Uw kind heeft AD(H)D of er bestaat het vermoeden dat uw kind deze aandachtsstoornis heeft. Op het ADHD-spreekuur van de polikliniek

Nadere informatie

EEG tijdens geheugenactivatie een onderzoek naar vroege hersenveranderingen bij de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Huntington

EEG tijdens geheugenactivatie een onderzoek naar vroege hersenveranderingen bij de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Huntington EEG tijdens geheugenactivatie een onderzoek naar vroege hersenveranderingen bij de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Huntington In Nederland wordt het aantal patiënten met dementie geschat op meer

Nadere informatie

Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine

Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine Leidraad voor artsen voor het beoordelen en monitoren van cardiovasculaire risico bij het voorschrijven van atomoxetine Dit materiaal beschrijft aanbevelingen om belangrijke risico s van atomoxetine te

Nadere informatie

Volwassenen met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel

Volwassenen met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel Volwassenen met licht traumatisch hoofd-/hersenletsel U heeft een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel opgelopen door een ongeval of een klap tegen uw hoofd. Deze folder informeert u over de mogelijke

Nadere informatie

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Delier Acute verwardheid.

Delier Acute verwardheid. Delier Acute verwardheid www.nwz.nl Inhoud Wat is een delier? 3 Wat zijn de verschijnselen? 3 De behandeling 4 Wat kunt u als naaste doen? 5 Nazorg 5 Uw vragen 6 Notities 6 * waar hij staat, kunt u ook

Nadere informatie

Delirium of delier (acuut optredende verwardheid)

Delirium of delier (acuut optredende verwardheid) Delirium of delier (acuut optredende verwardheid) In deze folder leest u wat een delirium is, wat de verschijnselen van een delirium zijn en leest u informatie over de behandeling en tips voor patiënten

Nadere informatie

Acuut optredende verwardheid (delier)

Acuut optredende verwardheid (delier) PSYCHIATRIE & PSYCHOLOGIE Acuut optredende verwardheid (delier) Informatie voor de patiënt, partner, familie en betrokkenen Acuut optredende verwardheid (delier) Uw partner, familielid, vriend of kennis

Nadere informatie

HELFT VAN KINDEREN EN EEN DERDE VAN VOLWASSENEN MET ADHD KRIJGT ADHD-MEDICATIE VIA HUISARTS. Marijn Prins, Liset van Dijk

HELFT VAN KINDEREN EN EEN DERDE VAN VOLWASSENEN MET ADHD KRIJGT ADHD-MEDICATIE VIA HUISARTS. Marijn Prins, Liset van Dijk Dit factsheet is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen met bronvermelding (Marijn Prins, Liset van Dijk. Helft van kinderen en een derde van volwassenen met ADHD krijgt ADHD-medicatie via huisarts,

Nadere informatie

Roelie de Vlas. meldkamercentralist ambulance Meldkamer Noord Nederland

Roelie de Vlas. meldkamercentralist ambulance Meldkamer Noord Nederland Roelie de Vlas meldkamercentralist ambulance Meldkamer Noord Nederland Aline Westenberg Aline Westenberg ambulanceverpleegkundige UMCG Ambulancezorg & Timo Roosa ambulancechauffeur UMCG Ambulancezorg &

Nadere informatie

Informatiefolder delier

Informatiefolder delier Informatiefolder delier Informatiefolder delier Het gedrag en de reactie van uw partner, familielid, vriend(in) of kennis zijn anders dan u gewend bent. Hij of zij is onrustig, begrijpt u niet, geeft vreemde

Nadere informatie

Adult ADHD Self-Report Scale-V1.1 (ASRS-V1.1) Symptoms Checklist from WHO Composite International Diagnostic Interview

Adult ADHD Self-Report Scale-V1.1 (ASRS-V1.1) Symptoms Checklist from WHO Composite International Diagnostic Interview Adult ADHD Self-Report Scale-V1.1 (ASRS-V1.1) Symptoms Checklist from WHO Composite International Diagnostic Interview World Health Organization 2009 All rights reserved. Based on the Composite International

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

3.3 Delirium. herkend wordt. Onduidelijk is in hoeveel procent het delirium niet, of niet volgens de gangbare richtlijnen, behandeld wordt.

3.3 Delirium. herkend wordt. Onduidelijk is in hoeveel procent het delirium niet, of niet volgens de gangbare richtlijnen, behandeld wordt. 3.3 Delirium Delirium is waarschijnlijk de meest voorkomende neuropsychiatrische stoornis in het algemeen en academisch ziekenhuis, met een prevalentie van 15 tot 50 procent bij opgenomen oudere patiënten.

Nadere informatie

classificatie van epilepsieën Floor Jansen

classificatie van epilepsieën Floor Jansen classificatie van epilepsieën Floor Jansen classificatie schema 2017 classificatie schema 2017 directe relatie tussen aanvalstype en etiologie directe relatie tussen aanvalstype en etiologie focaal Focal

Nadere informatie

Casusbespreking Sinustrombose of Trombosehoofd

Casusbespreking Sinustrombose of Trombosehoofd Casusbespreking Sinustrombose of Trombosehoofd Lotte Sondag, AIOIS neurologie Ewoud van Dijk, neuroloog Inhoud Casusbeschrijving Cerebraal veneuze sinustrombose Anatomie Pathofysiologie Epidemiologie en

Nadere informatie

1 Geheugenstoornissen

1 Geheugenstoornissen 1 Geheugenstoornissen Prof. dr. M. Vermeulen 1.1 Zijn er geheugenstoornissen? Over het geheugen wordt veel geklaagd. Bij mensen onder de 65 jaar berusten deze klachten zelden op een hersenziekte. Veelal

Nadere informatie

Licht Traumatisch Hoofd-/ Hersenletsel (LTH)

Licht Traumatisch Hoofd-/ Hersenletsel (LTH) SPOEDEISENDE HULP Licht Traumatisch Hoofd-/ Hersenletsel (LTH) bij kinderen van 6 jaar en ouder KINDEREN Licht Traumatisch Hoofd-/ Hersenletsel (LTH) Uw kind heeft een licht traumatisch hoofd-/hersenletsel

Nadere informatie

Syndroom van Lennox-Gastaut

Syndroom van Lennox-Gastaut Syndroom van Lennox-Gastaut Wat is het syndroom van Lennox-Gastaut? Het syndroom van Lennox-Gastaut is een ernstig epilepsiesyndroom bij jonge kinderen wat gekenmerkt wordt door verschillende soorten epilepsie

Nadere informatie

Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel. Kinderen

Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel. Kinderen Licht traumatisch hoofd-/ hersenletsel Kinderen Inhoud Licht traumatisch hoofd-/hersenletsel... 3 Verschijnselen eerste 24 uur... 3 Wekadvies (alleen voor kinderen t/m 5 jaar)... 3 Verschijnselen eerste

Nadere informatie

Hersentumoren;de basis

Hersentumoren;de basis Hersentumoren;de basis Zaterdag 16 maart 2019 De Landgoederij, Bunnik Anja Gijtenbeek Neuroloog Radboudumc Nijmegen De basis Inhoud Casus Opbouw hersenen Locatie van functies Ontstaan en beloop klachten

Nadere informatie

p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2

p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2 Delier In deze brochure leest u meer over acute verwardheid, ook wel delier genoemd. Verder krijgt u informatie over de behandeling en wat u kunt doen. Acuut optredende verwardheid Delier is een vorm van

Nadere informatie

Koortsstuipen bij kinderen

Koortsstuipen bij kinderen Koortsstuipen bij kinderen Jonge kinderen krijgen bij koorts gemakkelijker een stuip dan volwassenen. Twee tot vijf op de honderd kinderen heeft wel eens een koortsstuip. Meestal is een koortsstuip onschuldig.

Nadere informatie

Een leerling met narcolepsie Informatie en advies voor leraren. landelijk netwerk ziek zijn & onderwijs

Een leerling met narcolepsie Informatie en advies voor leraren. landelijk netwerk ziek zijn & onderwijs Een leerling met narcolepsie Informatie en advies voor leraren landelijk netwerk ziek zijn & onderwijs Een leerling met narcolepsie Informatie en advies voor leraren In deze Ziezonbrochure geven we uitleg

Nadere informatie

ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN

ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN Inleiding Uw familielid, partner of kennis is in Franciscus Gasthuis & Vlietland opgenomen. Hij of zij is opgenomen

Nadere informatie

Hersentumoren en rijbewijs. Naam: prof. dr. Jan J.Heimans Functie: Neuroloog VU medisch centrum

Hersentumoren en rijbewijs. Naam: prof. dr. Jan J.Heimans Functie: Neuroloog VU medisch centrum Hersentumoren en rijbewijs Naam: prof. dr. Jan J.Heimans Functie: Neuroloog VU medisch centrum Gezondheidsproblemen kunnen de rijvaardigheid beïnvloeden. Hiervoor zijn twee redenen: 1. Het vermogen om

Nadere informatie

AD(H)D bespreken. BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014

AD(H)D bespreken. BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014 AD(H)D bespreken N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer u zich

Nadere informatie

Syncope-polikliniek. Neurologie Catharina Ziekenhuis

Syncope-polikliniek. Neurologie Catharina Ziekenhuis Syncope-polikliniek Neurologie Catharina Ziekenhuis Waarom syncope-poli? Vergeten categorie patiënten Veel voorkomend probleem Rijgeschiktheid Landelijk, internationaal 2 Hoe is de syncope-poli georganiseerd

Nadere informatie

6,5. Werkstuk door een scholier 1684 woorden 26 april keer beoordeeld

6,5. Werkstuk door een scholier 1684 woorden 26 april keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1684 woorden 26 april 2003 6,5 117 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is ADHD? ADHD is de afkorting van Attention Deficit Hyperactivity Disorder en dat is een aandachtstekortstoornis

Nadere informatie

Psychiatrie: ADHD. Dit thema gaat over ADHD als voorbeeld van een concentratie of aandachtsstoornis.

Psychiatrie: ADHD. Dit thema gaat over ADHD als voorbeeld van een concentratie of aandachtsstoornis. DC 13 Psychiatrie: ADHD 1 Inleiding Dit thema gaat over ADHD als voorbeeld van een concentratie of aandachtsstoornis. Beroepscontext: als onderwijsassistent kun je ingezet worden in het werken met leerlingen

Nadere informatie

ADHD. Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Hoe wordt de diagnose bij kinderen gesteld? ADHD poli

ADHD. Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Hoe wordt de diagnose bij kinderen gesteld? ADHD poli 00 ADHD Aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit Hoe wordt de diagnose bij kinderen gesteld? ADHD poli U bent met uw kind verwezen naar de ADHD poli. De ADHD poli is een samenwerkingsverband tussen

Nadere informatie

Acuut optredende verwardheid Delier

Acuut optredende verwardheid Delier Acuut optredende verwardheid Delier Uw familielid, vriend(in) of kennis is opgenomen in ons ziekenhuis vanwege ziekte, ongeval en/of operatie. Zoals u vermoedelijk hebt gemerkt, is zijn of haar reactie

Nadere informatie

Globaal gezien zijn er twee vormen van epilepsie; primaire en secundaire epilepsie:

Globaal gezien zijn er twee vormen van epilepsie; primaire en secundaire epilepsie: Epilepsie bij honden Epilepsie bij de hond is een redelijk vaak voorkomend neurologisch probleem bij de hond. De aandoening gaat gepaard met min of meer heftige epileptiforme aanvallen. Deze aanvallen

Nadere informatie

Status epilepticus bij verstandelijk beperkten 1 juni 2018

Status epilepticus bij verstandelijk beperkten 1 juni 2018 Status epilepticus bij verstandelijk beperkten 1 juni 2018 Marijke van Hees Epilepsieconsulent WKZ/UMCUtrecht Kinderverpleegkundige Netwerk Epilepsie Zorg Een status epilepticus geeft altijd schade? Je

Nadere informatie

Licht traumatisch hoofdletsel (hersenschudding)

Licht traumatisch hoofdletsel (hersenschudding) Licht traumatisch hoofdletsel (hersenschudding) Wat is een hersenschudding Een hersenschudding of licht traumatisch hersenletsel is het gevolg van een klap of stoot tegen het hoofd, maar kan ook optreden

Nadere informatie

Risicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners

Risicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners Risicominimalisatie-materiaal over de risico s van atomoxetine voor zorgverleners Atomoxetine 2/6 RISICOMINIMALISATIE-MATERIAAL OVER DE RISICO S VAN ATOMOXETINE VOOR ZORGVERLENERS Dit materiaal beschrijft

Nadere informatie

Verslag multidisciplinair overleg

Verslag multidisciplinair overleg 2012 Verslag multidisciplinair overleg Renate Agterhof S1002628 Spaarne ziekenhuis 27-5-2012 Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 2 1. Betrokken disciplines bij het MDO... 3 2. Belang van een MDO tussen de

Nadere informatie

Epilepsie. bij kinderen

Epilepsie. bij kinderen Epilepsie bij kinderen Wat is epilepsie? Epilepsie is een stoornis die ongeveer 1 op de 150 à 250 personen treft. In België gaat het dus om meer dan 60.000 personen. Er bestaan trouwens verschillende vormen

Nadere informatie

Epilepsie in het verpleeghuis, een handreiking

Epilepsie in het verpleeghuis, een handreiking Home no. 5 November 2017 Congresnummer: Specialist ouderengeneeskunde in the lead Eerdere edities Verenso.nl Epilepsie in het verpleeghuis, een handreiking Bob van Gelder, Willem-Jan Hardon vangeldercals@gmail.com

Nadere informatie

Epilepsie bij de hond

Epilepsie bij de hond Epilepsie bij de hond Epilepsie, simpel gezegd kortsluiting in de hersenen, komt net als bij mensen ook bij honden voor. Deze adviesbrief biedt u de juiste diergeneeskundige informatie over onder andere

Nadere informatie