Kwaliteiten: Bewustwording I:

Transcriptie

1 Kwaliteiten: Bewustwording I: eigen kwaliteiten en vervormingen Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording kwaliteiten en vaardigheden Doel De deelnemer kan zijn eigen kwaliteiten en vervormingen op een rij zetten. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm individueel Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Zie Kwaliteitenspel van Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 30 minuten 40 minuten 199

2 Benodigde middelen Kwaliteitenspel Gerrickens Handleiding kwaliteitenspel Gerrickens Pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer heeft een lijst met kwaliteiten en vervormingen opgeschreven en kan deze in een groepsgesprek toelichten. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 200

3 Kwaliteiten: Bewustwording II: ontwikkelingsmogelijkheden en kwaliteiten Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording kwaliteiten en vaardigheden Doelen 1. De deelnemer is zich bewust van de eigen kwaliteiten en de mate waarin deze kwaliteiten zich manifesteren. 2. De deelnemer kan feedback geven en ontvangen. Voorwaarden 1. Met het Kwaliteitenspel is door de deelnemers in een andere vorm al eerder gewerkt. 2. De deelnemers kennen elkaar goed. 3. Het aantal deelnemers is maximaal 12, onderverdeeld in subgroepen van minimaal 2 tot maximaal 4 personen. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 4 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Kwaliteitenspel van Gerrickens. 201

4 Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 50 minuten 10 minuten 70 minuten Benodigde middelen Kwaliteitenspel Gerrickens Handleiding kwaliteitenspel Gerrickens Pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan zijn eigen kwaliteiten en de mate waarin deze kwaliteiten zich manifesteren, verwoorden en toelichten. De deelnemer geeft feedback middels de feedback-methode (ik zie, ik denk, ik voel, ik zou willen) en ontvangt feedback van anderen. Let erop dat de deelnemers doorvragen, anderen bedanken en door middel van non-verbale communicatie aangeven dat ze de feedback hebben begrepen. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Gerrickens training & advies, kwaliteitenspel 202

5 Kwaliteiten: Bewustwording III: Johari-venster Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording door feedback Doelen 1. De deelnemer is zich meer bewust van eigenschappen die hij juist wél of juist niét aan anderen laat zien. 2. De deelnemer kan de kwaliteiten en vervormingen van zichzelf, waarvan hij zich niet zo bewust was, in beeld brengen. Voorwaarden 1. De deelnemers kennen elkaar zeer goed. 2. Aantal deelnemers: 2-4. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 4 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Kwaliteitenspel van Gerrickens. 203

6 Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 20 minuten 50 minuten 20 minuten 90 minuten Benodigde middelen Het gehele spel Voor iedere deelnemer pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan in een groepsgesprek vertellen welke eigenschappen hij juist wél of juist niét aan anderen laat zien. De deelnemer kan de kwaliteiten en vervormingen van zichzelf waarvan hij zich niet zo bewust was verwoorden in een groepsgesprek. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Gerrickens training & advies, kwaliteitenspel 204

7 Kwaliteiten: Bewustwording IV: Latente kwaliteiten Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Ontwikkelingsgericht denken Doelen 1. De deelnemer kan zich een beeld vormen van de kwaliteiten die hij graag zou willen ontwikkelen. 2. De deelnemer kan de andere deelnemers feedback geven met betrekking tot de te ontwikkelen kwaliteiten. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar goed. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 8 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Kwaliteitenspel van Gerrickens. 205

8 Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 20 minuten 30 minuten Benodigde middelen Kwaliteiten deel 1 en 2 Voor iedere speler pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemers kunnen de kwaliteiten die ze graag willen ontwikkelen, verwoorden. De deelnemers geven elkaar feedback met behulp van de feedbackmethode met betrekking tot de te ontwikkelen kwaliteiten. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Gerrickens training & advies, kwaliteitenspel 206

9 Kwaliteiten: Evaluatie variant 1: groepsorientatie / variant 2 en 3: positief identiteitsgevoel Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact X Betekenis X Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Waardetoekenning Bewustwording kwaliteiten en vaardigheden Evaluatie Doel De deelnemer kan een cursus of training evalueren. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Kwaliteitenspel Gerrickens Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 20 minuten Benodigde middelen Het gehele spel 207

10 Resultaat-/effectmeting De deelnemer verwoordt zijn mening over de training. Hij maakt hierbij gebruik van het kwaliteitenspel en licht zijn kaartkeuze toe. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 208

11 Kwaliteiten: Feedback I: Hoe anderen jou zien Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording door feedback Doel De deelnemer kan positieve feedback geven en ontvangen. Voorwaarden De deelnemers dienen elkaar redelijk te kennen. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Kwaliteitenspel van Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 20 minuten 30 minuten 209

12 Benodigde middelen Kwaliteiten deel 1 en 2 Resultaat-/effectmeting De deelnemer formuleert feedback volgens de regels, luistert naar anderen, reageert op de feedback van anderen, accepteert complimenten. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 210

13 Kwaliteiten: Feedback II: Vergelijking zelfbeeld met het beeld van anderen Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Vaardigheden oefenen Bewustwording door feedback Doelen 1. De deelnemer is zich meer bewust van zijn eigen kwaliteiten. 2. De deelnemer kan feedback geven en ontvangen 3. De deelnemer kan zijn zelfbeeld vergelijken met het beeld dat anderen van hem hebben. Voorwaarden De deelnemers dienen elkaar redelijk te kennen. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 4 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Kwaliteitenspel van Gerrickens. 211

14 Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 30 minuten 40 minuten Benodigde middelen Kwaliteiten deel 1 en 2 Voor iedere deelnemer pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan zijn keuze motiveren, niet alleen met betrekking tot de kwaliteiten van zichzelf, maar ook met betrekking tot de kwaliteiten van anderen. De deelnemer geeft feedback volgens de regels. De deelnemer ontvangt feedback, luistert naar de uitleg van anderen, stelt vragen, bedankt. De deelnemer maakt een vergelijking van zijn eigen zelfbeeld met het beeld dat anderen van hem hebben. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 212

15 Kwaliteiten: Feedback III: Andermans kwaliteiten Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Bewustwording Bewustwording door feedback Inzicht in gedrag Doelen 1. De deelnemer is zich meer bewust van zijn eigen kwaliteiten. 2. De deelnemer ontdekt hoe goed hij de kwaliteiten van anderen kan inschatten. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar redelijk. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 3 Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Kwaliteitenspel van Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal

16 Benodigde middelen Kwaliteiten deel 1 en 2 Resultaat-/effectmeting De deelnemer benoemt zijn eigen kwaliteiten en kan deze verklaren. De deelnemer ontdekt hoe goed hij de kwaliteiten van anderen kan inschatten. Hij verwoordt waarom hij iets denkt, beargumenteert zijn keuze en geeft feedback volgens de regels. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 214

17 Kwaliteiten: Feedback IV: Onzekerheid bespreekbaar maken Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording kwaliteiten en vaardigheden Doelen 1. De deelnemer is zich meer bewust van het effect van onzekerheid op zijn eigen kwaliteiten en vervormingen. 2. De deelnemer ontdekt of anderen onzekerheid bij hem herkennen. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar (redelijk) goed. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 10 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Kwaliteitenspel van Gerrickens. 215

18 Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 50 minuten 60 minuten Benodigde middelen Het gehele spel Voor iedere speler pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer benoemt zijn eigen onzekerheden en het effect daarvan op hem. De deelnemer geeft feedback volgens de regels, stelt vragen, reageert op feedback. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 216

19 Kwaliteiten: Feedback V: De eerste indruk Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Feedback Doel De deelnemer kan feedback geven op basis van de eerste indruk die hij van de kwaliteiten van een ander heeft. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar niet. Aantal deelnemers: maximaal 15. Indien de groep groter is, dan kan in subgroepen worden gespeeld. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Kwaliteitenspel van Gerrickens. 217

20 Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 50 minuten 60 minuten Benodigde middelen Kwaliteiten deel 1 Voor iedere deelnemer pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer geeft feedback op basis van de eerste indruk die hij van de kwaliteiten van een ander heeft. De deelnemer licht zijn keuze toe, luistert naar de uitleg van de ander, reageert hierop. De deelnemer stelt vragen. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 218

21 Kwaliteiten: Feedback VI: Latente kwaliteiten Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording door feedback Doelen 1. De deelnemer is zich meer bewust van kwaliteiten die hij te vaak gebruikt. 2. De deelnemer is zich meer bewust van latente kwaliteiten. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar goed. De deelnemers hebben in een andere vorm al met het Kwaliteitenspel gewerkt. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 3 Maximum aantal 5 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Kwaliteitenspel van Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal

22 Benodigde middelen Het gehele spel Voor iedere speler pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan de kwaliteiten die hij te vaak gebruikt benoemen en aangeven waarom hij dit doet. De deelnemer kan zijn latente kwaliteiten benoemen. De deelnemer kan aangeven hoe hij deze kwaliteiten meer wil gaan inzetten. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 220

23 Kwaliteiten: Functioneringsgesprekken Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Feedback Doelen 1. De deelnemer kan een persoonlijke sterkte/zwakteanalyse in relatie tot zijn rol in de groep maken. 2. De deelnemer kan feedback geven op het functioneren van groepsgenoten. Voorwaarden De groep kent elkaar goed. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 3 Maximum aantal 7 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Kwaliteitenspel Gerrickens. De oefening wordt aangepast. In plaats van een functioneringsgesprek over je functie wordt het een functioneringsgesprek over jouw inbreng in de groep. Dit is een oefening die je aan het einde van een training kunt doen. 221

24 Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 60 minuten 2 90 minuten Benodigde middelen Het gehele spel; eventueel kan er een voorselectie gemaakt worden Pen en papier voor alle deelnemers Resultaat-/effectmeting De deelnemer geeft feedback volgens de regels. Verder geeft de deelnemer onderbouwde feedback met voorbeelden. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 222

25 Kwaliteiten: Kennismaking Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Kennismaking Doel De deelnemer kan zich voorstellen aan de groep aan de hand van enkele belangrijke kwaliteiten. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Kwaliteitenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 20 minuten 30 minuten Benodigde middelen Kwaliteiten deel 1 en 2 223

26 Resultaat-/effectmeting De deelnemer benoemt zijn kwaliteiten en motiveert deze. Verder geeft de deelnemer aan in welke situaties hij deze kwaliteiten gebruikt. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 224

27 Kwaliteiten: Non-verbaal gedrag Component(en): X Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording Doel De deelnemer is zich bewuster van kwaliteiten en vervormingen die je met gezichtsuitdrukkingen en houding kunt uitstralen. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Zie Handboek Kwaliteitenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 20 minuten 30 minuten Benodigde middelen Een selectie van kwaliteiten en vervormingen die redelijk gemakkelijk uit te beelden zijn, bijvoorbeeld agressief, vrolijk, nieuwsgierig, brutaal, sceptisch, ijverig 225

28 Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan een kwaliteit door middel van het aannemen van bepaalde gezichtsuitdrukkingen en lichaamshoudingen duidelijk maken. De deelnemer kan gezichtsuitdrukkingen en lichaamshoudingen interpreteren in een kwaliteit of vervorming en uitleggen waarom hij dit denkt. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 226

29 Kwaliteiten: Opwarmer in trainingen Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording door feedback Doel De deelnemer kan positieve feedback geven. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar minimaal een halve dag. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Kwaliteitenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 1 227

30 Benodigde middelen Kwaliteiten deel 1 en 2 Resultaat-/effectmeting De deelnemer heeft een positieve kwaliteit gekozen en verwoordt waarom deze kwaliteit op een andere groepsdeelnemer van toepassing is. De deelnemer gebruikt woorden waaruit blijkt dat hij de ander heeft geobserveerd en hij formuleert volgens de regels van de feedback. Ervaringen Deze oefening is bedoeld als een opwarmer voor andere oefeningen. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 228

31 Kwaliteiten: Samenwerking I: team feedback Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording door feedback Doel De deelnemer kan feedback geven en ontvangen binnen een team. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar redelijk goed. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 8 Beschrijving activiteiten Zie Handleiding Kwaliteitenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 1 50 minuten 2 90 minuten 229

32 Benodigde middelen Kwaliteiten deel 1 en 2 Resultaat-/effectmeting De deelnemer geeft feedback volgens de feedbackregels in het team en hij ontvangt feedback. De deelnemer stelt vragen, geeft aan dat hij de feedback begrepen heeft door non-verbale en verbale communicatie. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 230

33 Kwaliteiten: Samenwerking II: Kwaliteiten uitbeelden Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Bewustwording kwaliteiten en vaardigheden Feedback Doel De deelnemer kan zijn eigen identiteit, rol en positie in een team versterken. Voorwaarden De deelnemers kennen elkaar redelijk tot goed. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 10 Beschrijving activiteiten Zie Handboek Kwaliteitenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 30 minuten 40 minuten 231

34 Benodigde middelen Kwaliteiten deel 1 Resultaat-/effectmeting De deelnemer ontvangt feedback van de groep op zijn kwaliteiten. De deelnemer ontvangt de feedback en vraagt door. De deelnemer beeldt zijn belangrijkste kwaliteit uit. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 232

35 Kwaliteiten: Samenwerking III: De balans in een team onderzoeken Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Inzicht in gedrag Doelen De deelnemer kan de samenwerking binnen een groep of team evalueren. De deelnemer kan de samenwerking binnen een groep of team optimaliseren. Voorwaarden De deelnemers werken als team of als groep samen. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 10 Beschrijving activiteiten Zie Handboek Kwaliteitenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 40 minuten 10 minuten 60 minuten 233

36 Benodigde middelen Het gehele spel Voor iedere speler pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer kan aangeven welke drie kwaliteiten hij het meest inzet in deze groep en wat het effect daarvan is op het functioneren van de groep. De deelnemer kan aangeven welke drie vervormingen bij de eerder genoemde kwaliteiten horen en wat het effect daarvan is op het functioneren van de groep. De deelnemer geeft toelichting op zijn manier van functioneren. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 234

37 Kwaliteiten: Samenwerking IV: teamnormen Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Samenwerking Doel De deelnemer kan meewerken aan het verbeteren van het werkklimaat in een groep of team. Voorwaarden Een groep of team waarin de werksfeer niet prettig is. De leden van de groep onderkennen dit en willen werken aan de verbetering van het werkklimaat. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Zie Handboek Kwaliteitenspel Gerrickens. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 50 minuten 60 minuten 235

38 Benodigde middelen Kwaliteiten deel 1 en 2 Voor iedere speler pen en papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer neemt actief deel aan de oefening. De deelnemer benoemt zijn wensen en motiveert deze en neemt deel aan de groepsdiscussie. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Peter Gerrickens, Handleiding Kwaliteitenspel 236

39 Leiderschapsstijlen Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis O Positief identiteitsgevoel X Groepsoriëntatie Inzicht in gedrag Doelen 1. De deelnemer kent verschillen in leiderschapsstijlen. 2. De deelnemer kan inschatten welke leiderschapsstijl hij prefereert. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Deze oefening bestaat uit de combinatie van een onderwijsleergesprek en theoretische uitleg. De deelnemers krijgen de onderstaande vragen voorgelegd en deze worden plenair besproken: Wat vind je belangrijk aan een leider? Welke vaardigheden moet een leider bezitten? Wat is het verschil in leiderschap tussen een brandweercommandant en een directeur van een school? Heb je verschillende leiders gehad, bijvoorbeeld in de voetbalclub, op je school, op je werk? Wat waren je ouders voor leiders? Wat verwacht je van een leider? Wat voor soort leiding heb je nodig? Daarna volgt een uitleg over leiderschapsstijlen door de trainer. Zie voor nadere uitleg de bijlage leiderschapsstijlen vanuit het situationeel leiderschap. 237

40 Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 20 minuten 30 minuten Benodigde middelen Bijlage Leiderschap vanuit situationeel leiderschap Resultaat-/effectmeting De deelnemer geeft in een gesprek aan welke leiderschapsstijlen hij kent en aan welke hij de voorkeur geeft. Gebruikt daarbij zinnen als: Ik weet dat, Ik heb gemerkt, dat, Ik heb voorkeur voor, of Ik vind het prettig als. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Onbekend 238

41 Bijlage bij Leiderschapsstijlen Schematische weergave situationeel leiderschap Mate van relatiegericht gedrag weinig ondersteuning veel 3. veel ondersteuning weinig sturing 4. delegeren weinig ondersteuning weinig sturing overleggen overtuigen instrueren 2. veel ondersteuning veel sturing 1. weinig ondersteuning veel sturing weinig sturing veel Mate van taakgericht gedrag Competentieniveau van de medewerker Hoog Middelmatig Laag C4 C3 C2 C1 Bekwaam Bekwaam Onbekwaam Onbekwaam en bereid of en niet bereid of en bereid of en niet bereid of gemotiveerd onzeker gemotiveerd onzeker 239

42 240

43 Levend kwartet Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording door feedback Doel De deelnemer ervaart wat het is om op een speelse wijze feedback te geven. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm groepsgewijs Minimum aantal 2 Maximum aantal 10 Beschrijving activiteiten Iedereen schrijft op een papier een naam die hij voor zichzelf passend vindt, bijvoorbeeld Robin Hood, Vlinder, etc. Alle papieren worden dichtgevouwen en door één van de deelnemers of de trainer verzameld. Vervolgens worden alle namen enige keren voorgelezen. De groep splitst zich op in groepjes van drie à vier personen. Eén van de groepjes begint. Hardop met elkaar pratend overleggen ze wie er schuilgaat achter bijvoorbeeld de naam Robin Hood. Hierbij wordt ook duidelijk gemaakt, waarom ze vinden dat een bepaalde persoon op Robin Hood lijkt. Als overeenstemming is bereikt over de identiteit van Robin Hood, dan wordt deze persoon uitgenodigd om deel uit te maken van dit groepje. Als de identiteit goed geraden is, komt Robin Hood bij dat groepje zitten en mag er nogmaals geraden worden. Indien er niet goed geraden is, is de groep af en mag de groep, waarin de vermeende Robin Hood zat, doorgaan met vragen. Het spel is uit als alle groepsleden uiteindelijk samen in één grote groep terechtgekomen zijn. 241

44 In de basisoefening wordt men vrijgelaten in het kiezen van een naam. Het is ook mogelijk om een meer specifieke opdracht te geven, zoals de naam van een bloem, een land, een stad, een kleur, een dier. Deze oefening kan ook met een nieuwe groep gedaan worden. In dat geval werkt deze oefening als een kennismakingsoefening. De groepsleden hebben dan alleen hun eerste indrukken van elkaar ter beschikking. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 10 minuten 20 minuten Benodigde middelen Geen Resultaat-/effectmeting De deelnemer verwoordt tijdens de oefening waarom hij denkt dat een bepaalde naam bij een deelnemer hoort. In de bespreking verwoordt de deelnemer hoe hij het "speels feedback geven" ervaren heeft. Gebruikt daarbij zinnen als: Het is me opgevallen dat, Ik vond dat..., Ik merkte dat. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Lex Mulder, Oefeningen voor groepen 242

45 Levenslijn Component(en): O Competentie X Zelfbeschikking O Impact O Betekenis X Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Bewustwording Bewustwording kwaliteiten en vaardigheden Doelen De deelnemer kan zijn eigen levensgeschiedenis op papier zetten. De deelnemer kan zijn gevoelens onder woorden brengen of op papier zetten. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm zowel individueel als groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal 10 Beschrijving activiteiten Iedereen zoekt een rustig plekje in de ruimte. Op een vel papier teken je een rechte lijn: de nullijn. Helemaal links schrijf je je geboortejaar, helemaal rechts het huidige jaar. Geef vervolgens door middel van een lijn aan in welke periodes van je leven je je gelukkig en in welke periodes van je leven je je ongelukkig hebt gevoeld. De nullijn staat voor noch heel gelukkig, noch heel ongelukkig. Schrijf vervolgens bij de zo ontstane grafiek welke gebeurtenissen op welke tijdstippen zo bepalend zijn geweest in je leven. Nabespreken in tweetallen. Deze oefening komt het best tot zijn recht met een redelijk intensieve nabespreking, hetzij in de volledige groep, hetzij in tweetallen. 243

46 Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal 30 minuten 30 minuten 6 Benodigde middelen Stiften en grote vellen papier Resultaat-/effectmeting De deelnemer heeft zijn eigen levensgeschiedenis op papier gezet. De deelnemer kan in een gesprek of schriftelijk de gevoelens die bij bepaalde gebeurtenissen in zijn leven horen, onder woorden brengen of op papier zetten. Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron Lex Mulder, Oefeningenboek voor groepen 244

47 Lijfspreuken Component(en): O Competentie O Zelfbeschikking O Impact X Betekenis O Positief identiteitsgevoel O Groepsoriëntatie Ontdekkende beeldvorming Doel De deelnemer ervaart wat zijn motor is achter het eigen gedrag. Deelnamevorm en deelnemers Deelnamevorm zowel individueel als groepsgewijs Minimum aantal niet van toepassing Maximum aantal niet van toepassing Beschrijving activiteiten Als je voor een dubbeltje geboren bent, word je nooit een kwartje. Als je je zinnen er maar op zet, dan kun je alles bereiken wat je maar wilt. Herken je ze? De uitspraken van ouders, van anderen, van jezelf, waar je in de loop der jaren, door je opvoeding, door je ervaring in bent gaan geloven. Dit soort overtuigingen zijn van invloed bij de keuzes die je maakt. Deze overtuigingen leiden tot succesvol en soms tot onsuccesvol gedrag. Je persoonlijke overtuigingen zullen daarom bij elke vorm van interactie een duidelijke (onbewuste) rol spelen. Het uitwisselen van lijfspreuken, als persoonlijke wijsheden, geeft inzicht in wat jou en anderen beweegt. Individuele opdracht Je eigen lijfspreuk! Wat is jouw favoriete citaat, je levensmotto oftewel jouw lijfspreuk (of één daarvan)? Iets waar jij het hartgrondig mee eens bent en wat jij ziet als een soort leidraad in je leven, c.q. werk. Mijn lijfspreuk is: Noteer deze tekst op een vel papier en hang dit ergens in de ruimte. Kijk ernaar en stel je de volgende vragen: 245

48 Wat is inspirerend voor jou in dit citaat en hoe is dit van invloed geweest op je functioneren, c.q. leven? Vraag jezelf af hoe dit gegeven vanzelf spreekt in jouw handelen? Plenaire opdracht Loop langs de teksten en verplaats je in de ander om het belang van diens lijfspreuk te proeven. Neem nu deze lijfspreuk met zijn goede bedoelingen mee naar jouw leven en vraag jezelf af hoe jouw leven zou veranderen / verrijkt zou worden als jij je liet inspireren door het citaat van een ander: niet in de vorm van ruilen, maar in de vorm van toevoegen. Daarbij kunnen de volgende vragen helpen. Tot welke mogelijkheden en beperkingen leidt deze lijfspreuk? Hoe kan ik flexibeler worden door het hebben van meerdere overtuigingen? De nabespreking kan gaan over verrijkende ervaringen zonder waardeoordelen over de gepresenteerde lijfspreuken. Tijd benodigd voor uitvoering oefening Inleiding met uitleg Oefening Nabespreking Totaal minuten 40 minuten Benodigde middelen Vellen papier en stiften Resultaat-/effectmeting De deelnemer heeft een lijfspreuk genoteerd en deze mondeling toegelicht. In de nabespreking heeft de deelnemer zijn gedachten verwoord. Hij gebruikt formuleringen als: Het is me opgevallen dat Ik heb gemerkt dat Ik wist niet dat Ik voelde dat Werkomgeving Standaard trainingsopstelling Bron IEP Nijmegen. NLP voor Trainers 246