Wii Enjoy Therapy Een oefenboek voor het gebruik van de Nintendo Wii binnen de dwarslaesierevalidatie

Transcriptie

1 Wii Enjoy Therapy Een oefenboek voor het gebruik van de Nintendo Wii binnen de dwarslaesierevalidatie J.M. Croese, M. F. Duteweert en W. A. Rill.

2 Dit oefenboek is gemaakt in opdracht van revalidatiecentrum Heliomare in de persoon van R. Kan, vakgroepcoördinator fysiotherapie De opdrachtnemer is een werkgroep bestaande uit drie studenten fysiotherapie van de Hogeschool van Amsterdam. Het tot stand komen van dit oefenboek is begeleidt door M. al Temimi, docent aan de Hogeschool van Amserdam Croese JM, Duteweert MF, Rill WA Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van bovenstaande. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 2

3 Inhoudsopgave Inleiding... 4 Beginnen met Wii Sports... 6 Beginnen met Wii-Fit... 8 Fixatie & handgreep controller Tennis Honkbal Golf Bowling Tightrope Tension Ski-slalom Heading Balance Bubble Table Tilt Ski Jump Step basics Register Woordenlijst Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 3

4 Inleiding Voor u ligt het oefenboek voor het gebruik van de Nintendo Wii spelcomputer bij oefentherapie voor dwarslaesiepatiënten. Het oefenboek is gemaakt door drie studenten van de opleiding Fysiotherapie aan de Hogeschool van Amsterdam. Het is een afstudeeropdracht en gemaakt in opdracht van Revalidatiecentrum Heliomare. Het oefenboek is gemaakt voor de spellen Wii-Sports en Wii-Fit. Voor deze spellen is het gebruik van de Wii-Remote en het Balance Board nodig. Verdere uitleg over deze onderdelen vindt u verderop in dit oefenboek. Enkele handgrepen die van toepassing zijn op de de Wii-Remote zijn op pagina 10 onder de kop Fixatie en handgreep controller te vinden. Aan het begin van dit oefenboek zal een uitleg worden gegeven over het opstarten van zowel Wii-Sports als Wii-Fit. Het zal hier de uitleg betreffen vanaf het aanzetten van de Nintendo Wii tot het selecteren van een spel naar keuze. Wanneer patiënten hiertoe in staat zijn wordt aangeraden hen zo veel mogelijk van de handelingen om een spel op te starten zelf uit te laten voeren. Voor dit opstarten moeten namelijk driedemensionale bewegingen gemaakt worden die een beroep doen op de motoriek en coördinatie van de patiënt. Vervolgens zullen de elf oefeningen één voor één uitgewerkt staan. Bij elke oefening is een kleine afbeelding van het spel te zien zodat de therapeut in een oogopslag kan zien om wat voor spel het gaat. Hierna zal per oefening een aantal punten uitgewerkt staan; de tijdsduur van het spel, het maximale segmentale niveau van de leaesie, functies die getraind worden, verschillende mogelijke uitvoeringen van het spel én variaties op de uitvoeringen. Hieronder volgt meer uitleg over deze punten: o o o o o De tijdsduur is de tijd in minuten die één uitvoering van een spel ongeveer in beslag neemt; Het niveau van de laesie waarbij het spel gespeeld kan worden, hierbij is uitgegaan van de functies die vanaf dit niveau theoretisch gezien nog mogelijk zijn. Voor verdere onderbouwing van deze keuzes wordt verwezen naar het document met de onderbouwing van de gemaakte keuzes; Bij de functies staat uitgewerkt welke functies er getraind kunnen worden, welke spieren daarbij getraind worden (de belangrijkste zijn genoemd) en welke spinale segmenten betrokken zijn; Vervolgens wordt er uitgelegd welke verschillende uitvoeringen er per oefening mogelijk zijn. Deze uitvoeringen worden ondersteund door schematische afbeeldingen van de beweging die de patiënt dient te maken. De variatie in uitvoeringen maakt het mogelijk verschillende spieren in te zetten voor het spelen van een spel; Tot slot worden er nog enkele variaties genoemd waarmee de spellen van de oefening zwaarder, lichter of simpelweg anders kunnen worden gemaakt. Om de variaties wat overzichtelijker te maken zijn per variatie in dikgedrukte letters de kernwoorden van de variatie weergegeven. Belangrijk om te vermelden is dat de snelheid die de patiënt met de controller maakt van voldoende niveau moet zijn om daadwerkelijk een beweging op het scherm te bewerkstelligen. Uit ervaring met het oefenen met patienten is namelijk gebleken dat bij sommige functies deze snelheid lastig te behalen is. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 4

5 Na de uitwerking van de spellen is er een register te vinden waarbij de therapeut snel kan opzoeken welke oefeningen geschikt zijn voor de patiënt die hij of zij op dat moment voor zich heeft. In dit register staat in twee tabellen namelijk per segmentgroep en per functie weergegeven welke spellen er mogelijk zijn. Bij de segmentgroep gaat het om complete laesies, dit omdat er over incomplete laesies geen uitspraken gedaan kunnen worden over wat een patiënt wél of juist níet kan. Bij complete laesies is dit theoretisch nog enigzins mogelijk. Om iets meer duidelijkheid te verschaffen over het gebruik van de tabellen hieronder een voorbeeld: De fysiotherapeut heeft een patiënt voor zich met een complete C7 dwarslaesie. De therapeut kijkt vervolgens in tabel 1: Zoek op laesieniveau en kijkt bij C7-C8 om een oefening uit te kiezen. Aan het einde van dit oefenboek is er een woordenlijst met daarin uitleg over enkele woorden die eventueel wat meer uitleg behoeven. Woorden als nunchuck en mii-character zijn immers geen woorden die bij iedereen bekend zijn. Ten slotte staan hieronder een aantal aanbevelingen voor het gebruik van de Nintendo Wii in een therapeutische setting. Deze aanbevelingen komen vanuit revalidatiecentrum de Hoogstraat, waar de Nintendo Wii al langere tijd wordt gebruikt. De behandelaar o o o o o die games inzet tijdens de therapie moet op de hoogte zijn van de mogelijkheden van de console (bv de Wii) en weten waar hij of zij rekening mee moeten houden. Elk spel is weer anders en vraagt andere vaardigheden. moet de spellen kennen als repertoire om de verbinding met de behandeldoelen goed te kunnen leggen. kan nooit tijdens de therapie proberen of een spel werkt want dat gaat ten koste van de therapietijd en levert frustratie op bij de revalidant. zorgt ervoor dat consoles en spellen binnen bereik staan voor gebruik bij aanvang van de therapie. is zich ervan bewust dat gamen in een oefenruimte - waar ook andere revalidanten therapie hebben sterk afleidt. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 5

6 Beginnen met Wii Sports Druk de knop power op de Nintendo Wii in; Verplaats de cursor met de Wii Remote naar linksboven en druk op A op de Wii Remote; Verplaats de cursor vervolgens naar beginnen, selecteer met A ; Selecteer vervolgens het gewenste spel; Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 6

7 Selecteer het aantal spelers, waarmee je het spel wilt spelen en druk op A ; Selecteer één van de Mii karakters door met de cursor naar het karakter te verplaatsen en op A te drukken; Stel vervolgens in met welke voorkeurshand het spel gespeeld dient te worden door L (links) of R (rechts) aan te klikken. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 7

8 Beginnen met Wii-Fit Druk de knop power in; Verplaats de cursor met de Wii Remote naar linksboven en druk op A ; Verplaats de cursor vervolgens naar Beginnen en druk op A ; Selecteer vervolgens VSO man of VSO vrouw en volg de instructies op het scherm; Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 8

9 Verplaats de cursor naar Begin en druk op A ; Selecteer Training door middel van de A -knop; Selecteer Balance Games ; U bevindt zich nu in het trainingsmenu, er kan een spel naar keuze worden geselecteerd. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 9

10 Fixatie & handgreep controller Voor het goed uitvoeren van het spel is het belangrijk dat de controller op de juiste manier gefixeerd wordt aan de arm van de patiënt. Er is voor de oefeningen die in deze handleiding beschreven staan een aantal fixaties nodig. Het gaat hier om fixatie om de bovenarm, -aan de onderarm, -in de hand en simpelweg het zelf vasthouden van de controller door de patiënt. De controller wordt hier gefixeerd met klittenband. Om deze handleiding overzichtelijk te houden zijn de verschillende fixaties en de actieve handgreep hier, aan het begin van het document, weergegeven middels enkele afbeeldingen. In de tekst waarin de uitvoeringen van de oefeningen beschreven word zal naar deze afbeeldingen verwezen worden. Bij elke fixatie is het belangrijk dat de A knop van de controller vrijblijft omdat deze tijdens de oefeningen (tussen de actieve speelmomenten door) gebruikt moet worden. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 10

11 1 Tennis Spel: o Wii Sports; Tennis; o Het doel van het spel is het correct terugslaan van de tennisbal naar het veld van de tegenspeler; o In het spel moet er soms specifiek een forehand (beweging van rechts naar links) of juist een backhand (beweging van links naar rechts)gemaakt worden. De functies die patiënten met laesies hebben laten dit echter niet altijd toe, hier kan niets aan gedaan worden en het missen van de bal zal het gevolg zijn. De hieronder beschreven uitvoeringen zullen dit ook als gevolg hebben. Tijdsduur: Niveau: Variërende tijdsduur C3 S3 Oefening Functie Niveau Spier 1a Elevatie schouder C3-C4 m. trapezius pars descendens m. levator scapulae 1b Abductie schouder C5-C7 m.deltoideus m.supraspinatus 1c Retroflexie schouder C5-C8 m. teres major m. latissimus dorsi Anteflexie schouder C5-C7 m. deltoideus pars clavicularis m. biceps brachii 1d Flexie elleboog C5-C6 m. biceps brachii m. brachialis 1e Dorsaalflexie pols C6-C8 m. extensor digitorum m. extensor carpi radialis Uitvoering: 1a: Elevatie schouder: De controller is met klittenband om de bovenarm gefixeerd (zie figuur 1). Bewegingen kunnen vervolgens gemaakt worden door de schouder te eleveren en excentrisch te depresseren. 1b: Abductie bovenarm: De controller is met klittenband om de bovenarm gefixeerd zie figuur 1). Bewegingen worden vervolgens gemaakt door de schouder te abduceren en weer excentrisch te adduceren. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 11

12 1c: Anteflexie schouder: De controller is met klittenband om de bovenarm gefixeerd (zie figuur 1. Bewegingen worden vervolgens gemaakt door vanuit nulstand- of retroflexie van de bovenarm deze te anteflecteren en vervolgens excentrisch te retroflecteren. 1d: Flexie elleboog: De controller is met klittenband aan het distale gedeelte van de onderarm gefixeerd (zie figuur 2). De patiënt maakt de bewegingen door de elleboog te flecteren en vervolgens excentrisch te extenderen. 1e: Dorsaalflexie pols: De controller is met klittenband aan de palmaire zijde van de hand gefixeerd (zie figuur 3). De schouder hangt ontspannen langs de zij en de elleboog steunt in 90 graden flexie op een ondergrond, de pols hangt in 90 graden pronatie af naar beneden. Bewegingen worden gemaakt door de pols dorsaal te flecteren en excentrisch te palmairflecteren. Variaties: o Oefeningen kunnen zwaarder worden gemaakt door klittenbandgewichtjes om de arm of schouder aan te brengen; o Oefeningen kunnen moeilijker gemaakt worden door minder steun te bieden tijdens het spelen van het spel, hierdoor wordt er tevens een beroep gedaan op de balans van de patiënt. De zijsteunen van de rolstoel kunnen bijvoorbeeld verwijderd worden of de patiënt kan op een behandelbank zitten zonder dat er steun wordt aangeboden; o Voor patiënten met volledige schouder-, arm- en handfunctie kan het spel ook gespeeld worden door echte tennisbewegingen (service, backhand en forehand) te maken (let op: endorotatie boven het schouderniveau kan een impingement veroorzaken); o Wanneer de laesie/functie dit toelaat kunnen ook de romp en/of benen ingezet worden om het spel te spelen, hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan rotaties in de romp; o De uitvoeringen kunnen gecombineerd of afgewisseld worden (voorbeeld; de patiënt gooit de bal op door elevatie te maken en slaat de bal door anteflexie te maken). Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 12

13 2 Honkbal Spel: o Wii Sports; Honkbal; o Het doel van het spel is tweeledig: 1. Wanneer de speler aan gooi is; de bal naar de tegenspeler gooien welke de bal vervolgens het veld inslaat; 2. Wanneer de speler aan slag is; de bal na het gooien van de tegenstander het veld inslaan. Tijdsduur: Niveau: Variërende tijdsduur C3 S3 Oefening Functie Niveau Spier 2a Elevatie schouder C3-C4 m. trapezius pars descendens m. levator scapulae 2b Abductie schouder C5-C7 m.deltoideus m.supraspinatus 2c Retroflexie schouder C5-C8 m. teres major m. latissimus dorsi Anteflexie schouder C5-C7 m. deltoideus pars clavicularis m. biceps brachii 2d Flexie elleboog C5-C6 m. biceps brachii m. brachialis 2e Dorsaalflexie pols C6-C8 m. extensor digitorum m. extensor carpi radialis Uitvoering: 2a: Elevatie schouder: De controller is met klittenband om de bovenarm gefixeerd (zie figuur 1). Bewegingen kunnen vervolgens gemaakt worden door de schouder te eleveren en excentrisch te depresseren. 2b: Abductie bovenarm: De controller is met klittenband om de bovenarm gefixeerd zie figuur 1). Bewegingen worden vervolgens gemaakt door de schouder te abduceren en weer excentrisch te adduceren. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 13

14 2c: Anteflexie schouder: De controller is met klittenband om de bovenarm gefixeerd (zie figuur 1). Bewegingen worden vervolgens gemaakt door vanuit nulstand- of retroflexie van de bovenarm deze te anteflecteren en vervolgens excentrisch te retroflecteren. 2d: Flexie elleboog: De controller is met klittenband aan het distale gedeelte van de onderarm gefixeerd (zie figuur 2). De patiënt maakt de bewegingen door de elleboog te flecteren en vervolgens excentrisch te extenderen. 2e: Dorsaalflexie pols: De controller is met klittenband aan de palmaire zijde van de hand gefixeerd (zie figuur 3). De schouder hangt ontspannen langs de zij en de elleboog steunt in 90 graden flexie op een ondergrond, de pols hangt in 90 graden pronatie af naar beneden. Bewegingen worden gemaakt door de pols dorsaal te flecteren en excentrisch te palmairflecteren. Variaties: o Oefeningen kunnen zwaarder worden gemaakt door klittenbandgewichtjes om de arm of schouder aan te brengen; o Oefeningen kunnen moeilijker gemaakt worden door minder steun te bieden tijdens het spelen van het spel, hierdoor wordt er tevens een beroep gedaan op de balans van de patiënt. De zijsteunen van de rolstoel kunnen bijvoorbeeld verwijderd worden of de patiënt kan op een behandelbank zitten zonder dat er steun wordt aangeboden; o Voor patiënten met volledige schouder-, arm- en handfunctie kan het spel ook gespeeld worden door echte slag- of gooibewegingen te maken (let op: endorotatie boven het schouderniveau kan een impingement veroorzaken); o Wanneer de laesie/functie dit toelaat kunnen ook de romp en/of benen ingezet worden om het spel te spelen, hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan rotaties in de romp. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 14

15 3 Golf Spel: o Wii Sports; Golf; o Het doel van het spel is om de bal in zo min mogelijk slagen in de put te slaan; o Er dienen eerst een aantal slagen worden geoefend door naast de bal te slaan. Wanneer er voldoende geoefend is op de juiste snelheid en kracht kan de bal ook echt worden geslagen, dit gebeurd door de A knop ingedrukt te houden. Door of in te drukken kan de speler kiezen welke richting de bal op wordt geslagen. Het spel kiest automatisch voor de juiste club om de bal te slaan. Dit kan tevens handmatig gekozen worden door of in te drukken. Tijdsduur: Voorwaarde: Niveau: Afhankelijk van het gekozen niveau (aantal holes). Voor dit spel is een bepaalde mate van fijne handmotoriek nodig voor het indrukken van de A knop. compleet: vanaf C8 incompleet: zie functies Oefening Functie Niveau Spier 3a Elevatie schouder C3-C4 m. trapezius pars descendens m. levator scapulae 3b Abductie schouder C5-C7 m.deltoideus m.supraspinatus 3c Retroflexie schouder C5-C8 m. teres major m. latissimus dorsi Anteflexie schouder C5-C7 m. deltoideus pars clavicularis m. biceps brachii 3d Flexie elleboog C5-C6 m. biceps brachii m. brachialis 3e Dorsaalflexie pols C6-C8 m. extensor digitorum m. extensor carpi radialis Uitvoering: 3a: Elevatie schouder: De controller is, eventueel met klittenband, gefixeerd in de hand(zie figuur 4). Bewegingen kunnen vervolgens gemaakt worden door de schouder te eleveren en excentrisch te depresseren. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 15

16 3b: Abductie bovenarm: De controller is, eventueel met klittenband, gefixeerd in de hand(zie figuur 4). Bewegingen worden vervolgens gemaakt door de schouder te abduceren en weer excentrisch te adduceren. 3c: Anteflexie schouder: De controller is, eventueel met klittenband, gefixeerd in de hand(zie figuur 4). Bewegingen worden vervolgens gemaakt door vanuit nulstand- of retroflexie van de bovenarm deze te anteflecteren en vervolgens excentrisch te retroflecteren. 3d: Flexie elleboog: De controller is, eventueel met klittenband, gefixeerd in de hand(zie figuur 4). De patiënt maakt de bewegingen door de elleboog te flecteren en vervolgens excentrisch te extenderen 3e: Dorsaalflexie pols: De controller is, eventueel met klittenband, gefixeerd in de hand(zie figuur 4). De schouder hangt ontspannen langs de zij en de elleboog steunt in 90 graden flexie op een ondergrond, de pols hangt in 90 graden pronatie af naar beneden. Bewegingen worden gemaakt door de pols dorsaal te flecteren en excentrisch te palmairflecteren. Variaties: o Oefeningen kunnen zwaarder worden gemaakt door klittenbandgewichtjes om de arm of schouder aan te brengen; o Oefeningen kunnen moeilijker gemaakt worden door minder steun te bieden tijdens het spelen van het spel, hierdoor wordt er tevens een beroep gedaan op de balans van de patiënt. De zijsteunen van de rolstoel kunnen bijvoorbeeld verwijderd worden of de patiënt kan op een behandelbank zitten zonder dat er steun wordt aangeboden; o Voor patiënten met volledige schouder-, arm- en handfunctie kan het spel ook gespeeld worden door echte swingbewegingen in zit te maken; o Wanneer de laesie/functie dit toelaat kunnen ook de romp en/of benen ingezet worden om het spel te spelen, hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan rotaties in de romp. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 16

17 4 Bowling Spel: o Wii-Sports; Bowling; o Het doel van het spel is om alle pins in één of twee beurten om te gooien; o De knoppen A en B worden bij dit spel gebruikt. Eerst moet de positie van de speler worden gekozen door of in te drukken. Vervolgens kan op de A - knop worden gedrukt om het effect van de bal te bepalen, tevens door of in te drukken. Nu kan de bal geworpen worden door de arm te bewegen terwijl de B knop word in gedrukt. Zwaai vervolgens met de arm en laat de B knop los om de bal te gooien. Tijdsduur: Voorwaarde: Niveau: 10 beurten, 60 seconden per beurt Voor dit spel is een bepaalde mate van fijne handmotoriek nodig voor het indrukken van de A en B knop. compleet: vanaf C8 incompleet: zie functies Oefening Functie Niveau Spier 4a Retroflexie schouder C5-C8 m. teres major m. latissimus dorsi Anteflexie schouder C5-C7 m. deltoideus pars clavicularis m. biceps brachii 4b Flexie elleboog C5-C6 m. biceps brachii m. brachialis Uitvoering: 4a: Retro-anteflexie schouder: De controller is, eventueel met klittenband, gefixeerd in de hand (zie figuur 4). Bewegingen worden vervolgens gemaakt door de bovenarm te retroflecteren, B in te drukken en vervolgens de bovenarm anteflecteren waarbij op het juiste moment (te zien op het scherm) B wordt losgelaten. De arm daarna rustig excentrisch laten retroflecteren tot de 0 stand. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 17

18 4b: Flexie elleboog: De controller is, eventueel met klittenband, gefixeerd in de hand(zie figuur 4). De startpositie is een gestrekte elleboog. De B knop ingedrukt en vervolgens wordt er een flexie van de onderarm gemaakt waarbij de B knop op het juiste moment (zie het scherm) wordt losgelaten. Laat de onderarm vervolgens rustig exentrisch extenderen tot de 0 stand. Variaties: o Oefeningen kunnen zwaarder worden gemaakt door klittenbandgewichtjes om de arm aan te brengen; o Oefeningen kunnen moeilijker gemaakt worden door minder steun te bieden tijdens het spelen van het spel, hierdoor wordt er tevens een beroep gedaan op de balans van de patiënt. De zijsteunen van de rolstoel kunnen bijvoorbeeld verwijderd worden of de patiënt kan op een behandelbank zitten zonder dat er steun wordt aangeboden; o Wanneer de laesie/functie dit toelaat kunnen ook de romp en/of benen ingezet worden om het spel te spelen, hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan flexie van de knieën. Hierbij kunnen de echte bowlingbewegingen worden gemaakt. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 18

19 5 Tightrope Tension Spel: o Wii-Fit; Tightrope Tension; o Het doel van het spel is het om over het touw naar de overkant te lopen en over het obstakel heen te springen. Tijdsduur: Niveau: Ongeveer seconden per sessie C7 S3 Oefening Functie Niveau Spier 5 Rompbalans T1-S3 Buik en rug musculatuur Rompbalans met steun van schouders en armen C3-C8 Verschillende schouder- en armmusculatuur Vanuit zit opduwen Extensie elleboog Derpessie schouders C7-C8 C6-T1 m.triceps brachii m.pectoralis minor m. latissimus dorsi Uitvoering: Het Balance Board wordt op een behandelbank of rolstoel geplaatst waarna de patiënt erop plaats kan nemen. De bedoeling is vervolgens om het computerpersonage over het touw naar de overkant te sturen. Hierbij komt het personage naar voren door het gewicht afwisselend naar links en rechts te verplaatsen, dit moet voorzichtig en gecontroleerd te gebeuren zodat het evenwicht bewaard blijft. Wanneer er een berenklem op het touw het personage dreigt te raken dient de patiënt af te zetten met beide armen (ellebogen strekken) om zo het Balance Board met het zitvlak los te laten en over de berenklem heen te springen. Vervolgens moet het evenwicht zo snel mogelijk onder controle worden gebracht. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 19

20 Variaties: o Door het aanbieden van steun middels armsteunen aan beide (of een enkele) zijde(n) kan de oefening makkelijker gemaakt worden; o Door de zijsteunen op verschillende hoogtes en afstanden van de patiënt te plaatsen kan de oefening moeilijker of juist makkelijker gemaakt worden; o Door de ondergrond van het Balance Board harder of juist zachter te maken (patiënt vanuit zit op behandelbank of juist in rolstoel kan de oefening respectievelijk makkelijker of juist moeilijker gemaakt worden. o Moeilijker: Wanneer de patiënt hiertoe in staat is kan hij/zij met beide voeten op het Balance Board gaan staan en het spel uitvoeren door afwisselend het gewicht van links naar rechts te verplaatsen en een lichte springbeweging in te zetten (zonder van het Balance Board af te komen) wanneer het obstakel het personage dreigt te raken. Dit is de oorspronkelijke uitvoering die Nintendo voor ogen heeft gehad bij de ontwikkeling van het spel. Deze manier kan ook makkelijker gemaakt worden door steunen aan beide zijden aan te bieden door bijvoorbeeld een loopbrug te plaatsen. Hiermee kan de patiënt zijn of haar armen gebruiken om het evenwicht te bewaren. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 20

21 6 Ski-slalom Spel: o Wii-Fit; Ski-slalom; o Het doel van het spel is om al skieënd af te dalen van een berg en hierbij tussen de bij elkaar horende vlaggen door te skieën. De snelheid wordt bepaald door naar voren of naar achteren te leunen en de richting wordt bepaald door op het Balance Board naar links of rechts te leunen. Deze balans (voor- en achterwaarts en zijwaarts) wordt rechtsboven in het scherm gevisualiseerd. Tijdsduur: Niveau: Ongeveer seconden per afdaling C7 S3 Oefening Functie Niveau Spier 6 Rompbalans T1-S3 Verschillende buik- en rugmusculatuur Rompbalans met steun van schouders en armen C3-C8 Verschillende schouder- en armmusculatuur Uitvoering: Wanneer de rompbalans voldoende is om balans te houden zonder de armen te gebruiken wordt aangeraden de oefening met de armen op de schoot uit te voeren. Het Balance Board wordt op een behandelbank of in de rolstoel geplaatst waarna de patiënt erop plaats kan nemen. Het computerpersonage wordt vervolgens bestuurd door het gewicht in de verschillende richtingen te verplaatsen. Het zitvlak blijft hierbij in contact met het Balance Board. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 21

22 Variaties: o Wanneer de rompbalans onvoldoende is kan door het aanbieden van steun middels armsteunen aan beide (of een enkele) zijde(n) de oefening makkelijker gemaakt worden; o Door de zijsteunen op verschillende hoogtes en afstanden van de patiënt te plaatsen kan de oefening moeilijker of juist makkelijker gemaakt worden; o Door de ondergrond van het Balance Board harder of juist zachter te maken (patiënt vanuit zit op behandelbank of juist in rolstoel kan de oefening respectievelijk makkelijker of juist moeilijker gemaakt worden. o Moeilijker: Wanneer de patiënt hiertoe in staat is kan hij/zij met beide voeten op het Balance Board gaan staan en het spel uitvoeren door afwisselend het gewicht van links naar rechts te verplaatsen. Deze variatie kan ook makkelijker gemaakt worden door steunen aan beide zijden aan te bieden door bijvoorbeeld een loopbrug te plaatsen. Hiermee kan de patiënt zijn of haar armen gebruiken om het evenwicht te bewaren. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 22

23 7 Heading Spel: o Wii-Fit; Heading; o Het doel van het spel is om de voetbal terug te koppen en andere objecten te ontwijken. Tijdsduur: Niveau: Ongeveer 90 seconden C7 S3 Oefening Functie Niveau Spier 7 Rompbalans T1-S3 Verschillende buik- en rugmusculatuur Rompbalans met steun van schouders en armen C3-C8 Verschillende schouderen armmusculatuur Uitvoering: Wanneer de rompbalans voldoende is om balans te houden zonder de armen te gebruiken wordt aangeraden de oefening met de armen op de schoot uit te voeren. Het Balance Board wordt op de behandelbank of de rolstoel geplaatst waarna de patiënt erop plaats kan nemen. De bedoeling is om zoveel mogelijk ballen terug te koppen door het verplaatsten van het zwaartepunt op het Balance Board. Echter worden er ook voetbalschoenen en onderdelen die lijken op een voetbal op het personage afgeschoten, deze dienen vermeden te worden. Tijdens dit spel kunnen punten verdiend worden, per goedgeraakte bal komt er +1 bij, voor een goede serie wordt er telkens het dubbele aantal punten genoteerd met een max van 10 munten. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 23

24 Variaties: o Wanneer de rompbalans onvoldoende is kan door het aanbieden van steun middels armsteunen aan beide (of een enkele) zijde(n) de oefening makkelijker gemaakt worden; o Door de zijsteunen op verschillende hoogtes en afstanden van de patiënt te plaatsen kan de oefening moeilijker of juist makkelijker gemaakt worden; o Door de ondergrond van het Balance Board harder of juist zachter te maken (patiënt vanuit zit op behandelbank of juist in rolstoel kan de oefening respectievelijk makkelijker of juist moeilijker gemaakt worden. o Moeilijker: Wanneer de patiënt hiertoe in staat is kan hij/zij met beide voeten op het Balance Board gaan staan en het spel uitvoeren door afwisselend het gewicht van links naar rechts te verplaatsen. Deze manier kan ook makkelijker gemaakt worden door steunen aan beide zijden aan te bieden door bijvoorbeeld een loopbrug te plaatsen. Hiermee kan de patiënt zijn of haar armen gebruiken om het evenwicht te bewaren. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 24

25 8 Balance Bubble Spel: o Wii Fit; Balance Bubble o Het doel van het spel is om de zeepbel binnen de tijd van anderhalve minuut naar de finish te brengen en hierbij de oever niet te raken. Tijdsduur: Niveau: Ongeveer 90 seconden C7 S3 Oefening Functie Niveau Spier 8 Rompbalans T1-S3 Verschillende buik- en rugmusculatuur Rompbalans met steun van schouders en armen C3-C8 Verschillende schouder- en armmusculatuur Uitvoering: Wanneer de rompbalans voldoende is om balans te houden zonder de armen te gebruiken wordt aangeraden de oefening met de armen op de schoot uit te voeren. Het Balance Board wordt op de behandelbank of rolstoel geplaatst waarna de patiënt erop plaats kan nemen. De bedoeling is om de luchtbel voort te bewegen door het bewegen van het bovenlichaam en dus het verplaatsen van het zwaartepunt van de patiënt op het Balance Board. De zijkanten van de baan dienen ontweken te worden, wanneer deze geraakt worden zal de bel knappen en is het spel afgelopen. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 25

26 Variaties: o Wanneer de rompbalans onvoldoende is kan door het aanbieden van steun middels armsteunen aan beide (of een enkele) zijde(n) de oefening makkelijker gemaakt worden; o Door de zijsteunen op verschillende hoogtes en afstanden van de patiënt te plaatsen kan de oefening moeilijker of juist makkelijker gemaakt worden; o Door de ondergrond van het Balance Board harder of juist zachter te maken (patiënt vanuit zit op behandelbank of juist in rolstoel kan de oefening respectievelijk makkelijker of juist moeilijker gemaakt worden. o Moeilijker: Wanneer de patiënt hiertoe in staat is kan hij/zij met beide voeten op het Balance Board gaan staan en het spel uitvoeren door afwisselend het gewicht van links naar rechts te verplaatsen. Deze manier kan ook makkelijker gemaakt worden door steunen aan beide zijden aan te bieden door bijvoorbeeld een loopbrug te plaatsen. Hiermee kan de patiënt zijn of haar armen gebruiken om het evenwicht te bewaren. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 26

27 9 Table Tilt Spel: o Wii-Tit; Table Tilt; o Het doel van het spel is om de rollende ballen door het gat in het plateau te laten vallen, om zo door te gaan naar het volgende level. Wanneer een bal door het gat gaat krijgt de speler extra seconden. Tijdsduur: Niveau: Afhankelijk van speelniveau van patiënt (minimaal 30 seconden) C7-S3 Oefening Functie Niveau Spier 9 Rompbalans T1-S3 Verschillende buik- en rugmusculatuur Rompbalans met steun van schouders en armen C3-C8 Verschillende schouder- en armmusculatuur Uitvoering: Wanneer de rompbalans voldoende is om balans te houden zonder de armen te gebruiken wordt aangeraden de oefening met de armen op de schoot uit te voeren. Het Balance Board wordt op de behandelbank of rolstoel geplaatst waarna de patiënt erop plaats kan nemen. De patiënt dient vervolgens het gewicht voor- en achterwaarts en zijwaarts te verplaatsen om het platau op het scherm te kantelen en zo het balletje in het gat te laten rollen. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 27

28 Variaties: o Wanneer de rompbalans onvoldoende is kan door het aanbieden van steun middels armsteunen aan beide (of een enkele) zijde(n) de oefening makkelijker gemaakt worden; o Door de zijsteunen op verschillende hoogtes en afstanden van de patiënt te plaatsen kan de oefening moeilijker of juist makkelijker gemaakt worden; o Door de ondergrond van het Balance Board harder of juist zachter te maken (patiënt vanuit zit op behandelbank of juist in rolstoel kan de oefening respectievelijk makkelijker of juist moeilijker gemaakt worden. o Moeilijker: Wanneer de patiënt hiertoe in staat is kan hij/zij met beide voeten op het Balance Board gaan staan en het spel uitvoeren door afwisselend het gewicht van links naar rechts te verplaatsen. Deze manier kan ook makkelijker gemaakt worden door steunen aan beide zijden aan te bieden door bijvoorbeeld een loopbrug te plaatsen. Hiermee kan de patiënt zijn of haar armen gebruiken om het evenwicht te bewaren. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 28

29 10 Ski Jump Spel: o Wii-Fit; Ski Jump; o Het doel van het spel is om een goede snelheid op te bouwen en vervolgens zo ver mogelijk te springen. Snelheid wordt gemaakt door de knieën te buigen en het gewicht naar voren te brengen. Om te springen moet met kracht de knieën worden gestrekt. Op het scherm is door middel van een rode stip aangegeven wat de ideale plek is om de balans te bewaren, waarbij ook de hoogste snelheid wordt behaald, zie de afbeelding hier rechtsboven. Tijdsduur: Niveau: Ongeveer 25 seconden per afdaling Voor incomplete laesies met ondergenoemde functies Oefening Functie Niveau Spier 10 Stabalans met nadruk op: Extensie heupen L4-S2 M. gluteus maximus, - medius en minimus Extensie knieën L3-L4 M. quadriceps femoris. Plantairflexie enkels L4-S2 triceps surae en m. peroneus longus Uitvoering: De patiënt staat met beide voeten op het Balance Board, eventueel is er mogelijkheid tot het nemen van steun aan de zijkant met gebruik van de armen. Er kan vervolgens snelheid worden gemaakt door de knieën te buigen en het gewicht licht naar voren te verplaatsen. Wanneer de skieër op het beeldscherm vervolgens in het rode vlak komt (aan het einde van de schans) strekt de patiënt de knieën en probeert de voeten in het Balance Board te duwen om zo de skieër een sprong te laten maken. Tijdens de sprong dient de balans behouden te blijven. Variaties: o Om het de patiënt makkelijker te maken kan hij of zij aan de zijkant(en) steun nemen aan bijvoorbeeld een wandrek, loopbrug of behandelbank. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 29

30 11 Step basics Spel: o Wii-Fit; Step basics; o Het doel van het spel is om op en af het Balance Board te stappen wanneer dit op het beeldscherm aangegeven wordt. Aan het begin van het spel zal dit alleen voor- en achterwaarts zijn, later zullen ook zijwaartse stappen gemaakt moeten worden. Hoe correcter de patiënt de aanwijzingen opvolgt en hoe beter de bewegingen getimed zijn hoe meer punten er worden gehaald. Tijdsduur: Niveau: Ongeveer 180 seconden Voor incomplete laesies met ondergenoemde functies Oefening Functie Niveau Spier 11 Stabalans met nadruk op: Abductie heup L4-S1 m. gluteus medius m. tensor fascia latae Adductie heup L3-L4 m. adductor magnus m. adductor minimus Flexie heup L1-S1 m. iliopsoas m. rectus femoris m. tensor fascia latae Extensie knieën L3-L4 m. quadriceps femoris. Plantairflexie enkels L4-S2 m. triceps surae m. peroneus longus Dorsaalflexie enkels L4-S1 m. tibialis anterior, m. extensor digitorum longus m. hallucis longus Uitvoering: De patiënt staat met beide voeten op de grond achter het Balance Board. Vervolgens volgt de patiënt de instructies van het spel op door afwisselend met het linker- en rechterbeen op en af het Balance Board te stappen. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 30

31 Variaties: o Om de oefening makkelijker te maken kan er op het moment dat er zijwaartse stappen gemaakt moeten worden ook gewoon worden doorgegaan met voor- en achterwaartse stappen. o Er kan op de plek waar de patiënt staat een verhoging worden geplaatst om het de patiënt makkelijker te maken de stap naar het balanceboard te kunnen maken; o Om de oefening moeilijker te maken kan het Balance Board op een verhoging worden geplaatst, hierdoor moet de patiënt een hogere stap maken; o Een andere manier om de oefening uit te voeren is door de plaats waar de patiënt staat te verhogen tot een niveau boven het Balance Board, hierdoor moet er een stap omlaag gemaakt worden. o Om de oefening makkelijker te maken kan er aan de zijkant(en) steun aangeboden door hier bijvoorbeeld een loopbrug of behandelbank te plaatsen. Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 31

32 Register Zoek op laesieniveau Niveau Spel Pagina C3-C4 C5-C6 C7-C8 Th1-Th12 Th12-S3 Tennis Honkbal Tennis Honkbal Tennis Honkbal Golf Bowling Tightrope Tension Ski-Slalom Heading Balance Bubble Table Tilt Tennis Honkbal Golf Bowling Tightrope Tension Ski-Slalom Heading Balance Bubble Table Tilt Tennis Honkbal Golf Bowling Tightrope Tension Ski-Slalom Heading Balance Bubble Table Tilt Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 32

33 Zoek op functie Functie Spel Pagina Elevatie schouder Abductie schouder Anteflexie-/retroflexie schouder Flexie elleboog Dorsaalflexie pols Rompbalans Stabalans Tennis Honkbal Golf Tennis Honkbal Golf Tennis Honkbal Golf Bowling Tennis Honkbal Golf Bowling Tennis Honkbal Golf Tightrope Tension Ski-Slalom Heading Balance Bubble Table Tilt Table Tilt Ski Jump Stabalans met het maken van stappen Step Basics 30 Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 33

34 Woordenlijst A -knop Backhand Balanceboard Berenklem B -knop Forehand Golfclub Mii-character Nintendo Nintendo Wii Nunchuck Pins Wii-Fit Wii-Remote Wii-Sports een ronde knop aan de bovenkant van de Wii-Remote waar A op staat een beweging bij tennis van linksachter naar rechtsvoor (als het racket in de rechterhand wordt gehouden). een speciale bewegingsgevoelige weegschaal gemaakt voor de Nintendo Wii in deze context gebruikt als obstakel waarbij in het spel Tightrope Tension overheen dient te worden gesprongen een vierkante knop aan de onderkant van de Wii-Remote waar B op staat een beweging bij tennis van rechtsachter naar linksvoor (als het racket in de rechterhand wordt gehouden). de golfclub wordt gebruikt om de golfbal in de hole te slaan. In het spel wii-sports wordt gebruik gemaakt van vier verschillende soorten: de driver, een ijzer, een wedge en de putter. Elke club heeft verschillende eigenschappen voor het slaan van de bal een Mii is een virtueel personage wat de speler van de Wii zelf kan maken en waarmee verschillende spellen van de Nintendo Wii mee gespeeld kunnen worden een internationaal spelontwikkeling bedrijf uit Japan een spelcomputer uit het jaar 2006 ontworpen door Nintendo een toevoeging die met een snoer vast zit aan de Wii-Remote waarme spellen met twee handen gespeeld kunnen worden de kegels die bij het spel bowling dienen worden omgegooid een spel uit 2008 gemaakt door Nintendo waarin verschillende fitness oefeningen worden gedaan, gebruikmakend van het Wii Balance Board de controller van de Nintendo Wii gebruikmakend van een bewegingssensor die door de Nintendo Wii ontvangen kan worden een spel uit 2006 gemaakt door Nintendo waarin een verzameling van vijf sportgames is opgenomen Oefenboek Wii Enjoy Therapy Pagina 34