W08: DNA aflezen gebruiken en delen: hoe ver ga jij? Roel Hermsen Hubrecht Instituut Kirsten Renkema UMC Utrecht
|
|
- Jonas Dekker
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 W08: DNA aflezen gebruiken en delen: hoe ver ga jij? Roel Hermsen Hubrecht Instituut Kirsten Renkema UMC Utrecht
2 Ik ben hier als: Workshop = doen! 1. Biologie docent 2. TOA 3. Bovenbouw docent middelbare school 4. Onderbouw docent middelbare school 5. Basisschool docent 6. Lerarenopleider 7. MBO docent 8. HBO docent
3 Iedereen mag mijn DNA zien 1. Eens 2. Oneens
4 Deelname wetenschappelijk onderzoek Op welke manier wordt het sequencen van DNA gebruikt in wetenschappelijk onderzoek? Wat betekent dit voor de patient?
5 Wie doen er mee?: patienten met aangeboren nier- / urinewegafwijking 1:500 levendgeborenen, een belangrijke oorzaak van nierfalen bij kinderen Bronnen: Mayo Foundation for Medical Education and Research; A. Boutwell, childrensmemorial.org; VURinfo.com
6 Deelname procedure van patiënten in het onderzoek bij de afdelingen Kinderurologie Kindernefrologie Klinische Genetica informeren Doel van het onderzoek Wat gaan we doen? Mogelijkheid te stoppen met deelname Vertrouwelijkheid gegevens
7 Informed consent
8 Informed consent Handtekening!
9 Onderzoeksethiek: born in scandal Internationale codes en richtlijnen Neurenberg Code 1947 Declaration of Helsinki 1964/2008 Good Clinical Practice (EU) 1975/2001 Wet Med. Wetensch. Onderzoek met mensen 1998/2006 Medisch Ethische Toetsingscommissie (METC)
10 Vragenlijstgegevens verzamelen Uitgebreide vragenlijsten over Omgevingsfactoren / beroep voor en tijdens zwangerschap Voorkomen ziektes in de familie
11 Bloedafname voor DNA isolatie
12 'PCR' is een technologie om? A. DNA af te lezen B. DNA te bouwen C. DNA te kopiëren 0% 0% 0% DNA af te lezen DNA te bouwen DNA te kopiëren
13 PCR principe
14 Snelle ontwikkelingen in technieken om DNA af te lezen ,000 bp/day 1990 ~3,000 bp/day ,000,000,000 bp/analysis
15 Sanger sequencing (first generation sequencing)
16 Next generation sequencing (NGS)
17 ACAAGCTCTCCATGTGAGCTGACAGGCGAGTGGAAACCCCTCGAGTCACGCTGCCCGGCGGCGGA GGGAGCGCTCGCCCGCAGTGGCAACAGCTGCACCACCGCCCCGTCGCTCTGCCTTCCTCTTCTGC AGCCTCTGCTCTTCTGATTACCTCCCTCCCCCGTCCTTTGGTGATTTTTTTTTTTCAAGAAGGAG AGGGCGGGGTAGGTGTCCGTTCCCTCCCCTCTTCCCCCTCCTTTGCCTTCTTGGTTTGAATTTCC TCCCCCGGCGTTGCACTGGCACAGAGTGCAAGAGGCAATACCCGCACGGAGGGAGAACGAAGGCT GAGACTCCCCTGCCGCTCCAAGCCCGGAAGAACTGGAGCCTGGAGGGGGGTGAGGGGAGAAGAGG AAGCGGGAGGGGCTTGGCTTCCTCGCGTATTTGAGGACAGCCCATCTCCCTTCAAGAACCCTACG GAGAGTCGGACTGCATCTCCGCAGCGAGCTCTTGGAGCGCCGCCGGCCGGGAGGCGAAGGATGCA GGCGGCTCCGCGCGCCGGCTGCGGGGCAGCGCTCCTGCTGTGGATTGTCAGCAGCTGCCTCTGCA GAGCCTGGACGGCTCCCTCCACGTCCCGTAAGTAGCCGTCTCCTCGCTCTGCTCTGGAGCAGTTT CAGTGCGGCATTGATGTTTGGCAC TGCATCGCAGTGCTGGCACCCTGA TGTGTTTGTGTCTCCGCTGTCACACACTTGCAGCCACTGCAGTAGACAAACTCGAAACCCAGCGT TTCTGTTTTGGAAGAGACAGGGTTGTGACGCTGGTGATGTTTCTGGAAAGTTGTTCCTGGTCTTG GTGATCGGTTGGCAAGAGCTTGGCTAGAGAGACTGATGTAGATGGCAGCTTCTTAGGAGTTGTTT GTGCAGGGAGAGTTAACTGCATTTGGCTTAGGTAGGTCAGTGAATGAAAAGTGAAGACCATGGCA AAACCAAGGTTTCTTATTTTTATTTATGGTTATAACTTAATGAGCACGGGGTTGAGGTTAACAAG AGGAGCATGTTTTAAACAGTTTGGGCACCTATAGGGTCTCTTTAACCTCTCCCGTTCCCTTAAAC ACCTATAGGGTCTCTTTAACCTCTCCCGTTCCCTTAAAAAGTTAATGCCCATTTAGTACTTGCTT ATTAAAATGGAAGGCAGCGAAATTGTAACTGAAATTGCTTTAATTCTTTGATACTTTGATATCAT GGATATGACTGATGCAGTACGGTACTTGGGACACTCAGTGCAAAGCGTCGTTAATGTAGTAATAA ACAGATTCTTAATAGGGTTTTCAGGAAAATAATTATATTCAATATGTATATCTCTGCATTTTAAT CAACTGTGTGTGTGTGTTTGTGTGCATCTCCGCAGCGAGCTCTTGGAGCGCCGCCGGCCGGGAGG CGAAGGATGCAGGCGGCTCCGCGCGCCGGCTGCGGGGGACTTTCATAGGTACTTTGGATCGTCAC GTCAGGTGCATCGCTTCAGATCAGGTTCAGGTTTTGCATACGATACGTACGTGCTATTTCAGGTC GGCTGCGGGGGACTTTCATAGGTACTTTGGATCGTCACGTCAGGTGCATCGCTTCAGATCAGGTT
18 Een verandering van één letter is altijd minder erg dan het verliezen van een groot stuk DNA (deletie) A. Ja, dit klopt B. Nee, dit klopt niet 0 0 A. B.
19 Mogelijke uitkomsten en interpretatie Dominant De novo Recessief Multifactorieel
20 Publiceren Anoniem? In hoeverre is een stamboom + beschrijving van de familie + genetische analyse te herleiden naar een persoon?
21 Toepassingen van de resultaten van het onderzoek? Genetische achtergrond van aangeboren nier- en urinewegafwijkingen Fundamentele kennis Vroegdiagnostiek - Genetische counseling - Herhalingsrisico Prognose o.b.v. genetisch profiel Personal medicine - aanpassen therapie - voorkómen van nierfalen CAKUT
22 Genetisch onderzoek: nieuwe mogelijkheden I Exome: Sequencen van alleen alle exonen (1-3% v/h genoom)
23 Genetisch onderzoek: nieuwe mogelijkheden II ChIP: (Chromatin Immuno Precipitation) Sequencen van DNA dat bindt aan specifieke eiwitten
24 Conclusie: 1. Er zit heel veel in de genen 2. We kunnen alle informatie aflezen, maar begrijpen nog maar een deel van de code 3. Genetische analyse wordt steeds belangrijker om patienten de meest optimale zorg te kunnen geven
25 Deel 2: 23andMe Ben je bekend met de website 23andMe.com? A. Ja, ik heb een profiel B. Nee, nooit van gehoord C. Wel eens ergens langs zien komen maar wat het precies is weet ik niet? Ja, ik heb een profiel Nee, nooit van gehoord Wel eens ergens langs zi..
26
27 Deel 3: Nu jullie: online DNA predictor Ga naar: functioneelbloot.info klik op het scherm en volg de aanwijzingen
28 Zou je willen weten wat je DNA nog meer over jou vertelt? Stel je voor dat je erachter kan komen. Zou jij dan je DNA hiervoor willen afgeven in de vorm van speeksel? A. Ja, geen probleem. B. Nee, ik geef mijn DNA niet af. 0 0 A. B.
29 Ben jij bereid jouw DNA te delen? A. Ik heb het op Facebook gedeeld B. Ik heb het naar mezelf laten en 0% 0% A. B.
30 157 personen: DNA delen op Facebook 1970 personen: NIET delen Nu: Leeuwarden (tot 9 maart) maart: Roermond Andere plaatsen: dnastore.nl W dnastore.nl
31 Van wie is deze informatie? mezelf -preventie arts -behandeling op maat Samenleving Werkgever -selectie competentie Zorgverzekeraar -kostenmanagement
32 Informatie van mijn genenpaspoort moet beschikbaar zijn: 1. Alleen voor mezelf 2. Ook voor mijn (huis)arts 3. Voor mijn zorgverzekeraar 4. Voor mijn werkgever 5. Voor iedereen 0% 0% 0% 0% 0% Alleen voor mezelf Ook voor mijn (huis)arts Voor mijn zorgverzekeraar Voor mijn werkgever Voor iedereen
33 Genetische testen die online worden aangeboden geven mij relevante informatie over mijn gezondheid en levenswijze A. Mee eens B. Mee oneens 0 0 Mee eens Mee oneens
34 Ik zal mijn familieleden aansporen om een DNA test te laten doen via 23andme A. ja B. nee 0 0 ja nee
35 Biobanken mogen worden ingezet voor misdaadbestrijding A. Mee eens B. Mee oneens 0 0 Mee eens Mee oneens
36 Het uitbreiden en vervroegen van genetische prenatale testen draagt bij aan de levenskwaliteit van ouders en kind A. Mee eens B. Mee onees 0 0 Mee eens Mee onees
37 Tot slot: Iedereen mag mijn DNA zien 1. Eens 2. Oneens
Informatie over Exoom sequencing
Informatie over Exoom sequencing Exoom sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over dit onderzoek. De volgende onderwerpen komen aan bod: Om de
Nadere informatieIn hoeverre ben jij al bezig met de keuze voor een studie na de middelbare school? (bovenbouwscholieren)
In hoeverre ben jij al bezig met de keuze voor een studie na de middelbare school? (bovenbouwscholieren) Ik ben daar heel erg mee bezig 39,4% Ik ben daar redelijk mee bezig 50,4% Ik ben daar niet zo mee
Nadere informatieUMC St Radboud. Schisis: Erfelijkheidsadvisering. jong-volwassenen
UMC St Radboud Schisis: Erfelijkheidsadvisering voor jong-volwassenen Patiënteninformatie Voor wie is deze folder bedoeld? Deze folder gaat over schisis en erfelijkheid en is vooral bedoeld voor jong-volwassenen
Nadere informatieKanker in de familie.
Inhoud workshop Kanker in de familie. Dr. Margreet Ausems klinisch geneticus UMCU Introductie Verwachtingen deelnemers Achtergrondinformatie (cijfers!) Hoe ontstaat kanker? Erfelijke kanker en erfelijkheidsonderzoek
Nadere informatieErfelijkheidsonderzoek anno 2015. Lizet van der Kolk klinisch geneticus 11-06-2015
Erfelijkheidsonderzoek anno 2015 Lizet van der Kolk klinisch geneticus 11-06-2015 Erfelijkheidsonderzoek Bij wie, hoe en waarom? Consequenties en belang voor patiënt(e) en familieleden Nieuwe ontwikkelingen
Nadere informatieNieuwe genetische technieken in de medische praktijk
Nieuwe genetische technieken in de medische praktijk Genetische counseling en ethische aspecten * Unclassified variants * Toevallige bevindingen * Kostprijs - publieke gezondheidszorg & commerciële bedrijven
Nadere informatieMee-naar-huis-neem boodschappen dec. 2016
COIG cursusdag Genoom & Genetica Mee-naar-huis-neem boodschappen dec. 2016 klinische moleculaire genetica klinisch genetisch redeneren ethische / maatschappelijke aspecten van erfelijkheidsonderzoek next
Nadere informatieRecente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek
Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Prof dr JJM van Delden Julius Centrum, UMC Utrecht j.j.m.vandelden@umcutrecht.nl Inleiding Medisch-wetenschappelijk
Nadere informatieWES: Informatiebrief en toestemmingsformulier voor whole exome sequencing
WES: Informatiebrief en toestemmingsformulier voor whole exome sequencing Geachte ouders, De arts van uw kind heeft aan u voorgesteld om met gebruik van een nieuwe techniek uitgebreid onderzoek van het
Nadere informatieOok al heb je geen klachten, willen we graag dat je de vragenlijst invult.
oktober 2013 Beste jongere, Tussen maart 2012 en maart 2013 ben je in het ziekenhuis geweest na het breken van je arm, sleutelbeen of been. Wij willen jou vragen mee te doen aan een onderzoek naar de gevolgen
Nadere informatieBrochure ExomeScan. Whole Exome Sequencing. Achtergrond
Brochure Whole Exome Sequencing De laatste jaren is er een schat aan informatie gepubliceerd over de genetische achtergrond van overerfbare en somatische aandoeningen. In grootschalige Next Generation
Nadere informatietake home messages COIG Genoom& Genetica juni 2017 Clinical Genetics UMCG
take home messages COIG Genoom& Genetica juni 2017 Clinical Genetics UMCG take home messages COIG juni 2017 Klinisch Genetisch Redeneren Denk genetisch: genetische basisbegrippen: nog steeds belangrijk
Nadere informatieBrochure ExomeScan. Whole Exome Sequencing. Achtergrond
Brochure Whole Exome Sequencing De laatste jaren is er een schat aan informatie gepubliceerd over de genetische achtergrond van overerfbare en somatische aandoeningen. In grootschalige Next Generation
Nadere informatieOnderzoek: Studiekeuze
Onderzoek: Studiekeuze Publicatiedatum: 31-01- 2014 Over dit onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 29 t/m 31 januari 2014, deden 712 scholieren en 1064 studenten mee. De uitslag van de peiling
Nadere informatiePATIËNTENINFORMATIE TRACING. Registratie van real time continue glucose monitoring in Nederland (TRACING)
PATIËNTENINFORMATIE TRACING Registratie van real time continue glucose monitoring in Nederland (TRACING) Geachte heer/mevrouw, Bij de behandeling van uw diabetes gebruikt u op dit moment de real time continue
Nadere informatieCOIG Genoom & Genetica take home messages juni Clinical Genetics UMCG
COIG Genoom & Genetica take home messages juni 2019 Clinical Genetics UMCG Klinisch Genetisch Redeneren Denk genetisch: genetische basisbegrippen: belangrijk familie-anamnese: sowieso belangrijk (bijv.
Nadere informatieVragenlijst Intakegesprek
Vragenlijst Intakegesprek Voorletters: Meisjesnaam: Roepnaam: Nationaliteit: Spreektaal: Gehuwd/samenwonend/anders: Achternaam partner: Voorletters en roepnaam partner: Geboortedatum partner: Welke achternaam
Nadere informatieOnderzoeksgroep Neurodegeneratieve Hersenziekten
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK NAAR DE ROL VAN GENETICA IN JONGDEMENTIE: FAMILIES, MUTATIES EN GENETISCHE TESTEN. Christine Van Broeckhoven Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep, Department Moleculaire Genetica,
Nadere informatieIk weet dat mijn gegevens anoniem zullen worden toegevoegd aan een databestand dat voor wetenschappelijke doeleinden gebruikt wordt.
Toestemmingsverklaring: Ik heb informatie gekregen over de inhoud, methode en het doel van het onderzoek. Ik weet dat de gegevens en resultaten van het onderzoek alleen anoniem en vertrouwelijk gebruikt
Nadere informatieDe waarde van DNA. Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation. UMC Utrecht Amsterdam
De waarde van DNA Prof dr ir Edwin Cuppen Hoogleraar Humane Genetica Directeur Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation UMC Utrecht Amsterdam Wat is DNA? DeoxyriboNucleic Acid (Desoxyribonucleïnezuur)
Nadere informatieErfelijkheid: nieuwe DNA testen en dilemma s die daarbij horen NVN Nederlandse Nierdag 4 oktober 2014
Erfelijkheid: nieuwe DNA testen en dilemma s die daarbij horen NVN Nederlandse Nierdag 4 oktober 2014 Nine Knoers Afdeling Medische Genetica Overzicht presentatie Algemene principes genetica Belang van
Nadere informatiepersonality Handleiding voor kandidaten Online afname
Handleiding voor kandidaten Online afname Over The Bridge Personality Deze instructie folder is gemaakt om jou wat achtergrond over The Bridge Personality te geven. Dit kan je straks helpen als je de vragenlijst
Nadere informatieAangeboren hartafwijkingen en erfelijkheid
Aangeboren hartafwijkingen en erfelijkheid 13 november 2010 Klaartje van Engelen Klinische genetica Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Wat kunnen we met alle kennis over DNA en genen in de medische
Nadere informatieWelkom. Dit is een onderzoek over online identiteiten en onderwijs.
Welkom Dit is een onderzoek over online identiteiten en onderwijs. In dit onderzoek wordt een online identiteit gezien als de complete set van karakteristieken die een persoon definiëren en die online
Nadere informatieMee-naar-huis-neem boodschappen 2013
COIG cursusdag klinische genetica in de interne geneeskunde Mee-naar-huis-neem boodschappen 2013 Bredenoord, Deegens, Helderman-van der Enden, Hes, Knoers, Menko, Rennenberg, van Tintelen, Vasen, Wilde
Nadere informatieAllen Vrouw Man 18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 65+ N= 522 243 279 55 73 106 110 132 46 % % % % % % % % % 97,1 97,5 96,8 98,2 100,0 97,2 95,5 97,0 95,7
Filosofie Magazine Onderzoek De Grote Moraalenquête 2010 Tabellenboek Van Eunen Marketing 6 september 2010 Onderzoek uitgevoerd door PanelClix Representatief Nederland 18+, N=522 Vraag 1: Maakt u zelf
Nadere informatieBetreft: Uitnodiging SCORE-onderzoek. Geachte heer/mevrouw,
Betreft: Uitnodiging SCORE-onderzoek. Geachte heer/mevrouw, Met deze brief willen we u uitnodigen om deel te nemen aan het SCORE-onderzoek. Dit onderzoek gaat over de inhoud van revalidatie na een beroerte,
Nadere informatieVoorbij het 1000$ Genoom van diagnostiek naar screening
Voorbij het 1000$ Genoom van diagnostiek naar screening Rolf Sijmons Afdeling Genetica Op weg naar het 1000$ Genoom Een gen codeert voor 1 of (meestal) meerdere eiwitten Al ons DNA samen is ons GENOOM
Nadere informatieAutomatisering van NGS processen Ewart de Bruijn. Hubrecht Institute
Automatisering van NGS processen Ewart de Bruijn Hubrecht Institute Wie zijn we De Cuppen groep op het Hubrecht Instituut De Cuppen groep houdt zich bezig met het ontdekken en in kaart brengen van de variaties
Nadere informatieOnderzoek Veilig of niet?
Onderzoek Veilig of niet? 06 februari 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 24 januari tot 04 februari 2013, deden 2.261 jongeren mee. Het onderzoek is gehouden in samenwerking
Nadere informatieInformatiebrief PGx Lung cancer studie
Informatiebrief PGx Lung cancer studie Genetische variaties als risicofactor voor toxiciteit bij longkankerpatiënten die chemoradiotherapie of chemotherapie ondergaan Geachte meneer, mevrouw, U bent door
Nadere informatieWelkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden
Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren
Nadere informatieInformatie voor deelname aan GRID-studie
Informatie voor deelname aan GRID-studie Genetic causes of Renal disease: an IDentification study Geachte heer/mevrouw, / Geachte ouders/wettelijke vertegenwoordiger/voogd, U ontvangt deze brief omdat
Nadere informatieWorkshop DNA-schade. Erfelijkheidsonderzoek bij borstkanker: met welk doel? Dr. Jan C. Oosterwijk klinisch geneticus, UMCGroningen
Workshop DNA-schade Erfelijkheidsonderzoek bij borstkanker: met welk doel? Dr. Jan C. Oosterwijk klinisch geneticus, UMCGroningen Erfelijkheidsonderzoek ging over Down syndroom, Duchenne spierdystrofie,
Nadere informatieMee-naar-huis-neem boodschappen 2014
COIG cursusdag klinische genetica in de interne geneeskunde Mee-naar-huis-neem boodschappen 2014 Hes Bredenoord Bongers & Deegens Helderman-van der Enden & Rennenberg Meijers-Heijboer & Hoogerbrugge van
Nadere informatieInformatiebrief met toestemmingsformulier voor kinderen van jaar bij opname in het Prinses Máxima Centrum
Informatiebrief met toestemmingsformulier voor kinderen van 12-16 jaar bij opname in het Prinses Máxima Centrum Beste, Je komt in het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie omdat er verdenking is
Nadere informatieOnderzoek: Studiekeuzecheck
Onderzoek: Studiekeuzecheck Publicatiedatum: 11-4- 2014 Over dit onderzoek Het 1V Jongerenpanel, onderdeel van EenVandaag, bestaat uit 7000 jongeren van 12 t/m 24 jaar. Aan dit online onderzoek, gehouden
Nadere informatieVerzekeringen & erfelijkheid
Verzekeringen & erfelijkheid U wilt een levens- of arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten? Hier vindt u de www.bpv.nl antwoorden op veelgestelde vragen over erfelijkheid en het aanvragen van een verzekering.
Nadere informatieAchternaam en roepnaam van je partner:... Geboortedatum partner:. Welke achternaam gebruik je?.
Voor je ligt de vragenlijst van Verloskundigenpraktijk Zuid. Tijdens de eerste controle willen we graag wat meer te weten komen over je medische achtergrond, je eventuele eerdere zwangerschappen en je
Nadere informatieVragenlijst multiproblematiek I
Bijlage B Vragenlijst multiproblematiek I 1 Achtergrondkenmerken V1. Wat is je geboortedatum? V2. Ben je een jongen of een meisje? V3. Wat zijn de vier cijfers van je postcode? V4. In welk land ben je
Nadere informatie1. Werkgevers en vakbonden willen jou meer betrekken bij het cao-overleg. Dat vind ik..
CNV Unie ledenenquête kunststof- en rubberindustrie oktober 2015 1. Werkgevers en vakbonden willen jou meer betrekken bij het cao-overleg. Dat vind ik.. Onzin, daar hebben we vakbonden voor Ben benieuwd
Nadere informatieInformatiebrief met toestemmingsformulier voor kinderen van jaar bij opname in het Prinses Máxima Centrum
Informatiebrief met toestemmingsformulier voor kinderen van 12-16 jaar bij opname in het Prinses Máxima Centrum Beste, Samen met je ouder(s)/verzorger(s) heb je een gesprek gehad met je behandelend arts
Nadere informatieHoe kijken we naar het DNA van een patiënt?
Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt? Ies Nijman UMC Utrecht Dept of Genetics, Centre for Molecular Medicine Center for Personalized Cancer Treatment (CPCT), Hartwig Medical Foundation 1994 DNA sequenties,
Nadere informatieIk weet dat mijn gegevens anoniem zullen worden toegevoegd aan een databestand dat voor wetenschappelijke doeleinden gebruikt wordt.
Hallo, Door deze vragenlijst in te vullen help je mee aan een onderzoek naar het leefklimaat op jouw groep. Hierbij gaat het om wat jij vindt van de ondersteuning van de medewerkers, de sfeer en wat je
Nadere informatieBrochure Een igene Paspoort: iets voor mij? Leer meer over jouw eigen genen
Brochure Een igene Paspoort: iets voor mij? Leer meer over jouw eigen genen Een igene Paspoort: iets voor mij? De belangrijkste overwegingen en achtergronden op een rijtje Bij igene zijn we gefascineerd
Nadere informatieInformatie voor deelnemers van jaar voor de studie: Etiologie, beloop en lange- termijn gevolgen van de ziekte van Kawasaki.
Informatie voor deelnemers van 12-18 jaar voor de studie: Etiologie, beloop en lange- termijn gevolgen van de ziekte van Kawasaki Beste In het kader van onze studie naar de ziekte van Kawasaki, vragen
Nadere informatiePatiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing
2 Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing Algemene informatie Exoom Sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over
Nadere informatieErfelijkheidsonderzoek
Erfelijkheidsonderzoek Divisie Biomedische Genetica, afdeling Genetica Erfelijkheidsonderzoek Wanneer erfelijkheidsonderzoek? Er is reden voor erfelijkheidsonderzoek als: U een ziekte heeft en vermoedt
Nadere informatieAfdeling Medische Psychologie Informatie voor kinderen, jongeren en hun ouders
Afdeling Medische Psychologie Informatie voor kinderen, jongeren en hun ouders Je bent doorverwezen naar de afdeling Medische Psychologie van het Sint Anna Ziekenhuis. Deze brochure geeft je informatie
Nadere informatieGenetic origin of Dupuytren s disease and associated fibromatosis Genexpressie onderzoek
UMCG, Martini Ziekenhuis, MCL, MST, Isala Klinieken, UMCU, Catharina Ziekenhuis, Nederland 1 University of California, Los Angeles, Verenigde Staten Informatie Genetic origin of Dupuytren s disease and
Nadere informatieBijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen
Bijlage 4.2.2 Vragenlijst voor stotterende kinderen bussum 2011 Wij wijzen erop dat het gebruik van de bijlagen bedoeld is voor de praktijk van de therapeut die de in het boek Stotteren: van theorie naar
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieMaak meer gebruik van je talenten!
Maak meer gebruik van je talenten! MyTalent helpt je om meer te doen met je talenten. Dit online programma biedt je de mogelijkheid om je talenten te ontdekken en een eigen actieplan te maken om ze meer
Nadere informatieEnkele gegevens evens over jezelf en de school:
VEILIGHEID VRAGENLIJST LEERLINGEN Een belangrijke taak voor de school is te zorgen dat leerlingen zich prettig en veilig voelen. Dat lukt niet altijd. Bijvoorbeeld, omdat er soms wordt gediscrimineerd
Nadere informatieInformatiefolder voor deelnemers
Een lange termijn onderzoek naar de behandeling en uitkomsten van dikkedarm- en endeldarmkanker Informatiefolder voor deelnemers Prospective data collection initiative on colorectal cancer - a prospective
Nadere informatiePatiënteninformatie voor deelnemers aan erfelijkheidsonderzoek
Patiënteninformatie voor deelnemers aan erfelijkheidsonderzoek Familiaire Amyotrofische Lateraal Sclerose in Nederland Geachte heer/mevrouw, 1. Inleiding Aan u is gevraagd medewerking te verlenen aan een
Nadere informatieMeten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid
Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel
Nadere informatieNaam: Geboortedatum: Geboorteland: Huisarts: Wanneer was de eerste dag van je laatste menstruatie?
We vragen je voorafgaand aan het eerste bezoek aan onze praktijk deze vragenlijst zo compleet mogelijk in te vullen. Je kunt de lijst daarna naar onze praktijk mailen of printen en aan de assistente geven
Nadere informatieZoek het uit! Opdrachten. Studiekeuze123.nl
Zoek het uit! Opdrachten Studiekeuze123.nl Wat denk je zelf? Het maken van een studiekeuze is niet gemakkelijk. Er zijn zoveel mogelijkheden, maar welke studie past goed bij jou? Misschien weet je al jaren
Nadere informatieSociale leeromgeving. Wie zit er in jouw netwerk? Leeromgeving sociale leeromgeving
Sociale leeromgeving Bij sociale leeromgeving gaat het om de mensen die jij kent en hoe je je bij hen voelt. Hoe voel je je in de klas?, kun je goed omgaan met je klasgenoten?, hoe zijn de docenten op
Nadere informatieVoormeting kandidaat
K1 Voormeting kandidaat Beste kandidaat, Het CBR is aan het onderzoeken of het nieuwe faalangstexamen voldoet aan de verwachtingen en aan de eisen van de minister van Verkeer en Waterstaat. Dit onderzoek
Nadere informatieMedischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon
Medischwetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Inhoud Inleiding 5 Medisch-wetenschappelijk onderzoek 6 Wat is medisch-wetenschappelijk onderzoek? Wat zijn proefpersonen? Wie
Nadere informatieKlinische Genetica. Erfelijkheidsonderzoek en -voorlichting
Klinische Genetica Erfelijkheidsonderzoek en -voorlichting Klinische Genetica Inhoud Inleiding 3 Een verzoek om erfelijkheidsonderzoek en -voorlichting 3 Wachten op de uitslag 3 Kosten 4 Het doel van
Nadere informatieWil ik het wel weten?
Wil ik het wel weten? Vera Hovers en Joyce de Vos-Houben 3 oktober 2015 Wil ik het wel weten? De consequenties van erfelijkheidsonderzoek Vera Hovers en dr. Joyce de Vos-Houben Genetisch consulenten polikliniek
Nadere informatieInformatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas
Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas 24 november 2015 26-06-14 1 Na vanavond begrijpt en weet U: Wat profielen zijn. Welke profielen er op het Cosmicus College zijn. Hoe een profiel gekozen
Nadere informatiepagina 1 van 8 Vragenlijst Inzicht in zorgkosten Invullen namens: NPCF - Nanda Beck Tekstgrootte: A A A Inzicht in zorgkosten Inleiding De landelijke patiëntenkoepels Ieder(in), Landelijk Platform GGz
Nadere informatieProf. dr. C.M. Bilardo, gynaecoloog/perinatoloog (UMCG, Groningen) 050-3613028 M. Bakker arts-onderzoeker UMCG Groningen 050-3613028
Geachte mevrouw, U heeft gekozen voor de nekplooimeting, of u heeft een medische reden om een vroege uitgebreide echo te ondergaan. Dit betekent dat er voor de 14 e week van de zwangerschap een echo bij
Nadere informatieVraag & Antwoord 1. Hoe lang zal het onderzoek duren? 2. Wanneer stopt het onderzoek? Hoeveel vragenlijsten zal ik moeten invullen?
Vraag & Antwoord 1. Hoe lang zal het onderzoek duren? Het onderzoek zal in totaal ongeveer 6 maanden duren. Zie Hoeveel vragenlijsten zal ik moeten invullen? 2. Wanneer stopt het onderzoek? Jouw deelname
Nadere informatieB elangenverklaring. Persoonlijke gegevens aanvrager
B elangenverklaring In het kader van de Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling wordt alle beoogd betrokkenen bij de totstandkoming van wetenschappelijke adviesrapporten
Nadere informatieHET PARTNER-ONDERZOEK
Deelnemersinformatie en geïnformeerde voor de HIV-positieve partner HET PARTNER-ONDERZOEK Het PARTNER-onderzoek is een onderzoek naar stellen, waarbij: (i) de ene partner HIV-positief is en de ander HIV-negatief;
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Wetenschappelijk onderzoek met uw resterend lichaamsmateriaal. Geen bezwaar?
PATIËNTEN INFORMATIE Wetenschappelijk onderzoek met uw resterend lichaamsmateriaal Geen bezwaar? Waarover gaat deze folder? Soms neemt een arts of verpleegkundige bij u wat lichaamsmateriaal af. Het ziekenhuis
Nadere informatieMedewerking Behoort u niet tot de doelgroep, wilt u dan deze vragenlijst doorsturen aan bekenden die wel tot de doelgroep behoren?
Peiling 20-weken echo 30-03-2010 Vragenlijst Opmerking PEILING VAN EEN 20-WEKEN ECHO Achtergrond van het onderzoek Iedere vrouw die zwanger is, krijgt een zogenaamde?20-weken echo? aangeboden. Regelmatig
Nadere informatieAchternaam. Meisjesnaam. Roepnaam. Initialen. Geboortedatum. man / vrouw / anders, namelijk.. Straat en huisnr. Postcode. Woonplaats. Telefoonnr.
INSCHRIJFFORMULIER Met dit formulier kunt u zich inschrijven in onze praktijk. Achternaam Meisjesnaam Roepnaam Initialen Geboortedatum Geslacht Straat en huisnr. Postcode Woonplaats Telefoonnr. Evt 2 e
Nadere informatieAlgemene aspecten van erfelijkheid. Waarom is kennis over erfelijke aspecten van een ziekte belangrijk? Wanneer erfelijkheidsadvies/onderzoek?
Erfelijke nierziekten: algemene aspecten van erfelijkheid, overerving en erfelijkheidsadvies Nine Knoers Klinisch Geneticus Commissie Erfelijke Nierziekten NVN 4 november 2006 HUMAN GENETICS NIJMEGEN Inhoud
Nadere informatieInformatiebrief deelnemers MIND-TIA: De waarde van een bloedtest bij verdenking op een TIA
Informatiebrief deelnemers MIND-TIA: De waarde van een bloedtest bij verdenking op een TIA Julius Centrum UMC Utrecht Geachte heer/mevrouw, Wij vragen u vriendelijk om mee te doen aan een medisch-wetenschappelijk
Nadere informatieKanker en erfelijkheid Hoe vertel ik het mijn familie?
Kanker en erfelijkheid Hoe vertel ik het mijn familie? Verzekeren en erfelijkheid 1 Heb je een aanleg voor kanker? Dan kunnen sommige familieleden de aanleg voor de ziekte ook hebben. Het is belangrijk
Nadere informatieCQ-index Fysiotherapie, Verkorte lijst, versie 2.1
CQ-index Fysiotherapie, Verkorte lijst, versie 2.1 [Inleidende tekst; deze geldt voor alle drie de lijsten, de routering zit pas na vraag 3] Deze vragenlijst heeft tot doel de kwaliteit van de fysiotherapie
Nadere informatiePersoongegevens: * Doorstrepen wat niet van toepassing is.
Om ervoor te zorgen dat we onze zorg zo goed mogelijk kunnen aanpassen aan jouw situatie, is het onder andere belangrijk dat we goed op de hoogte zijn van jouw (medische) achtergrond. Hieronder vind je
Nadere informatieonderzoek Invloed van UVB lichttherapie op huid en darmflora.
Uw behandelend arts of de onderzoeker heeft u geïnformeerd over het medisch-wetenschappelijk onderzoek Invloed van UVB lichttherapie op huid en darmflora. U beslist zelf of u wilt meedoen. Om deze beslissing
Nadere informatieICT in de gezondheidszorg
pagina 1 van 6 ICT in de gezondheidszorg Met behulp van de computer is veel mogelijk. Ook in de gezondheidszorg. Voor u als patiënt kan het gebruik van computers ervoor zorgen dat u meer informatie heeft.
Nadere informatieFOTOREGELS. Uitleg en regels rondom het gebruik van foto s. Het auteursrecht. Als ik een foto koop, krijg ik dan ook de rechten op de foto?
FOTOREGELS Uitleg en regels rondom het gebruik van foto s Over auteursrecht op foto s is bij consumenten wel eens onduidelijkheid. Soms kan dat tot vervelende situaties leiden voor zowel klant als fotograaf.
Nadere informatieSTUDIEVAARDIGHEID LOOPBAANLEREN - 1 HOOFDSTUK 1
STUDIEVAARDIGHEID LOOPBAANLEREN - 1 HOOFDSTUK 1 Studievaardigheid De reis naar een eigen plek in de maatschappij is nu begonnen. En je reisdoel staat vast: een zelfverzekerde trotse handtekening op het
Nadere informatieLuisteren: muziek (B1 nr. 1)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U
Nadere informatieDwerggras 30, Rotterdam. 1. Schrijf tijdens het kijken dingen op die jou belangrijk lijken. Je hebt dit later nodig.
Les 1: Een Wikitekst schrijven Waarom ga je schrijven: het Jeugdjournaalfilmpje bekijken Bekijk met de klas het Jeugdjournaalfilmpje over koningin Beatrix op www.nieuwsbegrip.nl 1. Schrijf tijdens het
Nadere informatieLinkedIn Profiel Checklist
LinkedIn Profiel Checklist STAP 1: ALL-STAR Een 100% profiel is volgens LinkedIn niet mogelijk. Er is altijd wel wat te verbeteren. Het niveau wat je kan bereiken is All-Star (of Zeer deskundig in het
Nadere informatieWat moet ik doen als assistente?
Wat moet ik doen als assistente? Ruggespraak Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijns Geneeskunde Huisartsgeneeskunde, Huisartsopleiding Dorpsstraat 12-14 3732 HJ Utrecht Contactpersoon:
Nadere informatieUw kind is drager van sikkelcel Wat moet u weten?
Uw kind is van sikkelcel Wat moet u weten? Uw kind is van sikkelcel. Wat moet u hierover weten? Dat leest u in deze folder. Heeft u daarna nog vragen? Ga dan naar uw huisarts. Uw kind is van sikkelcel.
Nadere informatieDatum 8 september 2015 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over de opslag van DNA data bij onder andere Google en Amazon
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bestuurlijke en Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500
Nadere informatieGESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG:
AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. - Schrijf je op een juiste manier in meervoud. - Gebruik je hoofdletters op een
Nadere informatieAlgemene informatie. Medisch wetenschappelijk onderzoek
Algemene informatie Medisch wetenschappelijk onderzoek 1 Inleiding Artsen verrichten naast hun normale behandelingen soms medisch wetenschappelijk onderzoek. Dit doen artsen in het Scheper Ziekenhuis Emmen
Nadere informatieOnderzoek Wel eens gepest?
Onderzoek Wel eens gepest? 5 februari 2013 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 31 januari tot 05 februari 2013, deden 817 jongeren mee uit het 1V Jongerenpanel die aangeven op de
Nadere informatieChromosoomonderzoek bij herhaalde miskramen
Chromosoomonderzoek bij herhaalde miskramen Divisie Biomedische Genetica, afdeling Genetica Herhaalde miskramen Een miskraam betekent vrijwel altijd een teleurstelling voor een vrouw en haar partner. Al
Nadere informatieProspective data collection initiative on colorectal cancer - a prospective observational cohort study
Prospective data collection initiative on colorectal cancer - a prospective observational cohort study Een lange termijn onderzoek naar de behandeling en uitkomsten van dikkedarm- en endeldarmkanker versie
Nadere informatieZoek het uit! Studiekeuze123
Zoek het uit! Opdrachten Studiekeuze123 Naam: Klas: Wat denk je zelf? Het maken van een studiekeuze is belangrijk, maar kan best lastig zijn. Er zijn ruim 1.700 bacheloropleidingen waaruit je kunt kiezen
Nadere informatieIk weet dat mijn gegevens anoniem zullen worden toegevoegd aan een databestand dat voor wetenschappelijke doeleinden gebruikt wordt.
Hallo, Door deze vragenlijst in te vullen help je mee aan een onderzoek naar het leefklimaat op jouw groep. Hierbij gaat het om wat jij vindt van de ondersteuning van de medewerkers, de sfeer en wat je
Nadere informatieGenetische testen. Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project.
Genetische testen Professor Martina Cornel and Professor Heather Skirton Gen-Equip Project. Inzicht krijgen in genetische testen en testresultaten Inhoud Wat is genetisch testen? Klinische toepassingen
Nadere informatiePostbus AE Den Haag tel fax
Postbus 93245 2509 AE Den Haag tel 070 349 5281 fax 070 349 5397 info@forumbg.nl www.forumbg.nl Nieuwe DNA technieken bieden grotere kans op een diagnose De mogelijkheden en uitdagingen van Next Generation
Nadere informatieDit boekje is van:..
Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan
Nadere informatie