Jaarverslag. Stichting HVO Humanistisch centrum voor onderwijs en opvoeding

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jaarverslag. Stichting HVO Humanistisch centrum voor onderwijs en opvoeding"

Transcriptie

1 2011 Jaarverslag Stichting HVO Humanistisch centrum voor onderwijs en opvoeding

2

3 Jaarverslag 2011 Stichting HVO

4 Stichting HVO Humanistisch centrum voor onderwijs en opvoeding Postadres: Postbus 85475, 3508 AL Utrecht Bezoekadres: Zwarte Woud 2, 3524 SJ Utrecht Telefoon: Internet: Foto omslag: U-See, Zoetermeer Print: ZetPrint, Naarden 2013, Stichting HVO, Utrecht

5 Ten Geleide Het jaar 2011 wil ik graag karakteriseren als het jaar van de toetreding tot het hoger onderwijs. In een brief van 11 augustus 2011 deelde de Staatssecretaris van OCW, de heer Halbe Zijlstra, mee, dat op grond van het positieve besluit van de NVAO van 9 november 2010 met betrekking tot de hbo-master Humanistisch vormingsonderwijs en Levensbeschouwing (HL) en het positieve advies van de Inspectie van Onderwijs van 7 juni 2011, Stichting HVO formeel was geregistreerd als rechtspersoon voor hoger onderwijs. Het toegekende brinnummer werd 30KV. Het jaar 2011 is tevens het eerste jaar van de beleidscyclus Het nieuwe koersplan Met hoofd, hart en handen werd op 16 december 2010 door het bestuur vastgesteld. Met veel genoegen bied ik u daarom het jaarverslag 2011 van Stichting HVO aan. De stichting mag zich elk jaar weer verheugen in groeiende belangstelling voor haar inhoudelijke activiteiten. Het doel van de stichting is velen inmiddels bekend. Het wordt in de vigerende statuten als volgt beschreven: 1. De stichting heeft tot doel om zonder winstoogmerk, binnen het kader van de Humanistische Alliantie, onderwijs en opvoeding in humanistisch perspectief duurzaam te bevorderen. 2. De stichting heeft als bijzonder doel, binnen het kader van de Humanistische Alliantie, levens- en wereldbeschouwelijke vorming in humanistisch perspectief duurzaam te bevorderen. De Humanistische Alliantie is het samenwerkingsverband van alle humanistische organisaties in Nederland. Stichting HVO tracht haar doelen te bereiken door het in stand houden van een professioneel expertisecentrum (opleiding, onderzoek & ontwikkeling, en training & advies). Het jaarverslag vormt jaarlijks een informerende en evaluerende aanvulling bij het koersplan. Aan het einde van de planperiode zal Stichting HVO haar zevende lustrum vieren. Op 5 november 2014 zal het 35 jaar geleden zijn dat het Humanistisch Verbond (HV) de stichting oprichtte om namens het HV de zorg en verantwoordelijkheid voor de kwaliteit en identiteit van de levensbeschouwelijke vorming vanuit seculier humanistisch perspectief op openbare scholen op zich te nemen. Sedert 1 augustus 2009 wordt zeer nauw samengewerkt met de nieuw opgerichte zusterstichting HVO Primair. De zusterstichting neemt de zorg en verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de uitvoering in het openbaar primair onderwijs voor haar rekening. Tevens treedt HVO Primair formeel op als werkgever voor de betreffende vakdocenten. Stichting HVO profileert zich als humanistisch centrum voor onderwijs en opvoeding, het enige in Nederland. Dit had ook geformuleerd kunnen worden als humanistisch centrum Ten geleide 5

6 voor eigentijdse bildung. Nader getypeerd is Stichting HVO een combinatie van een kleinschalige gespecialiseerde hogeschool met een kleinschalig gespecialiseerd onderwijsadviescentrum. De twee pijlers van humanisme (duurzame zelfvorming en duurzame mensvriendelijkheid) zijn als volgt verwoord in de missie: Stichting HVO inspireert kinderen, jongeren en volwassenen (als mens en opvoeder) tot humanistische zelfvorming als betekenisgevend doel op zich zelf en ter bevordering van een humane samenleving met duurzame zorg voor moeder aarde. In het eerste hoofdstuk HVO Opleidingen wordt beknopt geïnformeerd over de deeltijdopleidingen op drie niveaus, aan de hand van de doelstellingen in het koersplan. Het tweede hoofdstuk informeert op vergelijkbare wijze over HVO Onderzoek & Ontwikkeling, het derde over HVO Training en Advies. In het vierde hoofdstuk Organisatie en Communicatie vindt de lezer aanvullende informatie over HVO als (net)werkorganisatie en de georganiseerde communicatie. Een beknopt overzicht van de baten en lasten geeft in het vijfde hoofdstuk inzicht in de positieve financiële situatie aan het einde van het verslagjaar. Door middel van de website kunt u steeds op de hoogte blijven van onze activiteiten. Wij waarderen dat zeer! Via de website kunt u op de hoogte blijven van de activiteiten van de zusterorganisaties, verenigd in de Humanistische Alliantie. Nico Stuij directeur Stichting HVO Het jaarverslag 2011 is op 11 oktober 2012 vastgesteld door het bestuur van Stichting HVO. 6 Jaarverslag 2011 Stichting HVO

7 Inhoud Ten Geleide HVO Opleidingen HVO Onderzoek & Ontwikkeling HVO Training & Advies Organisatie en communicatie Beknopt financieel jaaroverzicht Inhoud 7

8 8 Jaarverslag 2011 Stichting HVO

9 1. HVO Opleidingen In het koersplan voor de periode zijn de hierna volgende doelstellingen met betrekking tot de lerarenopleidingen in deeltijd opgenomen. Het betreft formeel onbekostigde opleidingen. Stichting HVO ontvangt sedert 1980 een basissubsidie van de rijksoverheid voor het mogelijk maken dat ouders met leerlingen in het openbaar onderwijs een alternatief voor godsdienstonderwijs kunnen kiezen. Deze keuzemogelijkheid voor ouders is wettelijk verankerd. Streefdoelen 1. HVO Opleidingen verzorgt jaarlijks twee geaccrediteerde lerarenopleidingen in deeltijd, te weten een vijfjarige initiële hbo-bachelor Humanistisch vormingsonderwijs (basisonderwijs en basisvorming vo) en Levensbeschouwing (HL) en een tweejarige hbo-master HL (bovenbouw vo en hbo). 2. HVO Opleidingen verzorgt jaarlijks een eenjarige basisopleiding HL voor groepsleraren primair onderwijs (niveau associate degree ). 3. HVO Opleidingen verzorgt op verzoek individuele maatwerktrajecten voor afgestudeerde masters HL, die de bekwaamheid voor het primair onderwijs willen verwerven. 4. HVO Opleidingen vestigt en ondersteunt op verzoek basisopleidingen HL voor het primair onderwijs op pabo s, als minor of als onderdeel van het nascholingsaanbod van pabo s (voor zover daar personele ruimte voor is). Het eerste doel is grotendeels gerealiseerd, beide opleidingen zijn ook in 2011 van start gegaan. De accreditatie van de hbo-master is in 2010 al gerealiseerd; de accreditatie van de vernieuwde hbo-bachelor is gepland in Het tweede doel is in 2011 niet gerealiseerd door onvoldoende aanmeldingen. Er is vervolgens extra veel geïnvesteerd in het onder de aandacht brengen van deze voor groepsleraren aantrekkelijke opleidingsmogelijkheid met uitzicht op werk. Het derde doel wordt doorlopend op kleinschalige wijze gerealiseerd. Het vierde streefdoel wordt na accreditatie van de hbobachelor breed onder de aandacht gebracht van pabo s. In 2011 werd één pabo hierin ondersteund. Stichting HVO stelt zich de opdracht (koersplan p. 12) dat jaarlijks voorzien wordt in minimaal 25 nieuw gekwalificeerde vakdocenten HVO voor het primair onderwijs en 15 vakdocenten HL voor het vervolgonderwijs. In het verslagjaar konden 46 nieuwe vakdocenten aan de slag, 27 in het basisonderwijs en 19 in het vervolgonderwijs. Met name in het primair onderwijs zijn meer vakdocenten nodig. De voorlichting is daarom extra geïntensiveerd. 1.HVO Opleidingen 9

10 De hbo-bachelor en master HL van Stichting HVO zijn uniek. Het zijn de enige lerarenopleidingen op het gebied van Levensbeschouwing in Nederland, die gebaseerd zijn op humanisme en filosofie. Alle andere zijn gebaseerd op godsdienst en theologie. Naast de lerarenopleidingen wordt jaarlijks een trainersopleiding verzorgd op het gebied van levensbeschouwelijke communicatie in opvoedingsinteracties. Deze trainers leren onder meer ouders Waarde(n)vol te communiceren met hun kinderen. Stichting HVO zorgt voor structurele begeleiding van de door haar opgeleide trainers. In het verslagjaar rondden 14 trainers de opleiding af, 6 startten het autorisatietraject, 1 trainer werd gecertificeerd. 10 Jaarverslag 2011 Stichting HVO

11 2. HVO Onderzoek & Ontwikkeling In het koersplan zijn de volgende streefdoelen voor deze zo genoemde werksfeer opgenomen: 1. O & O onderzoekt stelselmatig de ontwikkeling van het vak HL bij de vakdocenten in het primair en vervolgonderwijs. 2. O & O documenteert de uitkomsten van excellent praktijkgericht onderzoek door de studenten tijdens hun opleiding. 3. O & O adviseert aan de twee andere werksferen om relevante uitkomsten van onderzoek in opleidingen, cursussen, trainingen en publicaties te verwerken. 4. O & O bereidt twee verdiepingsthema s voor ten behoeve van de tweejaarlijkse voorjaarssymposia in maart 2012 Groen HVO (ecologische levenskunde in HVO) en in maart 2014 Met hoofd, hart en handen (integrale levenskunde in HVO) en het vervolg van de symposia in cursussen, trainingen en publicaties. In het verslagjaar is het systematisch werken aan de eerste drie doelstellingen voorbereid. Praktijkgericht onderzoek is versterkt in de opleidingsprogramma s opgenomen. Met betrekking tot het eerste streefdoel is een promotietraject voorbereid, om van start te gaan vanaf 1 januari Onderwijskundig medewerker van Stichting HVO, Eveline Oostdijk, gaat vanaf 2012 het promotieonderzoek uitvoeren bij de Universiteit voor Humanistiek (promotor Prof. dr. Wiel Veugelers, co-promotor Dr. Y. Leeman). Zij gaat daarmee tevens de regie voeren over het toekomstig onderzoeksprogramma van de stichting. Zij schreef in voorbereidende zin met betrekking tot haar promotieonderzoek: Dit onderzoek richt zich op het verkrijgen van inzicht in de praktijk van het Humanistisch vormingsonderwijs. Op basis van enquêtes, interviews en observaties tracht ik een zo goed mogelijk beeld te verwerven van de doelen die vakdocenten stellen, de inhouden die zij aanbieden en de manier waarop zij zich tot de context van hun praktijk verhouden. Daarnaast zal er inzicht worden gegeven in de leerprocessen en leerresultaten bij leerlingen die deel uitmaken van de lessen HVO. De tweeledige hoofdvraag luidt dan ook als volgt: 1. Hoe ziet het curriculum van de vakdocenten eruit. Waar wordt het door geïnspireerd en in welke context komt het tot stand? 2. Welke leerprocessen en leerresultaten doen zich voor bij leerlingen die HVO krijgen en hoe kunnen die geduid worden in het licht van humanistische vorming? (Waaraan levert HVO eigenlijk een bijdrage?) 2. HVO Onderzoek & Ontwikkeling 11

12 Heel veel werk is verricht voor de vierde doelstelling. Het symposium is grondig voorbereid. Daarmee is de expertise van Stichting HVO opnieuw uitgebreid en verdiept. Met elk voorjaarssymposium wordt daarvan steeds het bewijs geleverd. De opbouw en kwaliteit van de expertise is inmiddels zo ver gevorderd en ontwikkeld dat met recht gesproken kan worden van een hoogwaardig en integraal expertisecentrum op het gebied van humanistische vorming (eigentijdse bildung ) in engere en bredere zin. 12 Jaarverslag 2011 Stichting HVO

13 3. HVO Training & Advies Met de opgebouwde expertise is Stichting HVO inmiddels uitstekend in staat scholen in het primair en voortgezet onderwijs te ondersteunen bij het theoretisch en praktisch invullen van hun vormingsdoelstellingen. In de loop van de planperiode zal dat steeds duidelijker onder de aandacht gebracht worden. In het verslagjaar lag het accent op de eerste doelstelling van T & A. 1. T & A verzorgt jaarlijks de inhoud en organisatie van verplichte nascholing voor vakdocenten HVO in het primair onderwijs, in afstemming met HVO Primair (de werkgever) en, zo mogelijk, vanaf 2012 mede de nascholing van vakdocenten HL (en derden) in het voortgezet onderwijs. 2. T & A verzorgt een professioneel aanbod van trainingen en cursussen op het gebied van filosoferen, reflecteren en waarde(n)vol communiceren. Tevens worden op aanvraag van scholen, andere instellingen voor onderwijs en opvoeding en humanistische organisaties, trainingen en cursussen op maat verzorgd. Dit geldt ook voor advieswerk. 3. T & A streeft naar win-win samenwerking met APS en het Praktijkcentrum Zingeving & Professie (Z&P) van de Universiteit voor Humanistiek (UvH). 4. T & A streeft naar een jaarlijkse omzet aan betaalde dienstverlening van minimaal Er zijn negen verschillende cursussen en trainingen uitgevoerd voor vakdocenten HVO, met in totaal 190 deelnemers. Alle 9 regio s van zusterstichting HVO Primair werden geschoold in de sociocratische kringorganisatiemethode om te komen tot professionele samenwerking tussen docenten en betrokkenheid bij de beleidsontwikkeling. Dit in het kader van de eerste doelstelling. De website biedt een overzicht van de aangeboden cursussen. Voor de in het voortgezet onderwijs werkzame vakdocenten is een vakinhoudelijke alumnidag verzorgd. Als voorbeelden passend bij de tweede doelstelling kunnen genoemd worden de trainingen Filosoferen met kinderen voor groepsleraren en de cursus bestaansethiek (Atelier van de humanistische levenskunst). De cursus bestaansethiek is bestemd voor leidinggevenden (directeuren en bestuurders) en overige professionals in onderwijs en opvoeding. In het verslagjaar werd een pilot uitgevoerd, die een hoge waardering verkreeg van de deelnemers. Met betrekking tot de derde doelstelling kan gesteld worden dat warme contacten bestaan tussen genoemde organisaties en dat win-win samenwerking door alle organisaties gewenst wordt. Het verslagjaar had voornamelijk nog een oriënterend karakter op dit gebied. 3. HVO Training & Advies 13

14 Zoals uit het financieel jaaroverzicht (hoofdstuk 5) zal blijken, is de vierde doelstelling ruimschoots gehaald. Het is echter waarschijnlijk dat de komende jaren dit betrekkelijk lage streefbedrag aanzienlijk hoger zal moeten luiden, wil de continuïteit van ons hoogwaardige expertisecentrum verzekerd blijven. 14 Jaarverslag 2011 Stichting HVO

15 4. Organisatie en communicatie Stichting HVO is een relatief kleine, flexibele (netwerk)organisatie die door doelgerichte samenwerking tamelijk ambitieuze doelen wil realiseren. Vanaf 2009 samen met zusterorganisatie Stichting HVO Primair. Duurzaam wordt samengewerkt met humanistische en overige verwante organisaties in Nederland, verbonden in de Humanistische Alliantie. Met name kunnen hier genoemd worden het Humanistisch Verbond, de Universiteit voor Humanistiek, Hivos, Humanitas, en de Humanistische Omroep. Met Europese humanistische organisaties wordt samengewerkt in de Europese Humanistische Federatie (EHF). Stichting HVO is tevens lid van het Platform voor Mensenrechteneducatie. Vanaf 1 januari 1999 treedt APS als gastheer op van Stichting HVO. Hierdoor kan HVO een dubbel verbonden organisatie genoemd worden: huishoudelijk (formeel werkgeverschap en huisvesting) verbonden met APS, inhoudelijk verbonden met het georganiseerde humanisme. Jaarlijks wordt de samenwerkingsovereenkomst met het APS geëvalueerd. Ook in 2011 kon worden vastgesteld dat de overeenkomst voortreffelijk wordt nageleefd en dat de meerwaarde duidelijk aantoonbaar is. Op 1 juli 2011 was het 12½ jaar geleden dat de samenwerking werd aangegaan. Op Wereldhumanismedag (21 juni) is dat feestelijk gevierd. APS was in 2011 tevens gewaardeerd gastheer van Stichting HVO Primair en Stichting Dienstencentrum GVO en HVO (samenwerkingsverband sector GVO en HVO). De drie stichtingen worden ondersteund door een gemeenschappelijk secretariaat, zodat samenwerking tussen genoemde organisaties met HVO in de naamgeving een vanzelfsprekend onderdeel is gaan uitmaken van de gewenste cultuur. Medewerkers Stichting HVO had wederom het genoegen zeer gemotiveerde ondersteuners, onderwijskundig medewerkers en hoogleraren voor haar activiteiten te kunnen inzetten. Onderwijskundig medewerkers traden op als opleider, begeleider, onderzoeker, ontwerper en trainer/adviseur. Naast dit kernteam kon de organisatie een beroep doen op een kring van gewaardeerde en betrokken gastdocenten, trainers en ontwerpers. Het kernteam had in 2011 een formatieomvang van 11 fte. In het verslagjaar waren de volgende medewerkers het gehele jaar of een deel daarvan werkzaam voor Stichting HVO: drs. Alexandra Bronsveld, onderwijskundig medewerker (specialisaties: humanistiek en filosoferen met kinderen); mw. Jeannine Corneille, senior communicatiemedewerker, (specialisatie: geïntegreerde communicatie); 4. Organisatie en communicatie 15

16 mw. Daisy Dinsbach, secretarieel medewerker, (specialisatie: opleidingsondersteuning); prof. dr. Joep Dohmen, trainer/consultant, (specialisaties: filosofie (bestaans)ethiek en eigentijdse bildung ); drs. Kim Dusch, onderwijskundig medewerker, (specialisaties: humanistiek, zingeving en kunst en ontwerpen van leermaterialen); mw. Annemarie Geelhoed, senior onderwijskundig medewerker, (specialisaties: opvoedingscommunicatie, samenwerken en besluitvorming en ontwerpen van leermaterialen); mw. Gundalyn Hemmink, onderwijskundig medewerker, (specialisatie: begeleidingskunde); drs. Saskia Heusèrr, onderwijskundig medewerker, (specialisaties: humanistiek en ecologische vorming); mw. Marjolijn Hulsink, secretarieel medewerker, (specialisatie: opleidingsondersteuning); mw. Trees Luiten, onderwijskundig medewerker, (specialisaties: methodiek van het ervaringsleren en ontwerpen van leermaterialen); drs. Christine van der Mars, onderwijskundig medewerker, (specialisaties: humanistiek, didactiek van de levensbeschouwelijke vorming en mensenrechteneducatie); drs. Marijke van Meenen, senior onderwijskundig medewerker, (specialisaties: pedagogiek, leerplanontwikkeling en toetsing); drs. Eveline Oostdijk, onderwijskundig medewerker (specialisaties humanistiek, pedagogiek en onderzoek in opleidingen); drs. Marco Otten, senior onderwijskundig medewerker, (specialisaties humanistiek, ethiek en leerplanontwikkeling); mw. Ibeline Polak, onderwijskundig medewerker, (specialisaties: methodiek van het ervaringsleren en ontwerpen van leermaterialen); mw. Barbara Schelberg, onderwijskundig medewerker, (specialisaties: didactiek van de levensbeschouwelijke vorming en virtuele vorming); mw. Wilma van Sorgen, teammanager secretariaat, (specialisaties: administratieve organisatie en ondersteuning e-learning in de opleidingen); dhr. Nico Stuij, directeur en bestuurder; mw. Marischka Tjeerde, senior onderwijskundig medewerker, (specialisaties: kwaliteitskunde, supervisie, coaching en assessing); prof. dr. Wiel Veugelers, onderzoeker/consultant, bijzonder hoogleraar Humanistisch vormingsonderwijs, (specialisaties: onderzoek, identiteitsontwikkeling en democratische vorming); Note: Prof. dr. Wiel Veugelers ontving in 2011 voor zijn boek Education and Humanism de Nava Maslovaty Award van de Special Interest Group Moral and Democratic Education van de European Association for Research on Learning and Instruction (EARLI). Hij werd gekozen tot voorzitter van de Special Interest Group Moral Development and Education van de American Educational Research Association (AERA), en werd associate-editor van de Journal of Moral Education. 16 Jaarverslag 2011 Stichting HVO

17 drs. Ingrid Wesselink, secretarieel medewerker, (specialisaties: vertalen in het Engels en ondersteuning marktgerichte activiteiten). Bestuur Het bestuur van de Stichting HVO kwam viermaal bijeen. Het kende in 2011 de volgende leden: - mw. Hanna Geerdes, docent HVO en Levensbeschouwing aan een Pabo, - drs. Wilma Henderikse, onderzoeker en consultant (plv. voorzitter), - drs. Hans Hooghoff, leerplandeskundige (voorzitter), - dr. Caroline Suransky, universitair docent Universiteit voor Humanistiek, - prof. dr. Koo van der Wal, emeritus hoogleraar filosofie en ethiek. De voorzitter van Stichting HVO Primair, dhr. Willem Kuiper en de directeur van het Humanistisch Verbond, drs. Ineke de Vries, woonden de bestuursvergaderingen als adviseur bij. Vertegenwoordiging De directeur van Stichting HVO was in 2011 penningmeester van de vereniging Humanistische Alliantie (samenwerkingsverband van humanistische organisaties). Samen met voorzitter Lodewijk de Waal (directeur Humanitas) en secretaris Ineke de Vries (directeur Humanistisch Verbond), vormde hij het dagelijks bestuur. Hij was tevens bestuurslid van de Stichting Contactcentrum Bevordering Openbaar Onderwijs (CBOO) en de Stichting Studiecentrum Openbaar Onderwijs (SOO). Hij vervulde een waarnemerzetel in het bestuur van de Stichting Nederlandse Algemeen Bijzondere Schoolraad (NABS). Ook in 2011 trad hij op als vertegenwoordiger van de humanistische zendende instantie (Humanistisch Verbond) in de Stichting Dienstencentrum GVO en HVO in de rol van bestuurslid en penningmeester. Communicatie De georganiseerde interne communicatie kende onder meer de volgende middelen en media: de nieuwjaarsbijeenkomst, maandelijks werkoverleg, themadagen, bestuursvergaderingen en de startdag van het nieuwe opleidingsjaar. De georganiseerde externe communicatie kende als media onder meer de website ( voorlichtingsbijeenkomsten, verschillende brochures en folders en spreekbeurten. Bij de externe communicatie werd ook veelvuldig gebruik gemaakt van de mogelijkheden voor nieuwsvoorziening die websites van de vele bevriende organisaties hiervoor bieden. In het bijzonder kan hier de website genoemd worden met de korte filmpjes uit de lespraktijk. 4. Organisatie en communicatie 17

18 18 Jaarverslag 2011 Stichting HVO

19 5. Beknopt financieel jaaroverzicht Stichting HVO ontvangt sedert 1980 een basissubsidie van de rijksoverheid voor het mogelijk maken van humanistische levensbeschouwelijke vorming in het openbaar onderwijs. Ouders kunnen ervoor kiezen als alternatief voor godsdienstonderwijs. Er wordt graag gebruik van gemaakt als er vakdocenten beschikbaar zijn. Vanaf 1999 was het om meerdere redenen gewenst dat deze basissubsidie via APS werd verstrekt in het kader van de wet SLOA. Het financieel beheer ten behoeve van Stichting HVO wordt dientengevolge verzorgd door APS. In de jaarrekening van APS zijn de baten en lasten van HVO in 2011 als volgt opgenomen (samenvoeging van de kostenplaatsen 7600 en 9630): Baten Begroting 2011 Werkelijk 2011 Subsidie OCW Overige inkomsten Totale baten Lasten Personele kosten Materiële kosten Kosten activiteiten Totale lasten Resultaat In de loop van 2012 kan worden bezien of het verantwoord is het resultaat aan te wenden als bestemmingsreserve ten behoeve van nieuw te ontwerpen en beschikbaar te stellen leermaterialen, met name voor humanistische levensbeschouwelijke vorming (HVO) in de hogere leerjaren van de basisschool. 5. Beknopt financieel jaaroverzicht 19

20

21

22 Stichting HVO Humanistisch centrum voor onderwijs en opvoeding Expertise in Humanistisch Vormingsonderwijs en Levensbeschouwing (HL) wereld- en levensbeschouwelijke vorming sociaal-emotionele, morele en democratische vorming waardenontwikkeling Informatie Telefoon: Internet: Postadres: Postbus 85475, 3508 AL Utrecht Bezoekadres: Zwarte Woud 2, 3524 SJ Utrecht

Jaarverslag. Stichting HVO Zwarte Woud 2 3524 SJ Utrecht tel. 030 2856856 www.hvo.nl hvo@hvo.nl

Jaarverslag. Stichting HVO Zwarte Woud 2 3524 SJ Utrecht tel. 030 2856856 www.hvo.nl hvo@hvo.nl 2013 Jaarverslag Stichting HVO Zwarte Woud 2 3524 SJ Utrecht tel. 030 2856856 www.hvo.nl hvo@hvo.nl NST/WSO/29-04-2014 2 Jaarverslag 2013 Inhoud Ten Geleide... 5 1. HVO Opleidingen... 7 2. HVO Onderzoek

Nadere informatie

Jaarverslag. Stichting HVO Zwarte Woud 2 3524 SJ Utrecht tel. 030 2856856 www.hvo.nl hvo@hvo.nl

Jaarverslag. Stichting HVO Zwarte Woud 2 3524 SJ Utrecht tel. 030 2856856 www.hvo.nl hvo@hvo.nl 2014 Jaarverslag Stichting HVO Zwarte Woud 2 3524 SJ Utrecht tel. 030 2856856 www.hvo.nl hvo@hvo.nl Jaarverslag 2014 Inhoud Ten Geleide... 3 1. HVO strategische intentie... 5 2. HVO Opleidingen... 6 3.

Nadere informatie

Jaarverslag 2010. Stichting HVO

Jaarverslag 2010. Stichting HVO Jaarverslag 2010 Jaarverslag 2010 Stichting HVO Inhoud Ten geleide 5 1. Resultaten 2010 9 2. Eindstand 2007-2011 13 3. Organisatie en communicatie 21 4. Beknopt financieel jaaroverzicht 25 Stichting HVO

Nadere informatie

Jaar verslag 2009. Stichting HVO

Jaar verslag 2009. Stichting HVO Jaar verslag 2009 Stichting HVO Inhoud Ten Geleide 5 1. Doorbraak naar duurzaamheid 8 2. Integraal expertisecentrum 11 3. Organisatie en communicatie 15 4. Financieel jaaroverzicht 19 Stichting HVO Humanistisch

Nadere informatie

Jaarverslag 2008. Stichting HVO

Jaarverslag 2008. Stichting HVO Jaarverslag 2008 Stichting HVO Stichting HVO Humanistisch centrum voor onderwijs en opvoeding Postadres: Bezoekadres: Postbus 85475, 3508 AL Utrecht Zwarte Woud 2, 3524 SJ Utrecht Telefoon: 030-28 56 856

Nadere informatie

Jaarverslag Stichting HVO

Jaarverslag Stichting HVO Jaarverslag 2007 Stichting HVO Stichting HVO Humanistisch centrum voor onderwijs en opvoeding Postadres: Bezoekadres: Postbus 85475, 3508 AL Utrecht Zwarte Woud 2, 3524 SJ Utrecht Telefoon: 030-28 56 856

Nadere informatie

Met hoofd, hart en handen. Koersplan 2011-2015 van Stichting HVO, humanistisch centrum voor onderwijs en opvoeding

Met hoofd, hart en handen. Koersplan 2011-2015 van Stichting HVO, humanistisch centrum voor onderwijs en opvoeding Met hoofd, hart en handen Koersplan 2011-2015 van Stichting HVO, humanistisch centrum voor onderwijs en opvoeding Met hoofd, hart en handen Koersplan 2011-2015 van Stichting HVO, humanistisch centrum voor

Nadere informatie

Beleid Horizontale dialoog Hogeschool Viaa

Beleid Horizontale dialoog Hogeschool Viaa Beleid Horizontale dialoog Hogeschool Viaa Vastgesteld door het college van bestuur op 4 januari 2016 Positief advies beleidsoverleg 13 oktober 2015 Goedgekeurd door de raad van toezicht 18 december 2015

Nadere informatie

Gelet op artikel 33a van het Besluit bekostiging WPO en artikel 42a van het Besluit bekostiging WEC;

Gelet op artikel 33a van het Besluit bekostiging WPO en artikel 42a van het Besluit bekostiging WEC; Regeling van de Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs, en Media van XXX 2018, nr. PO/1219075, houdende regels voor de subsidieverstrekking voor godsdienstonderwijs of levensbeschouwelijk vormingsonderwijs

Nadere informatie

Partnerschap. en scholen werken op basis van een gezamenlijke verantwoordelijkheid samen met studenten aan hun ontwikkeling tot professional.

Partnerschap. en scholen werken op basis van een gezamenlijke verantwoordelijkheid samen met studenten aan hun ontwikkeling tot professional. Sinds een tiental jaren hebben we opleidingsvormen ontwikkeld die recht doen aan zowel vakbekwaamheid als praktijkkennis van aanstaande leraren. In toenemende mate doen we dat op basis van opleiden in

Nadere informatie

g r a d u a t e s c h o o l UNIVERSITEIT VOOR HUMANISTIEK

g r a d u a t e s c h o o l UNIVERSITEIT VOOR HUMANISTIEK g r a d u a t e s c h o o l UNIVERSITEIT VOOR HUMANISTIEK De Graduate School van de Universiteit voor Humanistiek (UvH) biedt een vierjarige promotieopleiding, die uitmondt in een wetenschappelijk proefschrift

Nadere informatie

Centrum Humanistische Vorming. Bedrijfsplan voor de transitie naar een private, educatieve onderneming

Centrum Humanistische Vorming. Bedrijfsplan voor de transitie naar een private, educatieve onderneming Centrum Humanistische Vorming Bedrijfsplan voor de transitie naar een private, educatieve onderneming 2014 2 018 Centrum Humanistische Vorming Bedrijfsplan voor de transitie naar een private, educatieve

Nadere informatie

FUNCTIEPROFIEL OPLEIDINGSMANAGER MARNIX ACADEMIE

FUNCTIEPROFIEL OPLEIDINGSMANAGER MARNIX ACADEMIE FUNCTIEPROFIEL OPLEIDINGSMANAGER MARNIX ACADEMIE Inhoudsopgave 1 De Marnix Academie 3 De organisatie 3 De missie 3 Visie 3 De thema s 3 Organogram 4 2 Opleidingsmanager 5 Plaats in de organisatie 5 Taken

Nadere informatie

spoorzoeken en wegwijzen

spoorzoeken en wegwijzen spoorzoeken en wegwijzen OVERZICHT OPLEIDINGEN OPBRENGSTGERICHT LEIDERSCHAP Opbrengstgericht leiderschap Opbrengstgericht werken en opbrengstgericht leiderschap zijn termen die de afgelopen jaren veelvuldig

Nadere informatie

Relationele en seksuele vorming voor de bovenbouw van de basisschool

Relationele en seksuele vorming voor de bovenbouw van de basisschool Zo zit dat dus met 10+ Relationele en seksuele vorming voor de bovenbouw van de basisschool Werken met vormingsthema s Zo zit dat dus met 10+ Relationele en seksuele vorming voor de bovenbouw van de basisschool

Nadere informatie

Vroeg vreemdetalenonderwijs. Visiedocument

Vroeg vreemdetalenonderwijs. Visiedocument Vroeg vreemdetalenonderwijs Engels Visiedocument Inhoudsopgave Inleiding 3 Van good naar great vroeg vreemdetalenonderwijs 4 Taskforce vroeg vreemdetalenonderwijs 5 Vroeg vreemdetalenonderwijs in 2025

Nadere informatie

Vacatures Projectleider BVO & Leraren BVO

Vacatures Projectleider BVO & Leraren BVO Vacatures Projectleider BVO & Leraren BVO Voor beide vacatures geldt dat het gaat om pioniersfuncties, waarin de vorm en inhoud van het werk nog van de grond af aan opgebouwd dient te worden. Dit vraagt

Nadere informatie

Beleidsplan 2017 Eigendom Stichting Care for Sexuality Foundation Januari Beleidsplan 2018 ANBI

Beleidsplan 2017 Eigendom Stichting Care for Sexuality Foundation Januari Beleidsplan 2018 ANBI Stichting Care for Sexuality Foundation Beleidsplan 2018 ANBI Naam Stichting Care for Sexuality Foundation, Ermelo Missie Het bevorderen van seksuele gezondheid vanuit respect, veiligheid en autonomie.

Nadere informatie

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband

Nadere informatie

Overzicht curriculum VU

Overzicht curriculum VU Overzicht curriculum VU Opbouw van de opleiding Ter realisatie van de gedefinieerde eindkwalificaties biedt de VU een daarbij passend samenhangend onderwijsprogramma aan. Het onderwijsprogramma bestaat

Nadere informatie

Bestuurlijke afspraken over ontvlechting van de Educatieve Faculteit Amsterdam

Bestuurlijke afspraken over ontvlechting van de Educatieve Faculteit Amsterdam Bestuurlijke afspraken over ontvlechting van de Educatieve Faculteit Amsterdam Bijlage bij brief HO/BL/2005/6586 1. Preambule Het College van Bestuur van de Hogeschool van Amsterdam en het College van

Nadere informatie

Sprekend Humanisme. Wieberen Koopmans ( )

Sprekend Humanisme. Wieberen Koopmans ( ) Uitwerking van het vijfde interview met : Wieberen Koopmans (24-03-1943- ) Datum : 12 maart 2007 (?) Lokatie : onbekend Onderwerp(en) : humanisme, humanistisch vormingsonderwijs (HVO), Humanistisch Verbond,

Nadere informatie

Inventaris van het archief van de Stichting Interkerkelijk Overleg in Schoolzaken Amsterdam

Inventaris van het archief van de Stichting Interkerkelijk Overleg in Schoolzaken Amsterdam Inventaris van het archief van de Stichting Interkerkelijk Overleg in Schoolzaken Amsterdam (1956-2009) 828 Samengesteld door IKOS en mw. drs. K.D. Houniet Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands

Nadere informatie

Show & Share 2008 Promoveren bij Hogeschool INHOLLAND Ad van Blokland, coördinator Promotieonderzoek Institute of Advanced Studies and Applied

Show & Share 2008 Promoveren bij Hogeschool INHOLLAND Ad van Blokland, coördinator Promotieonderzoek Institute of Advanced Studies and Applied Show & Share 2008 Promoveren bij Hogeschool INHOLLAND Ad van Blokland, coördinator Promotieonderzoek Institute of Advanced Studies and Applied Research 1 Inhoud presentatie Waarom aandacht voor promoveren

Nadere informatie

Samenwerkende Lerarenopleidingen. pabo, 2 e en 1 e graads

Samenwerkende Lerarenopleidingen. pabo, 2 e en 1 e graads wiskunde rekenen Beste collega s, Samenwerkende Lerarenopleidingen pabo, 2 e en 1 e graads natuurwetenschappen techniek Op 15 maart j.l. kwam een grote vertegenwoordiging van betrokken hogescholen en universiteiten

Nadere informatie

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Levensbeschouwing Juist in het. openbaar onderwijs

Levensbeschouwing Juist in het. openbaar onderwijs Levensbeschouwing Juist in het openbaar onderwijs Levensbeschouwing in de openbare school brengt verbinding. Het raakt het hart van leerlingen en personeel. Door hier actief aandacht aan te besteden, gaat

Nadere informatie

Datum 23 mei 2011 Betreft Aanbieding Actieplannen Primair Onderwijs, Voortgezet Onderwijs en Leraren

Datum 23 mei 2011 Betreft Aanbieding Actieplannen Primair Onderwijs, Voortgezet Onderwijs en Leraren a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl Contactpersoon

Nadere informatie

COMMUNICATIEPLAN EN STRUCTUUR. Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Drechtsteden

COMMUNICATIEPLAN EN STRUCTUUR. Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Drechtsteden COMMUNICATIEPLAN EN STRUCTUUR Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Drechtsteden Concept versie; d.d. 28.01.2014 Inhoud: 1. Verantwoording 2. Doelen en gebruikswaarde van het Communicatieplan 3. Organisatie

Nadere informatie

Hbo tweedegraadslerarenopleiding

Hbo tweedegraadslerarenopleiding Hbo tweedegraadslerarenopleiding Verkort traject www.saxionnext.nl Inhoudsopgave Inleiding 3 Een bijzondere opleiding 4 Opbouw 5 Toelating en inschrijving 7 Beste student, Je hebt een afgeronde hbo- of

Nadere informatie

Profielschets bestuurder. SWV PO en SWV VO Zoetermeer

Profielschets bestuurder. SWV PO en SWV VO Zoetermeer Profielschets bestuurder SWV PO en SWV VO Zoetermeer 1 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding... 3 2. Situatieschets... 3 3. Profiel en werkzaamheden gezamenlijke bestuurder... 5 3.1. Werkzaamheden... 5 3.2. Kennis,

Nadere informatie

Datum 9 november 2009 Betreft Kamervragen van de leden Karabulut en Jasper van Dijk over het invoeren van islamlessen op openbare scholen

Datum 9 november 2009 Betreft Kamervragen van de leden Karabulut en Jasper van Dijk over het invoeren van islamlessen op openbare scholen a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.minocw.nl

Nadere informatie

Sprekend Humanisme. Wieberen Koopmans ( )

Sprekend Humanisme. Wieberen Koopmans ( ) Uitwerking van het interview met : Wieberen Koopmans (24-03-1943- ) Datum : 30 november 2006 Lokatie : onbekend Onderwerp(en) : humanistisch vormingsonderwijs (HVO), humanisme, Pedagogisch Studiecentrum

Nadere informatie

Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken. Specialisatie Onderwijskunde MSc Education and Child Studies Faculteit der Sociale Wetenschappen Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken. Onderwijskunde MSc Education and Child Studies Graad

Nadere informatie

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION LERARENOPLEIDING NATUURKUNDE, WISKUNDE, SCHEIKUNDE, INFORMATICA EN ONTWERPEN Heb jij een technische bachelor gevolgd

Nadere informatie

Contact. particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs. bezoekadres Handelskade 75. postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer

Contact. particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs. bezoekadres Handelskade 75. postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer Contact bezoekadres Handelskade 75 postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer telefoon 0570-60 30 83 fax 0570-60 37 05 e-mail info.next@saxion.nl particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs Hbo Tweedegraadslerarenopleiding

Nadere informatie

Notitie over montessori cursussen voor leidinggevenden en HBO master opleidingen voor montessori leraren en leidinggevenden uit het basisonderwijs.

Notitie over montessori cursussen voor leidinggevenden en HBO master opleidingen voor montessori leraren en leidinggevenden uit het basisonderwijs. Professionalisering in het montessori basisonderwijs Notitie over montessori cursussen voor leidinggevenden en HBO master opleidingen voor montessori leraren en leidinggevenden uit het basisonderwijs.

Nadere informatie

bij aan een hogere kwaliteit van het onderwijs. Daar hebben ook je leerlingen profijt van.

bij aan een hogere kwaliteit van het onderwijs. Daar hebben ook je leerlingen profijt van. 14 De Lerarenbeurs. Be Door gebruik te maken van de Lerarenbeurs verhoog je als docent je professionele niveau. Hierdoor verbeteren je lessen, word je breder inzetbaar en draag je bij aan een hogere kwaliteit

Nadere informatie

master leraar voortgezet onderwijs

master leraar voortgezet onderwijs DEEL JE KENNIS! master leraar voortgezet onderwijs JOUW PROGRAMMA IN EEN NOTENDOP De master Leraar voortgezet onderwijs van de VU is een eenjarige master (voltijd*) waarin je een eerstegraads onderwijsbevoegdheid

Nadere informatie

Functieprofiel. VOORZITTER EN LID RAAD VAN TOEZICHT Fidarda - SKOD

Functieprofiel. VOORZITTER EN LID RAAD VAN TOEZICHT Fidarda - SKOD bezoekadres Stationsstraat 29 a 9401 KW Assen postadres Postbus 479 9400 AL Assen telefoon (0592) 30 84 58 fax (0592) 33 15 35 e-mail info@ypsylon.nl KvK Friesland 56.48.77.54 www.ypsylon.nl Functieprofiel

Nadere informatie

5 november 2015 RAI Amsterdam

5 november 2015 RAI Amsterdam Bazalt, HCO, RPCZ en OnderwijsAdvies organiseren het congres: Leren zichtbaar maken met de kennis over hoe wij leren met professor John Hattie 5 november 2015 RAI Amsterdam Professor John Hattie doet onderzoek

Nadere informatie

Beleidsplan Stichting Waardenwerk op hoofdlijnen

Beleidsplan Stichting Waardenwerk op hoofdlijnen Beleidsplan 2016 2020 Stichting Waardenwerk op hoofdlijnen Historie, karakterisering, doel en positie De stichting Waardenwerk is opgericht in 2013 met als initieel doel het continueren van het Tijdschrift

Nadere informatie

Burgemeester van Woelderenlaan LT Vlissingen JAARVERSLAG

Burgemeester van Woelderenlaan LT Vlissingen JAARVERSLAG Burgemeester van Woelderenlaan 62 4384LT Vlissingen info@karunia.org 0118-478498 JAARVERSLAG 2017 www.karunia.org Inhoud Voorwoord van de voorzitter...3 1. Verslag van het bestuur...3 1.1 Activiteiten...3

Nadere informatie

Opzet voor een plan van aanpak. Tweedegraads PLUS. doorscholing van tweedegraads bevoegde docenten

Opzet voor een plan van aanpak. Tweedegraads PLUS. doorscholing van tweedegraads bevoegde docenten Opzet voor een plan van aanpak Tweedegraads PLUS doorscholing van tweedegraads bevoegde docenten Den Haag, juni 2012 Doelstelling & Achtergrond Alle onderzoeken naar de onderwijsarbeidsmarkt in Den Haag

Nadere informatie

Goudzwaard School of Fair and Green Economics 1

Goudzwaard School of Fair and Green Economics 1 Goudzwaard School of Fair and Green Economics 1 Comité van Aanbeveling: Prof. Dr. H.H.F. (Herman) Wijffels, hoogleraar duurzaamheid en maatschappelijke verandering (Universiteit Utrecht) en oprichter Sustainable

Nadere informatie

Beste ouder(s)/ verzorger(s) van leerlingen in de groepen 3 t/m 6 voor het komend schooljaar,

Beste ouder(s)/ verzorger(s) van leerlingen in de groepen 3 t/m 6 voor het komend schooljaar, de kunst van het leren Nieuwveen, 19 maart 2015 Aan : Ouder(s)/verzorger(s) met kinderen in de groepen 3 t/m 6 voor het komend schooljaar Betreft : Informatie en aanmeldingsformulier, schooljaar 2015-2016;

Nadere informatie

Stichting PLS. BELEIDSPLAN [ ]

Stichting PLS. BELEIDSPLAN [ ] Stichting PLS BELEIDSPLAN [2018 2021] http://www.p-l-s.nl Stichting PLS (RSIN 854236107) Postadres: Drossaert Jonker van Kesselstraat 65, 6171 KB Stein Bezoek adres/vesting adres: Batenburgerstraat 17,

Nadere informatie

We zijn in 2014 als Praktijkcentrum aan de slag gegaan. Graag geven we u inzicht in ons reilen en zeilen het afgelopen jaar.

We zijn in 2014 als Praktijkcentrum aan de slag gegaan. Graag geven we u inzicht in ons reilen en zeilen het afgelopen jaar. JAARVERSLAG 2014 Het Praktijkcentrum wil kerken helpen bij de uitdagingen waar ze voor komen te staan. Dat doen we door advies te geven, toerusting te bieden en onderzoek uit te voeren. Ons aanbod varieert

Nadere informatie

Sprekend Humanisme. Wieberen Koopmans (geb )

Sprekend Humanisme. Wieberen Koopmans (geb ) Uitwerking van het interview met: Wieberen Koopmans (geb. 24-03-1943) Datum : 2 November 2006 Lokatie : Humanistisch Historisch Centrum, Utrecht Onderwerp(en) : Humanistisch Vormingsonderwijs, Humanistisch

Nadere informatie

NIDAP Informatie 02042015 / Audits NIDAP. Opleidingsmarktonderzoek. Informatie over onze onderzoeksdiensten NIDAP 2015

NIDAP Informatie 02042015 / Audits NIDAP. Opleidingsmarktonderzoek. Informatie over onze onderzoeksdiensten NIDAP 2015 Opleidingsmarktonderzoek Informatie over onze onderzoeksdiensten 2015 1 Introductie Inleiding In dit korte document staat algemene informatie over onze opleidingsmarktonderzoeken. Tevens wordt dieper ingegaan

Nadere informatie

PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN

PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN CURSUSLEIDING Arjo Klamer hoogleraar Economie van kunst en cultuur, Erasmus Universiteit Rotterdam; wethouder Sociale Zaken, Hilversum Pieter Wijnsma zelfstandig adviseur

Nadere informatie

Ned-Moove. De Nederlandstalige Moodle Vereniging

Ned-Moove. De Nederlandstalige Moodle Vereniging Ned-Moove De Nederlandstalige Moodle Vereniging Programma van vandaag 14:30 Opening door Ed Botterweg 14:45 Ned-Moove door Hans de Zwart 15:30 Pauze (koffie, thee, paaseitjes) 15:45 Edurep door Egbert

Nadere informatie

Organisatiestructuur

Organisatiestructuur Organisatiestructuur AOb Organisatiestructuur 1. Inleiding Iedereen die bij de AOb actief is, in de werkorganisatie en in de vereniging, realiseert zich dat de AOb bestaat vanwege de leden. We zijn een

Nadere informatie

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam Aanvraagformulier nieuwe opleiding Basisgegevens Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Universiteit van Amsterdam Postbus 19268 1000 GG Amsterdam Contactgegevens Naam opleiding Internationale

Nadere informatie

EEN HUMANISTISCH PERSPECTIEF OP LEVENSBESCHOUWELIJKE LESMETHODEN

EEN HUMANISTISCH PERSPECTIEF OP LEVENSBESCHOUWELIJKE LESMETHODEN EEN HUMANISTISCH PERSPECTIEF OP LEVENSBESCHOUWELIJKE LESMETHODEN Gundalyn Hemmink, Christine van der Mars en Marco Otten Veel afgestudeerden aan de lerarenopleiding HVO en levensbeschouwing geven het vak

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Nascholing docenten vanaf schooljaar 2011-2012

Nascholing docenten vanaf schooljaar 2011-2012 Nascholing docenten vanaf schooljaar 2011-2012 2 Nog beter worden in je vak? Nieuwe inspiratie opdoen? Docenten GVO en HVO staan erom bekend dat ze gemotiveerd zijn voor hun werk en graag bij willen blijven

Nadere informatie

Protocol PDG en educatieve minor

Protocol PDG en educatieve minor Protocol PDG en educatieve minor 28 april 2014 Inhoud Protocol voor beoordelingen door de NVAO van de kwaliteit van de afstudeerrichtingen algemeen vormend onderwijs en beroepsgericht onderwijs, het traject

Nadere informatie

2015-2016. Studiegids. Post-hbo-opleiding Humanistisch Vormingsonderwijs voor groepsleerkrachten in het openbaar po

2015-2016. Studiegids. Post-hbo-opleiding Humanistisch Vormingsonderwijs voor groepsleerkrachten in het openbaar po 2015-2016 Studiegids Post-hbo-opleiding Humanistisch Vormingsonderwijs voor groepsleerkrachten in het openbaar po 2015-2016 Studiegids Post-hbo-opleiding Humanistisch Vormingsonderwijs voor groepsleerkrachten

Nadere informatie

NEDERLANDSE SCHOOL VOOR ONDERWIJSMANAGEMENT. Stuurkunst

NEDERLANDSE SCHOOL VOOR ONDERWIJSMANAGEMENT. Stuurkunst NEDERLANDSE SCHOOL VOOR ONDERWIJSMANAGEMENT OPLEIDING 2016/2017 2 Welkom bij! 3 Leiding geven aan samenwerken, ook als het spannend wordt 4 Noodzaak tot samenwerking 4 Kunst van het (bij)sturen) 5 Weten

Nadere informatie

Een flexibele deeltijdopleiding die inspeelt op de actualiteit van het sociaal werk

Een flexibele deeltijdopleiding die inspeelt op de actualiteit van het sociaal werk Een flexibele deeltijdopleiding die inspeelt op de actualiteit van het sociaal werk Inhoud 1. Heldere onderwijsvisie 2. Opleiden op maat 3. Online leren 4. Samen verantwoordelijk 5. Modulaire opleiding

Nadere informatie

Speelruimte van betekenis

Speelruimte van betekenis Uitnodiging: Speelruimte van betekenis Conferentie voor opleiders levensbeschouwelijke, godsdienstige en morele vorming over de paradigmawisseling in hun vak Op 31 oktober en 1 november 2011 vindt de conferentie

Nadere informatie

Scholingsplan 2012-2013. Samen in ontwikkeling

Scholingsplan 2012-2013. Samen in ontwikkeling Scholingsplan 2012-2013 Samen in ontwikkeling Inhoudsopgave Inleiding 3 Pijlers 4 Kader 5 Deskundigheidsbevordering 2012-2013 6 Beschrijvingen van de scholingen 7 Aanmelden voor externe scholingen 9 Inleiding

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 0 03 7 93 Werken in het onderwijs Nr. 44 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master leraar Humanistisch vormingsonderwijs en levensbeschouwing van

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuwe opleiding van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-master Expertleerkracht Primair Onderwijs van de Hogeschool

Nadere informatie

Hogeschool Windesheim Zwolle Aandacht voor jeugdzorg en jeugd- en opvoedhulp in hbo-opleidingen en onderzoek.

Hogeschool Windesheim Zwolle Aandacht voor jeugdzorg en jeugd- en opvoedhulp in hbo-opleidingen en onderzoek. Hogeschool Windesheim Zwolle Aandacht voor jeugdzorg en jeugd- en opvoedhulp in hbo-opleidingen en onderzoek. WGV Oost Deventer, 20 maart 2013 Attie Valkenburg van Roon, projectleider Master Zorg voor

Nadere informatie

SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding

SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding Inleiding Het LEOZ (Landelijk Expertisecentrum Onderwijs en Zorg) is een samenwerkingsproject van: Fontys Hogescholen, Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg,

Nadere informatie

programmaboekje 16:30-17:30 uur Paul Delnooz of Helma Oolbekkink; twee parallelle workshops over praktijkgericht onderzoek

programmaboekje 16:30-17:30 uur Paul Delnooz of Helma Oolbekkink; twee parallelle workshops over praktijkgericht onderzoek programmaboekje od Community of Masters Nederland Onderzoekende Docent leren onderzoeken en onderzoek om te leren CoMN symposium 2 oktober 2013 Montessori College Arnhem Utrechtseweg 174 6812 AL Arnhem

Nadere informatie

Humanistische Levensbeschouwelijke Vorming. Levensbeschouwelijke vorming in het Nederlandse openbaar onderwijs, in het bijzonder HVO

Humanistische Levensbeschouwelijke Vorming. Levensbeschouwelijke vorming in het Nederlandse openbaar onderwijs, in het bijzonder HVO Humanistische Levensbeschouwelijke Vorming. Levensbeschouwelijke vorming in het Nederlandse openbaar onderwijs, in het bijzonder HVO Wiel Veugelers (Universiteit voor Humanistiek) en Eveline Oostdijk (Stichting

Nadere informatie

PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN

PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN CURSUSLEIDING Arjo Klamer hoogleraar Economie van kunst en cultuur, Erasmus Universiteit Rotterdam Pieter Wijnsma zelfstandig adviseur en coach, voormalig directeur

Nadere informatie

Samenvatting aanvraag

Samenvatting aanvraag Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing Nieuwe opleiding is): Nieuw Ad programma Nieuwe hbo master Nieuwe joint degree 1 Verplaatsing bestaande opleiding Nevenvestiging

Nadere informatie

PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN

PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN PROGRAMMA ETHIEK VAN LEVEN EN ZORGEN CURSUSLEIDING Arjo Klamer hoogleraar Economie van kunst en cultuur, Erasmus Universiteit Rotterdam Pieter Wijnsma zelfstandig adviseur en coach, voormalig directeur

Nadere informatie

Veloncongres Promotiebeurs voor Leraren Een basis voor de wetenschapper van de toekomst. Over het programma Promotiebeurs - doel

Veloncongres Promotiebeurs voor Leraren Een basis voor de wetenschapper van de toekomst. Over het programma Promotiebeurs - doel Promotiebeurs voor Leraren Een basis voor de wetenschapper van de toekomst. Veloncongres 2015 & Over het programma Promotiebeurs - doel Initiator Ministerie van OCW Loopt sinds 2011, inmiddels structureel

Nadere informatie

Stichting Encour. Beleidsplan

Stichting Encour. Beleidsplan Stichting Encour Beleidsplan Visie Door het toepassen van Bijbelse financiële principes op elk gebied van het leven neemt stress af en worden mensen schuldenvrij: het geld is niet de baas over de mensen,

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Datum Uitnodiging subsidieaanvraag Regeling versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen

Datum Uitnodiging subsidieaanvraag Regeling versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan: penvoerders opleidingsscholen en contactpersonen lerarenopleidingen Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl Onze

Nadere informatie

Praktijkopleider agrotechniek

Praktijkopleider agrotechniek Associate degree Deeltijd 2018-2019 Praktijkopleider agrotechniek Ontwikkel uw vaardigheden als praktijkopleider in de agrotechnische sector met deze tweejarige opleiding 2 De agrarische sector is continu

Nadere informatie

Ik schrijf deze brief mede namens de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de staatssecretaris van Economische Zaken.

Ik schrijf deze brief mede namens de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de staatssecretaris van Economische Zaken. a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444

Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Voorlichtingspublicatie Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Primair Onderwijs po 079-3232.333 Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Wet van 9 december 2005, houdende opneming in de Wet op het

Nadere informatie

Open avond woensdag 14 november 2018

Open avond woensdag 14 november 2018 Open avond woensdag 14 november 2018 ens onze open avond helpen wij je graag om de opleiding te vinden die bij je past. Je vindt er informatie over onze deeltijdopleidingen, modules, post-hbo-opleidingen,

Nadere informatie

Projectplan EersteWereldoorlog.nu Samenvatting

Projectplan EersteWereldoorlog.nu Samenvatting 1 1. Inleiding In 2014 was het honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. In 2014-2018 wordt wereldwijd stilgestaan bij de herdenking van de Eerste Wereldoorlog. Hoewel Nederland neutraal

Nadere informatie

2 ALGEMENE BESCHRIJVING VAN DE OPLEIDING Naam

2 ALGEMENE BESCHRIJVING VAN DE OPLEIDING Naam SAMENVATTING AANVRAAG DOELMATIGHEIDSTOETS AD OUDERENZORG 1 BASISGEGEVENS INSTELLING Soort aanvraag: Naam instelling Nieuwe opleiding Avans Hogeschool Contact Adres Bezoekadres: Professor Cobbenhagenlaan

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor fnvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie @S 1(UI ït Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Een taakgericht beroepsbeeld van de leraar

Een taakgericht beroepsbeeld van de leraar Een taakgericht beroepsbeeld van de leraar Leerkracht-expertise beschrijven aan de hand van Entrustable Professional Activities Maarten Lamé, PO Raad Lotte Henrichs, Universiteit Utrecht, Onderwijsadvies

Nadere informatie

Ontdek je wereld. Koersplan THUIS IN DE WERELD. Hoogen Dries 3, 5051 WK Goirle

Ontdek je wereld. Koersplan THUIS IN DE WERELD. Hoogen Dries 3, 5051 WK Goirle Ontdek je wereld Koersplan 2019-2023 THUIS IN DE WERELD Hoogen Dries 3, 5051 WK Goirle 013-530 25 48 info@edu-ley.nl www.edu-ley.nl Betekenis geven aan ambities Missie: Waar staan onze scholen voor? Edu-Ley

Nadere informatie

Jaarverslag 2010. WSW Raad Amsterdam

Jaarverslag 2010. WSW Raad Amsterdam Jaarverslag 2010 WSW Raad Amsterdam april 2011 Mw. H.J. Gussenhoven Ambtelijk Secretaris WSW Raad Voorwoord van de voorzitter De WSW Raad is op basis van de Verordening WSW in 2009 ingesteld. De raad heeft

Nadere informatie

Aanvraag subsidie verankering AOS t.b.v. Ministerie van OCW

Aanvraag subsidie verankering AOS t.b.v. Ministerie van OCW Aanvraagdossier ten behoeve van de verankering Academische opleidingsschool 2012-2016 Opleidingsschool Rotterdam (OSR, voorheen PDS Rijnmond) Projectnr. 804AO-20484 Aanvraag subsidie verankering AOS t.b.v.

Nadere informatie

STICHTING VRIENDEN VAN HET REVIUS LYCEUM DOORN

STICHTING VRIENDEN VAN HET REVIUS LYCEUM DOORN STICHTING VRIENDEN VAN HET REVIUS LYCEUM DOORN Beleidsplan 2014 INHOUDSOPGAVE Revius Lyceum Doorn Stichting Vrienden van het Revius Lyceum Doorn Statutaire doelstelling en middelen om dat doel te bereiken

Nadere informatie

Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen

Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen Opleiding van leraren in de informaticawetenschappen Studienamiddag Informaticawetenschappen in het leerplichtonderwijs Paleis der Academiën, Brussel, 2015-04-29 Bern Martens Lerarenopleiding Sec. Onderwijs

Nadere informatie

Overwegende dat KOMEN HET VOLGENDE OVEREEN: Artikel 1. Begripsbepalingen

Overwegende dat KOMEN HET VOLGENDE OVEREEN: Artikel 1. Begripsbepalingen Archeologie, het Bestuur van de Faculteit Campus Den Haag, het Bestuur van de Faculteit der Geesteswetenschappen, het Bestuur van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid, het Bestuur van de Faculteit der Sociale

Nadere informatie

HET LERARENREGISTER - waarom willen we dit eigenlijk?

HET LERARENREGISTER - waarom willen we dit eigenlijk? FACTSHEET HET LERARENREGISTER - waarom willen we dit eigenlijk? Het Lerarenregister is het beroepsregister van leraren in het basis-, speciaal, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Het initiatief

Nadere informatie

Kunstschool Boxtel. Inleiding

Kunstschool Boxtel. Inleiding Kunstschool Boxtel Inleiding In dit beknopte scenario wordt een kleine duurzame organisatie voor cultuureducatie in de gemeente Boxtel omschreven; Kunstschool Boxtel. Kunst- en cultuureducatie stimuleert,

Nadere informatie

Deze versie treedt in werking op 1 september 2013 en vervangt alle voorgaande versies.

Deze versie treedt in werking op 1 september 2013 en vervangt alle voorgaande versies. III FACULTEIT Maatschappij & Recht vastgesteld door de faculteitsdirectie op 26-02-2013 instemming van de facultaire medezeggenschapsraad op. 2013. Deze versie treedt in werking op 1 september 2013 en

Nadere informatie

Inleiding pag. 3. 1. Missie pag. 4

Inleiding pag. 3. 1. Missie pag. 4 Strategisch beleidsplan 2011-2015 Inhoudsopgave Inleiding pag. 3 1. Missie pag. 4 2. Strategische doelen pag. 4 2.1 organisatie van de vereniging pag. 4 2.2 Het profileren en bereikbaar maken van ABA pag.

Nadere informatie

Juist in het openbaar onderwijs

Juist in het openbaar onderwijs Juist in het openbaar onderwijs Over de aandacht voor levensbeschouwing op de openbare school Legitimatie MARLEEN LAMMERS Wie denkt dat het openbaar onderwijs geen aandacht mag besteden aan levensbeschouwing,

Nadere informatie

Inzet van ervaringskennis van studenten

Inzet van ervaringskennis van studenten Inzet van ervaringskennis van studenten Simona Karbouniaris, docent-onderzoeker, Kenniscentrum Sociale Innovatie, Hogeschool Utrecht. Het Kenniscentrum Sociale Innovatie is een samenwerkingsverband van

Nadere informatie

PBS: Preventief werken aan een positief schoolklimaat

PBS: Preventief werken aan een positief schoolklimaat Opleidingen PBS PBS: Preventief werken aan een positief schoolklimaat Probleemgedrag in het onderwijs, het komt bijna overal voor. Veel personeelsleden op scholen voelen zich hierdoor machteloos. Ook kan

Nadere informatie

OPLEIDER IN DE SCHOOL, COACH en OPLEIDINGSCOÖRDINATOR Post-HBO opleidingen

OPLEIDER IN DE SCHOOL, COACH en OPLEIDINGSCOÖRDINATOR Post-HBO opleidingen Professionaliseringsaanbod Pabo 2010 2011 OPLEIDER IN DE SCHOOL, COACH en OPLEIDINGSCOÖRDINATOR Post-HBO opleidingen Inleiding Nieuw in ons aanbod! Een vervolg op de Post-HBO Coach en opleider in de school!

Nadere informatie

FUWA-VO Voorbeeldfunctie docent LD Type 1

FUWA-VO Voorbeeldfunctie docent LD Type 1 FUWA-VO Voorbeeldfunctie docent LD Type 1 Functie-informatie Functienaam Docent LD Type 1 Salarisschaal 12 Functiebeschrijving Context De werkzaamheden worden uitgevoerd binnen een instelling voor voortgezet

Nadere informatie