Factsheet Wet Werken Naar Vermogen

Transcriptie

1 Factsheet Wet Werken Naar Vermogen In het wetsvoorstel Wet Werken Naar Vermogen worden de huidige voorzieningen in de WAJONG, WSW en WWB samengevoegd in één regeling. De uitvoering van deze regeling wordt in handen gelegd van de gemeenten. Daarmee ontstaat er in de praktijk een samenloop met de overheveling van de begeleiding uit de AWBZ naar de WMO. In deze factsheet geven wij achtergrondinformatie over deze samenloop en inzicht in de groep gehandicapten die door de invoering van de WWNV wordt geraakt. Invoering WWNV De WWNV treedt per 1 januari 2013 in werking en wordt gefaseerd ingevoerd. Jonggehandicapten die voor 1 januari 2012 onder de Wajong vielen behouden deze uitkering en de begeleiding bij het UWV. Deze groep komt niet in aanmerking voor herkeuring. Mensen die duurzaam en blijvend geen arbeidsmogelijkheden hebben kunnen ook na 1 januari 2012 aanspraak blijven maken op de Wajong. Mensen met een arbeidsvermogen van meer dan 20% kunnen vanaf 1 januari 2013 een beroep doen op de WWNV. Deze regel zal met terugwerkende kracht ingaan. Concreet betekent dit dat Wajongers die op of na 1 januari 2012 zijn ingestroomd worden herbeoordeeld en, bij een arbeidsvermogen van meer dan 20%, na 1 januari 2013 zullen instromen in de WWNV. Voor de uitvoering van deze nieuwe gemeentelijke taak gaat geld over van het UWV naar de gemeenten. Het gaat om een bedrag dat oploopt tot structureel 116 miljoen euro. Verder worden vanaf 2013 de bestaande re-integratiebudgetten voor de WSW en de WWB gebundeld. Per saldo hebben gemeenten met dit gebundelde budget in 2015 circa 2,6 miljard euro beschikbaar. In vergelijking met vorige jaren is er echter sprake van een forse bezuiniging. Bezuiniging op de WSW De regering wil met het invoeren van de WWNV de WSW terugbrengen tot waar deze wettelijke regeling oorspronkelijk voor was bedoeld: een instrument voor degenen die alleen in een afgeschermde omgeving arbeid kunnen verrichten. Daarom wordt met ingang van 2013 de toegang tot de WSW beperkt tot beschut werken. De gemeente krijgt met de invoering van de WWNV de beschikking over een gebundeld re-integratiebudget. Die bevat ook een bijdrage voor het realiseren van WSW-plekken. Het rijk baseert de bekostiging per arbeidsplaats aan gemeenten voor de nieuwe instroom vanaf 1 januari 2013 op een beloningsniveau van 100% van het WML. Doordat het huidige beloningsniveau in de WSW op 130% van het WML ligt betekent dit dat gemeenten worden geconfronteerd met een forse bezuiniging. Door de aanscherping van de indicatiecriteria met ingang van 2013 neemt de instroom in de nieuwe WSW-indicatie naar verwachting met 2/3 af ten opzichte van de huidige situatie. Via een verordeningsplicht wordt vastgelegd dat minimaal een derde deel van de WSW plaatsen die vrijkomen bestemd zijn voor nieuwe plekken in het kader van

2 beschut werk. Rond 2045 zijn er plekken voor mensen met een indicatie beschut werk in de WSW. Bezuiniging op de Wajong Vanaf 1 januari 2013 kunnen mensen met een verdiencapaciteit vanaf 20% van het WML niet langer meer instromen in de Wajong. Zij worden door de gemeente op grond van de WWNV geholpen om aan werk te komen. Jonggehandicapten die voor 1 januari 2012 in de Wajong zijn ingestroomd behouden hun Wajong-uitkering. Indien er wordt vastgesteld dat er duurzaam geen arbeidsmogelijkheden zijn ontvangt de Wajonger 75% van het WML. Indien de Wajonger wel arbeidsmogelijkheden heeft ontvangt hij 70% van het WML. Voor mensen die vanaf 1 januari 2012 een Wajong-uitkering krijgen en wel arbeidsvermogen hebben eindigt het recht op Wajong op 31 december Beschrijving cliëntengroep Veel gehandicapten die op dit moment een indicatie hebben voor begeleiding, dagbesteding en beschutte werkplekken binnen de WSW hebben recht op een Wajonguitkering. Deze groep valt tot nu toe onder de AWBZ en is buiten beeld gebleven bij de invulling van de WWNV. Het gaat hierbij om een pluriforme groep. Er is sprake van een grote diversiteit in de beperkingen, die elk hun eigen aanpak vereisen. Zo zijn de eisen die aan de begeleiding van een cliënt met LVG worden gesteld totaal verschillend met die van een cliënt met Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH). En mensen met een verstandelijke beperking en een ontwikkelingsniveau van 4 tot 12 jaar, vragen ook een andere benadering. De beperkingen zijn blijvend en veelal is levenslang ondersteuning nodig. Indien deze mensen niet de juiste ondersteuning krijgen en daarmee een goede invulling van de dag niet wordt begeleid, zal dit leiden tot toenemende gedragsproblemen, drank- en/of drugsmisbruik en maatschappelijke overlast. De beperkingen zijn lang niet altijd zichtbaar en mensen overschatten vaak hun eigen capaciteiten. Dit heeft tot gevolg dat ze overvraagd worden. Dat is jammer, want met de juiste, waar nodig langdurige, begeleiding kunnen deze mensen nog een belangrijke bijdrage leveren aan de maatschappij; via betaald werk of bijvoorbeeld door het leveren van diensten aan de directe omgeving. Een voorbeeld hiervan zijn mensen met een licht verstandelijke beperking. Naar verwachting zal het overgrote deel van deze groep in aanmerking komen voor de WWNV. In het onderstaande kader wordt een nadere beschrijving gegeven van deze groep. Sjoerd Sjoerd is 26 jaar en woont in een éénkamerflatje in Osdorp. Hij heeft een licht verstandelijke beperking, met psychiatrische problematiek. Sjoerd kan moeilijk met geld omgaan en heeft problemen met blowen, drinken en gokken. Werk blijft moeilijk. Hij kan zich slecht concentreren en haakt snel weer af. Hij krijgt begeleiding om structuur in zijn leven te krijgen. De boekhouding komt op orde en er wordt geprobeerd of hij in kan werken bij het fietsenproject in de stad.

3 Verstandelijk beperkt of een laag IQ? In het algemeen wordt een licht verstandelijke beperking beschreven met de volgende drie kenmerken: lagere intelligentie met een IQ-score tussen 50 en 85 beperkt sociaal aanpassingsvermogen bijkomende problematiek, zoals leerproblemen, een psychiatrische stoornis en problemen in het gezin en sociale context. De licht verstandelijke beperking laat zich in de praktijk niet bepalen door een IQscore. Deze score is te beschouwen als een signaal dat er sprake kan zijn van een licht verstandelijke beperking. De beperking wordt vooral bepaald door de mate van sociale redzaamheid als gevolg van een beperkt sociaal aanpassingsvermogen. In het dagelijks leven kunnen we kinderen en jongeren met LVB herkennen aan het feit dat zij het erg moeilijk hebben om zich in diverse sociale situaties te redden. Ze beschikken niet over het vermogen om goed reacties van anderen in te schatten en met hen om te gaan. Zij voelen zich niet begrepen en begrijpen anderen verkeerd. Cijfers In Nederland zijn er ongeveer kinderen en jongeren met een IQ-score tussen 50 en 85. Bij ongeveer kinderen en jongeren is er sprake van bijkomende problemen als gevolg van hun beperkte sociale redzaamheid. Circa kinderen en jongeren kampen met ernstige, meervoudige problematiek waarbij gespecialiseerde zorg noodzakelijk is. LVG of LVB? In de afgelopen jaren is er veel gesproken over jeugd met een licht verstandelijke beperking. Daarbij ging het vaak over de naamgeving en de definitie of afbakening van deze groep. Zij worden meestal benoemd als Licht Verstandelijk Gehandicapte jeugd / LVG. In plaats hiervan wordt echter steeds meer gekozen voor de benaming kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking / LVB. De term handicap wordt vervangen door beperking, om daarmee aan te sluiten bij het onderscheid tussen; (a) een stoornis of aandoening, waardoor (b) een beperking in persoonlijk functioneren kan ontstaan; die kan leiden tot (c) een handicap in het maatschappelijk functioneren. Bron: Op het eerste gezicht heel gewoon, VBOC LVG, 2011

4 Harrie ik word niet gauw boos hoor. Maar ze moeten niet over Anja beginnen. Dan wordt ik woest. Harrie zit sinds twee weken weer overspannen thuis. De jongens van de vulploeg hadden hem iedere dag zitten sarren. Mijn vriendin werkt ook hier in de supermarkt. Van de Sociale werkplaats. Die rotjongens zeggen steeds dat ze met haar gaan zoenen als ik bij de flessen sta. En dan lachen ze als ik boos word. En als ik over kratten struikel. Ik heb een cursus, maar ze moeten die rotjongens eens op cursus sturen Harry krijgt één keer per week 3 uur begeleiding. Stap voor stap leert Harrie om zelfstandig beslissingen te nemen en consequenties te overzien. Hulp blijft nodig om te waarschuwen dat hij moet douchen voordat hij naar zijn werk gaat. Ook voor contacten met officiële instellingen zorgt zijn begeleider voor de vertalingen. En als Harrie of Anja weer eens een impulsaankoop hebben gedaan letten ze erop dat de bestelling op tijd wordt teruggestuurd. Samenloop WWNV met WMO Met de overgang van de begeleiding van de AWBZ naar de WMO worden gemeenten verantwoordelijk voor de begeleiding en dagbesteding van extramurale cliënten. Met de WWNV worden gemeenten verantwoordelijk voor de begeleiding naar werk van (voorheen) Wajongers. Voor een groot gedeelte betreft het hierbij dezelfde groep gehandicapten. Ook zullen gemeenten dwarsverbanden willen leggen tussen de diverse vormen van (arbeidsmatige) dagbesteding in hun gemeente en het inrichten van participatietrajecten die zoveel als mogelijk zullen toeleiden naar betaald werk. Dit biedt nieuwe kansen. Maar ook het risico dat er door het gemeentelijk niveau te weinig aandacht en middelen voor deze meest kwetsbare en moeilijke groep beschikbaar blijft om een maatschappelijk verantwoorde invulling van de participatietrajecten te waarborgen. Jannus en Samantha Jannus (35) en Samantha (29) wonen samen in een huurhuis in Apeldoorn. Jannus en Samantha hebben een licht verstandelijke beperking. Ze hebben problemen met structuur aanbrengen en grenzen stellen in het gedrag van hun kinderen. Samantha gaf onlangs nog 100,- uit voor en tweedehands speelgoedcamera. Ze maken vaak ruzie en krijgen wekelijks begeleiding. De kinderen kunnen dankzij deze begeleiding thuis wonen en naar school gaan. Merendeel woont bij ouders De CG-raad en het Platform VG hebben een analyse gemaakt van de huidige instroomcijfers in de Wajong (Tweede Wajongmonitor, UWV juli 2011). Uit deze

5 analyse blijkt dat van de instromers die gedeeltelijk kunnen werken, circa 75%! bij ouders woont of samenwoont en dus met de huishoudinkomenstoets te maken krijgt. Zij worden daarmee direct een niet-uitkeringsgerechtigde, een zogenaamde Nugger. Het gaat hierbij om een groep van ruim mensen per jaar Bron: CG-Raad Gehandicaptenzorginstellingen kennen een veelheid aan diverse vormen van (arbeidsmatige) dagbestedingslocaties. Voor een indruk hiervan verwijzen wij naar de website Ook de filmportretten op de website van de VGN geven een beeld van de cliënten en de werkzaamheden die door hen worden verricht. In deze dagbestedinglocaties werken zowel cliënten op basis van de AWBZ als vanuit de toekomstige WMO. De kosten van deze locaties vallen daarmee voor het grootste deel binnen het zorgdomein. Door een slim gebruik van deze voorzieningen en het aangaan van samenwerkingsverbanden wordt een efficiënte benutting van zowel gemeentelijke als nationale overheidsmiddelen gerealiseerd. Cijfers Overgang WMO In 2010 ontvingen gehandicapte cliënten extramurale begeleiding. Het betreft zowel individuele begeleiding als begeleiding in groepsverband (ook wel genoemd extramurale dagbesteding). Het betreft cliënten met een verstandelijke beperking, cliënten met een lichamelijke beperking, cliënten met een zintuiglijke beperking en cliënten met een gecombineerde beperking.