Leveruitzaaiingen. Chirurgie
|
|
- Louisa de Koning
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Leveruitzaaiingen Chirurgie
2
3 Inhoudsopgave Inleiding...5 Wat is de rol van de lever?...6 Wat is leverkanker?...7 Wat zijn de klachten?...8 Wat zijn de oorzaken?...9 Onderzoek Behandeling Wat kunt u zelf doen?
4 Inleiding Leverkanker komt vrij veel voor. Dat wil zeggen leverkanker als gevolg van uitzaaiingen (metastasen) van kanker elders in het lichaam. We noemen dit secundaire leverkanker. Kwaadaardige tumoren kunnen ook in de lever zelf ontstaan. We spreken dan van primaire leverkanker, maar deze ziekte komt in Europa minder vaak voor. In Azië en Afrika echter des te meer. In deze brochure krijgt u vooral informatie over leveruitzaaiingen: over de secundaire vorm. U kunt lezen wat de oorzaken zijn en wat er eventueel aan te doen is. Mocht u na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, bespreek deze dan met uw arts of bel de Infolijn van de Maag Lever Darm Stichting (telefoonnummer staat achterin deze brochure). Wat is de rol van de lever? De lever is een groot en belangrijk orgaan met veel functies. Bij volwassen mensen weegt de lever ongeveer 1½ kilo en is bijna zo groot als een voetbal! De lever bevindt zich rechtsboven in de buikholte, vlak achter de ribben. Zonder lever kan een mens niet leven. De lever heeft immers heel wat functies die van levensbelang zijn. Al met al vinden er ongeveer 600 verschillende processen in de lever plaats! Je kunt de lever dan ook het beste vergelijken met een ingenieuze chemische fabriek. 4
5 De belangrijkste processen zijn: Verwerken van de meeste voedingsstoffen die uit de darm in het bloed zijn opgenomen. De lever zet deze stoffen om in een voor het lichaam bruikbare vorm. Opslag van bepaalde stoffen als vitamine A, ijzer en andere mineralen. De aanmaak en omzetting van eiwitten. Productie van gal. Gal is belangrijk voor de vetvertering. Het verwijderen van bilirubine uit het bloed. Bilirubine is een afbraakproduct van rode bloedcellen en dit wordt samen met de gal uit het lichaam verwijderd. Aanmaak van stoffen die het bloed laten stollen. Onschadelijk maken van medicijnen, alcohol en chemicaliën. Wat is leverkanker? Ons lichaam bestaat uit miljarden cellen. Die cellen zijn niet allemaal hetzelfde. Een levercel ziet er bijvoorbeeld heel anders uit dan een huidcel of een bloedcel. Al deze cellen moeten constant vervangen worden, omdat ze verouderen of beschadigd raken. Nieuwe cellen ontstaan door celdeling: uit één cel ontstaan twee nieuwe cellen, die zich vervolgens weer gaan delen, dit herhaalt zich steeds opnieuw. Bij kanker is de celdeling verstoord. Cellen blijven zich in snel tempo delen, terwijl er geen behoefte is om verouderde cellen te vervangen. De cellen die op deze manier ontstaan zijn iets anders van structuur dan de oorspronkelijke cel, zodat ze geen nuttige functie hebben. 5
6 Zo ontstaat er op den duur een opeenhoping van kwaadaardige cellen, ofwel een kwaadaardige tumor. De tumor kan zich steeds verder uitbreiden, in het omringende weefsel binnendringen en veel schade aanrichten. Wat zijn levermetastasen? Levermetastasen zijn losgeraakte kankercellen, die door de lymfe of het bloed naar een andere plek in het lichaam worden vervoerd, waar ze weer tot een tumor kunnen uitgroeien. Darmkanker kan bijvoorbeeld makkelijk uitzaaien naar de lever en hier ontstaat dan weer een nieuwe tumor door ongeremde deling van darmkankercellen. Juist omdat er zoveel bloed door de lever stroomt, is de kans groot dat kwaadaardige cellen uitzaaien naar de lever. Wat zijn de klachten? Soms zijn er een tijdlang geen klachten. Vaak echter wel. De meeste voorkomende klachten zijn: ernstige vermoeidheid; misselijkheid en braken; geen eetlust; gewichtsverlies; vergrote lever; vochtophoping in de buik (ascites); geelzucht. 6
7 Wat zijn de oorzaken? Primaire leverkanker komt vooral voor bij mensen met levercirrose als gevolg van de volgende aandoeningen: chronische hepatitis B of C; chronisch alcoholmisbruik; chronische ontstekingen aan de galwegen (PBC; Primaire Bilaire Cirrose en PSC; Primaire Scleroserende Cholangitis); hemochromatose of (ijzerstapelingsziekte); porfyrie; blootstelling aan giftige stoffen. Bij levercirrose sterven levercellen af en worden vervangen door dik littekenweefsel. Bij levercirrose is de kans op het ontwikkelen van leverkanker duidelijk verhoogd. Voor meer informatie over levercirrose kunt u onze brochure bestellen (zie achterin deze brochure). Secundaire leverkanker kan ontstaan als uitzaaiing van kanker elders in het lichaam. Veelvoorkomend zijn uitzaaiingen van een tumor in de dikke darm, slokdarm, maag, borsten, alvleesklier en de longen. 7
8 Onderzoek De volgende onderzoeken kunnen worden gedaan om de juiste diagnose te stellen. Bloedonderzoek Om vast te stellen of er sprake is van leverkanker en zo ja, hoe ernstig deze is en hoe de tumor zich ontwikkelt. In het bloed worden de zogenaamde leverfuncties bepaald. Hierbij worden gehaltes aan eiwitten (stolling en albumine), bilirubine en enzymen (ASAT, ALAT, AF, GGT) in het bloed bepaald. De uitslagen hiervan zeggen iets over de functie van de lever. Afwijkingen geven aan of de lever ziek is en zo ja, in welke mate. Daarnaast kan in het bloed het gehalte worden bepaald van de zogeheten tumormarkers. Dit zijn speciale stofjes die door de tumor zelf worden aangemaakt. Bij secundaire leverkanker is dit het Carcino Embryonaal Antigeen (CEA). Echografie Om te zien hoe groot de lever is en of er een tumor zichtbaar is. Bij dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van geluidsgolven. Voor het onderzoek wordt uw buik ingesmeerd met een soort gel. Met een apparaatje dat geluidsgolven uitzendt en ontvangt wordt vervolgens over uw buik gewreven. De verschillende soorten weefsels in en rond de lever kaatsen deze golven allemaal op een andere manier terug. De teruggekaatste golven zijn zichtbaar op een monitor en hierdoor kan men zien of uw lever gezond is of dat er afwijkingen zijn. Een echografie is pijnloos en neemt slechts weinig tijd in beslag. 8
9 CT-scan of computertomografie Dit is een bijzondere röntgentechniek, waarbij u heel langzaam door een kokervormige scanner wordt bewogen. De scanner maakt veel afbeeldingen van telkens kleine plakjes lever. Vaak wordt vooraf contrastvloeistof in een ader gespoten, waardoor het beeld nog duidelijker is. MRI of magnetic resonance imaging Dit is een soort CT-scan, waarbij in plaats van röntgenstralen een magnetisch veld wordt gebruikt. Ook hier ligt u in een kokervormige scanner. Vaak wordt voor dit onderzoek ook contrastvloeistof in een ader gespoten. Laparoscopie of kijkoperatie Bij dit onderzoek maakt de arts drie gaatjes in uw buik, en hier doorheen brengt hij een zogenaamde kijkbuis in uw buikholte. Om de lever goed zichtbaar te maken wordt eerst via de kijkbuis lucht in de buik geblazen. De buikholte zet dan op en de lever komt los van de buikwand. Aan het uiteinde van deze buis zit een lampje en een klein cameraatje, waarmee de buitenkant van de lever bekeken wordt. Het cameraatje is verbonden met een monitor waarop het onderzoek te volgen is. Via de andere gaatjes in uw buikwand kunnen andere instrumentjes in uw buikholte worden gebracht. Dit gebeurt bijvoorbeeld als de arts kleine stukjes weefsel van uw lever wil wegnemen voor nader onderzoek (biopsie). Met laparoscopie kan de arts zien of er sprake is van cirrose of van een gezwel. Door de ontwikkeling van met name CT en MRI vindt laparoscopisch onderzoek nog zelden plaats. 9
10 Behandeling Bij primaire leverkanker hangt de behandeling af van de grootte van de tumor en de kwaliteit van de leverfunctie. Gaat het om een enkele tumor en is deze niet te groot, dan kan de tumor operatief worden verwijderd. Hierbij wordt ook een deel van de lever weggesneden. Als er ook sprake is van levercirrose in een vergevorderd stadium, kan het moeilijk zijn om te opereren, omdat dan de kans bestaat dat er onvoldoende gezond functionerend leverweefsel overblijft. Soms kan een levertransplantatie dan uitkomst bieden. Die kan echter alleen worden gedaan als er geen uitzaaiingen zijn. Is een operatie niet mogelijk, dan kan de groei van de tumor zoveel mogelijk worden afgeremd met chemotherapie, radiotherapie (bestraling), hormoontherapie of door injecties met alcohol in de tumorhaard. Deze behandeling brengt geen genezing, maar vertraging van het proces. Wordt de leverkanker pas in een laat stadium ontdekt, dan is behandeling erg moeilijk en vaak niet meer mogelijk. Bij secundaire leverkanker is succesvol operatief ingrijpen afhankelijk van het aantal, de grootte, de oorsprong en de ligging van de uitzaaiingen (metastasen). Zijn er beperkt uitzaaiingen, zijn ze slechts enkele centimeters groot, is een van de leverkwabben vrij van uitzaaiingen en zijn er buiten de lever geen uitzaaiingen dan zal operatieve verwijdering van de leverkwab met daarin de uitzaaiingen mogelijk zijn. Bij circa 30-40% van de patiënten met levermetastasen als gevolg van dikke darmkanker is deze behandeling succesvol. Soms wordt besloten om de kans op succes te vergroten door eerst chemotherapie te geven. 10
11 Omdat bij veel patiënten er vaak ook uitzaaiingen op andere plaatsen in het lichaam zijn, is de behandeling meestal gericht op vertraging van het ziekteproces en brengt geen genezing. Aanvullende behandelingsmogelijkheden zijn: Kankerremmende medicijnen (chemotherapie) Door de behandeling met cytostatica wordt de groei van de metastasen afgeremd. Bij 40% van de patiënten geeft deze behandeling goede resultaten en 70% voelt zich beter. Plaatsen van een buisje in één van de grote galkanalen in de lever Klaagt de patiënt over jeuk en wordt hij erg geel, dan betekent dit waarschijnlijk dat de tumor het galafvoerkanaal afsluit. Door het plaatsen van een buisje wordt de galafvoer weer hersteld, waardoor geelzucht en jeuk verdwijnen. Experimentele behandeling Er wordt veel onderzoek gedaan naar de behandeling van leverkanker. Dit heeft geleid tot nieuwe, zogenaamde experimentele behandelingen, die echter niet in elk ziekenhuis kunnen worden toegepast. Uw arts zal deze mogelijkheid waarschijnlijk met u bespreken. Cryo-behandeling Hierbij worden de metastasen bevroren zodat de kankercellen afsterven. De resultaten van deze behandeling zijn nog niet geheel duidelijk. Ongeveer 10% van de mensen komt hiervoor in aanmerking. 11
12 RF-behandeling Hierbij worden de metastasen door middel van radiofrequentie verhit tot ongeveer 80 graden zodat de kankercellen afsterven. De resultaten van deze behandeling zijn hoopgevend. Leverperfusie Door middel van een operatie wordt de lever geïsoleerd van de rest van het lichaam, waarna een extreem hoge dosis chemotherapie door de lever wordt geleid. Lasertherapie Door middel van laserstralen wordt de tumor vernietigd. Dit is ook een experimentele therapie. Wat kunt u zelf doen? Uw kwaliteit van leven blijft het langst op peil als u goed voor uzelf zorgt. Dit houdt in: Gezond en gevarieerd eten; liefst vier à zes (kleine) maaltijden per dag. Probeer uw gewicht en conditie op peil te houden door extra veel calorieën te nuttigen. Neem voldoende rust. Probeer dagelijks te bewegen; een eindje wandelen in de frisse lucht doet wonderen. Doe zoveel mogelijk dingen die u prettig vindt. Hiermee voorkomt u te veel somber gepieker. Voor meer informatie over voeding bij Leveraandoeningen kunt u onze brochure bestellen (zie achterin deze brochure). 12
13 Hoe verder? Leverkanker is een ernstige ziekte die uw leven helemaal overhoop kan halen. Het is belangrijk dat u over uw angsten en verdriet met anderen praat. Met uw naasten, maar ook met uw arts. Hij kan u in grote lijnen vertellen wat uw vooruitzichten zijn. Als u weet wat u te wachten staat, kunt u zich daar beter op voorbereiden. Praten met lotgenoten kan ook een grote steun zijn. Hiernaast treft u enkele adressen van patiëntenverenigingen aan. Praten met een lotgenoot? Nederlandse Leverpatiëntenvereniging Stationsplein LE Amersfoort Telefoon: Internet: Koningin Wilhelmina Fonds (KWF) Sophialaan BR Amsterdam Infolijn: Internet: Wilt u meer weten? Mocht u na het lezen van dit boekje nog vragen hebben, dan kunt u die voorleggen aan de assistentes van de polikliniek voor chirurgie, telefoon (0341) , van en van uur. 13
14 Ook kunt u contact opnemen met de Maag Lever Darm Stichting: Postbus 430, 3430 AK Nieuwegein Telefoon: Fax: Internet: info@mlds.nl 14
15 Uitgave: Patiëntencommunicatie Harderwijk, januari 2013 CAZ CH
16 Ziekenhuis St Jansdal Wethouder Jansenlaan DG Harderwijk Postbus AC Harderwijk Telefoon (0341)
Levercirrose. Interne Geneeskunde
00 Levercirrose Interne Geneeskunde 1 De lever De lever is een groot orgaan dat rechtsboven in de buik ligt. De lever is te vergelijken met een chemische fabriek. Er worden veel stoffen aangemaakt, afgebroken
Nadere informatieFunctie van de lever Levercirrose Klachten Oorzaken Diagnose Behandeling Complicaties... 6
Levercirrose Inhoudsopgave Functie van de lever... 2 Levercirrose... 3 Klachten... 4 Oorzaken... 5 Diagnose... 5 Behandeling... 5 Complicaties... 6 Patiënten- en belangenorganisaties... 7 Adres en telefoonnummer...
Nadere informatieInformatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen. Kanker in de lever
Informatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen Kanker in de lever Deze brochure is ontwikkeld door de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging
Nadere informatieInhoudsopgave. Wat is een ileus?...4. Wat is de oorzaak van een ileus?...4. Wat zijn de klachten?...5. Hoe wordt de diagnose gesteld?...
Ileus Chirurgie Inhoudsopgave Wat is een ileus?...4 Wat is de oorzaak van een ileus?...4 Wat zijn de klachten?...5 Hoe wordt de diagnose gesteld?...7 Welke behandeling is mogelijk?...8 Wat zijn de vooruitzichten?...9
Nadere informatieZaadbalkanker. typen en behandeling. Urologie
Zaadbalkanker typen en behandeling Urologie Inhoudsopgave 1. Inleiding...4 2. Wat is kanker?...5 3. Kenmerken van de tumor...6 4. Behandeling...8 5. Verloop van de ziekte... 13 6. Het leven met kanker...
Nadere informatieWerking galblaas. Chirurgie
Werking galblaas Chirurgie Inhoudsopgave De algemene werking van de galblaas 4 Wat doet de galvloeistof? 6 Galzouten 6 Bilirubine of galkleurstof 6 Cholesterol 6 Hoe ontstaan galstenen? 7 Wanneer geven
Nadere informatiebaarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/
https://www.isala.nl/patientenfolders/7210- baarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/ Baarmoederhalskanker (PID): H2 Baarmoederhalskanker en onderzoeken Kanker is een verzamelnaam
Nadere informatiePatiënteninformatie. Longkanker
Patiënteninformatie Longkanker Inhoudsopgave Pagina Wat is longkanker? 4 Onderzoek en diagnose 4 De meest voorkomende onderzoeken. 5 Behandeling 7 De meest voorkomende behandelmethoden 8 Revalidatie 9
Nadere informatieKanker van de baarmoeder
Kanker van de baarmoeder Endometriumcarcinoom Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen met baarmoederkanker en hun omgeving. De brochure geeft u een antwoord op volgende vragen: Wat is baarmoederkanker?
Nadere informatieInleiding In deze folder leest u meer over de diagnose maagkanker, de onderzoeken en de behandelmogelijkheden.
MAAGKANKER 17852 Inleiding In deze folder leest u meer over de diagnose maagkanker, de onderzoeken en de behandelmogelijkheden. Maagkanker is een kwaadaardige tumor in de maag, het wordt ook wel maagcarcinoom
Nadere informatieKanker. Inleiding. Wat is kanker. Hoe ontstaat kanker
Kanker Inleiding Ik heb dit onderwerp gekozen omdat veel mensen niet weten wat kanker precies inhoud en ik zelf er ook meer van wil weten omdat mijn oma er in de zomervakantie aan gestorven is. Dat je
Nadere informatieHet is een ziekte die jarenlang door verschillende factoren zich ontwikkeld. Sommige factoren kun je zelf voorkomen, een paar niet.
Werkstuk door een scholier 1583 woorden 23 april 2011 4,9 12 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn KANKER: Ik ga vandaag mijn spreekbeurt houden over kanker om twee redenen. De eerste is dat iedereen kanker
Nadere informatieSLOKDARMKANKER 25-10-2010
SLOKDARMKANKER 25-10-2010 Bij slokdarmkanker is er sprake van een kwaadaardige tumor in de slokdarm. In de medische wereld worden vaak de namen slokdarmcarcinoom en oesofaguscarcinoom gebruikt. De medische
Nadere informatieWerkstuk Nederlands Kanker
Werkstuk Nederlands Kanker Werkstuk door een scholier 1713 woorden 17 januari 2003 7,2 361 keer beoordeeld Vak Nederlands 1 Wat is kanker? Kanker is de derde ergste doodsoorzaak in Nederland. Er zijn meer
Nadere informatieBOTTUMOREN. 1. Normaal botweefsel
BOTTUMOREN Om beter te kunnen begrijpen wat een bottumor juist is, wordt er in deze brochure meer uitleg gegeven over de normale structuur van het bot. Op die manier krijgt u een beter zicht op wat abnormaal
Nadere informatieZaadbalkanker. Urologie
Zaadbalkanker Urologie Inhoudsopgave 1. Inleiding...4 2. Wat is kanker?...5 3. Risicofactoren...6 4. Misverstanden...7 5. Stellen van de diagnose...9 6. Operatie... 10 7. Verder onderzoek... 12 9. Verloop
Nadere informatieDeze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon:
Deze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon: Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Belangrijke namen en telefoonnummers 3. Wat is kanker (algemeen) 4. Behandeling van
Nadere informatieBorstverwijdering bij borstkanker
Chirurgie Borstverwijdering bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 De opname... 4 Voorbereiding op de operatie... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Drains... 5
Nadere informatie1 Algemeen... 3. 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor?... 3. 3 Hoe ontstaat eierstokkanker?... 3. 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker...
eierstokkanker Inhoud 1 Algemeen... 3 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor?... 3 3 Hoe ontstaat eierstokkanker?... 3 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker... 3 5 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker?...
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) COLONCARE. onderdeel. Dikke darmkanker. COLONCARE Dikke darmkanker
Patiënteninformatiedossier (PID) COLONCARE onderdeel COLONCARE INHOUDSOPGAVE Inleiding... 3 Hoe werkt de darm?... 4 Wat is dikke darmkanker?... 4 Wat zijn de klachten?... 6 Alarmsignalen... 7 Wat is de
Nadere informatieBorstsparende operatie bij borstkanker
Chirurgie Borstsparende operatie bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe ontstaat kanker?... 3 Voorbereiding op de operatie... 4 De opname... 4 De operatie... 4 Na de operatie... 5 Mogelijke
Nadere informatieMaagkanker. Supplement informatiewijzer oncologie
Supplement informatiewijzer oncologie Maagkanker Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Het stellen van de diagnose 3. Behandeling van maagkanker 4. Behandeling gericht op genezing 5. Palliatieve behandeling 6.
Nadere informatieInleiding. Wat is longkanker?
Inleiding U wordt onderzocht omdat u mogelijk longkanker hebt. Of er is longkanker bij u vastgesteld. Dit is voor u een onzekere tijd, waarin er veel op u afkomt. U krijgt in korte tijd veel informatie
Nadere informatie1 Algemeen 4. 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor 4. 3 Hoe ontstaat eierstokkanker 4. 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 4
eierstokkanker Inhoud 1 Algemeen 4 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor 4 3 Hoe ontstaat eierstokkanker 4 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 4 5 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker 5 6 Onderzoek
Nadere informatieDieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier
VOEDING & DIEET Dieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier ADVIES Dieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier Als u klachten hebt die worden veroorzaakt door een, kunt u met een aantal leefregels en
Nadere informatieBasaalcelcarcinoom. Dermatologie
Basaalcelcarcinoom Dermatologie Inhoudsopgave Wat is een basaalcelcarcinoom?...4 Hoe ontstaat basaalcelcarcinoom?...5 Wat zijn de verschijnselen?...6 Hoe wordt de diagnose gesteld?...6 Wat is de behandeling?...7
Nadere informatieRadiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker
Radiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker Uitwendige bestraling van slokdarmkanker in combinatie met chemotherapie, voorafgaand aan een operatie van
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel BORSTKANKER
Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel BORSTKANKER Inhoud Wat is borstkanker?... 3 Vormen van kanker... 4 DCIS... 4 Ductaal carcinoom... 4 Lobulair carcinoom... 4 Erfelijke en familiare belasting...
Nadere informatiePatiënteninformatie. Galstenen & Galstenen verwijderen
Patiënteninformatie Galstenen & Galstenen verwijderen Inleiding Ongeveer 10% van de bevolking in westerse landen heeft galstenen. De meeste mensen hebben er geen last van. Galstenen kunnen wel klachten
Nadere informatieOnderwerpen. De lever en zijn functies PBC: oorzaak? Wat is het precies? Verschijnselen en klachten Natuurlijk beloop Behandeling Overlapsyndromen
Onderwerpen De lever en zijn functies PBC: oorzaak? Wat is het precies? Verschijnselen en klachten Natuurlijk beloop Behandeling Overlapsyndromen 1 De lever 2 De Lever 3 Functies van de lever Voedingsstoffen:
Nadere informatieVerwijdering van de milt
Chirurgie Verwijdering van de milt (Splenectomie) Inhoudsopgave Inleiding...4 Ligging en functie van de milt...4 Redenen om de milt te verwijderen...5 Diagnose en onderzoeken...7 Bloedverdunners...7 De
Nadere informatieEierstokkanker. Patiënteninformatie Eierstokkanker
Eierstokkanker Patiënteninformatie Eierstokkanker Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor 3 Hoe ontstaat eierstokkanker 4 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 5 Wat zijn de
Nadere informatieKanker in het hoofd-halsgebied
Kanker in het hoofd-halsgebied Afdeling Keel- Neus- en Oorheelkunde Deze patiënteninformatie map is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Plaats: Telefoon: 10-2015-6094 Geachte... U heeft een bezoek gebracht
Nadere informatieKanker in het hoofd-halsgebied
Kanker in het hoofd-halsgebied Afdeling Mond-, Kaak-, Aangezichtschirurgie Deze patiënteninformatie map is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Plaats: Telefoon: 09-2015-6212 Geachte... U heeft een bezoek
Nadere informatieverwijderen van de milt
verwijderen van de milt U krijgt binnenkort een operatie voor het verwijderen van de milt. Een ander woord voor miltverwijdering is splenectomie. Wat is de milt? Welke redenen zijn er om de milt te verwijderen?
Nadere informatieVerwijderen van de galblaas cholecystectomie
Verwijderen van de galblaas cholecystectomie Inleiding Deze folder geeft u informatie over de galblaasoperatie (cholecystectomie). Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders
Nadere informatieGalblaasoperatie. Ligging en functie van de galblaas. Galstenen. Diagnose en onderzoeken. Figuur 1. Plaats van galblaas tussen de andere organen
Galblaasoperatie Deze folder geeft u informatie over de galblaasoperatie (cholecystectomie). Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven. Ligging en functie
Nadere informatieoperatie van de endeldarm
patiënteninformatie operatie van de endeldarm Uw arts heeft een afwijking aan uw endeldarm vastgesteld. Hoe stelt de arts de diagnose? Wat is de behandeling? Hoe gaat de operatie? Dat en meer leest in
Nadere informatieInformatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen. Slokdarmkanker
Informatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen Slokdarmkanker Deze brochure is ontwikkeld door de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging
Nadere informatieKanker van de eierstokken
Kanker van de eierstokken Ovariumcarcinoom Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen met eierstokkanker en hun omgeving. We geven u een antwoord op volgende vragen: Wat is eierstokkanker? Wat zijn
Nadere informatieChronische alvleesklierontsteking. Chirurgie/ MDL
Chronische alvleesklierontsteking Chirurgie/ MDL Inhoudsopgave Inleiding...5 Ligging en functie alvleesklier...5 Chronische Pancreatitis...6 Diagnose en onderzoek...7 Behandelingsmogelijkheden...7 De
Nadere informatieWachtdienstregeling Bel 148 GEZONDHEIDS TIP : EET BEWUSTER. Verbouwing APOTHEEK SOMA
GEZONDHEIDS TIP : EET BEWUSTER Gedachtenloos eten voor tv of computer kan leiden tot dwangmatig te veel voedselinname. Hoe eet je bewuster? Voordat je begint met eten, adem je enkele keren diep in en uit.
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) Prostaatkanker. onderdeel ZIEKTEBEELD. PROSTAATKANKER Ziektebeeld
Patiënteninformatiedossier (PID) Prostaatkanker onderdeel ZIEKTEBEELD PROSTAATKANKER 2 Inhoud Prostaatkanker... 4 De prostaat... 4 Hoe werkt de prostaat?... 5 Wat is kanker?... 7 Onderzoeken... 7 Bloedonderzoek...
Nadere informatiechronische alvleesklierontsteking
patiënteninformatie chronische alvleesklierontsteking U heeft last van een terugkerende ontsteking van de alvleesklier. We noemen dit een chronische alvleesklierontsteking. Wat is een chronische alvleesklierontsteking?
Nadere informatieMaag Lever Darm Stichting Postbus 430, 3430 AK Nieuwegein Telefoon 030 60 55 88 1 Fax 030 60 49 87 1 Internet www.mlds.nl E-mail info@mlds.
Ik wil de Maag Lever Darm Stichting steunen: Ja, natuurlijk steun ik het belangrijke werk van de MLDS. Ik betaal na ontvangst van uw acceptgiro. Ik wil de MLDS actief helpen en geef mij op als collectant.
Nadere informatieVerwijderen van de galblaas (cholecystectomie) Poli Chirurgie
00 Verwijderen van de galblaas (cholecystectomie) Poli Chirurgie Deze folder geeft u informatie over galsteenlijden en de behandeling hiervan. U heeft ingestemd met het operatief verwijderen van de galblaas
Nadere informatieMOGELIJKE BEHANDELINGEN
Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel MOGELIJKE BEHANDELINGEN PROSTAATKANKER 2 Inhoud Behandelingen bij prostaatkanker... 4 Curatieve behandelingen... 4 Active surveillance... 4 Operatie...
Nadere informatieVerwijderen van de galblaas
Patiënteninformatie Verwijderen van de galblaas (cholecystectomie) Verwijderen van de galblaas (cholecystectomie) 1 Verwijderen van de galblaas (cholecystectomie) Polikliniek Chirurgie, route 0.3 Telefoon
Nadere informatieSlokdarmkanker. Supplement informatiewijzer oncologie
Supplement informatiewijzer oncologie Slokdarmkanker Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Algemene informatie over de slokdarm en slokdarmkanker 3. Het stellen van de diagnose 4. Behandeling van slokdarmkanker
Nadere informatieBehandelwijzer kwaadaardige poliepen.
Behandelwijzer kwaadaardige poliepen www.nwz.nl Inhoud 1 Waarom deze behandelwijzer? 3 2 Het behandelteam 4 3 Een kwaadaardige poliep in de darmen 5 4 Controles 8 5 Registratie van kanker 9 6 Meer informatie,
Nadere informatieWat zijn de klachten bij eierstokkanker? 3 4. 5 operatie: Stadiëring 6. Het bepalen van het stadium tijdens en na de. Kans op genezing 8 9
Kanker van de eierstokken gaat uit van het weefsel van de eierstok. De behandeling bestaat uit operatie en zonodig chemotherapie. De levensverwachting bij eierstokkanker is afhankelijk van het stadium
Nadere informatieDE SLOKDARM DE SLOKDARM
DE SLOKDARM DE SLOKDARM De slokdarm (oesofagus) is een onderdeel van het spijsverteringskanaal. Het grootste deel van de slokdarm ligt in de borstholte. De slokdarm loopt ongeveer midden door de borstholte
Nadere informatie1 ziekte waarbij cellen zich ongeremd delen en zich door het lichaam verspreiden 2 voortwoekerend kwaad 3 ziekte bij dieren, planten of bomen
Spreekbeurt door een scholier 1244 woorden 14 september 2007 6,9 13 keer beoordeeld Vak Biologie 1 Definitie 1.1 Definitie Van Daele 1 ziekte waarbij cellen zich ongeremd delen en zich door het lichaam
Nadere informatieChirurgie. Acute blindedarm ontsteking. (Appendicitis Acuta)
Chirurgie Acute blindedarm ontsteking (Appendicitis Acuta) Inhoudsopgave Inleiding 4 Klachten bij appendicitis acuta 4 De diagnose 5 Het onderzoek 5 De chirurg 6 De behandeling 6 Het appendiculair infiltraat
Nadere informatieLeveroperatie. Chirurgie. alle aandacht
Leveroperatie Chirurgie alle aandacht Leveroperatie Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd aan uw lever. Tijdens uw afspraak met de oncologieverpleegkundige kunt u alle vragen die bij u opkomen bespreken
Nadere informatieMethotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL
Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL Inhoudsopgave Algemeen...4 Werking...4 Gebruik...5 Bijwerkingen...6 Foliumzuur...6 Aanvullende informatie...7 Zwangerschap en borstvoeding...7 Tot slot...8
Nadere informatiebloed, ademhaling & spijsvertering info voor de patiënt Alvleesklier of pancreas UZ Gent, Dienst Algemene en Hepatobiliaire Heelkunde
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor de patiënt Alvleesklier of pancreas UZ Gent, Dienst Algemene en Hepatobiliaire Heelkunde Alvleesklier of pancreas De alvleesklier is een langwerpige, trosvormige
Nadere informatieNet de diagnose gekregen
Net de diagnose gekregen Vragen die u kunt stellen Hieronder vindt u een lijst met vragen die in verschillende stadia van het onderzoek, de behandeling en de verzorging van patiënten van pas komen. Deze
Nadere informatieLeveroperatie. Chirurgie. alle aandacht
Leveroperatie Chirurgie alle aandacht Leveroperatie Inleiding Binnenkort wordt u geopereerd aan uw lever. Tijdens uw afspraak met de oncologieverpleegkundige kunt u alle vragen die bij u opkomen bespreken
Nadere informatieGynaecologie. Eierstokkanker. Afdeling: Onderwerp:
Afdeling: Onderwerp: Gynaecologie Algemeen 2 Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor 3 Hoe ontstaat eierstokkanker 3 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 3 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker 4 Onderzoek
Nadere informatieBehandelwijzer Nierkanker
Behandelwijzer Nierkanker Polikliniek Urologie Telefoon 020 510 8694 Route 16 Behandelwijzer diagnose nierkanker Deze behandelwijzer is eigendom van: Naam: Adres: Plaats: Telefoonnummer: Bij verlies wordt
Nadere informatieGynaecologie Eierstokkanker
Gynaecologie Eierstokkanker Algemeen Kanker van de eierstokken gaat uit van het weefsel van de eierstok. De behandeling bestaat uit operatie en zo nodig chemotherapie. De levensverwachting bij eierstokkanker
Nadere informatieBaarmoerderhalskanker
Baarmoerderhalskanker Cervixcarcinoom Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen met baarmoederhalskanker en hun omgeving. Ze geeft u een antwoord op volgende vragen: Wat is kanker? Wat is het HPV-virus
Nadere informatieEierstokkanker. Gynaecologie. mca.nl
Eierstokkanker Gynaecologie mca.nl Inhoudsopgave Wat is eierstokkanker en bij wie komt het voor? 3 Hoe ontstaat eierstokkanker? 3 Uitzaaiingen bij eierstokkanker 4 Wat zijn de klachten bij eierstokkanker?
Nadere informatiePolycysteuze leverziekte
Polycysteuze leverziekte Polycysteuze leverziekte is een erfelijke aandoening waarbij in de lever meerdere cysten aanwezig zijn. Deze folder is bedoeld om u meer informatie te geven over dit ziektebeeld.
Nadere informatieWAT IS KANKER? KANKERCENTRUM. Onco_alg_008
WAT IS KANKER? KANKERCENTRUM Onco_alg_008 WAT VINDT U TERUG IN DEZE BROCHURE 01 Inleiding 3 02 Celindeling 3 03 Het lymfestelsel 4 WAT IS KANKER? 2 01 INLEIDING Kanker is een verzamelnaam voor meer dan
Nadere informatieLeverchirurgie bij NET
Leverchirurgie bij NET Presentatie Ruben de Kleine, Hepato-pancreato-biliaire (HPB) chirurg, voor lever- en alvleesklierchirurgie en levertransplantatie Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) Tijdens
Nadere informatieOntstoken alvleesklier
INTERNE GENEESKUNDE Ontstoken alvleesklier Pancreatitis Ontstoken alvleesklier In deze folder vindt u informatie over pancreatitis, een ontstoken alvleesklier (de pancreas). De meest voorkomende oorzaken,
Nadere informatieINFO VOOR PATIËNTEN ALVLEESKLIER OF PANCREAS
INFO VOOR PATIËNTEN ALVLEESKLIER OF PANCREAS INHOUD 01 Alvleesklier of pancreas 4 02 Alvleesklierkanker of pancreaskanker 6 03 Oorzaken en risicofactoren 6 04 Symptomen 7 05 Onderzoeken 8 06 Stadium en
Nadere informatieVerwijderen van de galblaas (Cholecystectomie) Afdeling Chirurgie
Verwijderen van de galblaas (Cholecystectomie) Afdeling Chirurgie Inleiding Deze folder geeft u informatie over de galblaasoperatie (cholecystectomie). Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk
Nadere informatieChirurgie. Het verwijderen van een bijnier
Chirurgie Het verwijderen van een bijnier Chirurgie Bijnier (gedeeltelijke) verwijdering Bij u is recentelijk ontdekt dat u een bijniertumor heeft. De bijnier kan via een kijkoperatie of een gewone operatie
Nadere informatieVerwijderen van de galblaas (cholecystectomie)
Verwijderen van de galblaas (cholecystectomie) Inleiding Deze brochure geeft u informatie over de galblaasoperatie (cholecystectomie). Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders
Nadere informatieGalblaas verwijderen. Ligging en functie van de galblaas. Galstenen
Galblaas verwijderen Ligging en functie van de galblaas De galblaas is een klein peervormig orgaan dat aan de onderzijde van de lever ligt, rechts boven in de buik. De galblaas is door gangetjes verbonden
Nadere informatieVerwijderen van de galblaas Cholecystectomie
Afdeling: Onderwerp: Chirurgie Verwijderen van de galblaas Verwijderen van de galblaas Inleiding Deze folder geeft u informatie over de galblaasoperatie (cholecystectomie). Het is goed u te realiseren
Nadere informatiedaghospitaal oncologie en algemeen inwendige ziekten informatiebrochure Longkanker
daghospitaal oncologie en algemeen inwendige ziekten informatiebrochure Longkanker Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Onderzoeken 4 3. Behandeling 5 4. Chirurgie 6 5. Chemotherapie 6 6. Bijwerkingen 7 7.
Nadere informatieKanker van de schaamlippen
Kanker van de schaamlippen Vulvacarcinoom Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen met kanker van de schaamlippen en voor de mensen in hun omgeving. We geven u een antwoord op volgende vragen: Wat
Nadere informatieSt. Antonius Ziekenhuis
VOEDING & DIEET Dieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier ADVIES Dieetadviezen bij een ontstoken alvleesklier Als u klachten hebt die worden veroorzaakt door een, kunt u met een aantal leefregels en
Nadere informatieBehandelwijzer dikke darmkanker
Behandelwijzer dikke darmkanker mca.nl Inhoudsopgave 1. Waarom deze behandelwijzer? 3 2. Het colorectaal team 3 3. Een kwaadaardige afwijking in de dikke darm 3 4. Wie kunt u bellen met vragen en/of klachten?
Nadere informatieEndeldarmoperatie. Poli Chirurgie
00 Endeldarmoperatie Poli Chirurgie Deze folder geeft u informatie over operaties aan de endeldarm vanwege een kwaadaardig gezwel. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders
Nadere informatieInformatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen. Dikkedarmkanker
Informatie van de Maag Lever Darm Stichting en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen Dikkedarmkanker De Maag Lever Darm Stichting heeft deze brochure met de grootst mogelijke zorgvuldigheid
Nadere informatieFiguur 1: illustratie slokdarm
Slokdarmkanker U bent naar VU medisch centrum (VUmc) verwezen voor een operatie omdat er slokdarmkanker is geconstateerd. In deze folder vindt u informatie over slokdarmkanker, de oorzaken en risicofactoren
Nadere informatieInformatie. Verwijderen van de milt (Splenectomie)
Informatie Verwijderen van de milt (Splenectomie) Inleiding Deze brochure geeft u informatie over het verwijderen van de milt (splenectomie). Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie
Nadere informatieWerkstuk Biologie Hersenkanker/tumor
Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor Werkstuk door een scholier 1349 woorden 19 oktober 2003 6 70 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Mijn werkstuk gaat over hersentumoren. Ik heb het gekozen omdat
Nadere informatieU heeft alvleesklier kanker
U heeft alvleesklier kanker en uw leven staat op zijn kop PATIËNTENGROEP ALVLEESKLIERKANKER lotgenotencontact voorlichting belangenbehartiging U heeft alvleesklierkanker, uw leven staat op zijn kop. Ongetwijfeld
Nadere informatieRZ Heilig Hart Leuven Naamsestraat 105 3000 Leuven. Dienst Urologie. Informatie voor patiënten. Teelbalkanker
RZ Heilig Hart Leuven Naamsestraat 105 3000 Leuven Dienst Urologie Informatie voor patiënten Teelbalkanker UROLOGIE Teelbalkanker Geachte heer, U werd recent onderzocht of behandeld in verband met teelbalkanker.
Nadere informatieEierstokkanker. Afdeling gynaecologie. mca.nl
Eierstokkanker Afdeling gynaecologie mca.nl Inhoudsopgave Wat is eierstokkanker? 3 Onderzoek bij eierstokkanker 4 Behandeling van eierstokkanker 6 Na de behandeling 7 Kans op genezing 8 Controles 9 De
Nadere informatieInleiding Vóór de operatie
Darmkanker 2 Inleiding Als u deze folder krijgt heeft u zojuist een gesprek gehad met uw chirurg. Uit het onderzoek is gebleken dat u dikke darmkanker heeft. In deze folder leggen we de behandelmogelijkheden
Nadere informatieDeze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon:
Deze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon: 14-06-2017 Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Belangrijke namen en telefoonnummers 3. Wat is kanker (algemeen) 4. Behandeling
Nadere informatieDeze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon:
Deze patiënteninformatie is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon: 14-06-2017 Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. Belangrijke namen en telefoonnummers 3. Wat is kanker (algemeen) 4. Behandeling
Nadere informatieNon-Hodgkin lymfoom. Jessa Ziekenhuis vzw. Dienst kwaliteit. versie maart 2016 (Object-ID )
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Non-Hodgkin lymfoom Dienst kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke
Nadere informatieZIEKTE EN BEHANDELING
Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel ZIEKTE EN BEHANDELING LONGKANKER 2 INHOUD De longen... 4 Kanker... 4 Longkanker/longvlieskanker... 5 Behandeling... 7 3 De longen Ieder
Nadere informatieBorstkanker. Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven
Borstkanker Borstcentrum Máxima locatie Eindhoven Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Vóór het dertigste jaar is borstkanker zeldzaam, maar met het stijgen van de leeftijd
Nadere informatieDikke-darmkanker. vrijdag 24 april 2015. Bas van Balkom MDL-arts
Dikke-darmkanker Bas van Balkom MDL-arts Inhoud Darmkanker en risicofactoren Lichamelijke klachten bij darmkanker Endoscopie (inwendig darmonderzoek) Vervolgonderzoeken Behandeling 2 Darmkanker 13.000
Nadere informatieInformatie. Galblaasverwijdering Cholecystectomie
Informatie Galblaasverwijdering Cholecystectomie Inleiding Deze brochure geeft u informatie over de galblaasoperatie (cholecystectomie). Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders
Nadere informatieverwijderen van de milt
patiënteninformatie verwijderen van de milt U krijgt binnenkort een operatie voor het verwijderen van de milt. Een ander woord voor miltverwijdering is splenectomie. Wat is de milt? Welke redenen zijn
Nadere informatieKANKER VAN DE SCHAAMLIPPEN (VULVACARCINOOM)
KANKER VAN DE SCHAAMLIPPEN (VULVACARCINOOM) KANKERCENTRUM UZ GENT Onco_pelv_011 INHOUDSTAFEL 01 Inleiding 3 02 Wat is kanker? 4 03 Wat zijn de mogelijke klachten bij vulvakanker? 4 04 Hoe ontstaat kanker
Nadere informatieDikke darmpoliepen. MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis. www.mdlcentrum.nl
Dikke darmpoliepen MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Inhoudsopgave 1. Wat zijn darmpoliepen? 2 2. Darmpoliepen en darmkanker 2 3. Wat kunnen de klachten zijn bij dikke darmpoliepen? 3
Nadere informatieAfwijking van of in de alvleesklier
Afwijking van of in de alvleesklier Deze folder geeft u informatie over afwijkingen in de alvleesklier. Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan beschreven. De
Nadere informatie