Onderzoek naar wensen en verwachtingen van eerste generatie academici

Transcriptie

1 Onderzoek naar wensen en verwachtingen van eerste generatie academici t.b.v. de bachelorvoorlichting van de studie Rechten G-5 project, deel instroom Universiteit Utrecht Faculteit Recht, Economie, Bestuur & Organisatie Rechtsgeleerdheid (RGL) USBO Advies 31 oktober 2011

2 Presentatie onderzoeksresulaten 1. Aanleiding en doelstelling 2. Vraagstelling 3. Aanpak 4. Bevindingen professionals 5. Bevindingen studenten en scholieren 5.1 Studiekeuzeproces 5.2 Verwachtingen t.a.v. studie / studeren 5.3 Verwachtingen t.a.v. toekomst 5.4 Waardering voorlichtingsactiviteiten 6. Conclusies 6.1 Studiekeuzeproces 6.2 Verbeteringsuggesties voorlichting 1e generatie academici 6.3 Overeenkomsten en verschillen 1e en 2e/3e generatie academici 7. Aanbevelingen 7.1 Concrete en uitgebreide informatie bieden 7.2 Ervaringsinformatie bieden 7.3 Versterken band met rechten 7.4 Erkennen ervaringen en talenten Bijlagen

3 1. Aanleiding en doelstelling Participatie UU in G5-project ter bevordering van talent en studiesucces met focus op eerste generatie academici. Onderzoek bij RGL. Voorlichting hier niet eerder vanuit oogpunt van diversiteit bestudeerd. Doel is behoud, rendement en instroom van deze studenten. Dit project richt zich op de wensen en verwachtingen t.a.v. de bachelorvoorlichting van Rechtsgeleerdheid

4 2. Vraagstelling Welke wensen en verwachtingen hebben eerste generatie academici (studiekiezers en studenten rechten aan de Universiteit Utrecht) ten aanzien van de bachelorvoorlichting? Met specifieke aandacht voor de volgende deelvragen: Wat is bepalend in je studiekeuze in het algemeen? Welke overwegingen spelen een rol? Hoe wordt er vanuit je gezin gekeken naar de studiekeuze? Welke waarde wordt er gehecht aan opleiding? Wat waren je verwachtingen van studeren in het algemeen? Wat is bepalend in de keuze voor rechten? Welke overwegingen spelen een rol? Wat waren je verwachtingen van de studie rechten? Wat zijn je toekomstambities? Hoe helpen het voorlichtingsmateriaal en de voorlichtingsdagen je bij je studiekeuze? Op welke punten kan het materiaal/ kunnen de activiteiten verbeterd worden om de aansluiting op de doelgroep te vergroten en het studiekeuzeproces beter te ondersteunen?

5 3. Aanpak I Oriëntatie Viertal oriënterende gesprekken met professionals Mary Tupan, directeur ECHO; Josien Jacobs, communicatiemedewerker faculteit REBO; Mick Matthijs, expert over het gebied van eerste generatie academici; Ali Karatas, alumnus Rechten aan de Universiteit van Utrecht en eerste generatie academicus. Bestudering voorlichtingsmateriaal Focusgroepen Tweetal focusgroepen studenten RGL (1 e generatie) Focusgroep scholieren (1 e generatie) Controlegroep studenten RGL (2 e en 3 e generatie)

6 3. Aanpak II De focusgroepen waren als volgt samengesteld: Twee groepen studenten RGL (1e generatie) In totaal 22 deelnemers; 4 eerstejaars, 9 tweedejaars, 9 derdejaars en 1 vierdejaars student(en). Groep scholieren (Gerrit Rietveld College) (1e generatie) 11 deelnemers; 10 VWO 4, 1 VWO 5; Viertal scholieren toont interesse voor rechten. Controlegroep studenten RGL (2e en 3e generatie) 10 deelnemers; 4 eerstejaars, 3 tweedejaars en 4 derdejaars studenten.

7 4. Bevindingen professionals Doel: leveren van achtergrondinformatie voor onderzoekers en input voor de topiclijst in de focusgroepen. Vanuit de gesprekken zijn onder meer de volgende zaken meegenomen in de topiclijst: Belang gezinscultuur en loyaliteiten; Betrokkenheid bij universiteit: als actief onderdeel van het leven van de student of meer als passant ; Studentenleven: belang dat wordt gehecht aan studentenvereniging en op kamers gaan; Belang toekomstambities; Mogelijkheid van nazorg na focusgroepen.

8 5. Bevindingen studenten en scholieren De volgende slides tonen de resultaten uit de focusgroepen met studenten en scholieren. Daarbij besteden we achtereenvolgens aandacht aan: 5.1 Studiekeuzeproces 5.2 Verwachtingen t.a.v. studie en studeren 5.3 Verwachtingen t.a.v. toekomst 5.4 Waardering voorlichtingsactiviteiten

9 5.1 Studiekeuzeproces I Studiekeuzeproces kent sterk individueel verloop, maar opvallend is wel dat: Het keuzeproces bij eerste generatie academici meer stress lijkt op te leveren dan bij kinderen van afgestudeerde ouders. Scholieren geven aan veel last te hebben van keuzestress en de angst voor het maken van verkeerde keuzes; Vooral eerste generatie studenten aangeven vooraf een relatief klein referentiekader te hebben gehad t.a.v. studeren aan de universiteit en beroepsperpectieven; Met name deze doelgroep zich daardoor kenmerkt door een grote informatiehonger, met name ervaringsinformatie. Zij hechten vooral grote waarde aan ervaringen van studerende vrienden, broers/zussen of andere peers ; Een deel van de eerste generatie studenten reeds een mbo of hbo traject heeft gevolgd. Zij zijn zeer ambitieus en gemotiveerd om door te studeren. Ze vragen daarbij wel erkenning voor en afgestemming op hun voorgaande studieloopbaan.

10 5.1 Studiekeuzeproces II Verder is opvallend dat: Met name meeloopdagen behulpzaam worden geacht als het gaat om voorlichtingsactiviteiten die helpen in dit proces (zie bijlagen); De breedte van de opleiding helpt om de keuze nog enigszins uit te stellen ; De maatschappelijke component van de studie een grote rol speelt; Dat steun van ouders belangrijk blijft, al is die niet inhoudelijk van aard.

11 5.1 Studiekeuzeproces III Studenten en scholieren hebben hun studiekeuzeproces in de focusgroep geïllustreerd aan de aan de hand van zelf gekozen beelden. Hierna volgt een selectie van deze beelden, die de hiervoor besproken resultaten ondersteunen. De eerste vijf beelden zijn afkomstig van 1e generatie scholieren/studenten. De laatste twee beelden zijn afkomstig uit de controlegroep met tweede en derde generatie academici.

12 5.1 Studiekeuzeproces IV Ik wist echt niet wat ik wilde. Ik moest vooral afstrepen. Toen bleef rechten over.

13 5.1 Studiekeuzeproces V De keuze voor mijn studie was een zweverig proces. De breedte van rechten was fijn, want daarmee kon ik een echte keuze nog wat uitstellen.

14 5.1 Studiekeuzeproces VI Het maken van de keuze zorgde voor veel stress. Ik heb veel belemmeringen moeten wegwerken voordat ik uiteindelijk een besluit kon nemen.

15 5.1 Studiekeuzeproces VII Ik heb gedegen vooronderzoek gedaan. Samen met mijn ouders ben ik heel veel open dagen afgegaan. Tegelijkertijd wordt daarbij ook gezegd: Het is net zoiets als mijn opa uitleggen wat Hyves is, dat werkt niet echt.

16 5.1 Studiekeuzeproces VIII Ik heb voor rechten gekozen omdat ik op zoek was naar diepgang. Het aandachtig lezen en analyseren van maatschappelijke vraagstukken vind ik fascinerend.

17 5.1 Studiekeuzeproces IX Mijn ouders hebben me altijd stap voor stap begeleid in mijn keuzes. Dat voelde erg veilig en fijn. Het gaf me rust. (Controle focusgroep)

18 5.1 Studiekeuzeproces X Ik heb veel gehad aan mijn vader die als rechter werkt en aan zijn vriendenkring. Het maakte het voor mij vrij makkelijk om een richting te kiezen. (Controle focusgroep)

19 5.2 Verwachtingen studie en studeren Pittige opleiding: hoge studielast, veel contacturen; Zelfstandigheid en zelfdiscipline staan centraal; Vooral strafrecht en een loopbaan als rechter of advocaat; Weinig verwachtingen t.a.v. studentenverenigingen: veel onwetendheid bij m.n. scholieren over wat dit precies inhoudt, daardoor vooraf ook niet van plan lid te worden; Onder meer daardoor meer verwachting van vrienden binnen de studie en behoefte aan een vaste mentorgroep; Scholieren geven aan niet meteen op kamers te willen gaan (studenten uit de regio Utrecht blijven ook daadwerkelijk het eerste jaar meestentijds nog thuis en gaan erna op kamers). Achteraf blijken met name de verwachtingen van 1e generatie academici ten aanzien van de opleiding niet te stroken met de werkelijkheid. De opleiding wordt vooral als minder zwaar ervaren dan van tevoren verwacht. Dit verschil tussen verwachting en realiteit bestaat ook bij de controlegroep, maar lijkt hier wel minder pregnant aanwezig.

20 5.3 Verwachtingen t.a.v. toekomst I De verwachtingen en wensen ten aanzien van de toekomst als jurist zijn zeer wisselend: In veel gevallen hebben studenten nog geen helder toekomstbeeld. Wanneer er wel een beeld bestaat over de toekomst dan is dat vaak de wens om advocaat of rechter te worden. Tegelijkertijd hebben meerdere studenten ook interesse voor de niet standaard beroepen na een studie rechten, bijvoorbeeld in een internationale functie bij de V.N. of als onderzoeker maar weten ze vooraf onvoldoende over de mogelijkheden. Deze ambities onstaan gaandeweg de studie, maar hadden ze graag eerder als optie willen kennen.

21 5.3 Verwachtingen t.a.v. toekomst II Studenten en scholieren hebben hun toekomstambities in de focusgroep geïllustreerd aan de aan de hand van zelf gekozen beelden. Hierna volgt een selectie van deze beelden, die de hiervoor besproken resultaten ondersteunen.

22 5.3 Verwachtingen t.a.v. toekomst III Ik wil misschien wel een academische carriere. Maar dat weet ik pas sinds kort. Toen ik rechten ging studeren, wist ik echt niet dat dat een mogelijkheid was. Je kunt blijkbaar veel meer worden dan rechter of advocaat.

23 5.3 Verwachtingen t.a.v. toekomst IV Deze afbeelding staat voor het scala aan mogelijkheden dat rechtsgeleerdheid biedt. Ik weet nog niet precies wat ik daarmee ga doen...

24 5.3 Verwachtingen t.a.v. toekomst V Deze leeuw staat voor macht. Ik wil graag rechter worden; een invloedrijke positie bekleden. Dan moet je rechten studeren.

25 5.4 Waardering voorlichtingsactiviteiten I Voorlichtingsactiviteiten die studenten/ scholieren spontaan noemen zijn: Voorlichtingsdagen Websites Stuvo Meeloopdagen/ dagje studeren Studiestartdagen

26 5.4 Waardering voorlichtingsactiviteiten II In de bijlagen zijn tabellen te vinden met daarin de precieze uitkomsten per groep wat betreft bekendheid met en behulpzaamheid van verschillende voorlichtingsactiviteiten of -materiaal. Daaruit blijkt dat de bekendheid en de mate waarin activiteiten en materiaal behulpzaam zijn geweest grotendeels overeenkomen. Het meest bekend en behulpzaam zijn: Bachelorbrochure Website Dagje studeren Studiestartdag: mits voor aanmelding en niet daarna! Scholenbezoek

27 5.4 Waardering voorlichtingsactiviteiten III Tweede en derde generatie studenten (controlegroep) gaan minder af op algemene evenementen (zoals stuvo), zijn positiever over de geschreven informatie zoals de website en de brochures en durven daardoor meer af te gaan op alleen deze geschreven informatie.

28 5.4 Waardering voorlichtingsactiviteiten IV Gemiddeld cijfer (indicatief!) voorlichtingsactiviteiten: 1e focusgroep studenten: 6,6 2e focusgroep studenten: 6,2 Controle focusgroep: 7,1 Cijfer bij scholieren niet achterhaald vanwege gebrek aan overzicht over aanbod voorlichtinsgmateriaal. De controlegroep geeft een beduidend hoger cijfer voor de voorlichting.

29 6.1 Conclusies studiekeuzeproces I Zowel scholieren als studenten geven aan de breedte van de opleiding te waarderen en hebben zich daardoor sterk laten leiden in hun uiteindelijke keuze. Ook de maatschappelijke link en status zijn overwegingen voor het kiezen van de studie rechtsgeleerdheid. De mate waarin het gezin waarde wordt gehecht aan opleiding is in bijna alle gevallen groot.

30 6.1 Conclusies studiekeuzeproces II Verschillen tussen 1e en 2e/3e generatie studenten: Het referentiekader van studiemogelijkheden/beroepen is voor de 1e generatie aanzienlijk kleiner. De mogelijkheid ouders bij inhoudelijke overwegingen te betrekken bij zowel de studiekeuze als de studie is voor de 1e generatie beperkt. Waar tweede en derde generatie studenten in hun keuze met regelmaat inhoudelijk advies van de ouders krijgen en daardoor minder last hebben van keuzestress zijn eerste generatie academici meer op zich zelf aangewezen in het maken van hun keuze. Zij hebben daardoor sterke behoefte aan ervaringsinformatie en uitgebreide en zo volledig mogelijke informatie. Eerste generatie academici kenmerken zich door hun grote zelfredzaamheid. Ondanks de mogelijke belemmeringen vinden zij gedreven door ambitie hun weg. Meestentijds wel sterke morele steun van de ouders in. Het studeren maakt deze ouders extra trots. Studenten zijn in eerste instantie minder gericht op een studentenvereniging en meer op houvast binnen de studie zelf.

31 6.2 Verbeteringssuggesties voorlichting 1e generatie academici Behoefte aan gedegen, inhoudelijke en eerlijke informatie: Nu worden uitingen nogal eens ervaren als windowdressing of reclameuitingen: Deze tekst had net zo goed in de brochure van Amsterdam kunnen staan. Daar heb ik niks aan. Belang ervaringsinformatie: Als die bij ouders niet te halen is, dan zijn studerende broers/zussen, kennissen of vrienden de belangrijkste informatiebron. Ook verhalen over vergelijkingen tussen rechtenstudies in verschillende steden spelen een rol. Behoefte aan echte voorlichting, zoals een dagje studeren of een studiestartdag waar men de sfeer kan proeven. Naast echte voorlichting blijft behoefte bestaan aan geschreven informatie in de vorm van brochures en een duideljke website. Daarbij is wel van belang dat hierin uitgebreide en realistische informatie te vinden is over het curriculum en de studiebelasting.

32 6.3 Overeenkomsten en verschillen 1e en 2e/3e generatie academici Veel van de wensen en verwachtingen van 1e generatie academici zijn ook geuit door studenten van de 2e en 3e generatie. Zo bestaat er overlap in de behoefte aan: Eerlijke informatie over onder meer studielast en toekomstmogelijkheden Specifieke en concrete informatie over het curriculum (vakken, aantal uren, herkansingen), RGL Utrecht in vergelijk met andere universiteiten, ervaringen van andere studenten, ervaringen van alumni t.a.v. het eigen keuzeproces, keuzes tijdens de studie en de eigen loopbaan Zo breed mogelijke informatie Breedte studie tonen in vakken en loopbaanmogelijkheden Het verschil zit vooral in de mate van informatiehonger en behoefte aan ervaringsinfomatie van 1e generatie academici.

33 7. Aanbevelingen Eerste generatie academici onderscheiden zich in een aantal opzichten weinig van hun tweede en derde generatie collega studenten. Toch hebben eerste generatie studenten te maken met een aantal extra barrieres die geslecht moeten worden alvorens ze de collegebanken kunnen betreden. In veel gevallen lukt hen dit prima vanuit hun eigen kracht en doorzetttingsvermogen. Toch kan RGL deze doelgroep een handje helpen om mogelijke barrieres te overwinnen. Daartoe is het vooral van belang rekening te houden met het beperkte refentiekader van deze groep door: 7.1 Het bieden van een zo concreet en uitgebreid mogelijk beeld van de opleiding; 7.2 Het bieden van uitgebreide ervaringsinformatie; 7.3 Het versterken van de binding met rechten; 7.4 Inzicht hebben in en erkennen van levensverhalen en de talenten eerste academische generatie studenten.

34 7.1 Concrete en uitgebreide info bieden Brede palet van de opleiding schetsen, zowel in het geschreven materiaal als tijdens voorlichtingsdagen, bijvoorbeeld door studenten uit verschillende afstudeerrichtingen hun verhaal te laten houden. Brede palet aan beroepsmogelijkheden tonen d.m.v. het eigen brede netwerk van alumni. Zo precies mogelijke informatie bieden over de zwaarte van de opleiding en over de vakken. zonder te veel te vervallen in jargon. Richt op betrokken docenten binnen RGL die deze studenten persoonlijk benaderen.

35 7.2 Ervaringsinformatie bieden Contact faciliteren met ervaringsdeskundigen, zoals net afgestudeerden, mensen met mogelijke banen en huidige studenten, met daarin aandacht voor de breedte aan mogelijkheden. Ervaringen van studenten en almuni (o.a. eerste generatie) opnemen in het geschreven materiaal. Schetsen van vergelijkbare levensverhalen en gemaakte afwegingen. Dit kan door in brochures en op de website meer concrete ervaringen te tonen van het studiekeuzeproces, de studeerervaringen en loopbanen van ervaringsdeskundigen. USBO Advies, oktober 2011

36 7.3 Versterken band met rechten Naast de studievoorlichting zijn tijdens de gesprekken ook enkele verbeterpunten ter tafel gekomen t.a.v. de binding van studenten met de opleiding. Vooral eerste generatie academici kunnen last ondervinden van de beperkte gezamelijkheid in de opleiding. De volgende zaken kunnen een bijdrage leveren aan het versterken van de binding van deze doelgroep met de opleiding rechten: Zet in op het versterken van sociale interactie met andere studenten (ook buiten de studentenverenigingen om, bijvoorbeeld d.m.v. vaste werkgroepen). Houd bij de samenstelling van de werkgroepen rekening met deze doelgroep zodat ook binnen de groep sprake kan zijn van herkenning. Studentmentoren blijven inschakelen. Hun bijdrage wordt door de meeste studenten als waardevol ervaren, mits mentoren ervaringen van deze doelgroep onderkennen en daar rekening mee te houden. USBO Advies, oktober 2011

37 7.4 Inzicht hebben in en erkennen van ervaringen en talenten 1e generatie Eerste generatie academici worden vaak gekenmerkt door amibitie en doorzettingsvermogen. Deze groep heeft vaak meer hobbels moeten nemen en een langere weg moeten afleggen. Zo heeft een groot deel van de groep via het MBO/HBO hun weg naar de universiteit bewandeld deze groep heeft daarom meer behoefte aan een benaderingswijze die hier rekening mee houdt en aan maatwerk in zowel het onderwijssysteem als in de communicatie.

38 BIJLAGEN

39 Bestaande activiteiten: scholieren (N=11) Communicatievorm Deelgenomen/gebruikt Behulpzaam?. 1. Stuvo Bekend bij allen Deelgenomen: allen 2. Voorlichtingsdagen Bekend: 10 leerlingen Deelgenomen: 10 leerlingen 3. Scholenbezoek Bekend: allen Deelgenomen: 7 leerlingen 4. Opleidingsbrochure Bekend: 10 leerlingen Gebruikt: 8 leerlingen 5. Bacholer website Bekend: 8 leerlingen Gebruikt: 5 leerlingen 6. Dagje studeren Bekend: 8 leerlingen Deelgenomen: 1 leerling 7. Studieblog Bekend: 3 leerlingen Gebruikt: geen enkele leerling Allen: enigszins behulpzaam. 8 leerlingen: enigszins behulpzaam 2 leerlingen: zeer behulpzaam. 7 leerlingen: enigszins behulpzaam. 5 leerlingen: enigszins behulpzaam 2 leerlingen: zeer behulpzaam 1 leerling: niet behulpzaam. 2 leerlingen: zeer behulpzaam 3 leerlingen: enigszins behulpzaam 1 leerling: enigszins behulpzaam. N.v.t. 8. Zomervoorlichting Bekend: 2 leerlingen missing 9. Chatten studievoorlichting Onbekend bij allen N.v.t. 10. Studiestart Onbekend bij allen N.v.t.

40 Bestaande activiteiten: studenten eerste gen.. gen. (N=22) Communicatievorm Deelgenomen/gebruikt Behulpzaam? 1. Stuvo Bekend bij allen Allen deelgenomen 2 studenten: zeer behulpzaam 20 studenten: niet behulpzaam. 2. Opleidingsbrochure Bij allen bekend en door allen gebruikt. 7 studenten: zeer behulpzaam 11 studenten: enigszins behulpzam 4 studenten: niet behulpzaam 3. Voorlichtingsdagen Bekend en deelgenomen: 20 studenten 4. Bacholer website Bekend en deelgenomen: 19 studenten 5. Dagje studeren Bekend: 19 studenten Deelgenomen: 12 studenten 6. Studieblog Bekend en deelgenomen: 5 studenten 7. Scholenbezoek Bekend en deelgenomen: 5 studenten 8. Zomervoorlichting Bekend en deelgenomen: 4 studenten 9. Studiestart Bekend: 4 studenten Deelgenomen: 1 student 10. Chatten studievoorlichting Bekend: 2 studenten Gebruikt: 1 student 3 studenten: zeer behulpzaam 14 studenten: enigszins behulpzaam 3 studenten: niet behulpzaam. 6 studenten: zeer behulpzaam 9 studenten: enigszins behulpzaam 4 studenten: niet behulpzaam. 6 studenten: zeer behulpzaam 2 studenten: enigszins behulpzaam 4 studenten: niet behulpzaam 4 studenten: zeer behulpzaam 1 student: enigszins behulpzaam. 5 studenten: zeer behulpzaam. 3 studenten: zeer behulpzaam 1 student: enigszins behulpzaam. 1 student: zeer behulpzaam 1 studentent: enigszins behulpzaam

41 Bestaande activiteiten: controlegroep (N=10) Communicatievorm Deelgenomen/gebruikt Behulpzaam? 1. Opleidingsbrochure Bekend bij allen 5 studenten: zeer behulpzaam. 2 studenten: enigszins behulpzaam 3 studenten: missing 2. Bacholer website Bekend bij allen. 5 studenten: zeer behulpzaam 4 studenten: enigszins behulpzaam 1 student: missing 3. Voorlichtingsdagen Bekend en deelgenomen: 8 studenten 4. Studiestart Bekend: 8 studenten Deelgenomen: 4 studenten 5. Dagje studeren Bekend: 6 studenten Deelgenomen: 1 student 6. Zomervoorlichting Bekend: 3 studenten Deelgenomen: 2 studenten 7. Stuvo Bekend en deelgenomen: 2 studenten 8. Scholenbezoek Bekend en deelgenomen: 2 studenten 9. Studieblog Bekend en deelgenomen: 1 student 2 studenten: zeer behulpzaam 2 studenten: enigszins behulpzaam 4 studenten: missing 2 studenten: zeer behulpzaam 1 student: enigszins behulpzaam 1 student: niet behulpzaam 1 student: zeer behulpzaam. 1 student: enigszins behulpzaam 1 student: niet behulpzaam 1 student: enigszins behulpzaam 1 student: niet behulpzaam 2 studenten: enigszins behulpzaam. 1 student: enigszins behulpzaam. 10. Chatten studievoorlichting Onbekend. N.v.t.