Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1a 2513 AA s-gravenhage

Transcriptie

1 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1a 2513 AA s-gravenhage Postbus LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 Telefoon (070) Telefax (070) Uw brief 20 december 2000 kenmerk Onderwerp Kamervragen van de leden Van Gent en Karimi Ons kenmerk AM/AAB/01/86113 Datum./. Mede namens de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport zend ik u hierbij de antwoorden op de vragen van de leden Van Gent en Karimi (Groen Links) over verpleegkundigen uit Zuid-Afrika die hier tijdelijk werkzaam zijn. De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, (W.A. Vermeend)

2 Antwoorden op de vragen van de leden Van Gent en Karimi (Groen Links) over verpleegsters uit Zuid- Afrika die hier tijdelijk werkzaam zijn. Vraag 1. Klopt het dat de vergoeding die de verplegers uit Zuid-Afrika die in Nederland tijdelijk werkzaam zijn, ontvangen veel lager is dan de vergoeding die hen is beloofd? Vraag 3. Hoe hoog is de beloofde vergoeding? Wat houden betrokkenen netto over van deze vergoeding? Antwoord 1 en 3. De vergoeding die de verpleegkundigen uit Zuid-Afrika van hun werkgever ontvangen voor het werk dat zij hier verrichten, is het loon plus de overige arbeidsvoorwaarden die in de CAO s van de desbetreffende zorgsectoren zijn overeengekomen. Als (tijdelijke) ingezetenen in dit land is hetzelfde bruto-nettotraject op hun beloning van toepassing als dat van alle andere werkenden die onder de werkingssfeer van die CAO s vallen. Wanneer hun dienstverband er echter een is met een uitzendbureau dan zijn de CAO-afspraken van de CAO voor het Uitzendwezen van toepassing. De concrete beloning is afhankelijk van de functie die de betrokken werknemer uitoefent. In de CAO s is een systeem van functiewaardering neergelegd op basis waarvan functies kunnen worden ingeschaald in de CAO-schalen. Deze CAO s zijn ook van kracht voor alle andere werkenden in deze sectoren. Ze zijn tot stand gekomen in overleg tussen werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers en ze hebben het fiat gekregen in de achterban-raadpleging van de betrokken contractpartners. Het is aan de betrokken contractpartners om er alleen of gezamenlijk op toe te zien dat de CAO-afspraken ook worden gerespecteerd. Wat deze verpleegkundigen in Zuid-Afrika is beloofd, valt dan ook buiten het zicht van de overheid. Het ligt in de rede dat bij de werving in Zuid-Afrika conform het bovenstaande informatie is gegeven. Uiteraard kunnen communicatiestoringen en daaruit voortvloeiende misverstanden resp. verkeerde verwachtingen natuurlijk in dergelijke omvangrijke voorlichtingsprojecten niet worden uitgesloten. Bij de aanvragen om tewerkstellingsvergunningen is aangegeven dat de verpleegkundigen conform de Nederlandse CAO worden beloond. Vraag 2. Is het waar dat er tot op heden geen oplossing is geboden voor de verplichte pensioenpremie omdat pensioenfondsen alleen premie overdragen aan andere pensioenfondsen en er in Zuid- Afrika geen pensioenfondsen zouden zijn? Welke maatregelen wilt u nemen om dit probleem op te lossen? Antwoord 2. Tussen Randstad Gezondheidszorg en de Zuid-Afrikaanse verpleegsters is een arbeidsovereenkomst voor de duur van twee jaar gesloten. Vervolgens zijn deze verpleegsters gedetacheerd bij een tweetal ziekenhuizen. Op grond van de arbeidsovereenkomst met

3 2 Randstad Gezondheidszorg zijn de Zuid-Afrikaanse verpleegsters in de zogenaamde Flexsecurity pensioenregeling opgenomen. Deze pensioenregeling is door een aantal uitzendorganisaties, waaronder Randstad, geïntroduceerd om ook flexwerkers in de gelegenheid te stellen aanvullend pensioen op te bouwen. De pensioenregeling is bij het pensioenfonds Flexsecurity ondergebracht. Het gaat om een beschikbare premieregeling, waarvoor de premie 3,5 procent bedraagt, die voor tweederde deel door de werkgever wordt betaald. De vaststelling van een collectieve pensioenregeling is onderdeel van het arbeidsvoorwaardenoverleg tussen de sociale partners. Het zijn dan ook de sociale partners die bepalen wie als deelnemer aan een bepaalde pensioenregeling wordt aangemerkt. Met betrekking tot de specifieke situatie van de Zuid-Afrikaanse verpleegsters wil ik het misverstand wegnemen dat de opgebouwde pensioenrechten bij terugkeer naar Zuid-Afrika verloren zouden gaan. Voor beschikbare premieregelingen geldt op grond van artikel 8 lid 10 van de Pensioen- en Spaarfondsenwet dat gewezen deelnemers bij de beëindiging van het dienstverband ten minste een premievrije aanspraak op ouderdomspensioen verkrijgen op de voet van de tot dan toe door en voor hen betaalde premies. Indien de opgebouwde pensioenrechten in Nederland zouden achterblijven, zouden deze rechten dus op de in het pensioenreglement vastgestelde pensioendatum tot uitkering komen, en alsnog naar de gewezen deelnemers in Zuid-Afrika worden overgemaakt. Daarnaast zijn op grond van artikel 32b van de Pensioen- en Spaarfondsenwet (PSW), pensioenfondsen verplicht om op verzoek van de gewezen deelnemer aanspraken op pensioen over te dragen aan een instelling die de pensioenregeling van een nieuwe Nederlandse werkgever uitvoert. Bij waardeoverdracht naar het buitenland wordt pensioenfondsen daartoe op grond van artikel 32a van de PSW de bevoegdheid geboden. Het Flexsecurity pensioenfonds heeft van deze wettelijke bevoegdheid gebruik gemaakt. De deelnemers wordt de mogelijkheid geboden om de waarde van de opgebouwde pensioenaanspraken naar het buitenland over te dragen. Daartoe is een ontheffing van de Pensioen- en Verzekeringskamer nodig. Uit informatie van de Pensioen- en Verzekeringskamer kan worden afgeleid dat er in Zuid- Afrika pensioeninstellingen bestaan, waarnaar waardeoverdracht in de praktijk mogelijk moet zijn. Om tot waardeoverdracht te mogen overgaan dient aan een aantal wettelijke vereisten te worden voldaan, zoals die ook bij waardeoverdracht binnen Nederland van toepassing zijn. In dat kader is met name van belang dat de verzoeker tot waardeoverdracht moet aantonen dat de instelling die de pensioenaanspraken overneemt de pensioenregeling uitvoert van de toekomstige werkgever, dat een vorm van toezicht op deze instelling wordt uitgeoefend en dat er een volledige scheiding aanwezig is tussen het financiële reilen en zeilen van deze pensioeninstelling en de werkgever. Ten slotte bestaat de wettelijke mogelijkheid om kleine pensioenen af te kopen. Zowel het pensioenfonds als de deelnemer in dat pensioenfonds heeft op grond van artikel 32 lid 5 van de PSW zonder de toestemming van de ander het recht tot afkoop van het pensioen, indien

4 het pensioen op het tijdstip van ingang niet meer bedraagt dan ƒ 701,83 per jaar. De afkoopsom wordt ter hand gesteld van de rechthebbende. Aangezien Zuid-Afrikaanse verpleegsters een dienstverband van twee jaar hebben en dus een relatief geringe pensioenopbouw realiseren, valt niet uit te sluiten dat van de wettelijke afkoopmogelijkheid gebruik gemaakt zal kunnen worden. 3 Gezien de huidige wettelijke waarborgen en de feitelijke pensioensituatie van de Zuid- Afrikaanse verpleegsters in Nederland is van enige noodzaak tot het nemen van aanvullende overheidsmaatregelen geen sprake. Vraag 4. Welke afspraken hebben uw ministeries gemaakt over de vergoeding van tijdelijke werknemers uit het buitenland met de werkgevers in de zorg? Welke invloed hebben uw ministeries vervolgens op de contracten die de werkgevers sluiten met uitzendbureaus? Antwoord 4. Het aantrekken van verpleegkundigen uit Zuid-Afrika is geen actie van de overheid (het ministerie van VWS of dat van SZW) maar van individuele werkgevers die daarbij geholpen worden door private ondernemingen op het terrein van werving, bemiddeling en uitzendwerk. Wel zijn, zoals de minister van VWS op 16 juni 2000 schriftelijk aan de Kamer heeft bericht, in het kader van het Convenant Arbeidsmarkt Zorgsector afspraken gemaakt met betrekking tot de afgifte van tewerkstellingsvergunningen voor bepaalde groepen verpleeg-kundigen en verzorgenden. Daarin is onder meer vastgelegd dat een tewerkstellings-vergunning alleen wordt verleend als de arbeidsvoorwaarden gelijkwaardig zijn aan de Nederlandse CAO die in de betreffende instelling van toepassing is. Het Ministerie van VWS is partij bij dit Convenant, naast Arbeidsvoorziening Nederland en de werkgevers- en werknemersorganisaties in de zorgsector. Omdat er sprake is van buitenlandse werknemers voor wie een tewerkstellingsvergunning is vereist, is de Wet arbeid vreemdelingen van toepassing. Uit dien hoofde heeft de overheid enige invloed op de arbeidsverhouding. Zo kan de afgifte van een tewerkstellingsvergunning worden geweigerd als de arbeidsvoorwaarden voor de desbetreffende functie beneden het niveau liggen dat wettelijk is vereist of dat in de desbetreffende bedrijfstak gebruikelijk is (Wet arbeid vreemdelingen, art. 9 sub b). Dit wettelijke criterium wordt ook toegepast met betrekking tot de tewerkstelling van vreemdelingen in de zorgsector. Vraag 5. Bij welke zorginstellingen werken momenteel de werknemers die gerekruteerd zijn uit Zuid- Afrika? Zijn zij alleen werkzaam in de zorg of zijn er ook werknemers die inmiddels andere werkzaamheden verrichten?

5 4 Antwoord 5. Verpleegkundigen die in het kader van het Convenant Arbeidsmarkt Zorgsector zijn geworven, zijn werkzaam in het Medisch Centrum Haaglanden (Den Haag), het Academisch Ziekenhuis van de Vrije Universiteit en het Academisch Medisch Centrum (beiden in Amsterdam), het Clara Ziekenhuis (Rotterdam), het Ignatius Ziekenhuis (Breda), Stichting Parnassia (Den Haag), Stichting de Stromen (Rotterdam) en ziekenhuis Gooi-Noord (Blaricum). De tewerkstellingsvergunningen zijn alleen afgegeven voor zorgfuncties. Vraag 6. Zijn er inmiddels al werknemers teruggekeerd naar eigen land? Zo ja, hoeveel? Waarom zijn zij teruggekeerd? Antwoord 6. Kortheidshalve wil ik verwijzen naar de brief van de Minister van VWS over dit onderwerp die zij op 14 december 2000 aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal heeft verzonden. Vraag 7. Klopt het dat deze werknemers weken zonder een sofi-nummer hebben gewerkt en daardoor cash uitbetaald hebben gekregen met als gevolg een belastingheffing op een later moment? Welke afspraken zijn hierover gemaakt tussen de werkgevers en/of Arbeidsvoorziening en de Belastingdienst? Is het waar dat de hoogte van de belastingen verschilt tussen werk-nemers afhankelijk van de gemeente waarin men werkt? Wat is hiervan de oorzaak? Antwoord 7. Ja. Nadat Arbeidsvoorziening een tewerkstellingsvergunning heeft afgegeven, hebben de verpleegkundigen een machtiging tot voorlopig verblijf gekregen, waarmee zij naar Nederland konden komen om een verblijfsvergunning aan te vragen. Volgens Randstad zijn de sofinummers afgegeven nadat de Vreemdelingendienst de verblijfsvergunning van de Zuid- Afrikaanse verpleegkundigen heeft afgegeven. Die vergunning is afgegeven na afloop van de proeftijd van de verpleegkundigen. Zolang de verpleegkundigen nog niet over een sofinummer beschikten, heeft de werkgever een voorschot gegeven. Er zijn geen afspraken hierover gemaakt met de Belastingdienst en Arbeidsvoorziening. De loon- en inkomstenbelasting kent uniforme landelijke normen die niet afhankelijk zijn van de gemeente waar een werknemer verblijft. Vraag 8. Op welke wijze is deze groep verzekerd voor ziektekosten, gedurende de periode dat men hier werkt? Antwoord 8. De verpleegkundigen zijn via het ziekenfonds verzekerd.

6 5 Vraag 9. Welke afspraken zijn er gemaakt met de werkgevers over de huisvesting van deze groep werknemers? Klopt het dat er de verplegers zijn die per maand ƒ 600,- netto moeten betalen voor een flat die zij moeten delen met twee andere werknemers? Hoe beoordeelt u de hoogte van de huur à raison van ƒ 600,- in verhouding tot het loon dat zij ontvangen van ƒ 3400,- bruto? Bent u voornemens om nadere voorwaarden aan het verlenen van tewerkstellingsvergunningen te stellen over huisvesting? Antwoord 9. De flats waarin de verpleegkundigen zijn gehuisvest, hebben een huur van ƒ 1200,00 per maand. De kosten voor gas, elektriciteit en water, de belastingen/heffingen en inrichting van de flats bedragen circa ƒ 600,00 per maand. De totale woonkosten komen daarmee op circa ƒ 1.800,00 per maand. Bij huisvesting van drie verpleegkundigen in een flat komt dat neer op circa ƒ 600,00 per persoon. De verhouding van ƒ 600,00 huur per maand op een salaris van ƒ 3400,00 per maand lijkt niet onredelijk. In het kader van de Wet arbeid vreemdelingen moet de vergoeding voor huisvesting door de werkgever - als onderdeel van de arbeidsvoorwaarden - marktconform zijn (art. 9 sub b). Het stellen van nadere voorwaarden met betrekking tot huisvesting acht ik dan ook niet noodzakelijk.